23
“ kaspis raionis turistuli potenciali “ Tbilisi 2010

“ kaspis raionis turistuli potenciali “

  • Upload
    uriel

  • View
    82

  • Download
    15

Embed Size (px)

DESCRIPTION

“ kaspis raionis turistuli potenciali “ Tbilisi 2010. Sesavali. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

“ kaspis raionis turistuli potenciali “

Tbilisi 2010

Page 2: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

Sesavali

saqarTvelos Tanamedrove cxovrebaSi dRiTidRe sakmaod mniSvnelovan adgils iWers turizmis ganviTareba. swored amis meSveobiT iqmneba qarTuli xasiaTis, msoflmxevelobis, istoriuli, eTnografiuli Tu kulturuli memkvidreobis farTod gacnoba sxvadasxva erebis mier, rac Tavis mxriv Cveni qveynis ganviTarebisTvis erT_erTi aucilebeli pirobaa. miT ufro, rom saqarTveloSi, mis TiToeul regionSi Zalze uxvi masala arsebobs saamisod. Sida qarTlis erT-erTi qalaqi, kaspis raioni, SesaZloa CaiTvalos turistebisaTvis metad mniSvnelovan regionad. kaspis raionis xelsayreli geografiuli mdebareoba, dedaqalaqTan da centralur magistralTan siaxlove, ganumeorebeli buneba, istoriuli da kulturuli Zeglebis siuxve saTanado pirobebs qmnis turizmis ganviTarebisaTvis. Mmoxerxebuli geogragiuli mdebareobasa da istoriul-kulturuli Zeglebis simravlesTan erTad, municipalitetis teritoriaze aris SesaniSnavi dasasvenebeli adgilebi, mTis civi, ankara wyaroebi da mdinareebi, samkurnalo balneologiuri wylebi, TrialeTisa da lixis qedis mSvenieri sanaxebi. calke aRniSvnis Rirsia mdinare TeZmis, mdinare kavTurisa da mdinare lexuris xeobebi, sadac mravali istoriuli Zeglia. Kkaspis municipalitetSi SesaZloa ganviTardes turizmis iseTi mimarTulebebi, rogoricaa samkurnalo turizmi, eko turizmi, kulturul dasasvenebeli turizmi, eqstremaluri turizmi, piligrimuli turizmi, Rvinis turizmi.

Page 3: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

miuxedavad arasasurveli pirobebisa kviris ganmavlobaSi samTavisis mniSvnelovan taZars, rkonis kompleqssa da qvaTaxevis taZris kompleqsis mimarTulebiT daaxloebiT 1000-mde qarTveli da ucxoeli turisti Semodis moswavleebis CaTvliT. isini spontanurad niSnulebis, gzamkvlevis gareSe miemarTebian da raTqma unda metad iRlebian, arsebobs erTaderTi kerZo sastumro, romelic aris ss “kaspieleqtroaparati”-s. qalaqis yofil sastumroSi afxazeTidan devnili ojaxebi cxovroben. winamdebare naSromis mizania, mkiTxvels gaacnos, Tu riTia es qalaqi saintereso, ra informacias flobs misi istoriis furclebi, ra siaxleebs miawvdis misi warsuli da awmyo dainteresebul mnaxvels

KI kaspis raionis istoriul-geografiuli mimoxilva

K kaspis raioni mdebareobs aRmosavleT saqarTvelos centralur nawilSi, Sida qarTlSi, mdinare mtkvris orive mxares. raions aRmosavleTiT esazRvreba mcxeTis, dasavleTiT-goris, samxreTiT-TeTriwyarosa da walkis, Crdilo-aRmosavleTiT-duSeTisa da axalgoris raionebi. raionis mniSvnelovani nawili mdebareobs Sida qarTlis vakeze. CrdiloeTiT mas akravs kavkasionis mTavari qedis samxreTiT ganStoebani, samxreTiT-TrialeTis qedi. raions TiTqmis Suaze kveTs mdinare mtkvari, romlis sigrZe aq daaxloebiT 29km-ia.Mmisi Senakadebidan mTavaria: marjvnidan TeZami da kavTura, xolo marcxnidan qsani da lexura. umaRlesi mwvervalia oboli klde (2083 metri zRvis donidan) qalaqi kaspi gaSenebulia mdinare lexuris napirebze, iq sadac kveTs mdinare kvernaqis sers da gamodis vakeze.Qqalaqi ZiriTadad gorak-borcvebzea gaSenebuli. zRvis donidan aris 560m. rkinigzis sadguri (Tbilisidan 48km) raionSi zomierad notio subtropikuli havaa. icis zomierad civi zamTari da mSrali notio cxeli zafxuli.Hhaeris saSualo wlis temperaturaa 11,4 gradusi, ianvarSi 0,5, agvistoSi 23gradusi, absolituri minimaluri temperaturaa-27gradusi, absolituri maqsimaluri 40 gradusi, naleqebi 450 mm weliwadSi.

