3

สรปประเดน การอบรมหลกสตรวทยากร การจดการขยะมลฝอยโดยชมชน (CBM)

ณ โรงแรมทอปแลนด จงหวดพษณโลก

รนท 2 ระหวางวนท 8 - 11 กมภาพนธ 2554

ศกษาดงาน

การศกษาดงานของโรงงานคดแยกขยะเพอรไซเคลวงษพาณชย

"ทกสงในธรรมชาตยอมมสงทไรคาและมสงทมคณคา

เราจะเลอกสรรสงทมคณคาและดดแปลงสงทไรคาใหมคณคา"

“ปรชญาในการดาเนนงานของ โรงงานคดแยกขยะเพอรไซเคลวงษพาณชย โดยนาย สมไทย วงษเจรญ

ผประกอบการ SMEs เจาของรางวลอตสาหกรรมดเดน ประจาป 2544 ประเภทการบรหารอตสาหกรรมขนาด

กลางและขนาดยอม”

วงษพาณชย◌ เปนผเปดมตใหมใหกบธรกจรบซอของเกา จากอดตทมการเอาเปรยบทางดานราคา

ตาชง การผกขาดธรกจ มาสการคาขายแบบเสร มความโปรงใส เปนธรรมและมมาตรฐาน โดยเทยบกบราคาซอ

ขายในตลาดโลกรวมทงความตองการภายในประเทศ ซงสามารถดขอมลไดทางเวบไซต www.wongpanit.com

วนท 8 กมภาพนธ 2554

4

วงษพาณชย เปนองคกรเอกชนทประกาศเจตนารมยอยางชดเจนในเรอง สงแวดลอมและมผลอยาง

มาก ตอการพฒนาสงคมและสงแวดลอมของชมชน จนกลายเปนแบบอยางเปนทยอมรบอยางกวางขวางทงใน

ระดบประเทศ และตางประเทศ มการดาเนนกจกรรมทกรปแบบเพอรณรงคปลกฝงจตสานกในเรองสงแวดลอม

ควบคไปกบการทาธรกจ เรมตนจากการประชาสมพนธผานสอตางๆ ใหประชาชนไดตระหนกถงความสาคญ

ของการคดแยกขยะกอนทง แจงใหทราบราคาซอขายของขยะประเภทตางๆ โดยปดปายประชาสมพนธทงหนา

รานและทวเมองพษณโลก การแจกใบปลว ทาสปอรตวทย การเคาะประตบาน เขาไปมสวนรวมกบองคกร

ภาครฐ สวนทองถนในการแกไขปญหาโดยการจดจดรบซอขยะในแตละชมชนเพอความสะดวก รวมถงการ

จดตงโครงการธนาคารขยะในโรงเรยนเพอปลกฝงจตสานกใหกบเดกและเยาวชน เกดกระแสตอบรบอยางมาก

ในจงหวด สงผลใหปรมาณขยะในจงหวดพษณโลกลดลงกวาครงหนงภายในเวลาไมกป สานกตอสงคมอกสง

หนงซงสงผลสะทอนกลบสธรกจของวงษพาณชยคอความคดในการชวยเหลอชมชน ดวยการสรางงานสราง

รายได การเผยแพร "วชาเกบขยะ" ออกไปอยางแพรหลาย กอใหเกดการสรางอาชพลดปญหาการวางงานได

เปนจานวนมาก เนองจากเปนอาชพทไมตองลงทนในดานเครองมอทซบซอนมากนก จนหลายแหงเตบโตได

อยางเขมแขง ทาให วงษพาณชย มเครอขายทางการคาจานวนมาก และกลายเปนพนธมตรทสามารถเพมอานาจ

ตอรองในการซอขายไดเปนอยางด วงษพาณชย ในปจจบน จงกลายเปนแหลงเรยนทางธรกจและกระบวนการคด

แยกขยะเพอรไซเคล ทผใฝหาความรทงในประเทศ และตางประเทศ เพอตองการทจะศกษาเปนแบบอยาง มการ

จดฝกอบรมใหแกผสนใจประกอบอาชพ การจดเยยมชมโรงงานของคณะนกศกษาและนกวชาการ รวมทงการ

ออกไปบรรยายใหความรนอกสถานทตางๆ

สาเหตหนงททาใหงานรไซเคลของ วงษพาณชย เกดการตอบรบอยางกวางขวาง นอกเหนอจากความ

มงมนตงใจจรงของ ผบรหาร วงษพาณชย สวนหนงเกดจากแรงผลกดนสนบสนนจากองคกรภาครฐทงในทองถน

ในระดบประเทศ และ อกหลายองคกรในตางประเทศดวย หลายหนวยงานไดเลงเหนถงความสาคญของการ

รกษาสงแวดลอมดวยการรไซเคล ตางใหความชวยเหลอสนบสนนทงดานวชาการ บคลากร และเงนทนบางสวนใน

การดาเนนงานและกจกรรมตางๆ ททาใหแกสงคม แตในทางกลบกนวงษพาณชย กประสบปญหาในการ

ดาเนนงานทมาจากภาครฐเชนเดยวกน เพราะตองเสยภาษในการทาธรกจถง 9 ภาษ อนเปนภาษพเศษตางๆ เชน

ภาษสงคมรงเกยจ ภาษเกบสงของเหลอใช ภาษการคาซงเปนอนตรายตอสขภาพอนามยซงตองรบภาระคอนขางสง

คณสมไทย วงษเจรญ เปนตวอยางหนงของผประสบความสาเรจทยดถอเอาจรยธรรมทางธรกจเปน

ทตง สงททาอยางมากมายใหกบสงคม ไดสะทอนกลบสธรกจอยางมากเชนกน แตสงทมากกวาผลตอบแทนทาง

ธรกจคอ ความอมเอมใจในการไดชวยเหลอผคน ชวตและความเปนอยของผมรายไดนอยในหลายๆ ชมชนดขน

พษณโลกเปนเมองสะอาด และกลายเปนเมองตนแบบใหกบหลายๆ จงหวด หลายๆประเทศในการบรหารจดการดาน

สงแวดลอม โดยเฉพาะการนาเศษวสดเหลอใชมาผานกระบวนการเพอรไซเคล ซงเมอยอนไปศกษาความเปนมา

ของวงษพาณชยแลว คณสมไทย วงษเจรญ มาจากครอบครวชาวจนธรรมดาๆ ทยายถนฐาน มาจากเมองจนโดย

ยดอาชพ "คาขาย" ในอาเภอตะพานหน จงหวดพจตร ขายหนงสอพมพ ขายลอตเตอรร และยายมาทาธรกจใน

จงหวดพษณโลก เนองจากเหนวาพษณโลกเปนเมองใหญ การคาขายนาจะทาไดดและคลองตวกวา แตทามา

แทบทกอยางในชวงเวลา 2 ป แตกมองไมเหนความสาเรจ เพราะสนคาหลายอยาง ทซอมาตองรอคนมาซอ ขาย

แลวกขายไมหมด จนวนหนงเหนคนถบรถซาเลงเกบขยะ กเกดความสงสยจงเขาไปสอบถาม เกบไปทาไม ?

5

ขยะพวกนขายไดหรอ ? ขายกนอยางไร ? มราคาเทาไร ? คาถามเหลาน จดประกายความคดในการทาธรกจ

ใหมใหแกเขา เพราะคาตอบทไดรบคอ ขยะ ทกชนขายได มเทาไรกรบซอหมดขายมากกไดมาก เขาคนพบวา ขยะ

ทเหนไมไดเปนเพยง "ขยะ" อกตอไป ดวยมมมองทตางจากคนทวไปนเอง คณสมไทยจงวเคราะหและวางแผนเรมตน

ทาธรกจอยางจรงจง เขาพบวาไมวามองไปทางไหน กจะเหนกองขยะ และในกองขยะเหลานนมเศษสงของทขายได

ปะปนอยมากกวาครงหนง เปรยบไปแลวมนกคอเหมองแรดๆ นเอง แถมยงเปนเหมองแรมหศจรรยทไมมวน

หมดสน มคนเอาแรใหมๆ มาเตมเพมทกวน ในดานการลงทนกไมตองจางใครมาสารวจ กระบวนการผลตกงาย

มากไมตองใชเครองจกรททนสมยและเรมตนไดแมไมมทน ตลาดของเหมองแรนกมมาก มเทาไรขายไดหมด

และยงซอเปนเงนสด ซงแสดงถงความตองการและกาลงซออยางแทจรง โดยเฉพาะคาเฉลยของราคาซอขายขยะ พบวา

หากคดมลคาของมนแลวยงแพงกวาขาวเปลอกเสยอก แถมยงลงมอทาไดงายกวามาก ไมตองไถนา ไมตองหวานดา ไมตองรอ

ฤดกาล ไมตองรอพอคาคนกลาง ไมตองมประกนราคา เมอมองเหนชองทาง และโอกาสทางธรกจทดทสดเชนน เขา

จงเรมตน คนหาขมทองบนกองขยะในทนท และเรมทาธรกจนดวยสองมอเปลากบความคดและมมมองท

แตกตางจากนกธรกจทวไป โดยการเขาไปเรยนรธรกจจากรานรบซอของเกาแหงหนงในจงหวด เนองจากธรกจ

นในอดตเปนธรกจททากนไมมากราย คอนขางมการผกขาดและไมเปดเผย ตองศกษาดวยตนเองจนเมอมขอมล

พอสมควร จงออกมาเรมตนธรกจของตนเองดวยเงนทน 1,000 บาท พรอมลกอมอก 1 ถง และรถปกอพเกาๆ 1 คน

ตระเวนรบซอของเกาไปทวทกตาบล ทกหมบาน ทง 9 อาเภอในจงหวดพษณโลก ขณะทสมยนนคนไทยยงตด

คานยมเรองการไมขายของเกากน จงตองใชอบายในการแลกเปลยน เรมจากขนม ลกอม ไขไก ชามตราไก หรอ

เอาสนคาเกามาแลกสนคาใหมกม จนกระทงพฒนามาเปนการ ซอขายในปจจบน ธรกจเปนไปไดดวยด จากรถ

ปกอพเพยงคนเดยวในป พ.ศ. 2517 กขยายมาเปน 2 - 3 คน จากรานเลกๆ กขยายมาเชาหองแถว จานวนปรมาณ

รบซอกเพมมากขนเรอยๆ อนเปนทมาของการสรางโรงงานคดแยกขยะเพอรไซเคลวงษพาณชย บนเนอท 6 ไรครง

ดวยเงนลงทนกวา 50 ลานบาทในป พ.ศ. 2532 และจนถงปจจบน กลายเปนโรงงานคดแยกขยะททนสมยและใหญ

มากทสดแหงหนงของประเทศไทย สามารถรองรบปรมาณขยะรไซเคลไดถง 80,000 - 100,000 กโลกรม/วน มพนกงาน

กวา 200 คนมการสรางเครอขายของการรบซอขยะออกไปตามชมชน และขยายตวเปนธรกจแฟรนดไชสในเวลา

ตอมา มสาขาในประเทศ และตางประเทศ

บทสรปจากการศกษาดงาน

1. อาชพเกบขยะขาย อนเปนทวานารงเกยจ สกปรก แตตอนน อาจเปนทางเลอกของใครหลายคนแลว

เพราะ ปจจบน ทกฝายตระหนกดแลววา การรไซเคลมประโยชน ทงชวยภาคอตสาหกรรมลดตนทนการผลต

แกปญหาสภาพแวดลอม และลดปรมาณขยะ ซงปรมาณเฉลยเพมปละ 10-15% ในประเทศไทย อตราการผลต

ขยะเฉลย 1 คนจะทงขยะ 1 กโลกรมตอวน โดยขยะเหลาน 80% สามารถรไซเคลได

2. ขยะ เปนประเดนปญหาดานสงแวดลอมทรนแรงมากขนทกวน การจดการขยะในยคแรกๆ ไมม

ความซบซอนในการบรหารจดการ ชนดและประเภทของขยะมลกษณะคลายธรรมชาต แตการเจรญเตบโตและ

ขยายการผลตภาคอตสาหกรรมทาใหการใชวสดภณฑเปลยนไปสการเปนชนดและประเภทขยะเชงสงเคราะห

มากขน ขณะเดยวกนการเพมขนของจานวนประชากรและระบบเศรษฐกจทขยายตวไปทวโลก ทาใหปรมาณ

ขยะมมากขนเกนกวาการวางนโยบายแบบยคแรกๆ จะมความสามารถจดการได

6

3. สงของทเราทงจากทบาน ถายงมคนนาไปใชประโยชนตอได สงนนกจะยงไมใชขยะ ซงมคากลาว

จากความหมายดงกลาวไดรบการตอกย าดวยแนวคดทเหนคณคาจากขยะ ดงเชน “ขยะไมมในโลก มแตทรพยากร

ทอยผดทผดทาง” "พอเพยง = enough" It's important to waste less & want less“ เปลยน ขยะ เปน ทรพยากร” “ขยะ คอ

ทรพยากร” “ ขยะคอทองคา” “ หรอโลกน...ไมมขยะ” เพราะทกอยางสามารถนากลบมาใชใหมได ถาใสใจ

มองหาแนวทาง และหากมการจดการทดขยะกคอ "ขมทรพย" ทาเงน สรางเถาแกนอยใหญ จนทาใหปจจบนเกด

อตสาหกรรม คลสเตอรขยะ (การจดการขยะครบวงจร) สรางผลกาไรไดเปนกอบเปนกา เพราะเมอ

แยกองคประกอบขยะในถงขยะแลวพบวา

46 % คอ ขยะยอยสลายได เศษอาหารนาไปเปนอาหารสตว ขยะอนทรยใชเปนปยหมก

42 % คอ ขยะรไซเคล เมอหมดหนทาง Reuse แลวจงคดแยกตามประเภทเพอสงรไซเคล

9 % คอ ขยะทวไป (ยอยสลายยาก มแหลงรบรไซเคลนอย) ตองสงตอใหเปนหนาทของรฐในการนาไปกาจด

3 % คอ ขยะมพษ/ขยะอนตราย มทงสวนทรไซเคลไดและไมได ควรจดการอยางระมดระวง

จากตวเลขขางบน จะเหนไดวา เรามขยะสวนทยงสามารถนามาใชไดอยมากถง 88% สวนอก 12% นน

อนทจรงกสามารถนามาใชประโยชนไดทงหมดหากแตตองผานกระบวนการในการจดการดวยเทคโนโลยตางๆ

กอน ดงนน แนวคดทมองวาขยะไมมในโลกนนสามารถเปนจรงไดเพราะเรามองวา “ขยะ” คอทรพยากร

สามารถนากลบมาหมนเวยนใชไดหลายครง จงมคาพดทวา “ของเสยเหลอศนย หรอ Zero Waste” แพรหลายไป

ทวโลกในปจจบน

5. ขยะยอยสลายได (ขยะอนทรย) 46% ไมควรฝงกลบขยะอนทรย เพราะการยอยสลายในสภาพไร

ออกซเจนทาใหเกดกาซมเทน ซงเปนกาซสาคญททาใหเกดภาวะโลกรอน ควรนาไปใชประโยชนทแหลงกาเนด

- เศษจากการประกอบอาหารและอาหารทกนเหลอ หากยงไมพนวน นาไปใชเลยงสตวได

นอกนนใชเปนสวนผสมหมกปยอนทรย

- เปลอกผลไมรสหวานใชทานาหมกชวภาพอนเตมไปดวยจลนทรยทด ใชผสมรดตนไมเพมการเตบโต

เทลงทอระบายนาฆาจลนทรยไมพงประสงค ชวยดบกลน และทาความสะอาด เทลงสวมชวยใหสวมไมเตมเรว

- กากมะพราว เนอมะพราว และนามนพชใชแลว นาไปเปนวตถดบไบโอดเซล

- เศษเทยนไข รบซอไปหลอมเปนเทยนเลมใหญ

6. ขยะรไซเคล 42% เมอหมดหนทางใชซ า(Reuse) แลวจงคดแยกตามประเภทเพอสงรไซเคล

ไดหลากหลายเชน ปากกาแตละดามดวยการแยกเปนชนๆ แลวเกบรวบรวมขายโรงงานรไซเคล

7

- กระดาษ ควรแยกกระดาษออกจากกองขยะ เพราะถาเปรอะเปอนหรอเปยกนาเปอยยยจะม

ปญหาในการรไซเคล กระดาษไมวาชนเลกจอยแคไหนรไซเคลไดทงหมด ยกเวนกระดาษทชช กระดาษเคลอบ

พลาสตก กลองนม กลองเครองดมยเอชทประกอบไปดวย กระดาษ 75% พลาสตกโพลเอทลน 20%

และอะลมเนยมฟอยล 5% หลกๆ จะนาไปรไซเคลเปนกระดาษ (แยกเยอกระดาษออก)และแผนกรน บอรด (บด

