การน าเทคนคลนเขามาประยกตใชกบกระบวนการจดซอ Purchasing process improvement based-on Lean technique

จกรพนธ อนทจกร JAKKAPHAN INTAJAK

สารนพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร

ปการศกษา 2553

I

หวขอโครงงาน การน าเทคนคลนเขามาประยกตใชกบกระบวนการจดซอ นกศกษา นายจกรพนธ อนทจกร รหสนกศกษา 5217670021 ปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา เทคโนโลยสารสนเทศ พ.ศ. 2553 อาจารยผควบคมโครงงาน ผศ.ดร.พนม เพชรจตพร อาจารยทปรกษารวม อาจารยสบทศน ลมสายหว

บทคดยอ

โครงงานฉบบนมวตถประสงคเพอน าแนวคดลนมาประยกตใชกบงานทอยในสวนของ

ส านกงาน ซงสวนใหญเปนงานทเกยวของกบเอกสาร การวางแผน และการตดตอประสานงานโดยในโครงงานนพจารณาเฉพาะกระบวนการจดซอ ในการด าเนนการวเคราะหโดยเรมจากการเกบรวบรวมขอมลการด าเนนงานและระยะเวลาทใชในการด าเนนงาน จากนนจดท าผงสายธารแหงคณคาของการบวนการท างาน และท าการวคราะหเพอทจะไดการด าเนนงานของกระบวนการจดซอใหมขนมาโดยประยกตใชแนวคดลน

การศกษาโครงงานครงนมวตถประสงคเพอน าแนวคดลนเขามาปรบปรงกระบวนการจดซอใหเกดประสทธผลสงสดโดยมงก าจดความสญเปลาทง 7 ประการทเกดขนในการด าเนนงาน

II

กตตกรรมประกาศ

ขาพเจาขอกราบขอบพระคณ ผศ.ดร.พนม เพชรจตพร ซงเปนอาจารยทปรกษาทไดสละเวลาอนมคาของทานในการชวยแนะน า ชแนะแนวทางในการด าเนนงาน รวมถงใหแนวคดอยางมคณคาตางๆ ในการปรบปรงกระบวนการท างานทไดน าเสนอไวในเอกสารโครงงานฉบบน รวมถงอาจารยทปรกษารวมอาจารยสบทศน ลมสายหว ในการใหค าแนะน าและชวยตรวจสอบโครงสรางระบบฐานขอมลประกอบการพฒนาโครงงาน ขาพเจาจงใครขอขอบพระคณ ทานอาจารยทงสองไวเปนอยางสงไว ณ ทน ขอขอบคณพนกงานฝายจดซอและฝายเทคโนโลยสารสารสนเทศ บรษท ฟจทส เทน (ประเทศไทย) จ ากด ทกทาน ทใหความรวมชวยเหลอรวมถงสนบสนนขอมลดานตางๆทเกยวของกบโครงงานฉบนน ขาพเจาหวงเปนอยางยงวา โครงงานฉบบนคงมสวนชวยเผยแพรองคความรเกยวกบการน าเทคนคลนเขามาประยกตใชปรบปรงกระบวนการจดซอ อนจะเปนแนวทางแกผสนใจน าไปตอยอดในการพฒนา ปรบปรงกระบวนการท างาน หากมสงขาดตกบกพรองหรอผดพลาดประการใด ขาพเจาขออภยเปนอยางสงในขอบกพรองและความผดพลาดนน

จกรพนธ อนทจกร

IV

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย I บทคดยอภาษาองกฤษ II กตตกรรมประกาศ III สารบญ IV สารบญตาราง VI สารบญรป VII บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 กรณศกษา 1 1.3 ปญหาและแรงจงใจ 2 1.4 วตถประสงคของโครงงาน 2 1.5 ขอบเขตของการศกษาปญหา 3 1.6 แนวทางการแกไขปญหา 4 1.7 ขนตอนในการด าเนนโครงงาน 4 1.8 ระยะเวลาในการด าเนนโครงงาน 5

บทท 2 แนวคดและทฤษฏ 6 2.1 กลาวน า 6 2.2 การทบทวนบทความหรอวรรณกรรม 6 2.3 แนวคดลน 7 2.4 หวงโซอปทานแบบลน 11 2.5 กรอบเครองมอของแนวคดแบบลน 14 2.6 สรป 31

บทท 3 วธการทด าเนนโครงงาน 32 3.1 กลาวน า 32 3.2 ขนตอนการด าเนนงาน 32 3.3 การศกษาและเกบขอมล 33 3.4 การวาดแผนผงสายธารคณคาของสถานะปจจบน 38 3.5 การบงชความสญเปลาในกระบวนการ 40 3.6 การเขยนผงคณคาแหงอนาคต 42 3.7 การวเคราะหความตองการและออกแบบระบบใหม 45 3.8 สถาปตยกรรมของระบบจดซอ 45

V

สารบญ (ตอ)

หนา 3.9 สถาปตยกรรมโครงสรางของระบบสารสนเทศ 47

บทท 4 ขนตอนในการด าเนนโครงการ 67 4.1 กลาวน า 67 4.2 การเกบขอมลและวางแผน 67 4.3 การจดการสายธารแหงคณคา 70 4.4 การบ ารงรกษาระบบ 70 4.5 สรป 72

บทท 5 การด าเนนโครงงานและผลการทดลอง 73 5.1 กลาวน า 73 5.2 การด าเนนโครงงาน 73 5.3 ผลการตดตงระบบสารสนเทศบนเครองแมขายภายในองคกร 74 5.3 ผลการทดสอบระบบสารสนเทศตามกรณทดสอบ 74 5.3 สรปผลการประเมนการใชงาน 101 5.4 สรปผลการทดลอง 102

บทท 6 สรปผลและขอเสนอแนะ 103 6.1 กลาวน า 103 6.2 สรปโครงงาน 103 6.3 ขอจ ากดในโครงงาน 104 6.4 ขอเสนอแนะ 104

เอกสารอางอง 105 ภาคผนวก ก. 106 ภาคผนวก ข. 108

VI

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1.1 ระยะเวลาในการด าเนนโครงงาน 5 ตารางท 3.1 การบนทกเวลาในแตละกจกรรมของงานรบวตถดบกอนการปรบปรง 38 ตารางท 3.2 สญลกษณทใชในการเขยนแผนผงการไหลในกระบวนการ 39 ตารางท 3.3 การรวมการเกดของแตละกจกรรม ในแผนผงการไหลของ

กระบวนการของกจกรรมการจดซอและการท ารบวตถดบ 40

ตารางท 3.4 มมมองคณคากจกรรมของกระบวนการการจดซอและท ารบวตถดบปจจบน

41

ตารางท 3.5 การบนทกเวลาในแตละกจกรรมของงานรบวตถดบหลงการปรบปรง 44 ตารางท 3.6 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอปจจบนหลงปรบปรง 44 ตารางท 3.7 ฐานขอมล Database 56 ตารางท 3.8 ฐานขอมล ci_user 64 ตารางท 3.9 ฐานขอมล ci_supplier 64 ตารางท 3.10 ฐานขอมล ci_supp_code 64 ตารางท 3.11 ฐานขอมล ci_part_std_buying 65 ตารางท 3.12 ฐานขอมล ci_cidata_converse 65 ตารางท 3.13 ฐานขอมล ci_cidata 66 ตารางท 4.1 แผนการตดตงและทดสอบระบบ 69 ตารางท 5.1 ล าดบขนตอนการตดตงและทดสอบ 73 ตารางท 5.2 ตารางผลการทดสอบการท างานของระบบ 74 ตารางท 5.3 สรปผลการประเมนการใชงานระบบงานใหม 101 ตารางท 5.4 เปรยบเทยบกอนและหลงจากการปรบปรงกระบวนการ 102

VII

สารบญรป

หนา รปท 2.1 หลกในการปฏบตตามแนวคดลน 9 รปท 2.2 องคประกอบของกจกรรมทประกอบไปดวยคณคาและความสญเปลา 10 รปท 2.3 การเชอมโยงหวงโซอปทานระหวางองคกร 11 รปท 2.4 องคประกอบเครองมอแนวคดลน 14 รปท 3.1 แผนผงการด าเนนโครงงานตามรปแบบการจดท าผงแหงคณคา 33 รปท 3.2 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอปจจบน 34 รปท 3.3 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอปจจบน (ตอ) 35 รปท 3.4 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการท ารบวตถดบปจจบน 37 รปท 3.5 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอแหงอนาคต 42 รปท 3.6 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอแหงอนาคต 43 รปท 3.7 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอปจจบน 46 รปท 3.8 Context Diagram 47 รปท 3.9 Data Flow Diagram Level 1 48 รปท 3.10 Context Diagram Level 2 Process 1 50 รปท 3.11 Context Diagram Level 2 Process 2 51 รปท 3.12 Context Diagram Level 2 Process 3 52 รปท 3.13 Context Diagram Level 2 Process 4 53 รปท 3.14 Context Diagram Level 2 Process 5 54 รปท 3.15 Context Diagram Level 2 Process 6 55 รปท 3.16 ER Diagram 62 รปท 5.1 หนาจอแสดงการลงชอเขาสระบบ 76 รปท 5.2 หนาแรกของการเขาสระบบ แสดงรายชอ ผผลตชนสวนภายในประเทศ

77

รปท 5.3 หนาแรกของการเขาสระบบ แสดงรายชอ ผผลตชนสวนน าเขา 78 รปท 5.4 น าเขาขอมลแบบกรอกดวยตนเอง 78 รปท 5.5 ขอมล CI Data ทแปลงหลงจากกรอกขอมลดวยตนเอง 79 รปท 5.7 แสดงการบนทกไฟลตวจรงเกบไวกอนท าการแปลงเปน CI Data 79 รปท 5.8 ขอมล CI Data ทมาจากการน าเขาขอมลจากไฟล 80 รปท 5.9 การสงออกไฟลตวอยางรหส 1069 80 รปท 5.10 การบนทกไฟลขอมล 81 รปท 5.11 หนาท 2 แสดงขอมล CI Data 81

VIII

สารบญรป (ตอ) หนา

รปท 5.12 หนาเพมขอมลเขาไปใน CI Data 82 รปท 5.13 แสดงการบนทกไฟลตวจรงเกบไวกอนท าการแปลงเปน CI Data 82 รปท 5.14 หนาแสดงขอมล CI Data ทท าการน าขอมลเขาไปบนทกเพม 83 รปท 5.15 ขอมลตนฉบบ 84 รปท 5.16 การสงออกขอมล 85 รปท 5.17 รายละเอยดขอมล 85 รปท 5.18 หนาแกไขขอมล 86 รปท 5.19 ขนตอนการลบขอมลชนสวนการผลต ใน CI Data 86 รปท 5.20 การลบขอมล CI Data ทงหมด 87 รปท 5.21 ยนยนการสงออกไฟล CI Data 87 รปท 5.22 หนาแสดงขอมล ของผผลตทงหมด 88 รปท 5.23 หนาแสดงรายชอ ผดแลระบบ 89 รปท 5.24 หนาคนหาขอมล 90 รปท 5.25 หนาแสดงขอมล CI Data ทท าการบนทกไวในเครองแลว 90 รปท 5.26 หนาเขาสระบบ 91 รปท 5.27 หนาแรกแสดงขอมล CI Data 92 รปท 5.28 หนาท 2 การเลอกไฟลขอมลเพอน าเขาบนทกเปน CI Data 92 รปท 5.29 หนาบนทกไฟลตวจรงเกบไวกอนท าการแปลงเปน CI Data 93 รปท 5.30 ขอมล CI Data ทมาจากการน าเขาขอมลจากไฟล 93 รปท 5.31 ตวอยางการสงออกไฟล รหส 1069 94 รปท 5.32 การบนทกไฟลขอมล 94 รปท 5.33 หนาแสดงขอมล CI Data ทท าการน าขอมลเขาไปบนทกเพม 95 รปท 5.34 หนาน าเขาขอมลแบบกรอกดวยตนเอง 96 รปท 5.35 การแกไขขอมลทกรอกเขาไป 97 รปท 5.36 เลอกวนทเพอแปลงขอมล 97 รปท 5.37 ขอมล CI Data ทแปลงหลงจากกรอกขอมลดวยตนเอง 98 รปท 5.38 หนาแกไขหรอลบ ขอมลชนสวนใน CI Data 98 รปท 5.39 หนาแกไขขอมล 99 รปท 5.40 หนาจดการขอมลผใชงานระบบ 100

1

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ปจจบนแนวโนมของอตสาหกรรมรถยนตเรมฟนอยางตอเนองหลงจากการเกดภาวะ

วกฤตเศรษฐกจในกลมอตสาหกรรมรถยนตชวยปลายป พ.ศ. 2551 จากประเทศทมฐานการ

ผลตและตลาดผบรโภคขนาดใหญอยางประเทศอเมรกาทผานมาอนน าไปสการลมตอๆกนไป

จากอตสาหกรรมหลกไปยงกลมผผลตชนสวนรายยอยตางๆ ทวโลก

จะมองเหนไดวาหากองคกรใดไมมระบบการจดการหวงโซอปทานทดในโลกของการ

แขงขนทางธรกจทมงเนนในเรองของขอมล,ขาวสารและความรวดเรวยอมไดรบผลกระทบจาก

สภาวะการด าเนนธรกจอยางหลกเลยงไมได โดยสงเกตไดจากการปลดจ านวนคนงานเพราะ

ยอดการผลตหรอจ านวนสงซอจากลกคาทมาจากปลายน าลดลงและท าใหสภาพคลองของตลาด

ในกลมอตสาหกรรมเกดการหดตวอยางรนแรง ดงนนการปรบปรงองคกรหรอธรกจทอยในสวน

ใดสวนหนงของหวงโซอปทานใหพรอมและตนตวอยเสมอเพอรองรบความผนแปรของอปสงคท

เกดขน ยอมท าใหองคกรสามารถยนหยดตอไปไดโดยไดรบผลกระทบจากเพยงสวนนอยหรอ

บางสวนจากสภาพความพรอมทมอย การน าเทคโนโลยเขามารองรบและจดการการไหลขอมล

จากปลายน าไปยงตนน าจงเปนสงส าคญอยางยง

โครงงานนเปนการน าเสนอแนวคดในการประยกตเทคโนโลยทางดานสารสนเทศจาก

ทรพยากรทมอยมาใชในการพฒนาโดยใชแนวคดลนเขามาปรบปรงตอยอดในสวนของหวงโซ

อปทานขององคกรระหวางผผลตเองและผจดหาชนสวนรายยอยใหเกดประสทธผลสงสด

1.2 กรณศกษา

บรษท ฟจทส เทน (ประเทศไทย) จ ากด เปนบรษทผผลตและจดหาชนสวนเกยวกบ

เครองเสยงตดรถยนตใหกบผผลตรถยนตชนน าทวโลก โดยมสวนปฏบตการอยตางๆ ทวโลก

รวมถงประเทศไทยซงจดเปนหนงในฐานการผลตเพอจ าหนายในประเทศและสงออกไปยง

ตางประเทศภายใตนโยบายและการก ากบควบคมดแลจากบรษทแมทประเทศญปน

การด าเนนงานในปจจบนบรษทมการแบงสถานทการท างานเปนสองสวนคอ

1. ส านกงานขาย 88 ชน 5 อาคาร ดร. เกฮารดลงก ถ. กรงเทพกรฑา หวหมาก บาง

กะป จ.กรงเทพฯ เปนสวนของฝายขายและการตลาด, ฝายใหบรการหลงการขาย, ฝายบญช

และการรบวางบลตางๆ จากลกคารวมถงงานเอกสารตางๆ บางสวน

2

2. โรงงานผลต ตงอยท 252 หม 11 ถนนบานคาย-บานบง ต.หนองบว อ.บานคาย จ.

ระยอง เปนสวนของฐานการจดหาชนสวนและการผลต รวมถงการบรการจดสงผลตภณฑให

ทางลกคาตามทไดรบแจงการสงซอจากส านกงานขายทกรงเทพฯ

1.3 ปญหาและแรงจงใจ

เนองดวยบรษทในฐานะผผลตสนคาซงเปนผรบค าสงซอมาจากลกคาโดยตรงและเปน

ลกษณะการผลตตามจ านวนค าสงซอเทานนซงผลตภณฑทใชในการผลตหรอประกอบเกยวของ

กบชนสวนอเลคทรอนคสสวนใหญเปนหลก บรษทจ าเปนตองประสานงานกบบรษทผจดหาหรอ

ผลตชนสวนรายยอยซงมอยประมาณ 60 แหง จงท าใหทางบรษทตองมการแลกเปลยนหรอ

จดสรรขอมลแกผผลตชนสวนรายยอยอยตลอดไมวาจะเปนขอมลชนสวน, ใบสงของ, ใบก ากบ

ภาษหรอเอกสารตางๆ อนเกยวเนองกนทงกระบวนการ

จากระบบปจจบนทมการปฏบตกนอยหลงจากการประมวลผลระบบวางแผนการผลต

ประจ าสปดาหเพอน าผลลพธทไดไปจดท าขอมลเพอออกใบสงซอชนสวนส าหรบการผลตไปยง

ผผลตชนสวนรายยอยทงหมดจะเปนเพยงลกษณะของการสงผานขอมลกนผานทางอเมลหรอ

เครองโทรสารเสยเปนสวนใหญและการน าขอมลกลบส าหรบเพอการใชงานหรอการประยกตใน

การท างานของระบบทบรษทมอยกเปนในลกษณะเดยวกนคอผานทางอเมลเปนหลกเพอน า

ขอมลเขาสระบบกอนทเอกสารชดจรงจะตามมาในวนครบรอบน าสงสนคา ซงขนตอนดงกลาว

ท าใหฝายจดซอตองด าเนนการจดท าขอมลดวยมอเขาสระบบใหเรยบรอยกอน เพอใหสวนงาน

ท ารบสนคาสามารถตรวจสอบขอมลจากเอกสารและตวระบบหลกของบรษทกอนจะท ารบ

สนคาเขาสคลงสนคาเพอรอท าการผลต จากขนตอนดงกลาวนอกจากจะไมกอใหเกดประโยชน

สงสดในบรหารดานของเวลาและยงเสยเวลาในการท างานดวยมอของฝายจดซอทตองจดเตรยม

และใชเวลาในการตรวจสอบขอมลจากผผลตชนสวนรายยอยจ านวนมาก รวมถงการจดเกบ

ขอมลประวตส าหรบสบคนและแลกเปลยนขอมลระหวางกนส าหรบอางองและการสนเปลอง

ทรพยากรบางอยางเชนกระดาษหรอคาใชจายแฝงตางๆ ทเกดขนในการด าเนนงานมากมาย

1.4 จดประสงคของโครงงาน

จากทไดกลาวมาทงหมดและแนวทางแกไข สามารถระบวตถประสงคของโครงงานได

ดงน

1. ปรบปรงกระบวนและขนตอนของหวงโซอปทานในขบวนการเดมใหมประสทธภาพ

ยงขน

3

2. น าเอาระบบเทคโนโลยทางดานสารสนเทศเขามาทดแทนลดขนตอนและเวลาการ

ท างานบางสวนของพนกงานลง

3. ประยกตแนวคดลน (Lean Thinking) ในการออกแบบกระบวนการบรหารจดการงาน

1.5 ขอบเขตของการศกษาปญหา

ขอบเขตของการศกษาปญหามดงนคอ

1. ศกษาและวเคราะหกระบวนการกจกรรมการจดซอ

2. เวลาทใชในการเกบขอมลกระบวนการด าเนนงานในส านกงานบรษท กรณศกษาเรม

ตงแตเดอนกนยายม พ.ศ.2553 ถงเดอนพฤศจกายน พ.ศ.2553

3. จดท ากระบวนการงานส านกงานในสภาวะปจจบน (Current State) และกระบวนการ

งานส านกงานทออกแบบโดยใชแนวคดลน

1.6 แนวทางและการแกไขปญหา

ขนตอนแนวทางในการด าเนนงานและแกไขปญหาสามารถแบงออกเปนสวนๆ ดงน

1. ศกษาทฤษฎและทบทวนงานวจยทเกยวของ

2. เกบขอมลขนตอนการด าเนนงานภายในโดยรวมของกรณศกษา

3. เกบขอมลกระบวนการด าเนนงานยอยของกระบวนการสงค าสงซอภายใต

กระบวนการจดซอ กระบวนการจดสง

4. จดท าแบบจ าลองกระบวนกกจกรรมงานจดซอออกแบบโดยใชแนวคดลน และจดผง

สายธารแหงคณคา (Value Stream Mapping) ของกระบวนการ

5. ออกแบบกระบวนการใหมโดยใชแนวคดลน (Lean Thinking) เขามาปรบปรง

6. เปรยบเทยบแบบจ าลองกระบวนการในสภาพปจจบน (Current State) กบ

แบบจ าลองกระบวนการทออกแบบโดยใชแนวคดลน

7. น ากระบวนการไปพฒนาโปรแกรมเพอสนบสนนกระบวนการทตองการปรบปรง

8. ด าเนนโครงการเขามาทดลองและปรบใช

9. สรปผลและขอเสนอแนะแนวทางในการจดการกระบวนการด าเนนงาน

6. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ จากปญหาและแนวทางแกปญหา และไดท าการด าเนนการ โดยประโยชนจากโครงงาน

