An Traonach i dThoraíLe deich mbliana anuas, tá clú arThoraigh mar phríomhbhaile anTraonaigh. Cé go raibh an t-éan seo lefáil go forleathan ar fud na tíre tráth,tá sé go mór i mbaol go domhanda.Ach ab é an obair chaomhnaithe atádéanta ag taighdeoirí, feirmeoirí agusúinéirí talún, bheadh an Traonach igcontúirt imeacht in éag. Tá Toraighar cheann de na corráiteacha sa tír inabhfuil an “crex-crex” le cloisteáil.

Bhí an Traonach chomh fairsing sin,am amháin, nach bhfuil mórán daoineos cionn daichead bliain d’aois anoisa bhfuil cónaí orthu faoin tuath nárchuala an scairt seo i rith na h-oíche.Tagann a lán daoine go Toraigh leisan Traonach a chluinstin arís.

Is é an Traonach fireann a bhíonn agdéanamh an scairteadh, tá limistéarag achan cheann acu agus scairteannsiad leis an traonach baineann amhealladh agus le traonaigh fireannaeile a choinneáil ar shiúl. Bíonn an t-

seachtainí d’aois), bíonn féar fada ineaspa i mí Aibreáin nuair a thagann antraonach ón Aifric.

Is féidir an traonach a chluinstin ónbhealach mhór – sa Bhaile Thiar, idiran ché agus taobh thiar den ChlubSóisialta agus idir an Bhaile Thoiragus Port an Dúin. Is é an an t-am isfearr le iad a chluinstin ná trathnónabrothallach tais i mBealtaine agus iMeitheamh go háirithe.

Líon na dTraonach i dToraigh

(Traonaigh fireanna) 1993-2007

1993 8 2001 201994 8 2002 321995 12 2003 341996 21 2004 321997 19 2005 201998 19 2006 221999 25 2007 182000 21

éan baineann ciúin agus í gnóthachag tógail neide i rith an tsamhraidh.Cuireann sí a nead i gcuibhreann inambíonn féar fada ann agus tógann sídhá ál achan bhliain.

BirdWatch Ireland, 1 Springmount, Newtownmountkennedy, Co. WicklowPhone: (01) 2819878

Traonach

É a n a c h a agus D ú l r aOileán Thoraí

Gníomh de Phlean Oidhreachta Chontae Dhún na nGall (2007-2011)

Grianghraf Clúdaigh: Oileán Thoraigh le Alyn Walsh

Comhairle ChontaeDhún na nGall

Seirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra

Níl na modhanna talmhaíochtacomhaimseartha in úsáid ar an oileánagus fóireann seo go maith dontraonach. Bíonn féar fada ann satsamhradh agus ní bhíonn tarracóirímóra ann le neadacha a chur i mbaol.Tá líon na dtraonach ag titim áfach(féach ar an Tábla). Tá cúpla cúis leseo de réir cosúlachta; cur isteach arneadacha, éanacha agus ainmhithecreiche (níl an t-ál ábalta imeacht areitleog go dtí go mbíonn siad cúig

Tábhacht Oileán Thoraídon Fhiadhúlra

Le blianta anuas tá méadú tagtha arlíon na dturasóirí ag teacht goToraigh. Cé gur rud maith é seo donoileán, tá impleachtaí ann don fhiadhúlra.

Faoi Dhlí na h-Eorpa, tá Oileán Thoraíleagtha amach mar Limistéar faoiChosaint Speisialta agus is LimistéarCaomhantais Speisialta cósta an t-oileán.

Tá an slua is mó Traonach in Éirinn ag maireachtáil i dToraigh. Tácoilíneacht ar thábhacht náisiúnta deéanacha farraige ann mar aon le daonra tábhachtach de Lapairí,Geabhróga Bheaga agus GágaCosdearga. Tógann a lán de na h-éanacha seo a gcuid neadacha ar an talamh, rud a fhágann i gcontúirtiad ó dhaoine ag siúl, ag campáil, ómadaí, quad-rothair agus fiú amháin ó lucht faire éan. Ba chóir a bheithiontach cúramach áit ar bith ina bhfuiléanacha neide ann. I gcás Thoraí, isionann sin is a rá beagnach gach áit!