อดวสดผสมทงหมดรวมกนเปนแผน)

- พลาสตก ตามหลกสากลแยกประเภทตามหมายเลขรหสของพลาสตก สวนมากรานรบซอ

ของเกาและซาเลงจะรบซอพลาสตกแบบเหมารวมแลวไปคดแยกอกท หรอเลอกรบ / ไมรบซอ ถาหากเราทา

ความรจดพลาสตกบางประเภททซาเลงไมคอยรบซอ แลวรวบรวมใหไดจานวนมากๆ สงใหรานใหญ กจะเปน

การชวยนาพลาสตกเหลานนเขาสกระบวนการรไซเคลแบงแยกประเภทไดหลากหลาย เชน

- ขวด PET กนขวดมรอยจดทเกดจากการขนรป เชน ขวดนาดม ขวดนาปลา ขวดนามน ฯลฯ

- พลาสตกรวมส (เบอร 2 4 5 ) เชน ขวดแชมพ ขวดแปง ถวยโจกหรอบะหม ถวยโยเกรต

- ขวด PE เชน ขวดนาดมขาวขน ขวดนม ขวดนมแบกโตบาซลลส ยกเวนยาคลต

- พลาสตกกรอบ PS เชน ขวดยาคลต กลองซด ถาดอาหาร ชอนพลาสตก

- แผนซด(พลาสตกเบอร 7 ประเภท โพลคารบอเนต)

- ถงพลาสตกสะอาด รบเฉพาะถงทดงแลวยดได (เบอร 2 4)

- โฟมสะอาด (เบอร 2 4 5 6) - ยางในรถยนต นาไปรไซเคลเปนยางเสนใหม

- แกว ขวดแกว ขายไดราคาด แถมยงใชประโยชนซ าไดมากครงกวาขวดพลาสตก โดยผผลต

จะนาเขากระบวนการลางและบรรจใหมเอาไปประยกตไดหลากหลายรปแบบ สวนทไมใชซ าสงดรงงานรไซเคล

แยกเปนหลายประเภท อาท ขวดนาอดลมขนาดใหญ ขวดบรรจกลองเชน ขวดเบยร ขวดนาปลา รบซอเปนเศษ

แกวเพอไปหลอมเปนแกวใหม

- โลหะ โลหะเปนสวนประกอบสงของจานวนมากในบาน มหลายประเภทเชน เหลก รไซเคลได 100

% โดยยงคงคณภาพเดม กระปองเครองดมบางชนด เชน นม นาผลไม กาแฟ ฯลฯ กระปองบรรจอาหาร รไซเคลแลว

นาไปผลตเปนชนสวนจกรยาน รถยนต ตเยน คลปหนบกระดาษ หรอเปนกระปองใบใหมไดอกหลายครง ขวดสเปรย

ใสผม สเปรยระงบกลนกาย หรอสเปรยอนๆ ฟอยลทใชในครวหรอจากซองบหร ฝาเกลยวขวดไวนสงกะส ตะป

เหลกเสน ลวดสลง เหลกโชกอป เหลกหลอ เหลกเครอง อะลมเนยม เชน หมอ กะละมง กระทะ ลกสบใหญ ผาเบรก

ลอแมกซ กระปองนาอดลม-เบยร หวงเปดกระปอง ตวกระปอง และอะลมเนยมทกชนด สงบรจาคทาขาเทยม

- โลหะอน เชน สเตนเลส ทองเหลอง หมอนา ตะกวออน/แขง

8

ขยะอเลกทรอนกส (e-waste)

เครองใชไฟฟา คอมพวเตอร มอถอตกรนทง ทาใหเกด “ขยะอเลกทรอนกส” หรอทเรยกสนๆวา e-waste

นามารไซเคลได เชนคอมพวเตอรสวนประกอบในคอมพวเตอร 1 เครอง ทงซพย (CPU) หลอดภาพ แผงวงจร

อเลกทรอนกส พลาสตก และโลหะทใชการไมไดแลว สามารถนากลบมาใชประโยชนใหมไดทงหมด ซพย

แลปทอป จอคอมพวเตอร เครองพมพ เครองสแกน และเครองสารองไฟ แตตองใชความระมดระวงไมควรคด

แยกชนสวนขายเอง เพราะซากคอมพวเตอรเปนขยะทมสารอนตรายเปนสวนประกอบเคส ซพย แปนพมพ หรอ

เมาส มสารหนวงไฟ จอคอมฯ มตะกวออกไซดและแคดเมยมซงเปนอนตรายตอสขภาพและสงแวดลอม หาก

เปนจอแอลซดกมสารปรอทใหพงระวงดวย

โทรศพทมอถอ : โทรศพทมอถอในไทยมอายการใชงานเฉลย 2 ปสามรถนามาแยกสวนประกอบ

เหลกพลาสตก และโลหะมคาอยางทองคา เงน หรอแพลเลเดยม ในมอถอมาใชประโยชนได โดยมากแลวมอถอ

เครองหนงนากลบมารไซเคลได 80% ชองทางงายทสดคอนากลบไปคอรานทซอมา หรอนาไปหยอนลงกลองรบ

ซากมอถอตามจดตาง ๆ เชน รานผใหบรการเครอขาย รานขายมอถอ สานกงานเขต หรอสานกงานเทศบาล

เครองใชไฟฟา : เครองใชไฟฟาทกชนนามารไซเคลได ไมวาโทรทศน ตเยน เครองเลนดวด กระตกนา

รอน ตลาโพง โคมไฟ ไดร เปาผม เซฟทคท เครองทานาอน เตาอบ เครองซกผา เตาไฟฟา เครองกรองนา

ไมโครเวฟ พดลมดดอากาศ เครองกรองอากาศ เครองถายเอกสาร เครองปงขนมปง เตารด หมอหงขาว เครองตดหญา

เครองปมนา เครองทานาเยน หรอ ปมไดโว

ตเยน : นามาแยกชนสวนรไซเคลไดไดมากกวา 92% เชนมอเตอร หรอ คอมเพรสเซอร ตเยนม

สวนประกอบมคาทงเหลก ทองแดง อะลมเนยม และพลาสตก ตเยน 1 เครองทาจากเหลก 50%

โทรทศน : มสวนประกอบทง พลาสตก (โครง) แกว (จอภาพ) ทองแดง (สายไฟ) ซงเมอรไซเคลแลวจะได

วสดทมมลคามาก

เครองซกผา : ประกอบดวยเหลกและเหลกกลา 40-80% (ตวถง) ถงรบผาดานในของเครองบางรนทา

จากสแตนเลส

7) ขยะมพษ /ขยะอนตราย 3% มทงสวนทรไซเคลไดและไมไดควรจดการอยางระมดระวง

9

ขยะอนตรายชนดทรไซเคลได

หลอดฟลออเรสเซนตชนดตรง มบรษทรบนาไปรไซเคล แตปจจบนเกบในกลองบรรจเดมหรอหอ

กระดาษ ทงในถงขยะสสม หรอทงในรถขนขยะมารบตามวน กทม. รวบรวม ตองระวงหลอดไฟแตก เพราะสาร

ปรอทและผงฟอสเฟอรเปนพษตอรางกาย แถมยงทาใหสงเขาระบบรไซเคลไมได

เครองรไซเคลหลอดฟลออเรสเซนต

แบตเตอร ถานไฟฉายอดประจหรอถานชารจ (Rechargeable) ทงลงกลองรบซากแบตเตอร และถาน

ชารจ แบตเตอรมอถออาจสงคนผผลตพรอมมอถอเครองเกาไดตามกลองในรานจาหนายหรอศนยบรการมอถอ

สามารถสงโรงงานรไซเคลได

ภาชนะบรรจสารอนตราย เชน กระปองสเปรย ขวดนามนเครอง ขวดยาฆาแมลง ใชสารเคมภายในให

หมด เกบในทปลอดภยรอสงรานรบซอ

ตลบหมกพมพเลเซอรและองกเจต ผาหมก ตลบผงหมกสงกลบคนบรษทผผลต เชน เอชพ เอปสน

แคนนอน นากลบไปรไซเคลได

ขยะอนตรายชนดทรไซเคลไมได เชน หลอดไฟทไมใชหลอดฟลออเรสเซนตชนดตรง ถานไฟฉาย

ถานกระดม ยาหมดอาย ฯลฯ ทงในถงภาชนะรองรบขยะอนตรายทกาหนด หรอทงตามวน ทงนขนอยกบขอกาหนด

ในแตละทองถน เพอนาไปบาบดอยางถกวธ โดยปรบเสถยรทางเคมหรอกายภาพ แลวฝงกลบอยางปลอดภย

หากเปนของเหลวควรเกบในภาชนะบรรจเดม ไมเทรวมกน ของแขงควรเกบในภาชนะทไมรวซม และตดขอความ

กากบใหชดเจน

10

8. ขยะทวไป 9% (ยอยสลายยากมแหลงรบรไซเคลนอย) สงตอใหเปนหนาทของ กทม.สงให

โรงเผาปนหรอหนวยงานบางแหงรบไปเผาเปนเชอเพลงทดแทน

ขยะอน ๆ ทแหงและสะอาด เชน สวนเศษวสดผสมชนเลก ๆ ซองขนม ฉลาดขวดพลาสตก ถงรอน เศษ

ยาง เศษผา เศษไม กลองโฟม รองเทาหนง รองเทาฟองนา กระเปา มอถอ ฯลฯ สามารถรวบรวมไปเปนเชอเพลง

ทดแทนในโรงเผาปนซเมนตได โดยม 3 ชองทาง คอ สงใหรานรบซอหรอสถานรไซเคลทรบรวบรวม

แสดงวาสวนทควรนาไปเขาเตาเผาขยะหรอฝงกลบจรงๆ แลวมแคไมเกน 10 % จากทงหมดทเราเหมา

รวมวาเปน “ขยะ”

ดงนน ทกหนวยงานควรรณรงคสงเสรมใหประชาชนแยกขยะกอนทงรวมในถงเดยวกน อยางนอยควร

ตงถง 3 ประเภทหลกคอ รไซเคล(Recycle) รไซเคลไมได (Non-Recycle) และขยะอนทรย (Organic Waste) สวนขยะ

อนตรายตงตรองรบตางหากในบรเวณทเหมาะสม ซงจะชวยสรางทศนคตใหมๆ ในการทงขยะของคนไทยให

แยกไวใชประโยชนอยางคมคากอนทงใหภาครฐนาไปกาจด

11

ชมชนสระสองหอง

ชมชนสระสองหอง เทศบาลนครพษณโลก ไดรบถวยรางวลพระราชทานสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยาม

บรมราชกมาร ชนะเลศชมชนปลอดขยะ Zero Waste ระดบประเทศ เมอวนท 4 มถนายน 2553 ณ ศนยการแสดงสนคา

และการประชมอมแพคเมองทองธาน จงหวดนนทบร นายกเทศมนตรไดจดขบวนแหไปตามถนนสายตางในเขต

เทศบาลนครพษณโลก เพอใหประชาชนไดรวมแสดงความยนดและตระหนกถงความสาคญของการรณรงคคดแยกขยะ

ในชมชนจนสามารถเปนชมชนปลอดขยะไดในทสด ซงกอนหนานนชมชนไดรบรางวลประกาศเกยรตคณ พรอมเงน

รางวล 10,000 บาท และไดรบการประเมน ใหเขารอบชงชนะเลศรอบแรก 1 ใน 60 ชมชนจากทวประเทศ

และคณะกรรมการประเมนในระดบประเทศ ไดเดนทางมาตรวจประเมนทชมชนเมอวนท 30 พฤษภาคม 2553

ผลปรากฏวา ชมชนสระสองหองสามารถควารางวลชนะเลศชมชนปลอดขยะ Zero Waste ระดบประเทศ ไดรบเงน

รางวล 50,000 บาท พรอมโลพระราชทานสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร และเทศบาลนคร

พษณโลกไดรบโลรางวลในฐานะผสนบสนนชมชนจนไดรบรางวลระดบประเทศ สาหรบโครงการประกวด

ชมชนปลอดขยะ Zero Waste มวตถประสงคในการดาเนนการเพอ ประกาศยกยอง ชมชนและองคกรปกครองสวนทองถน

ททาประโยชนตอสงคมในดานการจดการ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พรอมทงสงเสรมและสนบสนนการ

จดการขยะมลฝอยแบบครบวงจร โดยเรมการจดการขยะจากตนทางแหลงกาเนดขยะ

การลดปรมาณขยะ การนาขยะกลบมาใชใหม การจดการกลางทาง โดยผานระบบการบรหารจดการขยะมลฝอยของ

องคกรปกครองสวนทองถน และการจดการปลายทาง คอการกาจดทถกตองตามหลกวชาการ นอกจากนเพอเปนการ

นาเสนอผลงานดานการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม ของชมชนใหไดรบการเชดชตอสาธารณชนเพอเปนแบบอยาง

ทดและเปนแหลงเรยนรศกษาดงานใหกบชมชนอนๆ ทวประเทศตอไป

การประกวดในระดบประเทศแบงออกเปน 3 กลม คอ กลม A B C มรางวลดงน คอ กลม A รางวลชนะเลศ

เงนรางวล 50,000 บาท พรอมโลพระราชทานสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร รางวลรองชนะเลศ

อนดบท 1 เงนรางวล 30,000 บาท พรอมโล รางวลรองชนะเลศอนดบท 2 เงนรางวล 20,000 บาท พรอมโล กลม B

รางวลชนะเลศ เงนรางวล 50,000 บาท พรอมโลพระราชทานสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร รางวล

รองชนะเลศอนดบท 1 เงนรางวล 30,000 บาท พรอมโล รางวลรองชนะเลศอนดบท 2 เงนรางวล 20,000 บาทพรอมโล

และกลม C รางวลชนะเลศ เงนรางวล 50,000 บาท พรอมโลพระราชทานสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราช

กมาร รางวลรองชนะเลศอนดบท 1 เงนรางวล 30,000 บาท พรอมโล รางวลรองชนะเลศอนดบท 2 เงนรางวล 20,000

บาท พรอมโล สาหรบโครงการประกวดชมชนปลอดขยะ Zero Waste

12

ชมชนสระสองหอง ประสบความสาเรจในการจดการมลฝอยเกดจากหลายปจจยทเกยวของ อาทหนวยงาน

ภาครฐใหการสนบสนนงบประมาณในการจดทาธนาคารขยะ สนบสนนองคความรในการนาขยะมาใชประโยชนอยาง

หลากหลายทงรไซเคลและเศษอาหารกงไมใบไม การคดแยกขยะอนตราย ผนาทเขมแขงมงมนทาประโยชนเพอ

สวนรวม และความรวมมอของประชาชนในชมชนทสวนใหญใหความรวมมอกบผนาชมชนในการพฒนาชมชน และ

คดแยกมลฝอย และใชประประโยชนจากขยะใหมากทสด ทาใหสามารถดารงความยงยนของกระบวนการจดการมล

ฝอยในชมชนไดอยางตอเนองมา ทงนเนองจากชมชนมรายไดจากกจการธนาคารขยะ ลดรายจายจากการซอปยเพราะ

สามารถผลตปยจากเศษอาหารและกงไมใบไมแหง นอกจากนนยงนาวสดเหลอใชมาดดแปลงเปนสงประดษฐท

สามารถนากลบมาใชงานใหมได เชนจกรยานนามาดดแปลงใชรวมกบมอเตอรปมนา สามารถใชแรงคนปนใหปมนา