ทเปนผลดตอทางบรษท ดงสรปไวเปนขอๆดงน

4

1. พนกงานมเวลาไปใชท างานในสวนอนทตองอาศยทกษะความรความช านาญไดมาก

ขน

2. สามารถน าขอมลไปใชงานไดอยางเตมประสทธภาพและลดความผดพลาดของขอมล

ทอนเกดจากการปฏบตงานดวยมอ

3 .จดการชองทางตดตอสอสารและอ านวยความสะดวกระหวางบรษทและผจดหา

ชนสวนไดอยางมประสทธภาพสงสด

4. น าแนวคดลนมาใชในการก าจดความสญเปลา (Waste) ในกระบวนการชวยท าให

กระบวนการปรงปรงมแนวทางทชดเจน สามารถทจะระบความสญเปลาไดอยางมระบบ

7. ขนตอนในการด าเนนงานโครงงาน

ขนตอนในการด าเนนงาน เมอท าการวเคราะห เพอแกไขปญหา โดยใชระบบเทคโนโลย

ทางดานสารสนเทศเขามาชวยด าเนนการ ดงนนการพฒนา สามารถแบงเปนล าดบขนตอนได

ดงน

1. รวบรวมขอมล

2. ศกษาทฤษฏและงานวจยทเกยวของ

3. ออกแบบระบบ

4. การพฒนาระบบ ท าการด าเนนงานโครงงาน

5. การทดสอบและการประเมน

6. สรปผลและท าสารนพนธ

8. ระยะเวลาในการด าเนนงาน

ตารางท 1.1 ระยะเวลาในการด าเนนงาน

1

6

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ

2.1 กลาวน า ในการท างานตางๆ แทบทกกระบวนการทเกยวของกบสารสนเทศมกจะมความสญ

เปลาหรอกจกรรมทไมกอใหเกดคณคาซอนอยซงผปฏบตงานมกจะไมใหความสนใจหรอ

พยายามปรบปรงใหดขนอยเสมอโดยคดวากระบวนการเหลานนไดใหประสทธผลกบการสราง

มลคาเตมทอยแลว ท าใหกจกรรมตางๆ เหลานนแปรเปลยนไปเปนความช านาญและยดตดไป

ในทสด ยากทจะเปลยนแปลงหรอปรบทศนคตไปตามกาลเวลา กอใหเกดความบกพรองและ

ความสญเปลาทแฝงอยในตนทนกจกรรม ดงนนในการท างานเมอผานไปหวงเวลาหนงหากน า

กจกรรมตางๆ เหลานนมาวเคราะหหรอบงชอยางชดแจงกจะปรบปรงหรอขจดความสญเปลา

เพมเตมออกไปไดอก ซงยอมกอใหเกดคณคาและสรางสมรรถภาพแกผปฏบตงานดงค ากลาว

ของ Frank B. Gilbreth ผเชยวชาญทางดานการศกษาและปรบปรงการเคลอนไหวในการ

ท างาน (Motion Study) วา “มนษยทกคนในโลกลวนมวธการท างานเปนของตนเอง ไมมวธการ

ทดทสด แตจะมวธทดกวาเสมอ” จากหนงสอ Lean วถแหงการสรางคณคาสองคกรทเปนเลศ

โดย เกยรตขจร โฆมานะสน (2550) [1] และสงตางๆ เหลานจะคอยเปนแรงผลกดนตอการ

เปลยนแปลงปรบเปลยนองคกรใหยดหยนรองรบตอการแขงขนในโลกของธรกจ

2.2 การทบทวนบทความ หรอวรรณกรรม

หทยชนก พฤทธเทพ (2550) [2] กรณศกษาลนกบกระบวนการธรกจของบรษทแหง

หนง โดยกระบวนการทางธรกจของบรษททท าการศกษานประกอบดวย งานรบค าสงซอ งาน

จดซอวตถดบ และงานจดสงสนคา ในการประยกตใชแนวคดลนนไดท าการวเคราะหกจกรรม

โดยแบงกจกรรมออกเปน กจกรรมทกอใหเกดมลคาเพมและกจกรรมทไมกอใหเกดมลคาเพม

และไดออกแบบกระบวนการทางธรกจใหม โดยพยายามก าจดกจกรรมทไมกอใหเกดมลคาเพม

ออกไป ซงผลการประยกตใชพบวา ระยะเวลารวมทเกดขนจากระบบงานทงสามนนลดลง จาก

เดม 8.56 วน เปน 2.44 วน ซงคดเปนรอยละ 70.05

ปทบ แกวเหลก (2552) [3] กรณศกษากระบวนการงานส านกงานแบบลน ม

วตถประสงคเพอน าแนวคดลนมาประยกตใชกบงานทอยในสวนของส านกงาน ซงสวนใหญเปน

งานทเกยวของกบเอกสาร การวางแผน และการตดตอประสานงานโดยในการวจยนพจารณา

7

เฉพาะ กระบวนการเสนอราคา กระบวนการรบค าสงซอ กระบวนการจดซอ กระบวนการ

วางแผนการผลต และกระบวนการจดสง ในการด าเนนการวจยเรมจากการเกบรวบรวมขอมล

การด าเนนงานและระยะเวลาทใชในการด าเนนงาน จากนนจดท าผงสายธารแหงคณคาของ

กระบวนการงานส านกงานและค านวณตนทนทเกดขนในกระบวนการงานส านกงานโดยใช

วธการค านวนตนทนตามฐานกจกรรม และท าการวเคราะหเพอทจะไดการด าเนนงานของ

กระบวนการเสนอราคาระบวนการรบค าสงซอ กระบวนการจดซอ กระบวนการวางแผนการ

ผลต และกระบวนการจดสงใหมขนมาโดยประยกตใชแนวคดลน หลงจากนนไดท าการ

เปรยบเทยบกระบวนการงานส านกงาน ทงกอนการประยกตใชแนวคดลนและหลงประยกตใช

แนวคดลนโดยใชแบบจ าลองทจดท าขนดวยโปรแกรมโมเดล (ProModel) จากการเปรยบเทยบ

พบวาสามารถลดจ านวนของกจกรรมทไมเพมคณคาของกระบวนการเสนอราคา กระบวนการ

รบค าสงซอ กระบวนการจดซอ กระบวนการวางแผนการผลต และกระบวนการจดสงลงได 0%

40.0% 66.7% 41.7% และ 85.7% ตามล าดบ ลดระยะเวลาน าของกระบวนการเสนอราคา

กระบวนการรบค าสงซอ กระบวนการจดซอ กระบวนการวางแผนการผลต และกระบวนการ

จดสงลงได 27.1% 33.2% 50.0% 8.5% และ 35.3% ตามล าดบ ตนทนทเกดขนในกระบวนการ

งานส านกงานโดยใชวธการค านวณตนทนตามฐานกจกรรมของกระบวนการเสนอราคา

กระบวนการรบค าสงซอ กระบวนการจดซอ กระบวนการวางแผนการผลต และกระบวนการ

จดสงลง 26.6% 46.7% 51.1% 6.5% และ 23.2% ตามล าดบ โดยรวมจ านวนกจกรรมทไมเพม

คณคาของกระบวนการงานส านกงานลดลง 56.9% ระยะเวลาน าของกระบวนการส านกงาน

ลดลง 28.3 % และตนทนของกระบวนการงานส านกงานลดลง 30.3%

2.3 แนวคดลน

แนวคดลนเกดจากระบบการผลตทเรยกวา “ระบบการผลตแบบโตโยตา” (Toyota

Production System) หรอทรจกกนดในชอของ ระบบการผลตแบบทนเวลาพอด (Just in Time

Production System: JIT) ซงมหลกการส าคญคอ การผลตเฉพาะสนคาหรอชนสวนทจ าเปน

ตามปรมาณทมความตองการ และภายในเวลาทมความตองการ โดยมงเนนก าจดความสญเปลา

(Waste/Muda) ซงไดจ าแนกประเภทของความสญเปลาทไมเพมคณคาในกระบวนการผลตหรอ

ธรกจ โดยมแนวคดลน (Lean Thinking) เปนหนงในเครองมอทน ามาใชในการปรบปรง

กระบวนการท างานใหเกดประสทธภาพโดยมงก าจดความสญเปลา (Waste) ทง 7 ประการอน

ไดแก

8

1. การผลตทมากเกน (Over Production) การผลตทไมสอดคลองกบความตองการของ

ลกคา ถอเปนความสญเปลาเนองจากการใชตนทนกอนเวลาทจ าเปน

2. การรอคอย (Waiting) การรอคอยตางๆ ทไมใหประโยชนตอการผลต เปนการ

เสยเวลาโดยไมไดผลผลต

3. การขนสง (Transportation) การขนสง ขนยาย ทมากเกนไปหรอมระยะทางทยาว

ไกล สงผลกระทบตอตนทนและเวลาในการผลต

4. กระบวนการทไมจ าเปน (Unnecessary Processing) การมกระบวนผลตมากเกน

ความจ าเปนท าใหเกดความลาชาในการผลต

5. สนคาคงคลงทมากเกนไป (Excess Inventory) ท าใหเกดตนทนการบรหารการ

จดเกบสง

6. ของเสย (Defects) ท าใหเกดผลกระทบโดยตรงตอตนทนในการผลต

7. การเคลอนไหวทมากเกนไป (Excess Motion) การเคลอนไหวรางกายเกนความ

จ าเปนท าใหสญเสยเวลาในการผลต

James P. Womack และ Daniel T. Jones ไดกลาวถงขนตอนหลกของการสรางระบบ

การผลตแบบ LEAN ในหนงสอ “Lean Thinking” (James P. Womack & Daniel T. Jones,

1996) โดยอธบายเกยวกบหลกการเบองตนจากการน าเอาแนวคดลนไปใชในการปฏบตสราง

คณคาในธรกจไมวาจะอยในสภาวะใดกตาม แสดงใหเหนถงวธการประยกตใชแนวคดลนทละขน

ในธรกจจรง ๆ จากใหญไปเลก แสดงถงการมงเนนทสายธารแหงคณคา ของผลตภณฑทก

ตวอยางตอเนองตงแตเปนแนวคดไปจนถงเปดตวผลตภณฑ ตงแตสงซอไปจนถงมอบสนคา

ตงแตตนทางของโซอปทาน (Supply Chain) ไปจนถงปลายทางของโซอปทาน (Supply Chain)

ซงหลกการในการปฏบตตามแนวคดลน แบงหลกการออกเปน 5 ประการ ตอไปน

1. การระบคณคา (Value)

การก าหนดคณคาของผลตภณฑหรอบรการจากมมมองของลกคา เพอใหมนใจวาจะไดรบพง

พอใจสงสด โดยคณคาของสนคาและบรการจะถกตดสนโดยลกคาเสมอ

2. การก าหนดสายธารแหงคณคา (Value Stream)

การจดท าผงแหงคณคาเพอระบกจกรรมทตองท าทงหมดเพอจะท าใหมองเหนกระบวนการท

กอใหเกดความสญเปลา

3. การไหล (Flow)

การท าใหกจกรรมตางๆ ทมคณคาด าเนนไปอยางตอเนองโดยปราศจากการตดขด การออม

การยอนกลบ การคอยหรอการเกดของเสย

9

4. การดง (Pull)

การใหความส าคญเฉพาะสงทลกคาตองการ ในปรมาณทพอดและในเวลาทลกคาตองการเทานน

5. สรางคณคาและก าจดความสญเปลา (Perfection)

การมงสความสมบรณแบบโดยการคนหาความสญเปลาและก าจดออกไปอยางตอเนอง

รป 2.1 หลกในการปฏบตตามแนวคดลน

ความสญเปลา คอ การกระท าใดๆ กตามทใชทรพยากรไป ไมวาจะเปนแรงาน วตถดบ

เวลา เงน หรออนๆ แตไมไดท าใหสนคาหรอบรการเกด “คณคาหรอการเปลยนแปลง ”

ภาษาญปนจะเรยกความสญเปลาวา “มดะ (Muda)” หรอ “ความสญเปลา (Waste)” กคอ การ

กระท าทไมกอใหเกดคณคาตอตวสนคาหรอบรการนงเอง

ประดษฐ วงศมณรง, สมเจตน เพมพนธญญะ, พรเทพ เหลอทรพยสข และนพดล อม

เอม (2552) [2] ไดกลาวถงตางๆ ในการผลตสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภทคอ

1. กจกรรมทเพมคณคา (Valued Added Activities, VA) คอกจกรรมใดๆ กตามทท าให

เกดการเปลยนแปลงรปรางของวตถดบ หรอท าใหเกดขอมลขาวสาร โดยมวตถประสงคเพอ

ตอบสนองความตองการของลกคา

2. กจกรรมทไมเพมคณคา (Non-Value Added Activities, NVA) คอกจกรรมใดๆ ก

ตามทใชทรพยากร เชน เวลา พนกงาน เครองจกร พนท เปนตน แตไมไดมสวนในการสราง

ความพงพอใจแกลกคาเรยกกจกรรมประเภทนวา “ความสญเปลา” เพราะลกคาจะยอมควก

10

กระเปาจายเงนเฉพาะสงทใหคณคากบเขาเทานน แตไมเตมใจจายเงนซอความสญเปลาโดย

เดดขาด

นอกจากนกจกรรมทไมเพมคณคายงสามารถแบงไดเปน 2 ประเภทดวยกน คอ

1. กจกรรมทไมเพมคณคา แตจ าเปนตองท า กจกรรมประเภทนไมสามารถก าจดทงได

ทนท แตควรลดใหเหลอเทาทจ าเปน หรอใหมนอยทสดเทาทท าได

2. กจกรรมทไมเพมคณคา และไมมความจ าเปนตองท า เปนกจกรรมทสามารถก าจดทง

ไดทนท หลายๆ ครงกจกรรมเหลานเปนเพยงกจกรรมทท ากนมานาน แตไมมใครสนใจจะ

เปลยนแปลง จงท าสบตอกนมาเรอยๆ

มการประมาณกนวา 95% ของเวลาทผลตภณฑอยในโรงงานเปนเวลาทใชไปกบ

กจกรรมทไมเพมคณคา มเพยง 5% ของเวลาทงหมดเทานนทเปนเวลาทใชไปกบกจกรรมทเพม

คณคา

รป 2.2 องคประกอบของกจกรรมทประกอบไปดวยคณคาและความสญเปลาทไมเกดคณคา 2.4 หวงโซอปทานแบบลน โกศล ดศลธรรม (2551) [2] ไดอธบายถงหวงโซอปทานแบบลนหมายถง การด าเนน

ธรกจในปจจบนของแตละองคกรสวนใหญจะตองเชอมโยงกบคคา หรอองคกรภายนอกนน

หมายความวา องคกรคอสวนหนงของระบบหวงโซอปทาน ดงนนหากเกดปญหา หรอความไม

สอดคลองขนกจะสงผลกระทบกนทงระดบตนน าและปลายน า ตามแนวคดองคกรแหงลนไดม ง

ขจดความสญเปลาตลอดทงหวงโซอปทานดวยกระบวนการเพมคณคาเชนกจกรรมจดหาจดซอ

การกระจายสนคา และการด าเนนธรกรรมระหวางองคกรกบผสงมอบ โดยมงใหเกดการไหล

11

ของทรพยากรอยาตอเนองเพอตอบสนองตามปรมาณความตองการของลกคา หรอเรยกวา

ระบบแบบดงทเรมด าเนนการผลตเมอมค าสงผลต นนคอ การผลตตามสง ทสอดคลองกบ

แนวคดการดงตามความตองการ (Demand Pull) เพอใหเกดการลดภาระจดเกบสตอกงาน

ระหวางผลต (Work in Process) และการไหลของทรพยากรไดอยางตอเรองรวมทงลดความสญ

เปลาหวงโซอปทานดวยการประสานกจกรรมตลอดทงระบบ

รป 2.3 การเชอมโยงหวงโซอปทานระหวางองคกร

ดงนนองคกรแหงลนจงมงปรบปรงประสทธภาพการด าเนนธรกรรมทแสดงผลลพธหรอ

ผลตอบแทนดวยตนทนทลดลง ความสามารถสงมอบสนคาใหกบลกคาไดตรงเวลา และสามารถ

ตอบสนองตอการเปลยนแปลงอปสงคของการตลาดไดอยางมประสทธภาพ แตละหวงโซอปทาน

จงเปนปจจยทสรางความพงพอใจใหกบลกคา โดยเฉพาะความสอดคลองการไหลของ

สารสนเทศ และทรพยากร ซงความสญเสยอาจประเมนดวยมาตรวดทางความเรวการตอบสนอง

ระดบการจดเกบสตอก และตนทนความสญเปลาจากกจกรรม ส าหรบแนวคดการจดการหวงโซ

อปทาน (Supply Chain Management, SCM) มงเชอมโยงเครอขายระหวางองคกรกบคคาทง

ระดบตนน า และปลายน า เพอสรางประสทธผลการแลกเปลยนขอมลทมงตอบสนองตามความ

ตองการของลกคา เชน ธรกจทมคคาจ านวนมากอยางอตสาหกรรมอเลกทรอนกส การบน ยาน

ยนต ไดปรบปรงประสทธภาพระบบหวงโซอปทานดวยการเชอมโยงกระบวนการหลกทม

ปฏสมพนธระหวางกน เพอใหเกดการสอสารมงความสอดคลองทงในมตเวลา และปรมาณอป

สงค ท าใหเกดความสมดลระหวางอปสงคกบอปทานดวยการใชเทคโนโลยสารสนเทศสนบสนน

การเขาถงฐานขอมลเพอใหคคารวมใชสารสนเทศเพอการวางแผน และควบคมการด าเนนงาน

12

โดยทวไปการตดสนใจในกจกรรมการผลต และกระจายสนคาขนอยกบการพยากรณ

ระยะยาว ซงผลตผลทเกดในรปสนคาคงคลงไดถกผลกไปยงกระบวนการถดไปตามพยากรณ

อปสงค (Supply Push) ทสงผลใหเกดความไมสอดคลองกบอปสงคระบบหวงโซอปทาน และ

เกดปญหาความผนผวนดงกลาวไดน ามาสปญหาการวางแผนจดสรรทรพยากร เชน ประมาณ

ก าลงการผลต ก าหนดระดบอปสงคทเหมาะสม และระดบการสตอกสนคาคงคลง เปนตน ดวย

เหตนแนวคดลน จงไดสนบสนนการเชอมโยงกระบวนการหลกเพอลดความสญเปลา โดยเฉพาะ

การใชขอมลอปสงคแทจรงของลกคา เพอด าเนนการผลตตามค าสงซอจากลกคา ดงนนทาง

ผผลต จงไมจ าเปนตองสตอกของไวจ านวนมาก ซงท าใหกา รบรหารทรพยากร เกด

ประสทธภาพ และเกดการลดตนทน

ส าหรบชวงวเคราะหจะใชเครองมอ เชน แผนภมสายธารแหงคณคา (Value Stream

Mapping: VSM) เพอจ าแนกความสญเปลา และด าเนนการขจดออก โดยทวไปการลดชวงเวลา

น า (Lead Time) เพอสรางประสทธผลการสงมอบคณคาใหกบลกคา คอเปาหมายหลกของโซ

อปทานแบบลน (Lean Supply Chain) ดงนนสงแรกทตองด าเนนการคอ การจดท าสายธารแหง

คณคาเพอแสดงสถานะปจจบน ดวยการเลอกกลมตระกลผลตภณฑ และด าเนนการจดเกบ

ขอมลกระบวนการทจ าเปนโดยเฉพาะล าดบขนตอนการไหลของงาน ซงผลลพธจากแผนภมสาย

ธารแหงคณคาไดแสดงภาพรวมสถานะของ SCM นนคอ ขนตอนการไหลของงาน (Flow) การ

เชอมโยงระบบขนสง (Transportation Link) ปญหาคอขวด (Bottle Neck) การเกดของเสย

(Defect) รอบเวลาการผลต (Cycle Time) และชวงเวลาน า (Lead Time) ตลอดทงกระบวนการ

ขอมลเหลานไดถกใชวเคราะหความสญเปลา และก าหนดแนวทางปรบปรงผลตภาพดวยแนวคด

ลน เพอสรางแผนภมสายธารคณคาอนาคต ดงนนประสทธผลระบบหวงโซอปทานดวยแนวคด

ลนจะเกดขนเมอไดขจดลดความสญเปลาทเกดขนทงระบบ เชน การปรบลดรอบเวลา การลด

ระดบสตอกคาง การพฒนาคณภาพ ลดชวงเวลาการสงมอบ และสงมอบใหกบลกคาทนตาม

ก าหนดการ

องคประกอบหลกของหวงโซอปทานแบบลน ประกอบดวย 1. ผสงมอบ (Lean Supplier) เปนองคประกอบหลกทมบทบาทในกจกรรมการผลตและสงมอบวตถดบหรอชนสวน

ใหกบผผลตหลก ตามแนวคดลนผสงมอบตองสามารถตอบสนองตอความเปลยนแปลง

โดยเฉพาะการบรหารคณภาพและตนทนทแขงขนได รวมทงสงมอบไดตามก าหนดการของผ

สงซอ ดงนนองคกรแหงลนจงไดบรณาการใหผสงมอบเปนองคประกอบหนงของสายธารแห ง

คณคา ซงเปนเสมอนผมสวนไดสวนเสย (Stakeholder) ในกระบวนการธรกจ

13

2. การจดหาจดซอแบบลน (Lean Procurement) ส าหรบองคกรชนน าสวนใหญมการพฒนากระบวนการจดหาจดซอแบบลน ( Lean

Procurement Processes) ดวยเทคโนโลยเครอขายสอสาร (e-Procurement) ซงกอใหเกด

ระบบจดซอจดหาแบบอตโนมตเพอสนบสนนการด าเนนธรกรรมใหเกดประสทธภาพ เชน กล

ยทธแหลงจดหาและการประมลผานทางเวบไซต ท าใหประหยดแรงงานและลดตนทนทาง

ธรกรรม ดงนนแนวคดหลกของการจดหาจดซอแบบลนจงมงบรหารคคาดวยการเชอมโยงระบบ

สารสนเทศระหวางกนเพอสรางประสทธภาพการตอบสนอง

3. การผลตแบบลน (Lean Manufacturing)

การผลตแบบลน คอสวนหนงของ SCM ทนอกจากจะมงขจดความสญเปลาเพอสราง

ผลผลตภาพใหกระบวนการผลตแลว ยงตองศกษาผลกระทบจากปจจยตางๆ เพอบรณาการ

แนวคดลนกบหลกการทางวศวกรรมจนน าไปสการออกแบบกระบวนการทมประสทธภาพและ

ผลตสนคาไดตรงตามขอก าหนด นอกจากนระบบการผลตแบบลนยงสรางผลตภาพใหกบองคกร

ดงน

ก. การใชประโยชนสงสดของทรพยากร

ข. เกดการไหลของทรพยากรอยางตอเนองตลอดทงกระบวนการ

ค. เกดตนทนการผลตอยางเหมาะสม

ง. ลดระดบการลงทนเพมเตมทงในสนทรพยทนและแรงงาน

จ. เกดความยดหยนทสามารถตอบสนองกบความเปลยนแปลงจากปจจย

ตลอดและความตองการของลกคา

4. คลงสนคาแบบลน (Lean Warehousing)

คลงสนคาแบบลน คอการขจดลดความสญเปลาจากกระบวนการจดเกบสนคา (Product

Storage Process) โดยทวไปบทบาทระบบคลงสนคา คอ การตรวจรบ การจดเกบ การเบกหยบ

จากชนวาง การบรรจหบหอ และการเตรยมจดสง ดงนนความสญเปลาทเกดจากการคลงสนคา

(Warehousing Waste) จงเกยวของกบกระบวนการจดเกบ เชน การสตอกมากเกดความจ าเปน

การขนถาย และการรอคอยเพอจดสงเปนตน ดงนนการขจดความสญเปลาในกระบวนการ

คลงสนคานงตองวเคราะหรายละเอยดเพอระบกจกรรมทไมจ าเปนและด าเนนการขจดลด

กจกรรมเหลานน

5. การขนสงแบบลน (Lean Transportation)

ส าหรบแนวคดลนสามารถประยกตกบกระบวนการขนสงทครอบคลมตงแต การประเมน

รปแบบการขนสงทเหมาะสม (Optimized Mode Selection) การเลอกอปกรณทเหมาะสม

14

(Right Sizing Equipment) กระบวนการขนสงเพอการน าเขาและสงออก ดงนนความส าเรจของ

การขนสงแบบลนจงตองจ าท าแผนภมแหงคณคาเพอแสดงการไหลของสนคาและจ าแนก

กจกรรมหรอกระบวนการขนสงทกอใหเกดความสญเปลาเพอก าหนดแนวทางขจดออก

6. ลกคา (Lean Customer)

ปจจบนปจจยความรวดเรว ความหยดหยน คณภาพ และการสงมอบไดทนตาม

ก าหนดการ เปนสงทลกคาทกคนตางคาดหวง ดงนนแนวคดลกคาแบบลน จงมงเนนประสทธผล

ความเปนหนสวน (Effective Partnership) โดยใหความส าคญกบสงทลกคาคาดหวงเปนล าดบ

แรกและด าเนนแนวทางปรบปรงตอเนองเพอลดตนทนรวมและสรางคณคาทสงมอบใหกบลกคา

แนวคดหวงโซ อปทานแบบลนมบทบาทปรบปร งผล ตภาพกระบวนการและ

ประสทธภาพการลดตนทน ซงประกอบดวยองคประกอบหลก นนคอ การประสานกจกรรม

ภายในฝายงาน การประสานกจกรรมระหวางฝายงานและการประสานความรวมมอระหวาง

องคกร ท าใหเกดการลดความสญเปลาทงภายในองคกรและคคาหรอผมสวนไดสวนเสย ปจจบน

ไดมการประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศเขามาสนบสนนกระบวนการไหลของปจจยการผลต

