28
نشريه علمي- پژوهشيميوق اس فقه و حق ، سال هفتم ، شماره دوازدهم، بهار- ابستان ت59 ، صفحات1 - 82 بكت:خ دس تبس15 / 07 / 1394 ب ششخ پز تبس: 01 / 06 / 1395 ۀّ ادلرسی و نقد بر نظر یۀ آیت برابری صانعی در ا دیۀ زن و مردسلمان م هحوذ اتشا ی نظاد 1 چىیذص اهش اصرول ذاىطوذش ا ك هسبئل رذ غبعتظشاى لد هطـ خم سا ث عو كو،شد بثشاثش د هشد هسلوبى صى است؛ صشا اص ا يبى ربه اص صظش ثخط هتغول ؼت، آسبست ضذ خس ه ث ذ ظ هوذاس . دس خػ د تب ثب گشكتي كوبى اص هتوذه هشد هسلو صى ل اسدثم هوذسذ هشع اص ثضسگبى هب است. ثشخدق ثػ ثش تس هج هطاص، كت اهش تشد ب ذذ،شد هكشط اهبب دس ت هؼبغش آبذ. اص كوا دادس كتظش هط قجنت ؼ غب ا هبئل ث تسب ثر. ثب ت است د هغذ ت، دس كوفي هوبل اظش سجت طبى ا ث تسب د هشد هسلوبى صىس ثشستبة طبى اص اّذ ضذ. ادلا خ ثشاثش د هشد هسلوبى صى ول، س ثشس است.وذ ضذ اص ا ي سبى استذست ػذم اه ، دس غ،ا س كوّ اص ادل ل ثش تسب ه ثب ستب سكت.بسشاؽ سال س عل هط ثشاذیطگاى ولیا : ل اغّ ادلي.ق، هتوذهػ، ت د، تسب كو 1 . ذ هذ ضطگببت دا الذطم دا عو هجب كوبس گش استبد[email protected]

یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

82 -1، صفحات 59 تابستان -بهار، دوازدهم، شماره هفتم، سال فقه و حقوق اسالميپژوهشي -علمي نشريه

01/06/1395 :تبسخ پزشش ب 15/07/1394 تبسخ دسبكت:

اهلل صانعی در برابری یۀ آیتنظربررسی و نقد ادلۀ

مسلمان دیۀ زن و مرد

1ظاد نیاتشا هحوذ

چىیذ

كو عوم سا ث خد هطـل ظشاى غبعتهسبئل رذ كش اذطوذاى اصرولاهشص ؼ هتغول ظش ثخط اص صبى ربه يا اص صشا است؛ صى هشد هسلوبى د بثشاثششد،

صى هشد هسلوبى اص هتوذهي كوب گشكت تب ث د. دس خػظ هوذاس ذث هخسبست ضذ، آست اهشص، كتا هطس هج ثش تػق ثد است. ثشخ اص ثضسگبى هبذ هشعم هوذس اسدثل

اهلل غبؼ تقجن ظش هطس كتا دادذ. اص كوب هؼبغش آ تدسب اهب هكشط شدذ،ذبتشد د تسب ث اطبى سجت ظشاي هوبل كوف دس ،تهغذد است. ثب تر ث تسب ثهبئل

ول، صى هشد هسلوبى دثشاثش خاذ ضذ. ادل اطبى اص تبة ثشسسصى هشد هسلوبى ل ثش تسب اص ادل كو سا، ، دس غست ػذم اهبى استذالس يا اص وذ ضذ است. ثشسس

ثشا عل هطل سشاؽ سابسب سكت. ستثب ه

كو، تسب د، تػق، هتوذهي.ادلاغل : اطگاى ولیذی

[email protected] استبدبس گش كو هجب عوم داطذ البت داطگب ضذ هذ .1

Page 2: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

2 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

همذه

است تشي كشاگشتشي هاي ربهغ شذدسثشگ تشي دي ال اسالم آخشي بهلصشا تب خذا ػلن عن اهؼ ثب گشدذ است. ن ثش اسبس هػبلظ هلبسذ آى

تاذ ثب ضبخت بهل اص ارضا ػبلن وضي وص ش رضء دس ل ظبم است هگش پس رضئ ب ؾغ وبذ. گشا آى ست، ها هتبست ثب سضذ ثبلذگ وبل

تبذ ثسسبذ، ثل ضل هوػد وتب اسبى سا ث سشه ظبم ست ث سبعت گب تيا اصرول اعبم ذ. وبب سش غغظ ثغج بش دس ش هولازبهخاذ شاهؼؿ

ذ. اص اغل عبن ثش تي توبه ض رب ثشسس اثؼبد ي اسالم، آى است و ثب تي ش اي است هاي تطشؼ هتبست ،ب توبضاتطبى هردات ثب و تلبت

ب ػلو هإذ اعبم دس صي غست ػول سلن بكت ؾغ گشدذ است.ذام ب. شصذ ث دلل هغذدت ػلن ػول، ثشخ دس ستض ثب آى ،هؼبسف اسالم خاذ ثد

گشاب گش ثشا سذ وبل ؛عب اعبم اسالم كشاتش اص كن ثطش است ب اص كشهبى . ربهؼ بص ث ع جد شدك

اعبم هشثـ ث ظبق عوم ثطش، اصرول عوم صى ض ثب تر ث روغ ربت تب تؿبد ثب اص اعبم عوم، ثسبسضذ است، الجت ػلو هؼول ثدى رؼلل هختلق گش ربهؼت كشاهي ال ذاسد، ثل هالصم ثب آى است؛ صشا ػول ث دال ل

وضي رد آكت سبى، گشا ضبس، لغ ربهؼ سضب اصرول ػذم بهل خدخػظ تذثش صذگ ارتوبػ قس وي عن خاذ شد دس توبه هاسد، ث ث

هاي هجت ثش ع ال استاس گشدد.ثبذ د،

، اهؼبت خبسر گزاس هبى اي اغل اسبس، خذا عن دس هوبم تطشغپب ثش ذ. اص اي اهؼبت، ا هتبست ثب آى اعبه غبدس كشهد دوػبلن تي سا هالعظ

ب سا ث دس خلوت صى هشد است. اگش س اي تلبت شب ابسبپز ب ضجبت تلبتز خاذ سسذ اسالم ث ث اي ت ،رب ثشسس ذ اعبم ي دگشوشا هتلبت ثدى

ب اسصض. تلبت ،ب عوه ثي صى هشد هبئل است تلبت

Page 3: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

3 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

. پیشیۀ تحج1

صى هستذ ث سابت هسلن هكؼ استت ت ثتش استبس آى دس قتل ػق ثدى دتتب اثتي ػلت ،اذ اص هبى ال ست ثش آى كتا داد 2 س 1كوب ضؼ و ،تبسخ

ث هختػش اص آب ؛صى كتا دادذ ادػب اروبع ودذ و قجن هطس ثش تػق د ،( اص ضخ هلذ)س( تب ث اهشص1) -1

د:ض ثشاسبس سبل كتطبى اضبس ه . 52ظ، 1413، اعبم السبء، (م 413م )ضخ هلذ - . 386ظ، 1403ك ك اللو، ، الب(م 463ب 648م )سالس دلو - . 148ظ ،7د م، 1387 ؛الوجسـ،254ظ، 5د، 1407، الخالف، م( 460م )قس، هغوذ ثي عسي - . 457ظ، 2د، 1406، الوزة، (م 481م )اثي ثشاد - . 414ظ، 1417، ؿ الضع ال ػلو االغل اللشع، (م 585م ) علج، اثي صش - . 389ظ، 3د، 1410، السشائش الغبد لتغشش اللتب، (م 598م ) عل، اثي ادسس - . 633ظ، 2د، 1417، طق الشهص، (م 672صذ دس)كبؾل آث - . 230ظ، 4د، 1408، ضشاثغ اإلسالم، (م 676)م هغون عل - . 564ظ، 1421، ربهغ الخالف الكبم، (م 700م عذد )سجضاس - . 200ظ، 2د، 1410، اسضبد االربى، (م 726م ) ػاله عل - . 358ظ، 2د، 1425، آبت اإلعبم، م( 826م ) عل، هوذاد ثي ػجذاهلل سس - . 48ظ، 14د، 1403، هزوغ اللبئذ، م( 993م )هوذس اسدثل، اعوذثي هغوذ - . 61ظ، 24د، 1404، هشا الؼول، (م 110م )هزلس دم، هغوذ ثبهش - . 318ظ، 11د، 1416، طق اللخبم، (م 1137م ) ، هغوذ ثي عسيكبؾل ذ - . 368ظ، 10د، هلتبط الشاه، ث تب، (م 1226م ) ػبهل، سذ راد ثي هغوذ عس -

گشكت ثؼذ اص اي ثضسگاساى، س ثب اي اروبع (، ول اروبع غستم 1266)م (، غبعت راشم 1231)م اص غبعت سبؼ شد است.هخبللت