ทางานสบนามารถนาผกได นอกจากนนยงตงจดรบฝากขยะอนตรายแลวรวบรวมสงเทศบาลนาไปกาจดดวยแยกจาก

ขยะทวไป ทาใหชมชนนมขยะทเทศบาลตองรวบรวมนาไปกาจดนอยมาก ขยะในชมชนลดลงมาก ทาใหชมชนมความ

สะอาด สวยงามนาอย สมกบทไดรบรางวลชนะเลศชมชนปลอดขยะ Zero Waste ระดบประเทศ

การศกษาดงานชมชนหนองบว

ชมชนหนองบวเปน 1 ใน 4 ชมชน ทเทศบาลนครพษณโลกสงเขารวมโครงการประกวดชมชนปลอดขยะ

(Zero Waste Management) ประจาป 2553 ของกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ประกอบดวย ชมชนสระสองหอง ชมชนบรมไตรโลกนารถ 21 ชมชนวดหนองบว และชมชนดอนทร

พฒนา ซงทง 4 ชมชนไดผานการคดเลอกในรอบแรกและไดรบรางวลประกาศเกยรตคณ พรอมเงนรางวล 10,000 บาท

ซงมชมชนทผานการคดเลอกใหเขารอบแรกมทงหมด 60 ชมชนจากทวประเทศ และไดรบการประเมนใหเขารอบชง

ชนะเลศจานวน 2 ชมชน คอ ชมชนสระสองหอง และชมชนบรมไตรโลกนารถ 21

ชมชนหนองบวประสบความสาเรจในการจดการมลฝอยเกดจากหลายปจจยทเกยวของ เชนเดยวกบชมชน สระ

สองหอง อาทหนวยงานภาครฐใหการสนบสนนองคความรในการนาขยะมาใชประโยชนอยางหลากหลายทง รไซเคลและ

เศษอาหารกงไมใบไม มการคดแยกขยะอนตราย มผนาทเขมแขงมงมนทาประโยชนเพอสวนรวม และความรวมมอ

ของประชาชนในชมชนทสวนใหญใหความรวมมอ การดาเนนการจดการขยะมลฝอยของชมชนเกดจากความตองการ

ทจะเหนชมชนของตน เปนชมชนทสะอาด สวยงามนาอย จงรวมมอกนพฒนาชมชนใหสะอาด และลดปรมาณขยะ

ลดถงขยะในชมชนใหนอยลง โดยคดแยกมลฝอยและใชประประโยชนจากขยะใหมากทสด โดยคดแยกวสดรไซเคลทก

ชนดขายใหรานรบซอของเกาหรอพอคา หรอซาเลงทเขามารบซอในชมชนหรอบรจาคใหรถเกบขนมลฝอย นาวงบอขนาด

เสนผาศนยกลางประมาณ 1.50 เมตร วางรมถนนทาฝาปดกนแดดกนฝนรองรบกงไมขนาดเลกๆ ใบไม และเศษอาหารท

13

เหลอจากการประกอบอาหารหรอเหลอจากการรบประทานอาหารแตละมอ หมกทาปยชวภาพ สงผลใหปรมาณมล

ฝอยลดลงเหลอเพยงประมาณ 3 ถง จากเดมทมถงตงหนาบานทกหลงคาเรอน ทาใหถนนใน

ชมชนปลอดถงขยะ หนาบาน สะอาด นามอง ถนนในชมชนสะอาดเพราะมอาสาสมครกวาดและนาใบไมใสถงหมก

เปนปยหมก ปยหมกทไดกนามาตากแหงแลวรอนคดแยกขนาดเลกๆบรรจถงขาย สวนทขนาดใหญๆกนาไปหมกตอ

หรอใสตนไมในชมชน ชมชนนเมอเดนเขาไปจะเหนวาสะอาดตลอดเสนทางทงซายขวา แมจดตงถงขยะกมรวปดกน

ไมใหเหนถงขยะเดนชดนก บรเวณถงหมกทอยรมทางกสะอาดไมไดสงกลนเหมนรวบกวนแตอยางใด ซงเปนภาพทนา

ประทบใจ หากทกชมชนรวมมอกนทาเชนชมชนหนองบว กคงจะทาใหบานเมองของเรานาอยอยางมากทเดยว

ทสาคญยงชวยใหมการนาทรพยากรกลบมาใชประโยชนไดอยางคมคาทงรไซเคลและเศษอาหารกงไมใบไม ชวยลด

ปญหาทศนะอจาดในชมชน ลดแหลงสะสมเชอโรคและสตวพาหะนาโรค ลดปญหากาซมเทนจากการหมกขยะเศษ

อาหารกงไมใบไมในบอฝงกลบทสงผลกระทบภาวะโลกรอน เพมรายไดลดรายจายของชาวชมชนตามวถชวตพอเพยง

และทสาคญลดภาระในการจดเกบและกาจดของเทศบาล ลดการใชงบประมาณในการจดการขยะทมคาใชจายประมาณ

ตนละ 1,000 บาท ทสาคญผทรบประโยชนโดยตรงคอชาวชมชนทมสขภาพกายและจตใจทดทอยในสภาพแวดลอมทด

ถนนปลอดถง ชมชนสะอาด นาอย มถงรองรบจดเดยว 3 ถง จดเกบ 2 ครง/สปดาห

ปจจบนชมชนทง 4 ชมชนของเทศบาลนครพษณโลกกลายเปนแหลงเรยนรการจดการขยะของชมชนของ

ประเทศไทยไปแลวเพราะมคณะดงานจากทกจงหวดทวประเทศเขามาศกษาดงานกนจนประธานชมชนสายหนาวาจะ

รบไมไหวแลว ดงนนประธานชมชนจงกลาวกบคณะดงานเสมอวาอยากเหนคณะศกษาดงานทมาดงานแลวนาแนวคด

ดงกลาวไปพฒนาในพนทของตนเองได ทงทบานททางานในชมชน สถานศกษา และสถานประกอบการกทาได เพราะ

การจดการขยะกมหลกการเดยวกนคอคดแยกกลบมาใชประโยชนใหมากทสดทงรไซเคล(Recycle )และเศษอาหารกง

ไมใบไม (Organic waste) คดแยกขยะอนตราย (Hazardous waste)ออกจากขยะทวไป เหลอขยะทใชประโยชนอะไร

ไมไดแลว(Non-recycle)เชนถงพลาสตก เศษกระเบองแตก เศษผาเศษหนง ใหเทศบาลนาไปกาจด ซงเทศบาลนคร

พษณโลกกยงนาขยะเหลานนไปใชประโยชนอกโดยวธเชงกล-ชวภาพ (Mechanical-biological Waste Treatment :

MBT) เปนการหมกแบบเตมอากาศกลางแจงโดยเทขยะลงบนพนพาเลชแลวคลมดวยกาบมะพราวหมกไว 9 เดอน เศษ

อาหารเศษผกผลไมหรอขยะทยอยสลายไดจะกลายเปนปย นามารอนแยกปยอนทรยออก เศษพลาสตกทเหลออดเปน

แทงและสงขายใหโรงงานปนซเมนต หรอนาไปใชประโยชนอยางอนเชนการแปรรปเปนนามน นาไปเผาและนา

พลงงานมาผลตกระแสไฟฟากได จะเหนไดวา ของเสยเหลอศนย(Zero Waste Management) เปนไปไดจรงถาทกภาค

สวนรวมมอกน

กจกรรมการอบรมหลกสตรวทยากรการจดการมลฝอยโดยชมชน

14

กจกรรมท 1 กจกรรมอนเครอง เปนกจกรรมเพอสรางความคนเคยและผอนคลายกอนรบการอบรม

ใหผเขารบการอบรมทกคนวาดรปของตวเองลงในกระดาษพรอมใสชอวาตนเองมหนาตาเหมอนกบใคร

สงคนใหกบวทยากรผดาเนนการเพอสลบแลกเปลยนกบเพอนผเขารวมสมมนาสงกลบไปใหผเขารวมอบรม เพอตามหา

เจาของภาพพรอมสอบถามเพอนในหวขอ ชอ- สกล ชอเลน สงกดและสงทชอบ พรอมออกมาแนะนาเพอนใหกบผเขา

รบการสมมนาฯ รจก

ภาพประกอบกจกรรม

กจกรรมท 2 ความคาดหวงของการมาสมมนา

จดกจกรรมนเพอรบทราบความตองการของผเขารบการอบรม ถงสงทคาดหวง เพอจดกลมความคาดหวงของ

ผเขารบการอบรม เพอออกแบบกระบวนการอบรมใหเหมาะ แจกกระดาษซอฟการดใหกบผเขารบการสมมนาฯ เพอ

เขยนความคาดหวงของตวเองทคดวาจะไดรบจากการเขารวมสมมนาฯ ในครงน โดยแยกขอเปน 5 หวขอ ดงน

1. องคความรในการจดการขยะในชมชน

- ความเขาใจเพมขนในการจดการขยะ

- นาความรในการแยกขยะ นาขยะทแยกแตละประเภทไปแปรรปนามาใชประโยชน

- นาความรเรองการจดการมลฝอยโดยชมชนไปใชในพนท

- ความรเรองการคดแยกขยะเพอเพมมลคา

- ความรในการจงใจใหประชาชนในชมชนมสวนรวมคด รวมปฏบตในการคดแยกขยะ

- ความรทสามารถชกจงหรอใหชมชนมความเขาใจในการคดแยกขยะในชมชน

- ไดรบความรเกยวกบการคดแยกขยะเพอนากลบมารไซเคล

- การประยกตใชจรงไดในพนทกรงเทพมหานคร

- อยากรมขยะแลวทายงไง

- อยากรจะทาอยางไรใหประชาชนใหความรวมมอในการคดแยกขยะ

- การบรณาการองคความรจากการจดการขยะนาไปสการปฏบตทเปนรปธรรม

- แนวทางการสอสารกบคนในชมชน เพอใหเหนความสาคญตระหนกทจะดาเนนงาน

วนท 9 กมภาพนธ 2554

15

- วธการชกจงใหชมชนใหความรวมมอในการจดการขยะ

- กระบวนการจดการขยะทสามารถนาไปใชไดจรง

- มความรเรองการจดการขยะเพอไปประยกตใชในชมชนในพนทได

- แนวทางการดาเนนงานการจดการขยะโดยชมชนของ จ.พษณโลก

- ไดแนวคดการจดการขยะมลฝอยในสถานประกอบการ

- อยากไดความรเกยวกบการจดการขยะเหลอศนย

- ความเขาใจในเรองการจดการขยะลกซง

- การนาความรไปใชในชวตประจาวน

- รวธการคดแยกขยะแตละชนดอยางครบวงจร/ทเปนรปธรรม

2. การเปนวทยากรกระบวนการ

- การแรงจงใจ - การสอสารกบผประกอบการไดรเรอง

- เพมประสทธภาพดานวทยากร - เทคนคการบรรยาย

3. ผลความคาดหวง

- ความสาเรจของชมชนเปาหมายททมงานดแล

- การนาความรทไดรบการจดการขยะไปใชในพนทเขตไดจรง

- ตองการใหกรงเทพมหานครทาโรงงานคดแยกขยะแบบวงษพาณช

- ตองการใหขยะในชมชนเปนศนย

4. การสรางเครอขาย/การมสวนรวม

- การประสานทไดผล

5. อนๆ

- แรงบนดาลใจ/ความเปนไปได

- สามารถปรบเปลยนทศนคตเกยวกบการจดการขยะของชมชนใหประชาชนเลงเหนความสาคญ

- เทคนคการเปนวทยากรทสามารถถายทอดองคความรใหประชาชนเขาใจงายทสด

- ไดรบความรวมมอจากคนในชมชน

กจกรรมท 3 ระดมความคดเหนในหวขอ “ปญหาในการทางานรวมกบชมชนในการจดการมลฝอย”

จดกลมออกเปน 6 กลมระดมความคดเหน และคนหาปญหาของชมชน ในหวขอปญหาในการทางานรวมกบ

ชมชนในการจดการมลฝอย พรอมสงตวแทนออกมานาเสนอ

กลมท 1 กลม ชายส ปญหาในการทางานรวมกบชมชนในการจดการมลฝอย ดงน

- การประชาสมพนธไมทวถง - ขาดผนาชมชนทเขมแขง

- ประชาชนคดวาการจดการขยะเปนหนาทของภาครฐ

- คนนอกพนทมาอยอาศยจงไมไดความรวมมอ

- ภารกจตองไปประกอบอาชพไมมเวลา

- ขาดความตอเนอง - ประชาชนไมเหนความสาคญในการคดแยก

- พนทมจานวนจากด

กลมท 2 กลม ดาวกระจาย ปญหาในการทางานรวมกบชมชนในการจดการมลฝอย ดงน

16

- ชมชนไมมเวลาในการเขารวมกจกรรม - ชมชนไมใหความรวมมอ

- ผนาชมชนไมเขมแขง - ขาดความสามคคในชมชน

- ความแทรกแซงทางการเมองในทองถน

- ประชากรแฝงในชมชน - งบประมาณไมเพยงพอ

- เจาหนาทในการดาเนนการไมเพยงพอ

- ขอจากดในดานสถานทในชมชน - ขาดความตอเนองในการดาเนนการ

- นโยบายไมชดเจนและตอเนอง เปลยนตามผบรหาร

- เจาหนาทมความรเรองการจดการขยะและการสอสารไมเพยงพอ

กลมท 3 กลม ความหวงเกา ปญหาในการทางานรวมกบชมชนในการจดการมลฝอย ดงน

- ประชาชนขาดความรความเขาใจในการคดแยกขยะ

- ประชาชนสวนใหญไมใหความรวมมอในการคดแยกขยะ

- ประชาชนขาดวนย มกงาย - ขาดการตอเนองในการดาเนนการ

- ประชาชนในชมชนเปนประชากรแฝงจงไมมความรกความเปนเจาของชมชน

- ขาดผนาทเขมแขง ขาดความสามคค

- สภาพทางเศรษฐกจทาใหตองทามาหากนจนไมมเวลาสนใจสงคม

- ไมกฎระเบยบทชดเจนและไมไดดาเนนการอยางจรงจง

- ไมมความสถานทจดกจกรรมในการจดการขยะ

กลมท 4 กลม ปรองดอง ปญหาในการทางานรวมกบชมชนในการจดการมลฝอย ดงน

- ขาดความรวมมอจากชมชน - นโยบายผบรหารไมตอเนอง ไมชดเจน

- คนในชมชนไมปรบเปลยนพฤตกรรมในการจดการขยะ

- หนวยงานไมมความพรอมในเรองวสด อปกรณในดาเนนการ

- การประชาสมพนธใหความรจากหนวยงานของรฐดานการจดการขยะมนอย

กลมท 5 กลม เพอนปรชา ปญหาในการทางานรวมกบชมชนในการจดการมลฝอย ดงน

- ขาดความรวมมอจากประชาชน - เจาหนาทขาดความรบผดชอบ

- ขาดความตอเนองของเจาหนาทในการลงพนทในชมชน

- ขาดงบประมาณ - ขาดสถานทในการดาเนนงาน

- นโยบายไมชดเจน - ขาดจตสานกในการพงตนเอง

กลมท 6 กลม แอคทพ (Active) ปญหาในการทางานรวมกบชมชนในการจดการมลฝอย ดงน

- ขาดความรความเขาใจในเรองการจดการมลฝอย

- ขาดผนาชมชนทเขมแขง ทาใหประชาชนในชมชนขาดความเขมแขง

- ความหลากหลายทางดานความร วฒนธรรม

- เจาหนาทไดรบการมอบหมายในภารกจทเยอะ ทาใหไมเตมทในการดาเนนงาน

- สถานทไมอานวย - ประชาชนไมใหความรวมมอ

- ชมชนไมตระหนกถงความสาคญ - แรงจงใจ เชน วสด อปกรณ งบประมาณ

กจกรรมท 4 กจกรรมในหวขอเรอง “การบอกใบวาดภาพ”

