‌های‌پزشکی‌و‌‌‌‌موارد‌مخاطره‌آمیز‌در‌آزمایشگاه‌مدیریت‌آن

مقدمه‌ با توجه به اینکه در ه��ر آزمایش��گاه عوام��ل و ح��وادث مختلفی در ایج��اد

ها برای مسئولین فنی )یاخطر برای سالمت افراد نقش دارد، شناسایی آن مسئول کمیته ایم��نی( ض��روری اس��ت. در این بخش تالش گردی��ده ت��ا ب��ه برخی از ح��وادث مخ��اطره آمیز ش��امل مخ��اطرات عف��ونی و برخورده��ای

ها، مخ��اطرات ش�یمیایی، آتش س�وزی، مخ��اطرات الک��تریکی وشغلی با آن ه��ا ب��ر اس�اس من�ابع معت�بربرق گرفتگی و همچنین نحوه برخورد و ثبت آن

چنین با توج��هعلمی جهت آشنایی خواننده به صورت گذرا اشاره گردد. هم به اهمیت کار با مواد پرت��وزا، اص��ول ایم��نی و ک��ار ب��ا این م��واد در ادام��ه

مورد بحث قرار می گیرد. ضمنا با توجه به اهمیت پیشگیری در این موارد، در مبحث اصول

طور کامل به این مورد اشاره گردیدهپیشگیری و حفاظت از کارکنان بهاست.

برنامه‌مدیریت‌موارد‌مخاطره‌آمیز‌در‌آزمایشگاهاین برنامه باید به گونه ای تدوین گردد که در آن موارد زیر رعایت گردد:

،احتیاط های الزم جهت برخورد با بالیای طبیعی، مثل آتش سوزی، سیل زلزله و انفجار

ارزیابی میزان خطر مخاطرات زیستی و شناسایی عامل خطرسازکنترل و ضد عفونی کردن موارد آلودگی های اتفاقیتخلیه اضطراری کارکنان و مردم از منطقه حادثه دیدهدیده در حد امکانات و اق��داماتمداوای فوری اشخاص مجروح و حادثه

اولیه جهت ارجاع به مراکز بالینی کنترل ه��ای همه گیرشناس��ی در ص��ورت ض��رورت )ب��ا توج��ه ب��ه ن��وع

میکروارگانیسم در مخاطرات عفونی(تشخیص و شناسایی اشخاص و جوامع در خطرها شناسایی مراکز مسئول و اطالع این موارد به آنتهیه فهرس��تی از امکان��ات قرنطین��ه و مراک��ز تخصص��ی درم��انی جهت

دیده ارجاع افراد حادثهشدهدیده و یا آلودهنحوه نقل و انتقال اشخاص حادثهتهیه منابع ایمونوگلوبولین ه��ا، واکس��ن، دارو، تجه��یزات وی��ژه و وس�ایل

اولیه بر اساس برنامه تدوین شده تدارک تجهیزات ضروری شامل لباس های محافظتی، ضد عفونی

ها،کیت های بیولوژیکی و شیمیایی و غیره ‌‌‌‌کننده ثبت دقیق نوع، محل، زمان حادثه و فرد یا افراد حادثه دیده

‌بای!!د‌توج!!ه‌داش!!ت‌ک!!ه‌م!!دیریت‌ه!!ر‌آزمایش!!گاه‌در‌ص!!ورت‌مواجه!!ه‌ب!!ا‌مخاطرات‌باید‌بتواند‌ضمن‌ارزیابی‌و‌آنالیز‌ه!!ر‌م!!ورد،‌م!!یزان‌خط!!ر‌ایج!!اد‌شده‌و‌اهمیت‌آن‌را‌مشخص‌کرده‌و‌اقدام‌متقابل‌و‌اص!!الحی‌را‌متناس!!ب

با‌آن‌انجام‌دهد.

هامخاطرات‌عفونی‌و‌برخوردهای‌شغلی‌با‌آن

( ساالنه هش��ت میلی��ونCDCطبق آمار مرکز کنترل بیماری های آمریکا ) نف��ر از کارکن��ان س��امانه بهداش��تی و درم��انی در مع��رض خط��ر ابتال ب��ه

های آلوده آن ها‌‌‌‌بیماری های عفونی ناشی از تماس با بیماران و یا فراورده ه��ا به خص��وص چش��م ص��ورتهستند. این انتقال از طریق پوست و مخاط

می گیرد. بنابراین کارکنان سامانه بهداشتی و درمانی باید هر ن��وع ترش�ح، مایع و بافت بدن را آلوده و خطرناک محسوب نماین��د و تم��امی اق��دامات

پیشگیرانه را در ارتباط با آن ها به کار بندند.

وش‌های‌انتقال‌عفونت‌در‌برخوردهای‌شغلی‌انواع‌رت��رینآسیب های پوستی با سوزن آلوده ی��ا وس��ایل ت��یز و برن��ده ش��ایع

روش انتقال عفونت است.دومین روش انتق��ال، پاش��یدن ترش��حات و خ��ون ب��ه غش��اء مخ��اطی

است.زا به بدن از طریق تنفس است.روش دیگر انتقال ورود عامل بیماری

زاییخطر ایجاد عفونت بستگی به شیوه انتقال، غلظت و قدرت بیم��اری میکروارگانیسم، حجم مواد آلوده و وضعیت ایمنی ف��رد در مع��رض خط��ر دارد. به ط��ور کلی احتم��ال انتق��ال آل�ودگی در م��وارد آس��یب های پوس��تی

بیش از برخورد مخاطی و ریوی است.

اقدامات‌اولیه‌بر‌اساس‌انواع‌حوادثاقدامات کلی بر اساس حوادث پیش آمده به شرح زیر است:

زخم‌ها،‌بریدگی‌ها‌و‌خراش‌ها‌درآوردن لباس مح��افظتی و شس��تن دس��ت ها ب��ا آب و ص��ابون توس��ط

شخص حادثه دیده. تمیز کردن منطقه یا مناطق آلوده شدهارجاع فرد حادثه دیده به مراکز پزشکی در صورت نیازشناسایی ارگانیسم احتمالیداری گزارش های پزشکی به صورت کامل ثبت و نگه

بلع‌مواد‌عفونی‌ در آوردن لباس حفاظتیمعرفی به مراکز پزشکی جهت انجام مراقبت های پزشکی مورد نیاز شناسایی مواد بلع شدهداری گزارش های پزشکی به طور کامل ثبت و نگه

‌ره!!ایی‌ذرات‌ب!!القوه‌عف!!ونی‌خطرن!!اک‌ب!!ه‌خ!!ارج‌از‌ه!!ودبیولوژیک‌

تخلیه تمامی افراد از محل حادثه و ارج�اع ش�خص حادث�ه دی�ده ب�ه مراک�ز درمانی جهت معاینات پزشکی

اطالع به ناظم فنی آزمایشگاه و یا مسئول ایمنی

هیچ کس نباید تا زمانی که ذرات معل��ق خ��ارج ش��ده و ذرات س��نگین تر دقیق��ه(. اگ��ر15-30ته نش��ین ش��وند وارد مح��ل حادث��ه گ��ردد )بین

آزمایشگاه دارای سامانه هواکش مرک��زی نباش��د، ورود اف��راد بای��د ب��هتاخیر بیافتد.

نصب عالمت های مناسب به منظور ممنوعیت ورود به محل حادثهضدعفونی کردن محل زیر نظ��ر ن��اظم ف��نی ی��ا مس��ئول ایم��نی بع��د از

زمان فوقپوشیدن لباس حفاظتی مناسب و استفاده از محافظ تنفسی

‌شکستن‌ظروف‌و‌ریختن‌مواد‌عفونیتمامی کارکنان دراین مورد باید آموزش الزم را کسب نمایند.

در موارد ریختن یا شکستن ظروف محتوی مواد آلوده اقدامات زیر بایدانجام گیرد:

.مسئول ایمنی را آگاه نماییدبالفاصله لباس های آل�وده ش�خص را درآوری��د و ف��ورا هم��ه اف�راد را از

محل دور کنید و تا زمان خروج از محل کمتر تنفس کنید.درب محل را ببندید و مدتی صبر کنید تا آئروسل ها ته نشس��ت حاص��ل

دقیقه(.30 دقیقه و ترجیحا 15کنند )حداقل .لباس ها و پوشش های حفاظتی را بپوشید.محل را با حوله کاغذی و یا تنظیف بپوشانید.از محلول ضد عفونی کننده مناسب استفاده کنیدجهت جلوگیری از ایجاد آئروسل، محل��ول را ب��ه آرامی و در مق��ادیرکم

ها به ص��ورت دای��ره، دور مح��ل بریزی��دتا تم��ام‌‌‌‌تقسیم نموده و از کناره منطقه رابپوشاند.

.)مدتی صبر نمایید )در ارتباط با نوع محلولبه وسیله پنس و یا فورسپس، قطعات شیشه را در داخل محفظه ه��ای

ایمن قرار دهید.محل را تمیز نموده و در صورت لزوم مجددا با ماده ض��دعفونی عم��ل

فوق را تکرار نمایید. های‌محتوی‌عوامل‌بالقوه‌آلوده‌درون‌سانتریفیوژ‌‌‌‌شکستن‌لوله‌

های محتوی عوام��ل ب��القوه آل��وده‌‌‌‌اقدامات زیر در صورت شکستن لوله درون سانتریفیوژ باید به ترتیب صورت پذیرد:

اگر هنگام کار دستگاه شکستگی رخ دهد، موتور بای��د خ��اموش ش�ود و سانتریفیوژ بسته بماند تا کار آن کامال متوقف شود. اگر بع��د از توق��ف کار سانتریفیوژ شکستگی مشاهده شد، درب دستگاه بای��د ف��ورا بس��ته

شود..به ناظم فنی )سوپروایزر( یا مسئول ایمنی اطالع داده شوددر تم��ام مراح��ل ک��ار از دس��تکش ض��خیم هم��راه ب��ا دس��تکش یک ب��ار

مصرف استفاده شود.

