12
ػلويبه فصل ــي صیؼت پظسي، ػبلبػي خب ؿن د ، ؿوبسبسم چ، بثؼتبى ت97 احذ داهغبى هي آصاد اػـگب ، دا33 ابی ارزیرسرطانین بروز اثرات غیمکا ایوم کادم، نیکل، سرب، کروم و رویشی از نا مصرف شیربت ماهی( Barbus grypus ) شهرستان درشهر ماه سالمی مهدی1 * احی ، زهرا سی2 1 - گشظ صیؼت، هحیشاى ؿوبل،احذ ت آصادـگب داهي اػشاى ، ت، ایشاى2 - گش خغشافیبشي، سیضي ؿبه ثشي،ؼبم ا ػلـىذ داذ،ػي هـ فشدـگب داذ، هـ ایشاى* جبت:ل هىبت هؼئ[email protected] بسیخ دسیبفت: ت25 / 10 / 1396 تبسیخ پزیشؽ:19 / 5 / 1397 چکید ه طيل، تىػؼ ثب افضایؾ تیبص دس سدبیي هاد ؿیویع هلیذ هت تؼت، صسصي دس وـب دذست فضای صبي اخیش ث اي گؼتشؽ یبفتؾ خوؼیت، فؼبلیت ثب افضایسي و ع اػت ث ؼتيبي ص ذید آس سصي وـب هحیظب ث صیؼت افضایؾ اػت یبفت. ي تحمیك دس ای ػبل1395 ثبذف اسصیبثييص اثشات غیشػشعببى ثش اهىي ؿیشثت هصشف هببؿي اص گیي فلضات ػش هشدم ؿشـ هب دسدبم ؿذ.بثؼتبى ا فصل ت دسو ؾ ایي پظ صیذیبص اص سدي هبي هب ذس صیبداى ثصا سش دسـ هب ػبل1395 ی تو .ذ ؿذبدفي اص تصست ص گیشي ث یبى صیذ ؿذ ثیي هب ثبصاس ث ػشص آهبد گشفت وست ص26 ؿذ. ثؼذ اػتفبدو دي، اص صیؼت ػو ثبفت ػضل ب خذاػبصي دبم ؿذ او بیيضن ؿیوی ثب اص دػتگب اػتفبد خزة اتوي( Ultima2c ) م فلضات وبدهی هیضاى غلظت، ی ىل، ػشة، م وشي ػضل سشي گشدیذ گیذاص ا ثشاػبع خوغؼجت خغش بهبت اص عشیك پشػـػسي اع آگیي تؼییي ؿذ فلضات ػ. ـبى داد تبیح ایي هغبلؼ مگیي غلظت وبدهی هیب ویىل ، ػشة، م وشي س دسیت تشتي ؿیشثت ث هب ػضل848 / 2 ، 933 / 1 ، 23.3 ، 045 / 0 93 / 23 هیلي گشمد وصى خـه ث مي هیضاى فلض وبدهی ای، یىل ، ػشةتش اص ثب حذػظ ػبصهبى تذاسد تؼییي ؿذ اػتبذي هبببي هؼتجش خ WHO ، FAO ، MAFF FDA ذ. ثشؼت ؼجت خغش ، اص ایي هغبلؼ حبصلتبیح اػبع( HQ ) تش اصم ثب وبدهی1 ( 10 / 1 ،) یي تشىل پبیی اص1 ( 82 / 0 ،) تش ػشة ثب اص1 ( 99 / 9 ،) یيم پبی وش تش اص1 ( 019 / 0 ) ( تش اصیهي ثب س25 / 10 د ث) ي ثشایي اػبع هصشف هب و خغش حبدي ثشاي هصشفغمشثت ایي ه ؿیذگبى اص وگیي دسظش هیضاى فلضات ػ ذا پي خ داؿت. کلماتدی: کلی اسصیبثي، شـ هب، گیي فلضات ػ، ي ؿیشثت هب، Barbus grypus . مقدمه فلضاتگیي ػ آذی اصذ وؼت بي پبیذاسي پیبه ذبي پبیذاسي آدیشوبیي صیؼتي دس صب ثضسگ غزایي اػت، همذاسگیي فلضات ػ دس غزایيدیش ص هيذا ت تبذیي ثشاثش دس چ آ ة ا افضایؾ یبث ذ( 3 .) فلضاتي ثذیذي ثشاي هبب ت ت گیي ػ ؿوبس هي ثشايذ، ثلى س هصشفبيذگبى اص غزا ویض ایي فلضات ثد دسیبیي آل خغشة ثضسگي هحص هيذ ؿ( 4 .) به ثشاي ثش آثضیبى فلضاتتشلبي و گیي دس ػ هحیظذ،ؼت بػت دسیبیي هبي صیشا

فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

، داـگب آصاد اػالهي احذ داهغبى97تبثؼتبى ،چبسم، ؿوبس دن ؿبػي خبسي، ػبلپظـي صیؼت ـفصلبه ػلوي

33

مصرف ناشی از روی کروم و سرب، ،نیکل ،کادمیوم امکان بروز اثرات غیرسرطانیارزیابی

ماهشهردر شهرستان (Barbus grypus) ماهی شیربت

2، زهرا سیاحی*1مهدی سالمی

ایشاى ،، تشاىاػالهي داـگب آصاداحذ تشاى ؿوبل، هحیظ صیؼت، گش -1

ایشاىهـذ، داـگب فشدػي هـذ، داـىذ ػلم اؼبي، ثشبه سیضي ؿشي، خغشافیب گش-2 [email protected]هؼئل هىبتجبت: *

19/5/1397تبسیخ پزیشؽ: 25/10/1396تبسیخ دسیبفت:

هچکید

اي بي اخیش ث صست فضایذد وـبسصي دس صؼت، تلیذ هتع هاد ؿیویبیي هسد یبص دس ثب افضایؾ تػؼ، تىلطي

صیؼت افضایؾ ب ث هحیظوـبسصي سد آالیذ بي صؼتي اػت ث عسي و ثب افضایؾ خوؼیت، فؼبلیتگؼتشؽ یبفت

فلضات ػگیي بؿي اص هصشف هبي ؿیشثت اهىبى ثشص اثشات غیشػشعبياسصیبثي ذف ثب 1395 ػبل ایي تحمیك دس. یبفت اػت

هبـش دس سصا صیبداى ثذس بي هبي هسد یبص اص صیذایي پظؾ و دس فصل تبثؼتبى ادبم ؿذ. دس هبـش هشدم ؿش

26صست گشفت و آهبد ػشص ث ثبصاس ثیي هبیبى صیذ ؿذ گیشي ث صست تصبدفي اصؿذذ. وتی 1395ػبل

اػتفبد اص دػتگب ثب ضن ؿیویبیي و ادبم ؿذ ب خذاػبصي ثبفت ػضل و اص صیؼت ػدي، و اػتفبد ؿذ. ثؼذ

ثشاػبع خوغ اذاص گیشي گشدیذ سي ػضل وشم ػشة، ،ىلی ،هیضاى غلظت فلضات وبدهیم (Ultima2c) خزة اتوي

و هیبگیي غلظت وبدهیم تبیح ایي هغبلؼ ـبى داد .فلضات ػگیي تؼییي ؿذ آسي اعالػبت اص عشیك پشػـبه ؼجت خغش

صى خـه ثد و گشم هیلي 93/23 045/0 ،23.3 ،933/1 ،848/2 ػضل هبي ؿیشثت ث تشتیت دسسي وشم ػشة، ،یىل

، WHO،FAO بي هؼتجش خبي هبذاػتبذاسد تؼییي ؿذ تػظ ػبصهبى حذ ثبالتش اص ػشة ،یىل ،ایي هیضاى فلض وبدهیم

MAFF FDA اػبع تبیح حبصل اص ایي هغبلؼ، ؼجت خغش ؼتذ. ثش (HQ) اص یىل پبییي تش (،10/1) 1 وبدهیم ثبالتش اص

و ثشایي اػبع هصشف هبي ( ثد25/10سي ثبالتش اصیه ) (019/0) 1تش اص وشم پبییي (،99/9)1اص ػشة ثبالتش (،82/0)1

داؿت. پي خاذ ظش هیضاى فلضات ػگیي دس وذگبى اصؿیشثت ایي هغم خغش حبدي ثشاي هصشف

.Barbus grypus، هبي ؿیشثت ،فلضات ػگیي، هبـش ،اسصیبثي کلیدی: کلمات

مقدمه

بي پبیذاسي ؼتذ و اصالیذآػگیي فلضات

ب ثضسگوبیي صیؼتي دس صدیش آبي پبیذاسي ذپیبه

صدیش غزایي دس فلضات ػگیي همذاس ،اػتغزایي

ذافضایؾ یبثا ة آ چذیي ثشاثش دس تب تاذهي

ػگیي تب تذیذي ثشاي هبي ث فلضات (.3)

وذگبى اص غزابي هصشفسذ، ثلى ثشاي هي ؿوبس

ثضسگي هحصة خغش دسیبیي آلد ث ایي فلضات یض

بي وتشل فلضات آثضیبى ثشاي ثشبه (.4) ؿذهي

صیشا بي دسیبیي هبػت ؼتذ،هحیظ ػگیي دس

Page 2: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

...، وبدهیم اهىبى ثشص اثشات غیشػشعبياسصیبثي

33

یض آبلیض ؿیویبیي ب و ثشداسي آهبد ػبصي و

(. 16) ؼتذتش ضیتش ونتش، ػشیغآب ػبد

هبي ث ػاى یه هجغ پشتئیي اسصؿوذ دس ػجذ

-تخویي صد هي غزایي ثؼیبسي اص هشدم خد داسد

بي حیاي دسصذ اص پشتئیي 20تب 15ؿد و ثیي

. (5) دؿهیي هيهبثغ آثي تب اص

فلضات ػگیي و ثشاي اؼبى وبدهیم یىي اص ػصش

دس ػبهل خغشیت ثب ایي فلضیه هاػت، هؼو هضش

هشاحل الی ثیوبسي بي فـبسخى هحؼة هي ؿد

(21).

بي لشهض خى دسون یىل ثشاي تلیذ ػلل همبدیش

تب ثبال همبدیش شچذ دس یبص اػت، ثذى اؼبى هسد

سػذ یىل دسيه ث ظش ،تاذ ػوي ثبؿذحذدي هي

عالي اهب دس وذ،وتب هذت هـىالتي ایدبد وي

صذهبتي ث تاذ ثبػث وبؾ صى ثذى،هي هذت

(.31، 17) ػبػیت ؿد تحشیه وجذ، للت،

افضایؾ ث ػالئن ػصجي، ػشة هدش هؼوهیت ثب

ثخصف ػاسض وبؾ خى بدبسي ػصجي،

تػؼ صهبى سؿذ دس هشثط ث خیي خصصب

. (10) اویت اػت ػصجي ثؼیبسثب

تاذ داساي هیضاى ایي خد ایي آثضیبى هي ثب

ثؼضي فلضات ثبؿذ و هوىي اػت ن خغشبوي اص

-هصشف هي ن ثشاي افشادي و آب سا ثشاي هبي

هتػظ هصشف ػبال (.2) اػتوذ هخبعش آهیض

ثد اػت 1391دس ػبل ویلگشم 5/8آثضیبى دس ایشاى

صف ػشا هصشف خبي و تمشیجب ثشاثش ثب (27)