ضد: اضبس ه ،اذ ال ست ادػب اروبع ب ػذم خالف شد ب ( ث ثشخ اص كشه2) -2 اث هغوذ هغود ثي اعوذ، ثذسالذي الؼ)عل(، الجب ضشط الذا، - . )عل(. 254ظ، 7د، 1982، ثذائغ الػبغ، (587م ) ػالءالذي البسب - )عل(. .113ظ، 3د، تبة الذبت، 1405، تغل اللوبء، (539م ) ذػالءالذي سوشه - .، اإلستزبس الزبهغ لوزات كوبء األهػبسم( 463م ) اث ػوش سق ثي ػجذاهلل الوشقج - (. . )هبل731ظ، 1د، 1425، ثذا الوزتذ ب الووتػذ، م( 595م ) اثاللذ هغوذ ثي اعوذ الوشقج االذلس - . )هبل(. 859ظ، 2د، 1427، ضشط صسم ػل هتي الشسبل الثي أث صذ الوشا، م( 889م ) الذي، هؼشف ث صسم ضبة - . ) ضبكؼ(. 137ظم، 1393، األم، (م 204م ) هغوذ ثي ادسس الطب كؼ - . 494ظ، 11د، 1421اثالغسي غ اثي الخش، الجبى ك هزت اإلهبم الطبكؼ، - . )ضبكؼ(. 651ظ، 12داثالغسي، الوبسد، تبة الغب الجش، ث تب، - . )ضبكؼ(. 54ظ ،19د، الوزوع الوزة، ث تب، م( 676م ) اثصشب الس - . )ضبكؼ(. 222ظ، 2د، 1417، راش الؼود، م( 880م ) الذي هغوذ ثي اعوذ ثي الوبر االسق ضوس -

Page 4: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

4 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

.(414ظ، 1417، علجاذ ) ضذ تسب ألغن هبئل ثا

است.اهلل غبؼ تآ ،صى هشد كتا داد د تسب اص كوب هؼبغش تب كشد ث

اذ. كػل ال ( دس س كػل ثبى داضت3) صذگ ظش خدضبى سا دس تبة كو اطبىث عزن هوبل، دس اي ضت تب ضد. ثب تر صى هشد هسلوبى ه د تسب هشثـ ث .خان شدسا وذ ثشسس ؾعوي ه

دادذ: تسب سبء توسي شدذ سأ ث سس 92 اثتذا اطبى ث اقالم آ

هگش آ اي ػول اص س خكب اضتجب « سا ثطذ هإه» ش هإه سا سضد »هإهي آصاد ذ خكب اضتجب ثطذ، ثبذ ي ثشدسا اص س اتلبم اكتذ؛ س هإه

ثب سا ثجخطذ؛ اگش هوتل ثب ث اسحبى هوتل پشداخت وبذ، هگش آ آبى خى خىهإهي اص گش ثبضذ دضوي ضوبذ خد ا هإهي است پس كوف آصاد شدى ثشد

ذ هبى ضوب آبى پوب ثشهشاس هبتل است؛ اگش هوتل هإهي اص گش ثبض ثشػذهإهي آصاد وبذ. س ثبص سا ث اسحبى ا پشداخت ذ ض ي ثشد است، ثبذ خى

.«ثشد بكت، ثبذ د هب پبپ سص ثگشد

اي عن[ ث سجت ]پزشش[ تث ]هبتل[ اص س خذاست؛ خذا واس داب عن »]صى هشد است سجت ث هوذاس د دس هوبم ثبى اغل تطشغ دضشل آ «.است

. )ضبكؼ(. 436ظ، 1د، 1994الذي أث ثش، لب االخجبس ك عل االختػبس، تو - . 199ظ، 1د، 1409هػكل دت الجـب الوذا، التزت ك ادل هتي الـب التوشت الوطس، - . ) عجل(. 518ظ، 9داثي هذاه، الطشط الجش، ث تب، - . )عجل(. 139ظ، 2د، 1426، الؼذ ضشط الؼوذ، م( 624م ) ػجذالشعوي ثي اثشان الووذس - . )عجل(. 15ظ، 4د، 1414، البك ك اللو، م( 620م ) اعوذ ثي عجل، ػجذاهلل ثي هذاه الووذس أثهغوذ - . )عجل(302ظ، 8د، 1423، الوجذع ضشط الووغ، م( 884م ) اث اثشان ثي هغوذ - . 528ظ، 9د، 1405، الوـ ك كو االهبم اعوذ ثي عجل الطجب، م( 620م ) هذاه الووذسػجذاهلل ثي اعوذ ثي - . )عجل(. 498ظ، 2د، 1423غبلظ ثي كصاى، الولغؽ اللو، - . )عجل(. 341ظ، 2د، 1409هػس ثي ادسس الجت، طبف الوبع ػي هتي اإلهبع، - . )عجل(. 341ظ، 2د، م 1409شط الذلل، بسالسجل ك ضهبى، كغاثي - .44ظ، 16د ،تب ، ثػلوبء زذ األػالم، هغون: ػجذالشعوي ثي هغوذ ثي هبسن، الذسسالس ك األرث الزذ -

Page 5: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

5 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

ثبست ثشا تؼي اقالم داسد ه هضاى دث ثبى ظشث تؼجش دگش، اص ؛سبت است دگش هشارؼ ود. آى ث ادل

مذ تشسسی. 2

ذ اص كغع أس اص رد ه پس ثبرد هوذهبت عوت، توسي ث اقالم دلل. دس خػظ آبت ستاست ثذى سػبت اي ضشـ صي توس غغظ شپز اهبى

دگش اعبم، سضي است دس هوبم ثبى لبت ستذ دس اخش هاسد ثب سابت ادلي هؼب سابت ثبگش هسبئل اث ؛اذ ب ػوهبت آى تخػع خسد است توذ ضذ

بتآ دس وضبى؛ ذوب وت هشاد آبت سا تجي تطشظ هرضئ كشػ دس عو است. ضذ ظث اي هكلت تػش ،7 /اجبء ،33 /اعضاة ،7 /عطش ،44 /غل

اهلل طاؼی تآی اص سیآى فتای هشس سد. 3

اطبى ظش هطس كوب سا ثش اسبس هتي راش سبؼ الوسبئل ول ود، سپس ثش ذ.ا هطس اشاد شدهستذات

صى سذ: تشدذ ض اص رت كتا ػظ ضشػ ست د غبعت راش ههسلوبى آصاد، خا خشدسبل ثبضذ ب ثضسگسبل، ػبهل ثبضذ ب دا، ػبلن ثبضذ ب بهع، دس

اروبع هغػل هول ثش يهشد است. وض ػق دبهتل ػوذ، ضج ػوذ هتل خكتاى گلت ول اروبع هبذ ػظ ضشػ هتاتش است. ثل اروبع آى داللت داسد هال هكلت هبئن است تب هخبللبى، اثي ػل اغن )اص كوب يتوبه هسلوببى ث اداذ. آزب اروبع اهت اساله ثش آى هبئن صى هشد سا ثشاثش ه ست( ستذ د

.(32 43ظ ،تب ، ثزل) است ث هخبللت اي د اػتب شد س ثبضذ، ه

هشد، دس ضتش، گب، طتي صى هسلوبى آصاد، ػق د كشهبذ: د غبعت سبؼ ن هب سات ،ثش آى اكضىهسد اروبع است. گسلذ، قال، وش پبسص است اي هسئل

ب دس عذ اي سات ،تاى گلت ذ، ثل ههستلؽ هؼتجش ثشا اي هكلت داللت داس (.360ظ، 16د، 1418تاتشذ )

Page 6: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

6 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

اهلل طاؼی تمذ آی. 4

دگش ،ذ، ػظ سا ثش س دلل استبد ه )هطس( دس اي ظش بىا (.36ظ، 3د، 1384، غبؼ سه ثشخ ر استغسب ) ،اروبع

ب سا اص دس آى ،ثب خذض اسدشدى ث سذ سابت سا ول، سپسهغذد اطبى سابت صبد رد داسد، بس گزاضتي صذ عذج خلل ثش ذ. شصذ سابت غغغ خبسد ه

رب تؼزت است اطبى عت سابت غغغ سا ن ،عبل يثبا .ذ اغل هؿ اسد وتر بك ث اسبد اي سابت يذاضتػول شدى دس احش گ ي ا ،وبذ هخذش ه

اصرول: ؛است

هغوذ ثي ؼوة، ػي ػل ثي اثشان، ػي هغوذ ثي ػس، ػي س، ػي ػجذاهلل ،لػجذاهلل )ع( ك عذج ... هبل: د الوشأ ػق د الشرل ) ثي هسبى، ػي اث

(.2ط ،180، ظ10، دم1390 قس، ؛199ظ ،7، د1356

ا دس آى سا ذاسد، داللت توبم است ش خذض ظشت گشص اص گذ: اي سا هدس سذ اي عذج هغوذ ثي ػس ،س صشا اص ؛ل اص رت سذ ثب هطل هار است

)استبد غذم )س(( سابت ا سا ذذ هغوذ ثي الغسي الل اص س ول سات ه ثذى تب هل ثبضذ )اگش هغوذ ثي ػس ثب تب ث آگب ،)هغوذ ثي ػس(

اسك اص س ول عذج وبذ( هشدد ضوشد است.