Page 4: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

kaspis raionis istoria

K kaspis mdinare lexurisa da mtkvris SesarTavTan strategiuli mdebareobis gamo, adreve dawinaurda da cixe qalaqad iTvleboda. Aam teritoriaze aRmocenili arqeologiuri masala da materialuri kulturis Zeglebi mowmobs, rom aq adamiani uwyvetad cxovrobs qvis xanidan dRemde. Tanamedrove qalaqi kaspi dasaxlebuli yofila jer kidev brinjaos xanaSi. Aamas mowmobs adreuli rkinis xanis da antikuri periodis erTeuli aRmoCenebi.

K kaspi gansakuTrebiT V-e saukuneSi dawinaurebula vaxtang gorgaslis mefobaSi da sakuTari spasalaric hyolia.Qqalaqs didi samxedro-administraciuli da kulturuli miSvneloba hqonda, warmoadgenda garkveuli samxedro_ administraciul erTeulis “ kaspis saspasalaros” centrs. Maq evaleboda lexuris saTavis dacva, saidanac gadmodioda osTa laSqari da Sida qarTls aoxrebda. Aaq izrdeboda mefe vaxtangis da miranduxti. Mmefe ise afasebda kaspis spasalaris erTgulebas, rom Tavisi erT-erTi asuli misTvis miucia aRsazrdelad. swavla-ganaTlebisa da kulturis maRali donis gamo qarTlis mefeebi Svilebs aq agzavnidnen aRsazrdelad.

es cixe_qalaqi arsebobda arabTa Semosevamde. VII saukuneSi arabebma sxva qalaqebTan erTad gaanadgures sardali murvan-yrus meTaurobiT da sabolood Cakvda saqalaqo cxovreba.Ddangreuli kaspi naqalaqarad iqca da XVs-dan gadavida amilaxvarTa mflobelobaSi. saTavadoTa sistemis warmoqmnis Semdeg XVs-is II nax-Si qarTlis mefe simon I-ma kaspi barZim amilaxvars CamoarTva da sveticxovels Seswira. XIX saukuneSi kaspi soflis tipis dasaxlebas wamoadgenda. Mmxolod sabWoTa xelisuflebis mzrunvelobiT aRidgina Zveli saxelwodeba 1959 wels da dRes igi qalaqad iwodeba.

Mmisi aRmavloba ganapiroba cementis warmoebam, romelsac sakavSiro mniSvneloba aqvs. raionis teritoria 1917 wlamde dRevandeli kaspis raionis teritoria tfilisis guberniis goris mazraSi Sedioda. 1917 wlidan 1921 wlamde saqarTvelos administraciul-teritoriuli dayofiT-aRmosavleT saqarTvelos mazraSi. 1930 wlidan calke administraciul-teritoriuli erTeulia.

Kkaspis raionma uamravi saxelovani mamuliSvili aRuzarda samSoblos: qarTlis mouravi, da mxedarTmTavari giorgi saakaze SvilebiTurT, qarTlis sadroSos alamdari givi amilaxvari, akademikosi ivane TarxniSvili, xelovnebis moRvaweebi- momRerali maro TarxniSvili;sandro, mixeil, lado kavsaZeebi; peterburgis universitetis profesori aleqsandre cagareli; qarTveli mecnieri, akadenikosi ivane javaxiSvili, pedagogi da sazogade moRvawe niko cxvedaZe. Pprofesori vaxtang kotetiSvili.Mmxatvrebi: mose ToiZe da rusudan javriSvili, mwerlebi giorgi SatberaSili, ekaterine gabaSvili; kompozitori ia kargareTeli; diriJori Salva da givi azmaifaraSvilebi.