เพอใหเกดการสงมอบดวยปรมาณทสอดคลองกบความตองการ (Right Quantities) สถานท

ถกตอง (Right Location) และทนเวลาทตองการใชงาน (Right Time) สงผลใหเกดสมดล

ระหวางอปสงคกบอปทานและตนทนรวมทเหมาะสม รวมทงสรางความพงพอใจใหกบลกคา

2.6 กรอบเครองมอของแนวคดแบบลน

รป 2.4 องคประกอบเครองมอแนวคดแบบลน

15

วโรจน ลกขณาอดศร (2552) [5] ไดสรปถงเครองมอลนบางสวนของการประยกตใชเพอ

ปรบปรงกระบวนการตงแตระดบสายการผลตตลอดจนกระบวนการธรกรรมทเชอมโยงตลอดทง

หวงโซหรอสายธารแหงคณคาดวยแนวทางการขจดความสญเปลาทเกดขนหรอแฝงกบกจกรรม

ในรปตาง ๆ โดยแตละขนตอนของแตละกระบวนการจะเชอมโยงกนซงสงผลลพธตอการตดลด

ตนทนความสญเสย ดวยเหตนแนวคดลน จงเปนตนแบบส าหรบองคกรทมงสความเปนเลศ

2.6.1 5ส

5ส เปนพนฐานของระบบลน เปรยบเสมอนเปนฐานรากของระบบการผลต เรองของ

5ส เปนเรองทเนนความมสวนรวมของทกคน ไมใชแคคณะท างาน 5ส เทานน คณะท างานจะม

หนาทในการตรวจสอบ และประชาสมพนธเปนหลก แตการดแลพนทของตนเอง เปนหนาทของ

ทกคน องคประกอบของ 5ส ไดแก

ก. สะสาง การแยกสงของทจ าเปน ออกจากสงของทไมจ าเปน และขจดของทไมจ าเปน

ออกไป โดยเนนปรมาณทเพยงพอ

ข. สะดวก จดเกบสงของในสถานทท างานใหเปนระเบยบเรยบรอย ลดเวลาคนหา เพอ

ประสทธภาพ และความปลอดภยในทท างาน

ค. สะอาด รกษาความสะอาดอยางสม าเสมอ ท าใหสภาพแวดลอมด และชวยยดอาย

การใชงานของเครองจกร การท าความสะอาดทน าไปสการเพมผลผลต มอย 3 ระดบ คอ 1) การ

ท าความสะอาดประจ าวน 2) การท าความสะอาดแบบตรวจสอบ และ 3) การท าความสะอาด

แบบบ ารงรกษา

ง. สขลกษณะ/สรางมาตรฐาน คอการธ ารง 3ส ขางตนไวตลอดไป และจดท าเปน

มาตรฐานเพอ 1) รกษามาตรฐานของความเปนระเบยบ 2) ปองกนไมใหกลบไปสสภาพทไมด

3) ใหเกดความสรางสรรคในการปรบปรงงาน และ 4) เพอความสมบรณทงสขภาพรางกาย และ

จตใจของพนกงาน

จ. สรางนสย คอการปฏบตตามมาตรฐาน 5ส และระเบยบกฎเกณฑของหนวยงาน

อยางสม าเสมอ จนกลายเปนการกระท าทเกดขนเองโดยอตโนมต หรอโดยธรรมชาต

จะพบวา 5ส ใหความส าคญกบ 2 สวน คอ 1) สถานท ไดแก 3ส แรก และ 2) คน ซงก

คอ 2ส ทเหลอ นนคอ คนเปนกลไกทส าคญส าหรบขบเคลอนกจกรรม 5ส

2.6.2 การควบคมดวยสายตา (Visual Control, Visual Factory, Visual Management)

16

การควบคมดวยสายตา คอ การทโรงงานมปาย ส สญลกษณ หรอสงอนๆ ทสามารถท า

ใหเขาใจกระบวนการผลต หรอสถานทนน และขอควรปฏบตภายในระยะเวลาอนสน เปนการ

สอสารผานทางสายตา ท าใหเหนความผดปกตไดโดยงาย ท าใหเกดการแกไขไดอยางรวดเรว

ลกษณะของการควบคมดวยสายตา

ก. มไวเพอสอสาร สามารถใชไดกบทกเรองทตองการ ไมวาจะเปน นโยบาย เปาหมาย

ขอควรระวง จดเนนย า ความปลอดภย สถานะของงาน/เครองจกร หรอสงใดกตามทตองการสอ

ข. งายแกการมองเหน

ค. เหนแลวเขาใจไดงาย แมวาจะเปนผไมคนเคย

ง. เหนแลวทราบวาจะตองท าอยางไร

จ. เหนแลวรวาจะเกดความผดปกตหรอไม

ฉ. เมอพบวามความผดปกตเกดขนตองแกไข

2.6.3 การมมาตรฐานการท างาน (Work Standardization)

คอ การมระบบเอกสาร (Documentation) อาง องการท างานไวเปนมาตรฐาน (Standard) ส าหรบการท างาน และปฏบตตามมาตรฐานนน ตวอยางของมาตรฐานการท างานกคอ คมอการท างาน (Work Instruction) ตางๆ นนเอง

2.6.4 ผงแหงคณคา (Value Stream Mapping: VSM)

คอ การจดท าผงของกจกรรมทงหมด ทตองท าตงแตไดรบวตถดบ จนกระทงสงสนคา

ถงมอลกคา เพอชวยใหมองเหนโอกาสในการก าจดความสญเปลา และปรบปรงใหดขน

เหตผลทตองท าผงแหงคณคา มดงน

ก. ท าใหมองเหนคณคาไดงายขน

ข. เพอรวาควรใชเครองมอลนตวไหนในการปรบปรง

ค. มประโยชนในการสอสารกบบคคลอนทเกยวของ

ง. เขาใจวาอะไรคอความสญเปลา และมอยทไหน

จ. ท าใหเกดการปรบปรง

ลกษณะส าคญของผงแหงคณคา จะเปนดงน

ก. มงเนนทลกคาเปนหลก

ข. ระบบรเวณทมความสญเปลา

ค. กอใหเกดการปรบปรง

ผงแหงคณคาจะม 2 ชนด คอ

17

ก. ผงแหงคณคาปจจบน (Current State Value Stream Mapping)

เปนผงทเขยนขนจากสภาวการณปจจบนทเปนอยจรงๆ ในการผลตขณะนน เขยนจาก

การลงไปศกษาเกบขอมลในพนทจรง

ข. ผงแหงคณคาอนาคต (Future State Value Stream Mapping)

เปนผงทจดท าขนจากการระดมสมองกบทมงาน เมอเหนความสญเปลาทเกดขนในผงแหง

คณคาปจจบนแลว เสนอแนวทางปรบปรงอยางไร (การปรบปรงผงแหงคณคาเปนงานของฝาย

บรหาร) สงทเสนอเพอการปรบปรงกจะถกเขยนลงในผงแหงคณคาในอนาคต ดงนนจง

จ าเปนตองมองใหออกวาผงปจจบนมปญหา หรอโอกาสในการปรบปรงอยทไหน หากไม

สามารถมองออกวามความสญเปลาเกดขนทใดบาง ยอมไมสามารถท าใหเกดการปรบปรงได

ตวชวดในผงแหงคณคา ทบงบอกถงความสญเปลา มดงน

ก. รอบเวลาการผลต (Production Lead Time) เปนการแปลงจ านวนสนคาคงคลงทม

อยในผงแหงคณคาใหเปนจ านวนวนของการผลต ซงหากพดเปนจ านวนวนทสนคาคงคลงนน

สามารถผลตเปนสนคาได จะท าใหสามารถสอสารไดเขาใจดกวาใชจ านวนของสนคาคงคลงทม

อย ดชนยงนอยกยงด นนแสดงวามสนคาคงคลงนอยนนเอง

ข. การเพมมลคาเวลา (Value-Added Time) เปนผลรวมของรอบเวลา (Cycle Time)

ทงหมดทแสดงในผงแหงคณคา เปนดชนทท าใหมองเหนการเปรยบเทยบกบรอบเวลาการผลต

ซงเปนความสญเปลาในแงของสนคาคงคลง เพอท าใหเหนภาพรวมไดดยงขน

ค. อตราสวนหลายรายการ (Multiple Ratio) คอผลหารของ Production Lead Time

กบ Value-Added Time นนเอง ดชนอตราสวนหลายรายการ ยงนอยยงด นนคอผงคณคาแหง

อนาคตเมอท าแลวตองมดชนอตราสวนหลายรายการต ากวาผงคณคาปจจบนนนเอง จงจะถอ

เปนการปรบปรง

2.6.5 การบ ารงรกษาททกคนมสวนรวม (Total Productive Maintenance: TPM)

TPM เปนเครองมอเพอการปรบปรงประสทธภาพของการท างานรวมกนระหวางคนกบ

เครองจกร และท าใหเกดการใชประโยชนจากเครองจกรไดสงสด อนจะกอใหเกดประสทธภาพ

ในการผลต เปนแนวคดทวาปองกนปญหา ดกวาการแกปญหา

พฒนาการของการซอมบ ารง (Maintenance) จนกระทงกลายเปน TPM พอจะจ าแนก

ออกได 4 ขนตอน ดงน

ก. การบ ารงรกษาช ารดเสยหาย (Breakdown Maintenance: BM) คอ จะมการซอม

หรอบ ารงรกษาเครองจกรกตอเมอเครองจกรเกดความเสยหายแลวเทานน

18

ข. การบ ารงรกษาเชงปองกน (Preventive Maintenance: PM) คอ การบ ารงรกษา

เครองจกรเชงปองกน

ค. การบ ารงรกษาผลผลต (Productive Maintenance: PM) คอ การบ ารงรกษา

เครองจกรเชงปองกนตลอดอายการใชงาน การออกแบบเพอใหมการบ ารงรกษาเครองจกรนอย

ทสด (Maintenance Preventive: MP) และการปรบปรงเครองจกรเพอใหงายตอการบ ารงรกษา

และปองกนเครองเสย (Maintenance Improvement: MI)

ง. การบ ารงรกษาเชงปองกนรวม (Total Preventive Maintenance: TPM) คอ

Production Maintenance ทไดรวมการบ ารงรกษาดวยตนเอง (Autonomous Maintenance)

เขาไปดวย

การท า TPM จะใหผลดดงน

ก. ผลตภาพของการผลตดขน (Productivity) เนองจากเครองจกรไมเสยบอยและไม

วางงาน

ข. คณภาพของสนคาดขน (Quality) เพราะของเสยเกดขนเมอเครองจกรท างาน

ผดปกตไปจากสภาวะทควรเปน เมอเครองจกรถกบ ารงรกษาใหอยในสภาพดเสมอ ของเสยจง

ไมเกดขน

ค. ตนทนการผลตต าลง (Cost) เนองจากผลตภาพดขน

ง. จดสงสนคาไดตามทลกคาตองการ (Delivery) เพราะการไหลของงานเปนไปไดดขน

จากการท า TPM

จ. เสรมสรางความปลอดภย (Safety) เนองจากเครองจกรไดรบการดแลอยางด จงท า

ใหมสภาพทมความปลอดภยในการใชงาน

ฉ. ขวญก าลงใจในการท างานดขน (Morale) เพราะ สภาพแวดลอมมความ

ปลอดภย และพนกงานไดมสวนรวมในการท างานมากขน จงท าใหเกดความภมใจใน

งานทตนเองท าอย และท าใหรสกวาตนเองกมบทบาทในการปรบปรง และท าใหบรษทดขน

ท าไมจงตองท า TPM กเพราะวา TPM มจดประสงคเพอลดความสญเสยทง 6 ประการ

ทเกดขนในการผลต ซงความสญเสยทง 6 ประการมดงน คอการทเครองจกรเสย (Breakdown)

ไมสามารถใชงานได

ก. การปรบตงเครองจกรใหม และการปรบเครองจกร (Set Up & Adjustment)

ข. การเปดเครองโดยไมมการปฏบตงาน หรอมการหยดงาน (Idle & Minor Stoppage)

ค. ความเรวของการผลตตกลง (Speed) ท าใหไดสนคานอยลง

ง. การเกดของเสย และการแกไข (Defect & Rework)

19

จ. การเรมงานเครองจกรภายหลงการปรบตง หรอเปลยนรนการผลต (Start Up) เนอง

ดวยกวาอตราของด (Yield) จะไตระดบจนถงปกต จ าเปนตองใชเวลา

องคประกอบของ TPM ทง 8 ประการ มดงน

ก. มงเนนทการปรบปรง (Focus Improvement) ไมวาจะเปนโครงการ (Project) หรอ

กจกรรมกลมกตาม เพอเพมประสทธภาพในการใชงานเครองจกรใหไดมากทสด

ข. การบ าร งรกษาเคร องจกรดวยตนเอง โดยผปฏบต งานท เคร องจกรนนๆ

(Autonomous Maintenance/Self Maintenance) เพอลดความสญเสยของเครองจกร เนองจาก

ผทรจกเครองจกรดทสด กคอ ผใชงานเครองจกรนนทกวนนนเอง

ค. การวางแผนการบ ารงรกษาเครองจกร (Plan Maintenance) เพอเพมประสทธภาพ

ในการผลต โดยเปนการท างานรวมกนระหวางชางเทคนค และ พนกงานปฏบตการ (Operator)

ง. การฝกอบรมในการดแล และท างานกบเครองจกร (Training) เพอเพมทกษะความ

ช านาญในการท างานรวมกบเครองจกร

จ. การปอนขอมลกลบ ของปญหาท เกด ขนจากการใช งานเคร องจกร (Early

Management Maintenance) เพอประโยชนส าหรบการปรบปรงเครองจกรใหม ไมใหพบปญหา

เดมๆ

ฉ. การบ ารงรกษาคณภาพ (Quality Maintenance) คอการทราบวาสภาวะใดของ

เครองจกรทจะไมผลตของเสยออกมา แลวด าเนนการปรบตงเครองจกรใหเขาสภาวะนน และ

รกษาใหอยในสภาวะทเครองจกรจะผลตของดไดตลอดไป

ช. การบรหารงานทมประสทธภาพของฝายทไมไดเกยวของโดยตรงกบการผลต

(Efficient Administration) เนองจากฝายทไมไดเกยวของโดยตรงกบการผลต เปนฝายท

สนบสนนการผลตนนเอง ดงนน จงมความสมพนธ และสงผลกระทบตอกนอยางหลกเลยงไมได

ซ. การค านงถงความปลอดภย และสงแวดลอม (Safety & Environment)

การด าเนนกจกรรม TPM วดผลไดโดยใชตวชวดทเรยกวา “ตวชวดประสทธผลของ

เครองจกรโดยรวม (Overall Equipment Effectiveness: OEE)” ซง OEE ค านวณจากผลคณ

ของอตราการใชงานเครองจกร (Availability Rate) อตราความเรวในการผลตของเครองจกร

(Performance Rate) และอตราของดทเครองจกรผลตได (Quality Rate) ซงโรงงานในญปนท

ไดรบรางวล PM ลวนแตม OEE เกน 85% ทงสน

OEE = A*P*Q

20

โดยท

ก. A = Availability Rate อตราสวนของเวลาทเครองจกรนนปฏบตงานไดจรง

ตอเวลาทมในการผลต หรอกคอ % Run นนเอง

ข. P = Performance Rate อตราสวนของจ านวนชนงานทเครองจกรน น ค ว ร

ผลตไดตามก าลงการผลต (จ านวนชนงานทเครองจกรนนผลตไดทงหมด คณ รอบเวลาท

เครองจกรนนใชไปในการผลตจรง) หาร (จ านวนเวลาทเครองจกรนนใชไปในการผลตจรง)

ค. Q = Quality Rate อตราสวนของชนงานด ทเครองจกรนนผลตไดตอจ านวน

ชนงานทเครองจกรนนผลตไดทงหมด

ในการบรรล OEE ทมากกวา 85% นน อาจมแนวทาง ดงน คอ

ก. A ควรมากวา 90% นนคอ 90% ของเวลาทมในการผลต ตองเปนเวลาทเดน

เครองจกรในการผลตจรงๆ ตองไมมการ Idle ดวยเหตใดๆ เชน การเสยหายของเครองจกร

กระบวนการผลตออกนอกการควบคม (Out of Control Process) การ PM ทกนเวลายาวนาน

โปรดอยาลมวาการท า PM กเปนกจกรรมทไมกอใหเกดคณคาเพม ดงนน ในการคด

Availability จงควรน า PM มาค านวณดวย เพอไมใหมองขามความสญเปลาตวน

ข. P ควรมากกวา 95% นนคอ ความเรวของการผลตจรง ตองมากกวา 95% ของ

ความเรวในการผลตทควรเปน หรอทออกแบบไว

ค. Q ควรมากวา 99% นนคอ ตองไดของดจากการผลตมากกวารอยละ 99

ในการค านวณ OEE นน ควรใชวธเดมในการค านวณตลอด ไมควรเปลยนวธการ

ค านวณ เพราะจะท าใหไมทราบวาทดขน หรอแยลงเกดจากการเปลยนแปลงการค านวณ หรอ

เปนเชนนนจรงๆ และตวเลข OEE เปนตวเลขในเชงเปรยบเทยบเทานน

ถา OEE ของปทแลวเปน 63% แตปนเปน 61% อาจไมไดหมายความวาแยลง นคอกบ

ดกทส าคญของ OEE เพราะเมอเราสามารถท าใหอตราของดและความเรวในการผลตดขน

อตราของเวลาทใชในการผลตจะลดลง ซงอาจท าใหผลคณทไดต าลง ดงนน การพจารณาคา

OEE จงควรดคา A, P และ Q ประกอบดวยกน

เพอประโยชนในการปรบปรง ตวเลขตางๆ ทใชในการค านวณ OEE ควรมความถกตอง

เชอถอได ตวเลข และแนวโนมของ OEE ควรตดใหทกคนทราบ และสามารถมองเหนได

(Visibility) เพอความมสวนรวมในการปรบปรงใหดขน และทกคนทราบวาขณะน OEE อยทใด

ของเปาหมาย

21

2.6.6 การลดเวลาในการเปลยนรนการผลต (Changeover Reduction หรอ Single Minute

Exchange of Die: SMED หรอSet Up Time Reduction)

การเปลยนรนการผลต ถอวาเปนกจกรรม Non-Value Added (NVA) หรอความสญ

เปลาตวหนงทเกดขนในการผลต ดงนน จงมความจ าเปนมากทเราตองใชเวลาในการเปลยนรน

นใหนอยทสดเทาทจะท าได

การลดเวลาในการเปลยนรนการผลต ท าใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคา

ไดดยงขน ทงยงสนบสนนการผลตเปนลอตเลกๆ (Small Lot Production) อกดวย ซงโดยทวไป

เมอการเปลยนรนการผลตใชเวลานาน ท าใหเกดการผลตทละมากๆ เพอใหคมกบเวลาทเสยไป

ซงท าใหมตนทนของสนคาคงคลงเกดขนสงเกนความจ าเปน

เทคนคของ SMED เพอลดเวลาในการปรบตงเครองจกรทคดขนโดย ชอโอะ ชงโกะ

(Shigeo Shingo) มขนตอนดงตอไปน

ก. สรางมาตรฐานการท างานของวธการทงหมดทท าในการปรบตงเครองจกร โดยเขยน

เอกสารแสดงขนตอนของกจกรรมทตองท าในการปรบตงขนมากอน

ข. แยกกจกรรมทตองท าออกเปนการปรบตงภายนอก (External Set Up) และการ

ปรบตงภายใน (Internal Set Up)

1. การปรบตงภายนอก คอ กจกรรมทสามารถท าไดในขณะทเครองจกรยง

ปฏบตงานอย เชน การเตรยมวสดเพอการทดสอบ การเตรยมแบบฟอรมบนทก การจดพนท

เปนตน

2. การปรบตงภายใน คอ กจกรรมทสามารถท าไดกตอเมอตองหยดเครองจกร

เทานน เชน การเปลยนแมพมพ (Die) การตงระยะ การยดแมพมพ เปนตน

ค. วเคราะห และหาวธการในการทจะท าใหการปรบตงภายใน กลายมาเปนการปรบตง

ภายนอก

ง. คดหาวธการในการลดเวลา ในการปรบตงภายใน

จ. คดหาวธในการลดเวลาการปรบตงภายนอก

ฉ. น าสงทคดไดไปทดลองปฏบตด

ช. ดวาผลลพธเปนดงทคดไวหรอไม

ซ. หากใช ใหด าเนนการจดท าใหเปนมาตรฐาน (Standardization) โดยการเขยนเปน

เอกสารฉบบใหมและจดการฝกอบรมใหเปนไปตามวธการใหมทไดปรบปรงขนมา หากไมได

เปนไปตามทคดไวใหวเคราะหหาสาเหต และด าเนนการแกไข

22

ฌ. ด าเนนการซ าจากขอ ก. ถงขอ ซ. ใหเปนการปรบปรงอยางตอเนองตลอดไป โดย

การก าหนดระยะเวลาของการวเคราะหปรบปรงใหเปนทกไตรมาส หรอทกป แลวแตความ

เหมาะสมของแตละบรษท

ประโยชนของการลดเวลาในการปรบตงเครองจกรลงมาได มดงนคอ

ก. ท าใหสามารถผลตสนคาหลากหลายชนดไดมากขน (Mixed Production)

ข. มความยดหยน (Flexibility) ในการผลตมากขน

ค. ท าใหสามารถผลตงาน เปนลอตเลกๆ ได

ง. ลด NVA ของการปรบตง ท าใหมเวลาผลตไดมากขน

จ. ตอบสนองความตองการของลกคาไดดยงขน โดยเฉพาะเมอมการเปลยนแปลง

บอยๆ

ฉ. ผลตภาพดขน

ช. ชางเทคนค มทกษะความช านาญในการเปลยนมากขน เนองจากไดท าอยบอยๆ

ซ. ท าใหเกดการปรบปรง

2.6.7 การปองกนความผดพลาดในงาน (Poka Yoke)

เครองมอลนทปองกนคน หรอเครองจกร ไมใหเกดความผดพลาด ในการปฏบตงาน ม

ชอเรยกวา Poka Yoke หรอ Error Proofing หรอ Mistake Proofing หรอ Fool Proof ตามแต

จะเรยกกน

การปองกนนนมเปาประสงคสดทาย เพอปองกน หรอเพอใหทราบเมอเกดความ

ผดพลาดนนๆ ขน โดยแรกเรมมวตถประสงค เพอไมใหมของเสยเกดขน (Zero Defect)

ประโยชนของการปองกนความผดพลาดในงาน

ก. บงคบใหวธการปฏบตงานเปนไปตามทตองการ เพอคณภาพของสนคาทด

ข. อาจมสญญาณ ซงอาจเปนเสยง แสง หรอ อนๆ เตอน เมอมความผดพลาดในการ

ท างาน หรอมของเสยเกดขน หรอหยดการผลตทนทโดยอตโนมต เมอมความผดปกตเกดขน

ค. ปองกนทางเลอกในการปฏบตงาน ทอาจกอใหเกดความผดพลาด

ง. ปองกนชนงานเสยหาย

จ. ปองกนเครองจกรเสยหาย

ฉ. ปองกนการบาดเจบ

สาเหตของความผดพลาด (Error) ในการผลต พอจะจ าแนกไดดงน

ขามไปบางขนตอน หรอกระบวนการ

23

ก. ปฏบตงานผดพลาด เนองจากไมท าตามวธการทก าหนด (Standard Procedure)

ข. ใชเครองมอผด หรอปรบตง (Set Up) เครองจกรผด ไมตรงกบผลตภณฑทผลตอย

ค. ลมประกอบบางชนสวน หรอประกอบผดบางชนสวน

ง. เกดความผดพลาดในการซอมเครองจกร ท าใหของเสยเกดขน

ตวอยางอปกรณ Poka Yoke อาจจะเปน Guide/Reference/Interference Pin,

Template, Counter, Stopper, Limit Switch และ Sensor เปนตน

2.6.8 การผลตงานดวยขนาดลอตเลกๆ (Small Lot Production)