صشا ضخ ؛حبهت هغوذ ثي ػس ثي ػجذ هغل خالف تشدذ است ،اص س دگشاذ قس، سذ ثي قبس، ضذ حب، هغون گش دگش سا تؿؼق شد

تشى ػول ث اي سات ، اهلتؼذ پس اص تؼبسؼ رشط زبض ا سا تحن شد (.42ظ، وبىاست )غبؼ،

. جاب1.4

اشاد اضبل اطبى ث رد هغوذ ثي ػس ثي ػجذ دس سذ سات است ػوذ ثو هكبلت خد سا اص تبة ،ا سا تؿؼق شد است اللشست)س( دس تبة ضخ قس

Page 7: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

7 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

اذ. هشعم هبهوب ول شد توظ الووبل

سجال ضؼیت هحوذ تي ػیسی دس تیي ػلوا. 1.1.4

داسا سابت ؛گذ: اص ثضسگبى اغغبة هبست تحن شد، ه ثسبسزبض ساقس ضلب اص اث رؼلشالخب )اهبم بد )ع(( ث ؛ثطتش تػلبت خث است

است غذم اص استبدش )اثي لذ( ول شد . اشد استا ول عذج هبتج اگش هغوذ ثي ػس اص تت س ب اص خد س ول عذج ذ، هسد اػتوبد

: كؿل ثي ضبراى، است اثي لذ سا هجل ذاسذ. هتج گلت ست؛ ػلوب اي ظش اظبس گلت داضت هذط حبص ه هغوذ ثي ػس سا ثسبس دست ه

(.333ظ، بت ث هكبساى خد هخل هبذ ذاسد )زبض، داضت دس هبى ن ه

( 538ظ، رضء ال، 1348ط اص تحوبتص گلت است.)

ى تحوبت دگشاى هبكبت هبگذ: ثي گلت اثي لذ غذم )س( اثي داد هخد هغوذ ثي ػس ست، ث اػتوبد ثاثي لذ دلل ثش رد ذاسد، صشا گلت

تاذ اص است ثب تر ث سي ن هغوذ ثي ػس، ودلل ثل ث اي ، 1383ى اي د اسك ثبضذ )هبثبست س ول عذج وبذ. پس ه

(.5089ظ

خد ػاله دس خالغ كشهد: اه اي است سابت هغوذ ثي ػس هسد (.141ظ، 1411هجل است )

صبد ب هل ب هلػل ول اص ثغج پساهلل خ دس هؼزن سربل تهشعم آ استخب دللتؿؼلص ث ،)س( سذ: ثب ث اػتشاف خد ضخ قس صي ه

ن اص استبد خد اثي لذ غذم اثي لذ است )اطبى اص استبد خد غذم آىآذ هغوذ ثي ػس ه لذ صي ثشتجؼت شد است(. اص الم غذم اثي

ذ، كوف اگش ثذى اسك اص س ول عذج وبذ، ث آى سات سا تؿؼق و اي ػول شدى هشثـ ث ارتبد اثي لذ است هب ػلت آى سا ،ذ ػول و

Page 8: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

8 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

(.117ظ، 17د، 1410ذاستن )خ،

1390س سا قجن ول خدضبى )گلت ضذ آهب غبؼ تؿؼق هغوذ ثي ػ، هبثل صذ هكلت خػظاذ، دس اي الووبل اسربع داد ( ث تبة توظ42ظ، 3د

تأهل است:

ػس ثي هغوذ رل ،167 غلغ دس الووبل توظ سم رلذ دس هبهوب هشعم (القهل ول است، تؿؼق اص عبب آى اص ثشخ سا دگشاى هكبلت وكي، ثي ػجذ ثي

هكلت سا اداه ا ثذى است؛ ود اتلبب هل ول آى ث تب غبؼ آهب كشهد، 169 168صشا هشعم هبهوب ثؼذ اص ول هكبلت دگشاى دس آخش غلغ ،ذپگش

ػذم سات شد استصبس دلل د تزل ثش حبهت هغوذ ثي ػس آسد تػشظ عب اص تؿؼق خد هغوذ ثي ػس ست. ،اثي لذ ، تجؼت اص استبدشغذم ث

آزب ، «التوظ ذهي تب»ػاى ثبهشعم هبهوب دس رلذ ال كشست داسد (ةتغون خدش سا ثبى كشهد است. دس ذام خالغ بى سا ضت، هوبثل شااسبه س

(. رب تؼزت است 143ظ، 1د ػل األه ): حواست هوبثل اسن هغوذ ثي ػس ضتوبى تبة سا 169 168تر شدذ غلغبت ذآهب غبؼ ث اي تب گص

سات ،هغوذ ثي ػس سا تؿؼق ود ،بهع ثسبسهالعظ ودذ! لزا ثب ثشسس .وبذ ا سا هخذش ه غغغ

ؼبسؾ ثي حبهت ؿشحبهت سجت ث ثب اي ثشسس سضي ضذ دس اي هبى تتشى هغوذ ثي ػس رد ذاسد تب ا اطبى ثگذ: پس اص تؼبسؼ رشط تؼذل، اه

(.42ظ، وبى غبؼ،ػول ث اي سات است )

ن تن ضد، ربت حبهت هغوذ ثي ػس اذ: اگش تؼبسؾ الجت هشعم هبهوب گلت (.169ظ، وبىسا ثبذ گشكت )

ذ راثص گلت ضذ.ا سد شد گ ي( سا ن و1، ط5سات دم )ة

( عذج پزن 1، ط19، ة312ظ، 29د، 1409سارغ ث عذج صبسم )عش ػبهل،

Page 9: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

9 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

گذ: اي د ، هداسذصى ( ش د داللت ثش تػق د9، ط 19، ة 317، 29)وبى، ب ذ، اهب اشاد ل هخبللت ثب تبة ست دس آىسذ داللت هطل ذاس ظشسات اص

(. هظسضبى اص هخبللت ثب تبة وبى اقالم آ است 43ظ، 1384ربس است )غبؼ، ( ثب سابت هتؼذد غغظ توذ ضذ هشادضبى اص 92 /)سبء لضش گلت ضذ اي آ

دس است غشكب تطشغ دست وبى سابت است اص عج هإج هزش ثدى سبت عذد صبسد .(1، ة199تب 193ظ، 29د، 1409ذ )عش ػبهل، غذس اسالم سا ثبى ه

سا ث سابت هوذ عول ود. ب يثبست ا عذج است ه

صى هشد ثب اهلل غبؼ ثخص دگش وذ ثشسس خد سا ث سابت بثشاثش د تآب صي است اگش هشد آصاد گذ: هؿوى اي سات ػبظ داد، هداللت التضاه اختهوتل پشداخت ث خباد شسذ، ثبذ و اص دثث هتل ،ا هػبظ ضذ دس ثشاثش صى آصاد

رد گش ر ثشا پشداخت و اص د ؛صى است گشدد. هؼب اي سخي تػق د اص اي هبى، سسذ س تت هؼتجش عذخ ث پبضد سات هب د ذاضت. تؼذاد اي سات

(. دس اداه صذ 44ظ، 3د، 1388ضدي ث د عذج داسا سذ هؼتجش است )كو صذگ، اذ اص: ذ. ثشخ اص اي سابت ػجبست ه دو سا س شد است رش سا سات

ثي هغوذ ػي ثي اثشان، )ل( ػي هغوذ ثي غ، ػي اعوذ ؼوةهغوذ ثي ػي أث روؼب ػي ئثي هغجة ػي ػجذاهلل ثي سبى هبل: سوؼت اثبػجذاهلل )ع( ول: ك

أل ػق الذ ئى سرل هتل اهشأت هتؼوذا، هبل: ئى ضبء ألب أى وتل إدا ال (.1، ط33، ة90ظ، 2د، 1409أخزا ػق الذ خوس اف دسن )عش ػبهل، اضبؤ

ػوذ هشد وسشش سا ث گذ: ضذم اص اهبم غبدم )ع( دسثبس ػجذاهلل ثي سبى ههشد تاذ هشد سا ثطذ، ل ثبذ ث خباد صى ثخاذ ه كشهد: اگش خباد ،ثطذ

، ؼ پذ ضاس ظش ذ( ػق د سا ثپشداصذ اگش خاستذ )اص هػبظ غشف ػق دوبى ثبة سا ثب وبى هؿوى آسدذ 3 2عذج ،گشذ. دس اداه ن اص هبتل هدس