Page 5: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

II zogadi cnobebi kaspis Sesaxeb

raionis mosaxleoba 52 202 aTass Seadgens. farTobia 803,2 (805,2) kv.km. raionSi Sedis 1 qalaqi (kaspi), 16 soflis sakrebulo da 71 sofeli.Aaris 60 nasoflari, raionuli centria q.kaspi.

raionSi aris garkveuli raodenobis afxazeTidan ltolvilni. TelianSi_ 167 suli anu 54 ojaxi; metexSi- 128 suli; anu 35 ojaxi; axalgoridan_ 188 suli.

samrewvelo sawarmoTa raonis mzardi potenciali_kaspis municipalitetis teritoriaze moqmed samrewvelo sawarmoTa farTo speqtri (cementis, keramikuli aguris, plasmasis milebis, spirits, sakonservo nawarmis, Rvinis da sxva alkoholuri sasmelis warmoeba) miuTiTebs municipalitetSi im ZiriTadi pirobebis arsebobaze, rac samomavlod samrewvelo sferos ganviTarebis safuZveli SeiZleba gaxdes.

cementis qarxana Rvinis qarxana

. “sasursaTo kombinati” – awarmoebs miiurabebs, jemebs, marinadebs, konservebs, sawebels, xilfafas, cxare saneleblebs, (dresdReobiT gayidulia). s/s “okami”-awarmoebs 11 dasaxelebis Rvinos, brends, liqiors, arays.

Page 6: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

saxalxo dResaswaulebi: “guramiSviloba” (lamisyana)

“javaxiSviloba” (xovle)

“saakaZeoba’ (noste) “gostibeoba” (soflis aRorZineba)

"paataoba” (eraTawminda)

Page 7: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

dResaswalis dReebi

# dasaxeleba(sofeli-qalaqi)

dResaswaulis Tve, ricxvi

dResaswaulis saxelwodeba

1 sofeli-axalcixe 30 aprili “ kviracxovloba”

2 sofeli-doesi 6 maisi “ giorgoba ”

3 sofeli-Teliani 6 maisi “ giorgoba ”

4 sofeli-okami 9 maisi “ soflis saxalxo dResaswauli “

5 sofeli-araiani 20 maisi “ ninooba ”

6 sofeli-zemo xandaki 21 maisi “ kaloubnoba “

7 sofeli-xovle 28 maisi “ kvarToba “

8 sofeli-sa,Tavisi 2ivnisi “ amaRleba “

9 Qqalaqi-kaspi 7 ivnisi “ macxovroba “

10 sofeli-axalqalaqi 21 ivnisi “Tevdoroba “

11 sofeli-qvemo gomi 7 ivlisi “ioane naTlismcemloba “

12 sofeli-kavTisxevi 18 ivnisi kavToba “

13 sofeli-lamisyana 28 ivlisi “ivlitoba “

14 sofeli-winarexi 28 agvisto “ mariamoba “

15 sofeli-metexi 28 agvisto “ mariamobba “

16 sofeli-qvemo Wala 22 seqtemberi “ RvTismSobloba “

17 sofeli-kodiswyaro 23 noemberi “ giorgoba “

Page 8: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

kaspis raioni aRsaniSnavia samkurnalo TvisebebiT.Aaq aris samkurnalo gogirdwyalbadovani da mineraluri wyaroebi. SesaniSnavia hava turistebis mosazidad. raionSi xuTi kurortia: xovle, axalqalaqi, gostibe, rkoni, gariyula. _ xovle mdebareobs sofel xovleSi. igi zRvis donidan 720 metris simaRleze mdebareobs.

IIIBraionis bunebriv_rekreaciuli resursebi

kurorti cnobilia samkurnalo gogirdqyalbadiani wyaroebiT samkurnalo wyals kvercxis gemo da feri dahkravs, wyali gamoiyeneba revmatiuli, ostrioqondrozis,

ginekologiuri da kuWnawlavuri daavadebis samkurnalod,

_axalqalaqi mdebareobs zRvis donidan 1040m-ze, kurorti turists sTavazobs bunebriv samkurnalo faqtors-maRali mTis klimats.

_kurorti gariyula zRvis donidan mdebareobs 470 metris simaRleze, igi gansakuTrebiT sasargebloa

asTmiT daavadebulTaTvis

K_kurorti gostibe kaspis municipalitetis axalqalaqis teritoriul organoSi Sedis

zRvis donidan mdebareobs 1 200 m-is simaRleze, igi gansakuTrebiT sasargebloa bavSvebisTvis bronqialuri asTmis gansakurnad. _rkoni zRvis donidan mdebareobs zRvis donidan 930 metris simaRleze, marali haeris gamo

rkoni gostibemniSvnelovania turistaTvis

Page 9: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

bunebrivi resursebi

sasargeblo wiaRiseuli_raioni gamoirCeva sasargeblo wiaRiseuliT, esenia: mergelebi ( kirqva )-.. raionSi sof. xovlesTan moipoveba bentonituri Tixebi. tufi moipoveba TeZmis xeobaSi.

cnobilia, rom aSurianis veli graklamde Tixis mTliani masaa,

raionis teritoria mdidaria inertuli masalebiT, moipoveba qviSa da xreSi.

