شرکت مهندسی آب و فاضالب کشورمعاونت نظارت بر بهره برداري

دفتر نظارت بر بهداشت آب و فاضالب

وژیاردیاانگلپایشوبردارينمونهينحوهراهنمايدستور عملآبهايخانهتصفیهدرکریپتوسپوریدیوم

1394خرداد ماه -ویراست نخست

ب

تعالیبسمه

ها از جمله یاختهزایی تعدادي از تکبا توجه به اهمیت بهداشت آب آشامیدنی و بیماريهایی مانند و کریپتوسپوریدیوم در آب آشامیدنی که باعث شیوع بیماريژیاردیاالمبلیا

هاي سطحی و زیرزمینی منابع آبکلیهگردد،اسهال و تغییرات شدید در روده و معده میو هاي ژیاردیاالمبلیاهاي سطحی قرار دارد از نظر وجود انگلثیر آبأکه تحت ت

.رد ارزیابی قرار گیردکریپتوسپوریدیوم بایستی موگذاري کنترل شوراي سیاستاي هاي رودهبه منظور ایجاد هماهنگی در پایش انگللذا

برداري شرکت مهندسی آب و فاضالب کشور زیر نظر معاونت نظارت بر بهرهکیفیت آبو ژیاردیاالمبلیاهاي برداري و پایش انگلاقدام به تهیه دستورعمل نحوه نمونه

امید است با اجرایی شدن این .هاي آب نموده استخانهدر تصفیهسپوریدیومکریپتو.هاي آب به عمل آیدخانهتري بر راندمان عملکرد تصفیهدستورعمل نظارت بیشتر و دقیق

حمیدرضا تشیعیيبرداربهرهمعاون نظارت بر

1394ماه خرداد

ت

سمتتهیه کنندگانخانوادگینامونامغربیآذربایجانشهريفاضالبوآبکیفیکنترلدفترمدیر، سهرابطالبی

اصفهاناستانفاضالبوآبشرکتکیفیتکنترلمدیر، حسنربیعی رادآزمایشگاهکارشناس، سمیهپارسانیا

تهرانفاضالبوآبمرجعآزمایشگاهبیولوژيهايآزمایشگاهمسئول، سهیالتابجهانغربیآذربایجاناستانهايآزمایشگاهمسئولفاطمه،حاجیالري

اري کیفیت آبذگشوراي سیاست: تایید کنندگان

اريذرییس شوراي سیاستگشرکت مهندسی آب و فاضالب کشورمدیر دفتر نظارت بر بهداشت آب،کوشیاراعظم واقفی

اري ذدبیر شوراي سیاستگآب شرکت مهندسی آبفاي کشورکارشناس دفتر بهداشتژاله،فرهادپور

)به ترتیب حروف الفبا(اريذاعضاي شوراي سیاستگ

مدیر کنترل کیفیت آب شرکت آب و فاضالب استان خراسان رضوي، محمدجوادادیبی نیا-1مدیر کنترل کیفیت شرکت آب و فاضالب استان مرکزي غالمرضا،احمري-2کیفیت شرکت آب و فاضالب روستائی خراسان رضويمدیر کنترل ، حجت اهللالهی-3رییس اداره کنترل کیفیت شرکت آبفار استان خراسان جنوبیپروین ،اکبري-4کنترل کیفیت شرکت آب و فاضالب تهران، مهتاب باغبان -5مدیر کنترل کیفیت شرکت آب و فاضالب روستائی استان ایالم، فیصلبدوي-6کارشناس آب و فاضالبمرضا، غالترابی-7آب و فاضالب استان گلستان مدیر کنترل کیفیت شرکت ، سیدمحمدسید خادمی-8مدیر کنترل کیفیت شرکت آب و فاضالب استان اصفهان، محمد حسنربیعی راد-9

کارشناس دفتر بهداشت آب شرکت مهندسی آبفاي کشور محمد رضا،محبی-10مدیر کنترل کیفیت شرکت آب و فاضالب استان سیستان و بلوچستاندعبدالصم،نارویی-11

ث

فهرست مندرجات

صفحهعنوان1مقدمه1المبلیاژیاردیا

4کریپتوسپوریدیوم6آزمونوگیرياندازههايروشASTM6آمریکا آزمایشوموادانجمنروشASTM(7شدهتصحیحروش(ایمونوفلوئورسانسباديآنتیروش

7مونوفلوئورسانسیبادي ایآنتگریروش دکیEPA8;1623،1622روش

14ومیدیپتوسپوریکرزیروش هاى مولکولى براى آنال14روش فلوسایتومتري

14ينمونه بردار15اتیشرح عمل

16يتواتر نمونه بردار17)ومیپتوسپوردیکريبراسکیریابیارزيروش ها(کیشماره وستیپمکـس لتـا یبا استفاده از روش فومیدیپتوسپوریو کرایاردیژيروش جداساز( شماره دووستیپFA(45و IMSو

ج

:پیشگفتاردستوردر آزمایشگاه هاي میکروبیولوژي شرکت هاي آب و فاضالب کشور هماهنگیوهمگامیحفظبراي

شورايدرآبهايخانهتصفیهدروکریپتوسپوریدیومژیاردیاانگلپایشوبردارينمونهينحوهراهنمايعملکهپیشنهاديهروشدخواهدنظرتجدیدلزوممواقعدروتدوین شده تهیه گردیدآبکیفیتاريذگسیاست

قرارتوجهموردمربوطفنیکمیسیوندرنظرتجدیدهنگام،شودارائهعملدستوراینتکمیلواصالحبراي. گرفتخواهد

ح

:منابع و ماخذ،4،2( شماره،)40( دوره. تهراندانشگاهدامپزشکى،دانشکدهنامهپایان.محمدجوادقراگوزلو،-1

.1363تهران)3ازنتجهیزاتبهداشتىومهندسى-فنىعملکردارزیابىارشد،کارشناسىنامهپایان. رویامنصورى،-2

.کارونرودخانهآبازهاآالیندهحذفدرزنى.1375ها،آنمحیطىزیستاثراتوها،آالیندهکشورفاضالبوآبمهندسىشرکت-3بامقایسهدرP/Aروشجایگزینىقابلیتبررسىطرحگزارشکشور،فاضالبوآبمهندسىشرکت-4

.77تابستاناى،لولهپنجتخمیرروش5860شمارهبهایرانملیاستاندارد-5

۶- EPA Drinking Water Advice Note Advice Note No. ٩: cryptosporidium sampling &Monitoring.

٧- Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater٢٠"th edition, ٢٠١٢.

٨-AWWA, "Inactivation of Giardia Cysts with chlorin at ٠٫۵٠c to ۵٫٠"; ١٩٨٧.

٩-EPA; Method ١۶٢٢, "Cryptosporidium in water by filtration/ IMS /FA"; Jan. ١٩٩٩.

١٠-EPA; Method ١۶٢٣," Cryptosporidium and Giardia in water by filtration / IMS / FA ", April١٩٩٩.

١١-EPA;"Guidance for people with severely weakened Immune systems", June١٩٩٩.

١٢-EPA;"Drinking Water Regulations and Health Advisories" February ١٩٩۶.

١٣-WHO, "Guidelines for drinking water qualities" second edition ١٩٩۵.

١۴-T. Hall, J Pressdee, E Carrington," Removal of cryptosporidium by water treatmentprocesses" April ١٩٩۴.

١۵-Elmer O, Somerfeld, AWI," Removal of cryptosporidium by granular media filters", ١٩٩٨.

١۶-EPA،Evac. Nieminski," Removal of Cryptosporidium and Giardia through Conventional andDirect filtration", July ١٩٩٧.

١٧-J. M. Montgomery ،"water treatment principals and design" Juhn wiley and sons Newyork,١٩٨۵.

١٨-EPA; "ICR Microbial laboratory Manual"; April ١٩٩۶.

١٩-Bioscience product catalogue dynal, the solution for parasite detection in water.

خ

٢٠-World water and Environmental Eng. vol ٢۴. March / April ٢٠٠١.

٢١-AWWA; "A Study of Water Treatment Practices for the Removal of Giardia Lamblia Cysts"١٩٨٩.

٢٢-Water Treatment and Pathogen Control, World Health Organization titles with IWAPublishing, Water Quality: Guidelines, Standards and Healthedited by Lorna Fewtrell and JamieBartram. (٢٠٠١).

٢٣-Treatment Standards for Municipal Drinking Water Systems Appendix D, Environm entalScience and Program Managem ent Division, Nov a Scotia Env ironment .

٢۴-ISO ١۵۵۵٣: ٢٠٠۶- Water quality — Isolation and identification of Cryptosporidium oocystsand Giardia cysts from water.

١

:و دامنه کاربردهدف.1خصوصدرمناسبایمنیبرنامهیکداشتنآب،بهداشتوسالمتسطحارتقاءدستورالعملاینهدف

وبردارينمونهتواترونمونهبرداشتنقاطتعیینوبردارينمونهالزاماتتعیین،ژیاردیاوکریپتوسپوریدیوم. باشدمیژیاردیاوکریپتوسپوریدیومهايآزمونبراينتایجتفسیر

:مراجع الزامی.2استفاده از .مدارك الزامی زیر حاوي مقرراتی است که در متن این دستور عمل به آن ها ارجاع داده شده است

استالزامیمراجع زیر براي این دستور عمل 5860شمارهبهایرانملیاستاندارد-2-1

:مقدمه.3وهاباکتريازکههستندسلولىهاىدیوارهبدونیوکاریوتیکسلولىتکهاىمیکروارگانیسمهایاختهتک

پاتوژنآنهااززیاديهايگونهحالی کهدر.برندمىبهرهمیزبانعنوانبهوغذابراىدیگرهاىارگانیسممیزبانهاىارگانیسم. کنندمیایجادآبصنعتدررامشکالتیآنهاازکمی،تعدادهستندوبیماري زا

تک. باشدمتنوعانسانمانندپیچیدهنسبتاًهاىارگانیسمتاهاجلبکمانندسادههاىارگانیسمازتوانندمیکریپتوسپوریدیومالمبلیا،ژیاردیا: ازعبارتندفاضالبوآشامیدنىآبزاىبیماريمهمهاىیاخته

.شوندمیبیمارىشیوعومعدهورودهدرشدیدتغییراتیااسهالموجبهاارگانیسماین. وانتامباهیستولیتیکا:المبلیاژیاردیا3-1

Giardia)المبلیا ژیاردیانامبهانگلییاختهتکوسیلهبهکهاستاسهالیبیماريیکژیاردیازیس

lamblia)اسهالیمدفوعنمونهدرمیالدي1681سالدرهوكلیونباراولینرایاختهتکاین. شودمیایجادوسیلهبه1859سالدرسپسوژیاردنامبهدیگرىپژوهشگروسیلهبهبعدهایاختهتکاینکردکشفخود

الزمهاىبررسىوتشخیصازپساشتایلز1915سالدر. شدنامیدهG.intestinalisوگردیدتشریحالمبل.کردگذارىنامالمبلیاژیاردیاراآن

ردهماستیگوفورا،شاخهتحتسارکوماستیگوفورا،شاخهدرتاکسونومىنظرازیاختهتکاینجایگاهسایرهاىویژگىوداردقرارژیاردیاجنسدروهگزامیتیدهخانوادهدیپلدمونادیداراستهزوماستیگوفورا،

.باشدمىدارانیزراتاژکداران

قسمتدربنگریم،آنبهپهلوازاگرامااست،دستهبدونراکتشبیهیاشکلگالبىروه روبازیاختهتکاینتروفوزوئیتشکلدوژیاردیاتکاملىمسیردر. داردبرآمدگىپشتی،قسمتدرواستمسطحیافرورفتهشکمى

میکرومتر15تا5ازآنپهناىومیکرومتر21تا9بینتروفوزوئیتطول. داردوجود) مقاوموفعال(کیستو

٢

8آنطولاست،مجزاکلىبهکیستىدیوارهازسیتوپالسممعمولطوربهوشکلبیضىهاکیست. استمتغیر.استمیکرومتر10تا7آنپهناىومیکرومتر12تا

اگر. شدشناختهآمریکامتحدهایاالتدرآبازناشیهاىبیمارىشیوعباارتباطدر1960دههدرباراولعواملترینمعمولازیکىژیاردیا. کندعفونتتولیداستممکنشودبلعیدهانسانتوسطکیست10تعداد

.استازآبناشیهاىبیمارىدرمسئولشدهشناختهبیماریزاى

زیستسختبسیارشرایطدرتواندمىکیست(ماندمىباقىکمونحالدرکیستوضعیتدرارگانیسمبهژیاردیازندگىسیکلشودمىبلعیدهگرمىخونحیوانتوسطکیستکههنگامىو) بماندزندهمحیطى

هاىیاختهبهراخودمکنده،دیسکتوسطهاتروفوزوئیتباریکرودهدر. یابدمىادامهتروفوزوئیتشکلطولی،دوتائىتقسیمطریقازکرده،تغذیهمحلول،هاىکربوهیدراتازوکنندمىمتصلباریکرودهاپیتلیوم

آنجادروشوندمىواردبزرگرودهبهدفعىموادهمراهکنند،رهارارودهدیوارههاآنچهچنان. شوندمىتکثیر.شوندمىخارجمدفوعهمراهوگردندمىتبدیلکیستبه

بافیلتراسیونتوسطآبتصفیهمعمولفراینددرموثرطوربهتوانندمىوهستندبزرگنسبتاًهاکیست.شوندحذفغشاءهایاگرانولىبستردیاتومه،خاكازاستفاده

دفعىموادبامستقیمتماسیاآبیاغذاطریقاززندههاىکیستبلعیدنتوسطتواندمىژیاردیازیس.کنندمىنقشایفاءمیزبانعنوانبهنیزوحشىواهلىحیواناتانسان،برعالوه. گرددایجاد

وبرداشتسطحىآبمنابعازشربآبکهنواحىوشهرىآبشبکهدربیمارى،ازشیوعمداركبیشترینازترمقاومگندزدایىبهژیاردیاهاىکیست. استگردیدهگزارشاست،شدهانجامآنروىکلریناسیونفقط

مىالبته. هستندمقاومنسبتاًکمدمايوباالpHدرخصوصاکلرمقابلدرهاآن. استکلیفرمهاىباکتري1جدول. شوندفعالغیرتزریقى،دزوتماسزمان،pHدما،مناسبشرایطتحتکلریناسیونوسیلهبهتواننددرکممقادیردرژیاردیا،هاىکیستوجوداینبا. دهدمىنشانراهاي مختلف pHودمايدرCTمقادیربههاویروسوژیاردیاوکریپتوسپوریدیومسازيفعالغیرازايخالصهنیز 2جدول .دارندحضورآبشبکه.را نشان می دهدUVمختلفدوزهايوسیله

C˚pH

65/675/785./18523728931634211742272803023245/1164217271288305

21532072612742875/2142197252260268

31431882342522705/3144180216244273

41441711972372755/4145163179229278

5146154161221280C˚دمابرايCTمقادیر-1جدول ٠٫۵- pHو۵ کلربراي٨-۶

٣

UVمختلفدوزهايوسیلهه بو ویروس ها ژیاردیاوکریپتوسپوریدیومسازيفعالغیرازايخالصه-2جدول

:کریپتوسپوریدیوم3-2

تکنوعیک،907سالدرکهباشدمیهاکمپلکساپیشاخهازکوکسیدیاییانگلیککریپتوسپوریدیوم.شدشناخته(Tyzzer)تیزرتوسطکریپتوسپوریدیومنامبهیاخته

:ازعبارتندهاشانمیزبانوکریپتوسپوریدیومگونهشش

C.baileyiپرندگان- and C.meleagridis

C. parvumانسانجملهازپستانداران-

C.nasorumهاماهی-

C. serpentisخزندگان-

C.murisجوندگان-

٣

UVمختلفدوزهايوسیلهه بو ویروس ها ژیاردیاوکریپتوسپوریدیومسازيفعالغیرازايخالصه-2جدول

:کریپتوسپوریدیوم3-2

تکنوعیک،907سالدرکهباشدمیهاکمپلکساپیشاخهازکوکسیدیاییانگلیککریپتوسپوریدیوم.شدشناخته(Tyzzer)تیزرتوسطکریپتوسپوریدیومنامبهیاخته

:ازعبارتندهاشانمیزبانوکریپتوسپوریدیومگونهشش

C.baileyiپرندگان- and C.meleagridis

C. parvumانسانجملهازپستانداران-

C.nasorumهاماهی-

C. serpentisخزندگان-

C.murisجوندگان-

٣

UVمختلفدوزهايوسیلهه بو ویروس ها ژیاردیاوکریپتوسپوریدیومسازيفعالغیرازايخالصه-2جدول

:کریپتوسپوریدیوم3-2

تکنوعیک،907سالدرکهباشدمیهاکمپلکساپیشاخهازکوکسیدیاییانگلیککریپتوسپوریدیوم.شدشناخته(Tyzzer)تیزرتوسطکریپتوسپوریدیومنامبهیاخته

:ازعبارتندهاشانمیزبانوکریپتوسپوریدیومگونهشش

C.baileyiپرندگان- and C.meleagridis

C. parvumانسانجملهازپستانداران-

C.nasorumهاماهی-

C. serpentisخزندگان-

C.murisجوندگان-

٤

. کنندعفونتایجادنیزانساندرتوانندمىحیواناتندانگلکهکریپتوسپوریدیومهاىگونهکهشدهثابتبهوهستندژیاردیاهاىکیستازکوچکترشوند،مىتشکیلزندگىسیکلازبخشىعنوانبهکههاائوسیست

هنگامتانامناسبشرایطتحتتوانندمىهاائوسیستاین. دارندمیکرومتر6-4حدودقطرىمتداولطورادامهخودزندگىبهکیستحالتازشدنخارجازپسوبمانندزندهگرمخونحیوانتوسطشدنبلعیدهزندهزیاديهايماهبرايومرطوبسردشرایطدرتادهدمیاجازهآنهابههاااسیستاینضخیمدیواره. دهند.حساسندوخشکیگرمابهنسبتولیبمانند

ارگانیسماینبهنسبتطبعلمتوجهبعدها. شدگزارش1976سالدرباراولینانسانىکریپتوسپوریدیوممبتالHIV/AIDSبهکهکسىمانندایمنىنقصسندرمدچاربیماراندرعفونتاینبروزچون. یافتافزایش

بسیاراندشدهمتولدایمنىسیستمضعفباکهنوزادانیواندکردهجراحىکهبیمارانىها،سرطانىشده،کههایىزمانازنظرصرفآبازکریپتوسپوریدیوزیسبهشدنمبتالریسکافرادىچنیندر. استخطرناك

.باالستبسیارافتد،مىاتفاقهمگانىشیوع

در. استدسترسدرکریپتوسپوریدیومهاىعفونتمورددرهاییگزارشجهانقاره5هردرامروزهGarolton)کارولتوندرشدهتصفیهآبسیستمیکدرنفرهزارسیزدهگرفتارىباشیوعیک1989سال - GA)

.بودشدهگزارشبیمارىمورد177بادیگرشیوعموردیکآنازقبل. دادرخآمریکادر

میلوواکیدر1993مارس31ازکهآبازمنتقلهکریپتوسپوریدیومشیوعازموردترینمعروفوبزرگترینآوریل5تامارس23ازکهواکیمیلشهرجنوبخانهتصفیهدرآبکدورتسابقهبیافزایشباشد،شروع110ازبیشمرگومبتالبیماريبهنفرهزار403وحشتناك،شیوعایندر. استبودهزمانهمداشت،امتداد

.گردیدگزارشنفر

Bouchierکهکردبررسیراکریپتوسپوریدیازیساپیدمیمورد25انگلستاندر1998و1988هايسالبینموردسههردروبودآبومخازنها،چشمههارودخانهازحاصلسطحیهايآبازناشیمورد22آنهابیناز

.بودنشدهاستفادهتصفیهمراحلازبخشیعنوانبهفیلتراسیون،اززیرزمینیهايآبازناشی

موجبتواندمىدارندایمنىنقصکهافرادىدرکهاستحاداسهالکریپتوسپوریدیوزیس،اولیهعالمت: ازعبارتندعفونتمنابع. استخفیفتبواستفراعشکمى،دردشاملدیگرعالیم. شودوبامشابهاسهال

. استنشدهمشخصبیمارىعفونىدز. آلودهآشامیدنىآبوفردبافردتماسمزرعه،حیواناتوپرندگانکدورتافزایشباعثکهفیلتراسیونانعقاد،فرایندهاىکارایىکاهشوخامآبکیفیتتنزلباشیوعاحتمال