ػبصهبى خاسثبس دسویلگشم 18یؼي هبي

ثشآسد 2010 ػبل دس FAO وـبسصي هلل هتحذ

. (21) ؿذ اػت

هبـش ث دلیل ضدیىي ث تبالة ؿبدگبى دس ؿش

تخ ث ایى ثب هیضاى هصشف هبي ؼجتب ثبال اػت

هؼشض سد ااع بي صیذ ایي هبیبى دسهحل

لزا صؼتي اػت،بي فبضالة بي ؿشي آالیذ

ثشسػي غلظت فلضات ػگیي دس هبیبي و ثیـتش

ثب ؿذ، ثؼیبس هصشف هي تػظ هشدم خشیذاسي

اهىبى ثشص هغبلؼ ثب ذف اسصیبثي ایي اویت اػت.

ظش ثضي اصآاثشات غیشػشعبي هصشف هخدات

هبـش صست گشفت اػت فلضات ػگیي ؿش

بي ثبفت فلضات دسآب صشفب ث ثشسػي ثیـتش

تدوغ فلضات ػگیي ثب طاستجب هختلف هبي

.(7، 2) اذپبساهتشبي ثیهتشي پشداخت

اص (Barbus grypus)آدبیي و هبي ؿیشثت اص

سطین غزایي ػبویي دس ثبؿذهبیبى غبلت هغم هي

ثشسػي هصشف ثبالیي داسد، ثد هغم هخد

اهىبى ثشص اثشات اسصیبثي هیضاى فلضات ػگیي خت

بؿي اصهصشف ایي هبي ضشسي ث ظش غیشػشعبي

دس صهی اسصیبثي ثبثشایي ذف ایي پظؾ سػذ.هي

فلضات ػگیي بؿي اص اهىبى ثشص اثشات غیشػشعبي

ثد اػت. هبـش هصشف هبي ؿیشثت هشدم ؿش

کارروش و مواد

دلیم 13 دسخ 49هلؼیت ثیي دس هبـش ؿش

ػشض دلیم 33 دسخ 30 عل خفشالیبیي

،اػتبى خصػتبى الغ ؿذ اػتخة خغشافیبیي دس

، هشعة اي گشم داساي آة ؿشػتبى هبـش

اػت mm233 دهیبگیي ثبسذگي ػبلیب آى حذ

(.1)ؿىل (9)

بي هبي هسد یبص اص صیذ دس ایي پظؾ و

تی 1395تبثؼتبى هبـش دس سصا صیبداى ثذس

گیشي ث صست تصبدفي اص ثیي هیبیبى و ؿذذ.

صیذ ؿذ آهبد ػشص ث ثبصاس صست گشفت و دس

بي تی و اػتفبد ؿذ. و 26ایي پظؾ اص

-20بلیض دس فشیضس دس دهبي آؿذ تب صهبى ؿشع

توبم گشاد گذاسي ؿذذ. ػضل )اص دسخ ػبتي

بي هبي خذاگشدیذ، بي ثذى هبي( ولؼوت

Page 3: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

، داـگب آصاد اػالهي احذ داهغبى97تبثؼتبى ،چبسم، ؿوبس دن ؿبػي خبسي، ػبلپظـي صیؼت ـفصلبه ػلوي

33

ػبػت لشاس داد تب خـه ؿذ. 23هذت گشاد د ث دسخ ػبتي 60 ى دس دهبيآػپغ دس

( Googel earth:Imagery Date:12/16/2016)هبخز: هبـش ؿش هلؼیت هغم هغبلؼبتي دس -1ؿىل

بي خـه ؿذ ث ووه بى چیي ث ػپغ ثبفت

بوضن ث هظس، هذذآؿىل پدس وگي دس

اػیذػي ػي 10 ىآث و ثشداؿت اص یه گشم

ػبػت و 24ث هذت اضبف ثـش یتشیه غلیظ دس

ى سي یتش دسآ اص ثؼذ تػظ پبسافیلن پؿبیذ

ضدیه خـه ؿذى تبگشاد دسخ ػبتي 80 دهبي

4یتشیه ى اػیذآؿذى ث ػشد اص ثؼذ، لشاسداد ؿذ

صبفي وبغز اص ػجس پغ اص دسصذ اضبف گشدیذ

تمغیش ث حدن بیي دثبس ة همغشآ ثب m 42 اتوي

و بي ضن ؿذ ث ػیل دػتگب (.24) سػیذ

لشاسبلیض آ هسد (Ultima2c) خزة اتوي هذل

ثیي الصم ث روشاػت هیضاى هصشف هبي دس ،گشفت

احتوبل سیؼه اص عشیك ثشاي ثشآسد ػبویي هحلي

صست هبـش ثیي ػبویي ؿش تصیغ پشػـبه دس

ایي هغبلؼ سیؼه ثذاؿتي بؿي اص دس گشفت اػت.