Sida wylebi-atmosferuli naleqebis simciris miuxedavad, kaspis raioni mdidaria wylis resursebiT, mis teritoriaze gaedineba mdinareebi: mtkvari, lexura, qsani, TeZami, kavTura. agreTve patara mdinareebi: botisiswylebi, gostibeswyali, lajianxevi, nostura, salomiaswyali, Savwyala, xexmela, tortla, kowaxura, mravalwyaro. Ggarda amisa arsebobs mravali wyaro.

amJamad muincipalitetSi agebulia 2 hidroeleqtrosadguri: sofel igoeTsa da okamSi.

tyis resursi- kaspis municipalitetis teritoriis 32,7% tyiTaa dafaruli, tyis Semqneli jiSebia:muxa, wifela, rcxila, nekerCxali, ifani, nawilobriv wiwvianebic. Ggavrcelebulia daTvi,

mgeli, gareuli Rori, Sveli, kurdeli, ciyvi, mTis mdinareebSi kalmaxi, murwa da sxva.tyis fondi Seadgens 22 000 heqtars.

sasoflo-sameurneo resursebi_kaspis raioni soflis meurneobis ganviTarebisaTvis niadagisa da klimaturi pirobebis mixedviT erT-erTi saukeTesoa saqarTveloSi.Aaq meurneobis ganviTarebis mniSvnelovani bunebrivi resursia niadagi, romlis ZiriTadi tipebia: alviur-karbonatuli, mdelos yavisferi, mdelos Savmiwisebri da tyis mdelos yavisferi niadagi. sasoflo-sameurneo warmoebis xelisSemwyobi faqtoria bunebrivi klimaturi pirobebi: Termuli mzis sxivebis siuxve, siTbos didi raodenoba, haeris SedarebiT maRali temperatura da savegetacio periodis xangrZlivoba sasurvel pirobebs qmnis xexilis, vazis, marcvleulis, bostneul-baRCeuli da sxva kulturebis zrda-ganviTarebisaTvis. regionSi ganviTarebulia mefutkreoba, mefrinveleoba, mecxoveleoba, meRoreoba, mecxvareoba, rac odiTganve gansazRvravda mis ekonomikur siZlieres.A aq uZvelesi kulturaa vazi. ZiriTadad mosaxleobas venaxebi gaSenebuli aqvs xeivnis saxiT

Page 10: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

marTalia aq Rvinis turizmi is ar aris ganviTarebuli rogorc kaxeTSi, Tumca aqauri potenciali arafriT Camouvardeba kaxeTisas. Tundac is faqti, rom uZvelesi Rvinis kulturis niSnebi da yurZnis winaprebi ( msoflioSi uZvelesi-Zv.w 8000w ) swored qarTlis teritoriazea aRmoCenili.

Page 11: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

IV kaspis raionis materialur-kulturuli Zeglebi

kaspis raioni Semosul turistebs, am teritoriaze arsebul 300-ze meti raodenobis arqiteqturul, arqeologiursa da istoriul Zegls sTavazobs.Aaseve raioni mdidaria muzeumebiT, kulturuli ZeglebiTa da gamoqvabulebiT.

raionSi gansakuTrebiT mniSvnelovania: rkonis samonastro kompleqsi (VIIs. XIII XIVss ); favnisis ( IX-Xss ); samTavisi, ikvis (XIs ); qvaTaxevis, erTawmindis ( XII-XIII ); metexis (XIIIs ) taZrebi, aRsaniSnavia sxva nagebobanic: rkonis xidi (XIIIs ), cxireTis cixe (XSs da gviani Suasaukuneebi ), erTawmindis, axalqalaqis, winarexis saxli-darbazebi (XVIII-XIXss ) da sxva mravali. Aarqeologiuri gaTxrebis Sedegad gamovlenilia adre da Sua brinjaos xanis yorRanebi, gviani brinjaos da adreuli rkinis xanis samarxebi, mravalferovani samarxebi, mravalferovani namosaxlarebi, sadac mopovebuli mdidari arqeologiuri masala daculia, rogorc saqarTvelos saxelmwifo, aseve kaspis mxareTmcodneobis muzeumSi.

Kkaspis raioni moicavs lexuris, TeZmis da kavTuris xeobebs, nawilobriv qsnis xeobasac. TiToeuli xeoba mdidaria RirSesaniSnaobebiT da Zalian saintereso Tavisi uZvelesi warsuliT turistebisaTvis.