ها استفاده شود.‌‌‌‌از پنس برای پیدا کردن و درآوردن خرده شیشه ها، باکت ه��ا،‌‌‌‌های شکس��ته، قطع��ات متالش��ی ش��ده شیش��ه ‌‌‌‌تمامی لوله

روتورها و دیگر قطعات داخلی با یک ضد عفونی کننده مناس��ب )م��وثربر ارگانیسم( ضد عفونی شوند.

تمامی قطعات سانتریفیوژ با رقت مناسبی از ی��ک ض��د عف��ونی کنن��ده مناسب توسط اسفنج پاک ش��وند )دو مرتب��ه(، س��پس ب��ا آب شس��ته و

خشک گردند.‌توجه:‌بدیهی‌است‌مواد‌مصرف‌شده‌در‌عملیات‌پاکسازی‌باید‌به‌عن!!وان

پسماندهای‌عفونی‌در‌نظر‌گرفته‌شوند.‌برنامه‌مدیریت‌و‌اصول‌کلی‌م!!وارد‌تم!!اس‌ب!!ا‌عوام!!ل‌ب!!القوه

بیماری‌زا‌های‌‌‌‌در‌صورت‌تماس‌با‌عام!!ل‌عف!!ونی‌بای!!د‌برن!!امه‌ای‌ک!!ه‌ش!!امل‌ش!!یوه‌

‌‌س!اعت‌اج!!را‌گ!!ردد.‌این24مدیریت‌کلی‌در‌این‌گونه‌موارد‌است‌به‌‌م!دت‌‌برنامه‌شامل‌بررس!!ی‌پزش!!کی‌ف!!وری،‌آن!!الیز‌خط!!ر،‌درم!!ان،‌پیش!!گیری‌و‌پیگیری‌مناسب‌بسته‌به‌ن!!وع‌و‌منب!!ع‌آل!!ودگی‌اس!!ت.‌چ!!ارچوب‌این‌برنام!!ه‌می‌تواند‌منطبق‌با‌روش‌برخورد‌با‌کار‌نامنطبق‌در‌آزمایش!!گاه‌باش!!د.‌ه!!ر‌آزمایشگاه‌می‌تواند‌برای‌این‌منظور‌یک‌روش‌اجرایی‌ی!!ا‌نم!!ودار‌گردش!!ی

تهیه‌کند‌و‌آن‌را‌در‌معرض‌دید‌کارکنان‌نصب‌نماید. اصول کلی اقدامات در موارد تماس با خون و مایعات عفونی در ج�دول

بیان گردیده است.1-7

‌:‌اصول‌کلی‌اقدامات‌در‌موارد‌تماس‌با‌خون‌و‌یا7-1جدول‌مایعات‌آلوده

وشوی مواد و یا اعضای آلوده شستثبت تاریخچه، شرایط تماس، بیمار منب��ع، وض��عیت واکسیناس��یون

فرد در معرض خطرگرفتن نمونه خون از فرد در معرض خطرثبت اطالع��ات آزمایش��گاهی مرب��وط ب��ه ف��رد منب��ع آل��ودگی )در

صورت اطالع(ثبت اطالعات آزمایش�گاهی مرب��وط ب��ه ف�رد در مع�رض خط��ر از

جمله آزمایش های بارداری و... در صورت لزوم ایمن سازی از نظر کزاز در نظر گرفتن اقدامات پروفیالکسی در م��ورد هپ��اتیتBج��دول(

3-7) در نظر گرفتن اقدامات پروفیالکسی در موردHIVمش��ورت ب��ا ف��رد در مع��رض خط��ر در م��ورد مزای��ا و مض��رات

درمان های موجود برای پاتوژن های قابل انتقال از خون مشورت با مراکز درمانی و پیگیری وضعیت فرد در معرض خطر

شیوه‌گزارش‌دهی‌و‌ثبت‌تماس‌با‌عوامل‌آلوده‌کننده

داری کن��د.آزمایش��گاه بای��د س�وابق این ح��وادث را به خ��وبی ثبت و نگ��هبرای این منظور تهیه یک برگه مناسب می تواند راهگشا باشد.

بنابراین گزارش تماس باید تهیه و اطالعات کامل ش��امل ن��وع برخ��ورد، سابقه فرد در معرض خطر )از نظر بیماری های زمینه ای و واکسیناسیون(

و سابقه فرد آلوده کننده در آن ثبت شود. ، عناصر اصلی برگه )فرم( گزارش دهی در م��وارد تم��اس7-2در جدول

با مایعات عفونی ذکر گردیده است.‌:‌عناصر‌برگه‌گزارش‌دهی‌موارد‌برخورد‌با‌مایعات7-2جدول‌

عفونیساعت و روز تماسجزییات تماس )مشتمل بر نحوه و علت آن، محل آسیب و عم��ق

آسیب دیدگی()جزییات ماده آلوده کننده )شامل نوع و حجم( جزییات عفونت های موجود در ماده آلوده کنندهHIV,‌HCV,‌HBV‌

مرحله بیماری شامل درمانHIVو در صورت مثبت بودن از نظر آنتی ویرال، تراکم ویروس و مقاومت دارویی(

جزییات وض�عیت ایم��نی ف��رد در مع�رض خط�ر )ب��ه عن�وان مث�ال (Ab و سطح HBVواکسیناسیون

)وضعیت بالینی فرد در معرض خطر )بارداری و غیره های پزش��کی و اق��دامات پیش��گیرانه‌‌‌‌جزییات در رابطه با مشاوره

پس از برخورد و پیگیرینام و امضای تهیه کننده و تاییدکننده گزارش

اصول‌کلی‌درمان‌در‌موارد‌تماس‌با‌عوامل‌آلوده‌کننده‌ درمان محل تماس با عفونت، مش��ابه درم��ان اس��تاندارد زخم ه��ا اس��ت.-زخم و محل آسیب دیده پوست باید با آب و ص��ابون شس��ته ش��ود. شس��ت

وشوی غشاء مخاطی با آب به تنه��ایی ک��افی اس��ت. ب��ه ک��ار ب��ردن م��وادسوزاننده و آنتی سپتیک ها بر روی زخم توصیه نمی شود.

، مایع پلور، سینویال، منی، ترشحات واژن وCSFخون و مایعاتی مثل غیره ممکن است ویروس های موجود در خون را انتقال دهند. تماس این

مایعات با پوست آسیب دیده، اجسام نوک تیز و غشاء مخاطی احتمال انتقال ویروس را دارد و در صورتی که این مایعات با پوست سالم تماس

یابند نیاز به پیگیری نیست.,HCVت��ر از نظ��ر منبع آلودگی را باید ه��ر چ��ه س��ریع ‌ HBV و HIVم��ورد

در اسرع وقت انج��امHIVبررسی قرار داد. آزمایش سریع و قابل اعتماد ، پیگیری و شناس��ایی منب��ع آل��ودهHIV شود در صورت مثبت بودن از نظر

+، تع��دادCD4 ن��وع Tکنن��ده ب��رای بررس��ی تع��داد س��لول های لنفوس��یت ویروس و درمان های قبلی و فعلی ضد ویروس فرد مبتال، توصیه می شود که بر همین اساس اقدامات طبی، برای پیشگیری پس از برخورد س��ریعا

ش��روع می ش��ود. در ص��ورت موج��ود نب��ودن این اطالع��ات نبای��د ش��روع اقدامات درمانی را ب��ه تعوی��ق ان��داخت، زی��را تغی��یر رژیم در حین درم��ان

امکان پذیر است. بای��د در نظ��ر گ��رفتHBVعواملی که در مورد تماس با ماده آل��وده ب��ه

شامل بررسی وضعیت واکسیناسیون و س��طح آنتی ب��ادی ف��رد در مع��رض خطر است. در ص��ورت ع��دم واکسیناس��یون ش��خص بای��د بالفاص��له تحت

واکسیناسیون قرار بگیرد. روش های پروفیالکسی به طور خالصه ذکر شده است.7-3در جدول

‌:‌اقدامات‌الزم‌در‌هنگام‌مواجهه‌با‌ویروس‌هپاتیت7-3جدول‌Bدر‌پوست‌و‌مخاطات‌

‌وضعیت‌واکسیناسیون‌و

‌بادی‌درپاسخ‌آنتی‌کارمندان‌مواجه

الفشده‌با‌ویروس

منبع‌آلودگی‌ژن‌مثبتآنتی

منبع‌آلودگی‌ژن‌منفیآنتی

منبع‌آلودگی‌نامعلوم‌یا‌اینکه‌برای‌آزمایش‌در‌دسترس

نیست

راBایمونوگل�وبین هپ��اتیت واکسینه نشده تزریق کرده و سپس دوره

بواکسن را آغاز کنید.

دوره واک�سن راآغ�از کنید.

دوره واکس����ن را آغ����ازکنید.

‌قبال‌واکس!!!!!!!ینه:شده

درم��������ان الزمدرمان الزم نیست.پپاسخ به واکسن دادهنیست.

درمان الزم نیست.

پاسخ به واکسن ن��دادهتاست.

‌Bایم�ون�وگل���وبین هپ��اتیت را تزریق ک�رده و دوب����اره واکسین�اسی�ون را ش���روع کنی�������د ی�������ا دوب�������اره‌Bایمونوگل���وبین هپ���اتیت

ثتزریق شود.

درم��������ان الزمنیست.

دانی��د ک��ه احتم��الاگ��ر می آل��ودگی منب��ع زی��اد اس��ت

ژن مثبتمث���ل ف���رد آن���تیبرخورد شود.

چ��کHbsفرد را برای آنتی انجام واکسینه نامعلومنمایید:

اگ�����ر ک�اف����ی ب�اش����د پدرم�ان الزم نیست.

اگ������ر ک�اف�����ی ن�����باید ‌Bایمونوگل���وبین هپ���اتیت

تزریق و بعد یکب��ار بوس��ترتواکسن تزریق شود.

درم��������ان الزمنیست.

