က ုုလသမဂၢမွ ျ ပဌာန္ျားထာားေျသာ

အမ် ားသမ ားအကဥ်္ျားသာားမ်ာားအာား ျ ပ မႈ ျ ဆကဆ မံႈ ျ ပ ုုျ င္ျားဆ ုုျ ငရာ

နည္ျားဥေပဒမ်ာား်ားႏျငွျ္ ဖမ္ျားဆ ားခ် ပ္ေျျ်ားႏျျွာငာ္ားျ ခင္ျားမရွ ေျသာ

အ ပစ ် ကားလလန္သူမ်ာားအလြက ္

ေျဆာင္ငရကမႈ ျ မ်ာား

(ဘန္ေျကာကနည္ျားဥေပဒမ်ာား)

I. ေျယဘ ုုယ ်ကင်္ျ သံ ုုားမႈ ျ မ်ာား

၁။ ေအျ ခခံ ဥေပဒသမ်ာား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွနည္းားဥပပဒ- ၆အ ား

ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းားး ဖစသည္။း)္

နည္ျားဥေပဒ - ၁

အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွနည္းားဥပပဒ- ၆ထတဲြင္

ပးဖ း္း ပထ ားသည္း ခခဲး ခ ားစစ ဆကဆ းံ ခင္းားမရွ ရဆ ုုး ပးသ

ဥပပဒသအ ား လက္ပးတြ း လ ုုပ္ပးဆ ငခက္်ုုုုပငန္းားမ ်ားတြင္

လ ုုး ကန ရ ၌၊ အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ား၏

ကကးဲ ပ ားး ခ ားန ားပးသ လ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး

ထည္း တသငး္ားလကခရံမည္း ဖစသည္။ း ပ ားး ပည္း စံ ုုပးသ က ်ား-

မဆ ုုး ငရ က စၥရပမ် ား မ းးွြ်စစ ရရွ ရန္အတြက္

ထ ုုး လ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး း ဖည္း ဆည္းားပးပားး ခငး္ားအ ား

ခခဲး ခ ားစစ ဆကဆ းံ ခင္းားရွ သည္ုုုု မမွြယ ူရပါ။

၂။ အကဥ်္ျားေျထာငသ ုုုုျ ျ ၀င္ေျရာက္ျ ခင္ျား

နည္ျားဥေပဒ - ၂

(က) အမ် ဳ ားသမ ားီးႏးငွ္း ပကလားသူငယမ ်ားသည္ ၎ြ ုုး း တြင္

သ ားး ခ ားအ ားနည္းားခ်ကမ ်ား ရွ သည္း ပအလ ်က္၊

၎ြ ုုး း အကဥ်္းားပးထ င္၀င္ပးရ ကရ တြင္ လ ုုပ္ပးဆ ငရမည္း

လ ုုပ္ပးဆ ငခက်မ ်ားအတြက္ လံ ုုပးလ က္ပးသ

ဂရ ုုစ ုုး ကမႈ း မ် ားပးပားရမညး္ ဖစသည္။

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားသစမ် ားသည ္၎ြ ုုး း ၏

ပးတဆားမ် ဳ ားသ ားခ်င္းားမ် ားီးႏးငွ္း ဆက္ကသ ယ္ယခင္း ၊ ဥပပဒအၾကပံးပားအ ား

ရယီူးႏး း း င္ငခငး္ ၊ အကဥ်္းားပးထ င္၏ နည္းားဥပပဒမ် ားီးႏးငွ္း

စည္းားမ်ဥး္ားစညး္ားကမ္းားမ် ားအ ပင္၊ အကဥ်္းားပးထ င္၏

စနစ္းီးႏးငွး္ သကဆ ုုုုး င္ပးသ သြင္းားအခ်ကအလကမ ်ား ရရွ စခငး္

ရွ ရမည္း ဖစသည္။ ထ ုုး း အ ပင ္အကယ္၍ းီးႏး း း ငငးံ ခ ားသ ား

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားး ဖစပါက၊ ဘ သ စက ားအခကအ ခဲ

အကအူည ရယလူ ုုး လ းးွင် ္ရယီူးႏး း း င္ပးသ ပးနရ ီးႏးငွ္း ြတက၊

ပးက ငစစ္၀န္ရုံုုုား၏ က ုုး ယစ ားလယွမ ်ားအ ား ပးတြ း ရွ ီးႏး း း င္ငခင္း

ရရွ ရမည္း ဖစသည္။

(ခ) အကဥ်္းားပးထ င္ငြင္းားသ ုုး း မ၀င္ပးရ ကခင ္

သ ုုး း မဟ ုုြ္ ၀င္ပးရ ကသည္း အခ် င္ န္ြင္

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ္်းားသ ားမ် ားပအန္ ဖင္း ၎ြ ုုး း ၏ပကလားမ် ားအ ား

း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ ကရန္ ြ ၀န္ရ ရ ပါက၊

က် ဳ ားပးၾက င္းားသင္း ပးလ ်း္ပးသ

အကဥ်္းားခ်ဆ ုုး ငး္ားငံ ထ ားး ခင္းားအ ား း ဖစ္းီးႏး း း ငပ္းခ်ရွ လ းးွင် ္

စခင္း း ပဳပးပားရမည္း ဖစသည္။ ထ ုုး း အ ပင ္၎ြ ုုး း ၏

ပကလားမ် ားအတြက္ ပအက င္းားဆံ ုုားပးသ အက် ဳ ားပးကာ်းဇူားမ် ားအ ား

စဥ္းားစ ားပးပားး ခင္းားအပါအ၀င္၊ ထ ုုး ပကလားမ် ားအတြက္

လ ုုး အပ္ပးသ စ စဥမႈ း မ် ားး ပဳလ ုုပး္ ခင္းားအ ား

စခင္း း ပဳပးပားရမည္း ဖစသည္။

၃။ အကဥ်္ျားေျထာင္ငြင ္မွြ ုံုုုြင္ျ ခင္ျား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွနည္းားဥပပဒ-၇အ ား

ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းားး ဖစသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၃

(က) အကဥ်္းားပးထ င္ငြင္းားသ ုုး း ၀င္ပးရ က္ သည္း

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏ သ ား၊သမ ားပအရအတြက္းီးႏးငွ္း

က ုုး ယ္ပးရားက ုုး ယြ အခ်ကအလကမ ်ားအ ား

အကဥ္်းားပးထ င္၀င္ပးရ ကသည္း အခ် င္ န္ြင ္

မွြြ မ္းားထ ားရွ ရမည္း ဖစသည္။ ဤမွြြ မ္းားမ် ားတြင ္မ ခင္၏

အစခင္း ပအရားအ ား ထ ခ ုုး ကနစန မႈ း မရွ ပဲ၊ ပကလားမ် ား၏ အမည္၊

အသကအ င္ရယမ ်ားသ မက၊ မ ခငမ ်ားီးႏးငွ္း အြြူတကပါမလ ပးသ

ပကလားမ် ားအတြက္ ပကလားမ် ားပးနထ ုုး ငရ ပးနရ ီးႏးငွ္း

အ ုုပ္ န္းားသူ၏ ပအၾက င္းားအရ မ် ား အနည္းားဆံ ုုားပါ၀ငရမည ္

း ဖစသည္။

(ခ) ပကလားမ် ား၏ ပအထ ကအထ ားီးႏးငွ္း သကဆ ုုုုး င္ပးသ

သြင္းားအခ်ကအလကမ ်ား အ ားလံ ုုားအ ား

အ မဲလ် ဳ း ၀ွက္ ားရမည္း ဖစ္း ပ ား၊ ထ ုုး သြင္းားအခက်အလကမ ်ားအ ား

အသံ ုုားး ပဳမႈ း သည ္ပကလားမ် ားအတြက္ ပအက င္းားဆံ ုုားပးသ

အက် ဳ ားပးကာ်းဇူားရရွ ရန္္ူပးသ အခ်က္းီးႏးငွ္း ည မ းးွရ်မည္း ဖစသည္။

၄။ ေျနရာခ်ထာားျ ခင္ျား

နည္ျားဥေပဒ - ၄

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား ပးနရ ခ်ထ ားရ တြင္၊

၎ြ ုုး း ၏ ပကလားမ် ားအ ား း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ ကရ န္ြ ၀န္မ ်ားအ ား

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ား၍၊ း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခ်ရွ သညး္

အြ ုုး င္းားအြ ပအလ ်က္ ၎ြ ုုး း အ မ ္သ ုုး း မဟ ုုြ္

လမူႈ း ပးရားဆ ုုး ငရ း ပန္္ည္ူပးထ င္ပးရားပးနရ မ် ားီးႏးငွ္း

အန ားဆံ ုုားပးနရ မ် ားရွ ပးထ ငမ ်ားတြငသ ပးနရ ခ်ထ ားရမည္း ဖစသည္။

ထ ုုး း အ ပင ္အမ် ဳ ားသမ ားြစ္ဥ ားခ်င္းားစ ၏ လ ုုး လ ားမႈ း းီးႏးငွ္း

ပရ ုုး ဂရမမ် ား၊ ၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ားရရွ ီးႏး း း ငမႈ း မ် ားက ုုး လည္းား

ပးနရ ခ်ထ ားရ တြင္ ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားရမည ္း ဖစသည္။

၅။ ြစ ုုုုျ ယ္ေျရ သန ္ျ ရွင္ျားမႈ ျ

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွနည္းားဥပပဒ - ၁၅ းီးႏးငွ္း

၁၆ြ ုုး း အ ား ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၅

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအတြက္

ပးနရ ထ ုုး ငခင္းားမ် ားတြင ္အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏

ြစ္ုုုုး ယ္ပးရသန္ း ရွင္းားပးရား၌ လ ုုး အပ္ပးသ

ပစၥညး္ားမ် ားီးႏးငွး္ အ ခ ားပံ ပ ုုး းားမႈ း မ် ားရွ ရမည ္း ဖစသည္။

ထ ုုး ပံ ပ ုုး းားမႈ း မ် ားထ၌ဲ ခ်က္း ပဳြမႈ း လ ပငန္းားမ် ားတြင္

ပါ၀င္ပးနပရသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၊ က ုုး ယ္၀န္ပးဆ င ္အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၊

မ ခင္းီးႏး း း း ြ ုုး က္ပးကတ ားပးပနသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအတြက္

ပကလားမ် ားီးႏးငွ္း အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏ ြက ုုး ယ္ပးရသန္ း ရွင္းားပးရား၌

လ ုုး အပ္ပးသ ပးရအ ား အ မဲပးထ ကပံ း ခင္းားြ ုုး း ပါ၀ငပါသည္။

ထ ုုး း အ ပင ္ဓမၼြ လ ပးပနသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအတြက္

အမ် ဳ ားသမ ားလစဥသံ ုုုုားပစၥညး္ားမ် ားအ ား အပခၾကားပးစငမယပဲူ

ပးထ ကပံ း ခင္းားြ ုုး း လည္းား ပါ၀ငပါသည္။

၆။ ကန်္ျားမာေျရားျ ပ စ ုုေျစာငျ္ ေျရွာက္ေျရား ၀နေ္ျဆာငမႈ ျ မ်ာား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- ၂၂ မွ ၂၆အထ

နည္းားဥပပဒမ် ားအ ား ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

(က) အကဥ်္ျားေျထာငသ ုုုုျ ျ ၀င္ေျရာက္် င္ န္ြင္ ေျဆားစစ္ျ ခင္ျား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- ၂၄

အ ားထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၆

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား

ကန္်းားမ ပးရားစစ္ပးဆားမႈ း း ပဳလ ုုပ္ပးပားရ တြင ္

ပအး ခခံကန္်းားမ ပးရား

း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ ကမႈ း လ ုုး အပခ်ကမ ်ားအ ား

ဆံ ုုး ဖြ္ပးပားီးႏး း း ငသည္း း ပ ားး ပည္း စံ ုုပးသ

စစ္ပးဆားမႈ း း ဖစရမည္း ဖစသည္။ ထ ုုး း အ ပင ္

ထ ုုး ကန္်းားမ ပးရားစစ္ပးဆားမႈ း တြင္

အကဥ်္းားပးထ ငသုုုုး း မ၀င္ပးရ ကခင္ငြင ္ခံစ ားခဲ ပရသ ၊

ြညရ ရ ခဲ ပးသ ပးအ ကပါပးရ ဂါစစြမး္ားမ် ား သ ုုး း မဟ ုုြ္

ပးန ကခမံွြြ မ္းားမ် ားက ုုး ပါ ပါ၀ငရမည္း ဖစသည္။

(က) က လသ ားပးရ ဂါ သ ုုး း မဟ ုုြ္ ပးတသားမွြဆင္း

ကာူးဆကြ ြ္ပးသ ပးရ ဂါမ် ားအ ား စစ္ပးဆားး ခငး္ားးီးႏးငွ္း

း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခရွ် ပးသ အခ်ကမ ်ားပးပၚတြင ္မူြည္၍

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား

စစ္ပးဆားမႈ း မြ ုုး ငခင္း ပဳလ ုုပ္ပးပားပးသ

းီးႏးစွသ မ္း ပးတဆားပးးီးႏစးးားမႈ း းီးႏးငွး္ စစ္ပးဆားမႈ း း ပ ားလ းးွင်္

း ပဳလ ုုပ္ပးပားပးသ းီးႏးစွသ မ္း ပးတဆားပးးီးႏစးးားမႈ း မ် ားီးႏးငွ္း အြ ူ

HIVပ ုုး းား စစ္ပးဆားး ခင္းားမ် ား

(ခ) စ ြဒဏ္ရ ပးၾက င္း ရရွ ပးသ စ ြဖ စ ားမႈ း ပးရ ဂါ၊

မ မ က ုုး ယ္ုုုုး ပးပသၾက င္းားၾကစံညမႈ း းီးႏးငွး္ မ မ က ုုး ယ္ုုုုး

န ကင်္ပးအ င္း ပဳလ ုုပ္းီးႏး း း င္ပးသ

အီးႏး ရ ယရ ရ မႈ း မ် ားအပါအ၀င ္စ ြ္န္်းားမ ပးရားဆ ုုး ငရ

လ ုုး အပခ်ကမ ်ားအတြက္ စစ္ပးဆားး ခင္းားမ် ား

(ဂ) လကရ ရ သ ုုး း မဟ ုုြ္ လပြြလ တြင္ ပးဆ င ္ားပးသ

က ုုး ယ္၀န္မ ်ား၊ ပကလားပးစမားစဖ ားး ခင္းားးီးႏးငွ္း ဆက္်ဥ္းားပးသ

ကန္်းားမ ားပးရား ပအၾက င္းားအခ်ကမ ်ားအပါအ၀င္

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ား၏ မ် ဳ ားစပ ားမႈ း းီးႏးငွး္ သကဆ ုုုုး င္ပးသ

ပးန ကခသံြင္းားအခ်ကအလကမ် ား

(ဃ) မူားယစ္ပးဆား၀ါားမ် ားအ ား မွ ၀ွဲသံ ုုားခစမဲႈ း ရွ း ခငး္ား

(င) လ ငပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ းီးႏးးွ ပစကညရ င္းားပန္းားမႈ း းီးႏးငွး္

အ ခ ားပံ ုုစ ံအၾကမ္းားဖကမႈ း မ် ားရွ း ခင္းား

နည္ျားဥေပဒ - ၇

(က) အကဥ်္းားခ်မခံပရသားမွ သ ုုး း မဟ ုုြ္

အကဥ္်းားခ်ခံပးနရစင္ဥြင ္လ ငပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ

းီးႏးးွ ပစကညရ ငး္ားပန္းားမႈ း းီးႏးငွ္း အ ခ ားပံ ုုစ ံ

အၾကမ္းားဖကမႈ း မ် ားရွ ခဲ ပါက၊ ြရ ားစ ရင္ပးရားဆ ုုး ငရ

အ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားမ ွအကအူည ရရွ ီးႏး း း င္း ခင္းားဆ ုုး သည္း