M me-VIIs-Si TeZmis xeobaSi arsebobda SesaniSnavi rkonis monasteri, romelic xeobis zemo mxareSi mdebareobs. Eetyoba, igi keTilmowyobili savane yofila, romelic mwignobrobsTan erTad saerTod kulturul-saganmanaTleblo musaobasac eweoda. Mmonasters XII-XIVs-Si daemata sxva nagebobebic. dRes mis kompleqsSi Sedis RvTismSoblis eklesia, samreklo, karibWe, egvteri, samlocvelo, satrapezo, koSki da xidi ( romelic istoriaSi Tamar mefis saxeliTaa cnobili, amboben xidze Tamars gauvliao)

Page 12: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

SesaniSnavia amave xeobaSi saorbsis tazari, romelic 1152 w-s kaxa erisTavs auSenebia, romlis vinaoba daudgenelia. Ees mcire tanis Zegli Semkulia maRalxarisxovani CuqurTmebiT, kedelze lamazi xeliT amoWrlia misi mSeneblis asomTavruli warwera. TeZmis xeobaSia ikvisa da erTawmindis taZrebi, romlebic 12-13ss miekuTvnebian.

erTawminda maRlobze gaSenebuli mozrdili sofelia. Aaq mdebareobs erTawmindis taZari, romelic miekuTvneba qarTuli xuroTmoZRvrebis saukeTeso nimuSs. igi agebulia wm. estafis anu estates saxelze. soflis saxelwodebac “erTawminda” warmoSobilia amave wmindanis saxelidan. taZari 1610 wlidan Sevida giorgi saakaZis mflobelobaSi da Semdeg mis STamomavalTa sasaflaod gadaiqca. Zeglis xangrZlivi istoriuli cxovrebis Sesaxeb araviTari pirdapiri cnoba ar aris SemorCenili, magram araerTi dazianeba da restavracia, romelic ganicada Senobam-ganvlil gansacdelTa metyveli mowmeebia.Eeklesiis Crd-iT kedelTan moTavsebulia saflavis qva mkrTali mxedruli warweriT. Aaq asaflavia giorgi saakaZis, Svilis paatas Tavi, romelic Sah-abazma mohkla sparseTSi.

saorbsi ikvi

Page 13: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

erTawmindasaakaZeebis nasaxlari

kavTuris xeobaSi mdebareobs xuroTmoZRvrebis SesaniSnavi Zegli qvaTaxevi, romelsac sapatio adgili ekava saeklesio ierarqiaSi.Mmefeebs aq sazafxulo agarakebic hqoniaT mefeebs,mis aSenebas me_12-13 saukuneTa mijnas miakuTvneben. monasteri am xeobis erTgvari kulturul-ideologiuri centri iyo, sadac mwignobrobas eweodnen, avrcelebdnen wera-kiTxvis mcodneobas, qristianul ideologias. igi erT-erT umdidres monastrad iTvleboda saqarTveloSi da mas winamZRvaric hyolia, Zeglis garSemo buneba umSvenieresia da mraval turists miizidavs.

Page 14: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

sofel kavTisxevSia eklesia samlocveloebi: kavTis wm.giorgi da lomisas wm.giorgi. gadmocemiT lomisas eklesiasTanN ubrZoliaT qarTvelebs daRestnel YyaCaRebTan lomurad da mefis brZanebiT aq augiaT eklesia, romelsac uwodes “ lomisa”. maRalaanT eklesiaa da koSkebi. kompleqsSi Sedis maRalaanT eklesia, solomon maRalaZis samreklo, papua maRalaZis samreklo-saZvle, zemo koSki (papua maRalaZis koSki), afTiaqi, galavani da koSkis da sxva nagebobaTa nangrevebi galavnis gareT. K kompleqsis saxelwodeba dakavSirebulia XVs-is dawinaurebuli feodalebis maRalaZeebis ( maRalaSvilebis) gvarTan. A maRalaZeebi dawinaurdnen me-15s-dan da am gvaris meTaur papuna nikoloz qadagiZes Tavisi rezidencia feodaluri tipis sasaxled gadauqcevia. am gvars Tavis droze bevri TvalsaCino warmomadgeneli hyavda. Aaq maRlob adgilas koSki da sasaxle auSenebia. maRalaanT eklesiis aRmosavleTiT tyeSi aris “jvarpatiosani” eklesia.

