11
Жаныгүл Мұхитқызы Ерекешова – Қызылорда облыстық Тілдерді оқытудың өңірлік орталығының оқытушысы, «Тіл мерейі-2014» байқауының жүлдегері Сабақтың тақырыбы: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ (Ауыспалы келер шақ) 2-модуль: БАСПАСӨЗ-МЕДИА Сабақтың мақсаты: Тіл үйренушілердің тілдік дағдыларын қалыптастыру, сөйлеу, сөз саптау, сауатты жазу деңгейлерін дамыту. Өз бетінше жұмыс жасату арқылы игерген мәліметтерді қайтарып алу. Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: түсіндіру, әңгіме, мәтінмен жұмыс, сұрақ-жауап, талдау. Сабақтың көрнекілігі: слайд, оқулықтар, әдістемелік құралдар,сөздіктер. САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ: Ұйымдастыру кезеңі: а) дәрісхананы сабаққа дайындау; ә) тіл үйренушілердің назарын сабаққа аудару. ЖАҢА САБАҚ Жауға қарсы жүздеген мың қол әскерден, төрт газеттің ойсырата соққы беру мүмкіндігі зор. (Наполеон) «Шаттық шеңбері». (тіл үйренушілер шеңбер бойына жиналып бір-біріне тілектер айтады). Қазмедиа орталығына саяхат (бейнекөрініс) І. ЛЕКСИКАЛЫҚ МИНИМУМ. Сөздік қорды байытайық... Жаңалық, ақпарат, мәлімет, кешкі жаңалық, арна, уақыт, тілші. ІІ. ТАҒЫЛЫМ. Ұлттық сөз саптау үлгілері. Қазақстан Республикасының 1995 жылы қабылданған Конституциясының 18- бабының 3-пункті бойынша азаматтар мемлекеттік органдар мен қоғамдық бірлестіктерден, сонымен қатар бұқаралық ақпарат құралдарынан еркін ақпарат алуға құқықты. Осы салаға қатысты басқа да қалыптық-құқықтық актілерде сөз бостандығы және ақпараттану құқықтары туралы айтылған. Азаматтар өздерінің ой-пікірлерін еркін баяндауға да құқықты. Бүгінгі демократиялық қоғамдардың негізгі шарттарының бірі еркін БАҚ-тың болуында. БАҚ-тың еркіндіктерімен қатар мемлекеттің әлеуметтік, саяси және экономикалық өмірін дамытудағы жауапкершіліктері де демократиялық елдерде алдынғы қатардағы маңызды мәселенің бірі болып табылады. Журналистика (французша - journal, немісше - journalіstіk, ағылшынша - journalіst) – 1) баспасөз, радио, теледидар, кино, интернет сияқты ақпарат құралдары арқылы елдегі және әлемдегі жаңалықтар мен оқиғалар, саяси, әлеуметтік, экономикалық, мәдени, рухани және табиғи құбылыстар жөнінде жұртшылыққа мағлұмат беріп, қоғамдық пікір қалыптастыратын әдеби-шығармашылық қызмет түрі. ІІІ. ГРАММАТИКА. Міндетті тілдік дағды. Ауыспалы келер шақ көсемшенің –а, -е, -й жұрнақтары жіктеліп келуі арқылы жасалады. Мысалы: Ертең жаңбыр жауады.

БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

Embed Size (px)

DESCRIPTION

(Ауыспалы келер шақ) Жаныгүл Мұхитқызы Ерекешова – Қызылорда облыстық Тілдерді оқытудың өңірлік орталығының оқытушысы, «Тіл мерейі-2014» байқауының жүлдегері

Citation preview

Page 1: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

Жаныгүл Мұхитқызы Ерекешова – Қызылорда облыстық Тілдерді оқытудың

өңірлік орталығының оқытушысы, «Тіл мерейі-2014» байқауының жүлдегері

Сабақтың тақырыбы: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

(Ауыспалы келер шақ)

2-модуль: БАСПАСӨЗ-МЕДИА

Сабақтың мақсаты: Тіл үйренушілердің тілдік дағдыларын қалыптастыру,

сөйлеу, сөз саптау, сауатты жазу деңгейлерін дамыту. Өз бетінше жұмыс жасату арқылы

игерген мәліметтерді қайтарып алу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: түсіндіру, әңгіме, мәтінмен жұмыс, сұрақ-жауап, талдау.