အစခင္း ပအရားက ုုး အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားအ ား

အသ ပးပားရမည္း ဖစပါသည္။ ထ ုုး း အ ပင ္

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားအ ား လ ုုပငန္းားစဥမ် ားီးႏးငွ္း လ ုုပ္ပးဆ ငရမည္း

အဆင္း မ် ားက ုုး ပါ း ပည္း စံ ုုစစ အသ ပးပားရမည္း ဖစပါသည္။

အကယ္၍ အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားသည ္ဥပပပဒရားရ

ပအရားယပူးဆ င္ငရကမႈ း အ ား ပသဘ ြညူ မႈ း ရရွ ခဲ ပါက၊

သင္း ပးလ ်း္ပးသ ၀န္မ္္းားအ ား သြင္းားပးပားပ ုုး း ၍

စစ္ပးဆားမႈ း မ် ားး ပဳလ ုုပရန္ အရညအခ်င္းားရွ အ ဏ္ ပ ုုး ငအ ား

ခ်ကခင်္းားလႊးပဲးး ပ င္းားပးပားရမည္ း ဖစသည္။

ပးထ ငအ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားသည ္ထ ုုး အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား

ဥပပပဒရားရ ပအထ ကအ ပံ ရရွ ရန္္ည္းား ကညူ ပးပားရမည္း ဖစသည္။

(ခ) ထ ုုး အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားသည ္ဥပပပဒရားရ

ပအရားယပူးဆ င္ငရကမႈ း အ ား ပးင္ရားခ်ယသည္း ဖစ္ပးစ၊

ပမင္ရားခ်ယသည္း ဖစ္ပးစ၊ ပးထ ငအ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားပအန္ ဖင္း

ထ ုုး အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားအ ား စ ြပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ ပအထ ကအ ပံ

သ ုုး း မဟ ုုြ္ းီးႏးစွသ မ္း ပးတဆားပးးီးႏစးးားမႈ း မ် ား

ခ်ကခင်္းားရရွ ပးစရန္ ပးသခ် သည္း

ၾကဳ ားပမ္းားအ ားထ ုုြမႈ း မ် ားရွ ရမည ္း ဖစသည္။

(ဂ) ထ ုုး သ ုုး း ြ ုုး ငၾက ားခ်ကမ ်ား သ ုုး း မဟ ုုြ္ ဥပပဒဆ ုုး ငရ

ပအရားယပူးဆ င္ငရကမႈ း မ် ားအ ား လကြ ုံုုု း း ပန္း ခငး္ားက ုုး

ပးရွ ငရ ရ ားပးစီးႏး း း ငမည္း ြ ပကသ် ပးဆ င္ငရကမႈ း မ် ား

ပးပပၚပါက္ ရမည္း ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၈

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသမ ားမ် ား၏

ကန္်းားမ ပးရားပ ုုး င္းားဆ ုုး ငရ သြင္းားအခ်ကအလကမ ်ားအ ား

လ် ဳ း ၀ွက္ ားီးႏး း း ငသည္း အစခင္း ပအရား၊ အထာူးသ ဖင္း ၎ြ ုုး း ၏

မ် ဳ ားစပ ားမႈ း ဆ ုုး ငရ ကန္်းားမ ပးရားီးႏးငွ္း ဆက္ဥ္်းားပးသ

ပးန ကခမံွြြ မ္းားမ် ားီးႏးငွ္း အ ခ ားသကဆ ုုုုး ငသည္း

သြင္းားအခ်ကအလကမ ်ားအ ား မမ းးွပ်း၀ ခင္းားးီးႏးငွး္

ပးဆားစစ္ပးဆားမႈ း မ် ားအ ား မ ပဳလ ုုပ္း ခင္းားဟပူးသ

အစခင္း ပအရားမ် ားအ ား

အ မဲပးလားစ ားအသ အမွြ္း ပဳရမည္း ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၉

အကယ္၍ အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားတြင ္ပကလားသူငယမ ်ား

အြြူတကပါလ လ းးွင် ္က ုုသမႈ း မ် ား သ ုုး း မဟ ုုြ္

ကန္်းားမ ပးရားဆ ုုး ငရ လ ုုး အပမႈ း အ ား သ ရွ ီးႏး း း ငရန္အတြက္

း ဖစ္းီးႏး း း ငပါက ပကလားအထာူးက ုုး ဖင္း ထ ုုး ပကလားအ ားလည္းား

ကန္်းားမ ပးရားစစ္ပးဆားမႈ း း ပဳလ ုုပရမည္း ဖစသည္။

ဘယနည္းားး ဖင္း မဆ ုုး း ပညသူလထူ ုုထတဲြင ္ရရွ ပးပနသ

ကန္်းားမ ပးရား၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ားီးႏးငွး္ ည မ းးွပ်းသ

သင္း ပးလ ်း္သညး္

ကန္်းားမ ပးရားပးစ င္း ပးရွ ကမႈ း စ စဥ္ပးပားရမညး္ ဖစသည္။

(ခ) ကာ်ား-မဆ ုုျ ငရာ ကန်္ျားမာေျရားေျစာင္ျ ေျရွာကမႈ ျ မ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၁၀

(က) ဘယနည္းားး ဖင္း မဆ ုုး း ပညသူ း လထူ ုုထတဲြင္

ရရွ ီးႏး း း င္ပးသ ကန္်းားမ ပးရား၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ားီးႏးငွ္း

ည မ းးွသ်ည္း က ်ား-မအလ း က္

ကန္်းားမ ပးရားပးစ င္း ပးရွ ကမႈ း ၀န္ပးဆ ငမႈ း မ ်ားအ ား

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအတြက္ စ စဥ္ပးပားသငး္ ပါသည္။

(ခ) အကယ္၍ အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ ွအမ် ဳ ားသမ ားဆရ ၀န္

သ ုု း မဟ ုုြ္ အမ် ဳ ားသမ ားသူန း ပဳီးႏးငွး္ စမ္းားသင္ပခင္း ၊

က ုုသစခင္း က ုုး ပးြ င္းားခံပါက၊ ြြ္းီးႏး း း ငသမ းးွ ်

အမ် ဳ ားသမ ားဆရ ၀န္၊သူန း ပဳအ ား ရရွ ီးႏး း း င္ပးအ င္

း ပဳလ ုုပ္ပးပားရမည္း ဖစသည္။ သ ုုး း ပးသ း ္

ထ ုုး ပးြ င္းားခံစခငး္ သညး္ ပအရားပးပၚ

ကန္်းားမ ားပးရားပးစ င္း ပးရွ ကမႈ း ပးပားရန္ လ ုုး အပ္ပးသ

ပအး ခပအနမ် ားတြင္ မပါ၀င္ပးပ။ အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ား၏

ဆီးႏၵီးႏးငွ္း မက ုုး ကည သညး္ အမ် ဳ ားသ ားကန္်းားမ ပးရားပည ရွငမရ

စမ္းားသပစစ္ပးဆားမႈ း း ပဳလ ုုပပါက၊ အမ် ဳ ားသမ ား၀န္မ္း္ားြစ္ဥ ားသည ္

ထ ုုး စစ္ပးဆားပးနစဥအခ် င္ န္ ြင ္ပးဘားတြငရ ရ ပးနရမည္း ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၁၁

(က) ဆရ ၀န္မရ ထာူးး ခ ားပးသ ပအး ခပအနြညရ ရ သည္ုုုု

မွြယ ူး ခင္းား သ ုုး း မဟ ုုြ္ ဆရ ၀န္မရ

လံ ုုး ခဳပံးရားပအၾက င္းားအရ အရ

အကဥ်္းားပးထ င္၀န္မ္္းားအခဖဲ း ၀ငအ ား ပးြ ငဆုုုုး း ခင္းား

သ ုုး း မဟ ုုြ္ အထက္ကြ င္ပးဖ း္း ပခဲ ပးသ စ ပ ုုး ဒ္ - ၂၊

နည္းားဥပပဒ - ၁၀ အရ အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ား၏

ပးြ င္းားဆ ုုး ခ်က္ပးၾက င္း ၀န္မ္္းားအခဖဲ း ၀ငြညရ ရ မႈ း မ် ားမွအပ၊

ကန္်းားမ ပးရားစမ္းားသပစစ္ပးဆားမႈ း း ပဳလ ုုပရ တြင္

ကန္်းားမ ပးရား၀န္မ္္းားသ ရွ ပးနရမည္း ဖစသည္။

(ခ) အကယ္၍ ကန်္မ ပးရားစမ္းားသပစစ္ပးဆားပးနခ် င္ န္ြင္

ကန္်းားမ ပးရား၀န္မ္္းားမဟ ုုြ္ပးသ

အကဥ္်းားပးထ င္၀န္မ္္းားြညရ ရ ရန္ လ ုုး အပပါက၊ ထ ုုး ၀န္မ္္းားသည ္

အမ် ဳ ားသမ ားး ဖစသငး္ သကဲ သ ုုး း ထ ုုး စမး္ားသပစစ္ပးဆားမႈ း သည္ည္

းား အက အတကယန ရင္း ပြသ ြ္၍ သ ားသန္ း ြညရ ရ မႈ း ၊

ဂ ုုဏ္သ ကၡ ီးႏးငွ္း လ းးွး်းဳ း ၀ွက္ ားရွ မႈ း စသညြုုုုး း းီးႏးငွ္း

က ုုး ကည မႈ း ရွ သည္း လ ုုပ္ပးဆ ငခက်ရ ရ ရမည္း ဖစသည။္

(ဂ) စ ြ န်္ျားမာေျရား်ားႏျငွျ္ စ ြမကန်္ျားမာမႈ ျ မ်ာားအာား

ျ ပ စ ုုေျစာင္ျ ေျရွာကျ္ ခင္ျား

နည္ျားဥေပဒ - ၁၂

စ ြ္န္်းားမ ပးရား း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ ကရန္ လ ုုအပ္ပးသ

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအတြက္ ြစ္ဥ ားခ်င္းား၊ က ်ား၊ပမရားရ

သြ ထ ားမႈ း မ် ား၊ စ ြဒဏ္ရ ီးႏးငွ္း အ ခ ားး ပည္း စံ ုုပးသ

စ ြ္န္်းားမ ပးရား း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ က္း ခင္းားးီးႏးငွ္း

း ပန္္ည္ူပးထ င္ပးရား ပရ ုုး ဂရမမ် ားအပါအ၀င ္စ ြ္န္်းားမ ပးရား

း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ ကရ န္အတြက္ လ ုုး အပခ်ကမ ်ားအ ားလံ ုုားအ ား

အကဥ်္းားပးထ င္ သ ုုး း မဟ ုုြ္ အကဥ်္းားပးထ ငမဟ ုုြ္ပးသ

ပးခြ ထ န္းားသ မ္းားထ ားသညး္ ပးနရ မ် ားတြငပါ ရရွ ီးႏး း း ငရပါမည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၁၃

အကဥ်္းားပးထ င္၀န္မ္္းားမ် ားသည ္အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား

စ ြဒဏ္ရ ခံစ ားပးစီးႏး း း ငသည္း ပအး ခပအနမ် ားီးႏးငွ္း ပြသ ြ္၍

အသ ပည ရွ သငး္ း ပ ား၊ ထ ုုး ပအး ခပအနမ် ားက ုုး လည္းား

သြ ထ ားပးစ င္း ၾကည္း က သင္း ပးလ ်း္ပးသ

အကအူည မ် ားရရွ ပးအ င ္ပးဆ င္ငရက္ပးပားရမည္း ဖစသည္။

(ဃ) ခ ုုခံအာားကဆ်င္ျားမႈ ျ ေျရာဂါပ ုုျ ျား (HIV) အာား

ကာလကယ္ျ ခင္ျား၊ က ုုသ ခင္ျား၊

ျ ပ စ ုုေျစာင္ျ ေျရွာကျ္ ခင္ျားျ်ားႏျငွျ္ အကအူည ေျပားျ ခင္ျား

နည္ျားဥေပဒ - ၁၄

း ပစဒဏ္္ပးပားသညး္ အခဖဲ း အစည္းားမ် ားတြင္

HIV/AIDSြံ ုု း း ပန္း ခင္းားအ ား ပးပပၚပါက္ ပးစရန္အတြက္၊

ပရ ုုး ဂရမမ် ားီးႏးငွ္း ၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ားသည ္ပအမမ ွပကလားသ ုုး း

ကာူးစက္း ခင္းားအ ား က တကယ္ပးပားး ခင္းားအပါအ၀င္

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏ အထာူးလ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး

ြံ ုု း း ပန္မႈ း ရွ ီးႏး း း ငသည္း ပရ ုုး ဂရမမ် ားီးႏးငွ္း ၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ား

း ဖစသင္း ပါသည္။ ထ ုုး ပအး ခပအနတြင ္အကဥ်္းားပးထ င္

အ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားပအန္ ဖင္း အခ်င္းားခ်င္းား အ ပန္အလန္ွ

ပည ပးပားး ခငး္ားကဲ သ ုုး း ပးသ HIVက တကယ္ပးရား၊

က ုုပသရားီးႏးငွး္ ပးစ င္း ပးရွ က္ပးရားအတြက္

လ ုုပ္ပးဆ ငခက်မ ်ားအ ား အ ားပးပားး ခင္းားးီးႏးငွး္

အကအူည ပးပားး ခင္းားြ ုုး း း ပဳလ ုုပ္ပးပားရမည္း ဖစသည္။

(င) မူားယစ္ေျဆား၀ါားအလလြဲသံ ုုားစာားျ ပ ျ ခင္ျားအာား က ုုသ ခင္ျား

ပရ ုုျ ဂရမမ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၁၅

အကဥ်္းားပးထ င္န္်းားမ ပးရား

၀န္ပးဆ ငမႈ း လ ုုပငန္းားမ် ားတြင ္မူားယစ္ပးဆား၀ါားသံ ုုားခစဲသညး္

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအတြက္ အထာူးပးရားကဆထဲ ားပးသ

က ုုပသရားပရ ုုး ဂရမမ် ားအ ား စ စဥ္ပးပားး ခင္းား သ ုုး း မဟ ုုြ္

ပးထ ကပံ း ခင္းားမ် ား ပါ၀ငရမည္း ဖစသည္။

ထ ုုး သ ုုး း စ စဥ္ပးပားရ တြင္ ယခင ္မြရ ားဖ ီးႏးးွ ပခံရမႈ း မ် ား၊

က ုုး ယ္၀န္ပးဆ ငအမ် ဳ ားသမ ားမ် ားီးႏးငွ္း ပကလားရွ ပးသ

မ ခငမ ်ားအတြက္ အထာူးလ ုုး အပခ်ကမ ်ားီးႏးငွး္ ၎ြ ုုး း ၏ မြညူ ပးသ

ယဥ္ပးကာ်းမႈ း ပးန ကခပံအၾက င္းားအရ မ် ားက ုုး လည္းား

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားသငး္ ပါသည္။

(စ) မ မ က ုုျ ယ ုုုုျ မ မ ေျေသၾကာင္ျားၾကစံည္မႈ ျ ျ်ားႏျငွ္ျ

မ မ က ုုျ ယ ုုုုျ နာကင်္ေျအာငျ္ ပ လ ုုပ္ျ ခင္ျားအာား

ကာလကယ္ျ ခင္ျား

နည္ျားဥေပဒ - ၁၆

နည္းားဗ် ်ဴဟ မ် ားပးရားကဆးဲ ခင္းားးီးႏးငွး္

ပအက ငအထည္ပးဖ း္း ခင္းားမ် ား၊ စ ြ္န္်းားမ ပးရား

း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ က္ပးရားဆ ုုး ငရ ၊ လမူႈ း ဘ၀ဖလူံ ုုပးရားဆ ုုး ငရ

၀န္ပးဆ ငမႈ း လ ုုပငန္းား အခဖဲ း အစည္းားမ် ားီးႏးငွ္း

ပးတဆားပးးီးႏစးးားး ခင္းား၊ အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားၾက ားတြင္