چکHbsفرد را برای آنتی نمایید:

اگ�����ر ک�اف����ی ب�اش����د پدرمان الزم نیست.

اگ����ر ک�اف�����ی نباش���د ‌Bایمونوگل���وبین هپ���اتیت

ت�زری���ق و ب�ع���د ی�کب���ار بوس���تر واکس���ن تزری���ق

تشود.

ی����ک ت����ا دو م����اه بع���د بادی چ��کدوب�اره ت�یتر آنتی

شود. اند، نس��بت ب��ه عف��ونت ایمن هس��تند و در ص��ورت مواجه�ه اق��دام آلوده شدهBالف( افرادی که قبال با هپاتیت

خاصی الزم نیست.لیتر / کیلوگرم به صورت داخل عضالنی میلی6/0 با دوز Bب( ایمونوگلوبین هپاتیت

است.mIU/mL10 یعنی باالی Hbsبادی ضد پ( منظور از پاسخ به واکسن وجود مقادیر کافی آنتی است.mIU/mL10بادی ضد ویروس یعنی زیر ت( منظور از عدم پاسخ به واکسن وجود مقادیر ناکافی آنتی

ش��ود ک��ه دورهث( دادن یک دوز ایمونوگلوبین و شروع دوباره واکسن بیشتر در افرادی با عدم پاسخ توصیه می اند ولی هم چن��ان پاس��خدوم واکسیناسیون خود را تکمیل نکرده باشند در افرادی که این دوره را تکمیل نموده

شود. توصیه میBاند، دو دوز ایمونوگلوبین ضد هپاتیت نداده

CDC9منبع:‌‌Cو‌Bاصول‌مدیریت‌درمان‌در‌موارد‌آلودگی‌هپاتیت‌

وجود داش��ته باش��د، بای��دBچنانچه دلیلی بر تجویز ایمونوگلوبین هپاتیت ساعت( و اگر بیش24تر تزریق شود )زمان مطلوب ظرف هر چه سریع

از هفت روز از زم���ان آل���ودگی گذش���ته باش���د در م���ورد م���یزان ت���اثیرایمنوگلوبین توافق نظر وجود ندارد.

آزم��ایش منب��عCDC، توص��یه Cدر خصوص آل��ودگی ب��ا وی��روس هپ��اتیت -anti است. فرد آل�وده ش�ده را بای�د از نظ�ر HCVآلودگی از نظر ‌ HCVو

ALT تا شش ماه پس از آن مورد بررسی ق��رار داد4 در هنگام آلودگی و HCVو ارزیابی ‌RNAتر ح��دود چه��ار ت��ا در صورت تمایل به بررسی سریع

شش هفته پس از برخورد توصیه می شود. درم��انی ک��ه امک��ان انتق��ال–، پرس��نل بهداش��تی CDCبراساس پیشنهاد

به اف��راد دیگ��ر را دارن��د، مل��زم ب��ه رع��ایتB و هپاتیت Cویروس هپاتیت اقدامات احتیاطی نیستند ولی نباید خ��ون، پالس�ما، عض��و ی��ا اس�پرم اه��دا

نمایند.HIVاصول‌مدیریت‌درمان‌در‌موارد‌آلودگی‌

، ه��دفHIVدر م��وارد تم��اس ف��رد در مع��رض خط��ر ب��ا نمون��ه آل��وده به آرمانی این است که وی در عرض کمتر از ی��ک س��اعت ب��ه عن��وان اق��دام

درCDC آزمایش شود. اصول این مدیریت طب��ق مص��وبه HIVپایه از نظر ذکر شده است.5-5 و 7-4جداول

‌HIVکنن��ده ح��اوی ها صرفا در مواردی اس��ت ک��ه منب��ع آل��وده‌‌‌‌این توصیه باشد و یا احتمال عفونت را بر اساس عوامل خطرساز داشته باشد. اگ��ر

منفی اس�ت، HIVهای بع��دی نش��ان داد ک��ه منب�ع آل�ودگی از نظ��ر آزمایش اقدامات شروع شده باید قطع شود )علت تعجیل در شروع این اق��دامات

س�اعت اث�ر آنه�ا کم��تر36 ت��ا 24این است که در ص��ورت ت��اخیر بیش از است، گرچه بعد از این زمان نیز اقدامات خالی از فایده نیست(.

، رژیم دو دارویی مناسب است و رژیم س��هHIVدر اکثر موارد تماس با دارویی فقط برای مواردی به ک��ار می رود ک��ه خط��ر انتق��ال بیم��اری زی��اد باشد. رعایت موارد احتیاطی زیر برای کارکنانی که در معرض آل��ودگی ب��ا

HIV:قرار گرفته اند الزامی است خودداری از فعالیت جنسی و یا استفاده از کاندومپرهیز از اهدا خون، پالسما، اعضا، بافت و یا اسپرم پرهیز از شیردادن مراجعه به پزشک در صورت ابتال به هر بیماری حاد

م��اه( بای��د12موارد ذکر شده در طول م��دت پیگ��یری )ح�دود ش�ش ت��ا رعایت شود.

‌‌برایHIV:‌مدیریت‌پیشگیری‌توصیه‌شده‌از‌7-4جدول‌های‌پوستیتماس

وضعیت‌عفونت‌در‌منبع‌آلودگی‌HIVنوع‌برخورد

مثبت‌‌1کالس)الف(

HIV‌مثبت‌کالس

)الف(2

‌منبع‌مشخص‌اما‌HIVوضعیت‌

)ب(مشخص‌ثابت

‌HIV)پ(منبع‌نامشخصمنفی

پیشگیری)ت(شدت کمتر دو

دارویی

پیشگیری س���������ه

دارویی

-عموما پیشگیری نم�ی خواه��د ام��ا در نظ���ر گ��رفتن پیش��گیری دو

من��ابع)ث(دارویی برای با ریسک فاکتور باالی

HIV)ج(

-عموما پیش��گیری نمی خواه���د، ام����ا اگ����ر اح�ت���مال تم��اس ب��ا ش�خ���������ص ب���������ا

وج���ودHIVعف�ون���ت دارد، پ�ی�ش����گیری دو

در نظ�������ر)ج(داروییگرفته شود.

پیش��گیری - نمی

خواهد

ش������������دت)چ(بیشتر

پیشگیری س���������ه

دارویی

پیشگیری س���������ه

دارویی

-عموما پیش��گیری نمی خواه��د ام��ا در نظ��ر گ��رفتن پیش��گیری دو

)ث(داروی�����ی ب�����رای

من����ابع ب����ا ریس����ک)ج(HIVفاکتورهای

-عموم�ا پیشگیری نمی خواه���د ام�����ا اگ�����ر احتم���ال تم���اس ب���ا

‌HIVشخص ب�ا عفونت وج���������������ود دارد، پ����ی��ش�گ��ی�����ری دو

در نظ�������ر)ث(داروییگرفته شود.

پیش��گیری

- نمیخواهد

ب��دون عالمت ی��ا تع��داد وی��روسHIV : عف��ونت I مثبت کالس HIVال��ف( سی(. بر هر سیRNA کپی 1500اندک )مثال زیر

HIV عفونت 2 مثبت کالس : HIVدار، سندرم نقص ایمنی اکتسابی، عالمت تغییر سرولوژیک حاد یا تعداد ویروس باال.

شود با اف��راد ب��ا تجرب��هاگر احتمال مقاومت دارویی وجود دارد، توصیه می مشاوره ش��ود، ام��ا نبایس��تی ش��روع پیش��گیری را بخ��اطر مش��اوره عقب

انداخت. منبع عفونت برای بررسی فوری بایستی در دسترس باشد. مشخص نیس��ت )مثال منب��ع دقن ش��دهHIVب( منبع مشخص اما وضعیت

وجود ندارد(.HIVای برای آزمایش از نظر است و نمونه پ( منبع نامشخص )مثال آلوده شدن با سوزنی که در سطل معدوم کردن

ها باشد(.سوزنت( شدت کمتر )مثل: سوزن توپر و آسیب سطحی(.

باشد و بای��دث( در نظر گرفتن پیشگیری یعنی پیشگیری بسته به مورد می فرد در معرض عفونت و گروه درمان کنن��ده ب��ا هم تص��میم ب��ه پیش��گیری

بگیرند. ج( اگر پیشگیری شروع شود و بعدا عفونت شناسایی شود و منفی ب��ودن

اثبات شود پیشگیری باید متوقف شود.HIVاو از نظر

چ( شدت بیشتر )مثال سوزن بزرگ توخالی، فرو رفتن عمیق، خونی شدنوسیله، یا سوزن استفاده شده در شریان یا ورید منبع(.

‌‌در‌موارد‌تماسHIV:‌مدیریت‌پیشگیری‌از‌7-5جدول‌)الف(مخاطی‌و‌تماس‌با‌پوست‌آسیب‌دیده

وضعیت‌عفونت‌در‌منبع‌آلودگی‌HIVنوع‌برخورد

مثبت‌‌1کالس‌

)ب(

HIV‌مثبت‌‌کالس

‌)ب(2

‌منبع‌مشخص‌اما‌HIVوضعیت‌

)پ(مشخص‌نیست

‌HIV)ت(منبع‌نامشخصمنفی

درنظرگر)ث(حجم کم فتن

پیشگیری دو

)چ(دارویی

به توصیه پیشگیری

دودارویی

عموما پیشگیری نی��از نیس��������ت ام���������ا پیش�گی�������������ری دو

ب�رای من��ابع)ج(دارویی ب���ا ریس���ک ف���اکتور

در ن�ظ���ر HIVب���االی )چ(گ�رفته شود

-عموما پیش��گیری نمی خواه���د، ام����ا اگ����ر اح�ت���مال تم��اس ب��ا

- م���یHIVع��ف�ون���ت ب��اش�د پیش���گیری دو

در نظ�����ر)چ(داروی�یگرفته شود.

پیشگیر ی - نمی

خواهد.