وبى ثبة 21، 20، 19، 15، 13، 12، 9، 8، 7، 6، 5، 4ذ: وضي سابت گ ه سپسب د اضبل پشداصذ استبد ث اي سات وذ ه ( ثش اي هكلت داللت داسذ. آگب ث33)

Page 10: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

10 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

داسد: رذ

آى سا دس ثشاثش هػبظ صبى؛ ب دس هذلل هكبثو خد عزت ست اي سات .1 (.46ظ، وبى غبؼ،صى هشد ث احجبت سسبذن )

اهلل طاؼی . مذ آیت2.4

سذ: اي پس ، دس هوبم وذ ثشسس سابت ه35، غلغ 2 صذگ دس كو اطبى ست، دس پبسخ تشدذ ب سذ داللت دس آى ظشاص اص ول اي سابت اػتشاف ث ا

ب سا هجب استجبـ تاى آى ب اسد است و د اشاد اسبس ثش اي سات ،نگ ه :داد عن هشاس

دگش ،ثب هشآى، ست، ػول دگش هاػذ اغل هسلن اساله ت هخبلل )وبى(.هؼبسؾ ثب سابت دگش

جاب .1.2.4

است، پبضد رش بىسد اي سابت اص س اطبى، ضب يهجل اص وذ استذالل وضاص اي هزوػ سابت سات بصدآهذ، ػول سات ول ب آدسس دادذ، قجن ثشسس ث

اضتجب ثب ث ، ) 18، 15، 13، 12، 9، 7، 6، 5، 3، 2، 1اذ اص: غغغ ستذ ػجبست ضذ است( سات صبسم وبى ثبة هحو است. ضت 19 وبسض

سابت و يتاى ا سابت دگش، صگ هاص ظش عبل سإال اي است غشفارتبد سبثو ذاسد! ثل گب گ يبس گزاضت؟! ا هجل هبثلاستذالل غغغ سا ثذى

گذ كالى ضد دس اغكالط ه ضت هي سات ثب ث ػلل اص س كوب بس گزال ا صذي سات غغغ سا بس ،سات هسد ػول كوب ست ب هتشى است

گزاضت ثبضذ، سبثو ذاسد.

گذ: اي سابت ثب آبت صش هخبللت داسد: سارغ ث هخبللت اي سابت ثب هشآى، ه

ػذالت، ساست ( سخي پشسدگبست ث115 /ػذال )اؼبم ب توت لوت سثي غذه ،

Page 11: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

11 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

سشازبم گشكت است.

(، عن دستس اص آى خذاست عن سا 57 /ئى الغن ئال لل وع الغن )اؼبم ذ. ثبى ه

(. 29 /؛ م10 /؛ عذ51 /؛ البل182 /ػوشاى ؛ آل46 /هب سثي ثظلبم للؼجذ )كػلت خذاذ شگض ث ثذگبى خد ثذادگش ست.

/؛ ثوش1 /؛ سبء140 57 /ػوشاى ؛ آل31 /؛ ؿبكش40 /؛ سبء46 /س :وضي آبت . ؛ ...89 /؛ خل45 /؛ هبئذ14 /؛ هإهى13 /؛ عزشات121 103

ذ سبعت ا سا اص آى : اي آبت، ظلن ستن سا اص خذاذ هتؼبل ل هذكشهب هب تلبت گزاسدى هبى هػبظ صى هشد ذ. اص س دگش، ث ظش اسبىدا هض ه

اص ػذالت عووت ث دس است؛ ، ظلن ثد پشداخت و اص دث صى اداضتي خبادش ثشاثش صشا صبى ثب هشداى دس ت اسب عوم ارتوبػ اهتػبد ثشاثشذ ػول ث

(.40 39ظ، 2د، غبؼذ )وب دذ تبة ست ض آى سا تأذ ه گا ه

مذ اص تشداشت آیات. 2.2.4

ضذ، ش سثك ث اعبم كشػبت بدپضذ ست آبت پژطگشثش ش آى ذاسد. ث تؼجش دگش اي آبت دس هوبم ثبى اغل ل هوبغذ اذاف ب

غذد ثبى تبلق اعبم رضئ. اسالم است، دس

،ل آب ػذالت خذا ث اي است ػذالت عؿشت عن رضء اغل اػتوبد هبستظش اعبم تبلق عوم هسب ب داسذ، اص ب ثب توبم تلبت اسبى

ثبضذ؟!

راص تؼذد ؛هشداسث صى تسب است، ػذالت خذا دس خػظ ػذم يص ياگش ارة لو ثش هشد، عت دس غست ؛اختػبظ ربد كض ث هشداى ؛صربت سجت ث هشد

تاى هصگ ،ب عو ثي صى هشد هتلبت است د ؛اػسبس هشد تول صى ؟!شدتر

Page 12: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

12 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

اغل شاهت ت اسب ص يب وض ب ث لغبل اسصش ثشاثش اسبى غشكب رج خذا داسد؟! ثغج د ضذ اص بع ث تلبت ثشخ اص اعبم تطشغسثك

ضذ است آهذ دس اهتػبد خباد ؾغ رد خأل ث دللث داسد اهتػبد ،ذ اال اسب هوبس و ب اسصش هسبئل رضئ اهتػبد سا ثب س ش

سص ي ثب ثض خى ثدى اصرول ؛ب ثسبس خاذ ضذ گش دصبس وؽ ذ؟! ػول صگ تر ه سا ثب ي ػبلن داطوذ

.گلتذ اي سابت هخبلق ثب هاػذ اغل ل است

هظس اطبى اص اي هاػذ اغل ل صست؟ اگش هظس دلل است هتر طذنهب اػذ كو است، ثبرد اهبس )ست( اگش هظسضبى اغل ػول ب ه ، سابت هردذ

.سسذ و بثت ث ا

.كشهدذ: تسب خالف عن ػول است

سبص آى سا ن ضشع تب عن، ثل هؾع تاى دس هاسد هگش ه ا ال ، ػول سا دخبلت داد؟!است گشكت ثشػذ

ذاسد اگش هظسضبى تزػول كشد است دس اعبم ع اص ػول، اگش هشادضبى دم، .ثد استػوال ثشخالف ظش اطبى عبل سش تبث ،ػوال است ػول روؼ سش

هسئل ،آب هگش ػول ثذى اؿوبم ضشع دس اعبم ربگب داسد؟ ث تؼجش دگش سم، د.شػاى دلل هستول استلبد اص آى ث طدرضء هستوالت ػول ست ث

ػذم داللت التضاهی سایات تش تظیف دی استذالل تش. 5

پبضد اي اص ،ستاصى تػق د دس ثبة هػبظ پبضد سات رد داسد ثبگش اهلل غبؼ ثؼؿ اص اي سابت سا آسد تست. آاداسا سذ هؼتجش آىتب عذج، د

، 7د، 1365) هشعم ل اصرول سابت ؛ذا شد داستبد ث اي سابت سا س سپسگذ: اگش الب صى هوتل خاستذ هػبظ ذ، غشاعت ه ( ث4، ط298ظپذ ضاس دسن ،خز د ضذذأهشد ثذذ اگش ساؾ ث ثبست ػق د سا ث خباد ه

Page 13: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

13 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

هشد( سا ثگشذ. )ػق د

ضد، رض هػبظ ظ هخبقش ضشش هػب وي عذج آهذ است: اگش ص ث دس اداه )تلبت( رد ذاسد. گشصض د

اص اثاة 33ثبة 21، 20، 19، 15، 13، 12، 9، 8، 7، 6، 5، 4، 3، 2سابت يوض صى داللت داسذ. ، ث تػق دهػبظ سبئل الطؼ

اهلل تآیاص سی ا استاد ت ایي سایتدس د اشىال جذی . طشح1.5

طاؼی

دس هذلل هكبثو خد عزت ست اگش دلل دس هكبثو خد ب اي سات .1 عزت جبضذ، داللت التضاه آى ض عزت ذاسد.

دس غست بدس هتل ػوذ ثشا هسد هتل خك ب لضم د استذالل ث سات .2ؼ گلت ضد هبى ؛خػغت گشدد است اص هتل ػوذ الـب شپز اهبى

غبؼ،اهب الـب خػغت دضاس است ) ،تلبت ست هتل ػوذ خكب (.47 46ظ، وبى

. جاب1.1.5

سات غغغ 10، بدضذگشكت اص هبى پبضد عذج غست ب قجن ثشسس .1 سات پبضدن ،13، 12، 9، 7، 6، 5، 4، 3، 2، 1 ب اذ اص ضوبس ستذ ػجبست

ظش اص هتلبت اص غغغ است؛ ثبثشاي غشف سبسثهحو است. تؼجش هؼتجش آسدى آذ. ظش و دگش، بدذ اگبضتي اي بصد عذج ارتبد غغظ ث ادل

تجغ آى ػذم داللت التضاه، اي است اي هظسضبى اص ػذم داللت هكبثو ث .2 /)اؼبم آبت ثبگش ػذالت خذاذ .سابت ثب آبت هجي دي سبصگبس ذاسذ

خذا سجت ث ثذگبص ػذم ظلن اص بع عن هختع خذاست، ا (، 115ظش اص بسبصگبس داللت ذاضت غشف ا ،؛ ...(182 /ػوشاى ؛ آل46 /)كػلت

Page 14: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

14 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

ضد ثل هشادضبى اي است ػذم وس اي سابت ثب آبت ثبػج ه ،ثبضذ ضد. بس گزاضت ه ، شص ه داسا داللت ثبضذ

جاب. 2.1.5

اي استذالل گزضت آبت هجي اسالم، ؿش اص آبت هجي ضشؼت ستذ اص اي ا رد ذاسد. سابت تػق، هؼبسؾ بدضذاستجبـ هبى آبت جد دللثبثت ث

ت خاذ زسابت ن دس هذلل هكبثو ن دس هذلل التضاه خد ع تز ا ثد.