မ မ က ုုး ယ္ုုုုး မ မ ပးပသၾက င္းားၾကစံညမႈ း းီးႏးငွ္း

မ မ က ုုး ယ္ုုုုး န ကင်္ပးအ င္း ပဳလ ုုပ္း ခင္းားအ ား

က တကယ္း ခင္းားးီးႏးငွ္း ထ ုုး သ ုုး း း ပဳလ ုုပ္းီးႏး း း ငမည္း

အလ ားအလ ရွ သည္း သူမ် ားအ ား က ်ား-မအလ ုုက္

သင္း ပးလ ်း္ပးသ အထာူးပးထ ကပ းမံႈ း မ် ား

စ စဥ္ပးပားး ခင္းားမ် ားကဲ သ ုုး း ပးသ လ ုုပ္ပးဆ ငခက်မ ်ားသည္

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားပးထ ငမ ်ားတြင္ ြညရ ရ ပးသ

စ ြ္န္်းားမ ပးရားး ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ က္ပးရားဆ ုုး ငရ

း ပ ားး ပည္း စံ ုုပးသ မ၀ူါဒ၏ ြစ ြြ ပ ုုး င္းားပအန္ ဖင္း

ပါရွ ရပါမည္။

(ဆ) ၾက ြင ာလကယမႈ ျ ဆ ုုျ ငရာ

ကန်္ျားမာေျရားေျစာင္ျ ေျရွာကမႈ ျ ၀န္ေျဆာငမႈ ျ မ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၁၇

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားသည ္

ၾကဳ ြင ္တကယ္ပးရားဆ ုုး ငရ ကန္်းားမ ပးရားပးစ ငး္ ပးရွ ကမႈ း

ပးဆ င္ငရကမႈ း မ် ားီးႏးငွ္း သကဆ ုုုုး င္ပးသ ပည ပးပားမ် ားီးႏးငွ္း

ဗဟ ုုသ ုုြသြင္းားမ် ား ရရွ သင္း ပါသည္။ ထ ုုး ပည ပးပားမ် ားတြင ္

HIVပးရ ဂါပ ုုး းား၊ လ ငမရြဆင္း ကာူးစကြ ြ္ပးသ ပးရ ဂါမ် ား၊

အ ခ ားပးတသားမွြဆင္း ကာူးစကြ ြ္ပးသ ပးရ ဂါမ ်ားီးႏးငွ္း က ်ား-

မအလ ုုး က္ း ဖင္စပ ားြြ္ပးသ ကန္်းားမ ပးရား

ပအး ခပအနမ် ားီးႏးငွ္း သကဆ ုုုုး ငသည္း ဗဟ ုုသ ုုြမ် ားလည္းား

ပါ၀ငရမည္း ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၁၈

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအတြက္ Papanicolaou

စစ္ပးဆားမႈ း မ် ား (papsmear tests) ၊ ရငသ ားအ ား

စမ္းားပးဆားး ခင္းားးီးႏးငွး္ မ ားယပဆုုုုး ငရ ကငဆ (gynaecological

cancer) ကဲ သ ုုး း ပးသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားီးႏးငွ္း သကဆ ုုုုး ငသည္း

ၾကဳ ြင ္တကယ္ပးရား ကန္်းားမ ပးရားပးစ င္း ပးရွ ကမႈ း

ပးဆ င္ငရကမႈ း လ ုုပငန္းားမ် ားသည ္း ပငပျ ပညသူလထူ ုုထတဲြင္

၎ြ ုုး း းီးႏးငွ္း အသကြ ူည မႈ း ရွ ပးသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအ ား

း ပဳလ ုုပ္ပးပားပးသ ပးဆ င္ငရကမႈ း မ် ားီးႏးငွး္ ပအး ခခံအ ားး ဖင္း

ြညူ မႈ း ရွ ရပါမည္။

၇။ ေျဘားအ်ားႏျ ရာယ င္ျားရွင္ျားေျရား်ားႏျငွ္ျ လံ ုုျ ခ ေံျရား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- ၂၇ မွ ၃၆အထ

နည္းားဥပပဒမ် ားအ ား ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

(က) ရွာေျဖဖမႈ ျ မ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၁၉

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား ပ ုုဂ ဳ လ္ပးရားဆ ုုး ငရ

ရွ ပးစဖမႈ း မ် ား း ပဳလ ုုပရ တြင ္အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏ ဂ ုုဏ္သ ကၡ ီးႏးငွ္း

ပးလားစ ားမႈ း အ ား က တကယ္ ားသည္း ပးက င္းားစမန္ပးသ

ပးဆ င္ငရကခက်မ ်ား း ဖစ္ပးစရပါမည္။

ထ ုုး သ ုုး း ရွ ပးစဖရ တြင္ည္းား သင္း ပးလ ်း္ပးသ

ရွ ပးပစဖရားနည္းားမ် ားအ ား သငယူထ ားပးသ အမ် ဳ ားသမ ား၀န္မ္္းားမ ွ

း ပဳလ ုုပသင္း း ပ ား၊ း ပဳလ ုုပရ တြင္ည္းား ြညရ ရ ထ ားပးသ

လ ုုပ္ပးဆ ငခက်မ ်ားအြ ုုး င္းား လ ုုပ္ပးဆ ငရမညး္ ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၂၀

Invasive body searchesမ ွရရွ ီးႏး း း င္ပးသ

စ ြပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ ထ ခ ုုး ကမႈ း းီးႏးငွ္း း ဖစ္းီးႏး း း ငပ္းခ်ရွ ပးသ

ရ ုုပပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ သက္ပးရ ကမႈ း မ် ားက ုုး

ပးရွ ငၾကဥ္းီးႏး း း ငရန္အတြက္ Scans စသည္ဲ သ ုုး း ပးသ အ ခ ား

စစ္ပးဆားနည္းားမ် ားက ုုး strip searches and invasive body

searchesအစ ား အသံ ုုားး ပဳီးႏး း း ငရန္ ၾကဳ ားစ ားသင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၂၁

အကဥ်္းားပးထ င္ဲတြင္ မ ခင္းီးႏးငွ္း အြြူတကပါလ ပးသ

ပကလားမ် ားီးႏးငွ္း

အကဥ်္းားသ ားမ် ားဆ သ ုုး း အလညအပြ္ ပးရ က္ပးသ

ပကလားမ် ားအ ား ရွ ပးစဖမႈ း း ပဳလ ုုပရ တြင ္

အကဥ်္းားပးထ င္၀န္မ္္းားမ် ားသည ္အြြပည ဆ ုုး ငရ

ကတ မ္းားကင်မႈ း ရွ သူမ် ားကဲ သ ုုး း း ပသရမည္း ဖစး္ ပ ား၊

ဂ ုုဏ္သ ကၡ ီးႏးငွ္း ပးလားစ ားမႈ း က ုုး ပအး ခခံက

း ပဳလ ုုပသင္း ပါသည္။

(ခ) စည္ျားမ်ဥ္ျားစည္ျားကမ္ျားျ်ားႏျငွ္ျ အ ပစဒဏ္

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ား - ၂၇ မ ွ၃၂အထ နည္းားဥပပဒမ် ားအ ား

ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၂၂

အကဥ်္းားပးထ င္ဲတြင္ ြ ုုး ကပ ြခ်ပဳ္ပးလ ွင ္ားး ခင္းား

သ ုုး း မဟ ုုြ္ စည္းားမ်ဥ္းားစည္းားကမး္ားအရ

သ ားသန္ း ထ ားး ခင္းားကဲ သ ုုး း ပးသ အ ပစဒဏ္မ ်ားအ ား

က ုုး ယ္၀န္ပးဆ င ္အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၊ ပးစမားကင္းားစ

ပကလားငယမ ်ားရွ ပးသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားီးႏးငွ္း

းီးႏး း း း ြ ုုး ကမ ခငမ ်ားအ ား မကင်္း သံ ုုားသင္း ပါ။

နည္ျားဥေပဒ - ၂၃

အမ် ဳ ားသမ ား အကဥ်္းားပးထ ငသ ားမ် ားအ ား စည္းားကမ္းားအရ

ပအရားယမူႈ း တြင္ မ သ ားစ ုု၀ငမ ်ားီးႏးငွ္း အထာူးသ ဖင္း ၎ြ ုုး း ၏

ပကလားမ် ားး ဖင္း ဆက္ကသယမႈ း း ဖြ္ပးြ က္း ခင္းားမ် ား

မပါ၀ငသင္း ပးပ။

(ဂ) ခ် ပ္ေျျ်ားႏျျွာငရာလြင ္အသံ ုုားျ ပ ေျသာ က ရ ယာမ်ာား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- ၃၃ းီးႏးငွ္း ၃၄

နည္းားဥပပဒမ် ားအ ား ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၂၄

ခ်ပဳ္ပးးီးႏးးွ ငရ တြင္ အသံ ုုားး ပဳပးသ က ရ ယ မ် ားအ ား

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား ပကလားပးစမားစဖ ားခါန ားအခ် င္ န္ြင္ လည္ပးက င္းား၊

ပးစမားစဖ ားပးနစဥအခ် န္းီးႏးငွ္း ပးစမားစဖ ားး ပ ားး ပ ားခ်ငး္ားြ ုုး း တြင္

အသံ ုုားမ ပဳပရပ။

(ဃ) အကဥ်္ျားသာားမ်ာားမွ သြင္ျားေျပားျ ခင္ျားျ်ားႏျငွ္ျ

ြ ုုျ ငၾကာားျ ခင္ျား။ ။ စစ္ေျဆားျ ခင္ျားမ်ာား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- ၃၅ းီးႏးငွ္း ၃၆

နည္းားဥပပဒမ် ားီးႏးငွ္း ၊ စစ္ပးဆားး ခင္းားးီးႏးငွး္ သကဆ ုုုုး င္ပးသ

နည္းားဥပပဒ - ၅၅ ြ ုုး း အ ား ထပမံး ဖညး္ စစက္ ားး ခင္းား

း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၂၅

၁။ မြရ ားဖ ီးႏးးွ ပခံရ ခင္းား ခံပးနရသည္ုုုု

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားမ ွြ ုုး ငၾက ားပါက၊

ထ ုုး အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသမ ားမ် ားအတြက္ က တကယ္ပးပားမႈ း ၊

ပအထ ကအ ပံ ီးႏးငွ္း းီးႏးစွသ မ္း ပးတဆားပးးီးႏစးးားး ခင္းားစသညြုုုုး း က ုုး

ခ်ကခင်္းားရရွ ပးအ င ္ပးဆ င္ငရက္ပးပားရမည္း ဖစသညဒ ထ ုုး း း ပင ္

ြ ုုး ငၾက ားမႈ း က ုုး စံ ုုစမ္းားစစ္ပးဆားရ တြင္ည္းား

ကတ မ္းားကင်္၍ တလြ္ပ္ပးသ အ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားမ ွ

စံ ုုစမ္းားစစ္ပးဆားရမည္း ဖစသည္။

ထ ုုး သ ုုး း စံ ုုစမ္းားစစ္ပးဆားရ တြင္ည္းား လ းးွး်းဳ း ၀ွယ္ကစ

စံ ုုစမ္းားရမည္ူပးသ စည္းားကမ္းားအ ား ပးလားစ ားလ ုုး ကန ရမည္

း ဖစသည္။ က တကယ္ပးပားမႈ း အတြက္ လ ုုပ္ပးဆ င္ပးပားပးသ

ပးဆ င္ငရကမႈ း မ် ားတြင္ည္းား လကြ ုံုုု း း ပန္းီးႏး း း ငပ္းခ်ရွ ပးသ

အီးႏး ရ ယအ ား ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားက လ ုုး အပ္ပးသ

ပးဆ ယ္ကရကခက်မ ်ား လ ုုပ္ပးဆ င္ပးပားရမည္း ဖစသည္။

၂။ လ ငပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ အကလသဲံ ုုားစ ားခံပရသ

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ား၊ အထာူးသ ဖင္း ထ ုုး သ ုုး း

အကလသဲံ ုုားစ ားခံရ ခင္းားပးၾက င္း က ုုး ယ္၀န္ရ ရ လ ပးသ

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားပအန္ ဖင္း သင္း ပးလ ်း္ပးသ

ကန္်းားမ ားပးရားအၾကပံးပားမ် ားီးႏးငွ္း

းီးႏးစွသ မ္းားပးတဆားပးးီးႏစးးားး ခင္းား

၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ားရရွ သငး္ ပါသည္။ ထ ုုး း အ ပင ္လ ုုး အပ္ပးသ

ရ ုုပပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ ီးႏးငွး္ စ ြပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ

ကန္်းားမ ပးရားပးစ င္း ပးရွ ကမႈ း မ် ား၊ ပးထ ကပံ မႈ း မ် ားီးႏးငွး္

ဥပပပဒရားရ အကအူည မ် ားက ုုး ပးပားအပ္ပးပားရမည္ း ဖစသည္။

၃။ အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ား၏ အကဥ္်းားခ် ခင္းားးီးႏးငွ္း

း ပဳမူဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ ပအး ခပအနမ် ားက ုုး

ပးစ င္း ၾကည္း စစ္ပးဆားး ခငး္ားက စၥရပမ် ားး ပဳလ ုုပမည္း

စစ္ပးဆားပးရားအခဖဲ း မ် ား၊

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားထသံ ုုး း လ ပးရ က္ပးတြ း ဆံ ုုလညပ

ြ္း ခင္းားးီးႏးငွ္း ပးစ င္း ၾကည္း စစ္ပးဆားး ခငး္ားအခဖဲ း မ် ား

သ ုုး း မဟ ုုြ္ ၾက ားၾကပ္ပးရားအခဖဲ း မ် ားတြင္ည္းား

အမ် ဳ ားသမ ားအခဖဲ း ၀ငမ ်ား ပါ၀ငသင္း ပါသည္။

အ ပင္ေျလာက်ားႏျငွ္ျ ေျလြ ျ ဆံ ုုဆက္ကသယ္ျ ခင္ျား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- ၃၇ မ ွ၃၉ အထ

နည္းားဥပပဒမ် ားအ ား ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၂၆

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားသည ္၎ြ ုုး း ၏ ပကလားမ် ား၊

ပကလားမ် ား၏ အ ုုပ္ န္းားသူမ် ား အပါအ၀င ္၎ြ ုုး း ၏မ သ ားစ ုုမ် ား၊

ဥပပပဒရားရ က ုုး ယစ ားလယွမ် ားီးႏးငွ္း ပးတြ း ဆံ ုုမႈ း အ ား

အက် ဳ ားပအၾက င္းားသင္း ပးလ ်း္ပါက ထ ုုး ပးတြ း ဆံ ုုမႈ း အ ား

အ ားပးပားး ခင္းားးီးႏးငွ္း

ကညူ ပးထ ကပံ ပးပားး ခင္းားြ ုုး း း ပဳလ ုုပရမည္း ဖစသည္။

း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခရွ် ပါက အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအ ား ၎ြ ုုး း ၏ အ မမ် ားီးႏးငွ္း

ပး၀ားပးသ ပးနရ မ် ားရွ အကဥ်္းားစခန္းားတြင္

အကဥ္်းားခ်ပဳ္း ခင္းားး ဖငး္ ရရွ ီးႏး း း င္ပးသ

ဆ ုုး းားက် ဳ ားမ် ားအ ားခ် န္ ညရ း ခင္းားမ် ားအ ား ပးဆ င္ငရကခက်မ ်ားြ ုုး င္းားတြင ္

း ပဳလ ုုပစဥ္းားစ ားသင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၂၇

အ မ္ပးထ ငဘကမ ်ားလ ပးန၊လ လည္းီးႏး း း င္း ခင္းား

စခင္း း ပဳခ်ကရ ရ ပးသ ပးနရ တြင္

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ားလည္းား အမ် ဳ ားသ ားမ် ားကဲ သ ုုး း