17

กจกรรมนมวตถประสงคเพอใหผเขารบการอบรมเรยนรเกยวกบการถายทอดนโยบาย ตงแตระดบผบรหาร

ระดบสงจนลงมาสระดบเจาหนาทผปฏบตวา รบทราบนโยบายชดเจนและถายทอดสการปฏบตไดดเพยงใด อะไรทเปน

ปญหาอปสรรค

จดกลม จานวน 12 กลม ทากจกรรมโดยมภาพตนแบบ 1 ภาพ และใหแตละคนในกลมไดรบคาสง ดงน

A : ดภาพตนแบบแลวบอกตอ B (อยในบรเวณทจากด หามเขาไปในหอง หามจดรายละเอยดภาพ)

B : วงเขา – ออกหองได ฟง A บอก จารายละเอยดภาพมาบอกกบ C

C : อยกบท วาดภาพตามท B บอก และวาดรป

D : เอามอไขวหลง ดภาพตนแบบได วงเขาออกได แตหามพด ทาไดแตพยกหนา/สวนหนา

สรปผลการดาเนนกจกรรมในแตละกลม

รปตนแบบ รปทวาด

A : ดภาพตนแบบแลวบอกตอ B (อยในบรเวณทจากด หามเขาไปในหอง หามจดรายละเอยดภาพ)

B : วงเขา – ออกหองได ฟง A บอก จารายละเอยดภาพมาบอกกบ C

C : อยกบท วาดภาพตามท B บอก และวาดรป

D : เอามอไขวหลง ดภาพตนแบบได วงเขาออกได แตหามพด ทาไดแตพยกหนา/สวนหนา

สรปผลการดาเนนกจกรรมในแตละกลม

ความรสกของผเขารวมสมมนาในแตละหนาททไดรบ

A : อดอด หนกใจ เหนอย B : สบสน ลาบากใจ งง

C : ไมเครยด เหนอย สบสน กงวล D : จาไมได

สรปผลทไดรบจากการเรยนรในกจกรรมวาดภาพ

18

1. การทางานแบบมสวนรวม 6. ความรประสบการณทแตกตาง

2. ทางานทนเวลา 7. ควรเขาใจในโจทย/นาท/รเปาหมายชดเจน

3. หวโขนแตละหวตองมการสอสาร 8. ความตงใจในการสอสารชดเจน

4. การบรหารงาน วางแผน ควบคม สงการ 9. การรบนโยบายการวางแผน การประสานงาน

5. การควบคมอารมณ 10. ควรมการประเมนผลชดเจนหลงปฏบตงาน

กจกรรมท 5 กจกรรมในหวขอ “ครสมพรสอนลง”

จดกลมดวดทศนเรอง ครพรสอนลง ซงเปนกระบวนการทเรยกวาใหความรกกอนใหความร และการเรยนร

จากการปฏบตจรงผเขารบการอบรมสามารถนาความรทไดรบมาแลกเปลยนความคดเหนในกลมของตนเองและกลม

อนๆ ระดมความคดเหนในกลม สงตวแทนนาเสนอ ดงน

กลมท 1 กลมเรยนร

1. การใหความรกกอนใหความร

2. ควรมการวางแผนเปนลาดบขนตอนกอนการเรยนร

3. เรยนรจากสงทงายไปหาสงทยาก

4. ทกขนตอนควรมการประเมนผลและตดตาม

5. ความพยายามนาไปสความสาเรจ

6.เรยนรจากประสบการณทเกดขนจรง

กลมท 2 กลมผเสอกบดอกไม

1. มการวางแผนจากงายไปยาก

2. ศกษาขอมลพนฐานของกลมเปาหมาย เชน การศกษา อาย อาชพ พฤตกรรม

3. ตองมความอดทนใหความรก ความเขาใจ

4. ใชวธการสอนใหเหมาะสม เชน การทาใหด พดใหคด

5. ใหเรยนรโดยใชประสบการณตรง

6. ประเมนผลทกขนตอนอยางตอเนองและสมาเสมอ

กลมท 3 กลมดอกรก

1. การทางานควรมความรและมใจรก ความอดทนและเอาใจใส

2. มการวางแผนทางาน จดลาดบขนตอนการทางาน

3. ผนาควรทาเปนแบบอยางและเรยนรรวมกน

4. รจกการแกไขปญหาเฉพาะหนาและจดการแกไขปญหาอยางเปนระบบ

5. การตดตามและประเมนผลอยางตอเนอง

6. ศกษาสภาพแวดลอมและพฤตกรรมของการดาเนนชวต

กลมท 4 กลมดอกสม

19

1. ผนาตองเปนตนแบบ ใหกบผปฎบต

2. สรางความคนเคย เขาใจในกลมเปาหมาย

3. การทางานใหสาเรจ ควรมการวางแผนอยางเปนระบบ

4. ความพยายามอยทไหน ความสาเรจอยทนน

5. ประเมนผลในแตละขนตอนของการปฏบต

กลมท 5 กลมดอกไม

1. ความอดทน 4. มความรและสามารถนามาปฏบตไดจรง.

2. ความรกความเมตตา 5. การประเมนผล

3. กระบวนการสอน งายไปยาก

กลมท 6 กลม19-92

1. ผนาตองเปนตวอยาง

2. คดได ทาเปน

3. ไมกาหนดกรอบเวลา

4. สรางทกษะอยางตอเนองจากงายไปยาก

5. เรยนรจากการปฏบตจรง

5. ความรกความอดทนตอภารกจ

6. การศกษาพฤตกรรม ลกษณะนสย

กลมท 7 กลมดอกรก

1. ความรกความอบอนใหเกดความศรทธา

2. ความไววางใจ สรางความคนเคย

3. การสอนตองใชเวลาและปฏบตเปนตวอยาง

4. การเรยนรตองมกระบวนการและขนตอน

5. การเรยนรจากการปฏบตจรง

กลมท 8 กลมทานตะวน

1. ความเอาใจใส ความจรงใจทมตอเพอนรวมงาน

2. เขาใจธรรมชาตของผรวมงาน

3. มการเรยนรเปนขนตอน เรมตนจากขนตอนงายไปยาก

4. มการประเมนผลทกขนตอน

5. มความอดทน พยายามไมทอ

6. ตองลงมอทาเปนแบบอยางและตอเนอง

กลมท 9 กลม TOP-TEN

20

1. ความรกในสงททา

2. ความอดทน/ความพยายามในการถายทอด

3. มการประเมนผลความสาเรจ

4. รวถชวต/พนฐานของผเรยนเพอนามาประยกตใช

5. ผนาตองมความรความเขาใจ สามารถปฏบตใหเหนเปนตวอยางได

6. การถายทอดตองทาเปนกระบวนการงายไปหายาก

7. การเรยนรของกลมเปาหมายใชระยะเวลาแตกตางกน

8. เลอกกลมเปาหมายใหมความเหมาะสม เชน วย

กลมท 10 กลม SEVEN TEAM

1. การใหความรก

2. การใหอภย

3. มการวางแผน และเรยงลาดบขนตอนการทางาน

4. การสรางความสมพนธ

5. ความอดทน

6. การเรยนรและแกไขขอผดพลาด

สรป หลกการใหความร คอการใหความรกกอนใหความร การสรางกระบวนการเรยนรจากการ

ปฏบตจรง ทาจากงายไปหายาก ทาทละอยาง ดาเนนการอยางเปนระบบเปนขนเปนตอน

กจกรรมท 6 กจกรรม ALS เครอขายและการแลกเปลยนประสบการณ

- เรยนรอะไร รสกอยางไร ประยกตใชอยางไร - ตองพดความจรง

- การแกไขปญหา - คดในใจคนอนไมร

- การรบฟงความคดเหนของคนอน - จรงใจในการแกไขปญหา

- การกลาบอกปญหา เพอไดรบคาแนะนา - สรางบรรยากาศในการพดคย

- ไดความมนใจ - เขาใจและรจรงในเรองทจะสอสาร

- เจาหนาทของรฐพดความจรง และจรงใจ

วนท 10 กมภาพนธ 2554

21

สรป การแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนในลกษณะการใหคาปรกษาแนะนา ซงจาเปนตองแลกเปลยนความคดเหน

และการใหคาแนะนา ซงผใหคาแนะนาและผรบคาแนะตองใชทกษะการฟงและซกถามเพมเตมใหเกดความชดเจน เพอ

นาขอมลทไดมาประมวลผลและใหคาแนะนาเมอผ รบคาแนะนาพรอมทรบคาแนะนาแลว แตผทตดสนใจเลอกทาตาม

คาแนะนาคอผ รบคาแนะนาวาจะทาตามคาแนะนามากนอยเพยงใด ซงผใหคาแนะนาอาจจะตองตดตามวาเขาทาตามท

เราแนะนาหรอไมและมปญหาอปสรรคใดบาง และใหคาแนะนาเพมเตม

กจกรรมท 7 กจกรรมกงลอสทศ (Celtic Wheel)

สงทมอทธพล

การอบรมเลยงด ผคนรอบขาง สงแวดลอม วฒนธรรม

E อนทรย, ธาตลม รกอสระ ชอบเรยนร พบ เลนสงใหมๆ สรางสรรค ไมอยในกรอบ

W หม, ธาตดน เปนเหตเปนผล ทศทางของผเตรยมการ มระบบระเบยบ

ทาซ าไดด ไมชอบเปลยน รอบคอบระมดระวง

N เหนอ, กระทง, ธาตไฟ ฐานกาย ยตธรรม มงมน ลย ส เรว ลงมอทา

กลาเผชญ รกพวกพอง ใหคณคากบความสาเรจ

S หน, ธาตนา ฐานใจ เชอมสมพนธ ดแลผคน ไมกลาเผชญ ปฏเสธไมเปน

ออนโยน, ยอม ประนประนอม ใหคากบ อารมณความรสก

สรป โดยพนฐานของคนในสงคม มธาตทง 4 ในตวเองอยในระดบทแตกตางกน ทง E อนทรย (ธาตลม), W

หม (ธาตดน),N เหนอ กระทง (ธาตไฟ) และ S หน, (ธาตนา) ซงในแตละธาตมทงจดแขงและจดออนในตวเอง ใน

องคกรตางๆ จงจาเปนตองมทงสธาตเพอนาสวนดของแตละธาตมาหลอมเขาดวยกนและรวมกนทางานตางๆให

บรรลผลสาเรจได

N

E

S

W

วนท 11 กมภาพนธ 2554

22

กจกรรมท 8 กจกรรมในหวขอ “องคประกอบการจดการฝกอบรม”

ดาเนนกจกรรมโดยใหผเขารบการสมมนาฯ รวมกนแสดงความความคดเหนเกยวกบการ

องคประกอบของการจดการฝกอบรม การระดมความคดเหนเกยวกบสงทตองคานงถงเมอดาเนนการฝกอบรมจากผเขา

รบการสมมนา ดงน

1. หวขอการฝกอบรม 8. จานวนผเขารบการอบรม

2. หลกสตรการฝกอบรม 9. กจกรรมการฝกอบรม

3. วตถประสงคการฝกอบรม 10. เอกสารประกอบการฝกอบรม

4. สถานทการจดฝกอบรม- ทพก

11. ผลสาเรจ (หลงการฝกอบรม)

- ประโยชนทคาดวาจะไดรบหลงจากการฝกอบรม

5. ผจดการฝกอบรม

- หลกการและเหตผล

- การประสานงาน

12. งบประมาณการฝกอบรม

13. อนๆ ปญหาอปสรรคอน คาสง ยานพาหนะ

อาหาร

6. วทยากรในการฝกอบรม

7. กลมเปาหมายการฝกอบรม

องคประกอบหลกของการจดการฝกอบรม

1. ใครจดอบรมจดการ 3. ฝกอบรมเพออะไร

- จะใชวทยากรประเภทไหน

2. จดการฝกอบรมอะไร 4. จดการฝกอบรมแบบไหน

การทางานในสภาพทไมพรอม (ปจจยทจะตองทาการพจารณาประกอบการจดฝกอบรม)

- สภาพอากาศ เชน อากาศรอน ฝนตก

- สถานทในการจดฝกอบรม ในแตละพนทแตกตางกน

แนวทางการดาเนนการ

จะตองทาใหดทสดในหนาทของผดาเนนการจดการฝกอบรมตามทไดวางแผนดาเนนการเอาไปประเมนผลใน

การจดฝกอบรมหลงจากดาเนนการเสรจสนเพอหาขอบกพรองเพอนามาปรบแกในโอกาสตอไป

สรปภาพรวมในการจดฝกอบรม

1. การจดเตรยมการฝกอบรม 5. การคดเลอกวทยาการ

2. การประชาสมพนธ 6. การฝกอบรม (ในแตละวน/ตองปรบเปลยน

กจกรรมใหเหมาะสมตามสถานการณ )

3. การคดเลอกผเขารบการอบรม 7. การตดตามประเมนผลการฝกอบรม

23

4. การวางรปแบบการฝกอบรม

การเปนวทยาการทด

1. มอะไรขาดจะตองเตม 2. มอะไรเกนเราตองลด 3. มศกยภาพอะไรทยงไมไดใช

บรรยากาศ

การออกแบบการสรางบรรยากาศใหผรบการอบรมรสกปลอดภย การยดหยน

ประเดนหลกทสาคญของการจดการฝกอบรม

- ใจ - รจก - ฟง - พด

- เชอมโยง - จบประเดน - กระตน - คาถาม

กจกรรมท 9 บทบาทของวทยากรกระบวนการ

ขอคานงในการจดการฝกอบรม

1. การจดเตรยมการฝกอบรม

1.1 จดทมงานฝกอบรม 1.4 จดเตรยมงบประมาณ

1.2 กาหนดวตถประสงคของการอบรม 1.5 ประชมคณะกรรมการจดเตรยม

1.3 ขออนมตการฝกอบรม 1.6 เลอกสถานท

2. ประชาสมพนธการฝกอบรม

2.1 เตรยมใบสมคร 2.3 เตรยมเอกสารประชาสมพนธ

2.2 แจกจายใบสมคร 2.4 ประชาสมพนธตามสอตาง ๆ

3. คดเลอกผเขารบการอบรม

3.1 เตรยมแนวทางการคดเลอก 3.4 คดเลอก

3.2 แนะแนวใหกบคณะกรรมการคดเลอก 3.5 ยนยนการตอบรบกบผผานการคดเลอก

3.3 กลนกรอง

4. การวางรปแบบการฝกอบรม

4.1 วางรปแบบ (ปรบรปแบบ) การฝกอบรม 4.3 เตรยมเอกสารประกอบ

4.2 ประชมคณะกรรมการฝกอบรม 4.4 แปลเอกสารประกอบ

5. คดเลอกวทยากร

5.1 ตดตอวทยากร 5.3 แนะแนวทางใหกบวทยากร

5.2 ประชมกบวทยากร 5.4 จดเตรยมสญญา

6. การฝกอบรม

6.1 เตรยมหลกสตรการฝกอบรมในแตละวน 6.3 เตรยมวสดการฝกอบรม

6.2 เตรยมอปกรณในหองฝกอบรม 6.4 เตรยมเครองมอการฝกอบรม

7. ตดตามดแลและประเมนผลการฝกอบรม

7.1 เตรยมประเมนผลประจาวน 7.4 เตรยมการประเมนผลโดยรวม

7.2 เตรยมการประเมนผลกอนการฝกอบรม 7.5 เตรยมการประเมนผลหลงการฝกอบรม

7.3 เตรยมการประเมนผลระยะกลางของการฝกอบรม 7.6 รวบรวมเอกสารประกอบการฝกอบรม

บทบาทของวทยากรกระบวนการ

24

ในการสงเสรมการมสวนรวมและขบวนการประชาคม โดยเฉพาะการจดเวทประชาคม การประชมกลมตาง

ๆ จาเปนจะตองมผทจะทาใหเกดผลตามจดมงหมายโดยรปแบบตาง ๆ จงเกดคาทใชเรยกผททาหนาทน วาวทยากร

กระบวนการ (Facilitator) ซงในความหมายตรงตามรากศพท แปลวา ผททาใหเกดความสะดวกหรอผททาใหเกดความ