ت�وصی����ه)ح(حجم زیاد ب�����������ه پیشگیری

دودارویی

ت�وص�ی���ه ب�����������ه پیشگیری

دودارویی

عموما پیشگیری نی��از نیس��������ت ام����������ا پ��������������یشگیری دو

ب����������رای)ج(دارویی م�ن�اب�ع ب���ا ری�س�����ک

در HIVفاکتوره���ای )چ(نظر گرفته شود

-عموما پیش��گیری نمی خواه���د، ام����ا اگ����ر اح�ت���مال تم��اس ب��ا

- م����یHIVع�ف�ون����ت ب�اش����د. پی�شگ�ی���ری

در نظ���ر)چ(دو داروییگرفته شود.

پیش���گیری

- نمیخواهد.

الف( برای تماس پوستی در صورتی پیگیری الزم است که پوست آس��یبدیده باشد )مثل موارد درماتیت، خراشیدگی و زخم باز(

ب��دون عالمت و ی��ا تع�داد وی��روسHIV مثبت کالس یک: عف�ونت HIVب( مثبت کالسHIVسی(. در هر سیRNA کپی 1500اندک )مانند موارد زیر

(، تغییر سرولوژیک حاد یا تع��داد وی��روسAIDSدار ) عالمتHIVدو: عفونت باال. اگر احتمال مقاومت دارویی وجود دارد، توصیه به انج��ام مش��اوره ب��ا

شود ام�ا نبایس��تی ش�روع پیش�گیری را بخ�اطر مش�اورهافراد با تجربه می عقب ان��داخت، منب��ع عف��ونت ب��رای بررس��ی ف��وری بایس��تی در دس��ترس

باشد. مش��خص نیس��ت. )مثال منب��ع آل�ودگیHIVپ( منبع مشخص ام��ا وض��عیت

وجود ندارد(.HIVای برای آزمایش از نظر دفن شده است و نمونه ت( منبع نامشخص )مثال آلوده شدن با سوزنی که در سطل معدوم کردن

ها باشد(.سوزنث( حجم کم )یعنی چند قطره(.

باشد و باید فرد در معرض عف��ونت و گ��روهج( پیشگیری بسته به مورد میدرمان کننده با هم تصمیم به پیشگیری بگیرند.

چ( اگر پیشگیری شروع شود و بعدا منبع عفونت شناس��ایی ش��ود و منفی منبع احراز گردد پیشگیری باید متوقف شود.HIVبودن

ح( حجم زیاد )یعنی پاشیدن مقادیر زیاد خون(.مخاطرات‌شیمیایی

زایهای پزش��کی ن��ه تنه��ا در مع��رض عوام��ل بیم��اری‌‌‌‌کارکنان آزمایشگاه عفونی هستند، بلکه در معرض مخاطرات شیمیایی خطرناک ن��یز هس��تند. لذا بدیهی است در صورتی که این اف��راد از دانش و اطالع��ات مرب��وط ب��ه

ه��ای در مع��رض ق��رار گ��رفتن و‌‌‌‌اث��رات س��می این م��واد ش��یمیایی و راه ها به وجود آی��د،داری آنآسیب هایی که ممکن است در حین جابجایی و نگه

برخوردار باش��ند، می توانن��د از ب��روز این ح��وادث پیش��گیری کنن��د و ی��ا در ترین آسیب را از این عوامل متحمل شوند. م��دیریتها، کمصورت بروز آن

هر آزمایشگاه باید اسناد مرب��وط ب��ه اطالع��ات ایم��نی م��واد ی��ا اطالع��ات مربوط به خطرات شیمیایی را از طریق سازندگان و یا فروشندگان م��واد

ه���ا ب���ه عن���وان بخش���ی ازش���یمیایی تهی���ه و در مواق���ع ل���زوم از آندستورالعمل های ایمنی استفاده نماید.

روش‌های‌ایجاد‌آسیب‌توسط‌عوامل‌شیمیایی‌ عوامل و مواد شیمیایی خطرناک ب��ا روش ه��ای زی��ر ب��ه ف��رد در مع�رض

خطر آسیب می رسانند:تنفس تماس با پوست بلعیدنفرورفتن سوزناز طریق پوست آسیب دیده

داری‌مواد‌شیمیایینگهفقط مقادیری از م��واد ش��یمیایی ک��ه ب��رای اس��تفاده روزان��ه )ی��ا دوره

داری ش�وند. هنگ��امی ک��هزمانی کوتاه( الزم است، در آزمایش�گاه نگ��ه ش��وند ظ��رفیتداری میهای ایمن نگ��ههای قابل اشتغال در ظروفمحلول

م��ترمربع5000 گ��الن در ه��ر 60کلی در هر آزمایشگاه نباید بیشتر از باشد.

به��تر اس��ت ذخ��ایر عم��ده م��واد ش��یمیایی در س��اختمان ها و اتاق ه��ای ط����������������������راحی ش����������������������ده مخص����������������������وص

داری م��واد قاب��ل اش��تغال درداری ش��وند. ح��داقل ی��ک ات��اق نگ��هنگ��ه گ�الن ب�اشد، ب�اید وج�ود داشته ب�اشد300هنگامی که ذخایر بیشتر از

داری شوند.های فلزی قابل تهویه نگهم�واد ق�ابل اشتغال باید در ظروف هر ظروف باید در محلی قرار داده شود ک�ه ح��داقل ارتف�اع را از ک�ف اتاق داشته باشد و ب��ه راح��تی قاب��ل دس�ترس باش�ند. در هنگ��ام اجب�ار

ه��ا ح��داکثر ت��اه��ا بای��د ارتف��اع ک��ابینتبرای ذخیره این م��واد داخ��ل ک��ابینت ها بوده و بر روی آنها بر چسب مخص��وص نگهدارن��دهمعرض دید چشم

این مواد چسبانده شود.اینچ از مح��ل جرق��ه18ای کم��تر از مواد قابل اشتغال نبای��د در فاص��له

‌Sprinklerه��ا )( و سرآبفش��انCeitingها )های بخار، سرپوشالکتریکی، لولهheadداری شوند.( نگه

داری م��واد ش��یمیایی ب��ر اس��اس روش ه��ای توص��یه ش��ده توس��طنگ��ه شرکت های سازنده انجام گیرد.

‌داری‌م!!واد‌ش!!یمیایی‌براس!!اس‌ح!!روف‌القب!!ا‌ب!!هالزم‌به‌ذکر‌است‌که‌نگ!!ه‌ه!!ا‌بای!!د‌اکی!!دا‌ازخاطر‌سهولت‌استفاده‌بسیار‌اشتباه‌اس!!ت‌و‌آزمایش!!گاه

این‌کار‌خودداری‌نمایند.برای جلوگیری از آتش سوزی و یا انفجار، مواد اصلی شیمیایی )ستون

راست( از جدول داری و حمل و نقل گردند که هیچ گاه در می بایست به نحوی نگه6-7

تماس با سایر مواد شیمیایی )مواد ناسازگار مندرج در سمت چپ(قرار نگیرند.

:‌قواعد‌عمومی‌در‌خصوص‌ناسازگاری‌مواد‌شیمیایی7-6جدول‌هامواد‌ناسازگار‌با‌آنمواد‌اصلی‌شیمیایی

‌فل!!!زات‌قلی!!!ایی‌نظ!!!یر‌س!!!دیم،پتاسیم،‌سزیم‌و‌لیتیوم

دی اکسید ک��ربن، هی��درو کربن ه��ایکلردار، آب

آمونیاک، استیلن، هیدروکربن هاهالوژن‌ها‌اسید‌استیک،‌سولفید‌هیدروژن،

‌آنیلین،‌هیدروکربن‌ها،‌اسیدسولفوریک

عوام��ل اکس��یدکننده نظ��یر اس��ید کرومیک، اسید نیتریک، پراکسیدها،

پرمنگناتنحوه‌حمل‌و‌نقل‌مواد‌شیمیایی‌خطرناک

اطالع از نحوه حم��ل و نق��ل م��واد ش��یمیایی مختل��ف در آزمایش��گاه ج��زووظایف پرسنل و سوپروایزر آزمایشگاه است.

Materialجدول اطالعات ایم��نی م��واد ‌ Safety ‌ Data ‌ Sheet ‌ (MSDS)بای��د در ه��ای ایم��نی دراختیار همه در آزمایشگاه باشد. استفاده از وسایل و لب��اس

های حاملهنگام انتقال مواد شیمیایی خطرناک ضروری است. باید ظروف این مواد در محل مناسبی قرار گیرند و مح��ل قرارگ��یری این م��واد ک��امال

داشته شده تا از خطرات نشست و شکستگی این م��وادتمیز و مرتب نگهکاسته شود.

در هنگام نشست مواد باید به پرسنل اطالع داده شود و آزمایشگاه تخلیه ه��ایسازی استفاده شده و ب��ه اف��راد و ش��رکتشده و از کیت مناسب خنثی

رسانی شود.مسئول اطالع ه�ای قاب�لبرای جلوگیری از انفج��ار بای�د در هنگ�ام تخلی�ه ظ�روف محل�ول

Groundه��ای دارای س��یم ارت اشتغال از ظروف ‌ metalاس��تفاده ش��ود. این مورد به وسیله اتصال یک کلیپس متص��ل ب��ه ی��ک قطع��ه س��یم ک��ه از ی��ک

-ش��ود، امک��انطرف به لوله فلزی آب و از طرف دیگر به ظروف وصل میپذیر است.