Сабақтың көрнекілігі: слайд, оқулықтар, әдістемелік құралдар,сөздіктер.

САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ:

Ұйымдастыру кезеңі:

а) дәрісхананы сабаққа дайындау;

ә) тіл үйренушілердің назарын сабаққа аудару.

ЖАҢА САБАҚ

Жауға қарсы жүздеген мың қол әскерден, төрт газеттің ойсырата соққы беру

мүмкіндігі зор. (Наполеон)

«Шаттық шеңбері». (тіл үйренушілер шеңбер бойына жиналып бір-біріне тілектер

айтады).

Қазмедиа орталығына саяхат (бейнекөрініс)

І. ЛЕКСИКАЛЫҚ МИНИМУМ. Сөздік қорды байытайық...

Жаңалық, ақпарат, мәлімет, кешкі жаңалық, арна, уақыт, тілші.

ІІ. ТАҒЫЛЫМ. Ұлттық сөз саптау үлгілері.

Қазақстан Республикасының 1995 жылы қабылданған Конституциясының 18-

бабының 3-пункті бойынша азаматтар мемлекеттік органдар мен қоғамдық

бірлестіктерден, сонымен қатар бұқаралық ақпарат құралдарынан еркін ақпарат алуға

құқықты. Осы салаға қатысты басқа да қалыптық-құқықтық актілерде сөз бостандығы

және ақпараттану құқықтары туралы айтылған. Азаматтар өздерінің ой-пікірлерін еркін

баяндауға да құқықты. Бүгінгі демократиялық қоғамдардың негізгі шарттарының бірі

еркін БАҚ-тың болуында. БАҚ-тың еркіндіктерімен қатар мемлекеттің әлеуметтік, саяси

және экономикалық өмірін дамытудағы жауапкершіліктері де демократиялық елдерде

алдынғы қатардағы маңызды мәселенің бірі болып табылады.

Журналистика (французша - journal, немісше - journalіstіk, ағылшынша - journalіst) – 1)

баспасөз, радио, теледидар, кино, интернет сияқты ақпарат құралдары арқылы елдегі және

әлемдегі жаңалықтар мен оқиғалар, саяси, әлеуметтік, экономикалық, мәдени, рухани

және табиғи құбылыстар жөнінде жұртшылыққа мағлұмат беріп, қоғамдық пікір

қалыптастыратын әдеби-шығармашылық қызмет түрі.

ІІІ. ГРАММАТИКА. Міндетті тілдік дағды.

Ауыспалы келер шақ – көсемшенің –а, -е, -й жұрнақтары жіктеліп келуі арқылы

жасалады. Мысалы: Ертең жаңбыр жауады.

Page 2: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

Ескерту: Ауыспалы келер шақ пен ауыспалы осы шақтың жасалу жолы бірдей.

Ауыспалы осы шақ күнделікті қайталанатын іс-әрекетті білдірсе, ауыспалы келер шақ

алдағы уақытта орындалатын іс-әрекетті білдіреді.

Ауыспалы осы шақ Ауыспалы келер шақ

Мен күнде хат жазамын Мен бүгін хат жазамын

Сен күнде хат жазасың Сен бүгін хат жазасың

Бізде жаңбыр жиі жауады Ертең жаңбыр жауады

1-тапсырма. Ауыспалы келер шақта келген сөйлемді табыңыз.

1. Қарағандыда ертең қар жауады.

2.Австралияда жаңбыр сирек жауады.

3.Концерт кеше болды.

4.Сағат тура жетіде сен не істедің?

5.Мен бүгін мейрамханаға барамын.

6.Олар бүрсүгүні футбол ойнамайды.

7.Медеуде келер аптада концерт өтеді.

8.Олар жұмысқа троллейбуспен жетеді.

9.Олар жексенбіде үнемі футбол ойнайды.

2-тапсырма. Сөйлемдерді ауыспалы келер шаққа ауыстырыңыз.

1. Мен бүгін ҚазМедиа орталығына бардым

..........................................................................................................................