lomisa

maRalaanT eklesia

kavTa

Page 15: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

sofeli samTavisi md.lexuris marcxena napiras mdebareobs. igi Zveli istoriuli sofelia. Aaq mdebareobs samTavisis didi eklesia, sadac moRvaweobda cameti mamaTagan erT-erTi isidore.rogorc samTavisis saepiskoposo, cnobilia VI s-dan. eklesia 1030 wels samTavnel episkopos ilarion yanCelis Zes augia, xolo sxva sameureneo daniSnulebis nagebobani-marani da sawnaxeli -1050 wels.M arsebobs samTavisis taZarze sveticxovlis msgavsi legenda. ostatma aago mcxeTisa da metexis, Segirdma ki samTavisis taZari. maTSi yvelze kargi augia mowafes da misTvis xeli mouWria ostats. es Segirdi ki Sig taZarSi marxiao. rogorc cnobilia, XV s-Si samTavisi mefe giorgi VIII TavadebisaTvis uboZia ioTam zedgeniZes amilaxvrobasTan erTad samarxad. amieridan igi gadadis amilaxvrianT mflobelobaSi da samTavisSi imarxebodnen ioTamis STamomavalni. taZari Tavisi gegmiTa da nagebobebis teqnikiT miekuTvneba XI s-is Sida qarTlis iseT saukeTeso Zeglebs, rogoric aris kavTisxevis, erTawmindisa da ikorTis taZrebi, romlebic Semkulia maRalxarisxovani CuqurTmebiT. taZari RvTaebis saxelzea aSenebuli da mSenebelic mas SesTxovs Sewyalebas. Sig taZarZia amilaxvrianT ramdenime saflavi. eklesiis vrceli ezo galavniTaa SemozRuduli, romelsac Crd-iT aqvs Semosasvleli alayafis kari, zedvea daSenebuli aguris samreklo. galavani da samreklo XVI s-Sia aSenebuli.E eklesia moqmedia, mrevlTan erTad hyavs uamravi damTvalieerebeli, rogorc qarTveli, aseve ucxoeli.

Page 16: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

soflis zemoT, 3km-is daSorebiT aris sofeli Wala. Mmis Tavze ki-nasoflari cxvilo, anu sxvilo. igi qvemo Walidan 3-4 km-iT aris daSorebuli. gza gaivlis sof. pantianze da Semdeg mihyveba SeRmarTs. sxvilos mTa sakmaod maRalia da mis kedelze aSenebulia amave saxelwodebis cixe-darbazi., saidanac moCans mTeli lexuris xeoba kaspamde, sakorinTlo da tirifonis didi veli. sxvilo da misi cixe darbazi ixsenieba Xs-Si. misi patroni iyvnen “daCi da ioane Zmani sxviloselni” romlebic 980-0992 wlebSi miemxrnen kvirikes, kaxTa erisTavs , afxazTa mefis giorgis winaaRmdeg. Semdeg XVs-Si giorgi VIII-m mteli lexuris xeoba, sxviloc cixe darbazebiT, TavdadebisTvis uboZa zedgeniZe_amilaxvars da am sagvareulos TavdacviT nagebobas warmoadgenda.Q sofel qvemo WalaSia aseve Sah-abazis karze gazrdili da gamahmadianebuli, Sahis erTguli ymis, anduyafar barZimis Ze amilaxvris cixe-galavani, romelic TariRdeba XVII-XVIIIs-ebiT. Mmis kompleqsSi Sedis galavani koSkebiT, eklesia, koSki-samreklo, sasaxle, nangrevebi.

M metexis monasteri sofel metexSia.Aaq aris eklesiebi: RvTismSobeli, amaRlebis eklesia, kviracxoveli da sxva

sxvilos cixe

Aamilaxvrebis komplexsi

metexi

Page 17: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

muzeumebi raionSi Semdegi muzeumebia: _kaspis mxareTmcodneobis muzeui- romelic 1960 wels daarsda _ivane javaxiSvilis saxl_muzeumi sofel xovleSi_romelic 1968 wels gaixsna. Aaq aris iv. javaxiSvilis cxovrebisa da moRvaweobis amsaxveli eqspozicia._lamisyanis soflis istoriis muzeumi ( mariam da alqsandre jambakur- orbelianebis sasaxle)- gaixsna 1984 wels. Aaq ori darbazi daTmobili aqvs daviT gurmiSvilis cxovrebisa da moRvaweobis amsaxvel eqspozicias.

ivane javaxisvilis saxl_muzeumi

G _general giorgi mazniaSvilis saxl-muzeumi sofel sasireTSi-mTliani reabilitacia Cautarda 2006 wels. O_omar kelaptriSvilis saxl-muzeumi-sofel kavTisxevSi. Ggiorgi mazniaSvilis saxl-muzeumi