.یابدمىافزایشگردد،مىهاائوسیستکافىغیروحذفشدهتصفیهآب

آبدرکهکریپتوسپوریدیومىآیاکهباشنداینکنندهتعیینقطعیتباتوانندنمىموجودآزمایشهاىروششود؟انسانعفونتباعثتواندمىآیاواستزندهشدهدادهتشخیص

عفونتغالباًدهند،مىانجامخوبىبهراخودفیزیولوژیکاعمالوسالمآنهاایمنىسیستمکهپستاندارانىدروبسیارابتالوسعتهستندایمنولوژیکىنقصدچارکههایىآندرکهحالىدرشود،مىمحدودرودهبه

٥

مجارىحتىوصفراکیسهوکبدلوزالمعده،نیزوگوارشدستگاهطولتمامىاستممکنوشدیدعفونت.شودمبتالتنفسى

دهندانجامبیمارىاینبهابتالریسککاهشجهتاقداماتىکهشودمىتوصیهافرادىچنینبهحاضرحالدرمعکوساسمزیامیکرومتریکفیلترهاىازاستفادهودقیقه1مدتبهآبجوشاندنشاملخالصهطوربهکهچاهازکهانواعىازاستبهترشدهبطرىآبازاستفادهصورتدرهمچنین. باشدمى) شیرآب(مصرفنقطهدراستفادهمکعوساسمزیاتقطیرازحاصلشدهبطرىآبیااستکمترشانآلودگىاحتمالکههاچشمهوها

جوشاندناقشارهمهحفاظتمنظوربهآبتاسیساتیاوعمومىبهداشتاداراتبیمارى،شیوعهنگامدر. شود.را نشان می دهدازنوسیلهبهکریپتوسپوریدیومگندزدایینتایجازايخالصه3جدول کندمىتوصیهراآب

ازنوسیلهبهکریپتوسپوریدیومگندزدایینتایجازايخالصه-3جدول

آزمونوگیرياندازههايروش.4زیادىفعالیتآب،هاىآالیندهعنوانبهکریپتوسپوریدیوموژیاردیاشدنمطرحبهتوجهبااخیرهاىسالدر

.شدانجاماطمینانقابلتشخیصىهاىروشوشناسایىروى

:ازعبارتندهاروشاینازتعدادى

-ASTMآمریکاآزمایشوموادانجمنروش

٥

مجارىحتىوصفراکیسهوکبدلوزالمعده،نیزوگوارشدستگاهطولتمامىاستممکنوشدیدعفونت.شودمبتالتنفسى

دهندانجامبیمارىاینبهابتالریسککاهشجهتاقداماتىکهشودمىتوصیهافرادىچنینبهحاضرحالدرمعکوساسمزیامیکرومتریکفیلترهاىازاستفادهودقیقه1مدتبهآبجوشاندنشاملخالصهطوربهکهچاهازکهانواعىازاستبهترشدهبطرىآبازاستفادهصورتدرهمچنین. باشدمى) شیرآب(مصرفنقطهدراستفادهمکعوساسمزیاتقطیرازحاصلشدهبطرىآبیااستکمترشانآلودگىاحتمالکههاچشمهوها

جوشاندناقشارهمهحفاظتمنظوربهآبتاسیساتیاوعمومىبهداشتاداراتبیمارى،شیوعهنگامدر. شود.را نشان می دهدازنوسیلهبهکریپتوسپوریدیومگندزدایینتایجازايخالصه3جدول کندمىتوصیهراآب

ازنوسیلهبهکریپتوسپوریدیومگندزدایینتایجازايخالصه-3جدول

آزمونوگیرياندازههايروش.4زیادىفعالیتآب،هاىآالیندهعنوانبهکریپتوسپوریدیوموژیاردیاشدنمطرحبهتوجهبااخیرهاىسالدر

.شدانجاماطمینانقابلتشخیصىهاىروشوشناسایىروى

:ازعبارتندهاروشاینازتعدادى

-ASTMآمریکاآزمایشوموادانجمنروش

٥

مجارىحتىوصفراکیسهوکبدلوزالمعده،نیزوگوارشدستگاهطولتمامىاستممکنوشدیدعفونت.شودمبتالتنفسى

دهندانجامبیمارىاینبهابتالریسککاهشجهتاقداماتىکهشودمىتوصیهافرادىچنینبهحاضرحالدرمعکوساسمزیامیکرومتریکفیلترهاىازاستفادهودقیقه1مدتبهآبجوشاندنشاملخالصهطوربهکهچاهازکهانواعىازاستبهترشدهبطرىآبازاستفادهصورتدرهمچنین. باشدمى) شیرآب(مصرفنقطهدراستفادهمکعوساسمزیاتقطیرازحاصلشدهبطرىآبیااستکمترشانآلودگىاحتمالکههاچشمهوها

جوشاندناقشارهمهحفاظتمنظوربهآبتاسیساتیاوعمومىبهداشتاداراتبیمارى،شیوعهنگامدر. شود.را نشان می دهدازنوسیلهبهکریپتوسپوریدیومگندزدایینتایجازايخالصه3جدول کندمىتوصیهراآب

ازنوسیلهبهکریپتوسپوریدیومگندزدایینتایجازايخالصه-3جدول

آزمونوگیرياندازههايروش.4زیادىفعالیتآب،هاىآالیندهعنوانبهکریپتوسپوریدیوموژیاردیاشدنمطرحبهتوجهبااخیرهاىسالدر

.شدانجاماطمینانقابلتشخیصىهاىروشوشناسایىروى

:ازعبارتندهاروشاینازتعدادى

-ASTMآمریکاآزمایشوموادانجمنروش

٦

EPAروش(فلوئوروسانسایمنوروش- ١۶٢٢–EPA ١۶٢٣(آبکیفیتسنجشوزابیماريعواملتعیینبراىUVاسپکتروسکوپى-کریپتوسپوریدیومآنالیزبراىمولکولىهاىروش-

:گرددمیذکرشناساییهايروشازايخالصهادامهدر

ASTMآمریکاآزمایشوموادانجمنروش-4-1

باپروپیلنپلىالیافباکارتریجصافىازعبوروآبازبیشتریالیترى100بردارىنمونهشاملروشاینانتخابىتغلیظمنظوربهشدهتغلیظذرات. باشدمىسانتریفیوژازاستفادهباتغلیظومیکرومتر1تخلخل/ Percollروىلیترىمیلى50هاىلولهدرمرحلهبهمرحلهسازىشناوروسیلهبههاائوسیستوهاکیست

sucroseبهمتصلبازیافتىذرات. شوندمىپروسسPercoll / sucroseبرفلوئورسانسهاىباديآنتىبادادنقرارازپس. شودمىآمیزىرنگمیکرومتر2/0تخللباسلولزاستاتهاىصافیروىشده،زدهچسباندازه،نظرازکهموارديبراىUV epifluoresentمیکروسکوپازاستفادهبااسالیدهاروىغشایىهاىصافیمىبررسیدارد،مطابقتکریپتوسپوریدیومهاىائوسیستوژیاردیاهاىباکیستفلوئورسنسىخواصوشکل.رودمىکاربههاارگانیسمداخلىمشخصاتدیدنمنظوربهکنتراستفازمیکروسکوپمنظوراینبه. شود

)شدهتصحیحروش(ایمونوفلوئورسانسباديآنتیروش-4-2 ASTM

ومترمیلی293یا142قطرباکربناتپلىغشایىصافىمیانازآبنمونهکردنصافازاستعبارتروشاینتغلیظوسطحازهاآنتراشیدنوشستشووسیلهبهصافىازذراتبازیافت. میکرومتر/. 2فرجوخللاندازهشناورسازىوسیلهبهانتخابىطوربهسپسهاائوسیستوهاکیست. شودمىانجامسانتریفیوژوسیلهبهذرات

آمیزىرنگوسیلهبهوشدهجداايدومرحلهPercoll / Percollگرادیانبالیترىمیلى15هاىلولهدرIFAقرارازپس. شودمىدنبالکارمیکرومتر/. 2تخلخلومترمیلی13قطرباکربناتپلىغشایىصافىروىوشکلاندازه،بااجسامکردنپیدابراىUV epifluorecentمیکروسکوپیکازاستفادهبااسالید،روىدادن

ایندر. شوندمىبررسیکریپتوسپوریدیومهاىائوسیستوژیاردیاهاىکیستبامشابهفلوئورنسخواص.شودنمىانجامداخلىساختمانتاییدروش

:توجه

درشناسایىبراىکهزمانىبهنسبتروندمىکاربهتلقیحىمحلولدرشناسایىبراىکهوقتىروشدوهر-.دهندمىنشانراباالترىحذفمیزانوبرخوردارندبیشترىدقتازروندمىکاربهشدهتلقیحخامآب

.باشدمىکریپتوسپوریدیومائوسیستازباالترژیاردیاکیستبراىبازیابىمیزانروشدوهردر-

.استشدهفیلترآبازکمترتلقیحىخامآبدربازیابىمیزانروشدودر-

خروجىدرکیستاستممکنهاآزمونبعضىطىدرپایینآشکارسازىمحدودیتعلتبههاروشاینبا-.شودگزارشواقعىمقدارازباالترحذف،میزاننتیجهدرونشوددادهتشخیص

٧

سایرباکدرخامورودىهاىنمونهدرکیستبازیابىمیزاندراختالفاتبراىتعدیلىهیچهاروشایندر-.استنشدههانمونه

.داریمهامیکروارگانیسمبازیابىدربیشترىتلفاتکارتریجصافىازاستفادهباکهدادهنشانتحقیقات-

دادهنشانpercoll/percollبهنسبتکمترىبازیافتراندمانpercoll/sucroseروىشناورسازىهمچنین-.است

تلقیحهاىکیستاختالفبینمستقیمىرابطهتصفیه،اثردرکیستحذفمحاسباتدرفوقمواردبهتوجهباشودمىسعىهاکیستتخمیندروشودمىمحاسبهاجرابارهردرشدهدادهتشخیصهاىکیستوشده

.گردداعمال

:ایمونوفلوئورسانسباديآنتیدیگرروشیک4-3

Yarnفیلترازعبورباآببزرگحجمیکاززابیماريگوارشىیاختهتک – woundذرات. شودمىتغلیظهاىکیست. شودمىتغلیظسانتریفیوژازاستفادهباوشستهشستشو،محلولیکبافیلترروىباقیمانده

روىشناورسازىروشبادیگرباقیماندهذراتازکریپتوسپوریدیومهاىائوسیستوژیاردیادرpercoll / sucroseالیهباکهآبازالیهتکیک. شودمىجدا1/1مخصوصباوزنPercoll/sucroseمحلولشدهآمیزىرنگفلوئورسنتبادىآنتىباغیرمستقیمطوربهشود،مىدادهقرارغشایىفیلترروىاستتماس

اندازه،ایمونوفلوئورسانس،(شانمشخصاتمطابقهاائوسیستوهاکیست. گرددمىبررسىمیکروسکوپباوگزارشلیتر100درهایشانردهحسببرنتایجوشوندمىبندىطبقه) داخلىمورفولوژىخصوصیاتوشکل

بىساختمانکهخالىهاىائوسیستوهاکیستشاملشوندمىاستفادهگزارشدرکههایىرده. شودمىکدامهردرونکههایىائوسیستوهاکیستمجموع. باشدمىهستندداخلىساختماندارايودارندشکلى

.شودمىگزارشIFAشمارشعنوانبههستندهاردهایناز

:کاربردواهمیت

اى،رودهزاىبیماريعاملدوشدهتصفیهوخامهاىآبدرآلودگىمقدارکمىتشخیصآزمونروشاین-1.آوردمىفراهمراهاآنهايااسیستوکیستشکلبهکریپتوسپوریدیوموژیاردیا

نمىونیستمیزبانهاىگونهتعیینبهقادروکندنمىشناسایىرایاختهتکهاىگونهآزمونروشاین.-2.کندتعیینراشدهشناسایىهاىائوسیستوهاکیستزایىعفونتشرایطهمچنینزیستى،وضعیتتواند

درهایاختهتکتوزیعوایجادآب،هاىشبکهآلودگىمنابعیامنبعتعیینبراىتواندمىآزمونروشاین.٣.باشدمفیدتصفیهعواملاثرسنجشدروآبشبکه

:EPA ;1623،1622روش4-4

آبآلودگىبهمربوطعمومىسالمتریسکارزیابى،EPAازدرخواستبا1996پاكآبقانوناصالحبهبایستىEPAدرخواستایناجراىبراى. کردمطرحراکریپتوسپوریدیومهمچونهایىپارازیتبهآشامیدنى

آبهاىخانهتصفیهآبمنبععنوانبهاستفادهموردخامسطحىهاىآبدرراکریپتوسپوریدیومحضوردقتمعنىآشامیدنىآباستانداردهاىوکردمیمشخصراهاآنتصفیهوگندزدایىنیازهاىوارزیابىآشامیدنى

٨

درکریپتوسپوریدیوماطمینانقابلشناسایىبراى1622روش. نمودمیتنظیمکریپتوسپوریدیومبراىدارى.شدتدوینخامآب

سنجشایمونومغناطیس،جداسازىکردن،صافوسیلهبهآبدرکریپتوسپوریدیومشناسایىشامل1622روش(DAPI)باآمیزىرنگبرتاکیدباائوسیست،هاىغلظتتعیینبراىایمونوفلوئورسانس ۴, ۶ diamidino-٢-

phenylindoleکنتراستدیفرانسیلىتداخلىمیکروسکوپازاستفادهو(D.I.C)باشدمى.

1999سالدر1623روشژیاردیا،هاىکیستجداسازىبراىایمونومغناطیسجداسازىروشتوسعهازپس.شدطراحىآبىهاىمحیطدرکریپتوسپوریدیومهاىائوسیستوژیاردیاهاىکیستتعیینبراى

به2012متداستاندارددرگیردمیقراراستفادهموردجهاندرايگستردهصورتبهکه1623EPAروش.استشدهواقعقبولموردانگلدواینشناساییبراياستانداردروشعنوان

ISOاستانداردازگرفتهبرکهایرانملیاستانداردآخریندیگرطرفاز همینپایهبرنیزباشدمی١۵۵۵٣.استشدهنهادهبناروش

ایناساسبرباشد،می1623روشآبدرارگانیسمدواینشناساییوتشخیصبرايEPAپیشنهاديروشمرحلهدودرفیلتر،ازازجداسازيپسافتادهدامبهذراتسپسشده،فیلترآباززیاديحجمابتداروش،توسطآمیزيرنگازبعدوشدهتغلیظIMS) (Separation Immuno Magnetic))سیستموسانتریفوژتوسط

.گیرندمیقرارشمارشوشناساییموردفلوئورسانسمیکروسکوپازاستفادهبا،نشاندارباديآنتیمونوکلونال

:باشدمینمونهتغلیظبرايانتخابیگزینهچهاربرمشتملخود1623متد

. باشدمیPCFCوFiltaMaxهايفیلتر،Envirochk HVوEnvirochckفیلتريهايکپسولشاملپلیجنسازEnvirochk HVفیلترهايکهحالیدربودهسولفوناترپلیازجنسEnvirochckفیلترهاي

پروسهوهامحلولنیازمندمطروحههايگزینهازکدامهر. استاستفادهقابلباالهايحجمبرايوبودهاسترنمونهلیتردهحداقلنیازمند1623روش. باشندمیIMSروشازاستفادهباجداسازيازقبلسازيآمادههايازبایدباالستآزمایشموردآبکدورتمیزانکهشرایطبرخیتحتچندهرباشد،میبررسیجهتخامآب

بیشکردنصافبرايتوانمیراEnvirochk HVوEnvirochckهايفیلتر. نموداستفادهفیلتریکازبیش.بردکاربهشدهتصفیهآبلیتر1000وخامآبلیتر50از

:کاربرديومهمموارد

.رودمىکاربههاآبدیگروخامسطحىآبدربیماریزاعاملدوغلظتوحضورتعیینبراىروشاین-

نمىهاآنبودنعفونىوهاآنمیزبانیازابیماريعواملهاىگونهتشخیصبهقادرروشدوازیکهیچ-.باشد

.شودانجامآزمودهاشخاصتوسطبایستمىحتما-

آمریکازیستمحیطحفاطتسازمان1623شمارهروشبهفیلتراسونهايروشدیگریا( ذیلفیلترکپسولیازاستفادهبالیترنمونه10روشدراین: کپسولیفیلتربوسیلهفیلتراسیون

.میگیردقرارآزمایشموردوصاف،) فیلتراسیوناستاندارد

٩

:الزمتجهیزات

,Envirochek, Pall Gelman Laboratory, Ann Arbor, MIفیلترکپسولی-1 Product .مشابهیا١٢١١٠

نوعازآزمایشگاهیشیکر: کپسولزدنهمبهجهتبازودارآزمایشگاهیشیکر-2Lab-Line model ٣۵٨٩,VWR Scientific cat.no. ۵٠-٧٠٣٩۵۵, Fisher cat.no.١۴٢۶مشابهیا١١-٠.

:شیکرجانبیبازوهاي-3

Lab-Line Model٣۵٨٧۴, VWR Scientific cat.no. ۵٠-٧٠٣٩۴۵,Fisher cat.no. ١۴٢۶٠- .مشابهیا١٣

نوعازگیردقرارآندرلیتريمیلی250تا15مخروطیهايلولهکهG١۵٠٠دورباسانتریفوژ-4International Equipment Company, Needham Heights, MA, Centrifuge Size ٢, Mdel K

.آنمشابهیاونوسانی،حرکتداراي

.لیترمیلی250و5/1،50ظرفیتباسانتریفوژمدرجومخروطیهايلوله-5

: (Immunomagnetic SeparationیاIMS)ایمنومغناطیسیجداسازيجهتالزمابزارهاي

.آنمشابهیاDynal sampel mixerنمونهمیکسر-1

١-Dynal MPC:نوعازلیتريمیلی10هايلولهجهتمغناطیسیطریقازنمونهکنندهتغلیظ-2

cat.no. .آنمشابهیا١٢٠٫٠١

Dynal MPC-S :نوعازمیکروسانتریفوژهايلولهجهتمغناطیسیطریقازنمونهکنندهتغلیظ-3

cat.no.آنمشابهیا١٢٠٫٢٠.

میلی60×10آنمغناطیسیتلهناحیهصافسطحکهلیتري،میلی16×125صافجانبیسطحلوله-4, Dynal L١٠.3: باشدمتر cat.no. .آنمشابهیا٧۴٠

.Dynal cat.no:نوعازدارحفرهاسالید-5 mmايشیشهدرپوشبا٧۴٠٫٠۴ .آن٢٢×۵٠

١٠

:کارروش

.نماییدپرمقطرآببارامخزنومتصلشکلمطابقکپسولجزبهراسیستم

تا2بگذارید. نماییدتنظیممقطرآبجریانبادقیقه،درلیتر2حددرراجریانشدتونمودهروشنراپمپجریانشدتتنظیمازبعد. کنیدتنظیمنیزراپمپفاصلههمیندروکندعبورسیستمازمقطرآبلیتر10

٢ازنبایدEnvirochckفیترهايبرايآبجریانسرعت. کنیدخاموشراپمپ L/minفیلترهايبرايوFiltaMax۴ازنباید L/minکندتجاوز.