၎စခင္း း ပဳခ်ကအ ား ြန္းားြအူစခင္း ပအရားပးပားရမညး္ ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၂၈

ပကလားမ် ားပါ၀င္ပးသ လညပြ္ပးတြ း ဆံ ုုမႈ း း ဖစပါက

ပးထ င္၀န္မ္္းားမ် ား၏ ပသဘ ထ ားမ် ားမွအစ ပကလားမ် ားအ ား

ပးက င္းားစမန္ပးသ လညပြ္ပးတြ း ဆံ ုုသည္း

ပအတြ း အၾကဳရံရွ ပးစမည္း ပြ္၀န္းားကင်္ုုုုး ဖန္ြ ားပးပားရမည္။

ထ ုုး း အ ပင ္မ ခင္းီးႏးငွ္း ပကလား၏ စပင္း လင္းားစစ

ထ ပးတြ း ဆကဆ မံႈ း က ုုး လည္းား

စခင္း း ပဳခ်က္ပးပားရမညး္ ဖစသည္။ း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခ်ရွ ပးသ

ပအး ခပအန္ ဖစပါက ပကလားမ် ားီးႏးငွ္း အခ် န္ပးပား၍

ထ ပးတြ း ဆကဆ မံႈ း ပါ၀ငသည္း လညပြ္ပးတြ း ဆံ ုုမႈ း က ုုး

အ ားပးပားရမည ္း ဖစသည္။

၉။ အဖဖြဲ ျ အစည္ျားမ်ာားလြင ္လ ုုပ ုုုုျ င္ေျေနသာ

၀န္မ္္ျားေျရားရာ်ားႏျငွ္ျ သငြန္ျားေျပားျ ခင္ျား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- ၄၆ မ ွ၅၅ အထ

နည္းားဥပပဒမ် ားအ ား ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၂၉

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားပးထ ငမ ်ားတြင္

ြ ၀န္မ္္းားပးဆ င္ပးပနသ ၀န္မ္္းားမ် ား၏

စစမ္းားပးဆ ငရည္း မွင္း ြငရ တြင ္အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ား၏

လမူႈ း ပးရားဆ ုုး ငရ း ပန္္ည္ပးပါင္းားစည္းားးီးႏး း း ငမႈ း ဆ ုုး သည း ္

အထာူးလ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး သ ရွ က ုုး င္ငြယ္းီးႏး း း င္း ခင္းားးီးႏးငွး္

လံ ုုး ခဳပံးရားီးႏးငွ္း း ပန္္ည္ူပးထ င္း ခင္းားဆ ုုး ငရ

ပအထ ကအ ပံ မ် ားက ုုး စ မံခန္ း ခခဲီးႏး း း င္း ခင္းားဟပူးသ

စစမ္းားပးဆ ငရညမ် ားက ုုး ထည္း တသင္းားရမည္း ဖစသည္။

အမ် ဳ ားသမ ား၀န္မ္္းားမ် ားအတြက္ စစမ္းားပးဆ ငရည္း မွငး္ ြင္ပးရား

လ ုုပ္ပးဆ ငခက်မ ်ားတြင္ည္းား အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား

း ပဳမႈ း ဆကဆ ပံးရား၊ ပးစ င္း ပးရွ က္ပးရားြ ုုး း းီးႏးငွ္း

သကဆ ုုုုး င္ပးသ မူ၀ါဒမ် ားီးႏးငွ္း မဟ ဗ် ်ဴဟ မ် ား

ပးရားကဆးဲ ခငး္ားစသည္း အဓ ကြ ၀န္၀ြ ရ မ် ား ပါ၀ငမႈ း ရွ ပးသ

အထက္ပးနရ မ် ားတြငပါ စစမ္းားပးဆ ငရည ္း မွင္း ြငမႈ း ရွ ရပါမည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၃၀

အမ် ဳ ားသမ ား၀န္မ္္းားမ် ားအ ား ဆန္ း ကင်မႈ း ရွ သည္း က ်ား-မ

ခခဲး ခ ားဆကဆ ပံးသ က စၥရပမ် ားအ ား က တကယရန္းီးႏးွင္း

သ ရွ ီးႏး း း ငရန္အတြက္ အကဥ်္းားပးထ င္၀န္မ္္းားမ် ား၏

စ မံခန္ း ခခဲပးရားလ ုုပငန္းားမ် ားရွ အ ုုပခ်ပဳ္ပးရားအဆင္း မ ်ားတြင္

ရွင္းားလင္းားပးသ ကြ က၀ြမ် ားီးႏးငွ္း ပးရရွည္

စ ြအ ားထကသ န္မႈ း မ် ား ရွ ရမညး္ ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၃၁

အကဥ်္းားသ ား၀န္မ္္းားမ် ား၏ လ ုုပ္ပးဆ ငမႈ း မ် ားအတြက္

ရွင္းားလင္းားပးသ မူ၀ါဒမ် ားီးႏးငွ္း စည္းားမ်ဥ္းားစည္းားကမ္းားမ် ား

ပးရားကဆရဲ တြင ္အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား က ်ား-ပမပၚတြင ္

ပအး ခခံသည္း ရ ုုပပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ ၊ းီးႏးႈြပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ

အၾကမ္းားဖက္း ခင္းား၊ အကလသဲံ ုုားစ ားး ပဳမးူ ခင္းားးီးႏးငွ္း

လ ငပုုုုး ငး္ားဆ ုုငရ ပအီးႏးးွ င္း အယက္ွပးပားး ခင္းားြ ုုး း မ ွ

ပအက င္းားဆံ ုုားက တကယ္ပးပားီးႏး း း ငမည္း ရယ္ညရယခက္်ပးပၚတြင ္

မူြည္၍ ပးရားကဆးဲ ခင္းားးီးႏးငွ္း

ပအက င္းားအထည္ပးဖ း္း ခင္းားမ် ား ရွ ရမည္း ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၃၂

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားပးထ င္၀န္မ္း္ားမ် ားသည္

အမ် ဳ ားသ ား၀န္မ္း္ားမ် ားီးႏးငွး္ ြန္းားြ ူသငြန္းားမ် ားအ ား

ြက္ပးရ ယ္ကခင္း ရရွ ရမညး္ ဖစသည္။ ထ ုုး း အ ပင ္

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားပးထ ငမ ်ား၏ စ မံခန္ း ခခဲပးရားတြင္ ပါ၀င္ပးသ

၀န္မ္္းားမ် ားအ ားလံ ုုားသည ္က ်ား-ပမပၚတြင ္ပအး ခခံပးသ

ထ ခ ုုး က္က္ယ္း ခင္းား က စၥရပမ် ား၊ ခခဲး ခ ားဆကဆ းံ ခင္းားးီးႏးငွ္း

လ ငပုုုုး ငး္ားဆ ုုး ငရ ပအီးႏးးွ င္း အယက္ွပးပားး ခင္းားြ ုုး း အ ား

ြ ားဆ ားး ခင္းားဆ ုုး ငရ သငြန္းားမ် ားရရွ သငး္ ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၃၃

(က) အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားပးထ င္ငြင ္ြ ၀န္မ္္းားပးဆ ငရန္

ြ ၀န္ခထ် ားခံရသည္း ၀န္မ္္းားမ် ားအ ားလံ ုုားသည ္

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ား၏ က ်ား-ပမပၚတြင ္ပအး ခခံသည္း

လ ုုး အပခ်ကမ ်ားီးႏးငွ္း လ ူး အစခငး္ ပအရားဆ ုုး ငရ သငြန္းားမ် ား

ရရွ သင္း ပါသည္။

(ခ) အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားပးထ ငမ ်ားတြင ္

ြ ၀န္မ္္းားပးဆ င္ပးပနသ အကဥ်္းားပးထ င္၀န္မ္း္ားမ် ားအ ား

ပအရားပးပၚကန္်းားမ ပးရားီးႏးငွ္း ပအး ခခံပးဆားဘကဆ ုုုုး ငရ

သငြန္းားမ် ားအ ပင္၊ အဓ ကပအၾက င္းားအရ မ် ားး ဖစ္ပးသ

အမ် ဳ ားသမ ားကန္်းားမ ပးရား က စၥရပမ် ားီးႏးငွး္ ဆက္ဥ္်းားသည္း

ပအး ခခံသငြန္းားမ် ားက ုုး လည္းား စ စဥ္ပးပားရပါမည။္

(ဂ) ပကလားသူငယမ ်ားသည္ မ ခငမ ်ားီးႏးငွ္း အြ ူ

အကဥ်္းားပးထ င္ဲတြင္ လ ုုး က္ပံးနထ ုုး င္ငခင္း ရရွ ပးသ

ပးနရ မ် ားတြင္၊ ပအရားပးပၚပအး ခပအနမ် ားီးႏးငွ္း

လ ုုး အပခ်ကအ ခ် န္ မ ်ားရွ ခဲ ပါလ းးွင် ္မွန္္င္န္စ လ ုုပ္ပးဆ ငး္ီးႏး း း ငရန္

အကဥ်္းားပးထ င္၀န္မ္္းားမ် ားပအန္ ဖင္း ပကလားမ် ား၏

ကန္်းားမ ပးရားပအး ခပအနဆ ုုး ငရ ပအး ခခံသငြန္းားမ် ားီးႏးငွ္း

စဖံ း း ဖဳ ားြ ုုး းားြက္ပးရားဆ ုုး ငရ အသ ပည း မငွ္း ြငမႈ း မ် ားက ုုး

စ စဥ္ပးပားသငး္ ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၃၄

HIVးီးႏးငွ္း ဆက္ဥ္်းားသည္း စစမ္းားပးဆ ငရည ္

း မွင္း ြင္ပးရားပရ ုုး ဂရမမ် ားသည ္အကဥ်္းားပးထ င၀္န္မ္္းားမ် ားအ ား

ပ ုုး း ပခ်သ ပံ ုုမွန္သငရုုုုး းားညႊန္ြမ္းားမ် ား၏

အပ ုုး င္းားြစပုုုုး ငး္ားပအန္ ဖင္း ပါ၀ငသင္း ပါသည္။ HIV/AIDSအ ား

က တကယ္း ခင္းား၊ က ုုသ ခင္းား၊ း ပဳစ ုုး ခင္းားးီးႏးငွ္း

ပအထ ကအ ပံ ပးပားး ခင္းားဆ ုုး ငရ ြ ုုး း အ ပင္၊ HIVပးရ ဂါီးႏးငွး္

အဓ ကဆကစပသည္း က ်ား-မဆ ုုး ငရ ီးႏးငွ္း လ ူး အစခငး္ ပအရားမ် ား၊

အမည္းားစက္ငး္ ခင္းားးီးႏးငွ္း

ခခဲး ခ ားဆကဆ းံ ခင္းားြ ုုး း ကဲ သ ုုး း ပးသ

ပအၾက င္းားအရ မ် ားသည္ည္းား သငရုုုုး းားညႊန္ြမ္းား၏

ြစစ ြြ စ္ပးဒသပအန္ ဖင္း ပါ၀ငသင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၃၅

အကဥ်္းားပးထ င္၀န္မ္္းားမ် ားအ ား စ ြ္န္်းားမ ပးရားဆ ုုး ငရ

လ ုုး အပခ်ကမ ်ားီးႏးငွ္း မ မ က ုုး ယ္ုုုုး

န ကင်္ပးအ င္း ပဳလ ုုပ္း ခင္းားးီးႏးငွ္း

ပးပသၾက င္းားၾကစံည္း ခင္းားကဲ သ ုုး း ပးသ

အီးႏး ရ ယမ ်ားက ုုး သြ း ပဳမ ီးႏး း း ငရနအျ ပင္၊

ထ ုုး ကဲ သ ုုး း က စၥရပမ် ားပးပပၚပါက္ ပါက

ပအထ ကအ ပံ ပးပားး ခင္းားးီးႏးငွ္း

ပါရဂမူ် ားထသံ ုုး း လႊးပဲးး ပ င္းားပးပားီးႏး း း ငး္ ခင္းားစသည္း

ကညူ မႈ း မ် ား ပးပားီးႏး း း ငရန္အတြက္ည္းား

ပးလ ကင်္း ပးပားထ ားသင္း ပါသည္။

၁၀။ အမ် ားသမ ားလငူယ ္အကဥ်္ျားသာားမ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၃၆

အကဥ်္းားပးထ င္ အ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားသည ္အမ် ဳ ားသမ ားလငူယ္

အကဥ်္းားသ ားမ် ား၏ လ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး က တကယ္ပးပားီးႏး း း ငသည္း

ပးဆ င္ငရကခက်မ ်ား ခ်မွြရမည္း ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၃၇

အမ် ဳ ားသမ ားလငူယ္ အကဥ်္းားသ ားမ် ားသည ္အမ် ဳ ားသ ားလငူယ္

အကဥ်္းားသ ားမ် ား ရရွ ီးႏး း း င္ပးသ ပည ပးရားီးႏးငွ္း

အသက္ပးစမား၀မ္းားပးက ်င္းားသငြန္းားမ် ားအ ား

ြန္းားြရူရွ ီးႏး း း င္ငခငး္ ရွ ရမည္း ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၃၈

အမ် ဳ ားသမ ားလငူယ္ အကဥ်္းားသ ားမ် ားပအန္ ဖင္း

လ ငပုုုုး ငး္ားဆ ုုး ငရ အကလသဲံ ုုားစ ားး ပဳမႈ း သ ုုး း မဟ ုုြ္

အၾကမ္းားဖကမႈ း မ် ားအတြက္

းီးႏးစွသ မ္း ပးတဆားပးးီးႏစးးားး ခငး္ားကဲ သ ုုး း ပးသ

အသကအ င္ရယ္းီးႏးငွ္း က ်ား-မဆ ုုး ငရ ပရ ုုး ဂရမမ် ားီးႏးငွး္

၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ားအ ား လက္ရ မ္းားမွ သင္း ပါသည္။ ထ ုုး း အ ပင ္

၎ြ ုုး း သည ္အမ် ဳ ားသမ ားကန္်းားမ ပးရားဆ ုုး ငရ

ပည ပးပားမႈ း မ် ားီးႏးငွ္း လၾူက ား အမ် ဳ ားသမ ား

အကဥ်္းားသ ားမ် ားကဲ သ ုုး း သ ားစဖ ားမ ားယပအထာူးက ုုမ ်ားထသံ ုုး း

ပံ ုုမငွ္ န္သ ားပးရ က္ း ပသ ခင္းားမ် ားလည္းား ရရွ သင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၃၉

က ုုး ယ္၀န္ပးဆ င ္အမ် ဳ ားသမ ားလငူယ္

အကဥ္်းားသ ားမ် ားပအန္ ဖင္း

လၾူက ားအမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားရရွ သညး္ ပအထ ကအ ပံ ီးႏးငွ္း

ကန္်းားမ ပးရားဆ ုုး ငရ ပးစ င္း ပးရွ ကမႈ း မ် ားအ ား ည မ းးွစ်စ

ရရွ သင္း ပါသည္။ က ုုး ယ္၀န္ပးဆ င္

အမ် ဳ ားသမ ားလငူယအကဥ်္းားသ ားမ် ားသည္ ၎ြ ုုး း ၏

အသကအ င္ရယ္ပးၾက င္း ကန္်းားမ ပးရားပးန ကဆ ကကြ းဲ ပႆန မ် ား

ပးပပၚပါက္ ီးႏး း း ငသည္း အီးႏး ရ ယရ ရ ီးႏး း း ငသညု္ုုုး

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ား၍ ၎ြ ုုး း ၏

ကန္်းားမ ပးရားပအး ခပအနမ် ားအ ား ပးဆားပါရဂမူ် ားမွ

ပးစ င္း ၾကည္း စစ္ပးဆားသင္း ပါသည္။

II. အထာူးအမ် ားအစာားမ်ာား်ားႏျငွ္ျ သကဆ ုုုုျ င္ေျသာ နညျ္ားဥေပဒမ်ာား

(က) ျ ပစဒဏ်္မွြ္ေံျနေရသာ အကဥ်္ျားသာားမ်ာား

၁။ အ ုုပ္ုုုုဖခြဲျ ခာားျ ခင္ျားျ်ားႏျငွ္ျ သ ားျ ခာားထာားျ ခင္ျား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- ၆၇ မွ ၆၉ အထ

