1

語言、文學 kap 臺灣再想像CH8 漢字迷思 kap

對臺灣文學、文化發展 ê 影響原著：蔣為文教授

國立臺灣師範大學臺灣文化及語言文學研究所在職碩專一

科目：語言、社會與族群指導教授 李勤岸老師

報告人 廖輝煌背景圖案摘自玉山銀行 LOGO

2

Tiah-iàu(ABSTRACT)

1.Tâi-uân kháu-gí ê bûn-j„-huà kap 漢字 ê bê-su.

2.Bûn-j„ ê hun-lu„ kap huat-tián.

3. 漢字 ê bûn-j„ kiat-kòo.4.Bün-tê thó-lün.

3

1.Tâi-uân kháu-gí ê bûn-j„-huà kap 漢字 ê bê-su.(1)

●Hô-lân-lâng tsiàm-líng Tâi-uân s„ í king-tsè böo-ik uî tsú-iàu khó-liöng ,˜ koh í Ki-tok-kàu uî tsú ê bûn-kàu uãh-töng mä s„ in tsin tiöng-iàu ê kang-khuè.

● Hô-lân-lâng t„ 1636 nî tiàm Tâi-lâm sin-káng siat-l…p Tâi-uân iú sú í lâi ê të it king hãk-häu,iöng lô-má-j„ kàu-iõk hãk-sing,tuì hit-kú khai-sí Tâi-uân-uë khai-sí tsìn-j…p su-b„n-huà,tshing<Sin-káng bûn-su>.

4

1.Tâi-uân kháu-gí ê bûn-j„-huà kap 漢字 ê bê-su.(2)

●Tuì 1662 nî Tënn Sîng-kong tsiàm-líng Tâi-uân liáu äu,í Bîng kok thé-tsè tüa-lãt tshui-sak su-b„ng bûn-j„ 漢字化 ,tuì tsia khai-sí it-t…t kàu Tshing kok nî-täi ê 2 pah guä tang,Tai-uân-lâng sóo tián-hiän tshut--lâi ê tuì hàn-j„ bûn-huà t…k-tsit ê i-läi suah lú lâi lú täng .

●Tai-uân-lâng t£g-nî kuàn-sì sú-iöng hàn-j„ suah göo-j„n hàn-j„ s„ piáu-ì bûn-j„,tì-sú liáu tsin tsë sî-kan teh tshiau-tshuë pún-j„,tian-tó khì íng-hióng tiõh Tai-uân-bûn-hãk kap bûn-huà ê huat-tián.

5

2.Bûn-j„ ê hun-lu„ kap huat-tián

●Tsin tse lâng lóng ài kä bûn-j„ hë-thóng hun tsò “piáu-im” kap “piáu-ì” n¤g tsióng,koh ài kä hàn-j„ kui lu„ tsò “ piáu-ì bûn-j„ ”,kä ABC ê Lô-má-j„ kui lu„ tsò “ piáu-im bûn-j„ ”,kî-s…t s„ bô thò-tòng--ê,tshin-tshiönn Ing-gí ê “semi-” (semiautomated)kap “er”(worker) tiö ˜ s„ kì-im, tian-tò 麥當勞 tsiah s„ “ piáu-im bûn-j„ ”.

●Tsîng Kàu-iõk-pöo-tiónn Tsan Tsì-lóng ê gián-kiù pò-kòo(1992:128) tsí-tshut “hàn-j„ ê uãt-thõk kuè-tîng käng-khuán khan-siãp tiõh gí-im ê huán-siä liân-sióng,tsit ê kuè-tîng häm kî thann ê phing-im bûn-j„ s„ lu„-sü--ê. ”

6

2.1 Sin ê bûn-j„ hun-lu„ kuan-liäm

●Gelb(1952)kap smalley (1963) in tsí tshut sè-kài ê bûn-j„ ing-kai í I “piáu-s„ gí-im ê tan-u„ ê tuä sè’’ lâi tsò hun-lu„.

● gí-im tan-u„ tiö s„ “im-sòo’’(phoneme) “ im-tsat” (syllable) “sû-sòo”(morpheme) kap “ gí-sû ” (word) ,tuì sè kàu tuä ,bô käng tuä sè ê “uë-gí” sîng-hun.