.گردندمحکمبستباکپسولخروجیوروديونصبمسیردرراکپسولیفیلتر

.نماییدثبترانمونهفیلتراسیونتاریخونوعکدورت،شماره،

ظرفیبهرا) کشزه(خروجی). مقطرآبمخزنجايبه(کنیدمتصلسیستمبهرانمونهمخزن: فیلتراسیونفلومترازآنجايبهتوانمی(نماییدوصللیتري5/0بنديدرجهدارايولیتر15تا10ظرفیتبامدرج

تکانومخصوصوالفازاستفادهباوشوندپرنمونهآبازکپسولوخروجیلولهتادهیداجازه). نموداستفادهدقیقهدرلیتر2حددرجریانکهباشیدمراقبوروشنراپمپ. نماییدتخلیهرااضافیهوايکپسول،دادنامکان،حدتاکنید،روشنراپمپوبازراکپسولوروديانتهايابتدانمونهازلیتر10کردنفیلترازبعد. باشدهايدریچهوبازرافیلترخروجیانتهاي. نماییدخاموشراپمپسپسکندعبورفیلترازکپسولداخلآب

.نماییدمسدودآنهايپوشدرباراکپسولیفیلترخروجیوورودي

شستهمواد. گرددمىجداآنازدترجنتمحلولونمکبالیترمیلی275باشستشووسیلهبهفیلترروىموادهايفیلتر. شودمىریختهدوررویىمایعوگرددمىتغلیظهاائوسیستوهاکیستتغلیظبراىشده

Envirochckباml %0,015بافر١٢۵ Antifoam A) (٠٫١٪ Laureth-١٢, ١ mM EDTA, ١٠ mM Tris

٩٠٠دورباشیکریکازاستفادهباوشوندمیپوشانیده rpmسپس. شوندمیزدههمدقیقه5مدتبرايدورراروییبافر. گرددمیسانتریفیوژوشدهمنتقللیتريمیلی250سانتریفیوژهايلولهدرونبهمحلول.کنندمیتکرارمجدداراشستشوعملوریخته

Tween%0,01(بافرازلیترمیلی600بابار20راهافیلتر،FiltaMaxهايفیلتربراي ٢٠ in PBS)شستشوFiltaMaxهايفیلترهايخروجی. نمایندمیتغلیظFiltaMaxدستگاهازاستفادهباراخروجیمحلولوداده

-١۵٠٠دورباEnvirochckو ٢٠٠٠ gازکمتردمايدر°C20بهریختهدورراروییمحلولوکردهسانتریفیوژ. شوندآمیختههمباتاکردهمخلوطشدیداثانیه10-15مدتبرايوبماندباقیآنازلیترمیلی30کهيطور

برايوکردهاضافهراDynabeads Crypto-Combo and Giardia-ComboبافروIMSبافرفوقمحلولبه١٨دوربااتاقدمايدرساعتیکمدت rpmدستگاهازاستفادهبا. نمودهمخلوطMPCکمپلکس

.نمایندمیتغلیظرامغناطیسیذرات-اووسیست/کیست

مىمغناطیسیبادى،آنتىیکبهمتصلمغناطیسیهاىدانهچسبیدنوسیلهبههاائوسیستوهاکیستاضافىموادوشودمىجداموادبقیهازمگنتازاستفادهباشدهمغناطیسىهاىائوسیستوهاکیست. شوند

.شودمیریختهدور

١١

سرعتبادقیقه15مدتراکپسولیفیلترازشدهتخلیهنمونهحاويلیتريمیلی250سانتریفوژلوله: شرح١۵٠٠× Gحجممقدار. شودساکنآرامیبهترمز،ازاستفادهبدوندقیقه15ازبعددهیداجازهوسانتریفوژ

.نماییدثبتآزمایشگاهیفرمدررالولهتهجامدمواد

ایندر. بکشیدلوله،تهجامدموادبااليلیترمیلی5حدتاراروییمایعدقتباوپاستورپیپتازاستفادهبا.آوردعملبهجلوگیريهاکیستواووسیتزدنهمبهازونمودهزیاديدقتبایدمرحله

تانمودهواژگونسرعتبهبارچندرالولهبود،لیترمیلی5/0مساويیاکمترلولهتهجامدموادحجماگر: الفآنهايحبابتاچرخانیدبهآرامیبهراسانتریفوژلوله. گردندمعلقکاملطوربهومجدداًلولهتهجامدمواد

کهنموددقتبایدباشدماسهحاوينمونهاگر. کنیدیادداشتراشدهمعلقمجدداًجامدموادحجم. روندبیناز.نشودواردآسیبیهااووسیستوکیستبهآن،زدنهمبهزماندر

MLبایدنهاییحجم: توضیح لولهکهاینازبعدبود،ML5شدهتعلیقوتغلیظنمونهاگرمثالبرايباشد،١٠٢٫۵بابارهربار،دوراسانتریفوژلولهنمودیدتخلیه(Dynal L١٠)صافجانبیسطحلولهدرراسانتریفوژ ML

.بریزیدDynnal L١٠لولهدروشستهمقطرآب

Subsampleیازیرنمونهچندبهراآنباید،باشدلیترمیلی5/0ازبیشتر،لولهتهجامدموادحجماگر: ب

گرددمیتوصیهلیترملی5/0آزمایشاینبراي.نباشدبیشترلیترمیلی5/0ازآنهاجامدجسمکهنمودتقسیملیتري،میلی5/0زیرنمونهچندبهآنتقسیمازقبلراسانتریفوژلولهدرالزمحجمکلزیرفرمولازاستفادهبا

.نماییدبرآورد

لولهتهجامدموادحجم× ۵ MLلیترمیلیحسببرالزمحجمکل= ـــــــــــــــــــــــــــ

لیترمیلی٠٫۵

لولهبه). بودخواهدلیترمیلی12الزمحجمکلباشد،لیترمیلی2/1جامدجسمحجماگرمثالبرايثانیه15تا10مدتبهرالوله. برسانیدفوقشدهبرآوردمقداربهراحجمونمودهاضافهمقطرآبسانتریفوژ

یادداشتراشدهمعلقمجدداًجامدموادحجم. گردندمعلقمجدداًجامد،موادتاکنیدرووزیرشدیداًبارچند.کنید

اووسیستکهنموددقتبایدزدنهمبهزماندرباشدسیلیسیهايدانهیاوماسهحاوينمونهکهصورتیدر.نشوندتغییردستخوشهاکیستو

بایدکهراهاییزیرنمونهتعدادنمایید،آنالیزکاملطوربهراببخشنمونهداریدقصداگر:نمونهکلآنالیز-1.کنیدبرآوردشوند،آزمایشجداگانهکدامهر

١٢

( کنیدروندراحاصلونمودهتقسیم5بهراسانتریفوژلولهدرموجودحجمکل: هانمونهزیرتعدادتعیین4/2هانمونهزیرتعدادصورتایندراست،لیترمیلی12،)ب( بخششدهمعلقمجدداًحجماگرمثالبراي

.بودخواهد3آنروندکه12÷ 5=

زیرتعدادبهراسانتریفوژلولهدرموجودحجمکل: نمونهزیرهردرشدهمعلقمجدداًجامدجسمحجمتعیین،استلیترمیلی12،) ب(بخششدهمعلقمجدداًحجماگرمثالبراي(نمایید،تقسیمشدهبراوردهاينمونه

.بودخواهدML4 =3÷12زیرنمونههرجهتاستفادهموردحجمصورتایندر

SLحاويDynal L١٠لوله3،فوقمثالبراي: هانمونهزیرIMSآزمایش -bufferدرراهانمونهزیروآمادهنمونهزیرحاويلولهاولیندرراشستشوآبوشستهمقطرآبباباردوراسانتریفوژلوله. نماییدتقسیمهاآنIMSآزمایشموردراهمهورساندهلیترمیلی10بهراهالولههمهحجممقطرآبباسپسبریزید،بافرو

.دهیدقرار

صورتایندردهید،نمیقرارآزمایشموردراشدهتغلیظحجمکلکهصورتیدر:نمونهازبخشیآنالیز۵شدتغلیظهاينمونهازالزمچندتايهریاویک MLًازالزمچندتايهریاویکبهراشدهمعلقمجددا)صافجانبیسطحهايلوله Dynal Lحاوي،( ١٠SL – bufferشدهتغلیظحجممقدار. نماییدمنتقل

لولهبهراشستشوآبودادهمقطرشستشوآبباباردوراسانتریفوژلوله. کنیدیادداشتراشدهمعلقمجدداًDynal L١٠ازنبایدکلحجم. بیافزایید١٠ MLمقدارمجددسازيمعلقازبعداگرمثالبراي. نمایدتجاوز

۵ MLبابارهروباردوراسانتریفوژلولهصورتایندرگردد،منتقلML2,5شستشوآبوشستهمقطرآبقرارآزمونموردرازیرنمونهچندچنانچه. برسدML10بهآندرکلحجمتاافزودهDynal L١٠لولهبهرا

برراهاآنوبرسانیدML10بهنیز،Dynal L١٠دیگرهايلولهدررانمونهحجممقطرآببادهید،می.بزنیدنمونهزیرشمارهونمونهشمارهچسب

.دهیدقرارآزمایشموردIMSروشبهراهانمونه

مادهدرصدابتدازیر،فرمولازاستفادهبااست،گرفتهقرارآزمایشموردکهنمونه،ازبخشیحجمِتعیینجهت:نماییدبرآوردراآزمایشموردشدهتغلیظ

IMSآزمونبرايشدهدادهانتقالوشدهتعلیقوتغلیظمادهکلحجم

آزمونمورددرصد= ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ×%١٠٠)ب(بخشدرشدهتعلیقوتغلیظمادهکلحجم

آزمایشموردکهرانمونهازبخشیحجمِوضربدرصدایندررااولبخشدرشدهفیلترنمونهحجمسپس.آوریددستبهاست،گرفتهقرار

١٣

:شمارش

باوشدهزدهبرچسبفلوئورسنتطوربهمونوکلونالهاىبادىآنتىباهاائوسیستdiamidino - ٢ -phenylindole ۴،٨ (DAPI)هاىنمونه. شودمىپخشکامالًاسالیدروىوشدهآمیزىرنگ

شناسایى(D.I.C)دیفرانسیلیتداخلىکنتراستوفلوئورسنسمیکروسکوپازاستفادهباشدهآمیزىرنگ.شوندمى

فلوئورسانسخاصیتوشکلاندازه،مشخصاتدیدنمنظوربهاسالید2هرمشاهدهوسیلهبهکیفىآنالیزGiardiaکیستصورتاینبه. گرددمىبررسىکامالًکریپتوسپوریدیومائوسیستوژیاردیاهاىکیست

duodenalisاووسیستوسبزرنگبهCryptosporidium Parumوزردبهمایلقرمزرنگبهوکوچک.گردندمیقرمزمالحظهبهمایلزردرنگبهوبزرگترCryptosporidium murisاووسیست

:تشخیصیهايآزمایشدرگرمداخلهعوامل

گیرىاندازهوتخلیصتغلیظ،درتواندمىهاارگانیسمدیگرومعدنىوآلىمعلقذراتازناشىکدورت.کندایجادمزاحمتکریپتوسپوریدیومائوسیستوژیاردیاکیستهاىنمونه

شوندمىاضافهآببهتصفیهفرایندطىدرکهموادىجلبکورسخاكمثلطبیعىمعلقذراتبرعالوه.کندایجادمزاحمتتواندمىپلیمرهاوآلوموآهنمثل

جلبکمثلکنندمىساطعخودازاىویژهغیرفلوئورسانسیاهستنداوتوفلوئورسنسکهذراتىوهاارگانیسمهاىکیستباتوانندمىEpifluorescentمیکروسکوپباآزمایشهنگامspironucleus.spومخمرهاها،

.دهندارائهنادرستمثبتنتایجوکردهتداخلکریپتوسپوریدیومهاىائوسیستوژیاردیا

وآشامیدنىآبدراىتصفیهاعمالدیگریاگندزدایىبراىکهشیمیایىمواددیگرشایدوکلرترکیبات.کنندتداخلکریپتوسپوریدیوموژیاردیاداخلىساختمانبررسىبااستممکنروند،مىکاربهفاضالب

زابیماريعواملتعییندراختاللموجباستممکناسالیدهایاشدهتغلیظشده،فیلترهاىنمونهزدنیخ.شود

اتوکالودرشستشوازقبلواستفادهازپسبایستمىتجهیزاتهمهآلودگى،هرگونهازجلوگیرىمنظوربه5حداقل(هیپوکلریتمحلولباودادهشستشوگرمکنندهپاكمحلولباهمراتمیزتجهیزات. شوداستریل.کنیدتمیزاتاقدماىدردقیقه30حداقل) درصد

:کریپتوسپوریدیومآنالیزبراىمولکولىهاىروش4-5

رفتهکاربهژیاردیاوکریپتوسپوریدیومشناساییجهتمتفاوتهايپرایمرباPCRمتعددهايروشاگرچه. رودکاربهارگانیسمدواینشناساییجهتروتینروشیکعنوانبهاستنتوانستههنوزPCRروشامااست

فوقهايروشتمامکهآنجاییاز. باشدمی...وRT-PCR،QPCRهايروششاملPCRهايروشازانواعیبنااپراتورتوسطمیکروسکوپزمینهدرهدفارگانیسممشاهدهعدمیامشاهدهاساسبروبودهکیفیبیشتر

١٤

،nestd PCRتکنیکو1623متدبامنطبقبردارينمونههاروشازترکیبیازاستفادهاستشدهنهاده.رودکاربههاارگانیسمکمیبررسیجهتطالییروشیکعنوانبهتواندمی

:فلوسایتومتريروش4-6

دستگاهوسیلهبهواتوماتیکصورتبهتشخیصمرحلهولیداردنیازوبازیابیتغلیظمراحلبههمروشاینتعدادتلقیحبرايواستبیشتريثباتدارايولیگرانروشازایناستفاده. شودمیانجامفلوسایتومتر

.باشدمیبرخوردارباالتريدقتازااسیستیاکیستازمشخصی

.باشدمی( Solid phase Cytometry)جامدفازسیتومترينوعاینازشدهآزمایشيهاروشموثرترین

بردارينمونه.5برايلیتر50الی10کمدستونمودبرداشتگندزدائیعملانجامازقبلوخامآبمنابعازبایدراهانمونه،)1-6( بندبردارينمونهدستگاهتوسطرالیتر1000آشامیدنیهايآببرايوسطحیخامآبهاينمونه

ونمودهبازراشیر. کنیدوصلنظرموردآبشیربهراوروديشلنگبردارينمونهبراي. دهیدعبورفیلترازازبایدآبجریانجهت. ببندیدراشیرسپسوکنیدیادداشتکنتوررويازرابردارينمونهزمانونمونهحجمشلنگسطحازباالترسطحیدروروديشلنگدهانهاستالزمهمچنینوباشدصافیگنجایهداخلبهخارج

سپسنمودهتخلیهکاملطوربهرادستگاهدرباقیماندهآب. شودجلوگیريآببرگشتازتاگیردقرارخروجیویخباهمراهخوردهبرچسبالیهدوپالستیکیکیسهدرقراردادنازپسوکنیدجداآنگنجایهازراصافیوباشدگرادسانتیدرجه1-20بینبایدهانمونهنقلوحملدماي. نمائیدارسالآزمایشگاهبهترسریعهرچه.باشدگرادسانتیدرجه1-10بایدهانمونهنگهداريدماي

:نیازموردتجهیزاتومواد

.aپمپ

.bمصرفباریکیااتوکالوقابللیتري10-50حجمبابردارينمونهظروف

.cشیکر

.dباپردازشتجهیزاتFilta Max)دستییاواتوماتیکصورتبهفیلترهاشستشويبهمربوطتجهیزات(

.eسانتریفیوژدستگاهcontinuous- flow

.fآبسنججریان.gآبکنتور.hمیکسر.iنمونهدوارمیکسر.jنوسانیروتورباسانتریفیوژ.kمغناطیسیذراتکنندهمتمرکزدستگاه(MPC)

.lpHمتر.mآزمایشگاهیترازوي

١٥

.nمتغیرهايمیکروپیپت

.oمدرجاستوانه

.pفلوئورسانسمیکروسکوپ

.q6ايوصفحهايلولههمزنعملیاتشرح.6

اینهايسویهيهمهطرفیازواستهزینهپرآبدرژیاردیاوکریپتوسپوریدیومتعیینکهاینبهتوجهباصرفهبهمقرونهاانگلاینبرايروتیننظارتباال،جداسازيقدرتباروشینبودونیستندزابیماريهاانگل

.گیردقراراولویتدربایدتصفیههايفرایندسازيبهینهوآبمنابعازمحافظتنتیجهدرنیست

:شودطراحیخاصمحلهربرايزیرموارداساسبربایدخامهايآبازبردارينمونه

.پذیردمیصورتآباستحصالبرايکههاییفعالیت-

.پذیردمیصورتخانهتصفیهدرکهايتصفیهسطح-

.کدورتسطح-

مستقیمتاثیرتحتزیرزمینیهايآبیاوسطحیآبمنابعبرايکهاستاینعمومیتوصیه: توجه-.برساندممکنسطحترینپایینبهراکدورتتاباشدقادربایدفیلتراسیونسطحی،آب

.کلیفرمفکالمثلآلودگیهايشاخصگیرياندازه-

.شودارزیابیژیاردیاوکریپتوسپوریدیومباشدنآلودهلحاظازبایدآبتامینمنبعابتدا-6-1

:باشدگشاراهتواندمیزمینهایندرEPAدستورالعمل

Drinking Water Regulations Guidance Booklet No.۴-Risk Screening Methodology forCryptosporidium

)یکشمارهوستپی(.گرددمشخصآبتامینهايسیستموخانهتصفیهپذیرآسیبنقاط-6-2

.نماییدبررسیراکریپتوسپوریدیومهايکیستکردنفعالغیردرUVسیستمکاراییمثالبراي

:شودکنترلزیرهايگامازاستفادهباتصفیهفرایند-6-3

ها،فیلترتمامیخروجیآب،منابعبراي) کدورتمداومکنترل( تصفیهمراحلازمناسبپایش-1خانهتصفیهخروجی

آبمنابعبرايE.Coliتعدادگیريانداره-2ازاطمینانبرايمناسباجراییبرنامهداشتنوتصفیهمراحلازیکهربرايهشدارسطوحتعیین-3

.هشدارهاوپایشنتایجبرابردرشایستهعملکرد

بردارينمونهتواتر. 7وگیرندقرارارزیابیموردبایددارندقرارسطحیهايآبتاتیرتحتکهزیرزمینیسطحی،آبمنابعکلیه7-1

.استمناسبشدهتصفیههايآبدرژیاردیاوکریپتوسپوریدیومکاهشبرايايتصفیهچهکهشودتعیین

١٦

آباززیرزمینیهايآبنبودنیابودنتاثیرتحتازاطمینانبرايبایداولیهآزمایشاتوبردارينمونه7-2.گیردانجامسطحیهاي

ساالنهحداقلبایدنفر100000ازبیشجمعیتباهايسیستمبرايآبتامینمنابع: بزرگهايسیستم.شوندپایشهاخانهتصفیهخروجیووروديدرژیاردیا،وکریپتوسپوریدیومنظرازبارچهار

شاخصلحاظازبایدنفر،100000ازکمترجمعیتباهايسیستمبرايآبتامینمنابع: کوچکهايسیستمE.Coliشوندپایشسالیکمدتبهباریکهفتهدوحداقلتواترباکدورتو.