งาย ซงในความหมายของการเรยนร นาจะหมายถงผทเอออานวยใหเกดการเรยนร สวนความหมายทเปนคาจากดความ

นนมผใหนยาม ดงน

วทยากรกระบวนการ (Facilitator) คอ คนกลางทชวยจดและดาเนนงานการพบปะ ประชมอบรมใหเกดการ

คดทเปนระบบ มอสระทางความคดและสามารถสอสารทาความเขาใจกนอยางตรงไปตรงมา ดวยการใชเทคนคและ

กระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมเปนหวใจสาคญ นอกจากนวทยากรกระบวนการยงชวยสรางเสรมบรรยากาศแหง

มตรภาพ ความรวมมอทจรงใจ จรงจงและขจดอปสรรคทางวฒนธรรมททาใหการคดและการสอสารขาดประสทธภาพ

(ทวศกด นพเกษร : 2542)

วทยากรในความหมายเดม วทยากรกระบวนการ (Facilitator)

1.เปนครนกบรรยาย (Lecturer) 1.เปนครฝก (Coach) ตงคาถาม/สะทอนความคด พรอมให

คาปรกษา

2.เปนผนาความรมาให เนนการถายทอดและการฟง 2.เปนผจดกระบวนการใหเกดความร เนนการแลกเปลยน

เรยนร (ตองเตรยมขอมลความรมาดวย แตไมจาเปนตอง

สอน/ถายทอด)

3.มเปาหมายใหผฟงเชอในสงทนาเสนอ 3.มเปาหมายใหรเรม เกดความร ความคดใหม

4.วทยากรเปนศนยกลาง 4.ผเขารวมกจกรรมการเรยนเปนศนยกลาง

5.เปนผตดสนการเปลยนแปลงของผเขารวมกจกรรม 5.เปนเพยงกระจกสะทอนใหผเขารวมกจกรรมการเรยนร

เปลยนแปลงตนเอง

6.ความสาเรจตามวตถประสงค เปนความรบผดชอบ

ของวทยากร

6.ความสาเรจตามวตถประสงค เปนความรบผดชอบของ

ผเขารวมกจกรรมการเรยนรรวมกนกบวทยากร

7.การสอสารทางเดยว 7.การสอสารสองทาง

8.มความรเชยวชาญเฉพาะดาน 8.มความรเปนสหวทยาการ(องครวม)

9.ตองตอบคาถามไดมกอยาง 9.ไมจาเปนตองเปนผรทกอยางความรอยทการเรยนรรวมกน

10.สนใจใหรบความร พงพาวทยากร 10.สนใจใหเกดกระบวนการเรยนรรวมกน นาไปสพลง

ทวคณและการพงพาตนเอง

11.มงกระดบตวความร 11.มงยกระดบความคด

12.มกเปนระบบปด และไมยดหยน 12.เปนระบบเปดและยดหยน

13.สนใจเนอหามากกวากระบวนการ 13.ใหความสนใจตอกระบวนการ การปฏสมพนธและการ

เกดความรและวธการทางานของผเขารวมสมมนาใหม ๆ

มากกวาการมารบฟงเนอหาเพยงอยางเดยว

เอกสารสวนท 2 สถานการณทเหมาะสมในการใชวธการมสวนรวม

25

(Situations to Apply the Approach)

ในเรองของการใชสถานการณทเหมาะสมในการใชวธการมสวนรวมอาจเกดคาถามวาสถานการณใดบางท

เหมาะสมสาหรบการประยกตใช Participatory Approach มขอจากดหรอไมถาพจารณาตามกลมของผเขารวมหรอ

ประเภทของเนอหา (รายละเอยดจะชแจงในเอกสารสวนท 3) อยางไรกตามถาเปนสถานการณเกยวกบการเรยนร การฝกอบรม

และการวางแผนแลว Participatory Approach จะมสวนชวยไดมากทสด

สถานการณทเกยวกบการฝกอบรมและการเรยนร (Training and Learning Situations)

ในสถานการณนระดบความรเบองตนและความเหมาะสมของเนอหาวชา เปนสงทสาคญมากเราสามารถ

จาแนกไดเปนสองกรณ

(1) เนอหาวชาทผเขารวมมประสบการณอยแลว

ถาเนอหาวชาเปนเรองราวทกลมผเขารวมมประสบการณอยแลว จดประสงคของการพบปะคอการแลกเปลยน

ประสบการณ ซงจากการและเปลยนน นาจะเกดองคความรใหมขนมาได ถาบคคลเหนวาในสถานการณท

คลายกนบคคลอนมการแกปญหาอยางไร เขาจะไดความคดในการแกไขปญหาของเขาเอง จากผลรวมของ

ประสบการณทงหมด กลมไมเพยงเพยงแตจะไดหลกการแตหากได Know-how ในการนาไปใช ซงลวนแลวแต

ไดมาจากความเคลอนไหวของขอมลและความคดสรางสรรคในระหวางกลมผเขารวมและจาก team

moderatorsเพราะไมไดมการกาหนดแนวทางไวลวงหนา แตจะเกดขนในระหวางการอภปราย

(2) เนอหาวชาทอยนอกเหนอจากประสบการณและความรของผเขารวม

การฝกอบรมนนจะประกอบไปดวยเนอหาวชาหลายสวนซงอาจจะใหมเอยมถอดดามสาหรบกลมผเขารวม

ดงนนจะไมใชวธการอภปรายแตจะเปนการเรยนรแทน เพราะจะไมสามารถเกด Know-how ไดในการอภปราย

โดยผทไมมความรหรอประสบการณ ในกรณเชนนเรายงสามารถใชวธการมสวนรวมได โดยอาจใชวธ

การศกษาหรอกจกรรม เพอสรางประสบการณ ความคนเคยตอเนอหากอน ซงจะทาใหมองเหนภาพความ

เปนจรง ถอเปนขนตอนพนฐานกอนจะประยกตใชและอภปรายใน Know-how ใหมๆ ในกรณของการ

แลกเปลยนประสบการณหรอการฝกอบรม สภาพการทางานจรงของผเขารวมจะเปนตวกาหนดเนอหา ซงถา

วทยากรทราบปญหาในรายละเอยด วทยากรควรทราบถงทางแกไขทเหมาะสม แตกอนอนควรตองเรยนรจาก

ผเขารวมกอนทจะใหการฝกอบรมอยางมประสทธภาพได และนคอรปแบบของการฝกอบรมแบบมสวนรวม

สถานการณเกยวกบการวางแผน (Planning Situations)

การจะแกไขปญหาทสลบซบซอนตองอาศยการตดตอสอสาร (Communication) การวางแผน (Planning) และการ

ตดสนใจ (decision – making) ยงมคนมากเทาไร กลมผลประโยชนหรอสถาบนเกยวของมากเทาไร สถานการณจะยง

ยากขนเทานน คาถามมอยวาควรจะใหมผคนเกยวของมากหรอนอยในกระบวนการวางแผน การยอมใหใชสวนการออกเสยง

ในการตดสนใจนน อาจเปนสาเหตแหงการอภปรายทเปนการโตเถยง ตวอยาง ทง 3 สวนตอไปนจะชใหเหนถง “ความ

จาเปนแกมบงคบแบบมสวนรวม” (participation dilemma)

การตดตอสอสาร : ถาการมสวนรวมหมายถง one man = one vote การมสวนรวมแบนนเกดขนไดในกลมเลกใช

หรอไม? ปกตแลวในกลมใหญการตดตอสอสารจะเปนแบบทางเดยว วทยากรจะใชบทบาททม

อยในการเปลยนแปลงกลมผเขารวมใหเปนกลมทเปดรบเพยงอยางเดยว ซงแนนนอนวาถามใคร

ระงบสทธการพดของเรา การตดสนใจจะเกดขนไดยากมาก

26

การวางแผน : ปญหาทซบซอน จะตองอาศยความหลากหลายในแนวทางการวางแผน แตสวนมากรายงานฉบบ

ใหญๆ จะถกเกบไวในลนชก ถงแมวาจะมแนวความคดทสรางสรรคดๆ หรอแนวทางการ

แกปญหาทเปนไปไดแตผคนมกจะไมเขาใจและไมมเวลาจะอานอกดวย

การตดสนใจ : การตดสนใจทสามารถทาไดรวมกนหรอไม? บอนครงทคณะกรรมการจะตดสนใจวางอะไรควรทา?

โดยใคร? และหลงจากนนอาจจะพบวาผลของมนไมเปนไปดงทคาดหวงไว เพราะอาจจะมความ

เขาใจผด การตอตาน ความไมใสใจและความขดขวางเกดขนได

เพอการแกไขปญหาทซบซอน เราตองการบางสงทมากกวาการแกไขปญหาดวนเทคนคหรอโดยวธการ เราควร

พจารณาวาบคคลเปนสวนสาคญในกระบวนการวางแผนไมใชสงของทจะผลกดนไปทางใดกได และเราควรตระหนกวา

เปนการยากสาหรบบคคลทจะเปลยนทศนคตของเขา ทจรงแลวการตอตานการเปลยนแปลงในยงคงมอย ดงนนจงเปนการ

ยากเหลอเกนเมอตองมการเปลยนแปลงทศนคตในกลมใหญ แตถาเราจะเปลยนแปลงความเปนจรงทเกดขนน เราตอง

เปลยนกระบวนการวางแผน การปฏบตตลอดจนการประเมนผลไปยงการเรยนรรวมกน การจะไดมาซงสงเหลานเราควร

จะใหผเขารวมไดทาตามแนวคดและเชอมโยงพวกเขาในการปฏบตรวมกน โดยวธการเชนนสงทเกดขนคอพวกเขาจะ

ไดรบความรและประสบการณ ตลอดจนการเสรมความมนใจและการตดสนใจทด

ในกรณน Participatory Approach ถอเปนพลวตซงจะเหนไดจากในสถานการณทมปญหาซบซอนเกยวของกบ

หลายคน เราจะสามารถไดสงทเรยกวาการแกไขปญหาทเปนไปไดและยงยน โดยกลมผเขารวมทมประสทธภาพเทานน

กลมของผเขารวม (Groups of Participants)

ในหลายกรณการอภปรายทเกดขนจะมความเหมาะสมสาหรบกลมเปาหมายเฉพาะ แตจากประสบการณแลว

ปรากฏวาทกคนพรอมทจะใหความรวมมอ สามารถใช Participatory Approach ได มหลายเหตการณทแสดงวาวธการ

นสามารถบรณาการกลมทมสวนประกอบทหลากหลาย และพสจนแลววาใชไดจรง ความตอตานทเกดขนนนสวนใหญ

จะมาจากพวกทเรยนตวเองวา “ผเชยวชาญ” (specialists)

อยางไรกตามแมกระทงกลมทไมสามารถอานออกเขยนได กยงสามารถประยกตใชวธการนไดเชนกน โดยใช

กราฟหรอรปภาพ ซงจะทาใหเขาสามารถมองเหนถงภาพรวมไดทวาวธการนทไดกลาวถงตามหลกแลวจะใชสาหรบผท

เขยนได และสามารถใชไดทงในการประชมสานกงานหรอการประชมระดบชาต

บทบาทของวทยากร (The Roles of the Facilitator)

การพฒนาในวธการมสวนรวมทผานมาไดแสดงใหเหนถงวาความไมสาเรจไมไดขนอยกบเทคนคการ

ตดตอสอสารเทานน แตขนอยกบสงทสาคญทสดคอ “ทศนคต” ของวทยากร ซงมความแตกตางไปจากการเปนคร

อาจารย หรอหวหนางาน ในการฝกอบรมนนโดยเฉพาะผทเกยวของกบผเขารวมกลมใหญ เราจะม Team of Facilitators

ทมบทบาทตางกน ระหวางผดาเนนรายการ (moderator) และวทยากร (resource person) กลาวคอ

● ผดาเนนรายการ (moderator) จะมบทบาทในการชวยกลมอธบาย ใหคาจากดความ กาหนดขอบขาย

เกยวกบวตถประสงค เปาหมาย และอานวยความสะดวกใหหาคาตอบ หรอคลคลายแนวทางในการแกไข กระตนเรงเรา

ใหเกดประโยชนการเรยนรและตดสนใจ แตไมกาวกายเรองของเนอหาทอภปราย

● วทยากร (resource person) จะมบทบาทในการจดหาเตรยมใหขอมลเฉพาะสาหรบกลม ชวยใหผเขารวม

เกดความเขาใจเกยวกบหวขอทอภปราย ตลอดจนชวยเหลอในการคนหาทางเลอกตางๆ ในการแกไขปญหา

บคคลคนเดยวกนอาจจะเปนทงผดาเนนรายการและวทยากรได แตไมควรเลนทงสองบทบาทในเวลาเดยวกน

ถาหากในบางครงม Facilitator เพยงคนเดยว อยางไรกตามจะเปนความเหมาะสมมากกวาหากมทมทสามรถเปลยน

บทบาทหนาทกนได ซงเปนคนทเปน Facilitator ควรพจารณาวา

27

เนองจาก

ผดาเนนรายการ (Moderator)

ผดาเนนรายการมหนาทดงนในวธการมสวนรวม (Participatory Approach)

๏ ระดมพลงแหงการสรางสรรคและความรทเขารวมมอย โดยการเปดชวงเพอใหแสดงบทบาท/ปฏกรยาอยางคกคก

สาหรบทกคน

๏ เลอกเทคนคทเหมาะสมเพอปรบความสมพนธเกยวกบเนอหาใหเขากบปญหาทแทจรงของผเขารวม

๏ จงใจโดยกรใชคาถามตอผเขารวมและหลกเลยงการกาหนดภาระหนาท

๏ สรางบรรยากาศทผอนคลายและไมเปนทางการ ใหกลมผเขารวมเกดความมนใจ

๏ ชวยหรออานวยความสะดวกใหเกดการแลกเปลยนขอมลหรอแนวทางการแกไขในระหวางการอภปรายใหงายขน

ไมรวมในการอภปรายโดยตรง แตใชวธการถามคาถามกบคนอนๆ

(No one – way information!!)