مواد‌شیمیایی‌منفجرهآزیدها که اغلب در محلول های ضد باکتری��ایی به ک��ار می رون��د، نبای��د ب��ا

ترکیب��ات مس و س��رب در تم��اس و مج��اورت باش��ند )به عن��وان مث��ال ه��ای فاض��الب و لوله کش��ی س��اختمان(. چ��ون ممکن اس��ت ب��ا‌‌‌‌لوله

های بسیار جزیی و خفیف انفجار مهیبی به وجود آورند.‌‌‌‌ضربه اترهایی که کهنه و خشک شده و ب��ه کریس��تال تب��دیل ش��ده اند، بس��یار

ناپایدار و دارای قابلیت انفجار هستند.اسیدپرکلریک در صورتی که روی میز کار چوبی و آجری ریخت��ه ش��ده و

شود.یا با مواد خشک همراه شود، منفجر میاسیدپیکریک و پیکرات ها ممکن است در اثر حرارت و یا ضربه منفج��ر

شوند.نحوه‌برخورد‌در‌صورت‌ریخته‌شدن‌مواد‌شیمیایی

اغلب کارخانجات تولید کننده مواد ش��یمیایی آزمایش��گاهی طی ج��داول انتش��ار یافت��ه خ��ود روش ه��ای مقابل��ه ب��ا ریختن این م��واد را توص��یف می کنند. جداول و کیت های مرب�وط ب��ه ریختن این م��واد ن�یز ب��ه ش�کل تج��ارتی قاب��ل تهی��ه هس��تند. م��دیریت ه��ر آزمایش��گاه موظ��ف اس��ت

ها در مواق��ع ل��زوم درملزومات زیر را تهیه و به منظور دسترسی به آنمحل مناسب قرار دهد.

جداول اعالم شده توسط کارخانه تولید کننده مواد شیمیاییکیت های مناسب برای استفاده به هنگام ریختن مواد شیمیایی،پوشش های محافظتی نظیر دستکش های الستیکی مقاوم و مس��تحکم

های الستیکی، ماسک تنفسی‌‌‌‌روکش کفش ها یا چکمه وس��ایل جمع آوری و خاک ان��دازها و انبره��ای مناس��ب ب��رای برداش��تن

قطعات شکسته شده های کاغذی‌‌‌‌ها و حوله ‌‌‌‌تی های نظافتی، پارچهسطل ها و وسایل مناسب جهت تخلیه مواد ناشی از حادثه ،کربنات سدیم( خاکستر سوداNa2CO3(یا سدیم بی کربنات )NaHCO3)

برای خنثی سازی اسیدها و مواد شیمیایی خورنده)شن و ماسه )برای پوشاندن مواد قلیایی ریخته شدهشوینده غیرقابل اشتعال

اقدامات‌ذیل‌‌باید‌در‌صورت‌ریختن‌مواد‌شیمیایی‌خاص‌انجام‌گردد:مطلع نمودن مسئول ایمنیخروج کارکنان غیر ضروری از محل و رسیدگی به افراد حادثه دیده های روشن و تجهیزات الک��تریکی، قط��ع گ��از‌‌‌‌خاموش کردن تمام شعله

ه��ا در زم��ان ریختن م��واد‌‌‌‌ات��اق و فض��اهای مج��اور و ب��از نم��ودن پنجره شیمیایی قابل اشتعال

اجتناب از تنفس بخارات متصاعد از مواد ریخته شده و راه اندازی تهویه مناسب جهت خروج بخار های متصاعد شده

ش��ده ب��راجرای موارد ضروری برای پاک سازی محی��ط از م��واد ریخت��ه اساس دستورالعمل شرکت سازنده

اثرات‌سمی‌‌مواد‌شیمیایی برخی مواد ش��یمیایی اث��رات زی��ان آوری ب��ر روی س��المت افرادی ک��ه ب��ه-نحوی با این مواد سر و کار دارند، بر جا می گذارند. هم چنین تعدادی از آن

ها دارای اثرات سمی گوناگون شناخته شده اند. چنین دیگرها و همها، کبد، کلیههای تنفسی و گوارشی، خون، ریه‌‌‌‌ دستگاه

اندام ها و بافت ها ممکن است تحت تاثیر اث��رات زی��ان آور م��واد ش��یمیایی ها وارد گردد. خواص سرطان زاییقرار گیرند و یا آسیب های شدیدی بر آن

برخی از مواد شیمیایی کامال تایید گردیده است.teratogenicو یا بخارات برخی از حالل ها در صورت بلعیده شدن یا تنفس سمی هستند. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ممکن اس��ت منج��ر ب��ه آس��یب هایی گردد که اثرات قابل مشاهده فوری بر سالمت نداشته باشد ولی می تواند

م��وجب از دس��ت دادن تع��ادل، خواب ال��ودگی و عالیمی مش��ابه گ��ردد. هم چنین اثرات بعضی از مواد شیمیایی در صورت تماس مکرر و در طول

ها از حوصله این بحث خارج است.زمان مشاهده می گردد که توضیح آن قرار گرفتن طوالنی و مکرر در معرض ف��از م��ایع بس��یاری از حالل ه��ای آلی می تواند منجر به صدمات پوستی گردد. این موضوع می توان��د ناش��ی از اثر چربی زدایی این مواد باشد اما احتمال ب��روز عالیم آلرژی��ک و ایج��اد

حساسیت نیز وجود دارد. در ادامه این مبحث به سوختگی های ناش��ی از عوام��ل ش�یمیایی اش�اره

می گردد.

سوختگی‌های‌شیمیاییمقدمه

س��وختگی ش��یمیایی ب��ه دنب��ال تم��اس ب��ا م��واد اس��یدی، قلی��ایی و م��وادواکنش زا ایجاد خواهد شد.

این نوع سوختگی باعث صدمه به پوس��ت، چش��م، ری��ه و س��ایر اعض��ای ط�ور ش�ایعبدن گردیده و می تواند تهدید کننده حیات باشد. موادی که ب��ه

عامل سوختگی شیمیایی هس��تند عبارتن��د از: اس��ید هی�دروکلری���ک، اس��ید ف�����ورمیک، آم�����ونیوم، آمونی����اک، فن����ل، نی����ترات، فل����زات مع����دنی،

اسیدسولفوریک، هیدروکسید سدیم و پتاسیم، هیدروکربن ها و تار.پاتوفیزیولوژی

صدمات ناشی از عوامل شیمیایی عمدتا ناشی از واکنش های ش��یمیایی هستند و نه صدمات سوختگی حرارتی. درجه صدمات پوس��تی ب��ه غلظت مواد سمی و مدت تماس آن ها بس��تگی دارد. وق��تی پوس��ت در تم��اس ب��ا مواد سمی قرار می گیرد، ابتدا پوشش کراتین آن تخریب شده و به دنبال آن جلد و بافت زیر جلدی نیز نکروزه خواه��د ش��د. ه��ر دو ن��وع اس��یدهای آلی و غیر آلی پروتئین های پوست را تخریب می نماین��د و ب��ر اس��اس ن��وع اسید، تغییر رنگ پوس��تی را س�بب می گردن��د. ب��ه عن��وان مث��ال س��وختگی ناشی از اسیدنیتریک به صورت زخم زرد رنگ و سوختگی به دنبال تم��اس

با اسید سولفوریک به صورت زخم سیاه مایل به قهوه ای خواهد بود. س��وختگی های قلی��ایی ن��یز در اث��ر تم��اس ب��ا م��وادی مث��ل آمونی��وم، هیدروکسید سدیم و پتاسیم و غیره با تخ��ریب پروت��ئین و کالژن و تش��کیل

کمپلکس قلیایی به وقوع می پیوندد. س��وختگی ب��ا اس��ید و قلی��ا ه��ر دو س��بب دهیدراس��یون ش��دید س��لولی می شود و تماس با مواد قلیایی عالوه بر آن می توان��د چ��ربی زی��ر جل��د را

صابونی نماید.

اصول‌مدیریت‌درمان‌در‌موارد‌سوختگی‌های‌شیمیاییمدیریت‌درمان‌در‌ضایعات‌پوستی

سوختگی شیمیایی پوست تا زمانی که عامل ایجاد کننده غیر فعال و یا طور مداوم باعث تخریب بافتی خواهد شد و دقیقا به همینمجزا نشود به

دلیل شروع خنثی سازی باید از همان دقیقه اول تماس آغ��از ش��ود. ت��اخیر حتی بیش از سه دقیقه ن��یز ب��ا اف��زایش چش��مگیر م��یزان ص��دمات وارده

پوس�ت ب��ه ح��د ط�بیعیpHهمراه خواهد بود. درم��ان اولی��ه ب��از گردان��دن اس��ت. در ص��ورتی ک��ه تم��اس پوس��تی بیش از ی��ک س��اعت در م��ورد

دقیق��ه در م��ورد اس��یدکلریدریک ط��ول15هیدروکس��ید س��دیم و بیش از پوست تقریبا امکان پذیر نخواهد بود.pHکشیده باشد، تغییر در

مدیریت‌درمان‌در‌ضایعات‌چشمی‌ ش��دت ص��دمات وارد ش��ده در س��وختگی های قلی��ایی بس��یار ش��دیدتر و عمیق تر از سوختگی های اسید است. آمونیاک خشک ظ��رف کم��تر از ی��ک دقیقه به داخل ات��اق ق��دامی نف��وذ می کن��د. تحم��ل س��وختگی های اس��یدی نسبت به سوختگی های قلی��ایی چش��م بس��یار به��تر اس��ت، چ��را ک��ه اک��ثرا

وض��وح تحم��ل ب��افری اس��ید را دارد.مانن��د و این عض��و ب��هبافت ها زنده میاسید به سرعت به وسیله اشک خنثی می شود.

وش��وبدون در نظر گرفتن طبیعت ماده شیمیایی، ابتدا باید سریعا شس��ت را آغاز نماییم. حین شست و شو چشم به طور مداوم باید باز و بسته شود و در صورت امکان بهتر است شست و شو ب��ا محل��ول س��الین نرم��ال و از طریق لوله سرمی با جریان آهسته انجام پذیرد و س��پس مص��دوم س��ریعا

به بخش فوریت چشم پزشکی منتقل گردد.هیدروتراپی

ترین عامل تعیین کننده شدت صدمات ایجاد ش�دهمدت زمان تماس مهماست.