مطابقژیاردیاوکریپتوسپوریدیومپایشباشدصادقسالیکدرآمدهدستبهنتایجدرزیرشرایطازیکیاگرگیردانجام) نفر100000ازبیشترجمعیت(بزرگهايسیستم

100ازE.Coliساالنهمعدلکهصورتیدرشودمیتامینآبگیریابرکهازهاآنآبکههاییسیستمبراي-.شودبیشترلیترمیلی100درعدد

E.Coliساالنهمعدلکهصورتیدرشودمیتامینهامسیلوهارودخانهازهاآنآبکههاییسیستمبراي-

.شودبیشترلیترمیلی100درعدد500از

.شودمجازحدازبیشخروجیکدورتشاخصمقدار-

باالآنریسکارزیابیوباشدنداشتهراالزمکارآییتصفیهسیستمآب،خانهتصفیهدرریسکارزیابیدراگر-.باشد

مجدداآبکیفیتدرتغییراتازاطالعجهتسال6ازپسراآبمنابعبررسیبایدهاسیستميهمه: توجه.نمایندتکرار

پیوست شماره یکروش هاي ارزیابی ریسک براي کریپتوسپوردیوم

مقدمه.1روش غربال گري ریسک.2

گیرنده اساس مدل مفهـومی -مسیر-منبع. است) یا گیرنده(، مسیر و رسپتور )یا فشار( هر ریسکی داراي منبع مـدل سـایت مفهـومی . است که به طور گسترده در مدیریت زیسـت محیطـی مـورد اسـتفاده قـرار مـی گیـرد

)conceptual site model(CSM) ( روش غربـال . روابط موجود بین فشار و گیرنده را توضـیح مـی دهـدن در تدوین استراتژي جهت کنتـرل هـر عامـل ریسـک بـالقوه در مـدل گري ریسک، فرایند تصمیم گیري روش

.مفهومی را آسان می کند و به عوامل حوضه آبریز، تصفیه، بهره برداري و فاکتورهاي مدیریت تقسیم می شود

١٧

فاکتورهاي حوضه آبریز 2-1هاي زیرزمینی در نظر گرفته تعدادي از فاکتور ها وجود دارند که باید در ارتباط با آب هاي سطحی و منابع آب

فشار بر گیرنده تحت تأثیر فاکتورهایی از قبیل تراکم حیوانات، فعالیت هاي کشاورزي، امکانات مربوط بـه . شوندفاکتور مسیر منابع آب هاي زیرزمینی را . تصفیه فاضالب در حوضه آبریز یا منطقه حفاظتی منابع قرار می گیرد

فاکتور رسپتور در ارتباط با آسیب پذیري ذاتـی انـواع . رد بررسی قرار می دهداز نظر تحت کشت قرار گرفتن مواطالعات بـه دسـت آمـده از . مختلفی از منابع آب و فاکتورهاي حفاظتی که در ارتباط با منبع هستند، می باشد

ریت ریسـک طریق مطالعات و بررسی ها در منطقه حوضه آبریز، ما را از گستره اندازه گیري هایی که جهت مدیبه عنـوان مثـال انجـام تصـفیه مناسـب، (این فرایند ممکن است شامل شکستن مسیر . الزم است، آگاه می کند

و یا در برخـی مـوارد نظـارت بیشـتري بـر ) حذف منبع، ایجاد محدودیت هایی در استفاده از زمین حوضه آبریز.گیرنده باشد

:تصفیه، فاکتورهاي مدیریتی و عملیاتی 2-2حالی که سیستم تصفیه آب در نوع خود ممکن است به عنوان سیسـتم تصـفیه مناسـبی باشـد، پارامترهـاي در

در . مدیریتی و عملیاتی سیستم جهت تأمین تصفیه ایده ال باید حفاظت کافی و بهینه از منـابع را فـراهم کنـد مشاهده شد که تعدادي از ) EPA(تعدادي از ممیزي ها و بازرسی هاي انجام شده توسط سازمان محیط زیست

بنابراین به علت نادیده گرفتن بخش هـایی . منابع بیش از ظرفیت طراحی شان مورد بهره برداري قرار می گیرنداز سیستم تصفیه، عملیات مربوط به تصفیه آب پایین تر از سطح بهینه صورت گرفته و فرایند ته نشینی قبـل از

بنابراین بسیار مهم است که فاکتورهاي مزبور به شیوه اي واقع . را می شودفرایند تصفیه نیز به طور نامناسبی اج.گرایانه در حین اجراي روش غربال گري ریسک، لحاظ شوند

:در ادامه برخی از فاکتورهایی که باید مورد بررسی قرار گیرند، آورده می شود پایش مداوم کدورت مجهز به زنگ هشدار دهندههت رفع اوج کدورت و رنگطراحی دستگاه هایی ج در بارش هاي شدید خودداري شود(تکرارکردن فرایند شستشو( به عنوان مثال رشد گیاهان و غیره(بهره برداري غیرعادي(نادیده گرفتن بخش هایی از فرایند تصفیهسرعت استفاده از فیلترها بعد از پاك سازي پایش فیلترها در افت فشار)head loss(ذف لجن شیوه هاي حروش هاي عملیاتی و نگهداري در محل

مناسب بودن روش مورد استفاده2-3

١٨

در صورتی که منبعی جز یکی از سه دسـته اي . براي انواع خاصی از منابع روش غربال گري ریسک کاربرد نداردو نیازي به اجراي باشد که در ادامه توضیح داده می شود، فورا به عنوان منبع با ریسک باال در نظر گرفته شده

.روش نیستمنشأ گرفتـه باشـند و بـر روي آن ) از قبیل رودخانه، دریاچه، مخزن(منابعی که از آب هاي سطحی )1

.هیچ تصفیه اي به غیر از اضافه کردن ماده گندزدا انجام نمی شوده تصـفیه بوده و بر روي آن هیچ گون) چشمه، چاه، گمانه (منبعی که منشأ آن از آب هاي زیرزمینی )2

اي به غیر از گندزدایی صورت نمی گیرد، همچنین منابعی که منشأ آن ها از آب هاي سطحی بوده .و داراي سابقه تاریخی آلودگی میکروبی هستند1

مکان هایی که در آن ها شواهدي مبنی بر بروز کریپتوسپوریدیوزیس ناشی از منبع ناشناخته وجـود )3.د آن هیچ اقدامی صورت نگرفته استداشته و براي جلوگیري از وقوع مجد

در چنین شرایطی باید برنامه کاربردي جهت رسیدگی به مسئله ایجاد شود و فقط زمانی که روش غربـال گـري به هرحال در برنامه هاي . ریسک مورد استفاده قرار گرفته باشد، این چنین برنامه هاي کاربردي کامل خواهد شد

آب باید در اندازه گیري هاي مدل غربال گري ریسک از این جهت که مـی توانـد کاربردي در حال توسعه، منبع .نمره ریسک کلی را کاهش دهد، مورد توجه باشد

:به منظور شفاف کردن روش غربال گري ریسک، آن به دو بخش جداگانه تقسیم شده است2)یعنی رودخانه، دریاچه و یا مخزن( منابع آب هاي سطحی)1

.منشأ گرفته باشد) یعنی از سرچشمه، چشمه، چاه یا گمانه( مینی منابع آب هاي زیرز)2زمانی که اطالعات داراي عدم قطعیت بوده و یا اطالعات کافی در دسترس نباشد، باید از رویکرد محافظه کارانـه

نمره نهایی غرال گري ریسک برابر است با حاصل جمع نمره ریسـک . استفاده شود و سناریوي بدتر انتخاب شود، تصـفیه و نمـره ریسـک فاکتورهـاي مـدیریتی و )catchment factor(فاکتورهاي مربوط به حوضـه آبریـز،

-مقـدار فـاکتور وزن .در ادامه این نمره با توجه به جمعیت تحت پوشش هـر منبـع وزن دار مـی شـود . عملیاتی×٠٫۴) جمعیتی که تحت پوشش هر منبع قرار می گیرد (جمعیت، logنمره غربال گري ریسـک .می باشد١٠

.جمعیت -نهایی برابر است با حاصل ضرب نمره غربال گري ریسک نهایی در فاکتور وزن

:طبقه بندي ریسک منبع آب2-4طبقه بندي به نمره غربال گري ریسک نهایی بستگی دارد، الزم به ذکر است که ریسک هاي باال توسط مجـري

. و دسته ریسک هاي باال و ریسک هاي متوسط تقسیم شـده اسـت به د) Scottish Executive(اسکاتلندي

وارد آبخوان می ر باشند به ویژه در مناطقی که آب هاي سطحی از طریق مسیر هاي ویژهمنابع آب هاي زیر زمینی می توانند از آب هاي سطحی متاث. 1.شوند، در چنین شرایطی کیفیت منابع زیرزمینی بسته به کیفیت آب سطحی تغییر خواهد کرد و برخی از مواقع داراي کدورت باالیی خواهد بود

می شودقنات ها را نیز شامل . 1

١٩

همان سیستم طبقه بندي نیز باید براي غربال گري ریسک آب هاي سـطحی و زیرزمینـی مـورد اسـتفاده قـرار .گیرد

طبقه بندي ریسک منبع آبنمره ارزیابی ریسک نهاییریسک بسیار باال<100

)در معرض خطر ( ریسک باال 100-76ریسک متوسط75-50)کم خطر ( ریسک کم >50

رویکرد استفاده از روش ارزیابی ریسک کاربرد روش غربال گري ریسک باید به عنوان یک روند تکرارشونده در نظر گرفته شـود، در صـورتی کـه انـدازه

ریسک امکان پذیر می گیري هاي مناسب با رعایت اولویت بندي صورت گرفته باشد، شناسایی قوي ترین منابع .شود

تمام منابع آب و اطالعات مربوط به آن ها اعم از کد منبع، نوع آب و جمعیتی که تحت پوشـش قـرار . 1مرحله .می دهد، مشخص کنید

.جهت تأمین آب ترسیم کنید) یا منطقه حفاظت شده منبع ( حوضه آبریز . 2مرحله در مـورد آب . م تلفیق شده و شکاف هاي اطالعاتی شناسایی شودتمامی منابع اطالعاتی مرتبط را با ه. 3مرحله

.را توسعه دهید) conceptual site model( هاي زیرزمینی مدل سایت مفهومی در صورتی که اطالعـات الزم . ( روش را براي تمام منابع و با توجه به اولویت هاي ریسک به کار ببرید. 4مرحله

)را در دسترس داشته باشیدجهـت جمـع آوري اطالعـات .بررسی هاي مربوط به حوضه آبریز و ارزیابی فرایند تصفیه را انجام دهید. 5له مرح

اضافی و معتبر مورد استفاده در غربـال گـري ریسـک اولیـه بایـد مـدیریت و عملیـات آن مطـابق بـا راهنمـاي .صورت گیرد۴مرحله باشد و شناسایی منابع نیز باید مطابق با اولویت بندي هاي EPAدستورالعمل

روش غربال گري ریسک را با استفاده اطالعات به دست آمده از بررسی ها و بازرسی هاي حوضه آبریز . 6مرحله .در هر منبع باید گذارش مختصري درباره طرح فرضیات و خالصه اي از یافته ها نوشته شود. دوباره به کار ببرید

بندي کنید و پیشنهادات و اقدام هاي اجرایی را جهت کاهش ریسـک منابع را از جهت ریسک اولویت . 7مرحله .انجام دهید

.روش هاي غربال گري جهت تعین نمره غربال گري ریسک جدید براي هر منبع را دوباره به کار ببرید: 8مرحله

٢٠

اطالعـات در بررسی هاي مربوط به منابعی که داراي ریسک خیلی باال هستند و یا در معرض خطر هستند، باید موجود در غربال گري ریسک دوباره مورد بررسی قرار گیرد، به نحوي که در ارزیابی حوضـه آبریـز اطالعـاتی از

در مواردي که سیستم .قبیل منطقه تحت کشت و سیستم تصفیه فاضالب در محل، مورد بررسی قرار گرفته باشدصات آب خام، مشخصات حوضه آبریز و همچنـین تصفیه آب، کارایی الزم را ندارد، ارزیابی سطح تصفیه به مشخ

ــه ریســک بســتگی دارد ــر . طبق ــک ســدي در براب ــد حــداقل ی ــاي ســطحی بای ــابع آب ه ــام من ــورد تم در مدر مـورد منـابع زیرزمینـی کـه از چشـمه . کریپتوسپوریدیوم، به عنوان حداقل الزامات تصفیه وجود داشته باشد

ارتباط مستقیم با آب هاي سطحی باید مثل منبـع آب سـطحی کارستی تغذیه می کنند، آب زیرزمینی به علت. مورد تصفیه قرار گیرند

روش غربال گري ریسک آب هاي سطحی.2به آبی که در معرض هواي باز اتمسفر قرار دارد و تحت تأثیر محیط قرار می گیرد، آب سطحی اطالق می شـود

) پمپاژ طوالنی مدت آب در حاشیه دریاها و رودخانه هاذخیره آب و (که شامل رودخانه ها، دریاچه ها و مخازن زمانی که بیش از یک منبع تأمین آب وجود دارد، تصفیه هر منبع باید به طور جداگانه مـورد ارزیـابی . می باشد

-قرار گیرد و باالترین نمره جهت محاسبه امتیاز مخلوط منبع، تصـفیه و حوضـه آبریـز و در نهایـت امتیـاز وزن .کار رودجمعیت به

:فاکتورهاي حوضه آبریز.طرح کلی از عواملی هستند که نمره ریسک حوضه آبریز منابع را تحت تأثیر قرار می دهد1-6بخش

:حضور حیوانات در حوضه آبریز.1تـراکم بـاالي . هسـتند Cryptosporidiumگاو و گوسفند به ویژه در حین زایمان، به عنوان منبع مهمـی از

وقتی که به تعداد زیاد در طبیعت وجـود داشـته (آهو . حیوانات در عوفه زارها منجر به افزایش ریسک می گرددو خوك هـا مخصوصـا اگـر مکـان پـرورش آن هـا در مجـاورت آب باشـد، مـی تواننـد بـه عنـوان منبـع ) باشد

Cryptosporidiumیژه اگر النه شان در نزدیکـی آب یـا در بـاالي تعداد باالي پرندگان به و. محسوب گردندمیزن تراکم حیوانات را مـی . باشندCryptosporidiumمنبع آب قرار گرفته باشد، می توانند به عنوان منبع

براي منابعی که در معرض ریسک باال قرار دارند بایستی ارزیابی جزئیات 1.توان از وزارت کشاورزي به دست آورددر صورت . اطق تحت کشت به دنبال کاربرد روش غربال گري ریسک مورد استفاده قرار گیردبیشتري، شامل من

از هر یک از بخش هاي زیر یک نمره به ستون نمره واقعی اضافه شود این نمرات باید جمع شود و کل ایـن لزوم .آورده شوند1نمرات در قسمت مربوط به کل بخش

نمره واقعی

نمره RA

شماره بخشآبریزفاکتور حوضه

1,1٭گوساله یا کمتر از آن در هر هکتار از منطقه علوفه/وجود یک راس گاو5

آلودگی منتشر در منطقه حوضه خطر ارزیابی جهتDEDساله بر اساس 5میانگین باید . به دست می آیدDoAgتراکم حیوانات از اطالعات مربوط به-1.تهیه شود) River Basin Districts(رودخانه

٢١

٭گوساله با تعداد بیشتر از یک راس در هر هکتار از منطقه علوفه/ وجود گاو10گوساله در حوضه آبریز/ عدم وجود گاو01,2٭هکتار از منطقه علوفهبره یا کمتر از آن در هر /وجود یک راس گوسفند5٭بره با تعداد بیشتر از یک راس در هر هکتار از منطقه علوفه/وجود گوسفند10بره در حوضه آبریز/عدم وجود گوسفند01,3وجود گوزن وحشی یا پرورشی در حوضه آبریز2عدم وجود گوزن وحشی یا پرورشی در حوضه آبریز01,4در حوضه ابریزوجود پرورشگاه خوك2عدم وجود پرورشگاه خوك در حوضه ابریز01,5دسترسی مستقیم حیوانات به حوضه آبریز و رودهاي تغیه کننده حوضه آبریز4حصار کشی در اطراف منابع آب جهت جلوگیري از دسترسی مستقیم حیوانات به رود -4

1تغذیه کننده

1,6حضور تعداد باالي پرندگان21,7وجو هر گونه حیوانات یا پرندگان پرورشی دیگر1

1مجموع بخش .در صورتی که تراکم حیوانات مشخص نباشد بیش از یک راس در هر هکتار از منطقه علوفه در نظر گرفته شود٭

:فعالیت هاي کشاورزي در حوضه آبریز2استفاده از مدفوع حیوانات و کود هاي آبکی به ویژه در فرم قدیمی شان، آب هاي سـطحی را در معـرض خطـر

مدیریت و نگهداري مناسب کودهاي حیـوانی باعـث از بـین . قرار می دهدCryptosporidiumباالي آلودگی می شود ولی در عین حال هیچ راهی جهت فهمیـدن ایـن Cryptosporidiumرفتن اووسیت هاي غیر فعال

. که کودها تحت چه شرایطی به وجود آمده اند، وجود ندارد، لذا بایستی به عنوان ریسک در نظـر گرفتـه شـوند نمره . وجود آغل گاو و گوسفند، به ویژه در حین زاد و ولدشان می تواند از عوامل ریسک بالقوه حوضه آبریز باشد

از حاصل جمع هر یک از امتیازهاي زیر که ممکن است در حوضه آبریز وجود داشته باشد، به دست 2کل بخش در صورت لزوم یک نمره از هریک از بخش هاي زیر به ستون نمره واقعی اضافه شود و در صـورتی کـه . می آید

ت جمع شده و حاصل جمـع این نمرا. هیچ نوع فعالیتی در حوضه آبریز وجود نداشته باشد، نمره صفر وارد گردد. آورده شود2این نمرات در قسمت مربوط به مجموع بخش

نمره واقعی

نمره RA

شماره بخشفاکتور حوضه آبریز

2,1در حوضه آبریز1پخش کود هاي آبکی یا لجن فاضالب6

. ته باشنداین امتیاز زمانی داده می شود که کل حوضه آبریز حصارکشی شده باشد و حیوانات به منبع آب یا رود هاي تغذیه کننده دسترسی مستقیم نداش-1

٢٢

2,2پراکندن پشکل حیوانات در حوضه آبریز32,3حیواناتوجود انبار لجن فاضالب یا پشکل 32,4وجود آغل گاو یا گوسفند62,5تولد بره یا گوساله8Good Agricultural Practiceمطابقت کامل کشاورزي با قوانین -6

Regulations2که توسط بازرسی هاي حوضه آبریز تایید شده باشد2,6

2مجموع بخش

منبع آب/ تخلیه به حوضه آبریز3در صورت وجود کریپتوسپورودیوزیس به طور عمومی در جامعه احتماال فرایندهاي تصفیه فاضالب و تانک هـاي سپتیک قادر به حذف اووسیت ها نبوده و در نتیجه اووسیت هاي موجـود در خروجـی هـاي تصـفیه فاضـالب و

به طور مجزا و بر اساس تصفیه فاضالب و تانک هاي سپتیک . تانک هاي سپتیک وارد آب هاي سطحی می شونددر اثر طوفان و تخلیه به حوضه آبریزدر صورتی که . جمعیتی که خدمت رسانی می کنند، امتیاز دهی می شوندهستند، بیش از یک بار اتفاق Cryptosporidiumفعالیت هاي گسترده کشتارگاه ها که به عنوان منبع بالقوه

در صورت لزوم یک نمره از هر یک از بخش هاي زیـر بـه سـتون . افتاده یاشد فقط یک بار امتیاز دهی می شوداین نمرات باید جمع شده و حاصل جمع این نمرات در قسمت مربوط به مجموع بخـش . نمره واقعی افزوده شود

.آورده شود3

نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور حوضه آبریزبخش

3,1نفر باشد100خدمت رسانی می کند کمتر از اگر تعداد جمعیتی که سیستم تصفیه فاضالب 4نفـر 100اگر تعداد جمعیتی که سیستم تصفیه فاضالب خدمت رسانی مـی کنـد بیشـتر از 6

باشد3,2

3,3سر ریز شدن تانک هاي سپتیک به دشت هاي سیالبی4

Waste Management (Use of Sewage Sludge in Agriculture)پخش لجن فاضالب باید مطابق با الزاماتمدیریت فاضالب-1

(Amendment) Regulations, SI No ٢۶٧ of .باشد.٢٠٠١

European Communities (Good Agricultural Practice for Protection of Waters)از ١٧ماده -٢

Regulations, ٢٠٠۶ (SI No. ٣٧٨ of ٢٠٠۶).