๏ ถาจาเปน ควรกระตนการอภปรายมากขน เพอใหเผยขอขดแยงทซอนอย ซงจะทาใหทกความคดเหนมความ

โปรงใสและเปนการเขาถงบรณาการสาหรบกระบวนการทางานของผเขารวมไดดขน

๏ แนะนากฎระเบยบและเทคนคของวธการมสวนรวม ใหขอเสนอเพอความเปนเอกภาพของกลมและถามถงความ

เชอมนในวธการตลอดจนใหความสนบสนนและความรวมมอ

๏ เพอความชดเจน ผดาเนนรายการควรอธบายคาถามอยางระมดระวงและควรทาใหผเขารวมมองเหนขนตอนในการ

ทางาน ซงจะทาใหผเขารวมเขาใจบทบาทของผดาเนนรายการ วตถประสงคหลกคอทาใหกลมสามารถทางาน

ดวยตนเองอยางอตโนมต โดยมการแทรกแซงนอยทสดเทาทจะเปนไปได

๏ เพอใหเกดการมองเหนภาพรวมกนทงกระบวนการ ผดาเนนรายการ ตองย าถงขนตอนสดทายทใหดาเนนการ

ตอไป เพอบรรลวตถประสงคน ควรตดภาพโครงสรางของโปรแกรมไวทฝาหองประชม

๏ เพอรกษาการตดตอสอสารทแนนฟอนกบกลม จาเปนตองม Co-moderator ในการสงเกตภาษากายของกลม

กระบวนการกลม ตลอดจนภาพรวมของการอภปราย

๏ หลกเลยงการอภปรายของวธการในระหวางอภปรายเนอหา

๏ หามตอบสนองโดยตรงตอขอวจารณหรอขอขดแยง

๏ หามแกตวเกยวกบกฎในการดาเนนรายการ ถาผดใหยอมรบกบกลม

วทยากรทกคนคอผเขารวม และผเขารวมแตละคนคอวทยากร

ไมมใครรทกเรอง ทกคนรบางเรอง

ผดาเนนรายการตองมความยดหยน โดยการปรบโปรแกรม ใหเขากบความตองการของผเขารวมใหไดมากทสด แต ตองชใหเหนถงผลของการเปลยนแปลงนน

28

ทศนคต (Attitude)

๏ ความคดเหนของเราจะสะทองไปยงกลมเสนอโดยไมรตว ตองรจดออน จดแขงของตนเอง

๏ ตองม “เสาอากาศ” ทจะรบรความรสกสวนตวของผเขารวม

๏ ถายอมจโจมใหเขาใจวาเราเปน “แพะรบบาป” เกยวกบเรองทกลมไมตองการอภปราย

๏ ถอยออกมาจากความตองการของตนเอง จาไววาบทบาทของเราคอผดาเนนรายการ เรามหนาทอานวยความสะดวกให

พวกเขาคนพบแนวทางของตนเอง ซงเปนทางหลกเลยงการใชบทบาททผดในการประเมนและตดสนความคดเหนของ

ผเขารวม

วทยากร (Resource Person)

หนาทของวทยากรจะแตกตางจากผดาเนนรายการ ถาFacilitatorเปนวทยากรจะเปนการเหมาะสมกวาถาจะม

Facilitatorอกคนเปนผดาเนนรายการ

๏ วทยากรจดหา เตรยมและใหขอมลเบองตนสนๆ เกยวกบเนอหาวชาหรอปญหาเฉพาะเมอใดกตามทเปนความ

ตองการของผเขารวมหรอทกาหนดไวในโปรแกรมการนาเสนอภาพรวม/ขอมลจะตองตามดวยการอภปรายของ

กลมเสมอโดยผดาเนนรายการ

๏ วทยากรจะตองไมยดเยยดขอมลใหกบผเขารวม โดยผลกดนไปในทศทางทตนตองการแตขอมลทใหนนควรถก

“ยอย” โดยกลมผเขารวม

๏ วทยากรตองเขารวมตลอดเวลาในชวงการประชมสมมนา ซงตองพรอมทจะนาเสนอขอมลทตองเตรยมไวแลว

ลวงหนา ถาจะนาเสนอเฉพาะชวงแลวผเขารวมจะไมอยากถาม

๏ ในสถานการณทเนนวธการมสวนรวมวทยากรทกคนพงสงสยวาตนเองเปนผเขารวมคนหนงดวย และใชกฎเกณฑ

เดยวกนในการอภปราย ซงในโอกาสนวทยากรกสามารถเรยนรจากผเขารวมคนอนๆ ดวยเชนกน

The Team of Facilitators

วทยากรและผดาเนนรายการจะสรางทมของ Facilitators ในกรณของการฝกอบรมและถาเปรยบเทยบกบวธการ

ดงเดมแลว การครอบงาโดยคนใดคนหนงจะลดลงอตโนมต บทบาทในทมนมการเปลยนแปลงไดยกตวอยางเชน คน

ในทมคนใดคนหนงอาจมบทบาทเปนผดาเนนรายการ ซงจะรบผดชอบสาหรบการเตรยมการณการจดระบบงาน

ยาวธการดวยการประยกตใหกบผเขารวม

การเรยนรกฎไมเพยงพอ เราจะจดการไดกดวยการ ประยกตใชอยางอตโนมตเทานน

กฎแหงทศนคตงายในการพด แตยากในการปฏบต

ไมมใครรทกเรอง ทกคนรบางเรอง

29

ประจาวน เปนตน นอกจากนนการทมกลมเปาหมายทหลากหลายซบซอนและมระยะเวลาเกน 1 วน ควรจะม

Facilitators อยางนอย 2 คน แตสาหรบกลมทใหญมากจะตองใช Facilitators อยางนอย 3 คนใน 1 ทม กลาวคอ

๏ คนหนงคนเปนผดาเนนรายการ

๏ คนหนงคนควรเปนผชวยผดาเนนกายการและสงเกตทงกลมผเขารวมเองและปฏกรยาตลอดจนการนาของ

ผดาเนนรายการ

๏ และคนหนงจะเปนวทยากร

ในบางครงเราอาจจะใช ผเชยวชาญอยในทม เพอตอบปญหาเฉพาะเรอง แตผเชยวชาญนนตองเปน

หนงในทมดวยเชนกน ซงการทางานเปนทมนนตองอาศยการทาตามกฎเกณฑทยอมรบรวมกน ยอมรบความคดเหนของ

ผอน ตองมความเปนเอกฉนท และตองหาวธการในการทางานรวมกน

กจกรรมท 10 การแสดงความรสก/ความในใจ/แลกเปลยนความคดเหนหลงหลงเสรจสนการสมมนา

ดาเนนกจกรรมโดยใหผเขารบการสมมนานงลอมวงกน และใหแตละคนบอกความรสกทอยในใจ แสดง

ความคดเหน หรอขอเสนอของตนเอง ใหเพอนผรวมอบรมไดรบฟงและแลกเปลยนเรยนรจากความรสก แนวคดของแต

ละคน

ทกคนตองชวยเหลอกน

30

สรปผลการดาเนนการ CBM ในชมชน ในพนทกรงเทพมหานคร

จากผลการศกษาของธนาคารเพอความรวมมอระหวางประเทศญปน (JBIC)พบวาปรมาณมลฝอยของ

กรงเทพมหานคร ระหวางป 2545 – 2556 มแนวโนมเพมขน จาก 9,966 ตน/วน ในป 2545 เพมเปน 13,025 ตน/วน

ในป 2556 และเมอพจารณาจากองคประกอบขยะ พบวายงมวสดทสามารถนากลบมาใชประโยชนใหมไดในอตรา

ไมนอยกวารอยละ 80 โดยสามารถนามารไซเคลไดรอยละ 30-50 และนามาหมกทาปยไดรอยละ 45-50 หากมวธ

จดการทเปนระบบอยางครบวงจรจะสามารถเพมอตราการใชประโยชนจากขยะไดมากสามารถประหยดทง

ทรพยากรธรรมชาตและวตถดบทใชในการผลต รวมถงงบประมาณ ในการบรหารจดการ

แผนบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2552 – 2555 ยทธศาสตรการพฒนากรงเทพมหานครใหเปน

มหานครแหงสงแวดลอม ดานการลดปรมาณมลฝอย และการนาของเสยกลบมาใชประโยชน ซงมหลกการสาคญ

คอ ประชาชนในชมชนจะตองรวมคด รวมดาเนนการ และรวมแกไขปญหาทเกดขน

แนวคด “การจดการขยะมลฝอยโดยชมชน”(Community Based Solid Waste Management: CBM) ซงทา

การทดลองและศกษาโดยเทศบาลนครพษณโลก ภายไดการสนบสนนจากรฐบาลเยอรมน ผาน GTZ อนเปน

แนวคดทสอดคลองตามนโยบายการจดการมลฝอย ณ แหลงกาเนดตามหลก 3R และหลกการมสวนรวมของ

ประชาชนในการพฒนาชมชนและสงคม

CBM เปนองครวมของแนวคดในการจดการขยะแบบผสมผสาน ทมเปาหมายเพอลดปรมาณขยะ

ณ แหลงกาเนดขยะไดแก ครวเรอนตาง ๆ ในชมชนเมองเพอลดปญหา และลดตนทนของสวนอน ๆ ของการ

จดการขยะมลฝอย ในการดาเนนการใชแนวคดการใหประชาชนมสวนรวมคด รวมวางแผน รวมตดสนใจ และ

รวมแกไขปญหาในทกขนตอน มการตดตามประเมนผลอยางตอเนอง และทสาคญมขอบเขตของพนทดาเนนการ

ทชดเจน ประชาชนมการเกาะเกยวความสมพนธกน มการดาเนนกจกรรมของชมชนรวมกน มความปรารถนาท

จะชวยกนพฒนาชมชนใหเปนชมชนสะอาด นาอยนาอาศย ทาใหคณภาพชวตของประชาชนดขน

การจดการขยะมลฝอยโดยชมชน (Community Based Solid Waste Management : CBM) โดยเรมตงแต

ปงบประมาณ 2550

ป 2550 จดอบรมหลกสตรวทยากรการจดการขยะมลฝอยโดยชมชน ใหแกขาราชการกรงเทพมหานคร

จาก 50 สานกงานเขต และสานกสงแวดลอม รวม 60 ราย เพอเตรยมความพรอมของเจาหนาทในการลงพนท

เปนวทยากรกระบวนการสงเสรมการจดการมลฝอยโดยชมชน

ป 2552 ดาเนนการในชมชนนารองใน ในพนท 6 กลมเขตๆ ละ 2 ชมชน ซงเปนการดาเนนการใน

ลกษณะการวจยเชงปฏบตการควบคกบการสงเสรมใหเกดกระบวนการในการจดการมลฝอยตงแตตนทาง และ

จดระบบรองรบการจดเกบทกลางทางโดยสานกงานเขต เพอเขาสระบบกาจดทปลายทางอยางถกสขลกษณะ ผล

จากการดาเนนการในพนท 12 ชมชนนารอง พบวาประชาชนสวนใหญมความเขาใจกระบวนการจดการมลฝอย

โดยชมชนมากขน สามารถคดแยกและใชประโยชนจากมลฝอยเพมขนเมอเทยบกบกอนดาเนนการ คอ จากรอย

ละ 12 เปน รอยละ 40

31

แนวทางการดาเนนการ

การดาเนนการตามแนวคดการจดการมลฝอยโดยชมชน เปนการดาเนนการในกลมเปาหมาย

เฉพาะ ทมอาณาเขตชดเจน มการตดตอสมพนธกน เชนชมชน สถานศกษา สถานประกอบการ สถานท

ราชการ/รฐวสาหกจ โดยใชหลก CBM ประชาชนรวมคด รวมตดสนใจทกขนตอน ประชาชนเปนศนยกลาง

กระตนใหประชาชนสวนใหญเขารวมดาเนนการ มเปาหมายนาวสดรไซเคล และขยะเศษอาหารกลบไปใช

ประโยชนใหมากทสด

เปาหมายทกลมเปาหมายจะไดรบ

1. เปนชมชนตนแบบดานการจดการสงแวดลอมชมชน

2. เปนชมชนสะอาด สงแวดลอมด มภมทศนสวยงาม เพราะชมชนจดการถงขยะของ

ตนเองในบาน ขยะทตองทงเหลอนอยลง รถขยะเขาชมชนนอยครงเพราะไมมขยะทตองทงอก เหลอเพยง

ถงพลาสตก มการประดบตกแตงตนไมใหสวยงาม

3. ชมชนปลอดถงขยะ เพราะแตละบานมถงของตนเองแลว

4. เปนชมชนทพาหะนาโรคลดลง เศษอาหารถกนาไปใชประโยชน แหลงอาหารของหน แมลงสาบ

จงหายไปหากนทอน

5. เปนชมชนทมวถชวตพอเพยง และเปนมตรกบเปนมตรกบสงแวดลอม

6. เปนสวนหนงในการชวยลดภาวะโลกรอน

7. ประชาชนในชมชนมรายไดเพมขนจากการขายวสดรไซเคล การขายปยหมก ปยนาชวภาพ

การขายปลาทเลยงดวยเศษอาหาร

8. ลดรายจายคาธรรมเนยม โดยเกบวสดรไซเคลไปฝากไวกบธนาคารขยะชมชน หรอขายใหตลาดนด

รไซเคล แลวสะสมเงนไวจายคาธรรมเนยม

9. ชมชนมรายไดสาหรบการพฒนาชมชน โดยรวบรวมสวนตางเนองจากการขายในปรมาณมากๆ ไว

ใชในกจการของชมชน

ขนตอนการดาเนนการ

1. ประชมชแจงผบรหารเขต เจาหนาททเกยวของ

2. ประชมชแจงผนาชมชนใหเขาใจในหลกการ และขอความรวมมอในการเขาดาเนนการ พรอมลงนาม

MOU ระหวางชมชนกบสานกงานเขต

3. เกบขอมลกอนดาเนนการ 1) ชงนาหนก 2) แยกองคประกอบขยะ 3) ภาพถาย 4) จานวนเทยว

5) ขอมลพนฐานชมชน

4. สารวจขอมลรายหลงคาเรอน เพอสรางความคนเคย และสามารถเขาเยยมบานตดตามผลได โดย

สอบถามขอมลโดยใชแบบสารวจเปนตวชวย และคาถามสดทายถาจดประชมสะดวกสงผแทนเขารวมประชม

วนไหน และจะไดนดประชมเพอแนะนาการคดแยกของขายได เปนอนดบแรก

5. นดประชมโดยหาวนวางๆ ของประชาชนสวนใหญในชมชน เพอใหมผเขารวมประชมมากทสด

โดยขอความอนเคราะหกรรมการชมชนชวยนดวนเวลาและสถานทให

32

6. จดประชมครงท 1 ประชมชแจงโครงการ ชกชวนใหสรางวสยทศนชมชน แนะนาทางไปส

วสยทศนดวยการเรมตนแยกวสดทขายไดออกมากอนเปนอนดบแรก

6.1 แนะนาการแยกวสดรไซเคลประเภทตางๆ

6.2 แนะนาการขายวสดรไซเคลใหไดราคา แนะนาธนาคารขยะ

6.3 แนะนาตลาดนดรไซเคล

6.4 แนะนาการแปรรปผลตภณฑขายเชนกาบมะพราวนามาสบใสถงขาย

7. จดประชมครงท 2 หลงจากคดแยกของขายไดแลว 1-2 เดอน เพอใหเกดความคนเคย และสนกกบ

การแยกวสดรไซเคล และขายไดเงนมาใช โดยเฉพาะเดกๆ แมบาน

7.1.1 แนะนา สาธต วธหมกทาปยนาชวภาพ การทานายาทาความสะอาด

7.1.2 แนะนา สาธต วธหมกปยใบไม-กงไมโดยกวาดใบไมแหงมาหมกทาปยหมกใสถงขายได

หรอนาไปเปนวสดปลกผก ไมดอกไมประดบงอกงามด การทาปยหมกขาย

7.1.3 แนะนา สาธตหมกปยทาคาคระ แนะนาการนาเศษอาหารไปทาอาหารสตว

7.1.4 แนะนาการแยกเศษอาหารจากขยะทวไป

7.1.5 หลงจากประชาชนแยกเศษอาหารแลวตองมทไปของเศษอาหารไดทกวน เชนเทใสกองปย

หมกใบไมกงไม ใสตะกราปยหมกทาคาคระ หรอแยกบางสวนไป ทาปยนาชวภาพ หรอทาอาหารสตว

7.1.6 ตดตามผลวาการหมกปยสาเรจหรอไมมปญหาอยางไรบาง ชวยหาวธการแกไขอยางรวดเรว

7.1.7 เพมจานวนผทยงไมรวมโครงการโดยเขาไปเยยมเยยนทบาน พดคย และหาวธเชญชวนเขา

รวมโครงการ และตดตามอยเสมอ

8. จดประชมครงท 3 และ 4

• จดการถงขยะในบานตนเอง โดยแยกเปนถงขยะเศษอาหาร ถงขยะทวไป

สวนรไซเคลใสกลองหรอถงพลาสตกทใชแลวนากลบมาใชใหม และขยะอนตรายเชนแบตเตอร หลอดไฟ แยก

ไวอกถงหนง และนดวน เวลาเกบขยะทวไป และนดวนเวลาเกบขยะอนตราย สวนเศษอาหารแนะนาให

ประชาชนหมกปย หรออาหารสตว

• แนะนาถนนปลอดถง เพราะชาวบานสวนใหญมถงขยะในบานแลว ขยะรมถนน

จงไมจาเปนจงขอมตใหเกบถงรมถนนออกแลวปรบปรงภมทศนใหสวยงาม

• ปรบปรงภมทศนในชมชนดวยตนไมดอกไมประดบ ไมผลขนาดเลก พช

สมนไพร ผกสวนครวรวกนได แลวใชปยทไดจากการหมกเศษอาหารเปนปยบารงดน ไมตองซอปย

วทยาศาสตร หมกสารสะเดาไลแมลงแทนยาฆาแมลง เปนผกปลอดสารพษ

• จดรถเขาเกบตามเวลานดหมายเกบขยะแตละประเภทอยางเครงครด เพราะ

ประชาชนจะนาถงขยะมาตงรอทงทหนาบานในวน เวลาทนดหมาย ทาอยางเปนกจวตร ประชาชนจะคนเคย

และยนดรวมมอกบสานกงานเขต เพราะมความเชอมนวารถเกบขนเขาเกบตามเวลา และไมนาขยะทแยกไวไปเท