شست و شو با مایع باید سریعا آغاز شود و در صورتی که لب��اس مص��دوم ب��ا این م��واد ش��یمیایی آل��وده ش��ده باش��د، بای��د لباس ه��ا قب��ل از آغ��از شست و شو خارج شوند و برای خ��ارج ک��ردن آن ه��ا از دس��تکش الس��تیکی استفاده شود. تمام قسمت های جامد مواد شیمیایی قابل دید باید قب��ل از شست و شو برداشته شوند. شست و شو به صورت مالیم و ب��ا مق��دار زی��اد آب با فشار پایین و به م�دت ط�والنی انج��ام ش�ود. زی��را فش�ار ب��االی آب

منجر به پخش شدن مواد شیمیایی به داخل منافذ و چشم خواهد شد. 12بعد از تماس ب��ا م��واد قلی��ایی، هی��دروتراپی ط��والنی م��دت )بیش از

ساعت( برای کاهش شدت صدمه الزم است، ولی در سوختگی ب��ا اس��ید پوس��ت پس از دو س��اعت شست و ش��و ب��ه ح��د ط��بیعیpHکلری��دریک

می رسد. علت نیاز به شست و شوی طوالنی مدت در مورد س��وختگی های قلی��ایی این است که قلیاها ب��ا پروت��ئین و چ��ربی ب��افت ت��رکیب ش��ده و ب��ه ش��کل

پروتئین محلول و یا صابون در می آیند. این کمپلکس اجازه نف��وذ یون ه��ایهیدروکسیل به عمق بافت را داده و مانع از تماس آب خواهد گردید.

اسیدها این کمپلکس را به وج��ود نمی آورن��د و ی��ون هی��دروژن آزاد اغلب خنثی می شود. این احتمال وجود دارد که خنثی سازی قلیاها ب��ا اس��ید و ی��ا برعکس باعث افزایش صدمات بافتی بر اثر ایج��اد واکنش ه��ای ش��یمیایی

حرارت زا شود و بنابراین انجام این کار به هیچ وجه توصیه نمی شود.

اصول‌مدیریت‌برخورد‌با‌مواد‌شیمیایی‌خاص در این بخش به صورت اختصاصی تر ولی کوتاه به بیان مطالبی در مورد

ها پرداخته می شود.‌‌‌‌مواد شیمیایی خاص و رایج در آزمایشگاه اسیدفورمیک

اسیدفورمیک با ایجاد نکروز انعقادی سبب آسیب پوس��تی ش��ده و عالیم مسمومیت دستگاهی آن به صورت اسیدوز، همولیز و هموگلوبینوری ب��روز

کند.میفنل

این ماده یک اسید الکل آروماتیک است. این ترکیب و مشتقاتش شدیدا های تماس�ی ایج�اد می نماین��د. شست و ش�ویواکنش دهنده بوده و سوختگی

محل آسیب دیده باید به سرعت با فشار پایین آب آغاز شود و نظر به این که فنل قابلیت به دام افتادن در موی مصدوم را دارد، بهتر است که موی

ناحیه صدمه دیده تراشیده شود. مقادیر باالی فن��ل ج��ذب ش��ده س��بب ک��اهش هوش��یاری، کوم��ا و م��رگ ناشی از نارسایی تنفسی می شود. افت فشار خون به علت تاثیر فنل ب��ر روی میوکارد و عروق خونی کوچک و کاهش دمای بدن نیز از عالیم دیگ��ر

مسمومیت با این ماده سمی هستند. درمان تخصصی مص�دومین به وس�یله پلی اتیلن گلیک�ول، ایزوپروپ�انول و در ص���ورت پی���دایش عالیم ش���دید مس���مومیت، ونتیالس���یون، درم���ان

اسیدوزمتابولیک، دیورز و درمان تشنج است.برای‌مطالعه‌بیشتر‌به‌فصل‌دهم‌مراجعه‌شود.

نیترات‌ها ترین آسیب شناخته شده نیترات ها است. سطحمتهموگلوبینمی مهم

درصد متهموگلوبین معموال بدون عالمت بوده و نیاز به30 تا 20کمتر از درصد متهموگلوبین باید با جریان30درمان ندارد ولی سطح بیش از

درمان شود. درmg/kg2-1باالی اکسیژن و متیلن بلو داخل رگی با دوز موارد آسیب شدید، تعویض خون، با کاهش سریع غلظت متهموگلوبین

می تواند مفید واقع شود.

سیانید سیانید یا اس��ید هیدروس��یانیک ب��ا ت��داخل در متابولیس��م ه��وازی س��لولی می تواند سبب مرگ در مدت زمان کوتاه )در چن��د دقیق��ه( پس از تم��اس

بش��ود. س��یانید پس از ج��ذب ب��ا آهن س��ه ظرفی��تی س��یتوکروم اکس��یداز متیوکندری واکنش نشان می دهد و با بلوک مص�رف اکس�یژن مشکل س�از خواهد شد. خون وریدی اکسیژنه باقیمانده و مانن��د خ��ون ش��ریانی قرم��ز

رنگ خواهد بود.بوی مشخصه بادام تلخ مخصوص سیانید است.

برای درمان مسمومیت با سیانید از آمیل نیتریت استنشاقی استفاده می شود که با تولید متهموگلوبین با سیتوکروم اکسیداز در مسیر چسبیدن

به سیانید رقابت می نماید که نتیجه آن آزاد ماندن سیتوکروم اکسیدازبرای مصرف اکسیژن خون خواهد بود.

فرمالدئید‌ ( گاز بی رنگی است که نوع تجاری آن با ن�ام فرم�الینHCHOفرمالدئید )

در دسترس ب��وده و غالب��ا ح��اوی مق��داری مت��انول ن��یز٪37-40با غلظت هست و هر دو ترکیب دارای بوی تند و نامطبوع هستند.

فرمالدئید ماده ای است خورنده و محرک که اثرات آن وابسته به میزان درهوا بیش�تر ش�ود ب��اppm2غلظت آن در هوا است. چنانچه غلظت آن از

س��وزش و آبری��زش از چش��م ها و بی��نی، احس��اس ته��وع، تنگی نفس و حتی با یکppm‌20واکنش های حساسیتی همراه است و با غلظت بیش از

برخورد سبب کدورت دایم قرنی��ه می گ��ردد. این م��اده در مق��ادیر بیش ازppm ‌ می تواند ب�اعث ایج��اد ادم ری��وی گ�ردد. از آنج��ایی ک��ه فرمالدئی�د25 ها را حس���اس می نمای���د، برخورده���ای بع���دی ب���ا آن، ح���تی در‌‌‌‌گیرن���ده

غلظت های کمتر عالئم را به سرعت ایجاد می نماید. در مطالعات آزمایشگاهی بر روی حیوانات، این ماده سرطان زا ب��وده و در صورت بلع تصادفی یا جذب پوستی- مخاطی ب��ه ش��دت س��می اس��ت.

قطعیت مطلب فوق در انسان ها هنوز ثابت نشده است.‌OSHA(Occupational‌Safety‌and‌Healthبا توجه به توضیحات فوق

Administration)حداکثر حد مجاز برای برخورد با این ماده را در مدت یک تعیین نمودهppm‌75/0هفته کاری با هشت ساعت کار روزانه به میزان

است.نکات‌ایمنی‌جهت‌کار‌با‌فرمالین‌

کارکنان باید دستورالعمل های الزم را در ارتباط با چگ��ونگی مح��افظت در برابر خطرات فرمالین در اختیار داشته باشند.

.کار با فرمالین باید حتما در فضایی با تهویه مناسب انجام گیرد.پی پت کردن فرمالین با دهان ممنوع استداریخوردن، آشامیدن ی��ا س��یگار کش��یدن در محلی ک��ه فرم��الین نگ��ه

می گردد، ممنوع است.،در هنگام کار ب��ا فرم��الین غلی��ظ بای��د دس��تکش های پالس��تیکی ض��خیم

روپوش آزمایشگاه و کفش های جلو بسته پوشیده و از عینک محافظ یامحافظ صورت استفاده نمود.

در صورت برخورد چشمی یا پوستی با فرمالدئی��د بای��د حتم��اً چش��م ی��ا دقیق��ه ب��ا مق��ادیر زی��اد آب15مح��ل م��ورد نظ��ر را ح��داقل ب��ه م��دت

شست وشو داد.دستکش های آلوده به فرمالدئید را باید قبل از دور انداختن در پس��ماند

معمولی به خوبی با آب شست وشو داد.داری ک��رد، زی��را ت��رکیبفرمالین را باید به دور از اس��یدکلریدریک نگ��ه

بخار آن با اسید کلریدریک ایجاد یک ماده کارسینوژن بسیار قوی به نام" دی )کلرو متیل( اتر" می نماید.

داری شود.فرمالین باید دور از حرارت نگهبرای دور ریختن فرمالین باید آن��را در ظ��روف شیش��ه ای نش��ت ناپ��ذیر

های بیمارستانی و مانند بقیه مواد شیمیایی دفع‌‌‌‌ریخته و جدا از پسماند نمود.

گزیلل‌ گزیلل مایع بدون رن��گ ب��ا ب��وی آروماتی��ک و غ��یر محل��ول در آب و قاب��ل اش�تغال اس�ت. این م�اده ممکن اس�ت ح�اوی اتی�ل ب�نزن ب�ه عن��وان ی��ک

ناخالصی باشد که کارسینوژن است. گزیلل بر روی دس��تگاه عص��بی مرک��زی ت��اثیر گذاش��ته، س��بب س��ردرد،

سرگیجه، ضعف و تهوع می شود. چنین بخار آن موجب تحریک چشم ها، پوست، مخ��اط وگزیلل مایع و هم

مجاری تنفسی می گردد. تماس طوالنی آن ب��ا پوس��ت س��بب از بین رفتنبافت چربی زیر جلدی می گردد.

از دیگر ع��وارض آن اختالل غیراختصاص��ی عص��بی و اف��زایش اختالل دردستگاه شنوایی به دنبال سر و صدا است.

در مطالعات حیوانی اثر سمی آن بر روی قدرت تولید مث��ل نش��ان دادهشده است.

در هنگام کار با گزیلل باید کارکنان مجهز به محافط چشمی و دس��تکشمناسب باشند.