Oorbelianebis sasaxle

Page 18: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

K kulturuli Zeglebi

raionSi Semdegi Zeglebia: _giorgi saakaZe-(Zegli) qarTlis didi mouravi da mxedarTmTavari, mdebareobs qalaqis centrSi

M_ merab kostava- (biusti) erovnuli gmiri, mdebareobs qalaqSi merab kostavas quCaze

Ggiorgi saakaZe

_tariel SarifaSvili- (biusti) polkovnki, saqarTvelos damoukideblobisTvis daRupuli soxumSi, raionis yofili gamgebeli,

_Tevdore SatberaSvili-mwerali, mdebareobs sofel kavTisxevSi,

Mmerab kostava

tariel SarifaSvili

Page 19: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

K kaspis raionis teritoriaze gadis respublikuri mnisvnelobis rkinigzis magistrali 4 sarkinigzo sadguriT: kavTisxevi, kaspi, metexi, grakali. centraluri saavtomobilo (Tbilisi-senaki-leselize) magistrali, avtobani.Aadgilobrivi gzebis saerTo sigrZea 196km. ganviTarebulia saavtomobilo transporti, romlebic moZraoben raionis Signidan da mis gareTac yvela mimarTulebiT

V kaspis raionis turistuli infrastruqtura da komunikacia

2009 wels, kaspis municipalitetSi dagegmil samuSaoebSi prioriteti infrastruqturis ganviTarebas mieniWa..

.Pproblemebis gansazRvrisas prioriteti aqtualur proeqtebs mieniWa. saprezidento programa “soflis ganviTarebis mxardaWera”-m gaamarTla da soflad, wlobiT arsebuli problemebis garkveuli nawili mogvarda.Q qalaq kaspSi aRdga da keTilmoewyo avtobusis mosacdelebi.gareganatebis samusaoebi Cautarda qalaqis 15 quCas. Ddadga nagvis axali urnebi.Ggadaibela xeebi. sruli rekonstruqcia Cautarda kaspi-qvemo gomis damakavSirebel xids. aRdga saomari moqmedebebis Sedegad dazianebuli binebi aRdga gariyula axalcixis saavtomobilo gza (1 500 grZ/m)aRdga xidebi. Ggaiwminda da moewyo saniaRvre arxebi. moewyo sarwyulebeli gobebi.Mmoewyo soflis centrebi da sportuli moednebi da sxv. rac Seexeba komunikacias, raionSi dgas magTis da jeoselis antenebi, mobiluriT SesaZlebelia kontaqti. Aaris internetic, magTifiqsi rogorc qalaqSi, aseve soflebSi. 1931 wlis 7noembridan dRemde gamodis raionuli gazeTi “ganTiadi”, amJamad gamodis “axali ganTiadi”-s saxelwodebiT.

Page 20: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

VI Kkaspis raionis turi

samTavisis eklesia, amilaxvrianT cixe-darbazi, sxvilos cixe

turSi Sedis samTavisi eklesiis, amilaxvrianT cixis darbazisa da sxvilos cixis monaxuleba.

_Mmgzavrebis raodenoba-10-14 adamiani _Ggadaadgilebis saSualeba_samaSuto taqsi 10.00-Sekreba, gasvla 11.00-samTavisi taZris monaxuleba 12.00-amilaxvrianT cixe-darbazis monaxuleba 13.00-sxvilos cixis daTvaliereba 14.00-15.00--pikniki bunebaSi 15.00-dabruneba TbilisSi turis Rirebuleba (larebSi) —kvebiT-220, kvebis gareSe-120