7

2.1 Sin ê bûn-j„ hun-lu„ kuan-liäm

●Tuì tíng-b„n ê piau-tsún lâi khuànn hàn-j„ ë sái s¢g s„ “gí-sû-im-tsat”(word-syllabic) h…k tsiá s„ “sû-sòo-im-tsat”(morphosyllbic) ê bûn-j„.J…p-pún ê ka-na ( かな ) s„ “im-tsat bûn-j„” ê tián-hîng täi-piáu.

●Tsiü im-sòo hû-hö pâi-liãt lâi khuànn, hun ts…t uî ê suànn-sìng pâi-liãt :Uãt-lâm lô-má-j„,Tâi-uân pçh-uë-j„ kap Ing-bûn ; n¤g uî suànn-sìng pâi-liãt : Hân-kok gäm-bûn kap hàn-j„ .

●Sè-kài tsú-iàu bûn-j„ lóng s„ ts…t uî ê su-siá hë-thóng

8

Ts…t uî ,n¤g uî kap sann uî

• 摘自：應用光子實驗室——光子晶體簡介 http://140.115.40.189/Intro.htm

9

2.2 Bûn-j„ ián-piàn s„ uì tuä tan-u„

kàu sè tan-u„●Gelb (1952) tsí tshut jîn-lu„ tuì “uë-gí”ê

kuan-tshat li£g-l…k s„ tuì tuä ê gí-im tan-u„ ü khah tsìn ts…t pöo liáu-kái liáu äu , I tiö ë huat-tián tshut koh khah sè ê “gí-im tan-u„” ê bûn-j„ hë-thóng.

●Khah sè ê gí-im tan-u„ ë tàng í tsin tsió ê “j„-bó” lâi tshòng-tsö ,lâi biô-siá bô-hän ê gí-sû,tse tiö s„ im-sòo bûn-j„ ê iu-tiám.

●Iah nä sû-sòo bûn-j„ tiö ài õh tsin tsë “ 字” .

10

Kóo-tsá ê tsún-bûn-j„

Tsún-bûn-j„ sóo biô-siá ê gí-im tan-u„ s„ kuí ê kòo-sü ê luë-iông.

11

Gí-sû bûn-j„

Tng lán lâng tuì “uë-gí” ê “gí-im tan-u„” ü thýt-phuà-sìng ê liáu-kái í äu , tiö ë khai-sí kä hit ê “gí-sû” ê “thôo-iönn”(bûn-j„ guä-hîng) uë lõh --lâi.

12

Bän-suann giâm-uë

Rukai( 魯凱 ) tsok t„ Ta-kau suann-khu hái-puãt 970 bí ê 萬頭蘭 suann huat-hiän ê të 4 tè 「大軋拉烏」 bän-suann giâm-uë

摘自大紀元文化 http://www.epochtimes.com/b5/2/11/26/c9494.htm

13

14

15

Tsiân-tsìn 七星山金字塔 ê löo

16

17

祭台前半月池

18

石刻紋

19

Khiä t„ 七星山金字塔 tíng

20

Ketagalan ê giâm-uë (Hok-liông)

Tô-iönn in u„ pán-khuân kuan-hë ü ts…t-sut-á piàn-töng

21

Tshiönn-hîng-j„(1)

22

Tshiönn-hîng-j„(2)

23

Tshiönn-hîng-j„ (3)

• 摘自維基百科： 1510 年記述前往伊斯帕尼奧拉島的傳教士的象形文字

24

2.3 Bûn-j„ ê “t„ng-hîng”, “tàu-j„”

kap“im-huà” ●T„ng-hîng-huà : kä “thôo-iönn” piàn tsò

“bûn-j„”,tãk pái nä tú tiõh käng khuán ê “gí-sû” t…ö uë käng khuán ê thôo-iönn.

●T„ng-hîng-huà liáu äu tsok-tsiá häm thõk-tsiá tshú t…t kiöng-sik ,tiö ë tàng thàu kuè bô käng ê sî-kan khong-kan lâi liû-thuân.

●hàn-j„ ê “tshiönn(siönn)-hîng-j„” kap “tsí-sü-j„” lóng s„ tsit khuán “gí-sû bûn-j„”

25

Tàu-j„ kap im-huà(1)

●Jîn-lu„ ê gí-sû kuan-liäm lú lâi lú iù , bô huat töo ts…t khuán gí-sû tiö uë ts…t ê thôo-iönn,sóo í tiö ë tuì tsia ê ki-tshóo thôo-iönn täng kha-tshiú .