برقراری تهویه مناسب از نکات بسیار مهم در فضایی است که در آن بااین ماده کار می شود.

اتانول اتانول ماده سرکوب کننده دستگاه اعصاب مرکزی است که سبب مه��ار فعالیت نورون ها می گ��ردد. مس��مومیت ب��ا ات��انول س��بب ک��اهش خاص��یت

(GABAفعال کنندگی گلوتامات و هم چنین اف��زایش خاص��یت مه��اری گاب��ا ) می شود. جذب اتانول به میزان اندک در دهان و مری، به م��یزان متوس�ط در مع��ده و روده ب��زرگ و عم��دتا در قس��مت ابت��دایی روده کوچ��ک انج��ام می پذیرد. حدود دو ت��ا ده درص��د دف��ع ات��انول از طری��ق تنفس، ادرار و ی��ا تعری��ق ص��ورت می گ��یرد و باقیمان��ده آن در کب��د ب��ه اس��تالدئید مت��ابولیزه می گردد. پس از مصرف میزان مساوی اتانول سطح خ��ونی این م��اده در زنان باالتر از مردان است چرا که میزان آنزیم دهیدروژناژ کنن��ده ی الک��ل

در کبد زنان کمتر از مردان است و هم چنین سطح قابل انتشار ات��انول درزنان پایین تر است.

عالیم‌بالینی‌مسمومیت‌با‌اتانول عالیم مسمومیت با اتانول عبارتن��د از لکنت زب��ان، نیس��تاگموس، رفت��ار

غیرعادی، کاهش هوشیاری و کما. کاهش فشار و تپش قلب واکنش��ی ناش��ی از آن نس��بتا ش��ایع اس��ت. از آنجایی که مصرف مداوم اتانول سبب پیدایش تحمل نسبت به آن خواه��د

‌mg/dl100-80شد، سطح مسمومیت زای این ماده که در افراد عادی حدودا اف���زایش می یاب���د. هم چ���نینmg/dl500-400اس���ت، در اف���راد ف���وق ب���ه

اسیدوزالکتیک خفیف به دنبال مصرف سطح مسموم کننده الکل مش��اهدهشده است.

درمان در م��واردی ک��ه تغی��یر واض��ح س��طح هوش��یاری وج��ود داش��ته باش��د اندازه گیری سطح الکل ضروری است. در این موارد سرم درمانی با مایع

درصد و نرمال سالین پیش��نهاد می گ��ردد ک��ه ب��ا حف��ظ حجم20دکستروز مایع سبب جبران کمبود گلیکوژن خواهد ش��د. مص��رف تی��امین در ک��اهش سطح هوشیاری ناشی از مسمومیت با الکل پیشنهاد می شود. نکته قاب��ل توج��ه این اس��ت ک��ه ات��انول ب��ه هیچ عن��وان ب��ه ش��ارکول فع��ال متص��ل نمی شود. در اغلب موارد با همین تمهی��دات بع�د از چن��د س�اعت وض�عیت هوشیاری مریض ب��ه ح��الت ع��ادی برمی گ��ردد. در م��واردی ک��ه مش��کالت تنفسی گریب��ان گیر بیم��ار ش��ود گذاش��تن لول��ه تراش��ه و تنفس مص��نوعی

الزامی است.متانول

متانول که به عنوان متیل الکل و یا الکل چوب نیز ش��ناخته می ش��ود، از مواد مسموم کننده خطرناک به حس�اب می آی�د. مس�مومیت ب�ا مت�انول از تولید دو متابولیت سمی آن یعنی فرمالدئید و اسیدفورمیک ناشی می شود و تمامی راهبردهای درمانی در جهت جلوگیری از این متابولیت ه��ا اس��ت. متانول پس از بلعیده شدن از دستگاه گوارش��ی ج��ذب می گ��ردد. ح��داکثر

دقیقه پس از بلع حاصل خواهد شد. اک��ثر90 تا 30سطح خونی آن حدود موارد مسمومیت با این ماده ناشی از بلع آن است اما م��واردی از ج��ذب متانول از دستگاه تنفسی و یا پوست نیز مشاهده شده است. نیم��ه عم��ر

ساعت است ک��ه در20 تا 14سرمی آن پس از مسمومیت خفیف حدود ت��رین س��اعت اف��زایش می یاب��د. بیش30 تا 24موارد مسمومیت شدید به

غلظت این ماده پس از مصرف در کلی��ه، کب��د و دس�تگاه گوارش�ی وج��ود دارد. ولی سطح باالیی از متانول در عصب اپتیک و مایع زجاجی��ه گ��زارش شده است. مسمومیت با مت�انول ب�ه علت مت�ابولیزه ش�دن این م�اده ب�ه فرمالدئید و اسید فورمیک در کبد است. فرمالدئید با اثر بر روی شبکیه و ادم آن در موارد شدید، سبب نابین��ایی خواه��د ش��د. حجمی از مت��انول ک��ه می تواند سبب مسمومیت فرد شود متفاوت است ولی مرگ و م��یر پس از

30 گزارش شده است. اگر چه میزان ٪40لیتر از محلول میلی15مصرف ت�رین ح�د دوز کش�نده در نظ��ر را ب��ه م��یزان کم٪40لی�تر از محل�ول میلی

می گیرند.عالیم‌بالینی‌مسمومیت‌با‌متانول

س�اعت پس از مص��رف12عالیم مسمومیت با متانول ممکن اس�ت ت��ا ظاهر نشود چرا که برای متابولیزه شدن این ماده به متابولیت های س��می آن در کبد زمان الزم است. عالیم اصلی مسمومیت با متانول عب��ارت از: کاهش سطح هوش��یاری، اختالالت بین��ایی، درد ش��کمی، ته��وع و اس��تفراغ

است. کاهش فش�ار خ�ون و برادی ک�اردی از عالیم دی�ررس و ب�ا پیش آگهی ب�د است. سطح خونی طبیعی متانول که ناشی از فعالیت های درون زای بدن

mg/dLاس��ت ح��دود ‌ اس��ت. اف��راد ب��دون عالمت در اوج مس��مومیت05/0 دارند. اختالالت بین��ایی در س��طوح ب��االتر ازmg/dL20سطح خونی کمتر از

mg/dL50 مشاهده می شود و احتمال مرگ بیمار در سطوح باالتر از mg/dL‌ شدیدا افزایش می یابد.150

درمان وشوی معده مفیددر صورتی که فرد به تازگی متانول خورده باشد شست

است. از مواردی که در درمان مس��مومیت ب��ا مت��انول اس��تفاده می ش��ود می توان به مصرف اتانول اشاره کرد چرا که اتانول با ک��اهش متابولیس��م

متانول سرعت تشکیل متابولیت های سمی را کند خواهد ساخت.اتیدیوم‌بروماید

-فنی��ل فن�انتیری���دینیوم6-اتی���ل-5 دی آمین���و 8،3اتیدی���وم ب�روم���اید ) پلی مراز اس��ت ک��هRNA و DNAب�روم�اید، درومیالک( یک مهارکننده قوی

اثرات سمی و موتاژنیک شناخته شده ای دارد و در صورت بلع، استنش��اقو یا تماس با پوست می تواند سبب مرگ انسان شود.

کریس��تال اتی��دیوم برومای��د، محل��ول تغلی��ظ ش��ده آن و ی��ا ژل ه��ای الکتروفورز حاوی اتیدیوم بروماید، به عنوان یک دورری��ز بس��یار خطرن��اک

در نظر گرفته می شود. محلول های حاوی اتیدیوم بروماید را می توان فیلتر و یا غیرفعال و خنثی نمود. باز هم توصیه می شود که مواد کامال غیرفع��ال ش��ده ک��ه زی��ر المپ ماورای بنفش فاقد فلوئورس��انس هس��تند را ن��یز به ص��ورت جداگان��ه و ب��ا

استفاده از روش ها و وسایل مخصوص مواد خطرناک دفع نمود. برای‌مطالعه‌بیشتر‌به‌فصل‌دهم‌مراجعه‌شود.

H2O2‌(35%)پراکسید‌هیدروژن‌ این ماده اکسید کننده و خورنده و یک اکسیدان قوی است. باید از تم��اس آن با پوست و چشم خودداری شود، در هنگام کار با آن باید از دستکش و عینک ایمنی استفاده کرد. از تم��اس آن ب��ا م��واد قاب��ل اح��تراق جلوگ��یری

شود. خشک شدن این ماده ممکن است باعث اشتغال شود. در هنگام آل��ودگی

وشو ش��ود دقیقه شست15با این ماده، باید محل با مقدار زیادی آب برای

و در هنگام تماس چشمی باید توجه��ات پزش��کی مخص��وص انج��ام ش��ود.داری این ماده باید در ظروف مخصوص دارای تهویه انجام شود.نگه

موم‌پارافین این ماده قابل اشتغال و سمی است. در هنگام استنشاق، باید مصدوم به-محلی که تهوی��ه مناس�ب دارد، منتق�ل گردی��ده و راه تنفس�ی او ب��از نگ��ه

داشته شده و توجهات پزشکی در مورد وی انجام شود.اسیدهیدروکلریک

تواند باعث سوختگی شود. از تماس بامحلول و گاز آن خورنده بوده و می پوست و چشم باید جلوگیری شود و از تنفس بخارات آن پرهیز گ��ردد. در

وشو داد و درهنگام تماس باید پوست و چشم را با مقدار زیادی آب شستصورت تماس چشمی، باید توجهات پزشکی صورت گیرد.