٢٣

یعنـی جمـع آوري، انبـارش، (1اگر تعداد جمعیتی که کل فرایند سیسـتم تصـفیه فاضـالب 4نفر باشد500خدمت رسانی می کند کمتر از) تصفیه و تخلیه فاضالب

3,4

انبارش، تصفیه یعنی جمع آوري، (اگر تعداد جمعیتی که کل فرایند سیستم تصفیه فاضالب 5نفر باشد500-5000خدمت رسانی می کند بین ) و تخلیه فاضالب

یعنی جمع آوري، انبارش، تصفیه (اگر تعداد جمعیتی که کل فرایند سیستم تصفیه فاضالب 6نفر باشد500-5000خدمت رسانی می کند بین ) و تخلیه فاضالب

یعنی جمع آوري، انبارش، تصفیه (تصفیه فاضالب اگر تعداد جمعیتی که کل فرایند سیستم 7نفر باشد5001-20000خدمت رسانی می کند بین ) و تخلیه فاضالب

یعنی جمع آوري، انبارش، تصفیه (اگر تعداد جمعیتی که کل فرایند سیستم تصفیه فاضالب 8نفر باشد20001-50000خدمت رسانی می کند بین ) و تخلیه فاضالب

3,5شدن در نتیجه طوفانسرریز2که Integrated Pollution Prevention Control (IPPC) Licenceیا 42بخش 2

در ارتباط با تخلیه هاي مرتبط با فعالیت هاي کشاورزي می باشد3,6

3,7باشدUWWTدر صورتی که کل فرایندهاي تصفیه مطابق با قوانین استاندارد کیفیت -13,8در خروجی تصفیه خانه فاضالبUVاستفاده از غیر فعال کننده -2

3مجموع بخش

:نوع منبع آب.4منابع آب هاي سطحی مخصوصا اگر به طور مستقیم از رودخانـه منشـا گرفتـه باشـند، داراي بـاالترین ریسـک

Cryptosporidiumدر ارتفاع قرار گرفته اند، در رودخانه هاي زمین هاي پست نسبت به مخازنی که . هستندبـدون ( شامل یکی از امتیاز هاي لیست شده در جدول زیـر 4امتیاز کل بخش . معرض ریسک بیشتري هستند

.می باشد) جمع کردن نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور حوضه آبریزبخش

4,1مخزن در زمین هاي مرتفع/ دریاچه2پستمخزن در زمین هاي / دریاچه4ذخیره آب در مخازن حاشیه رودخانه-رودخانه در زمین مرتفع5انشعاب مستقیم-رودخانه در زمین مرتفع6ذخیره آب در مخازن حاشیه رودخانه یا انشعاب مستقیم-رودخانه در زمین پست8

4مجموع بخش

.شامل تمام فرایند هاي سیستم تصفیه فاضالب من جمله جمع آوري، انبارش، تصفیه و تخلیه فاضالب می شود-1پرورشگاه هاي خوك، خروجیآب ازبهو شامل تخلیه )1977(بودهبر تخلیه هاي صورت گرفته به آبحکومت محلینظارتمجوزقانون 4بخش .1

.نده مواد غذایی استموسسات تولید کنکشتارگاه ها و سایر

٢٤

بازرسی هاي حوضه آبریز.5بازرسی هاي منظم حوضه آبریز و اعمال روش هایی جهت شناسایی هر گونـه عامـل بـی نظمـی باعـث کـاهش

بازرسی هاي معمول حوضه آبریز شامل پایش هاي مربوط بـه کیفیـت . می گرددCryptosporidiumریسک مونیـاکی، وجـود یـا وجود مواد مغذي نیتراته ، فسفاته و آ. آب، کانال رودخانه اصلی و رودهاي فرعی می باشد

عدم وجود قارچ هاي فاضالب و رشد بیش از حد جلبک ها در کانال رودخانه می تواننـد بـه عنـوان شاخصـی از . کیفیت آب در مناطق مختلف حوضه آبریز شناخته شوند

ن جمله اطالعات محلی م. بررسی ها باید شامل نحوه استفاده از زمین به ویژه استفاده از کودهاي آبکی نیز باشدکشاورزان، مصرف کننده هاي آب، کارگران منطقه اي و ماهی گیران می توانند کادر سیتم تصفیه فاضالب را از

در صورت وجود عامل نامطلوب باید روش هاي بررسـی بـا جزئیـات بیشـتر شـامل . ریسک هاي منبع آگاه کنند. ی صورت گیردمزارع، فاضالب و بررسی هاي مربوط به امکانات صنعتی به نحو مقتض

.در صورت شناسایی علل مشکل کیفیت آب، باید اقدامات اجرایی و بهبود به کار برده شوددر صورت لزوم باید یک نمره از هر یک از بخش هاي زیر به ستون نمره واقعی اضافه شود، این نمرات باید جمع

.آورده شوند5شده و در قسمت مربوط به مجموع بخش نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور حوضه آبریزبخش

5,1حداقل به صورت ماهیانه صورت گیرد1بازرسی هاي حوضه آبریز-3بازرسی حوضه آبریز به ندرت صورت می پذیرد65,2اعمال روش هایی جهت جلوگیري از هر گونه بی نظمی در حوضه آبریز-3

5مجموع بخش آبمدیربت آبگیر جهت استحصال . 6

در صورتی که دستگاه هاي پایش کننده کیفیت آب که در محل آبگیر نصب شده اند داراي زنگ هشدار بوده و کیفیت بد آب براي هـر تصـفیه . در حین شناسایی آب با کیفیت پایین آالرم دهند، ریسک کاهش پیدا می کند

ازیکـی شـامل 6بخـش کـل امتیاز.داردخانه اي بستگی به شرایط محلی، عملیات تصفیه و نتایج پایش روزانه .باشدمی)کردنجمعبدون(زیرجدولدرشدهلیستهايامتیاز

نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور حوضه آبریزبخش

6,1در محل آبگیر صورت نمی گیرد2پایش کیفیت مناسب3صورت می گیردپایش کیفیت آب مجهز به آالرم و متصل به تله متري در محل آبگیر -2

(Good Agricultural Practice for Protection of Waters)جامعه اروپایی 17در انجام بازرسی ها باید ماده -1 Regulations, ٢٠٠۶ (SI

No. ٣٧٨ of .رعایت شده باشد.(٢٠٠۶

.می باشد... پارامتر هایی که باید در پایش مورد بررسی قرار گیرند شامل کدورت، آمونیاك و -2

٢٥

6,2در زمان پایین بودن کیفیت آب، آبگیر به اتوماتیک مسدود شود-41در زمان پایین بودن کیفیت آب، ابگیر یه طور دستی مسدود شود-1

در زمان پایین بودن کیفیت آب، آبگیر مسدود نمی شود36مجموع بخش

نمره ریسک حوضه آبریز آب هاي سطحی.به دست می آید6تا 1حوضه آبریز آب هاي سطحی از حاصل جمع امتیاز هاي بخش هاي نمره ریسک

نمره ریسک حوضه آبریز آب هاي سطحینمره بخشحضور حیوانات در حوضه آبریز: 1بخش وجود فعالیت هاي کشاورزي در وضه آبریز: 2بخش منبع اب/ تخلیه به حوضه آبریز: 3بخش آبنوع منبع: 4بخشبازرسی هاي حوضه آبریز: 5بخش مدیربت آبگیر جهت استحصال آب: 6بخش

نمره کل ریسک حوضه آبریز آب هاي سطحی

تصفیه و فاکتورهاي مدیریتی و عملیاتیدر صورتی که در تصفیه آب بیش از یک فرایند وجود داشته باشد، باید هر یـک از فراینـدها تصـفیه در ارزیـابی ریسک به طور مجزا امتیاز دهی شوند و بزرگترین نمره فرایند تصفیه با استفاده از نمره ریسک منابع، تصـفیه و

. زن جمعیت محاسبه شودنمره ریسک ترکیبی تصفیه منابع و حوضه آبریز و نمره نهایی وفرایند هاي تصفیه آب.7

و کاهش ریسک موثرتر از سایر مراحل عمـل مـی Cryptosporidiumبرخی از فرایند هاي تصفیه در حذف مـایع و فیلتراسـیون موثرترین فرایندها استفاده از ممبران فیلتر و انعقاد بعد از سدیمانتاسیون یا هوادهی. کنند

در صورتی که غشاء ممبران فیلتر ها قادر به حذف ذراتی با قطر بزرگتر از یک میکرون هستند، به نحو . می باشدلیسـتی از ممبـران DWI(UK Drinking Water Inspectorate(به این منظور . موثري عمل می کنند

نیز به عنوان ابزار موثري جهت غیـر فعـال نمـودن UVضد عفونی کردن با اشعه . فیلترها را منتشر نموده استمطرح است و زمانی قابل کاربرد است که فرایند پیش تصفیه صورت گرفته Cryptosporidiumاووسیت هاي

به تنهایی در منابع آب هاي سـطحی ابـزار مناسـبی بـراي غیـر فعـال کـردن اووسـیت هـاي UVاشعه . باشدCryptosporidiumبه تنهایی قادر به حذف تصفیه آب. نیستCryptosporidium نبوده و بنابراین قـادر

در مورد منابعی که اضافه کردن گندزدا تنها فـرم تصـفیه اسـت، فـورا بایـد فراینـد . کاهش ریسک نمی باشدبه

صورت گرفته استتعداد کافی است که بهدستیپایش هايازبه عنوان یک نتیجهاقدامات صورت گرفتهشامل-1

٢٦

تصفیه شان بهبود داده شود و روش غربال گري ریسک براي چنین منابعی که برنامه هاي عملکردي شان ناقص یکی از نمرات فاکتورهاي ریسک اصول فرایند تصفیه جدول زیـر 7نمره کل بخش . نباید به کار برده شوداست، .است

نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور تصفیه آببخش

7,1)شامل فیلتراسیون شنی آهسته نمی شود( 1فیلتراسیون شنی ساده 8)شامل فیلتراسیون شنی آهسته نمی شود( UVفیلتراسیون شنی ساده با تصفیه 6

سدیمانتاسیون یا فیلتراسیون استفاده شود/ DAFبعد از انعقاد از -10استفاده شود UVسدیمانتاسیون یا فیلتراسیون از تصفیه با / DAFبعد از انعقاد ، -16)بدون شناورسازي یا ته نشینی( بعد از انعقاد، از فیلتراسون فشار و دورتند استفاده شود -7

بدون شناورسازي یا ته ( استفاده شود UVبعد از انعقاد، فیلتراسون فشار و دورتند از تصفیه با -13)نشینی

فیلتراسیون شنی آهسته-9UVفیلتراسیون شنی اهسته همراه با تصفیه -15

)DWI)(2مورد تایید( ممبران فیلتراسیون -16ممبران فیلتراسیون -2

7جمع بخش

پایش فیلتراسیون و انعقاد فرایند تصفیه. 8این بخش زمانی قابل کاربرد است که انعقاد و فیلتراسیون یا فقط فیلتراسیون بخشی از فراینـد تصـفیه باشـد،

کـانتر / کـدورت سـنج . با هریک از بخش هاي زیر، باید امتیـازدهی شـود UVدر صورت تصفیه . قابل اجراستذرات به عنوان معیاري از فیلتراسیون بوده و باید به نحوي تنظیم شوند که در شرایط بحرانی عمل کرده و باعث

به طور مشابه وقتی که دستگاه هاي پایش کننـده بقایـاي منعقـد . گردندCryptosporidiumکاهش ریسک ده ها در خروجی تصفیه خانه کار گذاشته شوند، به ویژه اگر مجهز به زنگ هشدار باشند، می توانند به عنوان کنن

همچنین زمانی که ممبران فیلتر ها . معیاري جهت بررسی کارایی فرایند هاي فیلتراسیون و انعقاد استفاده شوندت جهت بررسی کارایی ممبران فیلتر ها باشد، مجهز به زنگ هشدار جهت بررسی تمامیت غشا و داراي کانتر ذرا

پایش هاي روتین و مجزاي کیفیت آب تصفیه شده مهم است و . کاهش می یابدCryptosporidiumریسک باید فقط سه بخش فیلتر هاي فشار و دور تند، فیلتر هاي شنی آهسته و ممبـران فیلترهـا در ارزیـابی ریسـک

.شامل فیلتر هاي دور تند بدون تصفیه شیمیایی، فیلتر هاي فشار و نفوذي می شود-12-DWI – Drinking Water Inspectorate of England and Wales http://www.dwi.gov.uk/

٢٧

,٨c,٨b,٨aاز بخش هاي نمره نهایی هر یک. امتیازدهی شوند ٨d, ٨e باید جمع شده و در صورتی که تصفیهUV ٨یکی از مراحل تصفیه باشد، باید باfجمع شوند.

انعقادنمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور مدیریتی٨aبخش

8,1کنترل دوز منعقد کننده به طور دستی5منعقد کننده به طور دستیpHکنترل 5منعقد کننده و مجهز به آالرمpHمانیتورینگ -5

٨aمجموع بخش

زالل سازينمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور مدیریتی۸bبخش

8,2کانتر ذرات/ مانیتورینگ کدورت آب تصفیه شده -1مجهز به آالرمکانتر ذرات/ مانیتورینگ کدورت آب تصفیه شده -2

۸bمجموع بخش

فیلترهاي فشار و دور تندنمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور مدیریتی۸cبخش

8,3کانتر ذرات با زنگ هشدارتله متري نصب شده باشد/ براي هر فیلتري کدورت سنج-5کانترذرات بدون زنگ هشدار تله متري نصب شده باشد/ براي هر فیلتري کدورت سنج0ذرات با زنگ هشدارتله متري فیلتر هاي بیشتري را پوشش دهدکانتر / یک کدورت سنج-2کانتر ذرات بدون زنگ هشدار تله متري فیلتر هاي بیشتري را پوشش دهد/ یک کدورت سنج2کدورت سنج یا کانتر ذراتی که بتواند عملکرد تصفیه را ارزیابی کند، وجود نداشته باشد108,4ذرات با زنگ هشدار تله متري در خروجی نهایی تصفیه خانهکانتر / وجود کدورت سنج-2کانتر ذرات بدون زنگ هشدار تله متري در خروجی نهایی تصفیه خانه/ وجود کدورت سنج2کانتر ذرات در خروجی نهایی تصفیه خانه/ عدم وجود کدورت سنج58,5یا خروجی با زنگ هشدارتله مترينظارت مداوم بر بقایاي منعقد کننده در محلول صاف شده-5نظارت مداوم بر بقایاي منعقد کننده در محلول صاف شده یـا خروجـی بـدون زنـگ هشـدارتله -1

متريکانتر ذرات در محلول صاف شده/ عدم وجود کدورت سنج58,6نظارت بر کدورت و بقایاي منعقد کننده آب تصفیه شده به طور روتین-2

٢٨

وجود نظارت بر کدورت و بقایاي منعقد کننده آب تصفیه شده به طور روتینعدم 2در صورت استفاده مجدد مورد بررسی ) backwash(کدورت محلول رویی شستشوي معکوس-2

قرار گیرد8,7

در صورت استفاده مجدد مورد بررسی ) backwash(کدورت محلول رویی شستشوي معکوس2قرار نمی گیرد

۸cمجموع بخش

فیلترهاي شنی آهستهنمره واقعی

شماره فاکتور مدیریتیRAنمره ٨cبخش

8,8کانتر ذرات با زنگ هشدارتله متري براي هر فیلتر/ وجود کدورت سنج -5کانتر ذرات بدون زنگ هشدارتله متري براي هر فیلتر/ وجود کدورت سنج 0زنگ هشدارتله متري فیلتر هاي بیشتري را پوشش دهدکانتر ذرات با / یک کدورت سنج-2کانتر ذرات بدون زنگ هشدارتله متري فیلتر هاي بیشـتري را پوشـش / یک کدورت سنج2

دهدعدم وجود کدورت سنج یا کانتر ذرات پایش کننده کیفیت عملکرد فیلترها108,9در خروجی نهایی تصفیه خانهکانتر ذرات با زنگ هشدار تله متري / وجود کدورت سنج-2کانتر ذرات بدون زنگ هشدار تله متـري در خروجـی نهـایی تصـفیه / وجود کدورت سنج2

خانهکانتر ذرات در خروجی نهایی تصفیه خانه/ عدم وجود کدورت سنج5ــا -4 ــرم ی ــدورت، کلیف ــت ک ــده از جه ــاف ش ــباع و آب ص ــه اش ــث درج ــا از حی فیلتره

کریپتوسپوریدیوم در دوران بلوغ صافی ها مورد بررسی قرار گیرد8,10

فیلترها اشباع شده اند و هیچ گونه بررسی بر روي خروجی صافی ها صورت نمی پذیرد5فیلترها بالغ نیستند15

٨cمجموع بخش

ممبران فیلترنمره واقعی

شماره فاکتور مدیریتیRAنمره ٨eبخش

8,11فرایند تصفیه تماما مورد بررسی قرار گرفته و مجهز به زنگ هشدار است-10فرایند تصفیه تماما مورد بررسی قرار گرفته و فاقد زنگ هشدار است108,12به طور مداوم از کانتر ذرات جهت بررسی عملکرد فیلترها استفاده می شود-5

۸eمجموع بخش

٢٩

UVغیر فعال سازي با نور

نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور مدیریتی٨fبخش

8,13و عملکرد آن مورد بررسی قرار می گیردUVدوز 0مجهز به زنگ هشدار استUVکل تصفیه مورد بررسی قرار گرفته و کل تصفیه و دوز مناسب -10عدم وجود پایش و زنگ هشدار در تصفیه10

8,14باشد۰٫۲NTUدر صورتی که کدورت آب ورودي به تصفیه خانه به طور مداوم کمتر از -6باشد۱٫۰NTUدر صورتی که کدورت آب ورودي به تصفیه خانه به طور مداوم کمتر از -3باشد۱٫۰NTUدر صورتی که کدورت آب ورودي به تصفیه خانه به طور مداوم بزرگتر از -1

۸fمجموع بخش

عملکرد صافی هاي فشار و دور تند.9. این بخش فقط زمانی که از صافی هاي فشار و دور تند در فرایند هاي تصفیه استفاده شده باشد، قابل اجراست

شرایط صافی ها در ارتبـاط بـا فقـدان . کدورت خروجی نهایی تصفیه خانه معیار خوبی از عملکرد صافی ها استصافی، از هم گسیختگی بستر صافی ها، اثر شستشوي معکوس فیلترها بر کدورت آب و نگهداري مناسب مدیاي

از هر یک از بخش هاي زیر یک نمره به نمره ستون واقعی افزوده شود، این امتیازهـا جمـع شـده و . فیلترهاست.وارد گردد9مجموع این امتیازها در قسمت مربوط به مجموع بخش

و دور تندفیلترهاي فشارنمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور مدیریتیبخش

یـا ) به اسـتثناي شستشـوي معکـوس معمـول ( درصد افزایش یابد 50کدورت نهایی بیش از 41باشد۱٫۰NTUکدورت در آب نهایی خروجی بزرگتر از

9,1

یـا ) به اسـتثناي شستشـوي معکـوس معمـول ( درصد افزایش یابد 50کدورت نهایی کمتر از 0باشد۱٫۰NTUکدورت در آب نهایی خروجی کمتر از

از دست رفتن الیه هاي صافی که باعث شود عمق صـافی بـه پـایین تـرین سـطح طراحـی اش 6برسد

9,2

شده، نگهداري شودعمق الیه هاي صافی باالتر از حداقل طراحی -29,3نشانه هایی مبنی بر شکستگی مدیا هاي صافی و یا آسیب به صافی موجود باشد4تمام صافی ها خشک شده باشند، مورد بازرسی قرار گگرفته باشند و اقدامات اصالحی در طـول -2

سال گذشته بر روي انها صورت گرفته شده باشد9,4

مطابق با دستورالعمل تعمیر و نگهداري بـه طـور ) backwash(هوادهی و شستشوي معکوس-2موثري انجام گیرد

9,5

١تحهیزات تخصصی مورد استفاده در تصفیه خانه باید حداقل قادر باشند مقدار-1 NTUاندازه گیري کنندکدورت را .٠.