اص عشیك هحبػج هبیبى، هاخ ثب فلضات ػگیي دس

ساثظ اسائ ؿذ تػظ اػبع ثش ؼجت خغش همذاس

،(34) (EPA) آطاغ حفبظت هحیظ صیؼت اهشیىب

-ـبى 1 اص ووتش HQهمذاس .تؼییي گشدیذ هغبثك صیش

ثشص اثشات غیشػشعبي دذ ػذم خد احتوبل

یب HQخغشؼجت .هؼشض هاخ اػت خوؼیت دس

(Hazard Quotient) ؼجت توبع ػجبست اػت اص

ثبؿذ یه اص ووتش و اگش ىآهشخغ الیذ ث دصآیه

هضشي ثش ى اػت و هصشف هبي اثشآي دذـبى

(.18) ػالهتي ذاسد

آیذریل ث دػت هي ثشسػي ؼجت خغش اص ساثغ

ى:آ و دس (13)

MTCC گیشي ؿذ دسي اذاصالیذآهیبگیي غلظت

هیبگیي اػتبذاسد هصشف سصا CR (،mgهبي )

ثشاي kg70 صى ثذى ) BW (d kg 03/0/)هبي

ؼجي ضشیت دػتشػي صیؼتي RBA ،ثبلغ( یه فشد

صهبي و EPAؿذ تػظ اػبع پیـبد ثش)

RBA فبوتس خصف همذاس اعالػبت وبفي دس

-ظشگشفت هي دس یه ثشاثش فبوتس جبؿذ همذاس هخد

دسصذ 15 تب 7 ػشة دسصذ، 7 تب 2ثشاي وشم ؿد،

ED (.26) گشفت اػت ظش دسصذ دس 4تب 3 یىل

هتػظ ،دفؼبت هاخ EFعل هذت هاخ،

RSC ،صهبى هاخ تب ثشص اثشات غیش ػشعبي

ثشاػبع همذاس RSC)همذاس ضشیت ؼجي ػن هجغ

Page 4: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

...، وبدهیم اهىبى ثشص اثشات غیشػشعبياسصیبثي

33

ػشة ث یىل،، )وشم EPAؿذ تػظ پیـبد

(.30) (گشفت ؿذ اػت ظش دس 2/0، 3/0 ،7/0تشتیت

HQ ؼجت خغش،RFD هشخغ صد mg)001/0.) دس

تؼییي ث صست صیش ATncپبساهتش ایي هغبلؼ همذاس

گشدیذ:

ظشگشفتي ثذتشیي دس ایي هغبلؼ ثب همذاس خغش دس

ثشاي ایي هظس دفؼبت ، سد گشدیذآهاخ ثشؿشایظ

دس سص 365ثذتشیي حبلت ثشاثش دس (EFهاخ )

د آسایي هغبلؼ ثشاي ثش دس، گشفت ؿذ ظش ػبل دس

همذاس سیؼه ػشعبي، غیشػشعبي ؼجت خغش

همذاس بي ػي هختلف ثشاثشثشاي گش ED پبساهتش

اص ATnc همذاس گش هظس ؿذ ش ػي دس حذاوثش

، هحبػج گشدیذ 365ػذد دس EDحبصلضشة همذاس

تخ ث ایي و اعالػبت تصیغ صى ثذى ثشاي ثب

ذاسد دسایي بي ػي هختلف دسایشاى خدگش

EPA ،70صى پیؾ فشض و هغبلؼ اص همذاس

هدبص همذاس ثضسگؼبالى هظسؿذ. ثشاي افشادویلگشم

هدبص هصشف سصا هبي هصشف سصا هبي حذ

گیشي ؿذ دسیىل اذاص تخ ث هیضاى وبدهیم ثب

عشیك فشهل صیش و اص )ػضل( ىآثخؾ خساوي

.(29) هحبػج گشدیذ پیـبد ؿذ EPAتػظ

هصشف سصا هبي اص ساثغ ریل ثذػت هدبص حذ

آیذ:هي

هصشف دس سص حذاوثش هیضاى هدبصCRlim ىآ و دس

هدوع هدبص خزة هشخغ یب دص RFD (،ویلگشم)

صى ثذى mg/d 001/0 (26)، BW الیذآي سصا

هیضاى CM ،ثبلغ( ثشاي یه فشدویلگشم ثشاي 70)

. ثبؿذهي (گشمهیليهبي ) یىل دس وبدهیم

یجتان

وبدهیم و هیبگیي غلظت تبیح ایي هغبلؼ ـبى داد

ػضل هبي ؿیشثت دسسي وشم ػشة، ،یىل

93/23 0 /045 ،23.3 ،933/1 ،848/2 ث تشتیت

،صى خـه ثد و ایي هیضاى فلض وبدهیمگشم هیلي

اػتبذاسد تؼییي ؿذ سي ثبالتش اصحذ ػشة ،یىل

،WHO، FAO بي هؼتجش خبي هبذتػظ ػبصهبى

MAFF FDA (.1)خذل ؼتذ

ػضل هبي دس ایي پظؾ هـبذ ؿذ و دس

( دس هغم هسد هغبلؼ Barbus grypus) ؿیشثت

اص هیضاى یىل، وبدهیم سي ثبالتش هیضاى ػشة

ث تشتیت 6تب 2 بي(. وداس1وشم ثد )وداس

ثب سي ػشةوشم، وبدهیم، همبیؼ غلظت یىل،

.داصذپشایي تحمیك هي دسالوللي اػتبذاسدبي ثیي

( ثب اػتبذاسدبي Barbus grypusدس هبي ؿیشثت )

ػشة، ، یىل،وبدهیم فلض دس HQهیضاى الولليثیي

019/0 ،99/9، 82/0، 10/1سي ث تشتیت وشم

تخ ث فشهل تؼییي هذ. ثبآذػت ث گشمهیلي 25/10

اػبع هصشف سصا هبي ثش حذاوثش هیضاى هدبص

تىویل پشػـبه تػظ خوؼیت عجك فشهل ثشاي

175/0 دس سص صى خـه گشم هیلي 25/0 وبدهیم

-هیلي 18/0 هذ ثشاي یىلآثذػت فت دسویلگشم

فت، دسویلگشم 126/0 سص، صى خـه دسگشم

گشم 21 سص، صى خـه دسگشم هیلي 3ػشة فلض

سص خـه دسصى گشم هیلي 66/4 وشم فت، دس

صى گشم هیلي 88/0 فت، سي دسویلگشم 62/32

هذآفت ثذػت دسویلگشم 16/6 سص خـه دس

(.2)خذل

Page 5: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

، داـگب آصاد اػالهي احذ داهغبى97تبثؼتبى ،چبسم، ؿوبس دن ؿبػي خبسي، ػبلپظـي صیؼت ـفصلبه ػلوي