●Tshiönn-hîng :s…t-sû,tshiönn:sai,hî,iônn----●Tsí-sü ： ts…t kuá thiu-siòng ê sû kap hi-sû

bô huat-töo iöng uë--ê ,tiö tshiönn “ 上” “凹” tsit lu„ ê j„ , ë tàng uë--tshut-lâi ê j„ tsin tsió,tiö ài tuì ki-tshóo thôo-iönn bûn-j„ täng kha-tshiú.

26

Tàu-j„ kap im-huà(2)

●Huë-ì : tiö s„ tsiong hiän iú ê thôo-iönn tàu tsò sin ê bûn-j„ ,tshiönn: , tàu tsò ; , tàu tsò

●Im-huà : tiö s„ tàu-j„ ê kuè-tîng ài khó-lü tiõh thôo-iönn guân lâi ê huat-im. hun tsò “uân-tsuân im-huà” kap “pöo-hün im-huà”.

● Uân-tsuân im-huà : 4U = for you● Pöo-hün im-huà : im-tshiat 都＋宗＝冬 (tong)●Ká-tsioh-j„ : tshit-thô→ 七桃→七粒桃子→

參考網站 http://www.chineseetymology.org/

27

2.4 Käng im „-g„-sû

●Im-sòo bûn-j„ to sòo tshái-iöng piàn-king phing-j„-huat lâi kái-kuat käng im „-g„-sû. í Ing-bûn uî lë,käng huat-im ê “to,too,two” “see,sea”hun-piat siá tsò bô käng ê j„.

●Kho-kin Tâi-gí kä “dog” siá tsò “kauz”, “ 9 ” siá tsò “kau%” ,í z kap% lâi hun-piän käng im „-g„-sû.

●Hàn-j„ í “hîng-siann-j„” kái-kuat käng im „-g„-sû,tshin-tshiönn : 工、江、茳、肛、功、豇

28

Im-tsat kap im-sòo bûn-j„ ê tshut-hiän

● Tng jîn-lu„ huat-hiän gí-sû s„ tuì khah sè ê im-tsat (syllable) kòo-sîng--ê ,king-kuè im-tsat t„ng-hîng kap kán-huà ,im-tsat bûn-j„ tiö tshut-hiän--ah,J…t-pún ê kana( かな ) tiö s„ tián-hîng ê im-tsat bûn-j„ .

● “万葉仮名” iöng hàn-j„ lâi kì-lõk muí ts…t ê j…t-gí im-tsat.(Habein 1984)bué--á koh huat-hiän käng ts…t ê im-tsat iöng käng ts…t ê hàn-j„ piáu-s„ tiö hó,koh tsìn ts…t pöo kä hän-j„ kán-huà,tiö tsiânn tsò sûn im-tsat bûn-j„ kana( かな ) .kä 安 /a/ kán-huà tsò あ ,kä 利 /ri/ kán-huà tsò り ,kä 乃 /no/kán-huà tsò の .(seeley 1991:59)

はっぱ

29

Im-tsat kap im-sòo bûn-j„ ê tshut-hiän

●Hân-kok-lâng kap J…t-pún-lâng käng-khuán tsioh iöng hàn-j„ tuì “piáu-kì im-tsat / sû- sòo (morpheme) ” ê “ 鄉扎” kap“吏讀” (Ledyard 1966;Taylor&Taylor1995) kàu iöng khah iù ê “im-sòo” (phoneme) kòo-sîng koh tsài kán-huà tsò ts…t ê hû-hö lâi piáu-kì,tse tiö s„ Hân-kok ê “ 諺文” (Hangul). (Shin et al. 1990)한 H na

Pênn-b„n ê 2 uî bûn-j„

30

Hàn-j„ ê bûn-j„ kiat-kòo(1)

●Hàn-j„ s„ tuì “gí-sû bûn-j„” tsìn huà kàu “ im-tsat bûn-j„ ” ê puàn-thôo sit-päi-tsiá, sóo í ë sái s¢g s„ ts…t khuán kuè-töo-kî ê “ sû-sòo im-tsat” bûn-j„ .