2. Концерт сағат 19:00-де басталды

...............................................................................

3. Мен кешке жолдастарыммен кездестім

........................................................................

4. 16 желтоқсан күні демалдық

...........................................................................................

5. Сәрсенбі күні «Шетелдегі қазақ балалары» бағдарламасы болды

...............................................................................................

6. «Айтуға оңай» бағдарламасының эфирге шығатын уақыты өзгерді.

..........................................................................................

3-тапсырма. Сурет бойынша ауыспалы келер шақта сөйлем құраңыз.

1.---------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.---------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.---------------------------------------------------------------------------------------------------------

ІV.ТЫҢДАЛЫМ.

Тыңдаңыз.Сұхбат не туралы? Дұрыс жауаптың тұсына ˅ белгісін қойыңыз.

1.Журналистердің ақшасы туралы.

2.Журналистер жазатын ақпарат, мәліметтер туралы.

3.Газет-журналдар түрі туралы.

Page 3: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

4-тапсырма. Тыңдаңыз. Айтылу ретімен нөмірлеңіз.

Ә.Адамның жеке өмірі туралы жазу.

А.Баспасөз құралдарын керек ететін жұлдыздар.

Б. Тек атақты адамдар, жұлдыздар туралы жазатын газет-журналдар

5-тапсырма. Тыңдаңыз. Әр тақырып бойынша 2 сөйлем жазыңыз.

А. Адамдардың жеке өмірі туралы

1. ..................................................................................................................................

2. .....................................................................................................................................

Ә. Баспасөз құралдарын керек ететін жұлдыздар

1. ..................................................................................................................................

2. .....................................................................................................................................

Б. Тек атақты адамдар, жұлдыздар туралы жазатын газет-журналдар

6-тапсырма. Бағдарламаларды уақытымен сәйкестендіріңіз.

1.дүйсенбі Апта КZ 7

2.сейсенбі Сіз не дейсіз? 4

3.сәрсенбі Сыр сұхбат 2

4.бейсенбі Дауа1

5.жұма Шетелдегі қазақ балалары 3

6.сенбі Жан жылуы 5

7.жексенбі Таңшолпан 1-5

7-тапсырма. Тілдік бірліктерді қолдана отырып, сөйлем құраңыз.

Бассейнге бару --------------------------------------------------------------------------------------

кітапханаға бару -------------------------------------------------------------------------------------

Маратпен кездесу -----------------------------------------------------------------------------------

емтихан тапсыру -------------------------------------------------------------------------------------

тенниске қатысу ------------------------------------------------------------------------------------

8-тапсырма. Төмендегі сөздерден қате жазылған сөздерді табыңыз.

Сайасый-бұқаралық ----------------------------------

тұсаукесер ---------------------------------------------

үнсүздік -----------------------------------------------

Шыйпагер ---------------------------------------------

Ізбасар -------------------------------------------------

Мінәжәт ----------------------------------------------

Құндыздай -------------------------------------------

жұмыртқа --------------------------------------------

алыш-шақын ------------------------------------------

Page 4: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

Сіз білесіз бе?

Көптеген журналистер мен зерттеушілер жанрларды былай бөледі:

1. Ақпараттық - хроника, ақпарат, интервью т.б;

2. Аналитикалық - корреспонденция, комментарий, мақала, хат т.б;

3. Көркем публицистикалық - эссе, очерк, фельетон т.б;

4. Шоу-жанр - ток-шоу, реалити-шоу, ойындар т.б.

V. ОҚЫЛЫМ

«Хабар» - еліміздің жетекші телеарналардың бірі. Осыған орай оған бүгінде

артылатын жауапкершіліктің де салмағы ауыр. Ал министрлік агенттік тарапынан

ұсынылған кез келген бастаманы қолдауға дайын» , - деді Мәдениет, ақпарат және

байланыс министрі. Келесі жылдан бастап «Хабар» агенттігі» Акционерлік қоғамын

қаржыландыру айтарлықтай ұлғаятын болады. Алдын ала есеп бойынша ол 6 миллиард

200 миллион теңгені құрамақ. Бұл туралы Мәдениет, ақпарат және байланыс министрі

«Хабар» агенттігі Акционерлік қоғамының өкілдерімен болған кездесуінде мәлім етті.