33

(گشم صى خـههیلي ػضل هبیبى )ثشحؼت فلضات ػگیي دس همبدیش اػتبذاسد حذاوثش -1خذل

Ni Cd Cr Zn Pb / فلضػگیياػتبذاسد

WHO (30) 3/0 2/0 100 100 5/0 FAO (1( 5/0 1/0 50 50 5/0

) FDA2) 1 1 - 40 1 MAFF (3 ،31) - - - 50 2

31/23 93/23 045/0 85/2 93/1 تبیح هغبلؼ حبضش

(Barbus grypusهبي ؿیشثت )اهىبى ثشص اثشات غیشػشعبي تبیح -2خذلHQ CR(g) فلضات ػگیي

82/0 18 Ni

10/1 25 Cd

99/9 3 Pb

019/0 66/4 Cr

25/10 88 Zn

(Barbus grypusهبي ؿیشثت ) همبیؼ هیبگیي غلظت فلضات ػگیي دس -1وداس

0 5 10 15 20 25 30

Ni

Cd

Cr

Zn

Pb

هیبگیي غلظت فلضات ػگیي ثش حؼت هیلي گشم صى خـه

Page 6: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

...، وبدهیم اهىبى ثشص اثشات غیشػشعبياسصیبثي

33

الولليهمبیؼ غلظت یىل ثب اػتبذاسدبي ثیي -2وداس

الولليهمبیؼ غلظت وشم ثب اػتبذاسدبي ثیي -3وداس

الولليهمبیؼ غلظت وبدهیم ثب اػتبذاسدبي ثیي ;4وداس

0 0.5 1 1.5 2 2.5

ماهی شیربت

WHO

FAO

FDA

هیبگیي غلظت یىل ثش حؼت هیلي گشم صى خـه

نیکل

0 20 40 60 80 100 120

ماهی شیربت

WHO

FAO

هیبگیي غلظت وشم ثشحؼت هیلي گشم صى خـه

کروم

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3

ماهی شیربت

WHO

FAO

FDA

هیبگیي غلظت وبدهیم ثشحؼت هیلي گشم صى خـه

کادمیوم

Page 7: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

، داـگب آصاد اػالهي احذ داهغبى97تبثؼتبى ،چبسم، ؿوبس دن ؿبػي خبسي، ػبلپظـي صیؼت ـفصلبه ػلوي

33

الولليهمبیؼ غلظت ػشة ثب اػتبذاسدبي ثیي -5وداس

الولليهمبیؼ غلظت سي ثب اػتبذاسدبي ثیي -6 وداس

بحث

ػدؾ هیضاى ػبصش گیشي اهشص اویت اذاص

آثضیبى ث د ثحث هن هذیشیت اوػیؼتن ػگیي دس

(.33) گشددب ثبص هيػالهت غزاي اؼبى

بؿي اص هصشف اهىبى ثشص اثشات غیشػشعبياسصیبثي

و همبدیش هبي ثب هحبػج ؼجت خغش ادبم ؿذ

وبدهیم ثیبگش آهذ ثشاي فلضات ػشة ثذػت

سي ػالهت اؼبى اػت. احتوبل اثشات بػبصگبس ثش

ثبفت گیشي فلضات ػگیي دساذاص ثب هغبلؼ حبضش

هحبػج خغش ثذاؿتي ثب آى هبي هبیچ دس

احتوبل حضس و ایي هؼئل ثیبگش پشداخت ؿذ،

ثشاي هحیظ صیؼت اػت. ب دسگؼتشد ایي آالیذ

ػضل هبي گیشي ؿذ دسهمبیؼ غلظت فلضات اذاص

هغبلؼ ثب اػتبذاسدبي خبي، تبیح ـبى داد هسد

گیشي یىل ػشة اذاص و ثیي غلظت وبدهیم،

WHO ،FAO،FDA MAFFثب اػتبذاسدبي ؿذ

ثبفت هـبذ ؿذ، وچیي ثیي غلظت یض دس ثبالتش

ؿذ ثب اػتبذاسدبي خبي،یشي گبي اذاصو

(. 1 ثد )وداس وشم سي ووتش

0 5 10 15 20 25

ماهی شیربت

WHO

FAO

FDA

موسسه استاندارد ملی

MAFF

غلظت فلضات ػگیي ثشحؼت هیلي گشم صى خـه

سرب

0 20 40 60 80 100 120

ماهی شیربت

WHO

FAO

FDA

موسسه استاندارد ملی

MAFF

غلظت فلضات ػگیي ثشحؼت هیلي گشم صى خـه

روی

Page 8: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

...، وبدهیم اهىبى ثشص اثشات غیشػشعبياسصیبثي

34

دسػضل هبي وفـه گشد هیضاى غلظت فلض یىل سا

(Euryglossa) گشم هیلي 48/14 ،اػتبى خصػتبى دس

صى خـه گضاسؽ ودذ و هیضاى غلظت فلض یىل

داس ثبالتش اص حذهدبص اػتبذاسدبي ػبصهبى غزا

و ایي تبیح ثب تبیح تحمیك وخاي (21) آهشیىب ثد

هؼشض لشاگیشي آثضیبى ث فلضات ػگیي، دس داسد.