နည္းားဥပပဒမ် ားအ ား ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၄၀

အကဥ္်းားပးထ ငရ ရ အ ုုပခ်ပဳ္ပးရားမွ်ဴားမ် ားသည ္က ်ား-မအလ ုုး က္

လ ုုး အပခ်ကမ ်ားီးႏးငွ္း အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ား၏

ပအး ခပအနမ် ားက ုုး က ုုး င္ ငြယ္းီးႏး း း ငရန္အတြက္

အ ုုပစုုုုခဲစးး ခ ားး ခင္းားနည္းားလမ္းားမ် ား ပးပပၚပါက္ ရန္းီးႏးငွ္း

ပအက ငအထည္ပးဖ း္ရန္ လ ုုး အပပါသည္။ ထ ုုး သ ုုး

အ ုုပစုုုုခခးဲ ခင္းားသည ္အကဥ်္းားသ ားမ် ား၏ ပးစ စ ားစစ

း ပန္္ည္ူပးထ င္းီးႏး း း င္ပးရား၊ က ုုသီးႏး း း င္ပးရားီးႏးငွ္း

လမူႈ း အသ ုုး ငး္ားအ၀ ုုး င္းားထသဲ ုုး း း ပန္္ည္၀င္ပးရ က္း ခင္းား

မ် ားအတြက္ သင္း ပးလ ်း္ပးသ သ ားသန္ း အစ အစဥမ် ားီးႏးငွ္း

ပအက ငအထည္ပးဖ း္မႈ း လ ုုပငန္းားမ် ားက ုုး ပးသခ ်ပးစရန္

း ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၄၁

အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား က ်ား-မဆ ုုး ငရ ထ ခ ုုး က္က္ယ္ပးသ

အီးႏး ရ ယမ ်ားက ုုး ဆန္းားစစ္ပးလ လ း ခင္းားးီးႏးငွ္း

အ ုုပစုုုုခခးဲ ခ ားး ခင္းားတြင ္ပးအ ကပါအခ်ကမ ်ား ပါ၀ငပါသည္။

(က) ပးယဘ ုုယအ် ားး ဖင္း အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားမ ွ

အ ခ ားသူမ် ားထသံ ုုး း အီးႏး ရ ယ္း ပဳီးႏး း း ငမႈ း

နည္းားပါားး ခင္းားြ ုုး း က ုုး ထည္း တသင္းားစဥ္းားစ ားး ခင္းား၊

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားပးပၚတြင္ ရရွ ီးႏး း း ငမညး္

း ပင္းားထန္ပးသ လံ ုုး ခဳပံးရား ပးဆ င္ငရကခက်မ ်ားမွ

သက္ပးရ က္းီးႏး း း င္ပးသ ပးန ကကဆ ကဲြသဲက္ပးရ ကမႈ း မ် ားီးႏးငွ္း

သ ားသန္ း ထ ားး ခင္းား ပမ ဏ္ြ ုုး းားလ မႈ း ြ ုုး း ၏

သက္ပးရ ကမႈ း မ် ားြ ုုး း က ုုး ပါ ထည္း တသင္းားစဥ္းားစ ားရမည ္

း ဖစပါသည္။

(ခ) း ပစဒဏ္ခမ်ွြ္း ခင္းား လ ုုပငန္းားစဥမ် ားအ ား

စ စဥ္း ခင္းားးီးႏးငွး္ ပးနရ ခ်ထ ားး ခင္းားြ ုုး း တြင္

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏ ပးန ကခပံအၾက င္းားအရ ီးႏးငွ္း ပြသ ြ္ပးသ

ပအရားၾက ားသည္း သြင္းားအခ်ကအလကမ ်ားက ုုး

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားရမည ္း ဖစသည္။

ထ ုုး သြင္းားအခ်ကအလကမ ်ားတြင္

၎ြ ုုး း ၾကဳပံးတြ း ခံစ ားခဲ ဘူားသညး္ အၾကမ္းားဖကမႈ း မ် ား၊

စ ြ္န္်းားမ ပးရားဆ ုုး ငရ ီးႏးငွး္ မူားယစ္ပးဆား၀ါား

အကလသဲံ ုုားစ ားး ပဳး ခင္းား ပးန ကခပံအၾက င္းားအရ မ် ားသ မက၊

မ ခငဘ၀ီးႏးငွ္း မ န္းားမသ ားြ ၀န္း ဖစ္ပးသ

အ ခ ားး ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ က္း ခင္းားြ ၀န္မ ်ားပါ

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားး ခင္းားြ ုုး း ပါ၀ငသည္။

(ဂ) အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအ ား း ပစဒဏ္ခမ်ွြ္း ခင္းား အစ အစဥမ် ားတြင္

၎ြ ုုး း ၏ က ်ား-မအလ ုုး က္ လ ုုး အပခ်ကမ ်ားီးႏးငွ္း က ုုး ကည သည္း

း ပန္္ည္ူပးထ င္ပးရားလ ုုပငန္းား ပရ ုုး ဂရမမ် ားီးႏးငွ္း

၀န္ပးဆ ငမႈ း လ ုုပငန္းားမ် ား ပါ၀ငမႈ း ပးသခ် ပးစရပါမည္။

(ဃ) စ ြ္န္်းားမ ပးရားဆ ုုး ငရ

း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ ကရ န္္ုုုုး အပခ်ကမ ်ားရွ ပးသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအ ား

ကန္ း သြခက်မ ်ားမရွ ပးသ ပးနရ ထ ုုး ငခင္းားတြင ္ထ ားရွ ရပါမည္။

ထ ုုး း အ ပင ္၎ြ ုုး း ၏ စ ြ္န္်းားမ ပးရားး ပႆန မ် ားပးၾက င္း

း ပင္းားထန္ပးသ လံ ုုး ခဳပံးရားလ ုုပ္ပးဆ ငမႈ း မ် ားအစ ား

သင္း ပးလ ်း္ပးသ က ုုသမႈ း းီးႏးငွ္း

အန မ္း ဆံ ုုားး ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခ်ရွ ပးသ

လံ ုုး ခဳပံးရားအဆင္း မ် ားသ ထ ားသင္း ပါသည္။ -စသည္း အခ်ကမ ်ား

ပါ၀ငပါသည္။

၂။ အကဥ်္ျားေျထာငန္စ ္

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- နည္းားဥပပဒ ၆၅၊ ၆၆ းီးႏးငွ္း ၇၀

မွ ၈၁အထ နည္းားဥပပဒမ် ားအ ား ထပမံး ဖညး္ စစက္ ားး ခင္းား

း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၄၂

(က) အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားသည ္က ်ား-မအလ ုုး က္

သင္း ပးလ ်း္ပးသ လ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး ပါ

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားထ ား၍ မ းးွြ်၍း ပ ားး ပညး္ စံ ုုပးသ

ပရ ုုး ဂရမမ် ား၏ လ ုုပ္ပးဆ ငခက်မ ်ားက ုုး လက္ရ မ္းားမ စခင္း

ရွ သင္း ပါသည္။

(ခ) အကဥ်္းားပးထ ငစနစသည္ က ုုး ယ္၀န္ပးဆ ငအမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၊

းီးႏး း း း ခ် ဳ ြ ုုး က္ပးက ႊားပးပနသ မ ခငမ ်ားီးႏးငွ္း

ပကလားသူငယမ ်ားီးႏးငွ္း အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏ လ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး

ြံ ုု း း ပန္ပးပားီးႏး း း ငရန္ လံ ုုပးလ က္ပးသ

း ပဳး ပင္ငယ္္း ပ ငး္ားလတဲလယမႈ း ရွ သင္း ပါသည္။

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ား အကဥ်္းားပးထ င္၏

လ ုုပ္ပးဆ ငခက်မ ်ားတြင္ ပါ၀င္ုုုု ပ္ ုုုုး င္းီးႏး း း ငရန္

အကဥ်္းားပးထ င္ငြင္းားရွ ပကလားသူငယ္

ပးစ င္း ပးရွ က္း ခင္းားဆ ုုး ငရ ပအထ ကအ ပ းမံ် ားီးႏးငွ္း

စ စဥမႈ း မ် ားအ ား ထ ားရွ သင္း ပါသည္။

(ဂ) အကဥ်္းားပးထ င္ငြင္းားရွ က ုုး ယ္၀န္ပးဆ ငအမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၊

းီးႏး း း း ခ် ဳ ြ ုုး က္ပးက ႊားပးပနသ မ ခငမ ်ားီးႏးငွ္း

ပကလားသူငယမ ်ားီးႏးငွ္း အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအတြက္ သင္း ပးလ ်း္ပးသ

ပရ ုုး ဂရမမ် ား စ စဥ္ပးပားီးႏး း း ငရန္ အထာူးၾကဳ ားပမ္းားပးဆ င္ငရကခက်မ ်ား

ရွ သင္း ပါသည္။

(ဃ) စ ြပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ အကအူည လ း အပ္ပးပနသ

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၊ အထာူးသ ဖင္း ရ ုုပပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ ၊

စ ြပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ ီးႏးငွး္ လ ငပုုုုး ငး္ားဆ ုုး ငရ

အၾကမ္းားဖကမႈ း ၾကဳပံးတြ း ခံစ ားခဲ ပရသ

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအတြက္ သင္း ပးလ ်း္ပးသ ၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ား

စ စဥ္ပးပားီးႏး း း ငရန္ အထာူးၾကဳ ားပမ္းားပးဆ င္ငရကခက်မ ်ား

ရွ သင္း ပါသည္။

လမူႈ ျ ဆကဆ ေံျရား်ားႏျငွျ္ အကဥ်္ျားေျထာငမ ွလထကလ ာျ ပ ားေျနာက ္

ျ ပ စ ုုေျစာင္ျ ေျရွာက္ေျပားျ ခင္ျား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- နည္းားဥပပဒ ၇၉ မွ ၈၁အထ

နည္းားဥပပဒမ် ားအ ား ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၄၃

အကဥ်္းားပးထ င္ အ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားပအန္ ဖင္း အမ် ဳ ားသမ ား

အကဥ်္းားသ ားမ် ားဆ သ ုုး း း ပငပမ ွ

လ ပးရ က္ပးတြ း ဆံ ုုလညပြ္း ခင္းားမ် ားက ုုး

အ ားပးပားသင္း သည္း အ ပင ္း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခ်ရွ ပါက

လ ုုး အပ္ပးသ ပးထ ကပံ မႈ း မ် ား း ပဳလ ုုပ္ပးပားရပါမည္။

ထ ုုး သ ုုး း ပးထ င္၀ငစ လ ပးတြ း း ခင္းားသည ္အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏

စ ြ္န္်းားမ ပးရားီးႏးငွး္ လမူႈ း အသ ုုး ငး္ားအ၀ ုုး င္းားထသဲ ုုး း

း ပန္္ည္၀င္ပးရ က္း ခင္းားမ် ားအ ား ပးသခ် ပးစသည္း

ပအရားၾက ားပးသ မရွ မ ဖစ္ ားရွ ရမညး္ လ ုုး အပခ်ကြ စခုုုု း ဖစပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၄၄

အ င္မြင္းားအၾကမ္းားဖကမႈ း ကဲ သ ုုး း ဆ ုုး းားင္ရ ားပးသ

ပအတြ း အၾကဳခံံစ ားခဲ ရသည္း အမ် ဳ ားသမ ား အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား

မညသည္း မ သ ားစ ုု၀ငအ ား ပးထ င္၀ငစ လ ပးတြ း ရန္

စခင္း း ပဳခ်က္ပးပားရမညဆုုုုး သညး္ က စၥရပမ် ားန္ငွ္း ပြသ ြ္၍

ပးသခ် စစ ပးတဆားပးးီးႏစးးားရပါမည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၄၅

အကဥ်္းားပးထ င္ အ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားပအန္ ဖင္း

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအတြက္ အ င္မခင္း ၊ အကဥ်္းားသ ားမ် ား၏

လႈပရ ရ ားမႈ း းီးႏးငွ္း လ ုုပ္ပးဆ ငခက်မ ်ားပးပၚတြင ္

အန မ္း ဆံ ုုားကန္ း သြခ်ပဳခ်ယ္း ခင္းား၊

လငူယ္း ပဳစ ုုပ် ဳ ားပးထ င္ပးရားစခန္းားမ် ားီးႏးငွး္ လထူ ုုပအး ခ ပဳ

ပရ ုုး ဂရမမ် ားီးႏးငွ္း ၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ားကဲ သ ုုး း ပးသ

အ ခ ားပးင္ရားပ ုုး င္ငခင္း နညး္ားလမ္းားမ် ားက ုုး

း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခ်အ မင္း ဆံ ုုား အသံ ုုားခသ်င္း ပါသည။္

ထ ုုး သ ုုး း အသံ ုုားခ် ခင္းားအ ားး ဖင္း ၎ြ ုုး း ၏

အကဥ်္းားခ်ခံး ခင္းားမ ွ

တလြ္ပးး မ က္ပးရားသ ုုး း ပအး ပ င္းားအလ ဲတလယ္ူပးစ ခင္းား၊

လမူႈ း အသ ုုး ငး္ားအ၀ ုုး င္းားမ ွအ မငဆုုး းားမ် ားအ ား

ပးလ ် ပကစ် ခင္းားးီးႏးငွ္း ၎ြ ုုး း ၏မ သ ားစ ုု၀ငမ ်ားီးႏးငွ္း

ဆကဆ ပံးရားး ပန္္ည္ ြည္ပးထ င္း ခင္းားလ ုုပငန္းားမ် ားအ ား

း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခ်ပအစ ဆံ ုုားအဆင္း တြငပင ္တလယ္ူပးစပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၄၆

အကဥ်္းားပးထ င္ အ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားပအန္ ဖင္း

ခံ၀န္ခ်ပဳ္း ဖင္း လႊြ္ ားသူမ် ားအတြက္ ၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ား

သ ုုး း မဟ ုုြ္ လမူႈ း ဘ၀ဖူလံ ုုပးရား ၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ား၊

ပးဒသဆ ုုး ငရ လထူ ုုအခဖဲ း မ် ားီးႏးငွး္ အစ ုုး းားရမဟ ုုြ္ပးသ

အခဖဲ း အစည္းားမ် ားီးႏးငွ္း ပူပးပါင္းားလ ုုပ္ပးဆ င္၍

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏ က ်ား-မအလ ုုး က္ ပးသခ် ပးသ

လ ုုး အပခ်ကမ ်ားပါ၀ငသည္း အကဥ္်းားခ်ပဳမကခ်င္းီးႏးငွ္း

အကဥ်္းားခ်ပဳ္် ပ ားသညး္ အခ် န္ မ ်ားအတြက္ း ပ ားး ပည္း စံ ုုပးသ

း ပန္္ည္ပးပါင္းားစည္းားပးရား ပရ ုုး ဂရမမ် ားက ုုး ဒ ဇ ုုး င္းားပးရားကဆ၍ဲ

ပအက ငအထည္ပးဖ း္သင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၄၇

စ ြပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ ၊ ပးဆားက ုုပသရား၊ ဥပပဒီးႏးငွ္း