รวมกนอก

33

9. ตดตามผลการดาเนนการ สรปผลการดาเนนการ ดารงความย งยนโดยการสรางเครอขายชมชน

การเยยมเยยน การจดเกบตามเวลานดหมายตอเนอง

ปจจบนหลายเขตนาหลกการจดการขยะมลฝอยโดยชมชนไปประยกตใชกบกลมเปาหมายอนๆเชน

สถานศกษา สถานประกอบการ หนวยงานราชการและรฐวสาหกจ ไดเปนอยางด ประกอบกบแผนบรหาร

ราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2552-2555 ยทธศาสตรการพฒนากรงเทพมหานครใหเปนมหานครแหง

สงแวดลอม กาหนดกลยทธการลดปรมาณมลฝอย และการนาของเสยกลบมาใชประโยชน ซงกระจายความ

รบผดชอบไปทง 50 เขต และมงเนนการปรบเปลยนพฤตกรรมของประชาชนคดแยกขยะกอนทงรวมในถงขยะ

ซงจากการลงพนทพบวาประชาชนยงขาดความมนใจเกยวกบการคดแยกขยะ ดงนนจงมความจาเปนตองมการ

สอสารกบประชาชนในทกกลมเปาหมายดงกลาวขางตน ซงผทจะสอสารกบประชาชนในพนทเขตไดดกคอ

เจาหนาทของสานกงานเขตซงปฏบตภารกจบรการประชาชนตามหนาทของแตละฝายอยแลว สามารถนาความร

ดานการจดการขยะมลฝอยโดยชมชนไปแนะนาผนาหนวยงาน เจาของสถานประกอบการ ผนาสถานศกษา วด

และศาสนสถาน ผนาชมชน และประชาชนทวไปใหเขาใจหลกการจดการขยะมลฝอยและสามารถปรบเปลยน

พฤตกรรมมา คดแยกขยะกลบมาใชประโยชน จนกลายเปนวฒนธรรมใหมของคนไทยทคดแยกขยะกอนทงลง

ถงกลายเปนขยะ ลดการใชทรพยากรธรรมชาต และลดภาระของกรงเทพมหานครทตองนาไปกาจด

สภาพแวดลอมของเมองจะดขน ทาใหเมองนาอยอยางย งยน นบเปนพนฐานของการพฒนา

กระบวนการจดการขยะมลฝอยโดยชมชน(Community Based Solid Waste Management: CBM)

1 สงเสรมการมสวนรวมของประชาชน ใหมบทบาทสาคญในการจดการมลฝอยในชมชนของตนเอง โดย

การสรางความตระหนกในสภาพปญหา รวมคดคนหาแนวทางในการแกไขปญหา และตดสนใจเลอกวธการ

ดาเนนการจดการมลฝอยในชมชน และรวมดาเนนการตามแนวทางทชมชนกาหนดรวมกน และเมอพบปญหา

ชมชนจะรวมกนแกไขปญหาของชมชน

การทจะไดรบความรวมมอจากประชาชนในการคดแยกมลฝอย จาเปนตองมการสอสารกนอยางชดเจน

ระหวางสานกงานเขตกบชมชน ซงดาเนนการในรปของกระบวนการสรางการมสวนรวมในชมชน ไมใช

เจาหนาทเขตไปบอกวาชมชนตองทาอะไรบาง แตตองเปนผเขาไปกระตนใหเกดกระบวนการมสวนรวม และทา

หนาทใหคาปรกษาและสนบสนนตามความจาเปน ซงจาเปนตองมวทยากรกระบวนการเพอทาหนาทสอสารกบ

ประชาชนและดาเนนการสรางการมสวนรวม ตงแตรวมคด รวมตดสนใจ รวมดาเนนการ และรวมแกไขปญหา

นอกจากนน ยงจาเปนทจะตองไดรบการสนบสนนจากผบรหารเขตในการเขาดาเนนการ จงจะประสบผลสาเรจ

ทงนเนองจากมความเกยวเนองกบการกาหนดเวลาเขาจดเกบมลฝอย การสนบสนนงบประมาณ การสนบสนนถง

รองรบมลฝอย การสนบสนนบคลากรในการลงพนทพบปะประชาชน การสรางอาสาสมครในพนท ฯ

2. ขนตอนสาคญของการจดการมลฝอยโดยชมชน

2.1 การคดแยกมลฝอยเพอนามลฝอยกลบไปใชประโยชนในชมชน ประกอบดวย 2 ขนตอน

34

1) คดแยกวสดรไซเคล ไดแนะนาใหแยกประเภทใสกลองกระดาษ หรอถงปยไวขาย โดย

นดรานใหเขามารบซอในพนทในรปของตลาดนดรไซเคล หรอประชาชนจะรวมกลมกนหนเปนธนาคารร

ไซเคลและรบซอวสดรไซเคลจากประชาชนในชมชน และธนาคารจะมสวนตางใชเปนสวสดการชมชนและ

พฒนาชมชน

2) การหมกป ย แนะนาการนาขยะอนทรยกลบมาใชประโยชน เชนการหมกทาปยนาชวภาพ

การหมกปยใบไมแหงโดยนาใบไมแหงมาหมกรวมกบเศษอาหาร นาไปขาย หรอนาไปเปนวสดบารงดนปลกผก

ไมดอกไมประดบ การหมกปยทาคาคระ การนาเศษอาหารไปทาอาหารสตว

2.2 การจดการถงขยะเพอปรบปรงสภาพแวดลอมในชมชนใหสะอาด ปลอดถงขยะ ลดปญหาการรอคน

ขยะมลฝอย ลดปญหานาชะขยะสงกลนรบกวน และลดแหลงอาหารของเชอโรคและพาหะนาโรค ซงในหลาย

ชมชนยงชวยลดปญหาการซอนยาเสพตดในถงขยะอกดวย ประกอบดวย

1) การจดการถงขยะในบานตนเอง โดยแนะนาใหประชาชนแยกถงรองรบมลฝอยในบาน

เปน 2 ถง ประกอบดวย 1) ถงรองรบขยะเศษอาหาร นาไปหมกปย หรออาหารสตว 2) ถงขยะทวไป

ประกอบดวยถงเปอนแกง ซองขนม กระดาษทชช หนงและยาง หนและเซรามค สวนรไซเคลใสกลองหรอถงปย

ทใชแลวนากลบมาใชใหม และขยะอนตราย แยกไวอกถงหนง และนดวน เวลาเกบขยะทวไป และขยะอนตราย

2) ถนนปลอดถงขยะ เพราะชาวบานสวนใหญมถงขยะในบานแลว จงขอมตจากประชาชนให

เกบถงรมถนนออก แลวสงเสรมใหปรบปรงภมทศนดวยตนไมดอกไมประดบ พชสมนไพร และใชปยทไดจาก

การหมกเศษอาหารเปนปยบารงดน ไมตองซอปยวทยาศาสตร หมกสารสะเดาไลแมลง โดยสานกงานเขตจดรถ

เขาเกบตามเวลานดหมาย เกบขยะแตละประเภทอยางเครงครด เพราะประชาชนจะนาถงขยะมาตงรอทงทหนา

บานในวน เวลาทนดหมาย และเกบเขาบานเมอสานกงานเขตเกบขยะไปแลว

2.3 จดระบบการเขาบรการจดเกบขยะมลฝอยในชมชน ตรงตามเวลา

1) สานกงานเขตตองทาความเขาใจกบพนกงานเกบขนมลฝอย ใหเขาใจแนวทางการทางาน

รวมกบชมชน ทงนเพอใหชมชนเชอมนการทางานของเขต โดยเขาจดเกบขยะตามเวลานดหมาย และถา

ประชาชนแยกทง เขตกตองเกบขยะแยกประเภทดวย

2) การลดความถในการเขาจดเกบมลฝอย ภายใตความเหนชอบจากประชาชน ทงนประชาชน

ในชมชนสวนใหญตองมการคดแยกขยะไปขายและหมกทาปย เพราะเมอแยกขยะเศษอาหารออกจากถงขยะ

ทวไปทจะทงใหกทม.เกบขนฯแลวจะไมมกลนเหมนรบกวนและเตมถงชา จงสามารถลดความถในการเขา

จดเกบมลฝอยได

3) การลดคาธรรมเนยม ไมสามารถดาเนนการลดคาธรรมเนยมในบานเรอนในชมชนได

เนองจากเกบคาธรรมเนยมในอตราตาสด คอ 20 บาทตอเดอนตอครวเรอน แตสามารถนาไปใชกบรานคา

หางสรรพสนคา สถานประกอบการ รานอาหาร สวนอาหาร อาคารสง ซงตองจายคาธรรมเนยมตามทเขต

ประเมน ซงถามการคดแยกขยะอนทรยไปจดการเชนหมกทาปย ทาอาหารสตว แลว จะทาใหปรมาณมลฝอย

ลดลง สานกงานเขตจะตองประเมนคาธรรมเนยมใหมซงจะตองลดลงกวาเดม

35

2.4 ตดตามผลการดาเนนการ โดยเกบขอมลปรมาณวสดรไซเคลทรวบรวมได จานวนรายทนาเศษ

อาหารไปหมกปย ปรมาณขยะอนตราย ทรวบรวมได ปรมาณขยะทกรงเทพมหานครตองจดเกบและกาจดกอนและ

หลงดาเนนการ และสรปผลการดาเนนการ เพอเปนตวชวดความสาเรจในการเขาดาเนนการ

2.5 การสรางเครอขายชมชน ชมชนเมอประสบความสาเรจในการทางานสามารถเปนสอกลางในการสอสาร

กบชมชนขางเคยงใหเขาใจและสนใจดาเนนการดวย ซงสานกงานเขตสามารถสงเจาหนาทลงพนทสงเสรมการม

สวนรวมของประชาชนในชมชนตอไปได และเมอเกดเครอขายชมชนจะทาใหชมชนมความเขมแขงและ

สามารถดาเนนการกจกรรมในชมชนไดอยางตอเนอง ซงเมอประชาชนมการรวมกลมและทากจกรรมตางๆ

รวมกน จะกอใหเกดความเขมแขงในชมชน สามารถแกปญหาของชมชนทงทางดานกายภาพ เศรษฐกจ สงคม

อนามย และจตใจ

ดงนน การทางานตามหลก CBM ในชมชน จงตอบสนองตอปญหาการพฒนาชมชน เนองจากใช

กระบวนการกลมและการมสวนรวมในการแกปญหาขยะ ซงเปนปญหาทงทางกายภาพ อนามย และจตใจของ

คนในชมชน เพราะทาใหปญหาขยะสะสม กลน นาชะขยะ แหลงสะสมเชอโรคลดลง

และเมอมการรวมกลมทางานรวมกนจะชวยในการแกไขปญหาทางสงคมได เพราะมโอกาสประชม

รวมกน แกปญหารวมกน ซงสามารถขยายผลไปถงการแกปญหาอนๆในสงคมชมชนได นอกจากนนการ

จดการของขายไดในรปของธนาคารขยะหรอตลาดนดรไซเคลจะชวยใหประชาชนมรายได ชมชนมรายได

สามารถนาไปใชเปนสวสดการชมชนและพฒนาชมชนได ซงบางชมชนสามารถประกอบอาชพดานการซอขาย

วสดรไซเคล กอใหเกดรายไดตอสมาชกและชมชน ชวยแกปญหาทางเศรษฐกจ ซงแนวคดการจดการมลฝอย

โดยชมชนยงสนบสนนการใชทรพยากรอยางคมคา และใชทรพยากรทมอยในชมชนใหเกดประโยชนสงสด

สามารถลดการพงพาจากภายนอกได เชนการใชภาชนะทมอยมาหมกปยจากใบไมแหง และนาปยมาใสตนไม

ในบาน และแปลงเกษตรกรรม ลดการใชปยเคม ซงสอดคลองกบตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง จากเหตผล

ดงกลาวขางตนจะเหนไดวาแนวคดการจดการขยะมลฝอยโดยชมชน สามารถนามาใชเปนเครองมอในการ

จดการทรพยากรและการพฒนาชมชน ใหชมชนเปนชมชนทสะอาด เขยวขจ รมรน ประชาชนมวถชวตเปนมตร

กบสงแวดลอม เปนชมชนนาอยอยางย งยน

36

ขนตอนการดาเนนงานใชหลกการวจยเชงปฏบตการ(Participatory Action Research :PAR)

แตงตงทมงานเขต

คดเลอกกลมเปาหมายนารอง

สารวจทศนคต ชงนาหนกขยะ และรวบรวมขอมลของ

กลมเปาหมายนารองกอนเรมดาเนนโครงการ

ดาเนนการตามหลก CBM โดยจดประชมเวทชาวบานในชมชนนา

รองเพอระดมสมอง สรางรปแบบการจดการขยะโดยชมชน

สารวจทศนคต ชงน าหนกขยะ และรวบรวมขอมลของ

กลมเปาหมายนารองหลงการดาเนนโครงการ

เจาหนาททเกยวของประชมรวมหารอสรปผลการ

ดาเนนงาน

จดทาคมอสรปรปแบบการจดการขยะของชมชน

ระดมสมองทมงาน

ประชมวทยากรเขต

ระดมสมองทมงาน

รณรงคใหความรสราง

ความเขาใจแกชมชนนา

รองอยางตอเนอง

เกบขอมลปรมาณขยะทคด

แยกและปรมาณขยะกทม.