غست ي اث ؛است شپز اهبى سبدگ ػوذ خكب ث اتلبهب الـب خػغت ثي ددس هتل ػوذ، عن ال اذ. د عن رذاگب سجت ث د هؾع هتلبت هػبظ داگش هشد ، هگش پشداخت ػق د ؛ دس هػبظ لس تلبت رد ذاسد د ،هػبظ است

ضد. هػبظ

صى ، دبدضذسابت ظتػش است. عبل ضبسع ثب ث داهب عن ال دس هتل خكب ص خكب ثبضذ ب هتل ػوذ خاذ هػبظ ذ. ؛هشد هشاس داد است سا ػق د

لظاص صى هشد تؼذ اص حلج یسایات اتشاتش. 6

اػؿب صى، ثشاثش ثب هشد است تب هكغ ذ د اهلل غبؼ پذ سات ول ه تآضد. اؾبك ثش حلج، ضبهل صى ػق ه ، دسم يثؼذ اص ؛شسذ د سم يصهب ث

اذ ػجبستآى پذ سات (48ظ، وبى غبؼ،ضد ثبذ تػق گشدد ) ربى ن ه د اص:

،(.1ة، 352، ظ29د ،1409غغغ أثبى ثي تـلت )ػبهل

(. 2، ط44، ة352ظ، 29دػ داسا سذ غغظ است )وبى، سوب هؿوش

(.3، ط1، ة164ظرول ثي دساد )وبى، غغغ

ػل ثي أث عوض هحو است. دللاي سات ث ، (2)وبى، ط شأث ثػ هحو

Page 15: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

15 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

(.1)وبى، ط غغظ علج

.ػوهی ایشاد ب(. هسدی ایشاد (د ع ایشاد تش ایي سایات: الفهطشح شذى .1.6

اشاد هسد سات ال:

ل دس هتي سذ آى داذ، گشص هطس، سات أثبى سا غغغ ه ذگ ه رد داسد: اشادب اضبل

گذ: ثذاى دس سات أثبى، ػجذالشعوبى ثي هصي سذ آى هغون اسدثل دسثبسهي » رد داسد، صشا ضخ غذم دس هطخ سجت ث تشدذ است گشكت عزبد هشاس

اثالغسي )ع( كشهد: ا لخول ػل اللإاد؛ ػجذالشعوبى ثش هلت ،گذ ه« الغؿش اللواذ اص آى ػذل شد گش هتن شد ذ ثشخ سا ث سب هي سگ ه (.52ظ، ىغبؼ، وبضذ است ) گلت« حو حو»اش است. الجت دسثبس

تشسسی سجالی. 1.1.6

حو گش ث ػجذالشعوبى اتبه ثص ست ا حو : سجت سبكشهبذ زبض هاص اغغبة أث ػجذاهلل اهبم ا كشهبذ: ضخ قس ه .(237ظ، 1407است )زبض،

(. 339 236ظتب، غبعت تبة است )قس، ثض هس بظن )ع( استبد غلاى اهبم هس ثي رؼلش )ع( ضبدت ثش ثطت ثدى اصرول ا ،اص تحوبت صبد پسط

صشا ،كشهد: ثب ال هذ غغجت ي اهبم غبدم )ع( ث اطبى هاست ػجذالشعوبى داد آسد ضي ا(. و442ظ، 1348)ط، ندست داسم دس هبى هشداى ضؼ هخل ت سا ثج

« ا لخول ػل اللاد»گذ: اص اثبالغسي )ع( ضذم كشهد: ر ه عسي ثي باست اذ )وبى(. ثشه اثي داد ػاله ض هكبلت ط زبض ضخ قس سا ول شد

دس داد اثي .(113ظ ،1411 ؛ ػاله،223ظ ،1د ،1383 داد، ؛ اثي48ظ، 1383)ثشه، (.وبىوبى است )عحبهت ػجذالشهي ضد دس : اهكشهبذ ه آخش

است، ا ضذ قتغش« ا لخول ػل اللاد» سذ: رول اهلل خ ه تهشعم آلخول ك اللاد، غغظ است عب اص هذط حبست ػظوت ػجذالشعوبى ربگب

Page 16: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

16 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

سسبذ. ضد اهبم )ع( ه سااال

ػخوبى ثي اي دللث ؛ثبضذ، ؾؼق است« ػل اللاد»صشا سات عب اص ضذ، هزل است عسي ثي بر ن تحو ذاسد سذ اهغ ػذس دس سلسل

(.318ظ، 19د، 1410)خ،

بساعت ثد ثبضذ؛ صشا اي كشد ضبذ ن تغشل دس بس جبضذ هظس اهبم دلتگ ،بم است: ػجذالشعوبى ثي هلزن هشاد ن)ع( تث ثب د تي اص دضوبى سشسخت ال

)ع( دگش عزبد ثي سق حول؛ ثبثشاي اهبم ثب ضذى اي بم ث يشالوإههبتل اه (.142ظ، 2د، 1350)هبهوب، ضذ اذگي ه اكتبد بد آى د ظبلن ه

رد اعتوبل دگش اي است هظس اهبم )ع( اص گلتي اي رول، اي ثدث اطبى كشهد: ثب دلل يذ، ث و ى هب سگ هبػجذالشعوبى ثي عزبد ثش هخبلل

،تز ا ػجذالشعوبى ثي عزبد هسد حم .ال هذ غغجت ي ... )وبى( ذ. اسد وثش آى ا سابتص داسا اػتجبس ثبال است؛ تشدذ هشعم اسدثل ن خذض

اشىال تش سایت سواػطشح چذ . 2.1.6

كشهد: صبى هشداى دس ،صبى پشسذم رشاعت ثش گذ: اص اهبم دسثبس سوبػ ه اذاص صبى ث رشاعت ثش هت اص حلج گزضت، د ؛ ث حلج ثشسذ ب ثشاثشذ تب آگب رشاعت

(.2، ط44، ةظ352، 29د، 1409 هشد است )عش ػبهل ػق د

سذ داللت ظشچذ اشىال تش ایي سایت اص . طشح3.1.6

هؿوش است.الق(

ضذ ست. ضبخت عسي، دس سذ اي عذج ة(

سا تؿؼق شدذ ضد ثشخ دگش هزل است. سثشخ ػخوبى ثي ػ د(

سا سسذى ث حلج سپس هتي سات اضبل داسد، صشا خست پببى ثشاثش د د(پس ،«كارا ربصت الخلج»، «عت تجلؾ الخلج» ؛اذ داست سم يگزس اص پببى سا تؿب

Page 17: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

17 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

غذس رل عذج وبگ ست.

جاب. 3.1.6

( 19 ، ط184ظ، 10د، 1390دسست است سات دس اغل هشرغ )قس، الق(ذ است. ل قجن طهؿوش است؛ ؼ بم هؼػه اص اطبى سات شد، رش

الكس، ثبسبد ػل ثي الغسي ثي گشكت، سذ عذج ػجبست است اص: هغوذ متغووبت ازبػي عسي ذثي سؼ يػي سوبػ. سذ دگش: عس س ػخوبى ثي ػ ذثي سؼ يػي عس

ش د سذ ن غغغ ستذ )دسا ، الغسي، ػي صسػ ػي سوبػ، ػي الػبدم )ع( الس(.

(.59ظ، وبىاذ )قس، ااص ش د حو سؼذ ثي عسي ثشادسش عسي

ضخ قس دس هطخ رب تشدذ ست هشاد اص عسي، عسي ظتػش پس ثب ث ثي سؼذ ااص حو است.

هظس گلت، ضذ ثبذ گلت ثش اسبس دالل پص دس خػظ دهي ت هكشط ة( اص عسي، عسي ثي سؼذ ااص است.