ثشاي تاذگ هي اثشات بهغلة دس ایدبد ػال ثش

وچیي خاهغ ؿىبسچیبى ػغح ثبالتش غزایي

(. 4) هخبعش آهیضثبؿذ اؼبي هصشف وذ آب یض

اص هصشف خت اسصیبثي سیؼه هخبعشات بؿي

خاهغ اؼبي هغبلؼ فلضات بي دسیبیي دسسدآفش

بثبفت ثبفت ػضل هبیبى ؼجت ث ػبیش ػگیي دس

(. 20) اسخح ثد اػت

ػضل هبي وفـه دس سا هیضاى غلظت فلض یىل

(Brachirus orientalisدس ) ثذس ثؿش ثذس

صى خـه گشم هیلي 208/2 378/1 ػجبع ث تشتیت

ثذس گضاسؽ ودذ و هیضاى غلظت فلض یىل دس

هدبص اػتبذاسد ػؼلی ثبالتش اص حذ ثذس ثؿش

هیضاى غلظت فلض (.34) ثد ػبصهبى ثذاؿت خبي

(Otolithes ruberدسػضل هبي ؿسیذ ) یىل ساػؼلی ثبالتش اص حذ هدبص ثذس ثؿش ثذس دس

تبیح ثب تبیح حبضشن و ایي ثد WHOاػتبذاسد

(. 29) خاي داسد

آي هغ، یىل، ثشسػي تدوغ فلضات ػگیي )ػشة،

Schizothorax)هبي ػفیذن دس سي(

zarudnyiو هیضاى دادـبى بي ػیؼتبى ( چب یو

ثبفت خساوي هغ دس یىل تدوغ فلضات ػشة،

ػبصهبى غزا ،هدبص اػتبذاسدبي خبي ػضل اص حذ

و تشثدثبال EPA WHO،(FDA) اهشیىب داس

هیضاى (.23)خاي داسد ن ایي تبیح ثب تبیح حبضش

ػضل هبي ثي حـي دس غلظت فلض وبدهیم سا

(Mesopotamichtys sharpeyi تبالة ؿبدگبى )

005/0 014/0 ث تشتیت پشسؿي هبي آصادگبى (

(.12) صى خـه گضاسؽ ودذ گشمهیلي

هبي خی دس ضات ػگیي سي هغ فل اسصیبثي

، افضایؾ غلظت (Gambusia holbrookiگبهجصیب )

خی ث ػاى افضایؾ غلظت ولشیذ هغ ولشیذ

هحذد ثحشاي تؼییي دسالغ ثیـتشیي حؼبػیت دس

ییي ؿذ ـبى دادتؼهمبدیش ایي هحذد هـبذ ؿذ،

ثیـتشیي ػوي خی هغ ثیي فلضات سي، و دس

اص آى هغ ثؼذ ثدى ث تشتیت هشثط ث خی،

(.29) ػشادبم سي ثد

وبدهیم همبیؼ تدوغ صیؼتي فلضات ػگیي یىل

ثذس لجبد دس گ هبي ؿیش ثبفت ػضل د دس

وبدهیم ثؿش و غلظت فلضات ػگیي یىل

تشپبییيهغبلؼ لجبد هغم هسد ؿیش بىدسثبفت هبی

صاست وـبسصي، ،WHOاص حذ هدبص اػتبذاسد

ي داس ػبصهبى غزا غزاي اگلؼتبى ؿیالت

(.1) ثد آهشیىب

وبدهیم ثشسػي تدوغ صیؼتي فلضات ػگیي هغ،

آفشیي و غلظت خذا آثضیبى ػذ سػة سػیه دسآ

ثبفت ػضل سػة وبدهیم دس سػیه آفلضات

گضاسؽ FAO EPA اػتبذاسد خبي ثیؾ اص حذ

ػشة، ثشسػي فلضات ػگیي )آسػیه،(. 6) ودذ

ػضل وفبل پص ثبسیه دس یىل( وشم وبدهیم،

(Liza saliens ) ثذاؿتي بؿي اص اسصیبثي خغش

هصشف آى ثشاي اؼبى، غلظت ولی فلضات ث خض

الوللي تش اص اػتبذاسدبي ثیيب پبییيو ػشة دس

(.11) ثد

گیرینتیجه

فلض اػبع هغبلؼ ادبم ؿذ هتبػفب همذاس ثش

هبي هسد هغبلؼ سي دس یىل، ػشة وبدهیم،

دلیل ایي اهش ثبؿذ اػتبذاسد تصی ؿذ هي ثیؾ اص

هبـش ؿشبي اخیش عي ػبل ؿبیذ ثبسذگي ون دس

Page 9: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

، داـگب آصاد اػالهي احذ داهغبى97تبثؼتبى ،چبسم، ؿوبس دن ؿبػي خبسي، ػبلپظـي صیؼت ـفصلبه ػلوي

34

وـبسصي و صؼتي ، بي ؿشيسد فبضالة

ثبثبفت هبیبى ؿذ اػت. دس ػبصشثبػث تغلیظ ایي

تغزی اؼبي اویت ػضل هبي دس تخ ث مؾ

خت ثیـتشي دس و هذیشیت ثتش گشددپیـبد هي

آثضیبى و ث رخبیش تب گیشدوتشل هبثغ آالیذ صست

صذهبت ػاى یىي اص هبثغ هن پشتئیي اػت دچبس

بؿي اص ػاهل آالیذ ؿذ. ووتشي

منابع

. همبیؼ تدوغ 1394پزیشا ع.، خؼشي فشدا.، -1

صیؼتي فلضات ػگیي یىل وبدهیم دسثبفت ػظل

Scomberomorus )د گ هبي ؿیش

Commerson ) لجبد(Scoomberomorus

Guttatus )پظـي –ثذس ثؿش. هدل ػلوي دس

-79، صفحبت4، ؿوبس 7صیؼت ؿبػي دسیب ، خلذ

89 .