เกบขนไปกาจด รายงานเปน

สรางเครอขาย

ตดตามการดาเนนการอยางตอเนอง

37

ขนตอนการดาเนนการ

1. เลอกกลมเปาหมาย ทมระบบการบรหารจดการภายในองคกร เชน ชมชนมคณะกรรมการชมชน วดม

เจาอาวาสและเลขาเจาอาวาส โรงเรยนมผบรหารโรงเรยน หมบาน คอนโดมเนยม มคณะกรรมนตบคคลฯลฯ

2. ประชมชแจงผนาองคกรใหเขาใจในหลกการ หากผนาสนใจรวมโครงการจงดาเนนการขนตอไป

หากผนาปฏเสธควรหากลมเปาหมายใหม เพราะผนามอทธพลตอสมาชกมากอาจมการลงนาม MOA ระหวาง

องคกรกบสานกงานเขตวาจะรวมกนดาเนนการจดการขยะทแหลงกาเนด

3. เกบขอมลกอนดาเนนการ 1) ชงนาหนก 2) แยกองคประกอบขยะ 3) สภาพพนทกอนดาเนนการ 4)

การจดการมลฝอย 5) ขอมลพนฐาน

4. สารวจขอมลรายหลงคาเรอน เพอสรางความคนเคย และสามารถเขาเยยมบานตดตามผลได

โดยสอบถามขอมลโดยใชแบบสารวจเปนตวชวย ถามการจดประชมสะดวกสงผแทนเขารวมประชมวนไหน

และจะไดนดประชมเพอใหประชาชนรวมคดและตดสนใจดาเนนการ

5. นดประชมโดยหาวนวางๆ ของประชาชนสวนใหญในชมชน เพอใหมผเขารวมประชมมากทสด โดย

ขอความอนเคราะหกรรมการชมชนชวยนดวนเวลาและสถานทให

6. จดประชมสมาชกองคกร ประชมชแจงโครงการ ชกชวนใหชมชนสรางความมงหวงทอยากเหน

ชมชนในอนาคต และนาทางไปเปาหมายนนดวยการจดการสงแวดลอมในชมชน ดวยการจดการขยะในชมชน

อยางเปนระบบ โดยเรมตน ดงน

1) คดแยกวสดรไซเคล ไดแนะนาใหแยกประเภทใสกลองกระดาษ หรอถงปยไวขาย โดยนด

รานใหเขามารบซอในพนท หรอผนาจะลงหนเปนธนาคารขยะและรบซอเองกได

2) แนะนาการนาขยะอนทรยกลบมาใชประโยชน เชนการหมกทาปยนาชวภาพ การหมกปย

ใบไมแหงโดยนาใบไมแหงมาหมกรวมกบเศษอาหาร นาไปขาย หรอนาไปเปนวสดบารงดนปลกผก ไมดอกไม

ประดบ การหมกปยทาคาคระ การนาเศษอาหารไปทาอาหารสตว

3) สอบถามความสนใจ และลงทะเบยนผรวมคดแยกขยะ เพอใชตดตามผลรายครวเรอน ถง

ผลการคดแยกรไซเคล การแยกเศษอาหารหมกปยสาเรจ ผลการคดแยกขยะอนตราย หรอมปญหาอยางไรบาง

เพอชวยหาวธการแกไขอยางรวดเรว

4) แนะนาวธการใชถงโดยใหใสเฉพาะขยะทวไปทรไซเคลไมไดเชนถงพลาสตกเปอนแกง

กระดาษชาระ ฯ และแยกขยะอนตรายนาไปทงรวมทจดตงไวให

7. เพมจานวนผทยงไมรวมโครงการโดยเขาไปเยยมเยยนทบาน พดคยและเชญชวนเขารวมโครงการ

8. แนะนาการจดการถงขยะในบานตนเอง โดยแยกเปนถงขยะเศษอาหารนาไปหมกปย หรออาหารสตว

ถงขยะทวไป สวนรไซเคลใสกลองหรอถงปยทใชแลวนากลบมาใชใหม และขยะอนตราย แยกไวอกถงหนง

และนดวน เวลาเกบขยะทวไป และขยะอนตราย

9. แนะนาถนนปลอดถง เพราะชาวบานสวนใหญมถงขยะในบานแลว จงขอมตใหเกบถงรมถนนออก

แลวสงเสรมใหปรบปรงภมทศนดวยตนไมดอกไมประดบ พชสมนไพร แลวใชปยทไดจากการหมกเศษอาหาร

เปนปยบารงดน ไมตองซอปยวทยาศาสตร หมกสารสะเดาไลแมลง

38

10. จดรถเขาเกบตามเวลานดหมายเกบขยะแตละประเภทอยางเครงครด เพราะประชาชนจะนาถง

ขยะมาตงรอทงทหนาบานในวน เวลาทนดหมาย

11. ตดตามผลการดาเนนการ โดยเกบขอมลปรมาณวสดรไซเคลทรวบรวมได จานวนรายทนาเศษ

อาหารไปหมกปย ปรมาณขยะอนตราย ทรวบรวมได และสรปในภาพรวมของสานกงานเขตถงความสาเรจในการ

สงเสรมใหประชาชนคดแยกขยะ สรปผลพรอมรปถายรายงานผลผานเวบไซด

ผลการดาเนนการชมชนนารอง CBM ปงบประมาณ 2552

ลาดบ

ชมชน

นาหนกขยะเฉลย ก.ก./วน

กอน

ดาเนนการ

พ.ค.52

หลง

ดาเนนการ

ม.ค.53

ปรมาณ

ลดลง

คดเปน

รอยละ

1

รมคลองบางซอ ลาดพราว 34

เขตหวยขวาง 850 350 500 58.82

2 ลาดพราว 64 แยก 8 วงทองหลาง 1,177 690 487 41.38

3 ชมชนสมบรณปญญา บางรก 1,500 1,100 400 26.67

4 ชมชนศาลาลอย เขตวฒนา 260 200 60 23.08

5 หมบานธนยกาญจน ลาดพราว 800 350 450 56.25

6 พงษเพชรแจงวฒนะ 14 หลกส 1,800 1,040 760 42.22

7 หลอแหลคลองใหญ สะพานสง 300 130 170 56.67

8 พรอมใจพฒนา คลองสามวา 800 500 300 37.50

9 ซอยจรญ 41 บางกอกนอย 1,150 1,100 50 4.35

10 มสยดสวรรณภม คลองสาน 500 200 300 60.00

11 หลงสวนธนบรรมณ ทงคร 450 250 200 44.44

12 รวมรฐสามคค ทงคร 600 350 250 41.67

รวม 10,187 6,260 3,927

เฉลย 848.92 521.67 327.25 38.55

จากตารางจะเหนไดวาสามารถลดปรมาณมลฝอยลงไดเฉลย รอยละ 38.55 ซงสวนใหญเปนขยะประเภทร

ไซเคล และมบางสวนทมการคดแยกเศษอาหารหรอขยะอนทรยทถกแยกออกกอนสงใหกรงเทพมหานครเกบขน

ซงยงตองมการสงเสรมใหมการจดการขยะอนทรยอยางเตมระบบจะทาใหกรงเทพมหานครสามารถลดปรมาณขยะ

ลงได รอยละ 40-60

39

ปงบประมาณ 2553

- จดอบรมวทยากรกระบวนการ 50 เขตๆละ 2 คน รวม 100 คน

- จดสมมนาเชงปฏบตการเผยแพรแนวคดการจดการขยะมลฝอยโดยชมชน (CBM) ซงไดจดสมมนาเชง

ปฏบตการการจดการขยะมลฝอยในชมชนใหผอานวยการเขต ผชวยผอานวยการเขต หวหนาฝายรกษาฯ หวหนา

ฝายพฒนาชมชนฯ และหวหนาฝายสงแวดลอม ไดรบทราบแลวเมอวนศกรท 19 มนาคม 2553 และเผยแพรแนวคด

CBM ใหผนาชมชนจากสานกงานเขต 50 เขตๆละ 4 ชมชน รวม 200 ชมชน เมอวนเสารท 20 มนาคม 2553

ซงชมชนลงชอเขารวมโครงการแลว 32 ชมชน

- ขยายผลการดาเนนการในพนท 50 เขตๆละ อยางนอย 1 ชมชน

ปงบประมาณ 2554

- จดอบรมวทยากรกระบวนการ 50 เขตๆละ 3 คน จากฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะ 1

คน ฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม 1 คน และฝายสงแวดลอมและสขาภบาล 1 คน รวม 150 คน สานก

สงแวดลอม 30 คน รวม 180 คน เพอใหนาองคความรดานการสรางการมสวนรวมและการจดการขยะท

แหลงกาเนดไปสอสารกบประชาชนในชมชนและสถานประกอบการและกระตนสงเสรมใหเกดกระบวนการ

จดการมลฝอยในชมชนและใชกระบวนการจดการมลฝอยโดยชมชน (CBM) เปนเครองมอในการพฒนาชมชน

และสามารถนาไปปรบใชในการพฒนาสภาพแวดลอมในสถานศกษาและสถานประกอบการ

- ขยายผลการดาเนนการในพนท 50 เขตๆละ 5 แหง ประกอบดวย ชมชน 3 แหง สถานศกษา 1 แหง

สถานประกอบการ 1 แหง

40

ประมวลภาพขนตอนการดาเนนการจดกจกรรมสงเสรมการจดการขยะในชมชน (CBM)

1 ประชมวทยากรคดเลอกชมชน 2 ประชมทมงานวางแผนกอนลงพนท

3 ประชมชแจงผนาชมชน 4 เกบขอมลเบองตนแยกองคประกอบขยะ

5 เปดเวทชาวบานชแจงการดาเนนโครงการและรวมคดรวมดาเนนการ

6 สงเสรมการจดการของขายได

41

1. สงเสรมการจดการเศษอาหาร

8 เคาะประตบานเพอตดตามผลการดาเนนการ

9. จดการถงขยะในบาน

10. ถนนปลอดถง

42

1. นายสขะ สชชานนท สานกงานสวนสาธารณะ

สานกสงแวดลอม โทร.084-772-6048

2. นายจกรกฤษณ อวหงวน สานกงานสวนสาธารณะ

สานกสงแวดลอม โทร.081-777-9207

3. นายมนส บญม กองโรงงานกาจดมลฝอย

สานกสงแวดลอม โทร.085-807-7099

4. นายรงเจรญ ศรบางพลนอย กองโรงงานกาจดมลฝอย

สานกสงแวดลอม โทร.081-629-6760

5. นางสาวธารทพย มงคง กองจดการขยะ ของเสยอนตรายและสงปฏกล

สานกสงแวดลอม โทร.084-321-4129

6. นางสาวทศนย อาจวชต กองจดการขยะ ของเสยอนตรายและสงปฏกล

สานกสงแวดลอม โทร.086-375-5464

7. นางชตมา ทรวดทรง กองจดการขยะ ของเสยอนตรายและสงปฏกล

สานกสงแวดลอม โทร.081-422-9878

8. นายคงพล ตงนตยวงค กองจดการขยะ ของเสยอนตรายและสงปฏกล

สานกสงแวดลอม โทร.083-880-5336

9. นางสาววรรณแกว หอมนาน กองจดการขยะ ของเสยอนตรายและสงปฏกล

สานกสงแวดลอม โทร.085-147-4317

43

10. นายปญญา ดาดน ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตบางกะป โทร.089-438-4639

11. นายไพโรจน บณยานเคราะห ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตบางกะป โทร.089-140-5039

12. นางสาวภทรลดา แรทอง ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตบางกะป โทร.084-044-2918

13. นายสรสทธ บรรจสวรรณ ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตสะพานสง

โทร.086-341-6220

14. นางสายใจ ปนแกว ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตสะพานสง โทร.085-221-3171

15. นางสาวอษณ แสงเมอง ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตสะพานสง โทร.081-017-0646

16. นายณรงค นนทาเมฆ ฝายรกษาความสะอาดฯ

สานกงานเขตบงกม โทร.086-987-9346

17. นางสาวอรณศร อระทย ฝายพฒนาชมชนฯ สานกงานเขตบงกม โทร.084-017-7644

18. นายวาน อทยศร ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตบงกม โทร.081-487-9046

44

19. นายทองม อนนต ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตคนนายาว

โทร.084-916-1099

20. นางสายฝน สงขวงศ ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตคนนายาว โทร.089-503-9913

21. นางสาวอมรรตน คงกล ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตคนนายาว โทร.086-908-9608

22. นายปรชา บญเปยม ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตลาดกระบง

โทร.081-619-5419

23. นายสรศกด หารวร ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตลาดกระบง โทร.086-874-3800

24. นางสาววรรณภา วงศยะรา ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตลาดกระบง โทร.086-524-4076

25. นางบปผา โชตนนทน ฝายรกษาความสะอาดฯ

สานกงานเขตมนบร โทร.084-334-1456

26. นายศรเอก บรรจงศร ฝายพฒนาชมชนฯ สานกงานเขตมนบร โทร.081-868-9427

27. นางสาวสกญยา หวยทราย ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตมนบร โทร.089-662-3771

45

28. นางสายรง เกดผล ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตหนองจอก

โทร.086-787-0915

29. นางภาวณ ผดงนาม ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตหนองจอก โทร.086-022-3778

30. นางสาวสรนทรทพย รงนอย ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตหนองจอก โทร.081-971-6258

31. นายวรฬห บญประเสรฐ ฝายรกษาความสะอาดฯ

สานกงานเขตคลองสามวา โทร.081-700-8142

32. นางสาวทพวรรณ พสเจรญวฒน ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตคลองสามวา โทร.080-070-5787

33. นางสาวพชร มทรพย ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตประเวศ โทร.081-919-1013

34. นายบญชา ชทอง ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตประเวศ โทร.089-789-3522

35. นางสาววรางค นอยสขเสรม ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตประเวศ โทร.089-754-7728

36. นายศาสตรา ศรสระ ฝายรกษาความสะอาดฯ

สานกงานเขตธนบร โทร.083-307-3161

46

37. นายสมเกยรต สกลแกว ฝายพฒนาชมชนฯ สานกงานเขตธนบร โทร.089-776-3422

38. นางสาวสภาพร ศรอดร ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตธนบร โทร.084-760-5720

39. นางสาวสมล รศมสงข ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตคลองสาน

โทร.081-562-0890

40. นางเบญจวรรณ สขเจรญ ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตคลองสาน โทร.085-363-1406

41. นางสาวสจวรรณ จนทรจาก ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตคลองสาน โทร.086-134-8364

42. นางสาวเพยรใจ กาแกว ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตจอมทอง โทร.087-005-0773

43. นายสนบ ออนเบา ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตจอมทอง โทร.089-492-1595

44. นางสาวรงพร วงศเดม ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตจอมทอง โทร.086-988-3654

45. นางสาวสภวลย เกดบวเพชร ฝายรกษาความสะอาดฯ

สานกงานเขตบางกอกใหญ โทร.081-907-7023

47

46. นายเชษฐา เพชรจอม ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตบางกอกใหญ โทร.089-687-1926

47. นางสาวนนทพร ขนทขวา ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตบางกอกใหญ โทร.087-873-1507

48. นายคณต อกษรพนธ ฝายรกษาความสะอาดฯ

สานกงานเขตบางกอกนอย โทร.081-496-4382

49. นางสาวสณย ทาวคาม ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตบางกอกนอย โทร.087-802-0060

50. นางอรสา ชนมวง ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตบางกอกนอย โทร.081-491-6265

51. นางสาวธมนวรรณ ภทรจารญ ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตบางพลด โทร.081-855-6675

52. นายสวทย แกวนาเมอง ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตบางพลด โทร.083-109-3234

53. นางสาวกมลวรรณ คนธเสน ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตบางพลด โทร.087-810-7643

54. นางสาวสมศร รกขกจ ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตตลงชน โทร.089-813-7445

48

55. นายราชศกด ขาสงข ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตตลงชน โทร.086-664-1019

56. นายวระพนธ ยงยทธ ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตตลงชน โทร.089-274-1651

57. นางนรมล รตนคช ฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตทววฒนา โทร.084-010-5385

58. นายทวศกด ดวงแกว ฝายพฒนาชมชนฯ

สานกงานเขตทววฒนา โทร.081-643-5599

59. นางสาวสรวงสดา บราคร ฝายสงแวดลอมฯ

สานกงานเขตทววฒนา โทร.086-539-3812

60. นายศภเลศ เอยบสกล กลมงานสงเสรมการมสวนรวมฯ

สานกสงแวดลอม โทร.089-032-1332

61. นายชวกร สรรพประวณ กลมงานสงเสรมการมสวนรวมฯ

สานกสงแวดลอม โทร.083-977-4644

62. นางสาวกมลรตน จฑามณพงษ สานกสงแวดลอม

กลมงานสงเสรมการมสวนรวมฯ โทร.086-973-8049

63. นางสาวหทยรตน ดผง สานกสงแวดลอม

กลมงานสงเสรมการมสวนรวมฯ โทร.087-006-1283

49

ทมงานสานกสงแวดลอม

ลาดบ ชอจรง นามสกล ชอเลน เบอรโทร ตาแหนง 1. นายภาณวฒน ออนเทศ ภา 089-982-6973

เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน 7ว

2. น.ส.อรชา มยเสมา อร 089-687-1221 เจาหนาทบรหารงานทวไป 7ว

3. น.ส. เรยม ปจฉม

เรยม 081-171-9279

เจาหนาทบนทกขอมล 5

4. น.ส.ถรนนท พมล

แขก 085-678-1150 เจาหนาทสถต 4

5 น.ส.ดวงใจ วรรณมณ นก 085-979-2402

เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน 4

6. นายอทธพนธ พรประทานผล

โหนง 082-953-5653

วทยากร

7. น.ส.รตนา สภะ ผง 081-874-4183

วทยากร

8. น.ส.หทยรตน ดผง

ขวญ 087-006-1283

วทยากร

9. นายศภเลศ เอยบสกล ชาย 089-032-1332

วทยากร

10. น.ส.กมลรตน จฑามณพงษ

เมย 086-973-8049

วทยากร

11. นายชวกร สรรพประวณ

ลม 083-977-4644

วทยากร

12. นายพสษฐ พาณช เวว 083-775-8558

วทยากร