การผลตงานดวยลอตเลกๆ ถอเปนหลกการ หรอเทคนคทส าคญของระบบการผลตแบบ

ลน ซงมขอดดงน คอ

ก. ใชเวลาในการผลตงานหนงลอตสนลง เนองจากงานมจ านวนนอย ไมตองรอถง

จ านวนมากๆ แลวจงสงไปกระบวนการหลง ท าใหการไหล (Flow) ไดดขน

ข. เวลาในการผลต (Lead Time) ของลอตงานสนลง เนองจากการรอคอย (Waiting)

ลดลง

ค. ตอบสนองความตองการของลกคาไดดขน

ง. จ านวนสนคาคงคลงลดลง

จ. ลดการแกปญหาเฉพาะหนา (Fire Fighting) เนองจากเมอมสนคาคงคลงนอยลง

ปญหาตางๆ ทเคยซอนอยจะเผยออกมาใหเหน ท าใหเกดการแกปญหาทสาเหต และก าจด

ปญหาไดอยางถาวร

ฉ. เมอจ านวนสนคาคงคลงนอยลง ท าใหใชพนทนอยลงดวย ท าใหใชพนทในโรงงานได

คมคาขน และมพนทเหลอส าหรบความจ าเปนอนๆ ในการผลต

ในการทจะท าใหเกดการผลตเปนลอตเลกๆ ได จ าเปนอยางยงทจะตองท าใหสงเหลาน

เกดขนกอน ไดแก

ก. การไหลของงาน (Flow) งานจะไหลไดกตอเมอสามารถแกปญหาของการเสยหาย

(Breakdown) ของเครองจกรไดกอน ซงกคอ ควรจะท า TPM กอน เพอใหเกด Zero

Breakdown และสามารถใชประโยชนจากเครองจกรไดเตมท และมประสทธภาพ

ข. เทคนคทชวยใหการไหลของงานเปนไปไดอยางด ลดงานกองรอ กคอ การใชคมบง

(Kanban)

ค. การปรบตงทรวดเรว (Quick Changeover) หรอกคอ เทคนคของ SMED นนเอง

โดยธรรมชาต เมอการปรบตงเปนเรองยงยาก และใชเวลานาน พนกงานจะท างานใหไดจ านวน

24

มากทสดใหคมกบเวลาทเสยไปกอนทจะเปลยนรนการผลต ดงนน การทสามารถท าใหการ

ปรบตงท าไดรวดเรว จะท าใหมแรงตานลดลง เมอตองการเปลยนรนการผลตบอยๆ หรอผลต

ดวยลอตเลกๆ ซงจะเปนผลดตอการผลตแบบ Mixed Production ดวย

2.6.9 การผลตทเนนการไหลของงาน (Flow Based Production)

เปนสงทตองท าใหเกดกอนการผลตเปนลอตเลกๆ และการใชคมบง หลายๆ โรงงานไม

ประสบความส าเรจในการใชระบบคมบง (Kanban System) เนองจากไมสามารถแกไขปญหา

ของการเสยของเครองจกรได แตเรมใชระบบคมบงกอน ดงนน การดง (Pull) จงไมสามารถ

เกดขนได เนองจากปญหาของการใชงานเครองจกร (Machine Utilization) ท าใหไมมงานให

กระบวนการหลงดงไปใช

ในแนวคด หรอเทคนคนคอ อยาท าการใดๆ ทจะขดขวางใหการผลตเกดความไม

ราบเรยบ อยาขดจงหวะการผลต นนคอ ควรใชเวลาทมในการผลตใหคมคาทสด เวลา

เครองจกรเสยกควรรบซอม อยาใหมเครองจกรเดนเปลา (Idle) การบ ารงรกษาเชงปองกน หรอ

PM กตองรบท าอยาท าใหเสยเวลา โรงงานทไมสามารถควบคมเวลาเหลานได จงมปญหา

เกดขนในการไหลของงาน โดยเฉพาะอยางยงทเวลาเกยวกบ Breakdown และ PM

2.6.10 ทฤษฎของขอจ ากด (Theory of Constraint: TOC)

เครองมอลนตวนกลาวถง คอขวดของกระบวนการผลต หรอ Bottleneck นนเอง

กระบวนการทเปนคอขวด คอ กระบวนการทมรอบเวลา (Cycle Time) ยาวนานทสด หรอจะ

สงเกตไดจากการเปนกระบวนการทมงานกองรอมากทสด เนองจากมความเรวในการผลตทต า

นนเอง

ดงนน จะเหนไดวาการทจะไดสนคาออกจากการผลตเทาไร ขนอยกบก าลงการผลตของ

คอขวดเปนหลก ดงนน ในการผลตไมจ าเปนตองเรงเอาตพต (Output) ทกกระบวนการ เพราะ

อยางไรกตามกจะไดสนคาเทากบกระบวนการทเปนคอขวดปจจบนอยเชนเดม การท าใหได

Output ของกระบวนการผลตเพมขน ท าไดโดยเพมก าลงการผลตทคอขวดปจจบน ซงจะท าให

เกดคอขวดตวใหมเชนกน เพยงแตวาผลลพธทไดเปนดงทตองการแลว

การจดการกบกระบวนการทเปนคอขวด ควรปฏบตดงน

ก. ใหมงานเลยงกระบวนการทเปนคอขวดอยเสมอ อยาใหคอขวดวางงาน (Idle)

ข. การท างานทคอขวดตองด าเนนไปตลอดเวลาตามความจ าเปน โดยอาจจ าเปนตอง

สลบการพกของพนกงานหากมความตองการเอาตพตจ านวนมากๆ

25

ค. กจกรรมใดๆ ทท าใหคอขวดตดขดทางการผลต ควรท าใหเรวทสด ไมวาจะเปนการ

ซอมเครองจกร การบ ารงรกษาเชงปองกน (PM) เปนตน

ง. อาจจ าเปนตองมเครองจกร หรออปกรณส ารอง ส าหรบเครองจกรทเปนคอขวด

เพอใหการผลตด าเนนไปอยางตอเนอง (Continuous Flow)

2.6.11 การจดสายการผลตแบบเซลล (Cellular Manufacturing)

สายการผลตแบบเซลล เปนผงโรงงานชนดหนง ซงน าเครองจกรมาวางไวใกลๆ กน

ตามล าดบของการผลต (Process Sequence) หรอตามทศทางเดนของชนงาน (Material Flow)

โดยจะมคน เครองมอ และอปกรณ เปนของตนเอง และจะถกก าหนดไวแนนอนวาเซลลนจะตอง

ผลตสนคาอะไร หรอรนไหน แตสามารถเปลยนชนดของสนคาในการผลตได หากวาสามารถใช

เครองจกรรวมกนในเซลลนนๆ ได เซลลจ าเปนทจะตองท าใหสมดล (Line Balancing) เพอ

รกษาการไหลทดของงาน และควรใชสายการผลตแบบเซลล รวมกบระบบคมบงเพอใหเกดการ

ผลตแบบดงตามแนวคดของลน

การวางผงโรงงาน คอ การจดคน เครองจกร และวสดใหอยในต าแหนงตางๆ เพอการ

ผลต โดยทวไปสามารถแบงผงออกไดเปน 2 ชนด ไดแก

ก. ผงโรงงานแบบกระบวนการ (Process Layout/Functional Layout/Job Shop) เปน

การจดใหเครองจกรชนดเดยวกนอยในบรเวณเดยวกน ผงแบบนจะท าใหโรงงานถกแบง

ออกเปนแผนกตางๆ จะมการผลตสนคาไดหลายชนดในแผนก (Shop) ตางๆ

ข. ผงโรงงานแบบผลตภณฑ (Product Layout/Flow Shop) เปนการจดเครองจกรให

วางเรยงตามล าดบของขนตอนการผลต หรอตามทศทางการไหลของชนงานในบรเวณหนงจะ

ผลตสนคาเพยงอยางเดยว ถามสนคาหลายชนดกจะมหลายบรเวณ การจดสายการผลตแบบ

เซลล จดอยในผงโรงงานแบบผลตภณฑ

ขอดของการจดสายการผลตแบบเซลล มดงนคอ

ก. ใชเวลาในการผลตนอย เนองจากระยะทางในการขนยายวสดสน

ข. ควบคมการผลตไดงาย

ค. การสอสารเปนไปไดด

ง. สงเสรมการท างานเปนทม

จ. การไหลของงานดขน

2.6.12 การผลตแบบดง และคมบง (Pull System and Kanban)

26

ก. ระบบการผลตแบบดงจะมลกษณะดงตอไปน

1. ผลตตามความตองการของลกคา (Customer Demand) ไมไดผลตตาม

แผนการผลต (MPS) ของบรษท ซงไดจากการพยากรณความตองการ เปนลกษณะของ

การผลตตามค าสงซอ (Made To Order)

2. แตละสถานงาน (Work Station) มความเชอมโยงกน (Link) สมพนธซงกนและ

กน กระบวนหนาจะท าการผลตใหเพยงพอตอความตองการของกระบวนหลงเทานน

และจะหยดการผลต เมอกระบวนการหลงผลตไมทน กระบวนการหลงจะรองของานจาก

กระบวนหนา เมอมความตองการงานเกดขน เปนการผลตทเขาจงหวะกน ไมใชตางคนตางท า

โดยท าเทาทจ าเปนเทานน ดงนน จงเปนการลดความสญเปลา (Waste) ทเกดขน โดยเฉพาะ

การผลตมากเกนไป (Over Production) การรอคอย (Waiting) และการมสนคาคงคลงเกนความ

จ าเปน (Unnecessary Inventory)

3. มการสอสารทด เนองจากมความเชอมโยงกน

4. ปญหาไมถกซอนไว (Smoke Out Problem) เพราะแตละกระบวนการ จะมความ

เชอมโยงสมพนธกน

5. เมอกระบวนการหนงเกดปญหาขน กจะท าใหกระบวนการอนๆ ไมสามารถท าการ

ผลตไดเชนกน เมอแกปญหาไดเทานน ระบบจงจะด าเนนตอไปได ดงนน จะท าใหเกดการ

แกปญหาทรากของปญหา (Root Cause)

6. ปรมาณสนคาคงคลงต า เนองจากจะผลตกตอเมอกระบวนการหลงตองการงาน

เทานน

7. เวลาในการผลตสน เนองจากมงานกองรอนอย

ข. คมบง

เปนภาษาญปน แปลวา บตรสญญาณ เปนเครองมอทใชคการผลตแบบดง นอกจากนน

ยงเปนเครองมอส าคญของการผลตแบบทนเวลาพอด (JIT: Just In Time) อกดวย

คมบง เปนสญลกษณทกระบวนการหลงใชเบกงานจากกระบวนการหนา โดยสามารถ

เบกปรมาณงานไดเทากบจ านวนบตรคมบงทมอยเทานน โดยบตรคมบงของแตละกระบวนการ

จะถกออกแบบไวแลววา หนงบตรคมบง สามารถเบกงานไดเทาไร การใชคมบงจงสามารถ

ควบคมสนคาในกระบวนการผลตไดตามทไดออกแบบไว และยงใชส าหรบสอสารถงความ

ตองการในการผลตอกดวย

กฎ 6 ขอ ในการใชงานคมบง ใหมประสทธผล มดงน คอ

27

1. กระบวนการซงเปนลกคา (Customer Processes) ภายในสงชนงานดวยจ านวนท

แนนอนดวยบตรคมบง

2. กระบวนการซงผจดสงภายใน (Supplier Processes) ผลตชนงานดวยปรมาณท

แนนอน และเปนไปตามล าดบ ตามทไดรบบตรคมบง

3. หามผลต หรอเคลอนยายชนงาน โดยปราศจากคมบง

4.ชนงานทงหมด และวตถดบตองมบตรคมบงแนบอยดวยเสมอ

5. ชนงานทเปนของเสย และจ านวนไมถกตองจะตองไมถกสงไปกระบวนการถดไป

6. จ านวนบตรคมบงจะถกพจารณาลดจ านวนลง เพอลดระดบของสนคาคงคลง และท า

ใหเหนปญหาทซอนอย (Reveal Problems)

2.6.13 การปรบเรยบการผลต (Smooth Production Sequence)

การปรบเรยบการผลต คอ การผลตงานทมปรมาณสม าเสมอคงทตลอดชวงเวลาการ

ผลต โดยผลตทกรน Model) ทกวน ตามความตองการของลกคา ถอวาเปนการลดความผนแปร

(Mura/Variation) ในการผลต

การปรบเรยบการผลต จะท าใหเกดการไหลของงานอยางราบเรยบ และสม าเสมอ

(Steady Flow) ซงจะท าใหการควบคมการผลตเปนไปไดอยางงาย การปรบเรยบการผลต เปน

สงทตองท ากอนการตดตงระบบคมบง เนองจากระบบคมบง จะใชงานไดด เมอการผลตมการ

ไหลของงานอยางราบเรยบสม าเสมอกอน

โดยทวไป ในปจจบน มลกษณะการผลตอย 2 ลกษณะ คอ

ก. การผลตรนเดยว คราวละมากๆ (Batch Production)

ข. การผลตแบบผสมรน (Mixed Production)

2.6.14 ดชนชวดผลการปฏบต (Performance Metric)

ในทางการบรหารธรกจ อาจเรยกตวชวดส าคญวา KPI (Key Performance Indicator)

กไมไดตางอะไรกบ Performance Metrics ของลน ซงตองมการวด และน าเสนอใหทกคนทม

สวนรวมในความส าเรจเหนได (Visibility) เชนเดยวกน ดงนน ตวชวดเปรยบเสมอนเขมทศ

บอกวาตองด าเนนการไปในทศทางใดเพอการบรรลเปาหมาย กจกรรมตางๆ ทไดท าลงไป ให

ผลลพธทดหรอไม สามารถรไดจากการวด การวดท าใหเกดการโปรงใส (Transparence) ในการ

ปฏบตงาน

การวด หรอตววดทด ควรเปนไปตามหลกการของ SMART กลาวคอ

28

ก. เฉพาะเจาะจง (Specific) ควรชชดวาเปนการวดอะไร ทไหน โดยเฉพาะเจาะจง

ไมใชเปนไปโดยกวางๆ การไมเจาะจง ท าใหมค าถามตามมามากมาย และไมรวาตองแกไข หรอ

ปรบปรงทไหน

ข. สามารถวดผลได (Measureable) เมอสามารถวดผลได ท าใหตดตามผลงาน (Follow

up) ได และเกดความโปรงใสขน ความโปรงใสท าใหผท างานนน เกดก าลงใจในการท างานให

ส าเรจ

ค. สามารถท าใหบรรลผลได (Achievable) เพราะจะกระตนใหเกดก าลงใจในการท า แต

ตองทาทายความสามารถดวย

ง. ตรงประเดน (Relevant) หรอเกยวของกบสงทสนใจอย ถาเปนการวดในแผนกกควร

สอดคลองสนบสนนกบเปาหมายของบรษทดวย (Alignment)

จ. มก าหนดเวลาทแนนอน (Time Bound) ขอนส าคญมาก เนองจากตวชวดทไม

ก าหนดเวลาในการบรรลผลลพธทตองการ จะขาดการดแลเอาใจใสตดตาม ซงท าใหตววดไม

สามารถผลกดน (Drive) ผลส าเรจได

ความบกพรอง โดยทวไปของการวดผลการปฏบตงาน มดงนคอ

ก. โฟกสแคบเกนไป (Narrow Focus) ท าใหแกไขไมทนในบางเรองส าคญทขามไป

ค.โฟกสการวดเฉพาะทมขอมลพรอม ท าใหบางเรองทยงไมมขอมล (Data) แตเปนสง

ส าคญถกมองขามไป

ง. มตววดมากเกนไป ท าใหใชขอมล เพอการปรบปรงไดไมทวถง ท าใหผลลพธไมด

เทาทควร

จ. ตววดมความขดแยงกบเปาหมายขององคกร

การวดโดยทวไปในโรงงาน จะเกยวของกบ PQCDSM ไดแก

ก. ผลตภาพของการผลต (Productivity)

ข. คณภาพของสนคา และกระวนการผลต (Quality)

ค. ตนทนของการผลต (Cost)

ง. การจดสงทตรงเวลา (Delivery)

จ. ขวญก าลงใจของพนกงาน (Morale)

ฉ. ความปลอดภยในการท างาน (Safety)

หากพจารณาดจะพบวา ตววดผลการปฏบตงาน (Performance Metric) กคอ C ในวง

ลอของการปรบปรง PDCA (Plan-Do-Check-Act) นนเอง ดงนน ตววดผลงานจงเปนกลไก

29

ส าคญยงในการผลกดนใหเกดการปรบปรงอยางตอเนอง (Continuous Improvement) หรอการ

ปรบปรงอยางกาวกระโดด (Breakthrough Improvement) กตาม

เมอจะจดท าตววดผลงาน สงตอไปน คอสงทควรพจารณา

ก. ควรตงชอตววดนนวาอะไร เพอประโยชนในการสอความ

ข. ใชตววดนเพออะไร ตองการเหนการกระท าอะไรเกดขนเมอมตววดน

ค. เปาหมายเปนเทาไร

ง. ค านวณตววดนนอยางไร

จ. ควรวดบอยขนาดไหน

ฉ. ควรรายงานใหผทเกยวของทราบบอยขนาดไหน

ช. ใครเปนผวด

ซ. ใครเปนผรายงาน

ฌ. ตองเอาขอมลมาจากไหน

ญ. ใครรบผดชอบฐานขอมล

ฎ. แนวทางการปรบปรงจะเปนอยางไร เมอผลจากตวชวดไปในทางทไมพอใจ

ฏ. จะท าใหทกคนเหนไดดวยวธใด อาจเปนบอรดขนาดใหญพอเหมาะ ซงคนท

เกยวของสามารถมองเหนไดโดยงาย เพอผลดในการสอสารเปาหมายรวมกน และท าใหทกคนม

สวนรวม (Participation) ในการบรรลเปาหมาย (Goal Achievement)

2.6.15 ไคเซน (Kaizen)

ไคเซน เปนภาษาญปน มความหมายวา การปรบปรงอยางตอเนองตลอดไป (Continual

Improvement) เนองจาก Kai หมายถง การเปลยนแปลง (Change) และ Zen หมายถง ด

(Good)

ไคเซน เปนแนวคดของการปรบปรงอยางตอเนองตลอดเวลา โดยเนนความมสวนรวม

(Participation) ของทกคนเปนหลก และเชอในปรมาณของสงทท าการปรบปรงมากกวาผลทได

จากการปรบปรง (Return) คอ เนนการปรบปรงหลายๆ สง ท าปรมาณมากๆ ถงแมวาผลลพธท

ไดจะดขนเพยงเลกนอย (Small Improvement) แตถาท าไปเรอยๆ อยางตอเนอง (Continuous)

มนกจะกลายเปนผลของการปรบปรงทยงใหญ (Big Improvement) ในอนาคต ในขณะท ซกซ

ซกมา จะเลอกท าโครงงาน (Project) ทใหผลตอบแทนทางการเงน (Financial Return) ทคมคา

เทานน ไมเนนทปรมาณ

30

ผลของการท าไคเซน ไมจ าเปนตองวดเปนตวเงนไดเทานน สงทวดเปนตวเงนไมได แต

เปนสงทท าใหเกดการปรบปรงกสามารถท าเปนกจกรรมของไคเซนได การท ากจกรรมของไค

เซนอาจเปนกลม หรอเดยวกได ขนกบเรองทท า โดยเรองทท าไคเซน อาจท าใหเกดสงเหลาน

ก. ระยะทางการคนยายลดลง

ข. รอบเวลาผลต (Cycle Time) ลดลง

ค. ผลตภาพเพมขน

ง. ใชพนทนอยลง

จ. งานออกดขน

ฉ. งานคางในกระบวนการผลต (Work in process) ลดลง

ช. คณภาพดขน

ซ. กระบวนการผลตสนลง

ฌ. ใชเวลาการตงเครองจกรลดลง

ญ. เพมความปลอดภย

ฎ. ขวญก าลงใจดขน

ทศนคตทควรสราง ใหเกดขนส าหรบการท าไคเซน มดงนคอ

ก. ทงความคดเกาๆ วาจะสามารถ ท าใหเกดขนไดอยางไร (Can not do)

ข. คดวาจะท าอยางไรดวยวธการใหมๆ เพอใหส าเรจ (If can be done)

ค. อยายอมรบค าแกตว

ง. ไมตองแสวงหาความสมบรณแบบ 100%

จ. แกไขขอผดพลาดทนททพบ อยารอ

ฉ. ไมจ าเปนตองใชเงนมากมาย เพอการปรบปรง

ช. คดวาปญหาชวยใหมโอกาสไดฝกฝนสมองมากขน จงวงเขาหาปญหาเพอท าการ

แกไข

ซ. ถาม “ท าไม” อยางนอยหาครง จนกระทงพบรากของปญหา (Root Cause)

ฌ. ความคดของคนสบคน ดกวาความคดของคนคนเดยว

ญ. การปรบปรงใหดขน ไมมจดจบ และไมมทสนสด

31

2.6 สรป จากการน าแนวคดลน เขามาระบกจกรรมทกอใหเกดคณคาและไมเกดคณคา รวมถงมง

ก าจดความสญเปลาทง 7 ประการในกระบวนการท างานเพอใหสอดคลองกบหวงโซอปทานแบบ

ลนจากผสงมอบซงกคอหนวยงานจดซอไปจนถงลกคากคอหนวยงานท ารบวตถดบ โดยอาศย

วธการสายธารแหงคณคา 5 ขนตอนเขามาจดการ และน าเครองมอของแนวคดลนเขามา

ประยกตใช ไดแก การควบคมดวยสาย (ความถกตอง), การมมาตรฐานการท างาน (คมอการ

ปฏบตงาน), ผงแหงคณคา (ระบคณคาของกจกรรมหรองานทท า), การลดเวลา (ก าจดความสญ

เปลาทเกดจากกจกรรมทไมเกดคณคา), การสรางการไหลของงานหรอกจกรรม (ท าใหเกดการ

ท างานทราบเรยบ ไมตดขดและใชเวลาในการท างานคมคาและกอประโยชนใหมากทสด) และ

การปรบปรงอยางตอเนองหรอไคเซน ซงหมายถงการมงเนนการปรบปรงอยางตอเนอง

ตลอดเวลาโดยมงเนนการท างานทใหผลตอบแทนของเวลาหรอตนทนคาใชจายดานแรงงานท

สญเสยไปในกจกรรมทไมเกดคณคา ซงการน าเครองมอตางๆ จะถกสอดแทรกเขาไปในบท

ถดไป

32

บทท 3 วธการด าเนนโครงงาน

3.1 กลาวน า ในการท าโครงงานนจะเปนการประยกตใชแนวคดลนและเครองมอลนตางๆ เขาชวยใน

การปรบปรงกระบวนการจดซอและท ารบวตถดบ โดยอาศยเทคโนโลยเวบเขาสนบสนนและ

ทดแทนบางกระบวนการ โดยในบทนจะแบงขนตอนในการด าเนนโครงงานออกเปน 2 สวนหลก

ใหญๆ คอ ขนตอนการด าเนนงานและขนตอนการออกแบบระบบงาน

3.2 ขนตอนการด าเนนงาน ในขนตอนการด าเนนงานนไดก าหนดวธการด าเนนโครงการตามรปแบบการจดท าผง

แหงคณคาตามคณนพนธ บวแกว (2551) [4] ทแสดงในรปท 3.1 โดยน าเครองมอลนเขามา

ประยกตใชตามแตละขนตอน

เรมตงแตการก าหนดผทจะไดรบคณคาในโครงงานน การศกษาและเกบขอมลจากพนท

จรงเพอน ามาวเคราะหและแสดงในขนตอนถดไป การวาดแผนผงแสดงสถานะปจจบนเพอหา

ความสญเปลาทอยในกระบวนการและหาแนวทางในการขจด ถดมาจะเปนการวาดแผนผง

สถานะอนาคตทควรเปน พรอมก าหนดแนวทางปฏบต และด าเนนการเพอใหบรรลตามแนวทาง

ทไดก าหนด พรอมประเมนผลภายหลงการด าเนนงาน เพอจะไดน าผลมาปรบปรงแกไขและจ า

ท าใหเปนมาตราฐานตอไป

33

�

(Current VSM)