، اث ػوش است گب سهظس اص ػخوبى ثي ػ ثبذ گلتسم ت دس راة د(ثي رؼلش )ع( ثبه هبذ هوذاس دس اهبهت هسا ضد. الث ب سؤاس ب ػبهش گلت ه

اص اي ثبثت هسد ػتبة اهبم دس دست ثد گ داضتسا صبد اص اهال آى عؿشت (.300ظ، 1407سؾب )ع( هشاس گشكت )زبض،

الػجبط تث شد اهال سا ث اهبم سؾب ثي ػش ا اص ثضسگبى اهل ثد، ل ث گلت يدس ك تشى ود هون راس اثبػجذاهلل الغسسا خد خب ي)ع( پس كشستبد. وض

هشعم(. 244ظ وبى، ؛ عل،118ظ، 11د، پطيرب اص دب سكت )خ، )ع( ضذ وبى اروبع اغغبة رضء سا سػخوبى ثي ػ كؿبل، ئثي رب ث ب : ثؼؿكشهبذ ه ط

(.597ظ ،1رضء ،1348 ط،اذ ) داست

الػجبط سا هجل ذاسد. ضبذ وي ثبػج ضذ ثي ػشاست، الجت هشعم خ گلت

Page 18: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

18 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

سذ: ث اهلل خ دس اداه ه تب هزل است. ل آ ضذ قتؿؼ ،آهب غبؼ ثگذ اثي ضشآضة، حو ثدى ػخوبى نثي اثشا ضبدت هشعم غذم ضخ قس ػل

(.وبى) هغشص است

هشاس وذهي تثؼذا تث شد هسد حم ه ،ال اهل ثد سپس گشص ػخوبى ثي ػ اذ. و ث سابت ا ػول شد گشكت است

هتؼذد ث ادل. اختالف غذس رل سات سوبػدس خػظ د( پبسخ ث ت صبسمهشد سجت د هسب ثب ،صى سجت ث وتش اص حلج قجن ظش هطس ػبه خبغ، د

اش هسب است ب ث است آب د سم يث ثص اص حلج ػق است. ثغج دس خد گشدد. ػق ثشه

است ب ؟ آب ؿبت داخل دس هـب يث تؼجش اغل

تؼبثش اسد دس سابت هختلق است:

«44 ، ة353ظ، 29د، 1409)ػبهل، «كارا ربصت الخلج« ... »عت تجلؾ الخلج ، گشدد. ؼ دس خد حلج ثشاثشذ اگش ثص اص حلج ضذ، تػق ه؛ (2ط

«ل (. رل اي سات ثب آخش سات ا3كارا ثلـتب )وبى، ط« ... عت تجلؾ الخلج ذاسد؛ صشا هلبد اي سات آى است دس خد حلج ثشاثش ست.وس

،(. اگش اص حلج گزضت 11، ط300ظ، 7د، 1365... كارا ربص رلي تؿبػلت ...)ل ضد. پس دس خد حلج هسب ستذ. تػق ه

ضد، هصى هشد دس خد حلج هسب است. ثب تؾغبت داد ث ظش گبسذ د گشدد: هتل ه شد است،ضج ازبدتبك ظبش سابت

.ى.تش است )س سذ سابت عب اص تسب سجت ث تػق دس حلج ه ا، ال (.300ظ، 7د، 1365كشع،

تش است. ه« ثلـتب» « عت تجلؾ»سجت ث ظس « ربص»ظس دم،

Page 19: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

19 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

ثبگش آى است ؿبت « عت»اذ: اص ادات ؿبت، دس تت اغل غ گلت سم،هبذ غوت ال ؛«ال»هخل ألت السوي عت سأسب. ثشخالف ؿبت ؛داخل دس هـب است

ػاى ث ذتا ه ،ذام داسا هاسد وؽ ستذ اللل. شصذ اي هكلت لت ذاسد ش .بس آذ ثهإذ

)س( دس تبة ذهلضخ اصرول ؛ستذ تسب ثكوب دس حلج هبئل ثطتش صبسم، ادسس ؛ اثي42ظ الضع، ؿ دس ؛ علج249ظ الؼل، الوشاسن دس ؛ سالس764هوؼ، ظ

،43د راش، ؛ غبعت465ظ ،15د هسبلي، دس حب ؛ ضذ389ظ ،3د سشائش، دس تلؿل دس شال ؛ كبؾل299ظ االعبم، هجب توظ دس تجشض اهلل ؛ آت352ظ

.268ظ الطشؼ،

سد اجواع. 7

داسد: دهي دلل كوبى دس بثشاثش د، اروبع اتلبم اهلل غبؼ صي اظبس ه تآتاذ بضق اص غذس اي سأ اص آسا كوبى، ثل هسلوببى است اي اتلبم اروبع ه

اص ػجبست ثشخ اص .1اشاد رذ هار است: استبد ث اروبع ثب د. پطابى د ثبضذ... اي اروبع هذس .2آذ دس تغون اروبع تشدذ داسذ ه كوبى هبذ هغون اسدثل ثش

(.66ظ، 3د، وبى غبؼ،ذ )آ ضوبس و است دلل هستول ث

جاب. 1.7

صى ق دخد هشعم هوذس اسدثل دس صذي هؾغ هخل هطس ث تػ ا ال كتا داد است:

تاذ اص ش د هػبظ دم ه هشد سا ث هتل ثشسبذ، ل ثب ن اگش هشد صذ، هتب ثبذ ػق د سا ث الب هبتل هشد ثپشداصد؛ اگش تب هشد هبتل سا

، 1414، 3دسا ثپشداصد )اسدثل، هػبظ ذ، صى )ضشي دس هتل( ثبذ ػق د .(453ظ

دلل هػبظ صى هشد ػوم آ اخجبس است. لي اگش صى ثخاذ هشد سا هػبظ

Page 20: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

20 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

، 14د، وبىهشد است ) صى ػق د صشا د ؛سا ثپشداصد ثبذ كبؾل د ،وبذ (.47ظ

صض داد ثذى ا ذ؛ض صى هشد سا ثطذ، ش د هػبظ ه لشاگش د (.451ظ، 13دضد )وبى،

اث ػجذاهلل ثي هسبى غغغ سا ث سابت غغغ س اداه، كبؾل داطبى دهستذ ،ػجذاهلل ثي سبى عس علج دگش سابت رشضبى گزضت ثػش غغغ

(.452ظ، 13دذ )وبى، ا شد

اػؿب ثبلؾ ثش حلج تػق صى د اص ثبى اغل د پس ،هوؼضخ هلذ دس تبة )ظ( ث تاتشت األخجبس ػي األئو كشهبذ: ثزلي تخجت الس ػي ج الذ د، هض ه

عن ث تػق ثش اسبس ست سسل خذا )ظ( ؛ ؼ (14 13، ظ3، د1413هي ال )ع( ) اخجبس دال ثش آى اص ائو )ع( هتاتش است.

، 14د، وبى)آسد است « كب اروبع» شتشدذ هشعم اسدثل ثب تؼج دم، هوذاس آى است ع د ثغج دسثبسثل ،ست اغال هشثـ ث تلبت د ،(313ظ

داصد ضاس ب ضاس د ضتش دسن ص هوذاس ثبضذ؛ صشا سات ػجذاهلل ثي سبى گلت ، اص اثاة دبت اللس(. دس1، ة142ظ، 19د، 1409، )عش ػبهل دبس ب غذ ضتش است

،كوف غذ ضتش است : د استذ عؿشت كشهدضعذج ن وبى ثبة اص صساس ول . دبس دسن صض دگش

خاسبسكشهبذ: اختالف كوف دس خػظ ضتش ست ) غبعت ربهغ الوذاسى ن ه (.177ظ، 6د، 1405

ضد ؼلم هگذ: سپس ه هشعم اسدثل دس خػظ تؾظ سات أثبى ه سم، ثبست رشأت شد صي گلت، صشا هوي است ػلت اي عن ثش هب هخل ثبضذ. اص و

)هظسضبى هبس نػلوب دس اغل هلم ثخان دس كشع اص آى استلبد ،س يا، 14د، وبىاذ ) رد ػلن دس اغل هلم سا ضشـ شد ،الت ب هػظ الؼل است(

(.469ظ

Page 21: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

21 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

ثش اسبس سات ثبذ ػول شد، ػول كن است خد هوذس اسدثل هؼتوذ ،ثبثشايدگش گش بص ث ادل ،است بتاىاعبم و صشا ػول ثطش اص كن ػلت تبه ؛خد جد.