٣٠

۹مجموع بخش

عملیات مراحل تصفیه . 10Cryptosporidiumدر صورتی که فرایند تصفیه مطابق با روش هاي تضمین کیفیت انجام شده باشد، ریسک

جهت جلوگیري از هر گونه انحراف از کیفیت مورد انتظـار بـه کاهش می یابد، مخصوصا اگر طرح هاي ممیزيبـه دنبـال رویـه گیـري و پـاك ) ( backwash(استفاده مجدد از صافی ها بعد از شستشوي معکوس. کار رود

و آب استفاده شده در شستشوي معکـوس خودشـان از عوامـل ریسـک ) سازي در مورد فیلترهاي شنی آهستهل دیگري می توان به نحوه استفاده از تصفیه خانه مطابق با سطح طراحی اش اشـاره از عوام. محسوب می شوند

از هر یک از بخش هاي زیر باید یک نمره به نمره ستون واقعی افزوده شـود، ایـن امتیازهـا جمـع شـده و . کرد.وارد گردد10مجموع این امتیازها در قسمت مربوط به مجموع بخش

شماره بخشفاکتور ریسکRAنمره نمره واقعیتاسیسات با سیستم هاي مدیریتی مستند کـه شـامل روش هـا و دسـتورالعمل هـاي -2

کنترل فرایند هستند، اداره می شود10,1

دستورالعمل هاي کنترلی فرایند هاي ویژه تصفیه خانه فاضالب در دسترس باشد-1خانه فاضالب در دسترس نباشددستورالعمل هاي کنترلی فرایند هاي ویژه تصفیه1برنامه هاي عملیاتی قابل ممیزي جهت مقابله با هر گونـه انحـراف در کیفیـت و نحـوه -1

اجراي طرح در دسترس باشد10,2

برنامه هاي عملیاتی قابل ممیزي جهت مقابله با هر گونـه انحـراف در کیفیـت و نحـوه 1اجراي طرح در دسترس نباشد

10,3امکان شروع آهسته کار فیلترها وجود داشته باشد-4امکان شروع آهسته کار فیلترها وجود نداشته باشد410,4اولیه بعد از شستشوي معکوس دور ریخته شودشدهفیلترآب-6شستشوي فیلترها بر اساس زمان کارکرد فیلتر-4شستشـوي اولیه بعـد از شستشـوي معکـوس دور ریختـه نمـی شـود و شدهفیلترآب4

فیلترها بر اساس زمان کارکرد فیلتر انجام نمی شودمحلول رویی لجن استفاده مجـدد / از آب به کار رفته جهت شستشوي معکوس فیلترها2

می شود10,5

محلول رویی لجن به نحـو مقتضـی / آب به کار رفته جهت شستشوي معکوس فیلترها-2دفع می گردد

فاضـالب در زمـانی کـه عملیـات خانـه میزان جریان ورودي به تصـفیه در صورتی که -2مـاه اخیـر بـاالتر 12دقیقـه در 30درصد، حداکثر به مدت 10افزایش نیافته است، از

.رود

10,6

فاضـالب در زمـانی کـه عملیـات خانـه میزان جریان ورودي به تصـفیه در صورتی که 2

٣١

.ماه اخیر، باالتر رود12دقیقه در 30درصد، حداکثر به مدت 10افزایش یافته است از درصـد 10فاضـالب بیشـتر از خانـه میزان جریـان ورودي بـه تصـفیه در صورتی که 4

ماه اخیر تجاوز کند12ظرفیت طراحی تصفیه خانه در 10,7

درصد ظرفیـت 10فاضالب کمتر از خانهمیزان جریان ورودي به تصفیهدر صورتی که 0ماه اخیر تجاوز کند12طراحی تصفیه خانه در

درصـد 130فاضـالب بیشـتر از خانـه میزان جریان ورودي بـه تصـفیه در صورتی که 6ماه اخیر تجاوز کند12درصد50ظرفیت طراحی تصفیه خانه، در بیش از

10,8در طول سال فیلترها کنار گذاشته شوند610جمع بخش

شبکه توزیع. 10تصـفیه مـی روش غربال گري ریسک براي شبکه به کار نمی رود، بلکه به عنوان ریسک ذاتی براي منـابعی کـه

با وجود این شبکه توزیع از جهت مصرف آب هاي آشامیدنی تصفیه شده و نیـاز بـه . شوند، به کار برده می شودفاکتورهایی از قبیل مخازن بدون سـر پـوش و لولـه اي . بررسی منابع آب آشامیدنی مورد بررسی قرار می گیرد

ات صورت گرقته در نوع خودشان باید منجر بـه اقدام. شکسته با فشار کم آب از منابع ریسک محسوب می شوند.کاهش ریسک گردد و به عنوان روش غربال گري ریسک براي هر منبع گزارش شود

تصفیه آب هاي سطحی، مدیریت و عملیات نمره ریسککه با یکدیگر مرتبط هستند، 7-10نمره ریسک تصفیه آب هاي سطحی و منابع از حاصل جمع نمره بخش هاي

.ی آیدبه دست منمره ریسک تصفیه منابع و آب هاي سطحینمره بخش

فرایندهاي تصفیه منابع-7بخش پایش فیلتراسیون و انعقاد تصفیه فاضالب-8بخش انجام تصفیه فاضالب با فیلترهاي فشار و دورتند-9بخش عملیات تصفیه خانه فاضالب-10بخش

اب هاي سطحینمره ریسک مدیریتی و عملیاتی تصفیه )Weighted(نمره نهایی غربال گري ریسک آب هاي سطحی وزن دار شده

نمره نهایی غربال گري ریسک آب هاي سطحی از حاصل جمع نمره ریسک حوضه آبریز آب هاي سطحی، منابع سپس مقدار این نمره متناسب با جمعیتی که هر منبع تحت پوشش . و تصفیه آب هاي سطحی به دست می آید

ر منبع تحت پوشش قرار می جمعیتی که ه( مقدار فاکتور وزن جمعیت از رابطه . قرار می دهد، افزایش می یابدنمره نهایی غربال گري ریسک آب هاي سطحی وزن دار شده از حاصل . به دست می آیدlog١٠ × ٠٫۴) دهد

.ضرب نمره غربال گري ریسک آب هاي سطحی در فاکتور وزن جمعیت به دست می آیدآب هاي سطحی-نمره ریسک کل حوضه آبریز

تصفیه آبهاي سطحینمره ریسک کل مدیریتی و عملیاتینمره غربال گري ریسک آب هاي سطحی

٣٢

جمعیت۰٫۴) جمعیتی که هر منبع تحت پوشش قرار می دهد( فاکتور وزن جمعیت ۱۰ × log

نمره نهایی غربال گري ریسک وزن دار شدهطبقه بندي ریسک منابع آب

روش غربال گري ریسک آب هاي زیر زمینی4به آبی که از زیر زمین از شکاف ها، درزها و فضا هاي موجود در خاك، شن و ماسه به دست آیـد، اصـطالحا آب

آب هاي که به زمین . منابع آب زیرزمینی شامل چشمه ها، چاهها و گمانه ها می باشد. زیرزمینی گفته می شودچشمه هاي کارستی کـه . ته نمی شوندنفوذ می کنند در ارزیابی ریسک جزء منابع آب هاي سطحی در نظر گرف

از منابع آب هاي زیر زمینی بوده و تحت تاثیر آب هاي سطحی قرار می گیرند، نیاز به سـطح بـاالیی از تصـفیه .دارند

تعیین منطقه حفاظت منابع4-1Groundwater Protection Schemesیکی از روش هاي حفاظت آب هاي زیر زمینی در ایرلند از طریق

(GSI/DEHLG/EPA, انجام می شود که در ارتباط با منطقه حفاظتی منـابع آب هـاي زیرزمینـی (١٩٩٩منـابع آب . این منطقه به منطقه حوضه آبریز منابع زیرزمینی و منطقه حفاظت آبخوان تقسـیم مـی شـود . است

تقسـیم (SO)و منطقه حفاظتی خارجی منبع (SI)هاي زیر زمینی به دو دسته منطقه حفاظتی داخلی منبع از تجمیع اطالعات مربوط بـه منطقـه حفاظـت منبـع، نـوع آبخـوان و (SPZs)منطقه حفاظت منبع . می شود

منطقـه حفاظـت منبـع اطالعـات باارزشـی را جهـت ارزیـابی ریسـک . اطالعات آسیب پذیري به دست می آیدCryptosporidiumارائه می دهد.

منطقـه 160از کشورها طرح حفاظت از منابع زیر زمینی را توسعه داده اند کـه شـامل حـدود درصد52حدود SPZsبراي منابع زیر زمینی باقیمانده باید منطقـه ریسکگريغربالروشاجرايجهت. حفاظت منبع است

یم شده باشد آن ترسSPZsفرایند دو گزینه اي روش ترجیحی است، گزینه اول براي مناطقی که . ترسیم شودو گزینه دوم جهت مکان هایی به کار می رود که حوضه آبریز دقیقا از نظر نرخ استحصال آب ترسیم شده باشـد

ترسیم منطقه حفاظت بـراي منـابع زیـر District Projects (RBD)River Basinپروژه . کاربرد داردبه کـارگیري . یر زمینی ملی محسوب می شودزمینی است که به عنوان بخشی از برنامه مانیتورینگ آب هاي ز

جهت اجـراي قـوانین SPZs. روش منسجم جهت ترسیم منطقه حفاظت منابع در سرتاسر کشور ضروري استچــــاچوب راهنمــــاي آب) Good Agriculture Practice Regulations(کشــــاورزي پــــاك

)Water Framework Directive (ی و برنامه مانیتورینـگ آب هـاي و منطقه ایمن در قوانین آب آشامیدن)Drinking Water regulations and the groundwater monitoring programme(زیر زمینی

.مورد نیاز است

٣٣

در ابتدا جهت غربال گري ریسک تمام منابع زیر ) conceptual site model (CSM)(مدل سایت مفهومی رابطـه نـوع زمینی، همچنین جهت شناسایی تمام منابع و مسیر هاي ممکن در فرایند هایی که احتماال در هـر

.گیرنده روي می دهد به کاربرد دارد-مسیر-منبع

گیرنده-مسیر-منبع: مدل مفهومی. ریز منابع آب هاي زیرزمینی باید موارد زیر در نظر گرفته شوددر حین اجراي مدل مفهومی براي حوضه آب

:فاکتور هاي منبععفونت در انسان توسط ژنوتیـپ . در حوضه حفاظت منبع باید شناسایی شودCryptosporidiumمنبع اصلی

C.homonisتوسطو در گاوC.parvumایجاد می گردد.تراکم آن هانوع استفاده از زمین شامل نوع حیوانات و -موقعیت سیستم تصفیه خانه فاضالب و تخلیه خروجی هاي تصفیه خانه هاي فاضالب شهري و مخـازن -

سپتیک غیر فاضالبی به آب هاي زیر زمینی

فاکتور هاي مسیرموجود در منطقه حفاظت منابع که از ارتباط بین رسپتور ) آب شناسی( فاکتور هاي زمین شناسی و هیدرولوژي

از Cryptosporidiumویژگی هـاي هیـدرولوژي کـه در انتقـال . و منبع متاثر می شوند نیاز به بررسی دارند.منبع به رسپتور دخالت دارند، شامل موارد زیر هستند

جریان سریع آب در چشمه هاي کارستی که متضاد با جریان ( یان آب هاي زیرزمینی نوع آبخوان و جر-)آهسته در سفره هاي آب شنی و ماسه اي است

به علت اندازه کوچک اووسیت هاي کریپتوسپوریدیوم ، عبور آب از خاك، صافی هاي ( طبقه آسیب پذیر-اتصالی به ذرات شن و ماسه صورت نمی هیچ-سریع و یا صافی هاي شنی آهسته کمتر موثر خواهد بود

WHO)1گیرد ٢٠٠۶)(

که از مشخصه چشمه هاي کارسـتی و چـاه ( وجود ارتباط بین آب هاي سطحی و آب هاي زیر زمینی -)هاي کم عمق می باشد

فاکتور هاي گیرندههـر منبـع تحـت نوع منبع آب و نحوه حفاظت از آن بر ریسک آلودگی منابع تاثیر می گذارنـد و جمعیتـی کـه

.پوشش قرار می دهد از فاکتورهاي مهم روش غربال گري ریسک محسوب می شوندچشمه یا گمانه-

Cryptosporidium-برای آب ھای آشامیدنیWHOراھنمای -١ January ٢٠٠۶ (EHC Cryptosporidium draft ٢)

٣٤

عوامل حفاظتی بر سر چاه-)گیرنده-مسیر-منبع( غربال گري ریسک آب هاي زیرزمینی

از یـک زمانی کـه بـیش . در هر یک از بخش هاي زیر هر یک از عوامل با جزئیات بیشتري شرح داده شده استمنبع وجود دارد، هر منبع باید به طور مجزا مورد بررسی قرار گیرد و باالترین امتیاز جهت محاسبه نمره ترکیبی

.حوضه آبریز، تصفیه و منبع و نمره وزن جمعیت مورد استفاده قرار گیردحضور حیوانات در حوضه آبریز): فشار( فاکتور منبع

وجـود . هسـتند Cryptosporidiumازو ولدشان به عنوان منبـع مهمـی گاو و گوسفند به ویژه در حین زاد چمن، جنگل هاي باز تحت عنـوان علوفـه . حیوانات با تعداد زیاد در علوفه زارها به عنوان ریسک بالقوه می باشد

ا نزدیک و خوك ها به ویژه اگر پرورشگاه آن ه) اگر با تعداد زیاد وجود داشته باشد( آهو ها. زار تعریف می شوندهمچنین زمانی که حیوانات به طور مسـتقیم بـه آب .باشندCryptosporidiumمنبع باشد، می توانند منبع

حضور پرندگان با تعداد زیاد به ویژه اگـر النـه آن هـا در بـاالي . دسترسی داشته باشند، ریسک افزایش می یابدمیزان تراکم حیوانات را مـی تـوان از . باشندCryptosporidiumسطح آب قرار گرفته باشد، می توانند منبع

در مورد مزارعی که ریسک خیلی باال دارند یا در معرض خطر هستند باید روش .1وزارت کشاورزي به دست آوردهـاي بخـش ازیـک هرازدر صورت لزوم . .هاي غربال گري ریسک با جزئیات بیشتري مورد بررسی قرار گیرد

قسمتدربایدامتیازهااینمجموعوشدهجمعبایدامتیازهااینشود،افزودهواقعیستوننمرهبهنمرهیکزیر.گرددوارد1بخشمجموعبهمربوطنمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور فشاربخش

1,1٭گوساله به تعداد یک راس یا کمتر از آن در هر هکتار از منطقه علوفه/وجود گاو5٭به تعداد بیشتر از یک راس در هر هکتار از منطقه علوفهگوساله /وجود گاو10گوساله در حوضه آبریز/ عدم وجود گاو01,2٭بره به تعداد یک راس یا کمتر از آن در هر هکتار از منطقه علوفه/وجود گوسفند5

٭بره به تعداد بیشتر از یک راس در هر هکتار از منطقه علوفه/وجود گوسفند10بره در حوضه آبریز/عدم وجود گوسفند01,3وجود آهوي اهلی یا وحشی در حوضه آبریز 2عدم وجود آهوي اهلی یا وحشی در حوضه آبریز01,4وجود خوك پروشی در حوضه آبریز2عدم وجود خوك پروشی در حوضه آبریز01,5دسترسی مستقیم حیوانات به رودهاي تغذیه کننده4حصار کشی به دور منابع و رودهاي تغذیه کننده -2

آلودگی منتشر در منطقه حوضه خطر ارزیابی جهتDEDساله بر اساس 5میانگین باید . به دست می آیدDoAgاطالعات مربوط به تراکم حیوانات از -1.تهیه شود) River Basin Districts(رودخانه

٣٥

1,6شمار باالي پرندگان21,7وجود حیوانات و پرنده هاي دیگر1

1جمع بخش .در صورتی که تراکم حیوانات مشخص نباشد بیش از یک راس در هر هکتار از منطقه علوفه در نظر گرفته شود٭

فعالیت هاي کشاورزي درون حوضه آبریز): فشار( فاکتورهاي منبع .2استفاده از کود هاي آبکی و پراکندن مدفوع حیوانات به ویژه در فرم سابق، منابع آب را در معرض خطـر بـاالي

گرچه مدیریت در تهیه و نگهداري کود می تواند منجر به از بـین . قرار می دهدCryptosporidiumآلودگی رفتن اووسیت ها گردد، با این حال هیچ راهی جهت اطمینان از این که عملیات مزبور موثر واقع شده اند، وجود

وجود آغل گاو و گوسفند به ویژه در حین زاد و ولدشـان بـه . ندارد، لذا باید به عنوان ریسک در نظر گرفته شودجمع امتیازهاي هر یک از فاکتورهاي ریسک از حاصل2امتیاز کل بخش . عنوان ریسک بالقوه محسوب می شودواقعیستوننمرهبهنمرهیکزیرهايبخشازیکهردر صورت لزوم از. موجود در جدول زیر به دست می اید

آورده 2بخـش مجمـوع بـه مربـوط قسـمت درامتیازهااینمجموعوشدهجمعبایدامتیازهااینشود،افزوده.شوند

نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور فشاربخش

2,1پراکندن کود هاي آبکی در منطقه حفاظت منبع2,2در منطقه حفاظت منبع) مدفوع حیوانات( پراکندن پشکل حیوانات

2,3انبار کودهاي آبکی یا پشکل حیوانات2,4آغل گاو و گوسفند

2,5زاد و ولد حیوانات در حوضه آبریزکـه RegulationsGood Agricultural Practice (1(کشـاورزي بـا قـوانین انطباق کامـل

توسط بازرسان مورد تایید قرار گرقته شده باشد2,6

2جمع بخش

منطقه حفاظت منبع/ تخلیه به حوضه آبریز): فشار( فاکتور منبع.3در صورت وجود کریپتوسپوریدیوزیس به طور عمومی در جامعه، حاکی از این است که فرایندهاي تصفیه خانـه

موجـود در خروجـی Cryptosporidiumفاضالب قادر به حذف اووسیت ها نبوده اند و احتماال اووسیت هاي

(Good Agricultural Practice for Protection of Waters)جامعه اروپایی 17در انجام بازرسی ها باید ماده -1 Regulations, ٢٠٠۶ (SI

No. ٣٧٨ of .رعایت شده باشد.(٢٠٠۶

٣٦

تانک هاي فاضالب و تصفیه فاضالب باید به طور مجزا و . تصفیه خانه فاضالب به آب هاي زیرزمینی راه یافته اند. بر اساس جمعیتی که تحت پوشش قرار می دهند، امتیاز دهی شوند

سیل هایی که در نتیجه طوفان به وجود می آیند و فعالیت هاي کشاورزي گسترده مـی تواننـد از فـاکتور هـاي در صورتی که حتی اگر فرایند تخلیه به منـابع . به منابع زیر زمینی باشندCryptosporidiumموثر در ورود

ازیـک هـر در صـورت لـزوم از . زیرزمینی بیش از یک بار اتفاق افتاده باشد، فقط یک بار امتیاز دهی می شـود امتیازهـا ایـن مجمـوع وشدهجمعبایدهاامتیازاینشود،افزودهواقعیستوننمرهبهنمرهیکزیرهايبخش

.گرددوارد3بخشمجموعبهمربوطقسمتبدر

نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور فشاربخش

13,1نفر باشد100در صورتی که جمعیت تحت پوشش هر سیستم تصفیه فاضالب کمتر از 4نفر باشد100از در صورتی که جمعیت تحت پوشش هر سیستم تصفیه فاضالب بیشتر63,2در صورتی که تمام مراحل سیستم تصفیه فاضالب به درستی انجام شوند-2نفـر را 500اگر خروجی تصفیه خانه فاضالبی که وارد آب هاي زیرزمینی شود جمعیتـی کمتـر از 6

.تحت پوشش قرار دهد3,3

500-5000شود جمعیتی معادل بـا اگر خروجی تصفیه خانه فاضالبی که وارد آب هاي زیرزمینی8.نفر را تحت پوشش قرار دهد

23,4سیل هاي ایجاد شده در نتیجه طوفان ها وارد آب هاي زیرزمینی شوند23,5تخلیه به آب هاي زیرزمینی در نتیجه فعالیت هاي کشاورزي شدید2وارد آب هـاي UWWTخروجی هاي تصفیه خانه فاضالب با تبغیت از قوانین کیفیـت اسـتاندارد -1

زیرزمینی می شوند3,6

3,7توسط باشدUVدر صورتی که خروجی تصفیه فاضالب مجهزبه غیر فعال سازي با -23جمع بخش

(SPA)منطقه حفاظت منبع/ بازرسی حوضه آبریز) : فشار( فاکتور منبع .4

بازرسی هاي منظم حوضه آبریز و اعمال روش هایی به منظور مقابله با هر گونه عامل بی نظمـی جهـت کـاهش در بازرسی حوضه آبریز باید نحوه استفاده از زمین به ویژه استفاده از کود هـاي محلـول و . ریسک ضروري است

د از اطالعات محلی از قبیل کشاورزان، جهت اطالع از منابع ریسک آب بای. مدفوع حیوانات مورد توجه قرار گیردهمکـاري چنـین افـرادي بایـد مـورد . مصرف کننده هاي منبع آب، ماهی گیران و کارگران محلی استفاده کرد

بررسی هاي توسط مقامات محلی در حوضه آبریز منبع آب زیرزمینی انجام گیرد-1

و شامل تخلیه به آب از خروجی پرورشگاه هاي خوك، ) 1977(بودهنظارت حکومت محلی بر تخلیه هاي صورت گرفته به آبقانون مجوز4بخش -2کشتارگاه ها و سایر موسسات تولید کننده مواد غذایی است

٣٧

در صورت آبیاري زمین با فاضالب خام یا تصـفیه شـده بایـد روش هـاي بررسـی بـا جزئیـات . تشویق قرار گیردمکانات صنعتی صورت گیرد و به محض شناسایی علـل مشـکالت کیفیـت بیشتري در مورد مزارع، فاضالب و ا

سـتون نمرهبهنمرهیکزیرهايبخشازیکهردر صورت لزوم از. آب، اقدامات اجرایی و بهبود صورت پذیرد4بخـش مجموعبهمربوطقسمتدربایدامتیازهااینمجموعوشدهجمعبایدامتیازهااینشود،افزودهواقعی

.گرددوارد

نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور فشاربخش

4,1حداقل به صورت ماهیانه صورت می گیردSPAبازرسی هاي -3به ندرت انجام می شودSPAبازرسی هاي 6SPA4,2وجود روش هایی جهت مقابله با آبیاري زمین با فاضالب خام یا تصفیه شده در -3

4جمع بخش

زمین شناسی/ آب شناسی: فاکتور هاي مسیر.5

نقش طبقه آبخواندر ایرلند سفره هاي آب زیر زمینی داراي شیار هاي نفوذپذیر بوده و آب از طریـق شکسـتگی هـا و منافـذ و در مورد چشمه هاي کارستی از طریق مجاري آب جاري می شود و این موضوع حاکی از آلودگی خیلی کـم سـفره

فوذپـذیري هسـتند، فراینـد در مواردي که شن ها و ماسه هاي سـفره هـاي آبخـوان داراي ن . هاي آب می باشدمیزان ورود آب به سفره هاي زیرزمینـی از خیلـی سـریع در چشـمه هـاي . تصفیه به اندازه شن ها بستگی دارد

کارهـاي انجـام گرفتـه توسـط . کارستی تا آهسـته در سـفره هـاي فقیـر در منـاطق غیـر اشـباع متغیـر اسـت Geological Survey of IrelandوProject (RBDs)River Basin District جهـت اجـراي