(Future VSM)

รปท 3.1 แผนผงการด าเนนโครงงานตามรปแบบการจดท าผงแหงคณคา 3.3 การศกษาและเกบขอมลจากพนทจรง จากการเขาไปส ารวจรบทราบถงปญหาดงกลาวในกระบวนการและการเขาไปศกษา

ปญหาดงกลางอยางละเอยดดวยการน ามาตรฐานการท างาน (เครองมอลน) ของฝายจดซอเขา

มาวเคราะห รวมถงการใชเครองมอเทคนคของญปน 5 Gen โดยใช 3 Gen แรกทเปนสวน

ส าคญอยางยงในการจดการกระบวนการและหาปญหาเพราะจะท าใหไดสาเหตทแทจรงของ

ปญหานนๆ ไดแก สถานทเกดเหตจรง (Genba), ขอเทจจรง (Genbutsu), ณ สภาพการณจรง

ของการเกดขอมล (Genjisu)

34

รปท 3.2 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอปจจบนทมอย

35

รปท 3.2 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอปจจบนทมอย (ตอ)

36

ในสวนของการเกบรวบรวมขอมลเพมเตมไดแก การจดเกบขอมลในรปของการจดท า

ขนตอนการท างานและการบนทกเวลา ซงประกอบดวยรายละเอยดดงน

1. เวลาน ารวมกอนท าการปรบปรงกระบวนการ

2. เวลาน ารวมหลงการปรบปรงกระบวนการ

3. จ านวนขนตอนกอนท าการปรบปรงกระบวนการ

4. จ านวนขนตอนภายหลงการปรบปรงกระบวนการ

จากนนจงน าขอมลทงหมดทไดไปจดท าผงแสดงสายธารคณคาของการกระบวนการ

จดซอในปจจบนดงรปท 3.3และ 3.4 ตามล าดบ

รปท 3.3 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอปจจบน

จะพบวาขนตอนในกระบวนการจดซอถกแบงออกเปน 2 สวนทเกยวของกนคอ

กระบวนการจดซอ และกระบวนการท ารบวตถดบ ซงประกอบไปดวยกจกรรมแตะละ

กระบวนการคอ 5 กจกรรมและ 8 กจกรรมตามล าดบไดแก

กจกรรมของงานค าสงซอ(รปท 3.3)

1. รบขอมลการสงวตถดบจากฝายวางแผนการผลตทางอเมล

2. Export ขอมลจากระบบวางแผนการผลตมาเปนไฟลสเปดชด

3. สงขอมลตามไฟลสเปดชตไปยงผผลตชนสวนรายยอย

4. รอรบขอมลยนยนอเมลจากผผลตชนสวนรายยอย

5. บนทกขอมลค ายนยนลงในฐานขอมล

37

รปท 3.4 กระบวนการมาตรฐานการท างานของการท ารบวตถดบปจจบน

กจกรรมของงานรบขอมลและวตถดบ (รปท 3.4)

1. รบขอมลจากผผลตชนสวนรายยอยทางอเมล

2. บนทกขอมลจากอเมลมาเปนไฟลสเปดชด

3. แปลงขอมลไฟลสเปดชดไปเปนเทกซไฟล

4. Import ขอมลจากเทกซไฟลเขาไปยงระบบวางแผนกการผลต

5. บนทกค ายนยนลงในฐานขอมล

6. ฝายท ารบชนสวนวตถดบตรวจสอบขอมลในระบบจดซอ

7. ฝายท ารบชนสวนวตถดบท ารบชนสวนเพอเตรยมสงคลงวตถดบ

8. ฝายท ารบชนสวนวตถดบบนทกค ายนยนลงในฐานขอมล

จากตวอยางเมอพจารณากจกรรมโดยการบนทกเวลาในการท างานแตละขนตอนของ

การท ารบวตถดบปจจบนจะไดขอมลตามตารางท 3.1 ตอการปฏบตงาน 1 ครง รวมเปนเวลา

11.5 นาทในการปฏบตงาน และกระบวนการดงกลาวตองจดท าทงหมดตามจ านวนรายของ

ผผลตชนสวนรายยอยทงหมด 56 รายจากทมอยในปจจบนทด าเนนการอย ซงในขนตอนถดไป

จะเปนการวาดผงผานสายธารคณคา และบงชความสญเปลาทง 7 ประการเปนแนวทางในการ

พจารณาตามขนตอนถดไป

38

ตารางท 3.1 การบนทกเวลาในแตละกจกรรมของงานรบวตถดบกอนการปรบปรง

3.4 การวาดแผนผงสายธารคณคาของสถานะปจจบน

แนวคดของการปรบปรงในสายธารคณคาทส าคญคอ การพจารณากระบวนการกจกรรม

ทงนในสายธารคณคาจะท าใหเหนการไหลของวตถดบและสารสนเทศทงหมดและเลอกปรบปรง

สวนทท าใหเกดประโยชนสงสด จากการวเคราะหหาจดทท าใหเกดความสญเสยมากทสด การ

วาดแผนผงสาธารคณคานน สามารถชวยใหผศกษามองเหนภาพการไหลของขอมลสารสนเทศ

ของกระบวนการจดซอ ซงถอไดวาแผนผงสายธารคณคานน เปนเครองมอตวหนงทใชในการ

ปรบปรงกระบวนการทขาดไมได

อยางไรกตามการจะปรบปรงกระบวนการใดๆ จะตองรจกสงเกตและเขาใจใน

กระบวนการนนๆ กอน โดยยดหลกการ 5 Genจากขนตอนแรก (3.3) แลวจงท าการวาดแผนผง

กระบวนการออกมา เพอทจะชวยใหมองเหนภาพจรงของความสญเปลาทมาขดขวางการไหลได

ชดเจนยงขน การระบกจกรรมทงหมดทเกดขนในสายธารคณคาส าหรบการจดการกระบวนการ

จดซอนน จะชวยใหสามารถมองเหนขอมลสารสนเทศในการไหลของขอมลทแทจรงได ดงน

1. มองเหนภาพการไหลของขอมลสารสนเทศในทงกระบวนการจดซอทงหมด

2. มองเหนภาพวธการท างานของฝายจดซอทใชในการด าเนนการปจจบน

3. มองเหนสวนทเปนปญหา และแหลงทท าใหเกดความสญเปลา

4. เขาใจวธการด าเนนงานจรงๆ ไดอยางลกซงยงขน

ในขนตอนนจะเปนการวาดแผนผงของกระบวนการท างานในปจจบน ซงจะท าให

มองเหนภาพการไหลของขอมลสารสนเทศในกระบวนการจดซอ และสามารถระบถงปญหาและ

39

ความสญเปลาทเกดขน โดยเรมจากวางผงสายธารคณคาของการรองขอขอมลจดซอสารสนเทศ

จนกระทงไดรบขอมลและท าการคดกรองขอมล จนสามารถน าขอมลเหลานนไปใชงานไดจรงใน

กจกรรมถดไปได

โดยอาศยเครองมอแผนผงการไหลในกระบวนการ (Flow Process Chart) จาก 17

เครองมอนกคดโดย วนรตน จนทกจ (2548)[7] ซงจะแสดงถงขนตอนยอยๆ ทเกดขนใน

กระบวนการท างาน เพอทจะแสดงใหเหนภาพชดเจนยงขน และงายตอการจดการประโยชนจาก

การใชแผนผงการไหลในกระบวนการ คอ สามารถก าจดงานทไรประสทธภาพและงานทไม

กอใหเกดมลคาเพมออกไปได โดยอาศยสญลกษณทแทนการไหลในกระบวนการดงตารางท

3.1

ตารางท 3.2 สญลกษณทใชในการเขยนแผนผงการไหลในกระบวนการ

จากกระบวนการจดซอในรปท 3.3 และ 3.4 ตามล าดบ พบวามยงมบางขนตอนซง

ระบบวางแผนการผลตหลกของบรษทไมไดถกออกแบบมาใหครอบคลมกระบวนการทตอง

จดเรยงขอมลหลงดวยมอผานไฟลสเปดชดจากการสรางแผนผงการไหลในกระบวนการกจกรรม

จดซอไดแกกจกรรมดงน

1. รบขอมลการสงวตถดบจากฝายวางแผนการผลตทางอเมล

2. Export ขอมลจากระบบวางแผนการผลตมาเปนไฟลสเปดชด

3. สงขอมลตามไฟลสเปดชตไปยงผผลตชนสวนรายยอย

40

และกจกรรมจดรบวตถดบไดแกกจกรรมดงน

1. รบขอมลจากผผลตชนสวนรายยอยทางอเมล

2. บนทกขอมลจากอเมลมาเปนไฟลสเปดชด

3. แปลงขอมลไฟลสเปดชดไปเปนเทกซไฟล

4. Import ขอมลจากเทกซไฟลเขาไปยงระบบวางแผนกการผลต

ดงแสดงในภาพการวมการเกดของแตละกจกรรม ในแผนผงการไหลของกระบวนการ

กจกรรมาการจดซอและท ารบวตถดบดงตารางท 3.3 ซงในขนตอนถดไปจะเปนหวขอของการ

บงชความสญเปลาในกระบวนการทเกดขน

ตารางท 3.3 การรวมการเกดของแตละกจกรรม ในแผนผงการไหลของกระบวนการของกจกรรมการจดซอและการท ารบวตถดบ

3.5 การบงชความสญเปลาในกระบวนการ ในขนตอนนจะเปนการระบถงคณคาทมองเหนไดดวยการวเคราะหคณคาและความสญเปลาในกระบวนการตามแนวคดแบบลน ปกตคณคาจะถกมองไดจาก 2 มมมอง คอ มมมองจากตวผปฏบตงานเองของฝายจดซอ และมมมองจากผด าเนนโครงการเพอสนบสนนคอฝายเทคโนโลยสารสนเทศ โดยพจารณาถงรอบเวลาของแตละกจกรรมและจ านวนขนตอนทตองปฏบต โดยมงใหความสนใจในกจกรรมทสงผลกระทบตอผปฏบตงาน

41

ในกระบวนการดงกลาวจะพจารณาขนตอนและกจกรรมทงหมดทเกดขนผานสายธารคณคา โดยยดความสญเปลาทง 7 ประการเปนแนวทางในการพจารณาซงประกอบไปดวย

1. ความสญเปลาทเกดจากการผลตมากเกนไป

2. ความสญเปลาทเกดจากการรอคอย

3. ความสญเปลาทเกดจากการขนสง

4. ความสญเปลาทเกดจากการด าเนนงาน

5. ความสญเปลาทเกดจากสนคาคงคลง

6. ความสญเปลาทเกดจากการเคลอนไหว

7. ความสญเปลาทเกดจากชนงานมขอบกพรอง

ซงเมอพจารณาคณคาในแตละกจกรรมจงไดผลออกมาดงตารางท 3.3

ตารางท 3.4 มมมองคณคากจกรรมของกระบวนการการจดซอและท ารบวตถดบปจจบน

จะพบวาในมมมองของกจกรรมทไมเกดคณคาตามกระบวนการของฝายเทคโนโลย

สารสนเทศมอย 2 กจกรรมของงานจดซอไดแกขนตอน (2) Export ขอมลจากระบบวางแผนการ

ผลตมาเปนไฟลสเปดชด, (3) สงขอมลตามไฟลสเปดชตไปยงผผลตชนสวนรายยอย

42

และ 2 กจกรรมของงานรบวตถดบไดแกขนตอนท (2) บนทกขอมลจากอเมลมาเปน

ไฟลสเปดชด, (3) แปลงขอมลไฟลสเปดชดไปเปนเทกซไฟล

ซงพบวากระบวนการดงกลาวเปนกระบวนการทไมกอใหเกดคณคาในประเภทความสญ

เปลาทเกดจากการด าเนนงาน (Over Processing) โดยทางฝายเทคโนโลยสารสนเทศมมมมอง

ในเรองของคณคาคอการท างานในกจกรรมดงกลาวสามารถพฒนาเทคโนโลยเขามาชวยรองรบ

การด าเนนการไดท าใหสามารถลดเวลาการท างานลงโดยไมตองเสยเวลามานงด าเนนการท า

กจกรรมเองทงหมดหรอโดยใชเวลาเพยงเลกนอยในท ากจกรรมนนๆ และเปลยนเวลาทเหลออย

ไปใชในการตรวจสอบความถกตองของสารสนเทศทจะใชในการด าเนนกจกรรมนนแทนจะชวย

ใหเกดประสทธผลและคณคามากกวา

ในขนตอนถดไปจะไปเปนการบงชความสญเปลาทเกดจากการวเคราะหกระบวนการน

ไปด าเนนการจดการผงคณคาแหงอนาคตตอไป

3.6 การเขยนผงคณคาแหงอนาคต ในขนตอนนจะเปนการขจดขนตอนทไมกอใหเกดคณคาในการปฏบตงานออกไป โดย

อาศยเครองมอดานเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยในการ จดการขอมลทงหมดเชอมผาน

ฐานขอมลทงหมดโดยจะกลาวในหงขอโครงสรางของระบบสารสนเทศ

จากรปท 3.5 จะเหนไดวาเมอปรบปรงกระบวนการจดซอเดมโดยการขจดกจกรรมทไม

เกดคณคาออกไปไดแกกจกรรมรบขอมลการสงวตถดบจากฝายวางแผนการผลตทางอเมลและ

กจกรรม Export ขอมลจากระบบวางแผนการผลตมาเปนไฟลสเปดชด โดยรวมเปนเพยง

กจกรรมเดยวคอ ระบบรบขอมลการสงวตถดบจากฝายวางแผนการผลตทางอเมลและแปลงเปน

ไฟลสเปดชดและจดสงไปยงผผลตชนสวนรายยอย

รปท 3.5 รปแสดงกระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอแหงอนาคต

43

จากรปท 3.6 จะเหนไดวาเมอปรบปรงกระบวนการท ารบวตถดบเดมโดยการขจด

กจกรรมทไมเกดคณคาออกไปไดแกกจกรรมบนทกขอมลจากอเมลมาเปนไฟลสเปดชด และ

กจกรรมแปลงขอมลไฟลสเปดชดไปเปนเทกซไฟล โดยรวมเปนเพยงกจกรรมเดยวคอระบบ

บนทกขอมลจากจากผผลตมาแปลงเปนเทกซเปนไฟลพรอมน าเขาสระบบวางแผนการผลต

รปท 3.6 รปแสดงกระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอแหงอนาคต จากการศกษาจะพบวากจกรรมทถกขจดออกไปโดยพจารณาคณคาของกจกรรมทไม

เกดคณคาออกไปจะพบวาเมอมการด าเนนการปรบปรงดงกลาวจะสามารถลดเวลาการท างาน

ในกระบวนจดซอออกไปเปนเวลา 7 ชวโมงโดยเหลอเพยงเวลานอยกวา 20 นาทส าหรบ

ประมวลขอมลผานเทคโนโลยสารสนเทศ และ สามารถลดเวลาการทงานในกระบวนการท ารบ

วตถดบออกไปเปนเวลา 4 ชวโมงจากเดมเหลอเพยงเวลานอกวา 40 นาท ส าหรบตรวจสอบ

ความถกตองของขอมลกอนด าเนนการท ากจกรรมถดไปในผงกระบวนการ

ซงจากการปรบปรงขนตอนกจกรรมใหมพบวาจากเดนขนตอนของกจกรรมลดลงจาก

เดม 8 ขนตอนเหลอเพยง 7 ขนตอนและมเวลารวมลดลงเหลอเพยง 7 นาท (จากเดม 11.5

นาท) ตามตารางท 3.5

44

ตารางท 3.5 การบนทกเวลาในแตละกจกรรมของงานรบวตถดบหลงการปรบปรง

จะเหนไดวาเมอพจารณาโดยรวมดงตารางท 3.6 ซงแสดงกระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอปจจบนรวมทงหมดโดยประมาณจากจ านวนผผลตชนสวนรายยอย 56 รายจะเหนวาจ านวนเวลาในการท ากจกรรมหลกบางขนตอนลดลงจากเวลารวมทงหมดอยางเหนไดชดเจน ตารางท 3.6 แสดงกระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอปจจบนหลงปรบปรง

45

3.7 การวเคราะหความตองการและการออกแบบระบบใหม จากแผนผงสายธารคณคาของสถานะอนาคต ไดน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวย

ลดความสญเปลาในกระบวนการท างานทท าดวยมอใหเปนแบบอตโนมตมากทสดโดยการ

พฒนาระบบงานจดการจดซอจะมแนวทางในการพฒนาดวย การพฒนาโปรแกรมขนเอง ( In-

House/Custom Development) เนองจากระบบงานจดการจดซอในโครงงานนมความซบซอน

ไมมากจนเกนไป หากพจารณาขอดของการพฒนาโปรแกรมขนใชเอง มขอดดงน

1. โปรแกรมทพฒนาขนเอง สามารถตอบสนองความตองการตอผใชมากทสด เนองจาก

เจาของระบบงานเปนบคคลภายในองคกร ไมตองกงวลกบการเปลยนโปรแกรมทตองเสย

คาใชจายเพม

2. ลดคาใชจายในดานของอปกรณฮารดแวร เนองจากภายในองคกรสามารถจดหา

อปกรณทจ าเปนตอการใชงานไดทนท ไมจ าเปนตองจดซอฮารดแวรใหม

3. หากระบบเกดขดของ ผใชงานสามารถเรยกใชบรการจากผพฒนาไดทนท

3.8 สถาปตยกรรมของระบบจดการจดซอ ในโครงงานน สถาปตยกรรมของระบบจะเปนโครงขายแบบไคลเอนตเซรฟเวอร ซง

แสดงดงรปท 3.11 เนองจากสรางสมดลไดดในดานของการประมวลผลระหวางเครองเซรฟเวอร

กบไคลเอนต กลาวคอสถาปตยกรรมโครงขายแบบไคลเอนตเซรฟจะมการแบงการประมวลผล

ระหวางเครองเซรฟเวอร และเครองไคลเอนต

ในรปท 3.11 เมอไคลเอนตตองการรองขอขอมลบางสวนจากเซรฟเวอร เครอง

เซรฟเวอรจะสงเฉพาะขอมลบางสวนทตองการเทานนผานโครงขายมายงเครองไคลเอนตเพอให

เครองไคลเอนตน าไปประมวลผลตอไป จงท าใหการท างานแบบไคลเอนตเซรฟเวอรลดทรา

ฟฟกบนโครงขายลงไดมาก ซงรวมทงการใหบรการแอปพลเคชนทเกยวกบการเขาถงขอมล

(Data Access Logic) ตางๆ จะอยทศนยกลางคอตวเซรฟเวอร โดยจะมตวบรหารจดการขอมล

หรอ DBMS เปนตวคอยจดการอยเบองหลง

ส าหรบในโครงงานนสถาปตยกรรมของระบบจดการจดซอจะอาศยโครงสรางพนฐาน

ของโครงขายคอมพวเตอรในองคกรเปนหลก และใชเวบเบราวเซอรในการเขาถงขอมลจดซอท

พฒนาขนใหม ซงจะแตกตางกบกระบวนการจดซอแบบเดม ทผปฏบตงานตองอาศยกระบวนรป

แบบเดมทท าดวยมอสามารถ จากขอดของระบบจดการจดซอใหมทอาศยเวบแอปพลเคชนและ

ระบบฐานขอมล ท าใหผปฏบตงานไมมความจ าเปนตองตดตงโปรแกรมเพมเตมบนเครอง

46

คอมพวเตอรแตอยางใด ซงเปนการใชทรพยากรทมอยใหเกดประสทธภาพสงสดและสอดคลอง

กบแนวคดแบบลนทไดเพมขน

MRP System & Database Server

E-mail Server

Clients

Suppliers Client

Internet

Router

Switch HUB

Web Server

รปท 3.7 รปแสดงกระบวนการมาตรฐานการท างานของการจดซอปจจบน

47

3.9 สถาปตยกรรมโครงสรางของระบบสารสนเทศ

ในหวขอนจะแสดงแผนผงการไหลของระบบสารสนเทศทไดออกแบบโดยใชชอวาระบบ

แลกเปลยนขอมลวตถดบ (Supplier Data Exchange System) ซงจะท าใหทราบถงการวเคราะหระบบ

และการออกแบบระบบโดยละเอยดวามแนวทางในการท างาน โดยมขนตอนการท างานของระบบดงน

3.9.1 Context Diagram Level 0

0

Supplier Data Exchange System

รปท 3.8 Context Diagram

48

จาก Context Diagram ท าใหเราไดทราบถง การท างานของระบบ Supplier Data Exchange

System ซงจะม External Entity อย 3 External Entity ไดแก 1. ผผลตชนสวน 2. พนกงานฝายจดซอ

และ 3. ผดแลระบบ ซงการท างานของระบบ Supplier Data Exchange Systemจะม Process ยอยๆ

ออกมาอก ดงภาพตอไปน

3.9.2 Data Flow Diagram Level 1

3

2

1 1

3

5

4

2

3

1

2

6

5

6

4

รปท 3.9 Data Flow Diagram Level 1

49

Data Flow diagram level 1 เปนการแตก Process ใหญๆทท างานในระบบ Supplier Data Exchange System และใน level 1 น จะม Process อย 6 Process คอ

1. เพมขอมลผใชงาน เปน Process ท ผดแลระบบท าการเพมผใชงานเขามาในระบบ 2. ปรบปรงขอมลผใชงาน เปน Process ท ผดแลระบบ พนกงานฝายจดซอและผผลตชนสวน

เขามาปรบปรงขอมลสวนตว หรอขอมลของผใชงานใหเปนปจจบน 3. น าเขาใบแจงหนกอนท าการแปลง คอ การทผใชงานในระบบทกคนเขามาน าเขาใบแจงหน

เขามาในระบบ 4. แปลงใบแจงหนสนคา คอ เมอผใชงานทกคนน าเขาใบแจงหนเขาไปในระบบแลวกจะท าการ

บนทกขอมลไวในระบบพรอมทงแสดงขอทลทงหมดเพอใหผใชงานยนยนการแปลงขอมลเปนไฟลCI Data แบบสมบรณ

5. สงออกใบแจงหนสนคา คอ เมอท าการแปลงใบแจงหนสมบรณแลว ผใชงานสามารถสงออกใบแจงหนเปนไฟล .CSV เพอน าไป ใชงานตอไป

6. แกไขใบแจงหนสนคา เมอพบวาใบแจงหนมขอผด สามารถแกไขใหมความถกตองไดใน Processท 6 น

50

Level 2 เปนการ แยกยอย ของ Process แตละ Process ใน level 1 ซงในระบบ Supplier

Data Exchange System ใน level 1 นนม 6 Process ท าใหแยกออกมาไดดงน

3.9.3 Data Flow Diagram Level 2 Process 1

1.2

1.3

1.1

3

1

2

รปท 3.10 Data Flow Level 2 Process 1 เพมขอมลผใชงาน

Level 2 Process 1 เพมขอมลผใชงาน เปนการ แยก Process จาก level 1 คอ Process 1

เพมขอมลผใชงาน ซงใน level 2 น สามารถแยกออกมาได 3 Processดงน

1.1 รบขอมลผใชงาน

1.2 ตรวจสอบขอมลผใชงาน

1.3 บนทกขอมลผใชงาน

51

3.9.4 Data Flow Diagram Level 2 Process 2

2.1

2.2

2.3

3

2.4

รปท 3.11 Data Flow Level 2 Process 2 ปรบปรงขอมลผใชงาน

Level 2 Process 2 ปรบปรงขอมลผใชงาน เปนการ แยก Process จาก level 1คอProcess 2

ปรบปรงขอมลผใชงาน ซงใน level 2 น สามารถแยกออกมาได 4 Process ดงน

2.1 รบขอมลผใชทตองการปรบปรง

2.2 คนหาขอมลผใชทตองการปรบปรง

2.3 ปรบปรงขอมลผใชงาน

2.4 บนทกขอมลผใชงานทปรบปรง

52

3.9.5 Data Flow Diagram Level 2 Process 3

3.1

3.2

3.3

5

รปท 3.12 Data Flow Level 2 Process 3 น าเขาใบแจงหนกอนท าการแปลง

Level 2 Process น าเขาใบแจงหนกอนท าการแปลงเปนการ แยก Process จาก level 1คอ

Process 3 น าเขาใบแจงหนกอนท าการแปลง ซงใน level 2 น สามารถแยกออกมาได 3 Process ดงน