လက္ပးတြ း ကမ်ႈ း မ် ားတြင္ အကအူည လ ုုး အပ္ပးပနသ

အကဥ္်းားပးထ ငမရ တလြ္ပးး မ က္ကသ ားသည္း

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား ရင္ပ္ကအ တြင္းားရွ

၀န္ပးဆ ငမႈ း ပးပားီးႏး း း င္ပးသ အခဖဲ း အစည္းားမ ်ားီးႏးငွ္း

ပူပးပါင္းား၍ ထပြုုုုး းားပအထ ကအ ပံ မ် ား ပးပားအပသင္း ပါသည္။

အကဥ်္ျားေျထာငအ လြင္ျားရွ က ုုျ ယ္၀န္ေျဆာင ္အမ် ားသမ ားမ်ာား၊

ျ်ားႏျ ျ ျ ျ ခ် ြ ုုျ က္ေျကလ ားေျေနသာ မ ခငမာ်ား်ားႏျငွ္ျ

ေကလားသငူယမာ်ား်ားႏျငွ္ျ မ ခငမာ်ား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- နည္းားဥပပဒ ၂၃ နည္းားဥပပဒအ ား

ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၄၈

(က) က ုုး ယ္၀န္ပးဆ င္ အမ် ဳ ားသမ ား သ ုုး း မဟ ုုြ္

းီးႏး း း း ခ် ဳ ြ ုုး က္ပးကတ ားပးပနသ မ ခငမ ်ားသည ္

အရညအခ်င္းားး ပည္း စံ ုုပးသ ကန္်းားမ ပးရားပည ရွငမ ်ားမွ

ပးစ င္း ၾကည္း စစ္ပးဆားပးပားသညး္ ပရ ုုး ဂရမမရ ၎ြ ုုး း ၏

ကန္်းားမ ပးရားီးႏးငွ္း အစ ားအစ ပးပၚတြင ္

အၾကဥံ ဏ္္ပးပားး ခင္းားမ် ား ရရွ သင္း ပါသည္။ ထ ုုး း အ ပင္

က ုုး ယ္၀န္ပးဆ ငအမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၊ ပးစမားခင္းားစ ပကလားငယမ ်ား၊

ပကလားသူငယမ ်ားီးႏးငွ း္ းီးႏး း း း ခ် ဳ ြ ုုး က္ပးကတ ားပးနသည္း

မ ခငမ ်ားအတြက္ ပးပစငၾကားပးက ကခမံႈ း မရွ သညး္

လံ ုုပးလ က္၍ အခ် န္မ ပးသ အစ ားအစ ၊ ကန္်းားမ ပးသ

ပြ္၀န္းားကင်္းီးႏးငွး္ ပံ ုုမွန္ ပးလ ကင်္း ခန္းားအစခင္း ပအရားမ် ား

စ စဥ္ပးပားသငး္ ပါသည္။

(ခ) ပးသခ် ပးသ

ကန္်းားမ ပးရားပအၾက င္းားး ပခ်ကမရကလ၍ဲ

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား ၎ြ ုုး း ၏ ပကလားသူငယမ ်ားအ ား

မ ခင္းီးႏး း း း ြ ုုး က္ပးကတ ားး ခင္းားက ုုး

ဟန္ း ြ ားး ခင္းားမ ပဳလ ုုပသငး္ ပါ။

(ဂ) ပးဆားက ုုပသရားီးႏးငွး္ အ ဟ ရရွ ပးသ အစ ားအစ မ် ား

လ ုုး အပ္ပးပနသ ၊ လပြြလ ပကလားပးစမားစဖ ားး ပ ားစ၊

သ ုုး း ပးသ း္ ပးစမားကင္းားစ ပကလားမ် ားသည္ ၎ြ ုုး း းီးႏးငွ္း

အြြူတကမရွ ပးသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအ ား

က ုုသမႈ း ပရ ုုး ဂရမမ် ားတြင ္ပါ၀ငသင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၄၉

ပကလားသူငယမ ်ားအ ား ၎ြ ုုး း ၏ မ ခငမ ်ားီးႏးငွး္

အကဥ်္းားပးထ င္ဲတြင္ အြြူပတကနထ ုုး ငရန္

စခင္း း ပဳခ်က္ပးပားစခင္း ဆံ ုုားး ဖြခက်မ ်ားသည္ ပကလားသူငယမ ်ား၏

ပအက င္းားဆံ ုုားအက် ဳ ားမ် ားပးပၚတြင ္မူြည္၍

ဆံ ုုားး ဖြခက်ခသ်င္း ပါသည္။ မ ခငမ ်ားီးႏးငွ္း အြ ူ

အကဥ်္းားပးထ င္ဲတြင္ လ ုုး ကပါပးနထ ုုး င္ပးပနသ

ပကလားသူငယမ ်ားအ ား

အကဥ်္းားသ ားမ် ားကဲ သ ုုး း လံ ုုား၀မဆကဆ သံငး္ ပးပ။

နည္ျားဥေပဒ - ၅၀

အကဥ်္းားပးထ င္ငြင္းားတြင ္

ပကလားသူငယမ ်ားီးႏးငွ္း အြြူတက ပးနထ ုုး င္ပးပနသ

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား ၎ြ ုုး း ၏ ပကလားမ် ားီးႏးငွ္း

အခ် န္္ုုုု န္ဆံုုုုားစခင္း ပရစရန္ း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခ်အ မင္း ဆံ ုုား

အစခင္း ပအရားမ် ားက ုုး စ စဥ္ပးပားသငး္ ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၅၁

(က) မ ခငမ ်ားီးႏးငွ္း အကဥ်္းားပးထ င္ဲတြင္

အြြူတကလ ုုး ကပါပးနထ ုုး င္ပးသ ပကလားသူငယမ ်ားအ ား

လထူ ုုကန္်းားမ ပးရား၀န္ပးဆ ငမႈ း လ ုုပငန္းားမ် ားီးႏးငွး္ ပူားပးပါငး္ား၍

အ မဲမ ပြ္

ကန္်းားမ ပးရားပးစ င္း ပးရွ ကမႈ း ၀န္ပးဆ ငမႈ း မ် ားက ုုး

စ စဥ္ပးပားး ခင္းားးီးႏးငွ္း ပါရဂူမ် ားမ ွ

၎ြ ုုး း ၏ၾက ားတထ ားမႈ း း ဖစစဥမ် ားအ ား

ပးစ င္း ၾကည္း စ စစ္ပးပားသငး္ ပါသည္။

(ခ) ထ ုုး ပကလားမ် ား၏ ၾက ားး ပင္းားလ ပရသ

ပြ္၀န္းားကင်သည္ အကဥ်္းားပးထ င္း ပငပရွ ပကလားမ် ား၏

ၾကဳပံးတြ း ပရသ ပြ္၀န္းားကင်္းီးႏးငွ္း န ားစပ္းီးႏး း း ငသမ းးွ ်

န ားစပ္းီးႏး း း ငရန္ စ စဥ္ပးပားသငး္ ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၅၂

(က) ပကလားသူငယအ ား ၎၏မ ခင္းီးႏးငွး္

သ ားး ခ ားထ ားး ခင္းားးီးႏးငွး္ ပြသြသည္း ဆံ ုုားး ဖြခက်မ ်ားသည္

မ မ ီးႏး း း ငင၏ံ ခ်မွြ္ ားပးသ

ဥပပဒမ် ားအြ ုုး င္းားအြ အတြင္းားတြင ္

ြစ္ဥ ားြစ္ပးယ ကခင်္းားစ ၏ ပးလ လ ဆန္းားစစခ်ကမ ်ားီးႏးငွ္း

ပကလားသူငယ္၏ ပအက င္းားဆံ ုုားအက် ဳ ားြ ုုး း ပးပၚတြင္

မူြညသင္း ပါသည္။

(ခ) ပကလားသူငယအ ား အကဥ်္းားပးထ င္ငြင္းားတြင ္

ပးနထ ုုး င္ငခင္း ဖယရ ရ ားရ တြင္ သြ ထ ားး ပ ား

ြ ၀န္ယူပးဆ င္ငရက္ပးပားသင္း ပါသည္။

ထ ုုး သ ုုး း ပးဆ င္ငရကရ တြင္ည္းား ထ ုုး ပကလားအတြက္

အ ခ ားပးစ င္း ပးရွ က္ပးရား အစ အစဥမ် ား ပးဖ း္ထ ုုြ္း ပ ားမသွ

ပးနထ ုုး င္ငခင္း က ုုး ဖယရ ရ ားသင္း ပါသည္။ အကယ္၍

းီးႏး း း ငငးံ ခ ားသ ား အကဥ်္းားသ ားး ဖစပါက ပးက ငစစ၀္န္ရုံုုုားရွ

အရ ရွ မ် ားီးႏးငွ္း ြ ုုး ငပင္ပးတဆားပးးီးႏစးးားမႈ း မ် ား း ပဳလ ုုပရပါမည္။

(ဂ) ပကလားမ် ား၏

ပအက င္းားဆံ ုုားအက် ဳ ားပးကာ်းဇူားရရွ ီးႏး း း ငရန္ ရယ္ညရယ္း ခင္းားးီးႏးငွ္း

း ပညသူလထူ ုု၏ လံ ုုး ခဳပံးရားအ ား အထ ခ ုုး ကမခံီးႏး း း င္ပးသ

ပအး ခပအနမ် ားတြင္ ပကလားသူငယမ ်ားအ ား ၎ြ ုုး း ၏ မ ခငမ ်ားထမံ ွ

ခခဲစခ ၍ မ သ ားစ ုု၊ ပးတဆမ် ဳ ားမ် ားီးႏးငွ္း

အ ခ ားး ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ က္ပးရား ပးနရ မ် ားတြင္ ထ ားရွ ရပါမည္။

ထ ုုး သ ုုး း ထ ားရွ း ပ ားပါကလည္းား

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ္်းားသ ားမ် ားပအန္ ဖင္း ၎ြ ုုး း ၏ ပကလားမ် ားီးႏးငွ္း

ပးတြ း ဆံ ုုစခင္း ရရွ ရန္ း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခ်အ မင္း ဆံ ုုား

အစခင္း ပအရားီးႏးငွ္း ပအထ ကအ ပံ မ် ား ရရွ သင္း ပါသည္။

၄။ ျ်ားႏျ ျ ျ ငငျံ ခာားသာားလမ်ူ ားမ်ာား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- နည္းားဥပပဒ ၃၈ အ ား

ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၅၃

(က) သင္း ပးလ ်း္ပးသ းီးႏးစွ္ဥ ားီးႏးစွဖက္ သ ုုး း မဟ ုုြ္

အမ် ားပသဘ ြညူ ခ်ကမ ်ားရွ ပါက။ မ မ ြ ုုး း းီးႏး း း ငငတံြင္

အြညြပကန်ထ ုုး ငသူ မဟ ုုြ္ပးသ အမ် ဳ ားသမ ားီးႏး း း ငငးံ ခ ားသ ား

အကဥ်္းားသ ားမ ွ၎၏

းီးႏး း း ငငသံ ုုး း လႊးပဲးး ပ င္းားပးပားး ခင္းားအ ား

ပသဘ ြညူ မႈ း သ ုုး း မဟ ုုြ္

ပးလ းးွး် က္ ားး ခင္းားြ ုုး း ရွ ပါက ထ ုုး အခ်ကအ ား

ြြ္းီးႏး း း ငသမ းးွပ်းစ စ ားစစ ထည္း တသင္းားစဥ္းားစ ားရပါမည္။

အထာူးသ ဖင္း ၎ြ ုုး း ၏ းီးႏး း း ငငတံြင ္ပကလားမ် ားရွ ပါက

လႊးပဲးး ပ င္းားပးပားး ခင္းားအ ား ပးစ ီးႏး း း ငသမ းးွ ်ပးစ စ ားစစ

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားရပါမည္။

(ခ) ပကလား၏

ပအက င္းားဆံ ုုားအက် ဳ ားပးၾက င္း ပးသ း္လည္ပးက င္းား၊

မ ခင္းီးႏးငွ္း

ပးတဆားပးးီးႏစးးားြ ုုး ငပငး္ ပ ားလ းးွင်္ပးသ း္လည္ပးက င္းား၊

မ မ ြ ုုး း းီးႏး း း ငငတံြင ္အြညြပကန်ထ ုုး ငသူ မဟ ုုြ္ပးသ

အမ် ဳ ားသမ ားီးႏး း း ငငးံ ခ ားသ ား အကဥ်္းားသ ား၏ ပကလားအ ား

အကဥ်္းားပးထ င္ငြင ္ပးနထ ုုး င္ငခင္း ပယဖက္်း ခင္းားတြင္

ထ ုုး ပကလားအ ား ၎၏

မ ခင္းီးႏး း း ငငသံ ုုး း း ပန္္ညပုုုုး း ပးဆ င္း ခင္းားက ုုး

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားရပါမည္။

၅။ လနူည္ျားစ ုု်ားႏျငွ္ျ ြ ုုျ င္ျားရင္ျားသာားလမ်ူ ားမ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၅၄

အကဥ်္းားပးထ င္ အ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားပအန္ ဖင္း မြညူ ပးသ

လမူ် ဳ ား၊ဘ သ ၊ယဥ္ပးကာ်းမႈ း မ် ားမ ွလ ပးသ

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားသည ္က ်ား-မီးႏးငွ္း

ယဥ္ပးကာ်းမႈ း ဆ ုုး ငရ ပရ ုုး ဂရမမ် ား၊

၀န္ပးဆ ငမႈ း း လ ုုပငန္းားမ် ားတြင္ ပါ၀င္ုုပ္ပးဆ င္း ခင္းား၌

ကကးဲ ပ ားး ခ ားန ားပးသ လ ုုး အပခ်ကမ ်ားီးႏးငွ္း ခခဲး ခ ားဆကဆ းံ ခင္းား

အမ် ဳ ားမ် ဳ ားအ ား ၾကဳပံးတြ း းီးႏး း း ငသည္ုုုုး

အသ အမွြ္း ပဳသင္း ပါသည္။ ထ ုုး း ပးၾက င္း

အကဥ္်းားပးထ ငအ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားပအန္ ဖင္း

ထ ုုး အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ္်းားသ ားမ် ားီးႏးငွ္း ြတက သကဆ ုုုုး င္ပးသ

အခဖဲ း အစည္းားမ် ားီးႏးငွ္း ပးတဆားပးးီးႏစးးားြ ုုး ငပင၍္

ထ ုုး လ ုုး အပခ်ကမ ်ားအ ား း ဖည္း ဆညး္ားပးပားီးႏး း း ငမည္း

း ပ ားး ပည္း စံ ုုပးသ ပရ ုုး ဂရမမ် ားီးႏးငွ္း

၀န္ပးဆ ငမႈ း လ ုုပငန္းားမ် ားက ုုး စ စဥ္ပးပားသင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၅၅

အကဥ်္းားပးထ ငသုုုုး း မ၀င္ပးရ ကခင္းီးႏးငွ္း

တလြ္ပးး မ က္း ပ ားသည္း အခ် န္ မ ်ားအတြက္

၀န္ပးဆ ငမႈ း လ ုုပငန္းားမ် ားသည ္ြ ုုး င္းားရငး္ားသ ား

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ား၊ လမူ် ဳ ားး ခ ား အခဖဲ း မ် ားမ ွ

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ားီးႏးငွ း ္သင္း ပးလ ်း္၍

အ ားလံ ုုားလက္ရ မ္းားမွ မႈ း ရွ ပးရားြ ုုး း က ုုး ပးသခ် ပးစရပါမည္။

ထ ုုး သ ုုး း လ ုုပ္ပးဆ ငရ တြင္ည္းား သကဆ ုုုုး င္ပးသ

အခဖဲ း အစည္းားမ် ားီးႏးငွ္း ပးတဆားပးးီးႏစးးားြ ုုး ငပင္း ခင္းားြ ုုး း

း ပဳလ ုုပသင္း ပါသည္။

(ခ) ဖမ္ျားဆ ားခံရ ခင္ျား သ ုုျ ျ မဟ ုုြ ္စစ္ေျဆားစ ရငရန ္

ေျစာင္ျ ဆ ုုျ င္ျားေျေနသာ အကဥ်္ျားသာားမ်ာား

(အကဥ်္းားသ ားမ် ားအ ား း ပဳမႈ း ဆကဆ းံ ခင္းားဆ ုုး ငရ

အန မ္း ဆံ ုုားစံခ် န္ နည္းားဥပပဒမ် ားမ ွ- နည္းားဥပပဒ ၈၄ မွ

၉၃ြ ုုး း အ ား ထပမံး ဖည္း စစက္ ားး ခင္းား း ဖစပါသည္။)