صى تشدذ داسذ، صبض اص ػجبست اطبى هجل شدن اطبى دس خػظ د صبسم، رد ثب ؛ضد هصي استجبـ « بى دلل االروبع االخجبس» 322، غلغ 14دس رلذ

تاذ هستوسي كتا هشا تغػل اروبع كوب، تشدذ ي كو و ض و سابت ول آى ثؼذ است. ثسبس كتا ثش اسبس تشدذ ي كو ،هتوي و ادل صشا بس گزاضتي آى ،گشد

اجواع هذسوی تدى. 2.7

آذ ضوبس و اضبل دگش اطبى اي ثد اروبع هذس است دلل هستول ث (.66ظ، 2د ،1388غبؼ، )

جاب. 1.2.7

اعبم ي اغل هسلن اؾظ است تلبت اػتجبس ادل كوثش آضببى ا ال دس ػشؼ اذ، ل ني هؼب ادل )هشآى ست اروبع ػول( دس ق اث ؛هكؼ است

ذ. ثبرد دلل هشآ، اغال آ عسبة ه ذگش. آبت ال ثبالتشي هستذ ثشا اعبم ثسذ دس غست بوگ آ عذج، هخبللت سات سا بدذ دگش و سشاؽ ادل

سدثغج، هبذ هؾع ه ،ن دس عذ تاتش ثبرد سابت غغغ آى يگشذ. وض هاص س ادػب اي است هستذ كتا ث تػق د ،س يا سسذ. اص ثت ث اروبع و

اگش ن اروبع سا .ى تػشظ كشهدذ آگ ث وبى ؛توبه كوب سابت غغغ است ا اروبع دلل هستول دس ؛اص ثبة تأذ تأذ اقوبى خبقش است ،ثبى داضتذ

ثل اعبدج ثد ثبضذ.هوب

سد؛، ربگب ذاخػظ قشط هذس ثدى اروبع دس اي سسذ ظش ه صي ث دم،گذ: اروبع دس غست دلل هذسى است هستذ هشآ سا دس صشا خدضبى ه

ش است. هستذ هب سابت غغغ است و ن ث يص عن ن ث جبضذ )وبى(، هسئل

Page 22: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

22 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

داس ه، ثب تشدذ كو خذض پس كتا غبدس ثش اسبس ادل ؛اسبس آى ظش دادذ ضد. و

هشعم اسدثل ث استبد وبى سابت هب ن دس دست ، گلت ضذ صبى سم،دستشس آىهب ن ث است، كتا داد است. ث تؼجش دگش ش آض دس اختبس ا ثد ،داسن

ا پص آذ ضبذ دلل داضت ث اطبى رضء هتوذهي ستذ صي ضبئجداسن. اطبى سأ هخبلق ذادذ. ،يثش ا اكضى ؛هب شسذ است

سثت اسا. 8

گذ: ثشخ ه اهلل غبؼ آخشي اشاد ثش كتا هطس گشكت اي است تآثذ هشثـ ث رج هتػبد صى هشد است؛ صشا دث دلل بسشد هتلبت ا تلبت د

ب تش اص صى است، هشدب ثطتش اص صى است صى ثذى هشد دس خػظ بسب كض هب ض ثطتش است. اي سخي تر بتوبم است، آى د ،س يا ثبصد بس داسذ اص

صشا:

ى ش اضبس طذ آد ث ػظدس اي تر ي استغسبى است ا ال است.

(.67ظ، 3، د1390غبؼ،تلبت بسشد اهتػبد صى هشد اهش هتـش است ) دم،

مذ تشسسی. 1.8

استغسبى اصرول هاػذ اغل است هزات عل هبل عجل ثذاى توسي اذ. ضذت ثب آى هخبلق ث ضبكؼ ل اهبه ،رذ ه

ل اللبل ،آذ رد ه گذ: استغسبى دلل است دس ؾوش هزتذ ث ب ه عل، 1د، 1417ست )ؿضال، تاب هزتذ ثش اظبس آى دللث وي ؛آى ست سا بسا اسائ

(.371ظ

گذ: استغسبى ػول ث هػلغت رضئ دس هوبس ل است )الواكوبت، هبل ه .(396ظ، 6د ،تب ث

Page 23: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

23 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

هخل هشآى ست اص عو دس ي هسئل ب: شگب ث دلل استغسبى دس ضد عجلضد ظش آى ض اص صبى عو ثشخسداس است، ػذل ن، استغسبى گلت ه

)وبى(.

(.208ظدللي استغسبى است )وبى، ػول ث اه ،اذ وضي گلت

، 1د، وبى ،شد است )ؿضال غطشگذ: ش س استغسبى ذ، ت ضبكؼ ه (.371ظ

ثش استغسبى هبئل ستذ. هشعم هشصا هو دس تزع گ شكوب اهبه ن ػذم دلل سجتكشهبذ: استغسبى ثبقل ث ه هاي االغلآخش هوػذ صبسم رلذ دم

، 3د، 1430آذ ) دست و عن ضشػ ن ث اص استغسبى ظي ث يعزت ست وض (.207ظ

نبث دسه ،كو كوبت ضذ ثشسس كتا ثضسگبى ػشغ ثب تر ث هكبلت گلتا اص استغسبى غست گشكت است. ػلت ا صي سجت بسا ث استلبد گ ش

؛اذ است ثؼؿ اص هشارغ دس هوبم ثبى عوت ثشآهذ دلل ياث كوب دادذ،

هشد الضاهبت هبل است ضشع ثشػذ دللصى ث ل: ضبذ ػلت تػق داصرو (.153ظ، 1427گزاضت است )عن،

ؾشس آذ اصآزب رد ه رجشاى خسبست هبل است اص خأل رد هوتل ث د صى ػق د د ،ثبثشاي ؛ستاضذى صى اهتػبد بض اص هتل هشد ثطتش اص هوتل اهغ

(.148 د، 1422ضذ است )هبسم ضشاص، هشد هشاس داد

،عن ب ث تؼجش دگش رضء الؼل است تؾغبت دس ساستب ثبى عوت گ يا عن ضشع. ثبى ػلت تبه

پس كتا ثش اسبس استغسبى سجت بسا است ث كوب ػظبم سا داضت ضذ !داسدبس است اي خد رب تؼزت تأسق ثس

Page 24: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

24 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

جیت

آذ: دست ه تبذ صش ث ،گشكت دس اي هوبل ب غست ثش اسبس ثشسس

تاذ صبد است ش كو و صى، سابت غغغ هستذات تػق د ب سا بدذ ثگشد كتا هخبلق هطس غبدس وبذ. آى

دلل هستول دس هوبثل اعبدج ػاى اروبع رشضذ دس ثببت هتثبت كوب ث آذ. عسبة ه ده ث ب دلل سدداسد تأذ تأذ ، ثل رجست

داذ، اهشص ثب تر ث اهببت كوب اروبع هغػل سا عزت ه ثطتش اصآزب است. شپز ب سبل پص اهبى تغػل اروبع كوب ػػش عبؾش عت د ،هرد

تاذ گزاس ثبص است ه سبست هبل بض اص كوذاى صى، دست هبىثشا رجشاى خاص قشن دلت ب بدب هبل، اصرول غذم خبظ ثو، تلبؾل د سا تأد

پزش است. الوبل ن اهبى وبذ؛ عت رجشاى اي وػبى ث ئرى ل كو اص ثت

كوبت، طبگش آس ست. خشد اص اسلة هتذب اغل هتذال ارتبد صذ، تب پب كو سا ثشن ه اذط هوكؼ ثبذ تر داضت هػلغت

هرت استب آى دس گزس صهبى خاذ گطت.

ن ثب لغبل لت ربهؼت اعبم اسالم ثش اسبس هػبلظ هلبسذ رات، آىتاى اص د رضئ هوكؼ سا ههكجن ثب توبه اػػبس ؾغ ضذ است؛ ثبثشاي هاس

ب دگش عل كػل ود. سا

ثبضذ، صشا تػق د صى ابت ث صى پبي آسدى ربگب هب اهؼ دس هسبئل هؼ لت است اص اي ثبثت صى هشد سبى اسصش

ي صى اجب ث هؼشاد تاذ ث هوبه ثشسذ اهبم )س( كشهد: اص داه ستذ صى ه سذ. ه

ػػش صهبى هبى دس تـش ثسبس اص اعبم تأحش ثسبس داسد، ل ثغج ذام اص آى هاسد ست. تػق د صى رضء ش

Page 25: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

25 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

هأخز هاتغ

هشآى شن .1

الجالؿ ذ .2

ػشتی الف(

الوثذع م(، 1423) يالذ اثشان ثي هغوذ ػجذاهلل ثي هغوذ اثي هللظ، اثاسغبم ثشبى .3

داس ػبلن التت.: ، سبؼششح الومغ، تغون: الوافمات فی اطل الفم (،تب ث) اثشان ثي هس اللخو الـش بق الوبل .4

.فةداسالوؼشثشت: ػجذاهلل دساص،

هذسسي. ، دكتش اتطبسات ربهؼالوزب (،م 1406) اثي ثشاد، قشاثلس، هبؾ ػجذالؼضض .5 ، اتطبسات داطگب تشاى.سجال اتي داد (،م 1383) لش اعوذ ثي هغوذاثي داد، اثرؼ .6، هغون: هاسالسثیل فی ششح الذلیل (،م 1409) اثي غكبى، اثشان ثي هغوذ ثي سبلن .7