3.1 รบขอมลใบแจงหนกอนท าการแปลง

3.2 ตรวจสอบขอมลใบแจงหนทน าเขามา

3.3 บนทกขอมลใบแจงหนกอนท าการแปลง

53

3.9.6 Data Flow Diagram Level 2 Process 4

4.1

5

4.2

4.3

6

1

2

3

4

รปท 3.13 Data Flow Level 2 Process 4 แปลงใบแจงหนสนคา

Level 2 Process แปลงใบแจงหนสนคา เปนการ แยก Process จาก level 1 คอ Process 4

แปลงใบแจงหนสนคาซงใน level 2 น สามารถแยกออกมาได 3 Process ดงน

4.1 แสดงขอมลใบแจงหนสนคากอนท าการแปลง

4.2 ท าการแปลงขอมลใบแจงนสนคา

4.3 ท าการบนทกขอมลใบแจงนสนคาทท าการแปลงแลว

54

3.9.7 Data Flow Diagram Level 2 Process 5

5.3

5.4

6

5.1

5.2

รปท 3.14 Data Flow Level 2 Process 5 สงออกใบแจงหนสนคา

Level 2 Process สงออกใบแจงหนสนคา เปนการ แยก Process จาก level 1 คอ Process 5

สงออกใบแจงหนสนคา ซงใน level 2 น สามารถแยกออกมาได 4 Process ดงน

5.1 รบขอมลใบแจงหนสนคาทตองการสงออก

5.2 คนหาขอมลใบแจงหนสนคาทตองการสงออก

5.3 แสดงขอมลใบแจงหนสนคาทตองการสงออก

5.4 สงออกใบแจงหนสนคา

55

3.9.8 Data Flow Diagram Level 2 Process 6

6.1

6.2

6.3

6.4

6

6.5

รปท 3.15 Data Flow Level 2 Process 6 แกไขใบแจงหนสนคา

Level 2 Process แกไขใบแจงหนสนคา เปนการ แยก Process จาก level 1 คอ Process 5

แกไขใบแจงหนสนคา ซงใน level 2 น สามารถแยกออกมาได 5 Process ดงน

6.1 รบขอมลใบแจงหนสนคาทตองการแกไข

6.2 คนหาขอมลใบแจงหนสนคาทตองการแกไข

6.3 แกไขขอมลใบแจงหนสนคา

6.4 บนทกขอมลใบแจงหนสนคา

6.5 รายงาน

56

ตารางท 3.7 ฐานขอมล Database

No Entity Data

1 ขอมลผผลตชนสวน รหสผขายสนคา, ชอผขายสนคา, ชอยอผขายสนคา, จ านวนวนท

จะสงสนคา

2 ขอมลรหสกลม

ผผลตชนสวน

รหสกลมผผลตชนสวน, รหสผผลตชนสวน

3 ขอมลผใชงาน รหสผใชงาน, รหสพนกงาน,ชอเขาใชระบบ, รหสผานเขาใชระบบ

, ชอ-สกล, อเมล, สถานะ

ขอมลชนสวนสนคา รหสชนสวน, รหสผผลตสนคา, ชอชนสวน, เลขชนสวน, ราคา ,

วนทใช, ชอยอผผลตชนสวน

5 ขอมลใบแจงหนท

ตองการแปลง

รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง, รหสผใชงาน, ชอไฟล

CSV ท ผใชงาน Import , วนเวลาทท าการอพโหลดไฟล

6 ขอมลใบแจงหน รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง, รหสผขายสนคา, รหส

ชนสวน, รหสผใชงานระบบ, จ านวนชนสวน, ล าดบชนสวน,

เลขทชนสวน, ลกษณะ, วนทออกใบแจงหน, วนทสงของ, เลขท

สงซอ, จ านวนทไดรบ, เลขทใบก ากบสนคา, ราคา,เลขทอางอง,

วนเวลาทท าการอพโหลดไฟล

57

3.9.9 Data Dictionary of Data Flow

Data Dictionary of Data Flow level 2 of process 1 เพมขอมลผใชงาน

ขอมลผใชงานทตองการเพม = ชอเขาใชระบบ + รหสพนกงาน +

รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมล + สถานะม

สทธเขาใชงานระบบ

ขอมลผใชงานทเพม = ชอเขาใชระบบ + รหสพนกงาน +

รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมล + สถานะม

สทธเขาใชงานระบบ

ขอมลผผลตชนสวน = รหสผผลตชนสวน

ขอมลรหสผผลตชนสวน = รหสกลมผผลตชนสวน

ขอมลผใชงาน = ชอเขาใชระบบ + รหสพนกงาน +

รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมล + สถานะม

สทธเขาใชงานระบบ

ขอมลผใชงานทผานการตรวจสอบ = ชอเขาใชระบบ + รหสพนกงาน +

รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมล + สถานะม

สทธเขาใชงานระบบ

ขอมลผใชงาน = ชอเขาใชระบบ + รหสพนกงาน +

รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมล + สถานะม

สทธเขาใชงานระบบ

Data Dictionary of Data Flow level 2 of process 2 ปรบปรงขอมลผใชงาน

ขอมลผใชงานทตองการปรบปรง = รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมล

ขอมลสวนตวทตองการปรบปรง = รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมลขอมลสวนตว

ทตองการปรบปรง = รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมล

ขอมลผขายสนคาทตองการปรบปรง = รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมล

ขอมลผใชงานทตองการปรบปรง = รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมล

ขอมลผใชงาน = รหสผานเขาใชระบบ + ชอ-สกล + อเมล

58

Data Dictionary of Data Flow level 2 of process 3 น าเขาใบแจงหนกอนท าการแปลง

ขอมลใบแจงหนทตองการน าเขาระบบ = รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง + ชอเขาใชงาน

ระบบ+ ชอไฟล CSV ท ผใชงาน Import

ขอมลใบแจงหนทผานการตรวจสอบ = รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง + ชอเขาใชงาน

ระบบ+ ชอไฟล CSV ท ผใชงาน Import

ขอมลใบแจงหนทตองการแปลง = รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง + ชอเขาใชงาน

ระบบ+ ชอไฟล CSV ท ผใชงาน Import

Data Dictionary of Data Flow level 2 of process 4 แปลงใบแจงหนสนคา

ขอมลการแปลงใบแจงหน = รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง + รหสผใชงาน

+ ชอไฟล CSV ท ผใชงาน Import + วนเวลาทท าการ

อพโหลดไฟล

ขอมลใบแจงหนทตองการแปลง = รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง + ชอเขาใชงาน

ระบบ+ ชอไฟล CSV ท ผใชงาน Import

ขอมลผผลตชนสวน = รหสผผลตชนสวน

ขอมลรหสผผลตชนสวน = รหสกลมผผลตชนสวน

ขอมลผใชงาน = ชอเขาใชระบบ

ขอมลชนสวน = รหสชนสวน + รหสผผลตสนคา + ชอชนสวน +เลข

ชนสวน

ขอมลใบแจงหนทแปลงเสรจแลว = รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง + รหสผขาย

สนคา +รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ + จ านวน

ชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน + ลกษณะ +

วนทออกใบแจงหน +วนทสงของ + เลขทสงซอ +

จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา + ราคา +

เลขทอางอง + วนเวลาทท าการอพโหลดไฟล

ขอมลใบแจงหนสนคา = รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง + รหสผขาย

สนคา +รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ + จ านวน

ชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน + ลกษณะ +

วนทออกใบแจงหน +วนทสงของ + เลขทสงซอ +

59

จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา + ราคา +

เลขทอางอง + วนเวลาทท าการอพโหลดไฟล

ขอมลใบแจงหน = รหสใบแจงหนสนคาทท าการแปลง + รหสผขายสนคา

+ รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ + จ านวนชนสวน

+ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน + ลกษณะ + วนท

ออกใบแจงหน + วนทสงของ + เลขทสงซอ + จ านวน

ทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา + ราคา + เลขทอางอง

+ วนเวลาทท าการอพโหลดไฟล

Data Dictionary of Data Flow level 2 of process 5 สงออกใบแจงหนสนคา

ขอมลสงออกไฟลใบแจงหนสนคา = รหสผขายสนคา + วนเวลาทท าการอพโหลดไฟล

ขอมลใบแจงหนสนคาทตองการสงออก = รหสผขายสนคา + รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ

+ จ านวนชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน +

ลกษณะ + วนทออกใบแจงหน + วนทสงของ + เลขท

สงซอ + จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา +

ราคา + เลขทอางอง

ขอมลใบแจงหนสนคา = รหสผขายสนคา + รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ

+ จ านวนชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน +

ลกษณะ + วนทออกใบแจงหน + วนทสงของ + เลขท

สงซอ + จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา +

ราคา + เลขทอางอง

ขอมลใบแจงหนสนคาทตองการสงออก = รหสผขายสนคา + รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ

+ จ านวนชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน +

ลกษณะ + วนทออกใบแจงหน + วนทสงของ + เลขท

สงซอ + จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา +

ราคา + เลขทอางอง

ไฟลใบแจงหนสนคา = รหสผขายสนคา + รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ

+ จ านวนชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน +

ลกษณะ + วนทออกใบแจงหน + วนทสงของ + เลขท

60

สงซอ + จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา +

ราคา + เลขทอางอง

Data Dictionary of Data Flow level 2 of process 6 แกไขใบแจงหนสนคา

ขอมลใบแจงหนสนคาทตองการแกไข = จ านวนชนสวน + เลขทชนสวน + วนทออกใบแจงหน

+ วนทสงของ + เลขทสงซอ + จ านวนทไดรบ + เลขท

ใบก ากบสนคา + ราคา + เลขทอางอง

ขอมลใบแจงหนสนคา = รหสผขายสนคา + รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ

+ จ านวนชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน +

ลกษณะ + วนทออกใบแจงหน + วนทสงของ + เลขท

สงซอ + จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา +

ราคา + เลขทอางอง

ขอมลใบแจงหนสนคาทตองการแกไข = จ านวนชนสวน + เลขทชนสวน + วนทออกใบแจงหน

+ วนทสงของ + เลขทสงซอ + จ านวนทไดรบ + เลขท

ใบก ากบสนคา + ราคา + เลขทอางอง

ขอมลใบแจงหนสนคาทท าการแกไขแลว = รหสผขายสนคา + รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ

+ จ านวนชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน +

ลกษณะ + วนทออกใบแจงหน + วนทสงของ + เลขท

สงซอ + จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา +

ราคา + เลขทอางอง

ขอมลใบแจงหนสนคา = รหสผขายสนคา + รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ

+ จ านวนชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน +

ลกษณะ + วนทออกใบแจงหน + วนทสงของ + เลขท

สงซอ + จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา +

ราคา + เลขทอางอง

รายงานขอมลใบแจงหนสนคา = รหสผขายสนคา + รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ

+ จ านวนชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน +

ลกษณะ + วนทออกใบแจงหน + วนทสงของ + เลขท

สงซอ + จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา +

ราคา + เลขทอางอง

61

3.9.10 Data Dictionary Of Data Store

D1: ขอมลผผลตชนสวน = รหสผขายสนคา + ชอผขายสนคา + ชอยอผขาย

สนคา + จ านวนวนทจะสงสนคา

D2: ขอมลรหสกลมผผลตชนสวน = รหสกลมผผลตชนสวน + รหสผผลตชนสวน

D3: ขอมลผใชงาน = รหสผใชงาน + รหสพนกงาน + ชอเขาใชระบบ +

รหสผานเขาใชระบบ+ ชอ-สกล + อเมล + สถานะ

D4: ขอมลชนสวน = รหสชนสวน + รหสผผลตสนคา + ชอชนสวน +เลข

ชนสวน + ราคา + วนทใช + ชอยอผผลตชนสวน

D5: ขอมลใบแจงหนทตองการแปลง = รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง + รหสผใชงาน

+ ชอไฟล CSV ท ผใชงาน Import + วนเวลาทท าการ

อพโหลดไฟล

D6: ขอมลใบแจงหนสนคา = รหสใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง + รหสผขาย

สนคา +รหสชนสวน + ชอเขาใชงานระบบ + จ านวน

ชนสวน + ล าดบชนสวน + เลขทชนสวน + ลกษณะ +

วนทออกใบแจงหน +วนทสงของ + เลขทสงซอ +

จ านวนทไดรบ + เลขทใบก ากบสนคา + ราคา +

เลขทอางอง + วนเวลาทท าการอพโหลดไฟล

62

3.9.11 Entity-Relationship Diagram

Reference No

ci_ciconversePo_number

Eta_fttl

Description

Issuance_Date

Seq

Invoice_qty

Unit_price

Invoice_no

Reqt_qty

Id_cic

Import

in_supplierci_user

ci_part_std_buyingPart_class

Part_name

Part_num

Pcode

Part_status

Part_char

Supp_lt

Supp_shot_name

Supp_name

Supp_code

Issue

have

Username

Password

Name

Email

1 1

1

N

1

File_name

Date_load

Part Number

Deleted

Date_load

N

N

Converse ci_cidata

N

Id_emp

ci_supp_code havehave 1 1 1N

ci_supp_codesupp_code_group

รปท 3.16 ER Diagram

63

3.9.12 Relational Schema

ผใชงานระบบ ชอเขาใชระบบ(PK), รหสกลมผผลตชนสวน, รหสผานเขาใช

ระบบ, ชอ-สกล,รหสพนกงาน, อเมล, สถานะมสทธเขาใชงาน

ระบบ

ผผลตชนสวน รหสผขายสนคา(PK), ชอผขายสนคา, ชอยอผขายสนคา,

จ านวนวนทสงสนคา

รหสกลมผผลตชนสวน รหสกลมผผลตชนสวน(PK), รหสผผลตชนสวน(PK)

ชนสวน รหสชนสวน(PK), รหสผผลตสนคา(PK), ชอชนสวน,

เลขชนสวน, ราคา, วนทใช, ชอยอผผลตชนสวน

ใบแจงหนสนคาทจะท าการแปลง รหสใบแจงหนสนคาทท าการแปลง(PK), รหสผใชงาน(FK),

ชอไฟล CSV ท ผใชงาน Import, วนเวลาทท าการอพโหลด

ไฟล

ใบแจงหนสนคา รหสใบแจงหนสนคาทท าการแปลง(PK), รหสผใชงาน(FK),

รหสชนสวน(FK), รหสผขายสนคา(FK), จ านวนชนสวน,

ล าดบชนสวน, เลขทชนสวน, ลกษณะ, วนทออกใบแจงหน,

วนทสงของ, เลขทสงซอ, จ านวนทไดรบ, เลขทใบก ากบสนคา,

ราคา, เลขทอางอง, วนเวลาทท าการอพโหลดไฟล

64

ตารางท 3.8 Table ci_user

Name Data Type Null Key Reference

Username varchar(60) Not Null PK Username

suppcode_ref varchar(4) Not Null FK Supplier Code

Password varchar(30) Not Null

Name varchar(120) Not Null

Id_em varchar(6) Not Null

Email varchar(120) Not Null

Deleted Int(1) Not Null

ตารางท 3.9 Table ci_supplier

Name Data Type Null Key Reference

Supp_code varchar(6) Not Null PK Supplier Code

Supp_name varchar(120) Not Null

Supp_Short_name varchar(50) Not Null

Supp_lt varchar(20) Not Null

ตารางท 3.10 Table ci_supp_code

Name Data Type Null Key Reference

supp_code_group varchar(4) Not Null PK Supplier Code Group

Sup_code varchar(4) Not Null PK Supplier code

65

ตารางท 3.11 Table ci_part_std_buying

Name Data Type Null Key Reference

Part_num varchar(15) Not Null PK Part number

Sup_code varchar(4) Not Null PK Supplier code

Part_name varchar(199) Not Null

Part_code varchar(50) Not Null

supp_price varchar(50) Not Null

Eff_date varchar(25) Not Null

sup_nshort varchar(199) Not Null

ตารางท 3.12 Table ci_cidata_converse

Name Data Type Null Key Reference

Id_cic varchar(10) Not Null PK ID CI Data Converse

Id_user_ref varchar(60) Not Null FK Username

File_name varchar(120) Not Null

Date_load Date_time Not Null

66

ตารางท 3.13Table ci_cidata

Name Data Type Null Key Reference

Id_cic varchar(30) Not Null PK ID CI Data Converse

Id_user_ref varchar(60) Not Null FK Username

Part_no varchar(60) Not Null FK Part number

Supp_code varchar(6) Not Null FK Supplier code

Pcode varchar(50) Not Null

Invoice_Qty varchar(60) Not Null

Seq_no varchar(60) Not Null

Description varchar(60) Not Null

Issuance Date varchar(60) Not Null

Etaften varchar(60) Not Null

Po_no varchar(60) Not Null

Reqt_Qty varchar(60) Not Null

Invoice_no varchar(60) Not Null

Unit_Price varchar(60) Not Null

Ref_no varchar(60) Not Null

Date_load varchar(60) Not Null

67

บทท 4 ขนตอนในการด าเนนโครงการ

4.1 กลาวน า จากการทไดกลาวมาแลวในบทท 3 ซงไดมการวเคราะหและออกแบบระบบไว ในสวนกระบวนการท างานและโครงสรางของขอมล ขนตอนตอไปคอการพฒนาและตดตงระบบ (System Implementation) ซงในทนจะมความหมายรวมถง การเขยนโปรแกรม (Coding) การทดสอบโปรแกรม (Testing) การตดตง (Installation) การจดท าเอกสาร (Documentation) การฝกอบรม (Training) และการสนบสนนหลงการตดตงโปรแกรม (Support) โดยในบทนจะอธบายเกยวกบ ขนตอนในการตดตงและการทดสอบระบบ จนถงการบ ารงรกษา รวมทงแผนการน าระบบมาใชในองคกร ดงน 4.2 การเกบขอมล

กอนทจะมการตดตงระบบจะตองจดหาทรพยากรทจ าเปนในการตดตงและใชระบบ

ชวยเหลอส าหรบงานบรการทางไอท โดยเซรฟเวอรทตองใชออกเปน 3 สวน ดงตอไปน

- หนวยประมวลผลกลาง ไมนอยกวารน Pentium III Xeon 2.8 GHz หนวยความจ าไมนอย

กวา 2 GB ฮารดดสกความจ 36 GB

- ระบบปฏบตการ Cent OS Linux พรอมโปรแกรม Apache เวบเซรฟเวอร และตวแปร

ภาษา PHP

- ระบบจดการฐานขอมลเชงสมพนธ MySQL

ทรพยากรขางตนมใชอยแลวในองคกรทงหมด โดยสามารถน ามาใชในการตดตงระบบ

ชวยเหลอส าหรบงานบรการทางไอท โดยไมตองท าการจดหาจดซอทรพยากรใหม

การทดสอบระบบเปนขนตอนทส าคญขนตอนหนงหลงจากทพฒนาระบบเสรจ จะตอง

ทดสอบวาระบบใหผลลพธทถกตองหรอไม เมอพบขอผดพลาดจะไดท าการแกไขและปองกน

ขอผดพลาดทจะเกดขนตอไป ทงนเพอเปนการทดสอบความสมบรณของระบบ รวมทงความ

นาเชอถอและความถกตองของผลลพธจากระบบทพฒนาขน เพอใหเกดเหตการณและมการบนทก

ขอมลเขาสระบบ พรอมกบขอมลทถกจ าลองขนมาเพอใชงานโดยการทดสอบระบบ ซงจะมขนตอบ

ในการทดสอบระบบประกอบดวย 4 ขนตอน

1. การทดสอบทละโมดล (Unit Testing) เปนการทดสอบโปรแกรมทละโมดล เพอหา

ขอผดพลาดทจะเกดขนภายในการท างานของแตละโมดล

2. การทดสอบแบบบรณาการ (Integration Testing) เปนการทดสอบโปรแกรมโดยการเพม

จ านวนโมดลเพอการทดสอบ ซงวธนจะอาศยแผนผงโครงสรางของระบบ (Structure Chart) ทมอย

68

แลว ชวยในการทดสอบโปรแกรม ซงวธการในการทดสอบแบบ Integration นแบงออกเปน 2

ลกษณะไดแก การทดสอบแบบเพมโมดลจากบนลงลาง (Top-down Approach) และการทดสอบ

แบบเพมโมดลจากลางขนบน (Bottom-up Approach)

3.การทดสอบดวยโมดลตวแทน (Stub Testing) เปนการทดสอบกลมค าสงสนๆ ทเขยน

ขนมาเพอเปนโมดลตวแทนในการทดสอบโปรแกรม

4.การทดสอบระบบทงระบบ (System Testing) เปนการทดสอบโปรแกรมทมวธการคลาย

กบการทดสอบแบบ Integration Testing แตกตางกนตรงท Integration Testing จะทดสอบโดยเพม

โมดลไปเรอยๆ จนกระทงครบทกโมดลของโปรแกรม แต System Testing จะทดสอบจากโปรแกรม

เพมไปเรอยๆ จนกระทงครบทกโปรแกรมของระบบงาน วาโปรแกรมทกโปรแกรมเมอท างาน

รวมกนแลวจะใหผลลพธทถกตองหรอไม นอกจากนแลว System Testing ยงเปนการทดสอบ

ระบบงานวา สามารถท างานใหผลลพธทมประสทธภาพเปนทยอมรบหรอไม และเพอท าใหมนใจได

วาระบบงานนนสามารถตอบสนองความตองการของผใชไดอยางตรงจดมากทสด

นอกจากการทดสอบดงกลาวขางตนทงหมดแลว ยงจะตองมการทดสอบการยอมรบของ

ผใชทมตอระบบใหม จงจะถอวาระบบนนไดผานการทดสอบอยางครบถวน ดงนนระบบงานใหมจะ

สามารถตดตงไดตองผานการยอมรบจากผใช โดยวธการทดสอบการยอมรบของระบบนน สามารถ

แบงออกเปน 2 ประเภท คอ การทดสอบรอบแรก (Alpha Testing) และการทดสอบรอบสอง (Beta

Testing)