●Hàn-j„ ê 6 su läi-té tsin tsiànn ü “ piáu-ì ” kong-lîng ê kan-ta s„ “ tshiönn-hîng ” “ huë-ì ” “ tsí-sü ” ,tsit pöo-hün kan-ta tsiàm hàn-j„ tsóng-sòo ê 6% ; kî tiong tsí-sü ë tàng tsiàu 6 su biô-siá ê kan-ta tsiàm bô 1%.

31

Hàn-j„ ê bûn-j„ kiat-kòo(2)

●Huë-ì s„ beh tshú-lí ts…t kuá kán-tan ê thiu-siöng gí-sû ê “ tàu-j„ ”,tshiönn ing-kai s„ siá tsò , s„ beh hû-hãp 4 kak ê j„-thé tsiah siá tsò 2 uî ê

●Ing-gí nä s„ tsiàu huë-ì tsö-j„ ,forest (tshiü-nâ) ài siá tsò

●Siä-huë kä 招財進寶 siá tsò● Huë-ì-j„ bô it-t„ng s„ tuann im-tsat ,tshiönn

“forest” ˜ koh hàn-j„ iau-kiû ts…t j„ ts…t im , sóo í 森 suah piàn tsò tuann im-tsat.

WOODWOODWOOD 寶招進

32

Hàn-j„ ê bûn-j„ kiat-kòo(3)

●Ká-tsioh-j„ tiö s„ t„ “im-huà ” kuè-tîng bô kuán j„ ê guân-ì ,kan-ta tsioh im puáu-kì ,tshiönn : tá-káu 打狗 , tsa-poo查埔 , ta-kuann 大官 .

●Hué-tshenn-bûn orZ = 翹臀妹子趴在地上的樣貌 .

●orz = 五體投地 , 冏男孩 , ＞”＜ , 塵 4 間最痛苦ｄ４莫過於此………

●Ing-bûn ê ká-tsioh-j„ : 4U , me 2 , back 2 school

●挨打夫伊屋 (I love you), 兔鬥歌撕 (Two dogs).

33

Hàn-j„ ê bûn-j„ kiat-kòo(4)

●挨打夫伊屋 (I love you), 兔鬥歌撕 (Two dogs).Ë sái siá tsò 愛拉父易無 , 土豆革司 ,tsö sîng gí-ì

hùn-luän.●Hîng-siann-j„ ê tshut-hiän s„ in u„ ká-

tsioh ê j„-ì tshut-hiän hùn-luän ê iân-kòo.● Hîng-siann-j„ siá tsò 佁 愛拉夫 儞 , ●Tse tiö s„ Tâi-gí hàn-j„ tsin pháinn piau-

tsún-huà ê guân-in.

Two do g sTwo do g s表意

34

Hàn-j„ ê tsuán-tsù

● “Käng-g„ „-hîng-j„” h…k-tsiá s„ kóng tsò “piàn-thé-j„”

七桃 逸逃 彳亍 佚陶 蹉跎

●Kî-s…t tse bë-sái s¢g tsò 6-su tsö-j„ guân-tsik , in-u„ tsia ê j„ s„ t„ bô käng ê sî-kan ,bô käng ê khong-kan , bô käng ê sú-iöng-tsiá sóo sán-sing ê pit-jiân hiän-siöng.

35

Bün-tê thó-lün1. Tâi-gí lô-má-j„ kah 漢字 pí-kàu： 擽 呧 戮 橐囫搦 bok tainn tsô hám làm kuat● 打狗、苗栗、老梅、羅東、龍洞 、 貢寮、馬賽國小 , 落落來 lak--

lõh-lâi , 撨摵、 chhang-miâ、就醬。 卡打車？ 當然愛當面共伊說謝，彼當時若無伊當物件支持我，我欲那會當當選。 (韓俊義 )

●Ta-kau (刺竹林 ) Bali (山丘中的平原 ) Vavi (山豬 ) 「老懂」 (猴子 ) Kona（捕獸陷阱）Basay Tshiâu-tsh…k

2. Lí j„n-uî t„ tsu-sìng sî-täi ê ts…t phinn sîng-s…k ê “Tâi-gí-bûn” iöng tó ts…t khuán bûn-j„ siá-tsok khah hó?