Министрдің сөзіне қарағанда, бұл қаржы агенттік өкілдері тарапынан білдірілген

ұсыныстар негізінде әлі де болса пысықталмақ.

«Бүгінде агенттікке артылатын жүк ауыр. Өйткені ол – еліміздегі жетекші

арналардың бірі. Агенттікке қарасты телеарналардың хабарлары – Елбасының ұдайы

назарында. Мемлекет басшысы агенттікке қарасты арналарды тек тамашалап қана қоймай,

оған қаржылық тұрғыдан да үлкен қолдау көрсетіп келеді. Мысалы, 2006 жылы агенттікке

берілген мемлекеттік тапсырыс 3 миллиард 900 миллион теңге болса, небәрі үш жылдан

соң бұл көрсеткіш 5 миллиард 900 миллион теңгеге жетті. Бұл – өте үлкен сома» ,- деді

министр.

Қазақ тіліндегі хабарлары елу пайызға жетпейтін телеарналар заң жүзінде қатаң

жауапқа тартылады. «Бәсекеге қабілетті қазақи ортаны қалыптастыру – басты

міндеттеріміздің бірі. Елімізде қазір өз тілін түсінбейтін бірде – бір қазақ жоқ. Бұл

мәселені «Хабар» агенттігі басты назарда ұстаған жөн», - деді министр. «Біз бүгінде

телеарна саласындағы үлкен өзгерістерді күтіп отырмыз. Ол – сандық телеарнаға көшумен

байланысты мәселе. Қазір біз сандық телеарнаға көшуге қажетті шығындардың мөлшерін

анықтау үстіндеміз», - дейді министр.

1.Мәтіннің бірінші азатжолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз.

А) Министрдің баяндамасы

В) Министрдің «Хабар» агенттігін қолдау

С) «Хабар» агенттігін қаржыландыру

Д) «Хабар» - Қазақстандағы басты телеарналардың бірі

2.Мәтіннің екінші азатжолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз.

А) Министрдің есебінен

В) Елбасы назарындағы телеарна

С) Телеарна саласындағы өзгерістер

Д) «Хабар» телеарнасының даму жолы

3.Мәтіннің үшінші азатжолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз.

А) Тіл үйренушілер бағдарламасы

В) «Хабар» агенттігінің басты міндеттері

С) Қазақ тіліндегі хабарлардың санын көбейті

Д) «Хабар» - қазақи ортаны қалыптастыратын арна

Page 5: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

4. Мәтінге нақтырақ тақырып таңдаңыз.

А) «Хабар» агенттігінің қаржысы

В) «Хабар» телеарнасының болашағы

С)Еліміздегі мықты телеарналардың бірі

Д) «Хабар» телеарнасы сандық телеарнаға көшуде

5. Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз.

А) «Хабар» агенттігінің қазіргі хал-жағдайымен даму жолдары

В) Телеарнадағы қызметкерлер жұмысы жайлы сипатталады

С) Республикамыздағы айтулы телеарналардың бірі туралы

Д) «Хабар» телеарнасы бағдарламаларының жағдайы баяндалады

Сұрақтарға жауап беріңіз.

Сіз бұқаралық ақпарат құралдары дегенді қалай түсінесіз?

Қандай бұқаралық ақпарат құралдарын пайдаланасыз?

Отандық БАҚ-қа көңіліңіз тола ма?

VI . ЖАЗЫЛЫМ

1.Белгілі тележүргізуші Г.Әлімгерейдің сұранысына сәйкес

кешкі жаңалықтар топтамасын құрастырып, көгілдір экранға

ұсыныңыз.

--------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Сергіту. (бейнекөрініс)

VII. ҚОРЫТЫНДЫ

Кестені толтырыңыз

Бұқаралық ақпарат құралдарының ...

Артықшылығы Ортақ ерекшеліктері Кемшілігі

VІІІ. БАҒАЛАУ (10 балдық жүйемен)

№ Аты-жөні Тыңдау

дағдысы

Сөйлеу

мәнері

Грамматиканы

меңгеруі

Іздену

дәрежесі

Қорытынды

1

2

3

4

5

6

7

8

Page 6: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

9

10

11

12

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Тіл-құрал В1. – Астана, 2011 ж.