နည္ျားဥေပဒ - ၅၆

သကဆ ုုုုး င္ပးသ အ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားပအန္ ဖင္း

အမႈ း စစ္ပးဆားစ ရင္း ခင္းားမြ ုုး ငမ

အကဥ်္းားခ်ထ ားး ခင္းားခံပရသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားပအန္ ဖင္း

းီးႏးးွ ပစကညရ ဥ္းားပန္းားခံရီးႏး း း ငသည္း အီးႏး ရ ယရ ရ ီးႏး း း ငသညဆ ုုုုသည္ုုုုး

အသ အမွြ္း ပဳရပါမည္။ ထ ုုး ကဲ သ ုုး း အခ် င္ န္ြင္ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏

လံ ုုး ခဳပံးရားက ုုး အ မခံပးပားီးႏး း း ငသည္း

ဆ ပးလ ်း္ပးသ စ မံခ်ကမ ်ားက ုုး မူ၀ါဒမ် ားီးႏးငွ္း

လ ုုပ္ပးဆ ငခက်မ ်ားတြင္ ထည္း တသင္းားပးရားသ ားရပါမည္။

(ပးအ က္ကြ င္ပးဖ း္း ပထ ားပးသ နည္းားဥပပဒ - ၅၈တြင္

စစ္ပးဆားစ ရငခက္် ပးစ င္း ဆ ုုး င္းားပးနစဥ္

အကဥ်္းားခ်ထ ားး ခင္းားအစ ား အ ခ ားနည္းားလမ္းားမ် ားက ုုး လည္းား

ပးဖ း္း ပထ ားပါသည)္

III. ဖမ္ျားဆ ားခ် ပ္ေျျ်ားႏျျွာငာ္ားျ ခင္ျားမရွ သည္ျ

အ ပစ ် ကားလလန္သူမ်ာားအလြက ္ေျဆာင္ငရကမႈ ျ မ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၅၇

အမ် ဳ ားသမ ားအ ပစ္် ်ဴားတလန္သူမ် ားအတြက္ သင္း ပးလ ်း္ပးသ

ြံ ုု း း ပန္မႈ း မ် ား ပးပၚတထက္ ပးရားီးႏးငွ္း

ပအက ငအထည္ပးဖ း္ပးရားြ ုုး း တြင္

ြ ုုး က် ်ဴ နည္းားဥပပဒသမ် ား၏ သြမရြ္း ပ႒ န္းားခ်ကမ ်ားအ ား

လမ္းားညႊန္ခက်ယ ူသင္း ပါသည္။ အခဖဲ း ၀င္းီးႏး း း ငင၏ံ

ဥပပဒစနစအ တြင္းားတြင ္မ် ားစစ ပးသ အမ် ဳ ားသမ ား အ ပစ္် ်ဴားတလန္သူမ် ား၏

မြရ ားဖ ီးႏးးွ ပမႈ း ရ ဇ၀ငမ ်ားီးႏးငွ္း ၎ြ ုုး း ၏

မ သ ားစ ုုအ ားး ပဳစ ုုပးစ ငး္ ပးရွ က္ပးရားြ ၀န္မ ်ားအ ား

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ား၍ မူကကပဲးဆ င္ငရကမႈ း မ် ား၊

အမႈ း စစ္ပးဆားစ ရင္း ခင္းားမြ ုုး ငမ လ ုုပ္ံ ုုုုားလ ုုပနည္းားမ် ားီးႏးငွ္း

း ပစဒဏ္ခမ်ွြ္း ခငး္ားအစ ထ ုုး းား နည္းားလမ္းားမ် ားအတြက္ က ်ား-

မီးႏးငွ္း သင္း ပးလ ်း္ပးသ ပးင္ရားပ ုုး င္ငခင္း မ် ား

ပးပပၚပါက္ သင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၅၈

ြ ုုး က် ်ဴ နည္းားဥပပဒသ - ၂.၃၏

သြမရြ္း ပ႒ န္းားခ်ကမ ်ားအရ၊ အမ် ဳ ားသမ ား အ ပစ္် ်ဴားတလန္သူမ် ားအ ား

၎ြ ုုး း ၏ ပးန ကခပံအၾက င္းားအရ မ် ားီးႏးငွ္း

မ သ ားစ ုုဆက္းီးႏစးယမႈ း မ် ားအ ား

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားး ခင္းားမ ပဳပဲ မ သ ားစ ုုမ် ား၊

လမူႈ း အသ ုုး ငး္ားအ၀ ုုး င္းားမ် ားမ ွခခဲး ခ ား၍မထ ားသင္း ပါ။

အ ပစ္် ်ဴားတလန္ပးသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအ ား အ ုုပ္ န္းားစ မံး ခင္းားတြင ္

မူကကပဲးဆ င္ငရကမႈ း မ် ား၊ အမႈ း စစ္ပးဆားစ ရင္း ခငး္ားမြ ုုး ငမ

လ ုုပ္ံ ုုုုားလ ုုပနည္းားမ် ားီးႏးငွ္း း ပစဒဏ္ခမ်ွြ္း ခင္းားအစ ထ ုုး းား

နည္းားလမ္းားမ် ား ကဲ သ ုုး း ပးသ း ္အ ခ ားနည္းားလမ္းားမ် ားက ုုး

သင္း ပးလ ်း္ပးသ ပးနရ ီးႏးငွး္ း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးခ်ရွ ပးသ

ပးနရ ြ ုုး င္းားတြင ္ပအက ငအထည္ပးဖ း္သင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၅၉

ပးယဘ ုုယအ် ားး ဖင္း

ဖမ္းားဆ ားခ်ပဳ္ပးးီးႏးးွ င ္ားး ခင္းားမရွ ပဲ လံ ုုး ခဳမံႈ း ပးပားး ခင္းား -

ဥပမ - တလြ္ပ္ပးသ အခဖဲ း မ် ား၊ အစ ုုး းားရမဟ ုုြ္ပးသ

အခဖဲ း အစည္းားမ် ားီးႏးငွ္း အ ခ ား လထူ ုု၀န္ပးဆ ငမႈ း လ ုုပငန္မ ်ားမ ွ

စ မံခန္ း ခခဲပးသ ပအဆ ကအအံ ုုမ် ားတြင ္ထ ားရွ း ခင္းားမ် ဳ ားက ုုး

ထ ုုး လံ ုုး ခဳမံႈ း လ ုုး အပ္ပးပနသ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား

က တကယ္ပးစ င္း ပးရွ ကရန္ အသံ ုုားး ပဳသင္း ပါသည္။ အမ် ဳ ားသမ ား၏

လံ ုုး ခဳပံးရားအတြက္ ထ န္းားသ မ္းားပးစ င္း ပးရွ ယ္ကခင္း အပါအ၀င ္

ယ ယ ပးဆ င္ငရကခက်မ ်ားအ ား လ ုုး အပသည္း အခ် န္းီးႏးငွး္

သကဆ ုုုုး ငသည္း အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားမ ွပးြ င္းားဆ ုုး သညး္ အခ် န္ မ ်ားတြငသ

ကင်္း သံ ုုားသင္း ပါသည္။ ထ ုုး သ ုုး း ကင်္း သံ ုုားရ တြင္ည္းား

အမႈ း က စၥမ် ားအ ားလံ ုုားအ ား ြရ ားပးရားီးႏးငွ္း အ ခ ား

အစခင္း အ ဏ္ ရွ ပးသ အ ဏ္ ပ ုုး ငမ ်ားကသ

ၾက ားၾကပသင္း ပါသည္။ ထ ုုး ကဲ သ ုုး း လံ ုုး ခဳပံးရားဆ ုုး ငရ

ပးဆ င္ငရကခက်မ ်ားသည္ သကဆ ုုုုး င္ပးသ အမ် ဳ ားသမ ား၏ ဆီးႏၵီးႏးငွ္း

ဆန္ း ကင်ပါက ဆက္က္င်္း သံ ုုားစခင ္း မရွ သင္း ပးပ။

နည္ျားဥေပဒ - ၆၀

အမ် ဳ ားသမ ားအ ပစ္် ်ဴားတလန္သူမ် ားအတြက္ သင္း ပးလ ်း္ပးသ

အ ခ ားနည္းားလမ္းားမ် က ုုး ဖန္ြ ားပးပားီးႏး း း ငရန္း ္ဆ ပးလ ်း္သည္း

အရင္းားအ မစမ် ား ရရွ ီးႏး း း င္ပးအ င ္စ စဥရပါမည္။

ထ ုုး သ ုုး း နည္းားလမ္းားမ် ား ဖန္ြ ားး ခင္းားသည ္

ဖမ္းားဆ ားခ်ပဳ္ပးးီးႏးးွ င ္ားး ခင္းားမရွ ပးသ

အ ပစ္် ်ဴားတလန္သူမ် ားအတြက္ ပးဆ င္ငရကမႈ း မ် ားီးႏးငွ္း အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား

း ပစမႈ း ဆ ုုး ငရ ြရ ားစ ရင္ပးရားစနစြ ုုုုး း က ုုး ဆက္ကသယမႈ း ရရွ ရန္

ၾကဳ ားစ ားမႈ း မ် ားတြင ္ရငဆုုုုး င္ပးနပရသ

အမ် ားဆံ ုုားသ မ န္း ပႆန မ် ားက ုုး

ပးး ဖရွင္းားရန္ြုုုုး း ပူားပးပါင္းားးီးႏး း း ငရန္အတြက္ း ဖစပါသည္။

ထ ုုး နည္းားလမ္းားမ် ားထတဲြင ္က ုုပသရား သငြန္းားမ် ား၊

အ င္မြင္းားအၾကမ္းားဖက္းီးႏးငွ္း လ ငပုုုုး င္းားဆ ုုး ငရ

အကလသဲံ ုုားစ ားမႈ း ခံရသူမ် ားအတြက္

းီးႏးစွသ မ္း ပးတဆားပးးီးႏစးးားး ခငး္ား၊ စ ြ္န္်းားမ ပးရား

မ ပည္း စံ ုုပးသ သူမ် ားအတြက္ သင္း ပးလ ်း္ပးသ

က ုုသမႈ း မ် ားီးႏးငွး္ အလ ုုပခန္ း း ခင္းား အလ ားအလ မ် ား

ပ ုုး မ ုုး ပးက င္းားစမန္ ္ရန္အတြက္ ပည ပးရားီးႏးငွး္

သငြန္းားပးပားပးရား ပရ ုုး ဂရမမ် ားပါ၀င္းီးႏး း း ငပါသည္။

ဤပရ ုုး ဂရမမ် ားတြင ္ပကလားမ် ားအ ား

း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ ကရန္းီးႏးငွ္း အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအတြက္

သ ားသန္ း ၀န္ပးဆ ငမႈ း လ ုုပငန္းားမ် ားက ုုး စ စဥ္ပးပားရန္

လ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး လည္းား ထည္း တသင္းားစဥ္းားစ ားသင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၆၁

အမ် ဳ ားသမ ားအ ပစ္် ်ဴားတလန္သူမ် ားအ ား း ပစဒဏ္ခမ်ွြရ တြင ္

း ပစမႈ း ကင္းားရွငး္ားပးသ ပးန ကခရံ ဇ၀င္၊ း ပစမႈ း ပအန္ ဖင္း

း ပင္းားထန္မႈ း မရွ း ခငး္ား၊ း ပစမႈ း လ ုုပ္ပးဆ ငမႈ း ၏ သဘ ၀ီးႏးငွး္

ဆက္းီးႏစးယ္ပးန္ ခင္းား၊ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏

း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ ကရျ ခင္းား ြ ၀န္မ ်ားီးႏးငွ္း

အ ခ ားပးန ကခပံအၾက င္းားအရ မ် ား စသည္း

း ပစဒဏ္္ပးလ းးွး် း ပးပါ ပးစရန္ အခ်ကမ ်ားအ ား

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားရန္အတြက္ ြရ ားရံ ုုားမ် ားပအန္ ဖင္း

အ ဏ္ ရွ သင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၆၂

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားသည ္က ်ား-မအလ ုုး က္

သြမရြ္း ပ႒ န္းားခ်ကမ ်ား၊ ထ ခ ုုး ကန ကင်မႈ း ဆ ုုး ငရ ီးႏးငွ္း

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအတြက္ သ ားသန္ း

မူားယစ္ပးဆား၀ါားအကလသဲံ ုုားစ ားမႈ း မ် ားအ ား က ုုပသပားပးပနသ

လထူ ုုအသ ုုး င္းားအ၀ ုုး င္းားရွ ပရ ုုး ဂရမမ် ားအ ား လက္ရ မ္းားမ စခင္း အ ား

ြ ုုး းားြကသ င္း ပါသည္။ ထ ုုး သ ုုး း ြ ုုး းားြက္ပးစ ခင္းားသည ္

း ပစမႈ း က တကယ္ပးရားအ ပင္ း ပစဒဏ္ခမ်ွြ္း ခင္းားအစ ား

အမ် ဳ ားမ် ဳ ားပးသ အ ခ ားရယ္ညရယခက်မ ်ားအတြက္ း ဖစပါသည္။

၁။ ျ ပစဒဏ်္မွြျ္ ပ ားခ် န ္အစ အစဥမ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၆၃

း ပစဒဏ္္ လပမစ မ ကြ ခံ၀န္ခက္်း ဖင္း အကဥ်္းားသ ားက ုုး

လႊြ္ပးပားး ခင္းားအတြက္ ဆံ ုုားး ဖြခက်မ ်ားတြင္

အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ်္းားသ ားမ် ား၏

း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ က္ပးရားြ ၀န္းီးႏးငွ္း ၎ြ ုုး း ၏

လမူႈ း အသ ုုး ငး္ားအ၀ ုုး င္းားအတြင္းားသ ုုး း း ပန္္ည္ပးပါငး္ားစည္

းားး ခင္းားအတြက္ ြ ပကသ် လ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး

ပအလားထ ားထည္း တသင္းား စဥ္းားစ ားသင္း ပါသည္။

၂။ က ုုျ ယ္၀န္ေျဆာငအမ် ားသမ ားမ်ာား်ားႏျငွျ္ ေကလားသငူယမာ်ား်ားႏျငွ္ျ

အမ် ားသမ ားမ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၆၄

က ုုး ယ္၀န္ပးဆ ငအမ် ဳ ားသမ ားမ် ားီးႏးငွ္း ပကလားသူငယမ ်ားီးႏးငွ္း

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားအတြက္ ဖမ္းားဆ ားခ်ပဳ္ပးးီးႏးးွ င ္ားး ခင္းားမရွ ပးသ

း ပစဒဏ္စ ရငမႈ း အ ား း ဖစ္းီးႏး း း င္ပးး ခီးႏးငွ္း

ဆ ပးလ ်း္မႈ း ရွ ပးသ ပးနရ မ် ားတြင္

ပ ုုး ၍ပးင္ရားခ်ယသ င္း ပါသည္။

က် ်ဴားတလန္ပးသ း ပစမႈ း ၾက ားမ ားး ခင္းား သ ုုး း မဟ ုုြ္

း ပင္းားထန္ပးသ က် ်ဴားတလန္း ခင္းား သ ုုး း မဟ ုုြ္ အမ် ဳ ားသမ ားသည ္

အီးႏး ရ ယ္း ဖစ္ပးစသူပအန္ ဖင္း က ုုး ယစ ားး ပဳပးသ ပးၾက င္း

ဖမ္းားဆ ားခ်ပဳ္ပးးီးႏးးွ င္း ခင္းား း ပစဒဏ္စ ရငမႈ း အ ား

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားရ တြင ္ပကလား/ပကလားမ် ား၏

ပအက င္းားဆံ ုုားအက် ဳ ားက ုုး ထည္း တသင္းားစဥ္းားစ ားး ခင္းားမ် ား

း ပဳလ ုုပရမည္း အ ပင ္ထ ုုး ပကလားမ် ားအ ား

း ပဳစ ုုပးစ င္း ပးရွ ကရ န္အတြက္ သင္း ပးလ ်း္ပးသ

ၾကဳ ြငစ စဥမႈ း မ် ားအ ား ပးသခ် စစ ရွ သင္း ပါသည။္

၃။ လငူယအ မ် ားသမ ား ျ ပစမႈ ျ က် ကားလလန္သူမ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၆၅