اسید‌نیتریک ش��ود و از تنفس بخ��ارات آن بای��د پره��یز ک��رد.ب��اعث س��وختگی ش�دید می

ممکن است باعث مص��ومیت ب��ا گ��از نی��تروژن ش�ود. از تم��اس پوس��تی و های بیشتر ازچشمی آن باید پرهیز کرد. این ماده خورنده بوده و در غلظت

% اکسید کننده است مح��رک بی��نی و ری��ه ب��وده و خاص��یت خورن��دگی50 ها و سوختگی پوست دارد. در هنگام تماس ب��ا این م��اده، مح��ل بای��ددندان

وشو داده شود. دقیقه با مقدار زیادی آب شست15برای اسید‌سولفوریک

یک خورنده شیمیایی خطرناک ب��وده و تح��رک چش��م و پوس��ت و سیس��تم شود جاذب آب ب��وده و درتنفسی است به عالوه باعث سوختگی شدید می

شود. نباید به ظروف محتویاثر واکنش با آن، باعث آزادسازی حرارت میآن آب اضافه شود.)جهت جلوگیری از واکنش شدید(

دقیق��ه15در هنگام تماس پوستی و چشمی باید با مقدار زیادی آب برای وش��و ش��ود و در هنگ��ام تم��اس چش��می توجه��ات پزش��کیمح��ل شس��ت

مخصوص انجام شود.آسیب‌‌های‌ناشی‌از‌برق‌گرفتگی

پ�ات�وفیزی�ول�وژی: ج�ری�ان الکتریکی به ط�ور کل���ی ب��ه دو ن��وع اص��لی)Direct‌Current )DC( و Alternating‌Current )AC.تقسیم می شود

به طور معمول در منازل و مکان های تجاری استفاده می شودACجریان و در کشورهای مختلف متفاوت است. براس��اس س��یکل رفت و برگش��ت

جریان در ثانیه میزان جریان برحسب هرتز تعیین خواهد شد.های الکترونیکی و تجهیزات پزشکی عمدتا ب��ا جری��ان مس��تقیم )‌‌‌‌دستگاه

DCکار می کنند. اثرات پاتوفیزیولوژیک شوک الکتریکی ارتباط نزدیکی با ) و مسیر جریان دارد.DC( یا )ACمیزان، مدت، نوع جریان

جریان الکتریکی براساس ن��وع نس��ج، س��طح مقط��ع، مح��ل اناتومی��ک و مقاومت بافتی مسیرهای مختلفی را انتخاب می نمای��د، ب��ه ط�ور مث��ال در

ت��رین مق��اومت را در براب��ر عب��وریک اندام مانند پا، ع��روق و اعص��اب کم

جریان دارن��د و س��پس عض��الت ک��ه مق��اومت دو براب��ر و اس��تخوان ها ک��ه براب��ر ب��ر اس��اس ن��وع و ط��ول اس��تخوان را نش��ان12مق��اومت س��ه ت��ا

براب��ر100می دهند، ولی با توجه به این که س��طح مقط��ع عض��الت ح��دود ع��روق و اعص��اب اس��ت م��یزان جری��ان عب��ور ک��رده از عض��الت ب��ا در

برابر میزان جریان عبور کرده از عروق50نظرگرفتن مقاومت آن حدود و اعص��اب اس��ت. اگ��ر چ��ه بخش ان��دکی از جری��ان الک��تریکی از مس��یر اعصاب جریان می یابد ولی آسیب وارده در آنها شدیدتر است. ولت��اژ ب��اال

ولت و باالتر در نظرگرفته می ش�ود ک�ه عموم��ا در کابل ه��ای1000حدود بین جاده ای و دکل های ب��رق وج��ود دارد ک��ه عالوه ب��ر ش��وک الک��تریکی و مرگ سبب سوختگی پوست و نسوج دیگر ن��یز خواه��د ش��د. ولی ب��رق ب��ا ولتاژ پایین )ولت��اژ ش��هری( در اغلب م��وارد ب��دون ایج��اد س��وختگی س��بب دفیبریالسیون بطنی خواهد شد. هم چنین جریان الکتریکی می تواند س��بب اختالالت نورولوژیک )تشنج و ایست تنفسی( گردد و ی��ا ب��ا انقب��اض ش��دید عضالنی و پ��رت ش��دن مص��دوم، آس��یب های گون��اگون ناش��ی از تروم��ا را به وج��ود آورد. از دیگ��ر ص��دمات ناش��ی از جری��ان الک��تریکی می ت��وان کاتاراکت، خونریزی و جداشدگی پرده شبکیه در م��وارد آس��یب الک��تریکی

سر و گردن را نام برد. تاثیرات پاتوفیزیولوژیک جریان الکتریکی بر اساس میزان آم��پر در ج��دول

بیان گردیده است.7-7:‌تاثیرات‌پاتوفیزیولوژیک‌جریان‌الکتریکی7-7جدول‌

‌میلی‌آمپر‌)با‌ولتاژمسیر‌جریاناثر‌هرتز(60

5/0- 2پوست سالماحساس‌مورمور1-4پوست سالمدرد

از دست و ساعدانقباض‌تتانیکبه تنه

22-6

18-30قفسه سینهایست‌تنفسی70-4000قفسه سینهفیبریالسیون‌بطنی

‌آسیستول‌)بدون‌پاسخبه‌الکتروشوک(

>2000قفسه سینه

شیوه‌صحیح‌برخورد‌با‌مصدومباید در موارد برخورد با مصدوم به نکات زیر توجه نمود:

در صورت تماس مصدوم با برق ولتاژ باال، حفظ فاص��له س��ه م��تری از او )در این موارد حتی استفاده از چوب می تواند جریان را منتقل کن��د(

ضروری است.

در صورت تماس مصدوم با ولتاژ شهری، قطع کردن سریع برق و جدا کردن او از منبع برق با اجسام چوبی خشک.

در صورت احتمال صدمات ستون فقرات حتی االمک��ان از ح��رکت دادن بیمار خودداری شود.

اطمینان از باز بودن راه هوایی )خارج کردن دندان مصنوعی و یا سایر اجسام خارجی(

اطالع سریع به مراکز فوریت پزشکی

مخاطرات‌الکتریکی هااساس برنامه مدیریت در مخاطرات الکتریکی، پیشگیری از بروز آن

است که شامل موارد زیر است:توان مصرفی و توان ورودی مدار باید با هم مطابقت کنند و تاییدیه

فنی در این خصوص وجود داشته باشد.ها مورد بازرسی و آزمون هایتجهیزات الکتریکی و نحوه نصب آن

ها دارای تجهیزات اتصال بهچنین تمامی آندوره ای قرار گیرند و همزمین باشند.

مدار الکتریکی ساختمان آزمایشگاه باید با دقت و با توجه به محل نصب تجهیزات آزمایشگاهی طراحی گردد.

قطع کننده و وقفه دهنده جریان برق در محل مناسبی در مدار نصب گردد تا در صورت بروز عیب در دستگاه از خطرات بعدی اجتناب

شود.های جریان برق صرفا به منظور حفاظت‌‌‌‌کننده الزم به ذکر است قطع

از سیم کشی در هنگام عبور بار الکتریکی بیش از حد و در نتیجهممانعت از آتش سوزی مورد استفاده قرار می گیرند.

وقفه دهنده جریان برق با بروز عیب در دستگاه و اتصال به زمین، از بروز شوک الکتریکی در اشخاص جلوگیری می کند.

ثبت حوادث پیش آمده در آزمایشگاه با ذکر علت، زمان، محل و میزان خسارت و نحوه مدیریت آن در صورت پیشامد.

مخاطرات‌ناشی‌از‌سر‌و‌صدا‌ سر و صدای زیاد در طول زمان تاثیر نامطلوبی داشته و آسیب رسان

های لیزری،‌‌‌‌خواهد بود. برخی از تجهیزات آزمایشگاهی نظیر دستگاه داری حیوانات و بعضی از سانتریفیوژها، هواکش ها و غیرهتاسیسات نگه

میزان قابل توجهی صدا در محیط تولید نموده و بر روی شنوایی کارکنان

تاثیرات نامطلوبی دارند. کنترل و اندازه گیری سر و صدا می تواند میزانخطرات صوتی را مشخص کند.

بدیهی اس�ت در ص�ورتی ک�ه در آزمایش�گاه تجه��یزاتی ب��ا س�ر و ص�دای زی�ادی وج�ود داش�ته باش�د، بای��د اق��دامات الزم در خص�وص پیش�گیری از

مخاطرات ناشی از سر و صدا به شرح زیر انجام پذیرد:تجهیزاتی که از انتشار س��ر و ص��دا جلوگ��یری می نماین��د، در محل ه��ای

مناسب نصب شوند. ه��ای حف��اظت ش��نوایی مانن��د اس��تفاده از محاف��ظ ص��دا ب��رای‌‌‌‌برنامه

کارکنان در معرض خطر، به اجرا درآید.برنامه مداوم معاینه پزشکی برای مشخص کردن اثرات نامطلوب سر

و صدا در خصوص کارکنانی که در معرض آسیب قرار گرفته اند، اجراشود و اسناد مربوطه در پرونده پزشکی کارکنان ثبت گردد.

آتش‌سوزی‌ برنام���ه م���دیریت م���وارد مخ���اطره آمیز بای���د مبت���نی از پیش���گیری از

آتش سوزی باشد و اقدامات ذیل در این خصوص ضروری است:اطالع به سرویس آتش نشانی در صورت آتش سوزیاطالع ب��ه ن��اظم ف��نی )س��وپروایزر( و م��دیریت آزمایش��گاه در ص��ورت

آتش سوزی های آزمایشگاهی برای پیشگیری از آتش سوزی‌‌‌‌طراحی دستگاهبازدی���د دوره ای کارشناس���ان آتش نش���انی از آزمایش���گاه جهت ارای���ه

راهنمایی های الزمنصب تجهیزات مربوط به اعالن حریق و تجهیزات آتش نشانی مطابق

با استانداردهای اعالمی توسط آزمایشگاه مرجع سالمتآموزش و کس��ب آمادگی ه��ای الزم کارکن��ان در خص��وص پیش��گیری ی��ا

رویداد آتش سوزیثبت موارد حادثه با ذکر علت، محل، زمان و میزان خسارت وارده و

نحوه مدیریت آن در صورت رخ دادن آتش سوزی

‌ ‌ ‌ ‌ ‌"‌ ‌ در‌ مستندات و مستندسازي اصول كتاب از ‌اقتباس" پزشكي‌ آزمايشگاه