2. Қазақ тілінің грамматикалық анықтағышы.– Астана, 2012 ж.

3. Жаттығу тестілері. – Астана, 2012 ж.

4. Қазақ тілінің меңгеру деңгейін анықтау емтиханына дайындалудың әдістемелік

құралы. – Астана, 2012 ж .

5. В1 орта деңгейге арналған қазақ тілі оқулығы .– Астана, 2012 ж .

6. Асыл сөз. Негізгі оқулық. – Қызылорда, 2013 ж .

Page 7: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

Жұмыс дәптері

Аты-жөні: .....................................................................

Жауға қарсы жүздеген мың қол әскерден, төрт газеттің ойсырата соққы беру

мүмкіндігі зор. (Наполеон)

Қазмедиа орталығына саяхат (бейнекөрініс)

І. ЛЕКСИКАЛЫҚ МИНИМУМ. Сөздік қорды байытайық...

Жаңалық, ақпарат, мәлімет, кешкі жаңалық, арна, уақыт, тілші.

ІІ. ТАҒЫЛЫМ. Ұлттық сөз саптау үлгілері.

Қазақстан Республикасының 1995 жылы қабылданған Конституциясының 18-

бабының 3-пункті бойынша азаматтар мемлекеттік органдар мен қоғамдық

бірлестіктерден, сонымен қатар бұқаралық ақпарат құралдарынан еркін ақпарат алуға

құқықты. Осы салаға қатысты басқа да қалыптық-құқықтық актілерде сөз бостандығы

және ақпараттану құқықтары туралы айтылған. Азаматтар өздерінің ой-пікірлерін еркін

баяндауға да құқықты. Бүгінгі демократиялық қоғамдардың негізгі шарттарының бірі

еркін БАҚ-тың болуында. БАҚ-тың еркіндіктерімен қатар мемлекеттің әлеуметтік, саяси

және экономикалық өмірін дамытудағы жауапкершіліктері де демократиялық елдерде

алдынғы қатардағы маңызды мәселенің бірі болып табылады.

Журналистика (французша - journal, немісше - journalіstіk, ағылшынша - journalіst) – 1)

баспасөз, радио, теледидар, кино, интернет сияқты ақпарат құралдары арқылы елдегі және

әлемдегі жаңалықтар мен оқиғалар, саяси, әлеуметтік, экономикалық, мәдени, рухани

және табиғи құбылыстар жөнінде жұртшылыққа мағлұмат беріп, қоғамдық пікір

қалыптастыратын әдеби-шығармашылық қызмет түрі.

ІІІ. ГРАММАТИКА. Міндетті тілдік дағды.

Ауыспалы келер шақ – көсемшенің –а, -е, -й жұрнақтары жіктеліп келуі арқылы

жасалады. Мысалы: Ертең жаңбыр жауады.

Ескерту: Ауыспалы келер шақ пен ауыспалы осы шақтың жасалу жолы бірдей.

Ауыспалы осы шақ күнделікті қайталанатын іс-әрекетті білдірсе, ауыспалы келер шақ

алдағы уақытта орындалатын іс-әрекетті білдіреді.

Ауыспалы осы шақ Ауыспалы келер шақ

Мен күнде хат жазамын Мен бүгін хат жазамын

Сен күнде хат жазасың Сен бүгін хат жазасың

Бізде жаңбыр жиі жауады Ертең жаңбыр жауады

1-тапсырма. Ауыспалы келер шақта келген сөйлемді табыңыз.

1. Қарағандыда ертең қар жауады.

2.Австралияда жаңбыр сирек жауады.

3.Концерт кеше болды.

4.Сағат тура жетіде сен не істедің?

5.Мен бүгін мейрамханаға барамын.

6.Олар бүрсүгүні футбол ойнамайды.

7.Медеуде келер аптада концерт өтеді.

8.Олар жұмысқа троллейбуспен жетеді.

9.Олар жексенбіде үнемі футбол ойнайды.

Page 8: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

2-тапсырма. Сөйлемдерді ауыспалы келер шаққа ауыстырыңыз.

7. Мен бүгін ҚазМедиа орталығына бардым

..........................................................................................................................