1. Alpha Testing คอการทดสอบความสมบรณของระบบโดยผใช และใชขอมลสมมตใน

การทดสอบ ในการทดสอบประเภทน จะสมมตใหระบบอยในสถานการณทอาจเกดขนไดจาก Alpha

Testing นจะท าใหทราบไดวาระบบมขอผดพลาดอะไรเกดขนบาง โดยการทดสอบจะม 4 ประเภท

คอ

1.1 การทดสอบการกระบบ (Recovery Testing) เปนการทดสอบการกระบบ หาก

เกดกรณทระบบลม เพอทดสอบวาระบบมประสทธภาพในการกขอมลและด าเนน

ระบบตอไปไดนาพอใจหรอไม

1.2 การทดสอบความปลอดภยของระบบ (Security Testing) เปนการทดสอบ

ความปลอดภยของระบบงาน วามเครองมอรกษาความปลอดภยทมประสทธภาพ

เปนทนาพงพอใจหรอไมจากสถานการณการลกลอบเรยกใชขอมล

1.3 การทดสอบประสทธภาพการท างานของระบบภายใตความกดดน (Stress

Testing) เปนการทดสอบประสทธภาพการท างานของระบบภายใตความกดดน

เชนจะเกดอะไรขนเมอผใชปอนขอมลไมครบทกฟลด (Field) หรอจะเกดอะไรขน

เมอมการเขาถงขอมลในเวลาเดยวกนจากผใชหลายคน เปนตน

69

1.4 การทดสอบประสทธภาพการท างานของระบบภายใตสภาพแวดลอมของ

คอมพวเตอร (Performance Testing) เปนการทดสอบประสทธภาพการท างาน

ของระบบภายใตสภาพแวดลอมของคอมพวเตอร เชนภายใตระบบปฏบตการ

คอมพวเตอรทแตกตางกน ภายใตระบบเครอขายคอมพวเตอรทแตกตางกนวา

ระบบมเวลาในการตอบสนอง (Response Time) มากนอยเพยงใด

ทงนขอมลทใชในการทดสอบแบบ Alpha Testing เปนขอมลทสมมตขน แตจะมอกประเภท

หนงทใชขอมลจรงจากการด าเนนงานในชวตประจ าวนในการทดสอบ นนคอ Beta Testing

2. Beta Testing คอ การทดสอบความสมบรณของระบบโดยผใช และใชขอมลจรงในการ

ทดสอบและภายใตสถานการณทเกดขนจรง การทดสอบประเภทนถอเปนการซอมตดตงระบบเพอ

ใชงานจรง เนองจากเปนการทดสอบอยางสมจรงไมวาจะเปนสถานการณ ขอมล ขนตอนการ

ด าเนนงาน เอกสารคมอ การฝกอบรม การสนบสนนการท างาน รวมทงยงเปนการแกปญหาทพบ

จากการทดสอบแบบ Alpha Testing อกดวย

ซงไดมการก าหนดแผนงานในการตดตงและการทดสอบระบบไว ดงตารางท 4.1

ตารางท 4.1 แผนการตดตงและทดสอบระบบ

กระบวนการ วนเสรจตามแผน ผรบผดชอบ การพฒนาและทดสอบระบบ 18/09/53-19/11/53 ผด าเนนโครงการ - พฒนาระบบ 18/09/53-19/11/53 ผด าเนนโครงการ - ทดสอบระบบ 02/11/53-20/11/53 ผด าเนนโครงการ 1.ทดสอบระบบยอย 02/11/53-06/11/53 ผด าเนนโครงการ 2.ทดสอบระบบทงหมด 09/11/53-20/11/53 ผด าเนนโครงการ -ระบบผใชงาน 09/11/53-13/11/53 ผใชงาน -ระบบผดแล 16/09/53-20/11/53 ผด าเนนโครงการ การตดตง 22/11/53-24/12/53 ผด าเนนโครงการ - ตดตงระบบทไดพฒนาขน 22/11/53-03/11/53 ผด าเนนโครงการ - สอนการใชงานระบบ 29/12/53-03/12/53 ผด าเนนโครงการ - เรมทดลองใชงาน 06/12/53-24/12/53 ผใชงาน

จากตารางท 4.1 จะแสดงใหเหนระยะเวลาทก าหนดในแตละกระบวนการตงแตการพฒนา

ระบบไปจนถงการตดตงระบบ ซงการทดสอบระบบชวยเหลอส าหรบงานบรการทางไอทนนไดแบง

ออกเปนสามสวนหลกๆ คอ การทดสอบระบบงานยอยๆ เพอหาขอผดพลาดของแตละระบบงาน

ยอย แลวจงน าระบบงานยอยๆ ทกระบบ มารวมกนเพอท าการทดสอบทงระบบและเมอท าการ

70

ทดสอบเรยบรอยแลว จงใหผใชงานมาท าการทดสอบโดยใหลองใชงานกบงานจรงหรอน าเอาขอมล

เกา มาทดสอบกบระบบเพอตรวจสอบความถกตอง และหาขอผดพลาดของระบบทพฒนาขนมาอก

ครง โดยท าการจ าลองขอมลขนมาเพอทดสอบ ซงขอผดพลาดทพบจากการทดสอบจะน าเอาไปใช

ในการแกไขระบบ

4.3 การจดการสายธารแหงคณคา

กอนจะเรมใชงานโปรแกรมทไดพฒนาขนจะตองมการก าหนดแผนงาน ดงตอไปน

3.1 นดประชมกบหนวยงานทเกยวของโดยตรง เพออธบายถงหลกการ ความคบหนาของ

โปรแกรม และแจงตารางการทดสอบการใช, อบรม, วนทเรมตนใชงานระบบอยางเปนทางการ

3.2 ทดสอบการใชงาน

3.3 จดการอบรมการใชงานระบบ

3.4 เรมตนใชงาน

3.4 ตดตามผลการใชงานและสนบสนนรวมถงแกไขปญหาระหวางใชงาน

3.5 เกบผลขอมลตวอยางน ามาประเมนเพอวเคราะหความสมฤทธผล

3.6 นดประชมเพอแจงสรปผลและปดโครงงาน

4.5 การบ ารงรกษาระบบ

แนวทางการบ ารงรกษาระบบเปนกจกรรมทส าคญอยางหนงเพอใหระบบท างานไดอยาง

ตอเนองตามทตองการ นยมใชม 4 แนวทางดงน

1. การบ ารงรกษาเพอใหมความถกตองเสมอ (Corrective Maintenance) คอการ

บ ารงรกษาและแกไขขอผดพลาดของระบบทอาจเกดจากการออกแบบระบบ การเขยนโปรแกรม

และการตดตงเพอการใชงาน ซงพบวามขอผดพลาดขนในขณะทใชงานระบบใหม สวนใหญ

ขอผดพลาดมกจะเกดจากความเรงดวนในการตองการใชงานท าใหเวลาท าการทดสอบโปรแกรมไม

ดพอ เชน โปรแกรมการท างานไมถกตอง การค านวณผดพลาดไมผลลพธผด ท างานแลวหยดชะงก

กลางคนโดยไมทราบสาเหต หรอท างานไมยอมหยด รายงานทออกแบบไมตรงกบขอก าหนดทระบ

ไวเบองตน เปนตน

2. การบ ารงรกษาเพอปรบเปลยนตามความเปลยนแปลง (Adaptive Maintenance) คอการ

บ ารงรกษาเพอปรบเปลยนระบบตามการเปลยนแปลงของขอมลและความตองการของผใช การ

เพมเตมดวยการดดแปลงท างานใหมๆ เขาไปในระบบ ตามความตองการของผใชเทคโนโลยและ

สงแวดลอมทเปลยนไป เชน เกดจากการเปลยนแปลงทางธรกจมผลตภณฑใหมหรอบรการใหม ท า

71

ใหตองดดแปลงเพมเตมระบบใหท างานไดดขน และอ านวยความสะดวกแกผใชไดมากขน การ

เปลยนแปลงรปแบบรายงาน ตาราง การเพมเขตขอมลบางตว เปนตน

3. การบ ารงรกษาเพอใหระบบท างานมประสทธภาพสงสด (Perfective Maintenance) คอ

การบ ารงรกษาระบบโดยการปรบปรงใหระบบท างานไดโดยมประสทธภาพสง และตอบสนองความ

ตองการของผใชได สวนมากจะกระท าหลงจากมการใชงานไปสกระยะหนง เชน การตดตง

หนวยความจ าในเครองคอมพวเตอรใหมากขน การปรบเปลยนระบบเครอขายคอมพวเตอรใหม

ความเรวสงขน เปนตน

4. การบ ารงรกษาเพอการปองกน (Preventive Maintenance) คอการบ ารงรกษาและการ

ตรวจสอบระบบโดยสม าเสมอเพอปองกนไมใหเกดปญหาทคาดวาจะเกดขน ไมวาจะเปนดาน

ฮารดแวร หรอซอฟตแวร โดยจะมการก าหนดตารางการตรวจสอบ ซอมแซมบ ารงรกษาระบบ

รวมทงการส ารองขอมลหลงทกวน

หลงจากการทไดมการทดสอบ และทดลองใชงานระบบเบองตน ซงความตองการทจะ

ปรบปรงแกไขระบบนนจะเกดขนอยางแนนอน การก าหนดกระบวนการทน ามาควบคมการ

เปลยนแปลง เปนขนตอนทจะตองมขบวนการ โดยตองผานขนตอนตางๆ โดย เรมจากความ

ตองการในการเปลยนแปลงระบบ จะตองไดรบการอนมตจาก หวหนาแผนกของแผนกนนกอนแลว

จงสงมาใหผดแลระบบ ท าการวเคราะหวาการเปลยนแปลงระบบนน กระทบกบระบบปจจบนมาก

นอยเพยงใด และในระหวางมการพฒนาระบบอยจะตองมการพฒนาในเครองหรอสภาพแวดลอมท

ใชในการพฒนาเทานน หลงจากไดพฒนาเสรจจะตองน าเอา ไปตดตงในเครองหรอสภาพแวดลอมท

ใชในการทดสอบ โดยผตองการทจะปรบปรงแกไข และหลงจากไดผานการทดสอบจากผใชงานแลว

คนทจะสามารถตดตงโปรแกรมทไดมการแกไขแลว จะตองเปนนกวเคราะหระบบ หรอหวหนา

แผนก และจะตองการการควบคมเอกสารของการเปลยนแปลงโปรแกรมนนๆ ไวดวย

72

4.6 สรป

หลงจากทระบบชวยเหลอส าหรบงานบรการทางไอทไดท าการตดตง ทดสอบ และพรอมท

จะเอาระบบนมาใชในองคกร จะชวยใหเกดประสทธภาพในการจดการ และเปนการสนบสนนใหม

การน าเทคโนโลยสารสนเทศททนสมยมาชวยในการใหบรการมากยงขน ซงในชวงแรกของการใช

งานระบบน ไดก าหนดใหผใชงานทเกยวของในฝายจดซอ เรมใชงานระบบนกอนเปนเวลา 1 เดอน

เพอใหผใชงานมความคนเคยกบระบบใหมน จากนนจะน าผลทไดจากการใชงานของผใชงาน มา

เพอประเมนผลวาระบบทไดพฒนาขนมานน สามารถแกไขปญหาและเปนไปตามวตถประสงคทได

ระบบไวหรอไม โดยผลของการด าเนนโครงการของระบบจะกลาวในบทถดไป

73

บทท 5 การด าเนนโครงงานและผลการทดลอง

5.1 กลาวน า

ในบทนจะเปนกลาวถงผลการด าเนนโครงงานและผลการทดลองทไ ดจากขนตอน

ด าเนนงานในบทท 4 ในการประยกตใชแนวคดแบบลนในการขจดความสญเปลาออกจาก

กระบวนการจดซอเดมทด าเนนการอย ซงรวมถงการออกแบบระบบสารสนเทศทน ามาเปน

เครองมอในการชวยลดความสญเปลาของกระบวนการใหมประสทธผลยงขน

5.2 การด าเนนโครงงาน จากการด าเนนโครงงานในบทท 4 เปนไปตามการวางแผนและกระบวนการขนตอนไดม

การพฒนาโปรแกรมส าหรบชวยในการปรบปรงกระบวนการจดซอใหม สะดวกรวดเรวในการ

ปฏบตงานและงานลดเวลาการท างานทไมเกดคณคาของพนกงานไดอยางมประสทธผล ถงแมวาใน

ชวงแรกจะประสบปญหาดานการใชงานเบองตนและการแกไขขอผดพลาดตางๆ จากการพฒนา

ระบบ รวมถงผปฏบตยงตองท างานเดมควบคขนานกนไปชวงเวลาหนงจนแนใจวาระบบตางๆ ม

ความสมบรณพรอม กอนทจะยกเลกขนตอนการท างานเดมออกไป

5.3 ผลการตดตงระบบสารสนเทศบนเครองแมขายภายในองคกร

การทดสอบในสวนของการตดตงระบบสารสนเทศ จะมการน าเสนอผลการตดตงระบบ สารสนเทศในรปแบบของรายงานผลการตดตงระบบ ซงเปนการตรวจสอบการตดตงระบบ สารสนเทศเพอใหแนใจวาระบบจะสามารถใหบรการจรงกบผใชงานภายในองคกรจรงได โดย รายละเอยดของผลการตดตงสามารถแสดงดงตารางท 5.1 ตารางท 5.1 ล าดบขนตอนการตดตงและทดสอบ ล าดบ รายละเอยด สถานะ

1. จดเตรยมเครองคอมพวเตอรเซรฟเวอร - CPU : Pentium III Xeon 2.4 GHz - Memory : 2 GB - Hard Disk : 146 GB

ผาน

2. จดเตรยมระบบปฏบตการเพอลองรบการท างานของระบบ - OS : Cent OS Linux version 5.3

ผาน

3. จดเตรยมเวบเซฟเวอร เพอใหบรการระบบสารสนเทศ - Apache Web Server 2.0

ผาน

74

ตารางท 5.1 ล าดบขนตอนการตดตงและทดสอบ (ตอ) ล าดบ รายละเอยด สถานะ

4. จดเตรยมระบบการจดการฐานขอมลของระบบสารสนเทศ - MySQL Database 5.1.3

ผาน

5. ทดสอบการเชอมโยงระบบเครอขายภายในองคกร - สามารถเชอมโยงเครอขายภายในองคกรไดผานระบบเนตเวรคขององคกร

ผาน

6. ตดตงระบบสารสนเทศบนเวบเซฟเวอร - ระบบสารสนเทศมการตดตงและทดสอบการเขาถงหนาเวบเพจของระบบ

ผาน

7. ทดสอบการเชอมโยงระบบสารสนเทศ และระบบจดการฐานขอมล - ระบบสารสนเทศสามารถเรยกใช ขอมลจากระบบจดการฐาน ขอม ลผ าน ระบบ เคร อ ขาย แล ะ ในส วนของ Web Application

ผาน

8. ทดสอบการเขาถงระบบสารสนเทศ และฐานขอมลจากผใชงานจรง - สามารถเรยกดขอมลระบบสารสนเทศผานเครอขาย

ผาน

5.4 ผลการทดสอบระบบสารสนเทศตามกรณทดสอบ

ขนตอนการทดสอบระบบสารสนเทศทะเบยนผลตภณฑเพอการผลต โดยมแนวทางการทดสอบโดยใชกรณทดทดสอบ ดงนนการทดสอบระบบสารสนเทศจงจ าเปนตองมการทดสอบใน ทกสวนการท างานของระบบ โดยผลการทดสอบมผลดงตารางท 5.2 ตารางท 5.2 ตารางผลการทดสอบการท างานของระบบ ล าดบ รายละเอยด สถานะ

1. ทดสอบระบบการเขาใชงานระบบ - ทดสอบการแกไขขอมลสวนบคคล - ทดสอบการก าหนดสทธการเขาถงขอมล

ผาน

2. ทดสอบการการใชงานระบบ - การน าขอมลเขาจากผผลตชนสวนรายยอยแบบอตโนมต - การบนทกขอมลแบบปอนขอมล - การน าสงขอมลออกเปนขอมลดบส าหรบเขาระบบวางแผนการผลต

- การแกไขขอมล

ผาน

75

ตารางท 5.2 ตารางผลการทดสอบการท างานของระบบ (ตอ) ล าดบ รายละเอยด สถานะ

3. ทดสอบระบบคนหาขอมล - คนหาขอมลผผลตชนสวนรายยอยภายในประเทศ - คนหาขอมลผผลตชนสวนรายยอยจากตางประเทศ

ผาน

4. ทดสอบการเพมและบนทกขอมลพนฐาน - ขอมลผผลตชนสวนรายยอยทงหมด - ขอมลผใชงานระบบ

ผาน

5. ทดสอบระบบการออกรายงาน - รายงานน าเขาขอมลใบแจงหนตามผผลตชนสวนรายยอย - รายงานชนสวนการผลตแยกตามผผลตชนสวนรายยอย - รายงานบนทกการน าเขาและสงออกขอมลใบแจงหน - รายงานอนๆ

ผาน

5.4 ภาพประกอบผลการทดสอบ

ในขนตอนการเขาใชงานโปรแกรมจะแบงออกเปน 2 สวน ไดแกสวนขอผใชงานและผควบคมระบบ ซงมลกษณะการใชงานทแตกตางกน โดยหนาทหลกๆ ของการใชงาน มดงน

ความสามารถของผใชงานระบบทวไป 1. บนทกขอมลแยกตามผผลตชนสวนทบญชผใชรบผดชอบ 2. บนทกขอมลเขาและสงออกขอมลใบแจงหนของผผลตชนสวนรายยอย 3. บนทกขอมลแกไขขอมลสวนตวผใชงาน 4. บนทกขอมลแกไขขอมลผผลตชนสวนรายยอย 5. ออกรายงานตางๆ ความสามารถของผใชควบคมระบบ 1. บนทกขอมลแยกตามผผลตชนสวนไดทกราย 2. บนทกขอมลเขาและสงออกขอมลใบแจงหนของผผลตชนสวนรายยอย 3. บนทกขอมลแกไขขอมลสวนตวผใชทวไปไดทงหมด 4. บนทกขอมลแกไขขอมลผผลตชนสวนรายยอยทงหมด 5. ออกรายงานตางๆ ซงภาพประกอบผลการทดสอบระบบในสวนนจะเปนการแสดงตวอยางหนาเวบทไดหนาจอ

แสดงการทดสอบการท างานของระบบ และถกอางองจากผลการทดสอบในหวขอท 5.5

76

5.5 หนาจอแสดงการทดสอบการท างานของระบบ 5.1.1 หนาจอการท างานของผดแลระบบ

รปท 5.1 หนาจอแสดงการลงชอเขาสระบบ

หนาลงชอเขาใชระบบ โดยกอนจะเขาระบบไดจะตองม ชอผใชและรหสผานเสยกอน ซงหนานจะเปนหนาเขาใชระบบของ ผดแลระบบ

77

รปท 5.2 หนาแรกของการเขาสระบบ แสดงรายชอ ผผลตชนสวนภายในประเทศ หนาแรกของการเขาสระบบ จะแสดงรายชอของผผลตชนสวน รหสผผลต และสญลกษณทใชส าหรบน าเขาขอมลสระบบ โดยจะมรายการใหเลอก 2 รายการ คอ ผผลตชนสวนภายในประเทศและผผลตชนสวนน าเขาจากตางประเทศ ซงหนานจะแสดงรายชอผผลตชนสวนในประเทศ

78

รปท 5. 3 หนาแรกของการเขาสระบบ แสดงรายชอ ผผลตชนสวนน าเขาจากตางประเทศ

รายการท 2 ในหนาแรกจะแสดง รายชอของ ผผลตชนสวนน าเขาจากตางประเทศ รหสผผลต และสญลกษณทใชส าหรบน าเขาขอมลสระบบ

สญลกษณน าเขาขอมลสระบบ

คอ สญลกษณการน าเขาขอมลแบบกรอกดวยตนเอง

คอ สญลกษณการน าเขาขอมลดวยการน าไฟลเอกสารเขาสระบบ

รปท 5.4 น าเขาขอมลแบบกรอกดวยตนเอง น าเขาขอมลแบบกรอกดวยตนเอง โดยจะใหกรอก รหสชนสวน เลขทใบสงซอ จ านวน เลขทใบก ากบภาษ และราคา สามารถเพมขอมล ชนสวนไดหลายชนพรอมทง ลบ และแกไขไดในหนาเดยว เมอกรอกขอมลครบสมบรณแลว สามารถเลอกวนท และระบบจะท าการ แปลงไฟลเปน CI

Data

79

รปท 5.5 ขอมล CI Data ทแปลงหลงจากกรอกขอมลดวยตนเอง หนาแสดงขอมล CI Data ทแปลงหลงจากกรอกขอมลดวยตนเอง สามารถท าการสงออกเปนเอกสารนามสกล CSV โดยกดท รหสผผลต

รปท 5.6 การน าเขาขอมลดวยการน าไฟลเอกสารเขาสระบบ

เปนหนาน าเขาขอมลดวยการน าไฟลเอกสารเขาสระบบ โดยเลอกไฟลของผผลตรายนนๆ แลวระบบจะท าการบนทกไฟลตวจรงเกบไวกอนท าการแปลงเปน CI Data

80

รปท 5. 7 แสดงการบนทกไฟลตวจรงเกบไวกอนท าการแปลงเปน CI Data

เปนการบนทกไฟลตวจรงเกบไวกอนท าการแปลงเปน CI Data เพอใหผดแลระบบตรวจเชคขอมลและจ านวนวาถกตองหรอไม กอนท าการบนทกขอมลในขนตอนถดไป

รปท 5.8 ขอมล CI Data ทมาจากการน าเขาขอมลจากไฟล หนาแสดงขอมล CI Data ทมาจากการน าเขาขอมลจากไฟล สามารถท าการสงออกเปนเอกสารนามสกล CSV โดยกดทรหสผผลต

81

รปท 5.9 การสงออกไฟล รหส 1069 หนาสงออกไฟลรหสผผลต 1069 เพราะ รหสผผลต 1 รหส จะสงออกไฟลได 1 ไฟล

รปท 5.10 การบนทกไฟลขอมล เปนหนาบนทกไฟลขอมล ซงสามารถท าการบนทกหรอสงออกเปนไฟลเพอน าไปใชงาน

82

รปท 5.11 หนาท 2 แสดงขอมล CI Data ในหนาแสดงขอมล CI Data โดยจะแสดงขอมลรายชอผผลตชนสวนทท าการบนทกขอมล CI

Data วนเวลาบนทกขอมล ชอผท าการบนทก จ านวนชนสวนในไฟลนน และสญลกษณรายการโดยจะมใหเลอก ดงน

สญลกษณการเพมขอมลลงไปใน CI Data

รปท 5.12 หนาเพมขอมลเขาไปใน CI Data เปนหนาทเพมขอมลเขาไปใน CI Data โดยจะแสดงขมลผผลต วนท เวลาทท าการบนทกขอมล

83

รปท 5.13 แสดงการบนทกไฟลตวจรงเกบไวกอนท าการแปลงเปน CI Data เปนการบนทกไฟลตวจรงเกบไวกอนท าการแปลงเปน CI Data เพอใหผดแลระบบตรวจเชคขอมลและจ านวนวาถกตองหรอไม หากถกตองแลวกท าการกดบนทกเพอแปลงไฟลเปนไฟล CI

Data

84

รปท 5.14 หนาแสดงขอมล CI Data ทท าการน าขอมลเขาไปบนทกเพม หนาแสดงขอมล CI Data ทท าการน าขอมลเขาไปบนทกเพม โดยไฟลตวใหมจะมสแดง เพอผดแลระบบจะไดรวา ขอมลตวไหนเปนขอมลทท าการบนทกเขามาใหม

85

2) สญลกษณขอมลตนฉบบ

รปท 5.15 ขอมลตนฉบบ เปนหนาแสดงขอมลตนฉบบทผใชไดท าการบนทกไวในระบบ

3) สญลกษณสงออกขอมล

รปท 5.16 การสงออกขอมล หนาแสดงขอมล CI Data เพอท าการสงออกขอมลเปนไฟล

86

4) สญลกษณการเขาไปดรายละเอยดขอมล CI Data

รปท 5.17 รายละเอยดขอมล เปนหนาทเขาไปดรายละเอยดขอมล CI Data เพอท าการ แกไข หรอลบ ขอมลทอยภายใน

โดยจะมสญลกษณ เพอแกไข และ สญลกษณ เพอท าการลบขอมล

รปท 5.18 หนาแกไขขอมล เปนหนาแกไขขอมล ชนสวนการผลต หากท าการแกไขแลวจะม สญลกษณ ขนมาเพอใหรวาท าการแกไขเสรจแลว