صشا لطبص،الوتت اإلساله. .ب ، ثالششح الىثیش ،(تب ث)اثي هذاه .8 طش ربى.تشاى: (،س الشضا )عػیى اخثا (،م 1387) ، هغوذ ثي ػلثبث اثي .9

، اإلستزواس الجاهغ لوزاة فماء األهظاس (،م 2000) اث ػوش سق ثي ػجذاهلل الوشثك .10 .داسالتت الؼلوثشت:

، ال س، ایةششح الذ فی یةالثا م(، 1420) اث هغوذ هغود ثي اعوذ، ثذساالذي الؼ .11

.داسالتت الؼلوثشت: ، هغون: الثیاى فی هزة اإلهام الشافؼی ،م( 1421)ي أث الخش اثالغسي هغ ث .12

داسالوبد.، رذ: ال سهبسن هغوذ الس، ، هتت الوسزذ الج ششح الوزب فی الوجوع ،(تب ث) اثصشب هغ دي ال .13

الطشق. ،اى الثشاى فی ششح اسشاد األر ةهجوغ الفائذ (،م 1403)اسدثل، اعوذ ثي هغوذ .14

هذسسي. اتطبسات ربهؼهن: ،ال س ثبد ثؼخت.، تشاى: ال س ،الثشاى فی تفسیشالمشآى (،م 1416)ثغشا، بضن ثي سلوبى .15

Page 26: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

26 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

، اتطبسات داطگب تشاى.سجال تشلی (،م 1383) ثشه، اعوذ ثي هغوذ ثي خبلذ .16غون: ، توشاف الماع، ػي هتي اإللاع (،م 1402) الجت، هػس ثي ادسس .17

. داساللشثشت: الهػلغ هػكل الل،

ةالطذ یقة، تبة الذبت، داسالػذتمیح هثای االحىام (،م 1428) تجشض، راد ثي ػل .18

)س(.

، تغون ػل االختظاس یةغااالخثاس فی حل ایةوف ،(م 1994) تو الذي أث ثش .19

ش.داسالخدهطن: ػجذالغوذ ثلكز هغوذ ج سلوبى، ، سیاع الوسائل فی تحمیك االحىام تالذالئل م(، 1418) عبئش، سذ ػل ثي قجبقجب .20

(.ع) تالج آل هإسس ،(الغذخ –)ـ

إلی تحظیل هسائل الشیعةسائل م(، 1409) عش ػبهل، هغوذ ثي عسي ثي ػل .21

)ع(. تهإسس آل الجهن: ، یعةالشش

، داسالالل.ة المسلمةم الوشؤف م(، 1427) عن، سذ هغوذ سؼذ قجبقجب .22

الضع إلی ػلوی األطل غنیة م(، 1417) علج، اثي صش، عوض ثي ػل عس .23

ال. ساهبم غبدم )ع(، هإسسهن: ،الفشع، السشائش الحای لتحشیش الفتای م(، 1411) عل، اثي ادسس، هغوذ ثي هػس ثي اعوذ .24

هذسسي. دكتش اتطبسات ربهؼهن: داسالضخبئش.هن: ، الحلی مةسجال الؼال م(، 1411) عل، عسي ثي سق ثي هكش .25

، هإسسجاهغ الوذاسن فی ششح هختظش الافغ م(، 1405) خاسبس، سذ اعوذ .26 اسوبػلبى.

هشض طش آحبس ضؼ.هن: ، هؼجن سجال الحذیج م(، 1410) خ، سذ اثالوبسن .27فی الفم یة االحىام الث یةالوشاسن الؼل م(، 1404) ضضدلو، سالس، عوض ثي ػجذالؼ .28

، هطسات الغشهي.اإلهاهیإلتي ؤتی الةششح صسق ػلی هتي الشع م(، 1427) صسم، ضبة الذي أثالؼجبس الجش .29

. داسالتت الؼلوثشت: ،ال س، صیذ المیشای

.فةداسالوؼشثشت: ، ماأل م(، 1393) الطبكؼل، هغوذ ثي ادسس اثػجذاهلل .30

، هساله االفام إلی تمیح ششایغ االسالم م(، 1413) ثي ػل يالذ يضذ حب، ص .31

Page 27: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

27 مسلمان اهلل صانعي در برابری ديۀ زن و مرد يۀ آيتنظربررسي و نقد ادلۀ

.هإسس الوؼبسف اإلساله

المقنعةتزیة األحىام فی ششح م(، 1390) ضخ قس، أث رؼلش هغوذ ثي الغسي .32

داسالتت اإلساله.، تشاى: سم س، للشیخ الوفیذ

.یةالوشتؿالمکتبة زق: ، سجال طسی، (تب ث) تتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتت .33

ضخ هلذ. رب ضاس ، گشالمقنعة م(، 1413) ضخ هلذ، هغوذ ثي ؼوبى ػجش .34

ضخ رب ضاس ، اعبم السبء، گشم( 1413) تتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتت .35 هلذ.

، اتطبسات هذسس اإلهبم ػل ثي أث مةافقهیة تحث م(، 1442) ضشاص، بغش هبسم .36

قبلت )ع(.

(.الذبت تبة) ،داسالتت الؼلوثشت: ، الفماء تحفة م(، 1405) ػالءالذي السوشهذ .37

داسالتبة الؼشث.ثشت: ، تذائغ الظائغ م(، 1982) ػالءالذي البسب .38

بةفی االج رالسنیةالذس م(، 1417) ثي هبسنػلوبء زذ األػالم، ػجذالشعوي ثي هغوذ .39

.ب ، ثیةالجذ

.داسالتت الؼلوثشت: ، الوستظفی فی ػلن االطل م(، 1413) ؿضال، هغوذ ثي هغوذ .40 .داسالؼبغوسبؼ: ، الولخض الفمی م(، 1423) اللصاى، غبلظ ثي كصاى ثي ػجذاهلل .41 .كشدستطبسات داطگب اهطذ: ، سجال وشی (،1348) ط، هغوذ ثي ػوش .42 رلذ(. 8) ،داسالتت اإلسالهتشاى: ، الىافی (،1365) ل، هغوذ ثي ؼوة .43

، فی ششح تحشیش السیل یعةتفظیل الشش م(، 1418) لشا، هغوذ كبؾل هعذ .44

اقبس )ع(. الذبت، هشض كو ائو

المکتبة زق اضشف: ، شجالتمیح الومال فی ػلن ال م(، 1350) هبهوب، ضخ ػجذاهلل .45

.یةالوشتؿ

داساللش. داسالطشثشت: ، الحای الىثیش تب(، )ث الوبسد، اثالغسي .46

، هغون: غالط ةششح الؼوذ ةالؼذ م(، 1426) الووذس، ػجذالشعوي ثي اثشان ثي اعوذ .47

.داسالتت الؼلو ،دم سثي هغوذػؿ،

Page 28: یربارب رد یعناص للهاتیآ ۀیرظن ...law.tabrizu.ac.ir/article_5963_50456d9f1bcbc26d53cd327505078c7b.pdf · 3 ا¼لسم دم و ½ ۀيد ی با ب رد يعناص

28 59 تابستان -بهار، دوازدهم ، شمارههفتمپژوهشي فقه و حقوق اسالمي، سال -علمي نشريه

ثشت: ، الىافی فی فم اإلهام الوثجل احوذ تي حثل تب(، )ث الووذس، ػجذاهلل ثي هذاه .48 .داسالتت الؼلو

، الوغی فی فم اإلهام احوذ تي حثل الشیثای م(، 1405) مةالووذس، ػجذاهلل ثي هذا .49

داساللش.ثشت: جاش الؼمد هؼیي م(، 1417اعوذ ) ثي هغوذ الذي ضوس األسق، الوبر .50

.داسالتت الؼلو، ثشت: ال س، الشد الولؼیي ةالمضا

یةهتي الغا دلةالتزیة فی ا م(، 1409) الوذا الذهطو الطبكؼ، هػكل دت الجـب .51

داساثي خش، دهطن، ،صبسم سهتي أث ضزبع ك اللو الطبكؼ، ،التمشیة الوشس ثشت.

–)ـ الوحىوۀ فی االطلالمایي م(، 1430) هشصا هو، اثالوبسن ثي هغوذعسي .52 .اإلساله التت ال، اعبء س ،(رذذ

هذسسي. اتطبسات ربهؼهن: ، سجال الجاشی ،م( 1407) زبض، اعوذ ثي ػل .53، داساعبء التشاث جاش الىالم فی ششح ششایغ االسالم م(، 1404) زل، هغوذعسي .54

الؼشث.

فاسسی ب(

ی )صى هشد هسلواى تشاتشی دی ،3 صذگ كو (،1390) غبؼ، سق 55

.كشگ كو الخولي ، هإسس(شهسلواىیغ

تشاتشی لظاص )صى هشد هسلواى ،2 صذگ ، كو (1388) تتتتتتتتتتت .55

.كشگ كو الخولي هإسس(، شهسلواىیغ