پسثبلش .، حؼیي ع.، خشاػبي ى.، حؼیي م.، -2

، همذاس فلضات ػگیي دسػضل 1392دلفی ح.،

. ( (Fennerpenaeus indicusذي هیگي ػفیذ

، 67ـشی ؿیالت ، هدل هبثغ عجیؼي ایشاى ، دس

. 24 – 13، صفحبت 1ؿوبس

. 1390پشا م.، خیشسى.، یه پس ي.، جي م.، -3

غلظت فلضات ػگیي دسهبي وفـه گشد

Euryglossa orientalis) ) سػثبت خس هػي

هدل ػلوي ؿیالت ایشاى . دس دس اػتبى خصػتبى .

.26 – 17، صفحبت 2، ؿوبس 20

خؿبهذ م.، وجد ذ پسؽ.، غیبثي ف.، -4

. پبیؾ خی تدوغ یبفت دسثبفت بي هختلف 1389

Hypophthalmichthys)هبي وپس مش اي

militrix دسیبچ ػذ لـالق ػذج. فصلبه ػلوي–

پظـي ادوي ػلوي ثذاؿت هحیظ ایشاى ، دس

.298 -291ػم ، ؿوبس ػم ، صفحبت

) اسصیبثي غلظت فلضات ػگیي . 1395 م.، دمبي-5

دس هبیبى (وبدهیم، وشم، هغ، وجبلت سي ػشة،

فصلبه ػلوي ، ثیي الوللي خسخساى الةخساوي تب

داـگب آصاد اػبلوي احذ الةپظـي اوثیلطي تب

.55-23 ، صفحبت 92ؿوبس ، ػبل ـتن ،ااص

صاسع سؿىئی م.، حویذیبى ا.، بدي پس ة.، -6

ي فلضات . ثشسػي تدوغ صیؼت1395اؿشفي ع.،

ػگیي هغ ، وبدهیم آسػیه دس سػة آثضیبى

ػذ خذا آفشیي ، ـشی داهپضؿىي دس پظؾ

.80- 73، صفحبت 110ػبصذگي ، ؿوبس

. 1388 ا.، ػؼىشي ػبسي م.، خاشي ف.، ػدش-7

اذاص گیشي همبیؼ فلضات ػگیي )ػشة وبدهیم

دسػضل پػت هبي صهیي وي دم اسي

Platycephalus indicus) هغم صیبدي ثذس )

1صیؼت ؿبػي دسیب) ثیلطي دسیب(، دس هبـش،

.46-35، صفحبت 4ؿوبس

م.، حؼپس ع.، پسخجبص م.، ػیىبوشیوي-8

تؼییي هیضاى فلضات دس ثبفتبي اسدن م.، لبػوپسي

اسصیبثي خغش (Platyrhynchos Anas) ػشػجض

هصشف آى دس ػاحل خة ؿشلي غزایي بؿي اص

فصلبه ػلوي پظـي اوثیلطي . دسیبي خضس

،داـگب آصاد اػالهي احذ ااص ػبل پدن -تبالة

.79-90صفحبت ، 18ؿوبس

. 1392ؿدبػي صاد م.، دسیدبي س.، حیذسي ف.، -9

ثشسػي ساثغ اللین پذیذ گشدغجبس ) هغلؼ هسدي :

یي وفشاغ ثیي الوللي ده -ؿشػتبى هبـش

.10-1،صفحبت هخبعشات هحیغي

لشثبي سدجشي ع.، لشثبي سدجشي ى.، لشثبي -10

. ثشسػي 1391سدجشي ص.، هشحوتي صاد م.، چشاغي .،

هیضاى ػشة ، خی وبدهیم دس اذام بي هبي

( Liza abuثیبح ) ( Barbus grypus)ؿیشثت

. 1389ثهي سدخب وبسى هغم ااص دسػبل

Page 10: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

...، وبدهیم اهىبى ثشص اثشات غیشػشعبياسصیبثي

34

، 4، ؿوبس 2ثذاؿتي هادغزایي، دس

.101 -53صفحبت

. 1393والي ى.، سیبضي ة.، وشثبػي ع.، هؼغش .، -11

ثشسػي فلضات ػگیي )آسػیه ، ػشة ، وبدهیم ،

Lizaوشم یىل ( دسػضل وفبل پص ثبسیه )

Saliens ثذاؿتي بؿي اص هصشف ( اسصیبثي خغش

، 55آى ثشاي اؼبى . هدل آثضیبى ؿیالت، دس

.79 -65، صفحبت 17ؿوبس

ویبي .، فشگي م.، خشاػبي ى.، پسوبػوبي -12

فلضات ػگیي ، سي ، Lc50. اسصیبثي 1391 م.،

Gambusia هغ خی دسهبي گبهجصیب)

holbrooki ،ػبل (، هدل پظؾ بي هحیظ صیؼت

.64تب 57، صفحبت 6، ؿوبس 3

. 1395هصذالي یب ع.، بصشي ع.، بدي م.، -13

اسصیبثي سیؼه ػشعبضایي ؼجت خغش غش

ػشعبضایي وشم دس آة بي آؿبهیذي ثغشي ؿذ دس

ایشاى . هدل ػالهت هحیظ صیؼت، دس ن ،

.358 -347ؿوبس ػم ، صفحبت

.1392حوذ پس ن.،هـشف ع .، سیبحي ع.، ه-14

غلظت وبدهیم ، یىل، ابدیم سي دسػضل

( ثب Acipenser persicusخبیبس تبػوبي ایشاي )

تبویذد ثشاسصیبثي سیؼه بؿي اص هصشف ػضل .