(WFD)Water Framework Directive منجر به تقسیم بندي سفره هاي آب هاي زیرزمینی بر اساسو سفره هاي غیر اشباعتشابه در رژیم جریان به چهار دسته سفره هاي کارستی، سفره هاي ماسه اي، سفره هاي

.اشباع گردیدنقش طبقه آسیب پذیر

ننده سفره هاي آب هاي زیرزمینی بسته به لیتیولوژي و ضخامت شان می توانند تا حدي باعث خاك هاي پوشانوع و ضخامت خاك هاي پوشاننده سفره هاي آب هـاي زیرزمینـی از جملـه . حفاظت آب هاي زیر زمینی شوند

ه قرار گرفتـه فاکتورهایی هستند که جهت ترسیم نقشه آسیب پذیري آب هاي زیرزمینی در ایرلند مورد استفاداین اطالعات همراه با ترسیم منطقه حفاظت آب هاي زیرزمینی منطقه آبخوان منجر به شکل گیـري طـرح . اند

متـر اسـت، 3مناطقی که عمق خاك هاي پوشاننده آبخـوان کمتـر از . حفاظت آب هاي زیرزمینی کشور گردید

٣٨

کارستی که داراي ارتباط مستقیم با سطح و چشمه هاي . شدیدا آسیب پذیر بوده و از آبخوان حفاظت نمی کنندبه طور کلی در آبخوان هایی که ضخامت خاك . منابع زیرزمینی هستند، جزء طبقه شدیدا آسیب پذیر می باشند

از منـابع Cryptosporidiumمتر اسـت، بـه عنـوان محـافظ خـوبی جهـت حـذف 3پوشاننده منبع بیش از .زیرزمینی عمل می کند

تغییراتی در نوع آبخوان و طبقه آسیب پذیري آن، انجام داوري هاي حرفه اي جهـت تخصـیص در صورتی وقوع توصیه می شود که منطقه حفاظت منبع به دو بخش منطقه حفاظـت داخلـی و . نمره ریسک مقتضی الزم است

.خارجی تقسیم شود و روش محافظه کارانه جهت تصمیم گیري به کار رودجدول مربـوط بـه ۵aنمرات بخش . به دست می آید) بدون جمع کردن نمره ها( از ماتریس زیر 5نمره بخش

مربـوط بـه ۵bدر حالی کـه نمـرات بخـش . منابعی هستند که منطقه حفاظت شان مطابق با ترسیم شده است.تخمین حوضه آبریز منبع است که به دو بخش منطقه حفاظت منبع داخلی و خارجی تقسیم نشده است

شماره بخشفاکتور مسیرطبقه بندي آسیب پذیري۵aبخش ۵bبخش

براي منابعی که منطقه حفاظت معین براي ( طبقه بندي آبخوان آن ها ترسیم نشده است

بخش ۵bبخش ۵a

Poor(Pu &

Pl)

L١Sand/gravel

(Rg & Lg)١

Fissured(Rf &Lm)

Karst(Rk &

Lk)

(SO)(SI)

زیادفوق العاده 2202424)m1-0خاك پوشاننده با عمق (

)m3-1خاك پوشاننده با عمق (زیاد0000202باال-30-30-30-30-30-30-30متوسط-45-45-45-45-45-45-45پایین-50-50-50-50-50-50-50

5نمره بخش

گذر سریع از منطقه غیر اشباع:فاکتور مسیر.6هاي زیر زمینی در ارتباط با ارتباط مستقیم آب هاي سطحی و زیرزمینی است کـه از ویژگـی ریسک بیشتر آب

هاي کم عمق یا رودهایی که به زمین نفوذ می کنند، صدق هاي چشمه هاي کارست است و بیشتر در مورد چاهSection of the Geological Survey ofاطالعات مربوط به چشمه هاي کارستی را می توان از . می کند

Ireland, Dublin ۴Groundwaterنمره اي از لیست موجود در جدول 6نمره کل بخش . به دست آورد ،.می باشد) بدون جمع کردن نمرات( زیر

.ماسه اي بستگی به عمق سطح آب داشته و به عمق خواك بستگی ندارد/طبقه بندي آبخوان هاي شنی-1

٣٩

شماره بخشفاکتور مسیرRAنمره نمره واقعی6,1از قبیل چاههاي کم عمق، رود هاي فرورونده1وجود ویژگی هاي کارستی 6و انتقال مستقیم از آب هاي سـطحی 2بودن ویژگی هاي احتمالی کارستیدارا 3

به منابع زیرزمینیعدم انتقال مستقیم از آب هاي سطحی0

6نمره بخش

نوع منبع آب: فاکتورهاي گیرنده.7منـابع ریسـک منابع آب هاي زیرزمینی به دلیل اینکه در اکثر موارد کمترین تصـفیه را دریافـت مـی کننـد، از

انوع مختلف آب داراي ریسک منحصر به خود بوده و در نتیجه داراي نمره . کریپتوسپوریدیوم محسوب می شوندفاکتورهایی از قبیل محافظت بهداشتی منابع زیرزمینی و آسیب پـذیري آب هـاي . هاي ریسک متفاوتی هستند

، نمـره 7نمره کل بخـش .سی قرار می گیردزیرزمینی از فاکتورهایی هستند که در بخش هاي بعدي مورد برر.می باشد) بدون جمع کردن نمرات( اي از لیست موجود در جدول زیر

شماره بخشفاکتور مسیرRAنمره نمره واقعی7,1چشمه6متر3چاه با عمق کمتر از 4متر3چاه با عمق بیشتر از 23حوضه تغذیه کننده چاه2

7نمره بخش اقدامات بهداشتی منابع زیرزمینی: فاکتور هاي گیرنده.8

بایـد از دسترسـی مسـتقیم بـه چشـمه . در استحصال آب از منابع زیرزمینی باید حفاظت بیشتري صورت گیردمناطق اطراف چاه هاي آب باید با اسـتفاده . خودداري شود و دیوارکشی مطمئن و امن در اطراف آن ایجاد گردد

مناسب به نحوي ساخته شود که از ورود مواد و مایعات آلوده بـه منـابع زیرزمینـی جلـوگیري از سر پوش هاي در صورت لزوم باید از هر یک از بخش هاي زیر یک امتیاز به ستون نمره واقعی اضافه شود، این امتیازهـا . کنند

.وارد گردند8باید جمع شده و کل این نمرات باید در قسمت مربوط به مجموع بخش

Groundwater Section of the Geological Survey ofاطالعات مربوط به ویژگی هاي چشمه هاي کارستی را می توان از -2 Ireland,

Dublin .به دست آورد۴ا به طور کلی احتمال ارتباط مستقیم بین آب هاي سطحی و آب هاي زیرزمینی در مکان هایی که سنگ بستر سفره آب زیرزمینی به طور منطقه اي ی-3

.محلی داراي ویژگی هاي کارستی است.دیگر ساخته می شوندتامین آب با یکدیگر همکاري کرده و معموال در مجاورت یکاز چاه هاي منحصر به فرد که در باالییتعداد -1

٤٠

نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور مسیربخش

8,1عدم حفاظت کافی از منبع چشمه12حفاظت کافی از چشمه6

چاه هاي بدون سرپوش و محافظ به نحوي که ورود مواد آالینـده بـه درون آن امکـان پـذیر 121باشد

8,2

به درون آن محتمل باشدچاه هاي بدون سرپوش و محافظ به نحوي که ورود مواد آالینده 4حفاظت از چاه به نحوي باشد که امکان ورود مواد به درون چاه وجود نداشته باشد-8

یـا در در ارتفـاع پـایین تـر از سـطح /در محفظه بیـرون ) Headworks( وجود سد هایی 12ساختارهاي مسئول ایجاد سیل-زمین

8,3

محفظه بیرونی که به طور کامـل پـر و خشـک شـده در ) Headworks( وجود سد هایی 9باشد

سدهایی که تا سطح زمین پوشیده شده اند و یا به صورت ناقص مهر و موم شده اند6سدهایی که یه طور کامل پوشیده شده اند-8

8مجموع بخش ارزیابی ریسک چاه هاي زیرزمینی

نوع فرایند تصفیه به کار رفتـه و . تصفیه آب کاهش ریسک استهدف از فاکتورهاي مدیریتی ریسک فرایندهاي در صورتی که براي یک منبع، بـیش از یـک فراینـد . همچنین مدیریت و عملیات تصفیه خانه باید بررسی شوند

تصفیه به وجود داشته باشد، هر یک از فرایند ها به طور مجزا امتیازدهی شده و بیشترین امتیاز فراینـد تصـفیه اسبه نمره ریسک منبع و تصفیه به کار می رود و امتیاز هاي ریسک منبع، تصفیه، حوضه آبریز و نمره جهت مح

.وزن جمعیت با هم ترکیب می شوندفرایند هاي تصفیه -فاکتورهاي مدیریتی ریسک.9

موثرتر از دیگـر مراحـل عمـل Cryptosporidiumاثبات شده است که برخی از فرایند هاي تصفیه در حذف در صورتی که صافی هاي ممبران فیلتر قادر به حذف ذراتی با قطر بزرگتر از یک میکرون باشند، بـه . می نمایند

لیستی از ممبران فیلترها جهت رسیدن به این هدف . می شوندCryptosporidiumنحو موثري باعث حذف از ابزارهاي دیگر موثر جهت غیر فعـال سـازي . شده استمنتشر Drinking Water Inspectorateتوسط

فقط در صورتی موثر خواهـد بـود . می توان به نورماوراي بنفش اشاره کردCryptosporidiumاووسیت هاي که بر روي آب فرایند پیش تصفیه کافی صورت گرفته باشد و یا آب منابع زیرزمینی زالل بوده و داراي کـدورت

.پایینی باشدورد اکثر منابع زیرزمینی اضافه کردن ماده گندزدا تنها فرم از تصفیه بوده و قـادر نیسـت بـه طـور مـوثري در م

Cryptosporidium در مورد مکان هایی که فقـط تصـفیه در محـل . نماید و ریسک را کاهش دهدحذفرا

.یکپارچگی پوشش باید توسط بازرسی هاي بصري مشخص گردد-1

٤١

زیرزمینـی وجـود دارد، بایـد صورت می گیرد و شواهدي مبنی بر وجود ارتباط مستقیم بین آب هاي سطحی و و تـا زمـان تکمیـل برنامـه هـاي . فورا برنامه هاي کاربردي جهت بهبود فرایند هاي تصفیه به کار گرفتـه شـود

یکی از فاکتورهـاي 9امتیاز نهایی بخش .عملکردي بر روي چنین منابعی ، نباید مورد ارزیابی ریسک قرار گیرند.ل فرایند تصفیه استریسک موجود در جدول زیر بر اساس مراح

نمره واقعی

نمره RA

شماره فاکتور مسیربخش

UV(9,1بدون نور ( ضدعفونی 16UVضدفون همراه با نور -15

)DWIمورد تایید ( ممبران فیلتراسیون -16)نباشدDWIمورد تایید (ممبران فیلتراسیون -2

9مجموع بخش

پایش فیلتراسیون از فرایند هاي تصفیه فاضالب: فاکتورهاي مدیریتی ریسک.10در صـورتی کـه . این بخش زمانی که فیلتراسیون بخشی از فرایند هاي تصفیه فاضالب باشد، قابل کـاربرد اسـت

زنـگ زمانی که صافی هـاي ممبـران فیلتـر مجهـز بـه . باشد، باید امتیازدهی شودUVفیلتراسیون همرا به نور کاهش مـی Cryptosporidiumهشدار جهت بررسی تمامیت غشا بوده و یا داراي کانتر ذرات باشند، ریسک

امتیاز نهایی بخش از حاصل . پایش هاي روتین مجزا به منظور بررسی کیفیت آب تصفیه شده ضروري است. یابد.به دست می آید١٠bو ١٠aجمع امتیازهاي هر یک از بخش هاي

تراسیونممبران فیلنمره واقعی

نمره RA

شماره بخشفاکتور مدیریتی ریسک۱۰a

10,1تمامیت تاسیسات مورد بررسی قرار می گیرد و مجهز به زنگ هشدار است-10تمامیت تاسیسات مورد بررسی قرار می گیرد ولی مجهز به زنگ هشدار نیست-3

تمامیت تاسیسات مورد بررسی قرار نمی گیرد1010,2به طور مداوم با استفاده از کانتر ذرات نحوه عملکرد فیلترها مورد بررسی قرار می گیرد-5

۱۰aمجموع بخش

UVغیرفعال سازي با

نمره واقعی

نمره RA

شماره بخشفاکتور مدیریتی ریسک۱۰b

10,3مورد بررسی قرار می گیردUVتمامیت تاسیسات و دوز -3مجهـز بـه UVو تمامیـت تاسیسـات و دوز گرفتهتمامیت تاسیسات مورد بررسی قرار -10

٤٢

زنگ هشدار هستندبررسی تاسیسات صورت نگرفته و زنگ هشدار نیز وجود ندارد10

10,4باشدNTU ۰٫۲در صورتی که کدورت ورودي به طور مداوم کمتر از -6باشدNTU ۱٫۰کمتر ازدر صورتی که کدورت ورودي به طور مداوم-3باشدNTU ۱٫۰در صورتی که کدورت ورودي به طور مداوم بیشتر از-1

۱۰bمجموع بخش

عملیات تصفیه فاضالب: فاکتورهاي تصفیه آب.10کـاهش Cryptosporidiumدر صورتی که فرایند تصفیه مطابق با روش هاي تضمین کیفیت باشد، ریسـک

می یابد، مخصوصا اگر برنامه هاي ممیزي جهت جلوگیري از هر گونه انحراف از کیفیت مورد انتظار به کار رفتـه از سـایرفاکتور هـاي . فرایند شستشوي معکوس فیلتر ها و استفاده مجدد از آن ها بر ریسک اثر گذار است. باشد

نه فاضالب و نحوه اسـتفاده از سیسـتم تصـفیه خانـه موثر می توان به تغییرات کوتاه مدت موجود در تصفیه خادر صورت لزوم یک امتیاز از هر یک از بخش هاي زیـر بـه سـتون امتیـاز . مطابق با سطح طراحی آن اشاره کرد

آورده 8این امتیاز ها باید جمع شده و کل این نمرات باید در قسمت مربوط به مجموع بخش . واقعی افزوده شود.شود

نمره واقعی

نمره RA

شماره بخشفاکتور مدیریتی ریسک

11,1دستورالعمل هایی کنترلی فرایند تصفیه در دسترس باشد-2دستورالعمل هایی کنترلی فرایند تصفیه در دسترس نباشد-1طرح هاي عملیاتی قابل ممیزي جهت مقابله با هر گونه انحراف در کیفیت در دسترس -2

باشد11,2

عملیاتی قابل ممیزي جهت مقابله با هر گونه انحراف در کیفیت در دسترس طرح هاي 1نباشد

میزان جریان آبی که از تصفیه خانه در حین عملیات می گذرد در مدت زمانی کمتر از -2درصد تغییر نکرده باشد10ماه اخیر بیشتر از 12دقیقه در طول 30

11,3

خانه در حین عملیات می گذرد در مدت زمانی کمتر از میزان جریان آبی که از تصفیه 2درصد تغییر کرده باشد10ماه اخیر بیشتر از 12دقیقه در طول 30

درصـد ظرفیـت طراحـی اش مـورد 10ماه اخیر بیشتر از 12سیستم تصفیه خانه در 4استفاده قرار گرفته باشد

11,4

درصد ظرفیت طراحی اش یا برابر بـا 10ماه اخیر کمتر از 12سیستم تصفیه خانه در 0ظرفیت طراحی مورد استفاده قرار گرفته باشد

50درصـد ظرفیـت طراحـی اش در 130در صورتی که سیستم تصفیه خانه به میزان 6ماه اخیر مورد بهره برداري قرار گرفته باشد12درصد

11,5

11,6در طول سالuvعدم استفاده از ممبران فیلتر یا نور 6

٤٣

11مجموع بخش

نمره ریسک منابع و تصفیه آب هاي زیرزمینی.به دست می آید11تا 9نمره ریسک منابع و تصفیه آب هاي زیرزمینی از حاصل جمع بخش هاي

نمره نهایی ریسک آب هاي زیرزمینی وزن دار شدهگیرنـده و نمـره -مسـیر -نمره ارزیابی ریسک نهایی آب هاي سطحی از حاصل جمع نمره هـاي ریسـک منبـع

سپس مطابق با تعداد جمعیتی که هر منبع تحت پوشش قـرار مـی . ریسک منابع و تصفیه آب به دست می آیدهر منبع تحت پوشش قرار جمعیتی که ( مقدار فاکتور وزن جمعیت از رابطه . دهد، مقدار نمرات افزایش می یابد

نمره ارزیابی ریسک آب سطحی وزن دار شده برابر با حاصل ضـرب . به دست می آیدlog١٠ × ٠٫۴) می دهد.نمره ارزیابی ریسک آب سطحی و فاکتور وزن جمعیت است

آب هاي زیرزمینی-نمره ریسک کل حوضه آبریز زیرزمینینمره ریسک کل مدیریتی و عملیاتی تصفیه آب هاي

نمره غربال گري ریسک آب هاي زیرزمینیجمعیت

۰٫۴) جمعیتی که هر منبع تحت پوشش قرار می دهد( فاکتور وزن جمعیت ۱۰ × log

نمره نهایی غربال گري ریسک وزن دار شدهطبقه بندي ریسک منابع آب

٤٤

دوشماره پیوست کریپتوسپوریدیوم با استفاده از روش فیلتا روش جداسازي ژیاردیا و

FAوIMSمکس و

٤٥

فرایند شستشوي نمونه.1Aستشوي اولیهش1-Pluger head روغن سیلیکون در سطح خارجی واشر بهراpluger head درون شیاري که واشر در آن و

.کنیدآغشتهقرار گرفته

e )concentratorاطمینان حاصل کنید که پایه خلل و فرج دار در مکانش یعنی در پایه لوله تغلیظ کننده-2

tube base (کـه سـطح میلی متري بر روي آن قرار دهید بـه طـوري 73سپس یک کاغذ مامبران . قرار دارد.خشن رو به باال باشد

٤٦

. قرار دهیدwash stationرا در گیره eپایه لوله تغلیظ کننده-34-concentratortube )d ( به پایه(e) پیچ کنید و یک مهر و موم سفت در ممبران ایجاد کنیـد و سـپس

concentrator tube اسمبل شده(g)ازراwash stationجدا کنید .

.

5-(a)plunger headرا وصل کنید.(g)اسـمبل شـده concentrator tubeیا ظرف انتقال بردارید و مـایع را در housingفیلتر مدول را از -6

.بریزید7-housing یا ظرف را با آب مقطر آبکشی کنید و آب حاصل از آبکشی کنیـد و آب حاصـل از آبکشـی را بـه

concentrator tube اسمبل شده)g (اضافه کنید .washدستگاه -8 stationرا روشن کنید.

٤٧

بنابراین مراقب باشید که دکمـه قبـل از . دکمه توقف اضطراري ممکن است در حین جابه جایی فعال شود: نکته. به جاي خود برگردد آزاد شده باشدplunger headاینکه

.به جاي خود برگرددPlunger headرا فشار دهید تا F١دکمه -9.متصل کنیدPlunger headفیلتر مدول را به -1011-elution tube (b) را به سمت و بااليplunger head (a)قرار دهید .. قرار دهیدwash stationرا داخل گیره هاي elution tube ( c)پایه -12

13-elution tube (b) را به سمت پایهelution tubeرا در جهت عقربه هـاي سـاعت پایین بیاورید و آن.بچرخانید براي اینکه متصل شود

14-Fرا فشار دهید تا١plunger head به سمت پائین بیاید. آچار آلن را از طریق سوراخ پایه لوله شستشو وارد کنید و پیچ فیلتر ماجول را باز کنید-15) بدون سر پالستیکی. (لوله استیل را به پایه لوله شستشو متصل کنید-16

٤٨

g(سمبل شده (را به لوله تغلیظ )tween٢٠درصد 01/0بافر فسفات نمکدار و (PBSTسی سی از 17-600

محلول در نتیجه شستشو و انتقـال فیلتـر مـاجول حاصـل شـده باشـد حجـم cc50اگر بیش از . اضافه کنید) PBSTرا مطابق با این حجم کاهش دهید.