Taisteal go Toraigh

Is féidir bád farantóireachta a fháil go Toraigh ó ché an Bhuna Bhig i rithan gheimhridh. Tuilleadh seirbhísí óMhachaire Rabhartaigh i rith antsamhraidh.

Teagmháil

• Turasmara Teo (Donegal Coastal Cruises)07495 31320/31340

• Toraigh na dTonn0749135920/0868108411

Lóistín Oíche

Tá rogha lóistín oíche i dToraigh. Tá óstán, teach ósta, árasáin agus goleor B&B.

Tuilleadh eolais: ComharchumannThoraí Teo (Tory Island Co-op) ar 074 9135502

Eolas eile

Turas báid: Toraigh na dTonn -0749135920 / 0868108411

Rothair ar Cíos, 0749165614

Bus ar cíos (14 suíochán): Síob TeoIsland Tours, 0876748449

Tumadh: Toraigh Faoi Thonn (Tory Dive Centre), 0749135613

Bheadh muid buíoch dádtiocfadh le cuairteoirína treoracha seo aleanas a choinneáil igcuimhne

• Coinnigí madaí ar téad i gcónaí.

• Fanaigí ar an chosán oiread agus is féidir. Más gá an cosán a thréigean,bígí airdeallach cá h-áit a leagfar bhur gcosa.

• Coinnigí siar ó bhruach na h-aille. Tá creimeadh cósta go h-olc in áiteacha.

• Ná gabhaigí ró-chóngarach doéanacha neide. Má scanraítear éan seasaigí siar.

• Bíodh meas agaibh ar phríobháid-eachas mhuintir an oileáin agus sibhag glacadh grianghrafanna.

• Coinnigí Toraigh slachtmhar glan.Bainigí úsáid as na boscaí bruscair, nó más féidir, tugaigí an bruscar ar ais abhaile libh.

Faire éan ar Oileán Thoraí

12

13

1411

109

8

12

345

6

7

Faoileán Bán,Geabhróg &Geabhróg Artachagus b’fhéidirMeirleach Artach

Faoileáin, Lachain,Lapairí agus Ealaí de

chineálacha éagsúla

Geabhróg bheag*

Naoscach*, Pilibín*,Feadóg Chladaigh*agus Feadóg Bhuí

Fuiseog*, RiabhógMhóna*, Clochrán*,Dreoilín

Fáinleog, Druid agusDreoilín i mballaí agus iseantithe. Coilíneacht

measctha denGhealbhan Binne agusden Ghealbhan Crainn

timpeall an Chloigthí

Faoileáin, Crotach,Piardálaí Trá,

Breacóg agus CágCosdearg ar an

taobh chlé den ché

Fuiseog*,Riabhóg

Mhóna* agusClochrán*

Faoileáin, Lachain, Lapairí agusEalaí de chineálacha éagsúla

Naoscach, Cosdeargán,Roilleach, Crotach

agus Pilibín

Crosán, Saidhbhéar,Fulmaire, Puifín,Foracha agus

Seaga

FabhcúnGorm, Gág

Cosdearg agusFiach Dubh

PuifínFaoileáin, Lachain, Lapairí agusEalaí de chineálacha éagsúla

An Loch Ó Thuaidh

An Loch Ó Dheas

An Loch Thoir

Port an Dúin

An Tor MórTobar Mháire Alec An Baile Thiar

An Baile Thoir

Poirtin Ghlais

Carn

Scoilt anMhóirsheisir

* Taispeánann seo áiteachaina mbíonn neadacha ar antalamh, ba cheart a bheithcúramach anseo

Áiteacha Suimiúla

1 An Chros Tau2 An Cloigtheach/

Rothair ar cíos

3 Moirsheisear (Tuama – Créafóg Naofa)

4 An Caifé5 Club Sóisialta6 Teach Solais7 Bothán Derek Hill8 Óstán Thoraí9 Teach Pobail

Cholm Cille

10 Siopa11 Gailearaí Dixon12 An Torpedo (Dara

Cogadh Domhanda)

13 Dún Bhaloir14 Leac na Leannán

Taispeánann seoáiteacha inambíonn neadachaag Traonaigh, níchóir cur isteachorthu

Caoróg Mhara

James Peat

Puifín

An Tor Mór