8. Концерт сағат 19:00-де басталды

...............................................................................

9. Мен кешке жолдастарыммен кездестім

........................................................................

10. 16 желтоқсан күні демалдық

...........................................................................................

11. Сәрсенбі күні «Шетелдегі қазақ балалары» бағдарламасы болды

...............................................................................................

12. «Айтуға оңай» бағдарламасының эфирге шығатын уақыты өзгерді.

..........................................................................................

3-тапсырма. Сурет бойынша ауыспалы келер шақта сөйлем құраңыз.

1.---------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.---------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.---------------------------------------------------------------------------------------------------------

ІV.ТЫҢДАЛЫМ.

Тыңдаңыз.Сұхбат не туралы? Дұрыс жауаптың тұсына ˅ белгісін қойыңыз.

1.Журналистердің ақшасы туралы.

2.Журналистер жазатын ақпарат, мәліметтер туралы.

3.Газет-журналдар түрі туралы.

4-тапсырма. Тыңдаңыз. Айтылу ретімен нөмірлеңіз.

Ә.Адамның жеке өмірі туралы жазу.

А.Баспасөз құралдарын керек ететін жұлдыздар.

Б. Текк атақты адамдар, жұлдыздар туралы жазатын газет-журналдар

5-тапсырма. Тыңдаңыз. Әр тақырып бойынша 2 сөйлем жазыңыз.

А. Адамдардың жеке өмірі туралы

1. ..................................................................................................................................

2. .....................................................................................................................................

Ә. Баспасөз құралдарын керек ететін жұлдыздар

1. ..................................................................................................................................

2. .....................................................................................................................................

Б. Тек атақты адамдар, жұлдыздар туралы жазатын газет-журналдар

Page 9: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

6-тапсырма. Бағдарламаларды уақытымен сәйкестендіріңіз.

1.дүйсенбі Апта КZ

2.сейсенбі Сіз не дейсіз?

3.сәрсенбі Сыр сұхбат

4.бейсенбі Дауа

5.жұма Шетелдегі қазақ балалары

6.сенбі Жан жылуы

7.жексенбі Таңшолпан

7-тапсырма. Тілдік бірліктерді қолдана отырып, сөйлем құраңыз.

Бассейнге бару --------------------------------------------------------------------------------------

кітапханаға бару -------------------------------------------------------------------------------------

Маратпен кездесу -----------------------------------------------------------------------------------

емтихан тапсыру -------------------------------------------------------------------------------------

тенниске қатысу ------------------------------------------------------------------------------------

8-тапсырма. Төмендегі сөздерден қате жазылған сөздерді табыңыз.

Сайасый-бұқаралық ----------------------------------

тұсаукесер ---------------------------------------------

үнсүздік -----------------------------------------------

Шыйпагер ---------------------------------------------

Ізбасар -------------------------------------------------

Мінәжәт ----------------------------------------------

Құндыздай -------------------------------------------

жұмыртқа --------------------------------------------

алыш-шақын ------------------------------------------

Сіз білесіз бе?

Көптеген журналистер мен зерттеушілер жанрларды былай бөледі:

5. Ақпараттық - хроника, ақпарат, интервью т.б;

6. Аналитикалық - корреспонденция, комментарий, мақала, хат т.б;

7. Көркем публицистикалық - эссе, очерк, фельетон т.б;

8. Шоу-жанр - ток-шоу, реалити-шоу, ойындар т.б.

V. ОҚЫЛЫМ

«Хабар» - еліміздің жетекші телеарналардың бірі. Осыған орай оған бүгінде

артылатын жауапкершіліктің де салмағы ауыр. Ал министрлік агенттік тарапынан

ұсынылған кез келген бастаманы қолдауға дайын» , - деді Мәдениет, ақпарат және

байланыс министрі. Келесі жылдан бастап «Хабар» агенттігі» Акционерлік қоғамын

қаржыландыру айтарлықтай ұлғаятын болады. Алдын ала есеп бойынша ол 6 миллиард

200 миллион теңгені құрамақ. Бұл туралы Мәдениет, ақпарат және байланыс министрі

«Хабар» агенттігі Акционерлік қоғамының өкілдерімен болған кездесуінде мәлім етті.