پظـي ادوي ػلوي ثذاؿتي –فصلبه ػلوي

.416 – 407هحیظ ایشاى ، ؿوبس ػم، صفحبت15.Arizhibowa F., 2013. Human Health

Risk Assessment of Heavy Metal

Bioaccumulationin NileTilapia

Oreochromisniloticus from Lake Chivero,

Zimbabwe. Biological Sciences Seasonal

dynamics in a newly-created subtropical

wetland lake. Journal Wetland ecology and

management, 102(6): 133-42.

16.Amartey E., Adjei C., Quashie F.,

Duodu G., Bentil N., 2011. Determination

of heavy metals concentration in hair

Pomades on the Ghanaian market using

atomic absorption spectrometry technique.

British Journal of Pharmacology and

Toxicology, (2):192-8.

17. Abdel A.S., Dkhil M.A., Quraishy S.,

2011. Bioaccumulation of some heavy

metals in tilapia fish relevant to their

concentration in water and sediment of

Wadi Hanifah. African Journal

Biotechnology, 10(13): 2541–2547

18.Cheraghi M., Noryny M., 2010. Risk

assessment of cadmium resulting from

consumption of the fish Barbus grypus

Arvand River. Journal of Ecobiology

Wetland, 34(5):75-82.

19. Collings S.E., Johnson M.S., Leach

R.T., 1996. Metal contamination of Angler-

caugh fish from the Mersey estuary. Marine

Environmental Research, 41(3): 281-297.

20.Eisler R., 1985. Cadmium hazards to

fish,wildlife and invertebrates:a synoptic

rewiew.US fish and wildlife service.

Washington; May. Report No. LBNL2356.

21.FAO, Food and agriculture organization

of united nation,The state of world fisheries

and aquaculture. RomeItaly, 2010. Report

No: ISSN 1020-5489.

22. Food and Agriculture Organization.

FAOSTAT. Statistical databases. Available

from: http://faostat.fao.org. Accessed 2007.

Apr 26.

23.Ghanbari F., Nasrinnhad N.A.,

Khajeheian M.R., Obeidi R., Farashbandi

M., 2015. Accumulation of trace metals in

the muscle tissues of tiger tooth crooker in

Persian Gulf. Journal International of

Biosciences, 6(5):17-7.

24.Hosseini Alhashemi A., Hassanzadeh

Kiabi B., Karbassi A.R., 2012.

Bioaccumulation of trace elements in water,

sediment, and six fish species from a

freshwater wetland. Iran Microchemical

Journal, 42(7):1-5.

25.Hosseini S., Mahboobi Soofiani N.,

Hosseini S.V., 2011. Risk assessment of

mercury due to consumption of kutum of

the Caspian Sea (Rutilus frisii kutum) in

Page 11: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

، داـگب آصاد اػالهي احذ داهغبى97تبثؼتبى ،چبسم، ؿوبس دن ؿبػي خبسي، ػبلپظـي صیؼت ـفصلبه ػلوي

33

Mazandaran Province. Iranian Journal of

Natural Resources, 3(64): 243-57.

26. Howd R., Brown J., Fan A., 2004. Risk

assessment for chemicals in drinking water:

estimation of relative source contribution.

Baltimore, Maryland: The Society of

Toxicology.

27. Iranian fisheries organization. 2012. The

Iranian Fisheries Statistical Year book. 28. JECFA Joint FAO/WHO Expert

Committee on Food Additives. 2000. Safety

evaluation of certain food additives and

contaminants. WHO Food Additives Series,

44(7): 273–312.

29.Moghdani J., Faeli F., Neamadeh F.,

Irani M., Jamei M., Dashtianeh M., 2015.

Distribution of metals (lead.Vanadium,

Nickel, Selenium) in the tissues of benthic

fish, oriental sole, from two sites of persian

Gulf. Journal of Scientific Research and

Devlopment, 2(5): 61-5.

30. National Environmental Policy Institute.

Assessing the bioavailability of metals in

soil for use in human health risk

assessments. Washington DC: National

Environmental Policy Institute; 2000.

31. Pourang N., Nikouyan A., Dennis J.H.,

2005. Trace element concentrations in fish,

surficial sediments and water from northern

part of the Persian Gulf. Environmental

Monitoring and Assessment, 3(1): 109:

293–316.

32.Spry D.J., 1991. Metal bioavilability and

toxicity to fish in low alkalinity lakes :a

critical review. Journal Environment

Pollution, 4(71): 243-304.

33.Teodorovic I., Djukic N., Maletin S.,

Miljanovic B., Jugovac N., 2000. Metal

pollution index: proposal for fresh water

monitoring based on trace metal

accumukation in fish. Tiscia, 32(4): 55-60.

34. United States Environmental Protection

Agency (USEPA). Guidance for assessing

chemical contaminant data for use in fish

advisories. Volume 2. Risk assessment and

fish consumption limits; 3rd ed.

Washington. Publication.2000. No. EPA

823-B-001-008.

35. WHO. 1996. Health criteria other

supporting information. In: Guidelines for

Drinking Water Quality. 31–388 .

Page 12: فصم ا یشان یور و موک ،بس ،لکین ،مویمداک یناطسیغ تاثا وب ...ascij.damghaniau.ac.ir/article_543332_65ab5a10f8856f7538187363a… · ،مَیهدبو

...، وبدهیم اهىبى ثشص اثشات غیشػشعبياسصیبثي

33