ဥပပဒီးႏးငွ္း ပသဘ ထ ားကကကဲလမဲႈ း ရွ ပးသ

ပကလားမ် ားအ ား ပံ ုုစံက ်ခင္းားအ ား ြြ္းီးႏး း း ငသမ းးွ ်

အ မင္း ဆံ ုုားပးရွ ငၾကဥသင္း ပါသည္။ လငူယအ မ် ဳ ားသမ ား

း ပစမႈ း က် ်ဴားတလန္သူမ် ား၏ က ်ား-ပမပၚ ပအး ခခံသညး္

ခ ုုခံီးႏး း း ငမႈ း အ ားနည္းားး ခင္းားဆ ုုး သညး္ အခ်ကအ ား ဆံ ုုားး ဖြခက်မ ်ား

ခ်မွြရ တြင္ ထည္း တသင္းားစဥ္းားစ ားရပါမည္။

၄။ ျ်ားႏျ ျ ျ ငငျံ ခာားသာား လမ်ူ ားမ်ာား

နည္ျားဥေပဒ - ၆၆

နယစပ္း ဖြ္ပးက ်း္

အ ပစုုုုလ ုုး က္း ပစမႈ း က် ်ဴားတလန္း ခင္းားအ ား ဆန္ း က်ငသည္း

က ုုလသမဂ ပသဘ ြစူ ခ်ပဳ ္- ၂၆ အ ား

ပသဘ ြလူကမရြ္ပးရားထ ုုး းားးီးႏး း း ငရန္

အစစမး္ားက ုု န္ၾကဳ ားစ ားသင္း ပါသည္။ ထ ုုး း အ ပင ္လပူ ုုဂ ဳ လမ ်ား၊

အထာူးသ ဖင္း အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားီးႏးငွ း ္ပကလားသူငယမ ်ားအ ား

ြရ ားမ၀င္ူားသန္းားပးရ င္းား၀ယ္း ခင္းားအ ား က တကယ္း ခင္းား၊

းီးႏးးွ မနင္းားး ခင္းားးီးႏးငွး္ အ ပစ္ပးပားး ခင္းားဆ ုုး ငရ

လ ုုပ္ံ ုုုုားလ ုုပနည္းားမ် ားီးႏးငွ္း နယစပ္း ဖြ္ပးက ်း္ အ ပစုုုုလ ုုး က္

း ပစမႈ း က် ်ဴားတလန္း ခင္းားအ ား ဆန္ း ကင်သည္း

က ုုလသမဂ ပသဘ ြစူ ခ်ပဳ ္- ၂၇ ြ ုုး း မွ း ပ႒ န္းားခ်ကမ ်ားအ ား

း ပည္း စံ ုုစစ ပအက ငအထည္ပးဖ း္ရန္ လ ုုး အပပါသည္။

ထ ုုး သ ုုး း ပအက ငအထည္ပးဖ း္း ခင္းားအ ားး ဖငး္ ြရ ားမ၀င္

ကာူးသန္းားပးရ င္းား၀ယ္း ခင္းား ခံခဲ ပရသ သ ားပးက ငမ ်ားအ ား

အ မင္း ဆံ ုုားက တကယမႈ း စ စဥ္ပးပားီးႏး း း င္း ခင္းားအ ပင္၊

းီးႏး း း ငငးံ ခ ားသ ားအမ် ဳ ားသမ ား အမ် ားစ ုုအ ား

ဆင္း စပ ားမြရ ားဖ ီးႏးးွ ပမႈ း မ် ားအ ား ပးရွ ငၾကဥ္းီးႏး း း ငမည ္

း ဖစသည္။

IV. သ ုုေျြသန္ ပ လ ုုပ္ျ ခင္ျား၊ အစ အစဥ္ေျရားလဆြဲျ ခင္ျား၊

ျ ပန္လည္ ဆန္ျားစစ္ျ ခင္ျားျ်ားႏျငွ္ျ ျ ပည္သူမ်ာား၏

အသ ပညာျ မွင္ျ ြင္ျ ခင္ျား

၁။ သ ုုေျြသန္ ပ လ ုုပ္ျ ခင္ျား၊ အစ အစဥ္ေျရားလဆြဲျ ခင္ျားျ်ားႏျငွ္ျ

ျ ပန္လည္ ဆန္ျားစစ္ျ ခင္ျား

နည္ျားဥေပဒ - ၆၇

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏ အ ပစ္် ်ဴားတလန္မႈ း မ် ား၊ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား

း ပစမႈ း ဆ ုုး ငရ ြရ ားစ ရင္ပးရားစနစး္ီးႏးငွး္

ထ ပြ ုုုုး ကရ ငဆုုုုး ငရျ ခင္းားအ ား အစပ် ဳ ားပးစသည္း

ပအၾက င္းားး ပခ်ကမ ်ား၊ ဆင္း စပ ား း ပစမႈ း က် ်ဴားတလန္း ခင္းားးီးႏးငွ္း

ပးထ ငဒဏ္မ ်ား၏ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားပးပၚတြင္ သက္ပးရ ကမႈ း မ် ား၊

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားမ ွး ပစမႈ း း ပန္္ည္် ်ဴားတလန္း ခင္းားအ ား

ပးလ းးွး် း ခ်ီးႏး း း င္ပးရားအတြက္ ပးရားကဆထဲ ားပးသ

ပရ ုုး ဂရမမ် ား၊ အမ် ဳ ားသမ ား အ ပစ္် ်ဴားတလန္သူမ် ား၏

လမူႈ း အသ ုုး ငး္ားအ၀ ုုး င္းားအတြင္းားသ ုုး း

း ပန္္ည္ပးပါင္းားစပး္ ခင္းားအတြက္ လ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး

ြံ ုု း း ပန္းီးႏး း း ငရန္အတြက္ ပးက င္းားစမန္ပးသ အစ အစဥမ် ား၊

ပရ ုုး ဂရမမ် ား ပးပပၚပါက္း ခင္းားးီးႏးငွ္း

မူ၀ါဒမ် ားခ်မွြ္းီးႏး း း ငး္ ခင္းားြ ုုး း အတြက္ း ပ ားး ပည္း စံ ုု၍

ရလဒ္ုုုုး ပအး ခခံသည္း သ ုုပးြသနလ ုုပငန္းား စ စဥရန္းီးႏးငွ္း

ပအထ ကအကးူ ပဳန္ ုုး ငရန္အတြက္ ၾကဳ ားပမ္းားမႈ း မ် ား ရွ သင္း ပါသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၆၈

မ ခငမ ်ား း ပစမႈ း ဆ ုုး ငရ ြရ ားစ ရင္ပးရားစနစ္းီးႏးငွ္း

ရငဆုုုုး ငရျ ခငး္ားပးၾက င္း သက္ပးရ ကမႈ း ရွ သညး္ ပကလားမ် ား၏

ပအရအတြက္၊ အထာူးသ ဖင္း အကဥ္်းားပးထ ငခ ်ခင္းားပးၾက င္း

သက္ပးရ ကမႈ း ရွ း ခင္းားးီးႏးငွ္း ဆက္ဥ္်းားသည္း

သ ုုပးြသနလ ုုပငန္းား စ စဥရန္းီးႏးငွး္ ပအထ ကအကးူ ပဳန္ ုုး ငရန္အတြက္

ၾကဳ ားပမ္းားမႈ း မ် ား ရွ သင္း ပါသည္။ ထ ုုး သ ုုး း သ ုုပးြသန

း ပဳလ ုုပ္း ခငး္ားသည ္ပကလားမ် ား၏ ပအက င္းားဆံ ုုားပးသ

အက် ဳ ားပးကာ်းဇူားမ် ားအ ား ထည္း တသင္းားစဥ္းားစ ားထ ားပးသ

မူ၀ါဒမ် ားခ်မွြ္ပးရားီးႏးငွ္း ပရ ုုး ဂရမမ် ား

ပးပပၚပါက္ပးရားြ ုုး း တြင္ ပါ၀င္း ဖည္း ဆည္းားပးပားီးႏး း း ငမည ္

း ဖစသည္။

နည္ျားဥေပဒ - ၆၉

း ပညသူလထူ ုုဆ မ ွအခါအ ားပးလ ်း္စစ

တထက္ပးပၚလ သည္း အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား၏ း ပစမႈ း က် ်ဴားတလန္း ခင္းား

အမူအရ ီးႏးငွ္း ဆက္းီးႏစးယ္ပးနသည္း အခ်ကအလကမ ်ား၊

း ပႆန မ် ားီးႏးငွ္း အလ ားအလ မ် ားအ ား း ပန္္ညသံုုုုားသပး္ ခင္းားးီးႏးငွး္

ဆန္းားစစး္ ခင္းားမ် ားး ပဳလ ုုပ္းီးႏး း း ငရန္ ၾကဳ ားပမ္းားမႈ း မ် ား

ရွ ရပါမည္။ ထ ုုး း အ ပင ္အမ် ဳ ားသမ ားအ ပစ္် ်ဴားတလန္သူမ် ားီးႏးငွ္း

၎ြ ုုး း ၏ ပကလားသူငယမ ်ားပအန္ ဖင္း

လမူႈ း အသ ုုး ငး္ားအ၀ ုုး င္းားအတြင္းားသ ုုး း း ပန္္ည္ပးပါငး္ားစပ္း

ခင္းား လ ုုး အပခ်ကမ ်ားက ုုး ြံ ုု း း ပန္းီးႏး း း ငရန္အတြက္ည္းား

ၾကဳ ားပမ္းားမႈ း မ် ား ရွ သင္း ပါသည္။ ထ ုုး မသွ အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား

း ပစမႈ း ဆ ုုး ငရ ြရ ားစ ရင္ပးရားစနစအ ား ရငဆုုုုး ငရသည္း အတြက္

ၾကဳပံးတြ း ရမည္း ၎ြ ုုး း ပအပၚတြင ္

အဆ ုုး းားး မင္း ခငး္ားးီးႏးငွ္း ပမက င္းားပးသ

သက္ပးရ ကမႈ း မ် ားက ုုး ပးလ ် နည္းားပးစမည ္း ဖစသည္။

၂။ ျ ပည္သူမ်ာား၏ အသ ပညာျ မွငျ္ ြင္ျ ခင္ျား၊

သြင္ျားအခ်ကအလကမာ်ား မ ျျွေ်ျ၀ ခင္ျားျ်ားႏျငွ္ျ သငြန္ျားမ်ာား

နည္ျားဥေပဒ ၇၀

(က) အမ် ဳ ားသမ ားမ် ား

လမူႈ း အသ ုုး ငး္ားအ၀ ုုး င္းားထသဲ ုုး း း ပန္္ည္ပးပါင္းားစည္းား

းီးႏး း း ငရန္းီးႏးငွ္း ၎ြ ုုး း ၏ ပကလားမ် ားအတြက္

ပအက င္းားဆံ ုုားပးသ အက် ဳ ားပးကာ်းဇူားမ် ား

ထည္း တသငး္ားစဥ္းားစ ားး ခင္းားပအန္ ဖင္း အမ် ဳ ားသမ ား း ပစမႈ း ဆ ုုး ငရ

ြရ ားစ ရင္ပးရား စနစ္ဲ တြင ္ပးထ င္ပးခ် ကဆ ငအဖမ္းားခံရ ခင္းားသ ုုး း

ဥ ားြည္ပးစီးႏး း း ငမည္း ပအၾက င္းားး ပခ်ကမ ်ားီးႏးငွ္း

ထ ုုး က စၥအ ား ြံ ုုး ပန္းီးႏး း း ငရန္

ထ ပးရ က္ပးသ နည္းားလမ္းားမ် ားအ ား မ ဒ ယ ီးႏးငွ္း

း ပညသူမ် ားအ ား အသ ပည ပးပားသင္း ပါသည္။

(ခ) ပးက င္းားစမန္ပးသ

လက္ပးတြ း လ ုုပ္ပးဆ ငမႈ း မ် ားီးႏးငွ္း သ ုုပးြသနမ် ားအ ား

အမ် ားသ ပးစရန္ ထ ုုြ္း ပန္ပးၾက း္း င း ခင္းားးီးႏးငွ္း

း ဖန္ း ပး၀ ခငး္ားြ ုုး း ရွ ရပါမည္။

ထ ုုး သ ုုး း ထ ုုြ္း ပန္ပးၾက း္း င း ခင္းားးီးႏးငွး္

း ဖန္ း ပး၀ ခငး္ားသည ္အမ် ဳ ားသမ ားအ ပစ္် ်ဴားတလန္သူမ် ားအတြက္

အမ် ဳ ားသမ ားမ် ားီးႏးငွ္း ၎ြ ုုး း ၏ ပကလားမ် ားအ ား း ပစမႈ း ဆ ုုး ငရ

ြရ ားစ ရငမႈ း မ ွြံ ုု း း ပန္ခက်မ ်ား၏

ရလဒမ ်ားပ ုုး မ ုုး ပးက င္းားစမန္ပးစရန္းီးႏးငွ္း ြရ ားမ းးွြ်မႈ း မ် ား

ပ ုုး မ ုုး ြ ုုး းားြက္ ပးစရန္ ရယ္ညရယပါသည္။

(ဂ) အမ် ဳ ားသမ ားအကဥ္်းားသ ားမ် ားီးႏးငွ္း အ ပစ္် ်ဴားတလန္သူမ ်ားီးႏးငွ္း

သကဆ ုုုုး င္ပးသ က စၥရပမ် ားီးႏးငွး္ ပြသ ြ္၍ မ ဒ ယ ၊

း ပညသူလထူ ုုီးႏးငွ္း ြ ၀န္ရ ရ သူမ် ားက ုုး ပးသခ် ပးသ

သြင္းားအခ်ကအလကမ ်ား ပံ ုုမွန္ ပးပားအပသင္း ပါသည္။

ထ ုုး သြင္းားအခ်ကအလကမ ်ားတြင္ က စၥရပမ် ားီးႏးငွ္း ဆက္ဥ်္းားပးသ

နည္းားဥပပဒမ် ားီးႏးငွ္း ပအက ငအထည္ပးဖ း္မႈ း မ် ား

ပါ၀ငသင္း ပါသည္။

(ဃ) သကဆ ုုုုး င္ပးသ း ပစမႈ း ဆ ုုး ငရ ြရ ားစ ရငမႈ း မ ွ

အရ ရွ မ် ားအတြက္ လကရ ရ ကင်္း သံ ုုားပးပနသ နည္းားဥပပဒမ် ားီးႏးငွ္း

သ ုုပးြသနမ ွရလဒမ ်ားပးပၚတြင္ သငြန္းားပရ ုုး ဂရမမ် ား

ပးပၚတထက္း ခင္းားးီးႏးငွး္ ပအက ငအထည္ပးဖ း္မႈ း မ် ား

ရွ သင္း ပါသည္။ ထ ုုး မွသ ၎ြ ုုး း ၏ အသ ပည မ ်ား

ြ ုုး းားြက္ ၍ ကင်္း သံ ုုားပးပနသ း ပ႒ န္းားခ်ကမ ်ားက ုုး

ြံ ုု း း ပန္းီးႏး း း ငမႈ း မ် ား းီးႏး း း းားၾက ားလ ပးစပါမည္။