Page 21: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

VII socialuri gamokiTxvis Sedegebi 2010 wlis martis TveSi kaspis raionis mosaxleobaSi Catarda sociologiuri gamokiTxva. gamoikiTxa 26 adamiani, aqedan 40% - 18_40 wlamde, 30% - 40-50 wlamde; 30% - 50 wels zemoT. kiTxvari Sedgeboda 8 SekiTxvisgan. SekiTxvaze, Tu ramdenad aris ganvTarebuli kaspis raionSi turizmi, mosaxleoba miiCnevs rom raionSi turizmi ar aris saSualod mainc ganviTarebuli, Semdeg SekiTxvaze, Tu ratom aris kaspis raionSi turizimis ganviTareba mniSvnelovani, gamokiTxulTa azriT turizmis ganviTareba xels Seuwyobs ekonomikis, infrastruqturis ganviTarebas, mosaxleobis dasaxlebasa da vaWrobis ganviTarebasa da a.S. SesaZlebelia Tu ara turizmis ganviTareba raionSi, mosaxleoba Tvlis rom SesaZlebelia raionis mdidari kulturis meSveobiT. SekiTxvaze Tu ra daainteresebs turists raionSi, gamokiTxulTa azriT daainteresebT; raionis bunebrivi, kulturuli resursebi, mdebareoba da a.S. radgan, raionSi ar arsebobs sastumro, romelic daabinavebs turists, SekiTxva Semdegnairi iyo, Tu miscemdnen uflebas daeTmoT oTaxi turistisTvis, upasuxes dadebiTad, rom aucleblad Seqmnidnen patara ojaxur sastumros,Tu ki msurveli iqneboda. SekiTxvaze, Tu ra unda gakeTdes raionSi, imisaTvis rom turisma moinaxulos, maT upasuxes, rom saWiroa evrostandartebis mqone sastumros qselis aSeneba, finansuri mxardaWerebi, turistuli saagentos Seqmna raionSi, reklamireba-popularizacia, gzebis keTilmowyoba, investiciebis mozidva,. kiTxvaze, Tu SeeZloT gidobis gaweva mnaxvelisTvis, upasuxes dadebiTad, SekiTxvaze, SeeZloT Tu ara, turistisTvis monawileoba mieRebinebinaT sameurneo saqmianobaSi, pasuxi iyo Semdegi, rom raTqma unda SeeZloT didi siamovnebiT, Tumca ar qoniaT amis mcdelobac ki.

Page 22: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

winamdebare naSromis mixedviT SesaZloa davrwmundeT turizmis ganviTarebis mxriv, Tu ra resursebi gaCnia saqarTvelos erT-erT mniSvnelovan qalaq-kasps.Mmisi Tbilisis sagareubno zonaSi da mniSvnelovani qalaqebis Tbilisis, mcxeTis da goris maxloblad mdebareoba, RirSesaniSnaobebi, materialur-kulturuli Zeglebi, sakmaod saintereso masalas iZleva turistis dasaintereseblad. P pirvel rigSi, saWiroa mowesrigebuli infrastruqtura, radgan sxvadasxva turistul rekreaciul resursebsa Tu kulturul ZeglebTan misvla gzebis mouwesrigeblobis gamo Zalian gaZnelebulia, xSir SemTxvevaSi SeuZlebelic ki. turists SeiZleba gauCndes survili, rom moinaxulos romelime istoriuli raionis adgili, magram radgan ver miiRebs kulturul da saganmanaTleblo momsaxureobas, rac saWiroa misi saintereso da usafrTxo mogzaurobisaTvis, SeiZleba Tavi Seikavos. ar arsebobs raionSi saeqskursio da turizmis mini biuroc ki, sadac elementarul informacias miiRebs turisti misTvis saintereso da aucilebel sakiTxebze (marSuti, gzamkvlevi ruka, transporti, pirobebi da a.S ) turisti romelic aTvalierebs goris da mcxeTis RirSesaniSnav adgilebs, mas kaspis istoriuli Zeglebis daTvalierebis survilic uCndeba, risTvisac aucileblad saWiroebs turizmis mini biuros saeqskursio gzamkvlevs, anu buklets. Aaucileblad unda mieqces yuradReba; _nagebobebis aRdgenas, aSendes sastumro. _daarsdes turistuli saagento. _saWiroa gzebis keTilmowyoba. _gakeTdes reklama raionis turistuli ganviTarebis xelsesawyobad. _adgilobrivma xelisuflebam prioritetad daisaxos turizmis ganviTareba da amisTvis sesabamisi investiciebis mozidva.

Ddaskvna

Tu CamoTvlil problemebs moawesrigebs xelisufleba, vfiqrob es sakmaod Secvlis qalaqis amJamindel suraTs da turistuli TvalsazrisiT did dainteresebas gamoiwvevs.Ees ki imas nisnavs, rom safuZveli daedeba am regionis warsuli cxovrebis aRorZinebis saerTo saqmes.

Page 23: “ kaspis raionis turistuli potenciali “

Ggamoyenebuli literatura:

1)makalaTia s. “lexuris xeoba” Tbilisi 1964w;

2)makalaTia s. “TeZmis xeoba” Tbilisi 1959w:

3)makalaTia s. ”kavTuras xeoba” Tbilisi 1960w:

4)WWW.dzeglebi.ge

5)www.wiki.com

6)www.saunje.ge

7)www.georgianmuzeums.com

8)Ddidi madloba raionis gamgeobas gaweuli daxmarebisTvis