Министрдің сөзіне қарағанда, бұл қаржы агенттік өкілдері тарапынан білдірілген

ұсыныстар негізінде әлі де болса пысықталмақ.

«Бүгінде агенттікке артылатын жүк ауыр. Өйткені ол – еліміздегі жетекші

арналардың бірі. Агенттікке қарасты телеарналардың хабарлары – Елбасының ұдайы

назарында. Мемлекет басшысы агенттікке қарасты арналарды тек тамашалап қана қоймай,

Page 10: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

оған қаржылық тұрғыдан да үлкен қолдау көрсетіп келеді. Мысалы, 2006 жылы агенттікке

берілген мемлекеттік тапсырыс 3 миллиард 900 миллион теңге болса, небәрі үш жылдан

соң бұл көрсеткіш 5 миллиард 900 миллион теңгеге жетті. Бұл – өте үлкен сома» ,- деді

министр.

Қазақ тіліндегі хабарлары елу пайызға жетпейтін телеарналар заң жүзінде қатаң

жауапқа тартылады. «Бәсекеге қабілетті қазақи ортаны қалыптастыру – басты

міндеттеріміздің бірі. Елімізде қазір өз тілін түсінбейтін бірде – бір қазақ жоқ. Бұл

мәселені «Хабар» агенттігі басты назарда ұстаған жөн», - деді министр. «Біз бүгінде

телеарна саласындағы үлкен өзгерістерді күтіп отырмыз. Ол – сандық телеарнаға көшумен

байланысты мәселе. Қазір біз сандық телеарнаға көшуге қажетті шығындардың мөлшерін

анықтау үстіндеміз», - дейді министр.

1.Мәтіннің бірінші азатжолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз.

А) Министрдің баяндамасы

В) Министрдің «Хабар» агенттігін қолдау

С) «Хабар» агенттігін қаржыландыру

Д) «Хабар» - Қазақстандағы басты телеарналардың бірі

2.Мәтіннің екінші азатжолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз.

А) Министрдің есебінен

В) Елбасы назарындағы телеарна

С) Телеарна саласындағы өзгерістер

Д) «Хабар» телеарнасының даму жолы

3.Мәтіннің үшінші азатжолына дәлірек тақырыпша таңдаңыз.

А) Тіл үйренушілер бағдарламасы

В) «Хабар» агенттігінің басты міндеттері

С) Қазақ тіліндегі хабарлардың санын көбейті

Д) «Хабар» - қазақи ортаны қалыптастыратын арна

4. Мәтінге нақтырақ тақырып таңдаңыз.

А) «Хабар» агенттігінің қаржысы

В) «Хабар» телеарнасының болашағы

С)Еліміздегі мықты телеарналардың бірі

Д) «Хабар» телеарнасы сандық телеарнаға көшуде

5. Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз.

А) «Хабар» агенттігінің қазіргі хал-жағдайымен даму жолдары

В) Телеарнадағы қызметкерлер жұмысы жайлы сипатталады

С) Республикамыздағы айтулы телеарналардың бірі туралы

Д) «Хабар» телеарнасы бағдарламаларының жағдайы баяндалады

Сұрақтарға жауап беріңіз.

Сіз бұқаралық ақпарат құралдары дегенді қалай түсінесіз?

Қандай бұқаралық ақпарат құралдарын пайдаланасыз?

Отандық БАҚ-қа көңіліңіз тола ма?

VI . ЖАЗЫЛЫМ

1.Белгілі тележүргізуші Г.Әлімгерейдің сұранысына сәйкес

кешкі жаңалықтар топтамасын құрастырып, көгілдір экранға

ұсыныңыз.

--------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Page 11: БҰҚАРАЛЫҚ АҚПАРАТ ҚҰРАЛДАРЫ

Сергіту. (бейнекөрініс)

VII. ҚОРЫТЫНДЫ

Кестені толтырыңыз

Бұқаралық ақпарат құралдарының ...

Артықшылығы Ортақ ерекшеліктері Кемшілігі

VІІІ. БАҒАЛАУ

№ Аты-жөні Тыңдау

дағдысы

Сөйлеу

мәнері

Грамматиканы

меңгеруі

Іздену

дәрежесі

Қорытынды

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12