87

รปท 5.19 ขนตอนการลบขอมลชนสวนการผลต ใน CI Data เปนการลบขอมล ชนสวนการผลตใน CI Data โดยจะมค าถามขนมาใหยนยนวาตองการลบขอมลจรงหรอไม

4) สญลกษณลบไฟล CI Data ทงหมด

รปท 5.20 การลบขอมล CI Data ทงหมด เปนการลบขอมล CI Data ทงหมดโดยจะมค าถามขนมาใหยนยนวาตองการลบขอมลจรง หรอไม

88

5) สญลกษณยนยนการสงออกไฟล CI Data

รปท 5.21 ยนยนการสงออกไฟล CI Data เปนการยนยนการสงออกไฟล CI Data เขามาบนทกไวในเครอง เพอใหมนใจวาผใชไดท าการบนทกขอมลเขาเครองคอมพวเตอรของตนเรยบรอยแลว

89

รปท 5.22 หนาแสดงขอมล ของผผลตทงหมด เปนหนาทแสดงขอมลผผลตทงหมด โดยผดแลระบบสามารถแกไขขอมล และลบผผลตออกจากระบบ

90

รปท 5.23 หนาแสดงรายชอ ผดแลระบบ เปนหนาแสดงรายชอของผดแลระบบทงหมด นนคอ พนกงานจดซอ ซงสามารถแกไขขอมลของตนเองไดเทานน

รปท 5.24 หนาคนหาขอมล ในหนาคนหาขอมลนจะเปนการคนหาขอมลจาก รหสชนสวน รหสใบสงซอ เลขทใบก ากบภาษ

91

รปท 5.25 หนาแสดงขอมล CI Data ทท าการบนทกไวในเครองแลว เปนหนาแสดงขอมล CI Data ทท าการบนทกไวในเครองแลว เพอใหผดแลระบบไดรวาบนทก CI Data ชดใดไวในเครองคอมพวเตอรของตนแลวบาง

92

5.1.1 หนาจอการท างานของผผลตชนสวน

รปท 5.26 หนาเขาสระบบ

หนาลงชอเขาใชระบบ โดยกอนจะเขาระบบไดจะตองม ชอผใชและรหสผานเสยกอน

รปท 5.27 หนาแรกแสดงขอมล CI Data หนาแรกของการเขาสระบบ จะแสดงขอมล CI Data วนเวลาทบนทกขอมล ชอผทบนทก จ านวนชนสวน และสญลกษณทใชส าหรบจดการขอมล

93

รปท 5.28 หนาท 2 การเลอกไฟลขอมลเพอน าเขาบนทกเปน CI Data เปนหนาใชส าหรบเลอกไฟลขอมลเพอน าเขาบนทกเปน CI Data

รปท 5.29 หนาบนทกไฟลตวจรงเกบไวกอนท าการแปลงเปน CI Data เปนการบนทกไฟลตวจรงเกบไวกอนท าการแปลงเปน CI Data เพอใหผดแลระบบตรวจเชคขอมลและจ านวนวาถกตองหรอไม หากถกตองแลวกท าการกดบนทกเพอแปลงเปนไฟล CI Data

94

รปท 5.30 ขอมล CI Data ทมาจากการน าเขาขอมลจากไฟล หนาแสดงขอมล CI Data ทมาจากการน าเขาขอมลจากไฟล สามารถท าการสงออกเปนเอกสารโดยกดทรหสผผลต

รปท 5. 31 ตวอยางการสงออกไฟล รหส 1069

หนาสงออกไฟลรหสผผลต 1069 เพราะ รหสผผลต 1 รหส จะสงออกไฟลได 1 ไฟล

95

รปท 5.32 การบนทกไฟลขอมล เปนหนาบนทกไฟลขขอมล สามารถบนทกหรอแคเปดไฟลขนมาดเฉยๆกได

96

รปท 5.33 หนาแสดงขอมล CI Data ทท าการน าขอมลเขาไปบนทกเพม เปนหนาแสดงขอมล CI Data ทท าการน าขอมลเขาไปบนทกเพม โดยไฟลตวใหมจะมสแดง เพอผใชจะไดรวา ขอมลตวไหนเปนขอมลทท าการบนทกเขามาใหม

97

รปท 5.34 หนาน าเขาขอมลแบบกรอกดวยตนเอง

หนาน าเขาขอมลแบบกรอกดวยตนเอง โดยจะใหกรอก รหสชนสวน เลขทใบสงซอ จ านวน เลขทใบก ากบภาษ และราคา สามารถเพมขอมล ชนสวนไดหลายชนพรอมทง ลบ และแกไขไดในหนาเดยว

รปท 5.35 การแกไขขอมลทกรอกเขาไป

ผใชสามารถแกไขขอมลไดในหนาเดยว

98

รปท 5.36 เลอกวนทเพอแปลงขอมล

เมอกรอกขอมลครบสมบรณแลว สามารถเลอกวนท หลงจากนนระบบจะท าการ แปลงไฟลเปน CI Data ทนท

รปท 5.37 ขอมล CI Data ทแปลงหลงจากกรอกขอมลดวยตนเอง

หนาแสดงขอมล CI Data ทแปลงหลงจากกรอกขอมลดวยตนเอง สามารถท าการสงออกเปนเอกสาร CI Data โดยกดท รหสผผลต

99

รปท 5.38 หนาแกไขหรอลบ ขอมลชนสวนใน CI Data หนาแสดงขอมล CI Data สามารถแกไขหรอลบขอมลชนสวน ใน CI Data ได

รปท 5.39 หนาแกไขขอมล เปนหนาแกไขขอมล ชนสวนการผลต หากท าการแกไขแลวจะม สญลกษณ ขนมาเพอใหรวาท าการแกไขเสรจแลว

100

รปท 5.40 หนาจดการขอมลผใชงานระบบ หนาจดการขอมลผใชงานระบบ สามารถแกไขขอมลบญชผใช และเปลยนรหสผานในการเขาสระบบ

101

5.6 สรปผลการประเมนการใชงาน จากผลการทดลองทไดกลาวมาในหวขอทผานมานน ในหวขอนจะเปนการสรปการ

ประเมนผลจากการใชงานระบบน าเขาและสงออกขอมลจดซอผผลตชนสวน จากจ านวนผใชงาน 7 ทาน ทไดตอบแบบสอบถามความพงพอใจในการใชงาน โดยจะสรปเปนจ านวนเปอรเซนต ตามแตละหวขอ ตารางท 5.3 สรปผลการประเมนการใชงานระบบงานใหม

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย ดานกระบวนการ / ขนตอนการใชงานระบบ 1) รปแบบการใชงานระบบ ความยาก-งาย 85.71% 14.29% 0.00% 2) กระบวนการท างานของระบบ 85.71% 14.29% 0.00% ดานประสทธภาพของระบบ 3) ความถกตอง แมนย าของระบบ 85.71% 14.29% 0.00% 4) ตรงตามวตถประสงคทตองการ 71.42% 28.58% 0.00% 5) ลดความผดพลาดของการท างานของพนกงาน 85.71% 14.29% 0.00% 6) ลดขนตอนการท างานและลดเวลา 85.71% 14.29% 0.00% ดานความสะดวก สวยงาม 7) ความสะดวกในการใชงานโปรแกรม 71.42% 28.58% 0.00% 8) ความเหมาะสมในการใชงานโปรแกรม 71.42% 14.29% 14.29% ดานคณภาพของระบบ 9) ความพงพอใจในการใชงาน 71.42% 14.29% 14.29% 10) ความสามารถของระบบ ในการน าไปใชประโยชน 71.42% 14.29% 14.29%

รวม 78.57% 17.15% 4.29%

สรปไดวาผลจากการประเมนผลการใชงานระบบงานระบบน าเขาและสงออกขอมลจดซอผผลตชนสวน จากจ านวนผใชงาน 7 ทาน สามารถสรปไดดงน

จ านวนเปอรเซนตของผใชงานทระดบความพงพอใจ – มาก มคาเทากบ 78.57% จ านวนเปอรเซนตของผใชงานทระดบความพงพอใจ – ปานกลาง มคาเทากบ 17.15% จ านวนเปอรเซนตของผใชงานทระดบความพงพอใจ – นอย มคาเทากบ 4.29%

ทงนผลรวมทไดจากผลการประเมน สามารถน ามาเขยนเปนกราฟไดดงรปท 5.41

102

รปท 5.20 สรปผลความพงพอใจในการใชงานระบบ 5.7 สรปผลการทดลอง

ความแตกตางของสถานะปจจบนและสถานะในอนาคตของผลทเกดขนหลงจากมการ

ปรบปรงกระบวนการจดซอใหม โดยการน าเวบเขามาชวยในการจดการขอมล เพอใหเกดการไหล

ของกระบวนการท างานอยางตอเนองโดยลงความสญเปลาอนเนองมากจากกระบวนการทไม

กอใหเกดคณคา สรปไดดงตารางท 5.3

ตารางท 5.4 เปรยบเทยบกอนและหลงจากการปรบปรงกระบวนการ

หวขอปรบปรง กอนการปรบปรง หลงปรบปรง การเปลยนแปลง

จ านวนกจกรรม 8 7 กจกรรมลดลง

เวลาน ารวมทใชไป 11.5 นาท 7.5 นาท เวลาในการท ากจกรรมลดลง

เวลาในการสรางคณคา 5 นาท 1 นาท ก าจดงานทไมสรางคณคา

บคคลากรทเกยวของ 5 5 ไมเปลยนแปลง

กระบวนการ ท าดวยมอ อตโนมต กระบวนการถกแทนทดวยเวบเทคโนโลย

ประสทธภาพ 52.17% 80% เพมขน 27.83%

เวลาน ารวมทใชไป 644 นาท 420 นาท เวลาท ากจกรรมลดลง

คดเปนชวโมง 10.7 7 ลดลง 3.7 ชวโมง เหลอ 1.4 ชวโมง / คน

78.57%

17.15%

4.29%

สรปความพงพอใจในการใชงานระบบ

มาก

ปานกลาง

นอย

103

บทท 6 สรปผลการด าเนนการและขอเสนอแนะ

6.1 กลาวน า

แนวคดลนนอกจากจะถกใชเพอแกปญหาความสญเปลาในสายการผลตแลว ยงสามารถ

น ามาประยกตใชกบดานอนๆ ไดหลากหลายโดยการน าเครองมอลนตางๆ มาปรบใชใหถกตองตาม

สภาพ ดงเชนโครงงานนซงไดเลอกวธการวเคราะหคณคาสายธารของกระบวนการท างานมา

พจารณาหาทางก าจดความสญเปลาทเกดขนและท าการปรบปรงอยางตอเนอง โดยใชตนทนการ

ด าเนนงานทต าและใหผลลพธทมประสทธผลในการด าเนนการ

6.2 สรปโครงงาน การน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการปรบปรงกระบวนการจดซอ ชวยท าใหการ

ปฏบตงานของพนกงานมประสทธผลสงขน ชวยลดเวลาในการด าเนนการกจกรรมทไมเพมคณคา

ท าใหพนกงานสามารถใชเวลาทเหลอไปใชเวลาคดหรอสรางสรรคกจกรรมทมคณคาอนใหกบ

องคกรไดมากขน อกทงน าแนวคดเรองลนไปปรบใชกบกระบวนการท างานอนๆ ทเกยวของกบ

เทคโนโลยสาระสนเทศไดอยางมรปธรรมชดเจน สามารถวดผลและประเมนผลไดรวมถงชวยลด

ตนทนการด าเนนการใหกบบรษทไดอยางดยง

การน าแนวคดลนมาประยกตใชกบเทคโนโลยสาระสนเทศ สามารถสรปเปนขนตอนไดดงน

1. การก าหนดคณคาหรอเปาหมาย

2. การวาดแผนผงของสถานะการท างานปจจบน

3. การบงชความสญเปลาและหาแนวทางขจด

4. การวาดแผนผงของสถานะอนาคตทตองการใหเปน

5. ใชเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยลดความสญเปลา

6. ประเมนผล

7. ด าเนนการปรบปรงอยางตอเนอง

6.3 ขอจ ากดในโครงงาน

โครงงานนเปนเพยงสวนหนงของการน าแนวคดลน เขามาชวยปรบปรงในกระบวนการ

จดซอ ซงยงไมครอบคลมกระบวนอนๆ ทเกยวของทงหมด ทงนตองพจารณาถงขอจ ากดและ

ขนตอนการปฏบตงานจรงประกอบดวย เชน การออกแบบของระบบหลกทตดตงแตแรกไม

สนบสนนหรอเปนระบบเปดเพยงพอทจะสามารถตอยอดหรอประสานงานกบเทคโนโลยอนๆ เพอ

104

น าเขามาเชอมตอในแลกเปลยนขอมลสารสนเทศ ทรพยากรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ

เอออ านวยตอการด าเนนการมากแคไหนหากตองใชเงนลงทนทสงและใหผลลพธกลบคนมาไมคมคา

ยอมไมเหมาะสมแกการด าเนนการปรบปรงกระบวนการเชนกน

6.4 ขอเสนอแนะ

โครงงานนมจดมงหมายเพอทจะน าเอาระบบสารสนเทศเขามาพฒนาเพอรองรบการ

ปฏบตงานจรงในฝายจดซอ เพอลดความสญเปลาของกระบวนการเดม และตอบสนองผใชงาน

ระบบงานวางแผนการผลตหลกใหใชไดอยางมประสทธภาพมากทสด อยางไรกตามเมอมการใชงาน

ระบบไปไดชวงระยะเวลาหนง ควรจะมการประเมนการท างานของระบบวาสามารถตอบสนองตอ

ความตองการของผใชไดดอยหรอไมและควรทจะปรบปรงฟงกชนการท างานของระบบอนโดยรวมท

เกยวของไปดวยอยางตอเนอง เพอจะใหสอดคลองตอการท างานจรงใหมากทสด รวมถงวางแผนกล

ยทธตางๆ ไวในอนาคตหากระบบวางแผนการผลตหลกมการเปลยนแปลงหรอปรบเปลยน

เทคโนโลยไปจากเดม

105

เอกสารอางอง

[1] เกยรตขจร โฆมานะสน 2550. LEAN: วถแหงการสรางคณคาสองคกรทเปนเลศ Roadmap to Lean Enterprises [2] นพนธ บวแกว 2551. รจก ระบบการผลตแบบลน Information to Lean Manufacturing [3] โกศล ดศลธรรม 2551. เพมศกยภาพธรกจไทยดวย Lean Logistics [4] ประดษฐ วงศมณรง, สมเจตน เพมพนธญญะ, พรเทพ เหลอทรพยสข และนพดล อมเอม 2552. 1-2-3 กาวสลน Lean in Action [5] วโรจน ลกขณาอดศร 2552. ลนอยางไร สรางก าไรใหองคกร Profitable Lean Manufacturing [6] Javier Santos, Richard A. Wysk and Jose M. Torres 2551, แปลและเรยบเรยงโดยพรเทพ เหลอทรพยสข “ปรบปรงการผลต ดวยแนวคดแบบลน Improving Production with Lean Thinking” [7] วนรตน จนทกจ 2548. 17 เครองมอนกคด Problem Solving Devices

106

ภาคผนวก ก. แบบส ารวจความพงพอใจการใชงานระบบ

107

แบบสอบถาม การประเมนการใชงานระบบน าเขาและสงออกขอมลจดซอผผลตชนสวนรายยอย

สวนท 1 ขอมลผใชงานระบบ (กรณาท าเครองหมาย หนาขอความตอไปน ) 1.1 ระดบต าแหนง พนกงานสวนปฏบตการ ระดบพนกงาน ระดบผจดการ 1.2 เพศ ชาย หญง สวนท 2 ความพงพอใจในประโยชนทไดรบและการใชงานระบบทน ามาทดแทนกระบวนการท างานเดม โปรดตอบค าถามตอไปนโดยการท าเครองหมายกากบาท ลงในชองทตรงกบตวทานมากทสด

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย ดานกระบวนการ / ขนตอนการใชงานระบบ 1) รปแบบการใชงานระบบ ความยาก-งาย 2) กระบวนการท างานของระบบ ดานประสทธภาพของระบบ 3) ความถกตอง แมนย าของระบบ 4) ตรงตามวตถประสงคทตองการ 5) ลดความผดพลาดของการท างานของพนกงาน 6) ลดขนตอนการท างานและลดเวลา ดานความสะดวก สวยงาม 7) ความสะดวกในการใชงานโปรแกรม 8) ความเหมาะสมในการใชงานโปรแกรม ดานคณภาพของระบบ 9) ความพงพอใจในการใชงาน 10) ความสามารถของระบบ ในการน าไปใชประโยชน

รวม

สวนท 3 ขอเสนอแนะ .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................

ขอขอบคณทใหความรวมมอในการตอบแบบประเมน ทางฝายเทคโนโลยสารสนเทศจะน าขอมลทไดไปใชในการปรบปรงคณภาพของระบบและการใหบรการตอไป

108

ภาคผนวก ข. ประเมนผลแบบส ารวจความพงพอใจการใชงานระบบ

109

ภาคผนวก ข

ประเมนผลแบบส ารวจความพงพอใจตอการใชงานระบบ

ผลการส ารวจความพงพอใจของพนกงานและเจาหนาทผทใชงานระบบน าเขาและสงออกขอมลจดซอผผลตชนสวนรายยอย : กรณศกษา บรษท ฟจทส เทน (ประเทศไทย) จ ากด โดยไดท าการเกบรวบรวมขอมลโดยการใชแบบสอบถามจากกลมตวอยางผใชงานทงหมดจ านวน 7 ชด และน ามาน ามาสรปผลการประเมนแยกแตละขอ ตามล าดบดงน

สวนท 1 ความพงพอใจดานกระบวนการ / ขนตอนการใชงานระบบ

1. รปแบบการใชงานระบบ ความยาก-งาย ตารางท ข-1 ผลการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 1

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย

ดานกระบวนการ / ขนตอนการใชงานระบบ

1) รปแบบการใชงานระบบ ความยาก-งาย 85.71% 14.29% 0.00%

จากขอมลสถตจากตารางท ข-1 สามารถน ามาสรางกราฟไดจากรปดานลาง

รปท ข -1 กราฟแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 1

86%

14% 0%

1) รปแบบการใชงานระบบ ความยาก-งาย

มาก

ปานกลาง

นอย

110

2. กระบวนการท างานของระบบ ตารางท ข-2 ผลการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 2

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย

ดานกระบวนการ / ขนตอนการใชงานระบบ

2) กระบวนการท างานของระบบ 85.71% 14.29% 0.00%

จากขอมลสถตจากตารางท ข-2 สามารถน ามาสรางกราฟไดจากรปดานลาง

รปท ข -2 กราฟแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 2

86%

14% 0%

2) กระบวนการท างานของระบบ

มาก

ปานกลาง

นอย

111

สวนท 2 ดานประสทธภาพของระบบ 3. ความถกตอง แมนข าของระบบ

ตารางท ข-3 ผลการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 3

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย

ดานประสทธภาพของระบบ

3) ความถกตอง แมนย าของระบบ 85.71% 14.29% 0.00%

จากขอมลสถตจากตารางท ข-3 สามารถน ามาสรางกราฟไดจากรปดานลาง

รปท ข -3 กราฟแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 3

86%

14% 0%

3) ความถกตอง แมนย าของระบบ

มาก

ปานกลาง

นอย

112

4. ตรงตามวตถประสงคทตองการ

ตารางท ข-4 ผลการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 4

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย

ดานประสทธภาพของระบบ

4) ตรงตามวตถประสงคทตองการ 71.42% 28.58% 71.42%

จากขอมลสถตจากตารางท ข-4 สามารถน ามาสรางกราฟไดจากรปดานลาง

รปท ข -4 กราฟแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 4

71%

29%

0%

4) ตรงตามวตถประสงคทตองการ

มาก

ปานกลาง

นอย

113

5. ลดความผดพลาดของการท างานของพนกงาน

ตารางท ข-5 ผลการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 5

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย

ดานประสทธภาพของระบบ

5) ลดความผดพลาดของการท างานของพนกงาน

85.71% 14.29% 0.00%

จากขอมลสถตจากตารางท ข-5 สามารถน ามาสรางกราฟไดจากรปดานลาง

รปท ข -5 กราฟแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 5

86%

14% 0%

5) ลดความผดพลาดของการท างานของพนกงาน

มาก

ปานกลาง

นอย

114

6. ลดขนตอนการท างานและลดเวลา ตารางท ข-6 ผลการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 6

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย

ดานประสทธภาพของระบบ

6) ลดขนตอนการท างานและลดเวลา 85.71% 14.29% 0.00%

จากขอมลสถตจากตารางท ข-6 สามารถน ามาสรางกราฟไดจากรปดานลาง

รปท ข -6 กราฟแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 6

86%

14% 0%

6) ลดขนตอนการท างานและลดเวลา

มาก

ปานกลาง

นอย

115

สวนท 3 ดานความสะดวก สวยงาม

7. ความสะดวกในการใชงานโปรแกรม ตารางท ข-7 ผลการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 7

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย

ดานความสะดวก สวยงาม

7) ความสะดวกในการใชงานโปรแกรม 71.42% 28.58% 71.42%

จากขอมลสถตจากตารางท ข-7 สามารถน ามาสรางกราฟไดจากรปดานลาง

รปท ข -7 กราฟแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 7

71%

29%

0%

7) ความสะดวกในการใชงานโปรแกรม

มาก

ปานกลาง

นอย

116

8. ความเหมาะสมในการใชงานโปรแกรม ตารางท ข-8 ผลการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 8

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย

ดานความสะดวก สวยงาม

8) ความเหมาะสมในการใชงานโปรแกรม 71.42% 14.29% 14.29%

จากขอมลสถตจากตารางท ข-8 สามารถน ามาสรางกราฟไดจากรปดานลาง

รปท ข -8 กราฟแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 8

82%

16% 2%

8) ความเหมาะสมในการใชงานโปรแกรม

มาก

ปานกลาง

นอย

117

สวนท 4 ดานคณภาพของระบบ

9. ความพงพอใจในการใชงาน ตารางท ข-9 ผลการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 9

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย

ดานคณภาพของระบบ

9) การพงพอใจในการใชงาน 71.42% 14.29% 14.29%

จากขอมลสถตจากตารางท ข-9 สามารถน ามาสรางกราฟไดจากรปดานลาง

รปท ข -9 กราฟแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 9

72% 14%

14%

9) การพงพอใจในการใชงาน

มาก

ปานกลาง

นอย

118

10. ความสามารถของระบบ ในการน าไปใชประโยชน ตารางท ข-10 ผลการแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 10

ค าถาม ระดบความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย

ดานคณภาพของระบบ

10) ความสามารถของระบบ ในการน าไปใชประโยชน 71.42% 14.29% 14.29%

จากขอมลสถตจากตารางท ข-10 สามารถน ามาสรางกราฟไดจากรปดานลาง

รปท ข -10 กราฟแสดงความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในขอท 10

72% 14%

14%

10) ความสามารถของระบบ ในการน าไปใชประโยชน

มาก

ปานกลาง

นอย

119

สวนท 5 ขอเสนอแนะ

1. การใชงานเบองตนระบบยงมขอผดพลาดอยบางในการแปลงขอมลออกมาเปนไฟล CSV ตางๆ ซงมรปแบบขอวนทผดพลาด และการแสดงรหสผผลตชนสวนยงมผดไปบาง

2. ควรจะมการรวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวของกบผผลตชนสวนรายยอยหลายสวนงานทมขอมลสาระสนเทศความเกยวของกน มาแสดงผลบนเวบไซตดวย เพอความสะดวกในการใชงานขอมล เชนขอมลสถานทตง หมายเลขโทรศทพตดตอ รายชอผทเกยวของพรอมอเมล

3. คมอการใชงานโปรแกรม