. متصل کنیدelution tube (b)زیر ) elution tube )cرا به زیر پایه (g)لوله تغلیظ اسمبل شده -1819-Fرا فشار دهید و مدت زمانی را براي باز شدن فیلتري که خیس خورده اختصاص دهید١ .)بار20. (ار دهیدرا براي شستشو اولیه فشF٣بعد از خیس خوردن، -20در موقعیت تخلیه قرار Steel tube (f)را جدا کنید و به صورت مستقیم زیر ) g(لوله تغلیظ اسمبل شده -21

.دهید22.F۴را براي فرآیند تخلیه اولیه فشار دهید ..قرار دهید(F)درپوش پالستیکی را در انتهاي لوله استیل .23Bتغلیظ اولیه

Magnetic stirrer. (قرار دهید(h)را روي یک صفحه همزن مغناطیسی ) g(شده لوله تغلیظ سوار -1

bar (میله همزن مغناطیسی را وصل و هم زدن را شروع کنید.

. و پمپ دستی را به شیر پایه لوله تغلیظ وصل کنید) j) (Liquid trap(بطري حاوي مایع -2.شیر را باز کنید-3.استفاده از پمپ دستی میزان خالء را افزایش دهیدبا -4

. تجاوز کندcmHG30نیروي خالء نباید از : نکته. اجازه دهید مایع تا سطح مگنت کشیده شود و سپس شیر را ببندید-5

٤٩

.در مایع باالي کاغذ صافی معلق می باشندمراقب باشید همه مایع کشیده نشود اووسیست و کیست ها : نکتهرا بردارید و سپس میله را باالي لوله تغلیظ ) h(را از شیر جدا کنید میله همزن مغناطیسی ) i(پمپ دستی -6

. با آب مقطر آبکشی کنید براي اینکه هیچ اووسیستی را از دست ندهیم) g(کننده . سی سی منتقل کنید50داخل یک لوله به ) g(مایع تغلیظ شده را از لوله تغلیظ -7. سی سی اضافه کنید50را با آب مقطر آبکشی کنید و آب را به لوله ) g(داخل لوله تغلیظ -8

میلی متر که در مرحله تغلیظ به کار می رود تنها براي تسهیل در فرآیند کـاهش حجـم 73کاغذ ممبران : نکتهاین کاغذ مامبران بـراي جمـع آوري ارگانیسـم . ه سانتریفوژ نداردبافر شستشو است به طوري که دیگر نیازي ب

. هاي مورد نظر که به صورت معلق در باالي کاغذ ممبران قرار دارد نمی باشد

Cشستشوي ثانویه:. اضافه کنید) g(را به لوله تغلیظ PBSTسی سی از 1-600) f.(ّسر لوله استیل را بردارید-2. وصل کنیدelution (C )را به پایه لوله ) g(لوله تغلیظ -34-Fشماره10. (را براي شستشوي ثانویه فشار دهید٣(

و آن را در موقعیت تخلیـه نگـه . لوله استیل قرا دهید) f(لوله تغلیظ را جدا کنید آن را به صورت مستقیم زیر . دارید

5-F۴ نهایی فشار دهید) سازيپاك(را براي تخلیه .6-Fرا براي برگرداندن ٢Plunger head به موقعیتhomeفشار دهید .. قرار دهیدsteel tube (f)سرلوله استیل را در جاي خود -7. سی سی از محلول شستشوي ثانویه اضافه کنید600دست آمده از تغلیظ اولیه را به ه مایع ب-8Dتغلیظ ثانویه:مغناطیسی قرار دهید میله همزن مغناطیسی را وصل کنید و هـم زدن را روي صفحه همزن ) g(لوله تغلیظ -1

.را شروع کنید.را به شیر پایه لوله تغلیظ وصل کنید(i)و پمب دستی (j)بطري حاوي مایع -2.شیر را باز کنید-3.)هم می تواند به کار برده شود mains-drivenیک پمپ . (خالء را با پمپ دستی افزایش دهید-4

. باشدcm Hg30نیروي مکش نباید بیش از : نکته.اجازه دهید مایع تا سطح مگنت کشیده شود و سپس شیر را ببندید-1. مراقب باشید همه مایع کشیده نشود اووسیست ها و کیست ها در مایع باالي کاغذ صافی معلق می باشند: نکته

را بردارید و سپس میله را بـاالي لولـه ) h(میله همزن مغناطیسی . را از شیر جدا کنید(i)پمپ دستی -2. با اب مقطر آبکشی کنید براي اینکه هیچ اووسیستی را از دست ندهید) g( تغلیظ کننده

٥٠

میلی لیتري که 50همان لوله . سی سی منتقل کنید50به لوله ) g(مایع تغلیظ شده را از لوله تغلیظ -3. در تغلیظ اولیه بکار برده شده بود

.سی سی اضافه کنید50را با آب مقطر آبکشی کنید و آب را به لوله ) g(وله تغلیظ شده داخل ل-4.را جدا کنید(e)را از پایه لوله تغلیظ (d)لوله تغلیظ -5را در بین گیـره هـاي دسـتگاه ) e(مشکل دارید پایه لوله تغلیظ ) d(اگر شما براي جدا کردن لوله تغلیظ : نکته

wash( شستشو station (قرار دهید .پنس را براي جدا کردن کاغذ مامبران به کار ببرید و آن را در زیپ کیپ کـه از قبـل تهیـه شـده قـرار -6

. دهیدزیپ کیپ را محکم ببندید سـپس سـطح کاغـذ مـامبران را بـین . را اضافه کنیدPBSTسی سی از 7-5

. انگشت اشاره و شصت براي تقریبا یک دقیقه مالش دهید.سی سی اضافه کنید50تفاده از یک پیپت مایع را برداشته و آن را در لوله با اس-8اگـر کاغـذهاي مـامبران اضـافی . براي آبهاي با کدورت باال می توان بیشتر از یک کاغذ مامبران به کار برد: نکته

ح صـاف آن بـه براي مرحله تغلیظ به کار برده می شود باید در داخل پایه تغلیظ طوري قرار داده شود کـه سـط .سمت باال قرار بگیرد

E پاالیش شده(تغلیظ و جداسازي نمونه(در طی تغلیظ و جداسازي آب حاصل از شستشوي فیلتر توسط سانتریفوژ تغلیظ مـی شـود و کیسـت هـا و -1

.اووسیست ها در نمونه توسط جداسازي ایمنومگنتیک جدا می شودتنظیم حجم رسوب-2بـه G1500میلی لیتري که حاوي شستشو شده کپسول فیلتـر مـی باشـد را در دور 50لوله سانتریفوژ -2-1

( حجـم رسـوب . اجازه دهید بعداز اتمام کار با اشیا و از ترمز اسـتفاده نکنیـد . دقیقه سانتریفوژ کنید15مدت .را روي صفحه مشخص یادداشت نمائید) حجم جسم جامد

اگر نمونـه اي . افزایش یابد باز یافت ها ممکن است بهبود داده شودG2000اگر نیروي سانتریفوژ به دور : توجهحاوي شن و ماسه و یا مواد شن دار دیگري باشد شرایط هر اووسیست و یا کیست را در نمونه ممکن است تغییر

.دهدویژه اي بایـد مراقبت هاي. میلی لیتر باالي رسوب خالی کنید5با استفاده از یک پیپت پاستور با دقت تا -2-2

بـراي ( انجام شود تا از بیرون کشیدن اووسیستها و کیستها اجتناب شود مخصوصا اگر نمونـه آب معـرف باشـد ). OPRو IPRمثال در تست

IMSفرآیند .3

.با شندºC25تاºC15باید در روي میز انجام شود و تمام مواد در دماي اتاق در حدود IMSفرآیند : توجهآماده سازي و افزودن معرف ها 3-1

٥١

که ( از آب دو بار تقطیر . تهیه نمائید) محلول بیرنگ و شفاف( A10SLاز بافرAبافرSL١یک رقت 3-1-1الزم Aبـافر SL١براي هر میلـی لیتـر از . به عنوان رقیق کننده استفاده کنید) مواد معدنی آن جدا شده باشد

.میکرو لیتر آب رقیق کننده ترکیب کنید900برداشته و با A10SLبافرمیکرو لیتر از 100است که

1میلـی لیتـر 1,5اجرا شود، یک حجم از Dynal IMSبراي هر نمونه یا زیر نمونه اي که روي آن فرآیند SL بافرAمورد نیاز خواهد بود.

بـه یـک لولـه بـا A10SLفرآوري می شود یک میلی لیتر از بـافر IMSبراي هر نمونه که از طریق 3-1-2.دیواره صاف اضافه کنید

اضـافه A10SLرا به لوله با دیواره صاف شـامل بـافر B10SLبراي هر نمونه یک میلی لیتر از بافر3-1-3.کنید

دام انداختن اووسیست ها و کیست ها3-2میلی لیتري که قبال با بافر شستشو شده است استفاده کرده و نمونه آب تغلـیظ 10از یک پیپت مدرج 3-2-1

اگر همه نمونه تغلیظ شده استفاده می شود دو بار . بافر منتقل نمائید SLشده را به لوله با دیواره صاف محتوي و را به لوله با دیواره صاف حاوي مواد تغلـیظ شـده لوله سانتریفوژ را با آب دو بار تقطیر بشوئید و حاصل شستش

آب حاصل از هر دو بار محتویات شستشو باید نیمی از حجم مورد نیاز باشد تا حجم کل نمونـه در . اضافه نمائید

٥٢

2+ میلی لیتر حجـم نمونـه 5+ میلی لیتر آب دوبار تقطیر 5/2دو تا ( میلی لیتر برسد 12لوله با دیواره صاف .A(Bتر بافر میلی لی

لوله سانتریفوژ را به دقت بعداز انتقال بررسی کنید تا مطمئن شوید که اثري از نمونه تغلیظ شـده بـاقی نمانـده . باشد

.لوله هاي با دیواره صاف را با شماره نمونه ها شماره گذاري کنید Crypto)شیشه نمونه ( ویال 3-2-2 – comboDynabeads ® از کیـتIMS ثانیـه 10بـه مـدت را

با برگرداندن لوله نمونه مطمئن شوید که دانه ها کامال معلق شده اند و . براي معلق کردن دانه ها ورتکس کنید . مطمئن شوید که ذره اي رسوب در انتهاي لوله باقی نمانده است

Cryptoمیکـرو لیتـر از 100بافر، SLبه لوله هاي حاوي تغلیظ نمونه آب تغلیظ شده و 3-2-3 – combo

Dynabeads ®که دوباره معلق شده اضافه کنید.giardiaویال 3-2-4 – comboDynabeads ® از کیتIMS ثانیه به منظـور 10را براي مدت تقریبا

لوله نمونه را بر گردانید تا مطمئن شوید که دانه ها کـامال معلـق شـده انـد و . معلق کردن دانه ها ورتکس کنید.مطمئن شوید که هیچ رسوبی در کف لوله باقی نمانده است

giardiaمیکرو لیتر 3-2-5100 – comboDynabeads ®ه را بـه لولـه هـاي حـاوي دوباره معلق شدgiardiaنمونه آب تغلیظ شده – comboDynabeads ®وSLبافر اضافه کنید.

بـه مـدت یـک سـاعت در دمـاي اتـاق rpm18نمونه را روي میکسر چرخشی قـرار داده و بـا دور 3-2-6ــد .چرخانیـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

میکسر چرخشی بعداز چرخاندن به مدت یک سـاعت هـر لولـه نمونـه را از میکسـر برداریـد و در تغلـیظ کننـده ذرات 3-2-7

MPC(مغناطیسی – . از طرف دیواره صاف لوله ها به سمت مگنت قرار دهید)١

٥٣

MPC – ١

. درجه تنظیم کنید37در این مرحله آون را روشن کرده در دماي : توجه MPC(بدون برداشتن لوله نمونه از3-2-8 – MPC(طرف مغناطیسی ) ١ – را به سمت پائین جابجـا ) ١

.ائین استکنید چنان چه لوله افقی قرار می گیرد و طرف صاف دیواره به سمت پعمل سروته کردن با سرعت یک بار در ثانیه به . درجه سروته کنید90به آرامی لوله را تقریبا با زاویه 3-2-9

.دقیقه انجام دهید2مدت مطمئن شوید که عمل سروته کردن در تمام این مدت ادامه داشته باشد و از اتصال مواد با جرم کم، 3-2-10

MPC(اگر نمونه در . مغناطیسی شدن جلوگیري شودمغناطیس و یا قابلیت – ثانیـه 10به مدت بـیش از ) ١.را تکرار کنید9-2-3و 11-2-3بی حرکت ماند، قبل از ادامه بخش

3-2-11)MPC – به سرعت . را به وضعیت عمودي بر گردانید لوله نمونه عمودي و در پوش در باال باشد) ١ه صاف لوله را رو به باال نگهدارید تمام مـایع روئـی را از لولـه نگـه داشـته شـده در در پوش را برداشته و دیوار

)MPC – MPC(لوله را تکان ندهید و در طی این مرحله لوله را از . در داخل یک ظرف مناسب بریزید) ١ –.بر ندارید) ١MPC(لوله نمونه را از 3-2-12 – کـه Aبـافر SL١میلی لیتر5/0مرتبه، هر بار با 3بردارید و نمونه را ) ١

تهیه کرده اید معلق کنید براي دوباره معلق شدن، همه مواد در لوله خیلی آهسته مخلوط کنید 1-1-3دربخش.ورتکس نکنید

میلـی 5/1و سـانتریفوژ همه مایع را از لوله نمونه به یک لوله میکر) شستشو 3بدنبال ( به طور کمی 3-2-13قبل از انتقال، کناره هاي لوله را به سمت پائین به مقدار کـافی . لیتري که بر چسب زده شده است منتقل کنید

لوله نمونه با دیواره صاف را براي حداقل یک دقیقه بعداز انتقال آب حاصل از شستشوي دوم، در . شستشو دهیدي جمع آوري آب باقیمانده که در ته لوله چکیده شده، استفاده کنید جاي خود قرار دهید سپس از یک پیپت برا

.تا اطمینان حاصل کنید که نمونه تا حد ممکن بازیابی شده و همه مایع و دانه ها منتقل شده اندMPCلوله میکرو سانتریفوژ در داخل تغلیظ کننـده ذرات مغناطیسـی ثانویـه 3-2-14 – M واحـد باریکـه

.دهیدمغناطیسی قرار

MPC-M

٥٤

MPCبدون برداشتن لوله میکرو سانتریفوژ از 3-2-14 – M درجـه بـا دسـت 180به آرامی آن را به میـزانریبا یک دقیقه ادامه دهید تقریبا در هر ثانیه یک بار چرخش و عمل بغلطانید و بچرخانید این عمل را به مدت تق

.در پایان این مرحله، دانه ها یک نقطه مشخص قهوه اي در پشت لوله ایجاد می کنند. غلتاندن را انجام دهیدMPCبالفاصله مایع روئی را از لوله آسپیره کنید و با در پوش در 3-2-15 – M ک بگذارید اگـر بـیش از یـ

90نمونه جمع آوري شده است، قبل از انکه مایع روئی از هر لوله حذف شود، سه بار عمل چرخش و غلتاندن را لوله را تکـان . مراقب باشید به مواد چسبیده به دیواره لوله مجاور نوار مغناطیسی، صدمه نزنید. درجه انجام شود

MPCرا از تا زمانی که این مراحل را انجام نداده اید لوله. ندهید – Mبر ندارید.جداکردن کمپلکس کیست ها، اووسیست ها و دانه ها 3-3

.دو مرحله تفکیک با اسید مورد نیاز است : توجهMPCنوار مغناطیسی را از 3-3-1 – Mبردارید.50تقریبـا نرمال اضافه کنید سپس در بـاالترین دور بـه مـدت 1/0میکرو لیتر از اسید کلریدریک 3-3-250

.ثانیه ورتکس کنیدنرمال بطور مستقیم استفاده کند تا این که در آزمایشگاه این 1/0بهتر است آزمایشگاه از اسید کلریدریک : توجه

.نرمالیته را تهیه و تنظیم نمایدMPCلوله را در 3-3-3 – M دقیقه بـه صـورت 10بدون وجود نوار مغناطیسی قرار دهید و بگذارید حداقل

.عمودي در دماي اتاق بماند .ثانیه ورتکس کنید30به مدت تقریبا 3-3-4MPCلوله میکرو سانتریفوژ را در . مطمئن شوید که تمام نمونه در پائین لوله است3-3-5 – M قرار دهید.MPCدوباره نوار مغناطیسی را در 3-3-6 – M قرار دهید و بگذارید لوله بدون تکان خوردن بـه مـدت یـک

.دقیقه بماند.یک اسالید حفره دار براي غربال کردن نمونه آماده کنید و اسالید را بر چسب بزنید3-3-7

اسالید حفره دارنرمال به هر یک از دو حفره اسالید هاي دو چاهکی که نمونه در آن مـی NaOH0/1میکرو لیتر از 3-3-85

. میکرو لیتر به چاهک نمونه اضافه کنید10اگر از اسالید یک چاهکی استفاده می شود . باشد اضافه کنید

٥٥

مستقیما از یک فروشنده خریداري شده استفاده کند و نرمالیته نرمال که0/1آزمایشگاه باید از استاندارد : توجه.را خودش تنظیم نکند

MPCبدون برداشتن لوله میکرو سـانتریفوژ از 3-3-9 – M همـه نمونـه را از لولـه میکـرو سـانتریفوژ داخـلMPC – Mبه حفره نمونه دارايNaOHمطمـئن . ددانه هاي پشت دیواره لوله را به هـم نزنیـ . منتقل کنید

.شوید همه مایع منتقل شده استدانه ها و یا لوله میکرو سانتریفوژ را بعداز انتقال حجم از اولین اسید تفکیک کننده به حفره اسالید دور 3-3-10

حجـم حاصـل از تفکیـک . را انجام دهیـد 9-3-3تا 1-3-3یک بار دیگر مراحل مربوط به بخش هاي . نیندازیدسالید شامل حجم حاصل از تفکیک اولیه اضافه شود و یا می تواند براي یک اسالید دوم بـه ثانویه می تواند به ا

.کار رود.تاریخ و زمان خالص کردن نمونه هاي به کار رفته براي اسالید ها را ثبت کنید3-3-11آزمایشگاه به آزمایشگاه از آنجائی که دما و رطوبت از . نمونه روي حفره اسالیدها را با هوا خشک کنید3-3-12

به هر حال آزمایشگاه باید احتیاط کند تا مطمئن شود که . تغییر می کند هیچ زمان حداقلی مشخص نشده استنمونه قبل از رنگ آمیزي خشک شده باشد براي جلوگیري کردن از این که نمونه طی مراحل شستشو از دسـت

.درجه سانتیگراد تنظیم شده باشد نیز می تواند به کار رود42درجه تا 35یک گرم کننده اسالید که در . برود

رنگ آمیزي نمونه.4.ساعت بعداز انتقال به الم رنگ آمیزي شود72نمونه باید تا : توجه

.اسالیدهاي کنترل توسط هوا خشک کنید4-1دقیقه آن را 5تا 3برده، براي میکرو لیتر متانول مطلق به هر چاهک حاوي نمونه خشک شده به کار 4-250

.در هوا خشک کنید) RR٢میکرولیتر از 4-325 Crypto / Giardia Cel Reagent .به اسالید نمونه اضافه کنید(

٥٦

. دقیقه گرما گذاري کنید60درجه قرار داده به مدت 37اسالیدها را در یک اتاقک مرطوب در تاریکی و در 4-4شامل یک ظرف پالستیکی درزگیري شده محکم حاوي دستمال هاي کاغذي مرطوب که در باالي اتاق مرطوب

.هر اسالید قرار داده شده اندهر اسالید را روي ) براي مدت یک دقیقه ( براي هر حفره به کار برید ) PBS( یک قطره از بافر شستشو 4-5

به آرامی با استفاده از یک پیپت پاستور تمیـز . ن باشدیک دستمال کاغذي تمیز کج کنید به طوري که لبه پائییا با دستمال کاغذي یا سایر مواد جاذب قرار داده شده در . معرف شناسائی اضافی را از پائین حفره آسپیره کنید

.نمونه را به هم نزنید. کنار اسالید هم می توان این کار را انجام داد ).میکرو لیتر براي الم هاي آبی رنگ20( چاهک اضافه کنیدمحیط مخصوص مونته کردن را به هر4-6محلول مونته اضافی را از لبه الم با استفاده از یـک دسـتمال کاغـذي پـاك . یک المل روي آن قرار دهید4-7

.کنید و سپس براي پوشاندن لبه الم و اسالید از الك ناخن بیرنگ استفاده کنیداگـر اسـالید بالفاصـله خوانـده . یادداشت کنیدbench sheetزمان و تاریخ تمام شدن رنگ آمیزي را در 4-8

.درجه تا زمانیکه براي آزمایش آماده شود قرار دهید-8نشود آنرا در یک اتاق مرطوب تاریک در دماي بین