ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ

1993 îíû 12 äóãààð ñàðûí 24-íèé ºäºð Óëààíáààòàð õîò

ÃÀÄÀÀÄÛÍ ÈÐÃÝÍÈÉ ÝÐÕ Ç¯ÉÍ ÁÀÉÄËÛÍ ÒÓÕÀÉ

ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

Íèéòëýã ¿íäýñëýë

1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çîðèëò Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü ãàäààäûí èðãýí, õàðüÿàëàëã¿é õ¿í Ìîíãîë Óëñàä îðîõ, ãàðàõ, äàìæèí ºíãºðºõ, îðøèí ñóóõ æóðàì, òýäíèé ýðõ, ¿¿ðãèéã òîãòîîæ, õýðýãæ¿¿ëýõòýé õîëáîãäñîí õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä îðøèíî. 2 äóãààð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýíèé ýðõ ç¿éí áàéäëûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ, îëîí óëñûí ãýðýý 1. Ãàäààäûí èðãýíèé ýðõ ç¿éí áàéäëûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ íü Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëü, ýíý õóóëü áîëîí òýäãýýðòýé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý. 2. Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ýíý õóóëüä çààñíààñ ººðººð çààñàí áîë îëîí óëñûí ãýðýýíèé çààëòûã äàãàæ ìºðäºíº. Ç äóãààð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýí Ãàäààä óëñûí õàðüÿàò ìºí áîëîõûã ãýð÷èëñýí õóóëü ¸ñíû íîòîëãîîòîé õ¿íèéã ãàäààäûí èðãýí ãýíý. 4 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýíèé ýðõ ç¿éí áàéäëûí òóõàé Ìîíãîë óëñûí õóóëèéí õàìààðàõ ýòãýýä Ýíý õóóëèéí çààëò íü Ìîíãîë Óëñàä çîð÷èã÷, òóñ óëñûí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæèí ºíãºðºã÷, ò¿ð áóþó óäààí õóãàöààãààð îðøèí ñóóã÷, áàéíãûí îðøèí ñóóã÷ öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýí, õàðüÿàëàëã¿é õ¿í / öààøèä ýíý õóóëüä"ãàäààäûí èðãýí" ãýõ/ -ä õàìààðíà. /Ýíý ç¿éëä 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/ 5 äóãààð ç¿éë. Äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí áîëîí êîíñóëûí ãàçðûí àæèëòíóóäûí äèïëîìàò ýðõ ÿàìáà, äàðõàí ýðõ Ýíý õóóëèéí çààëò íü õóóëü òîãòîîìæ, Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýãýýð òîãòîîñîí ãàäààä óëñûí äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí

1

2

áîëîí êîíñóëûí ãàçàð, Íýãäñýí ¿íäýñòíèé áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé òºðºëæñºí áàéãóóëëàãûí ñóóðèí òºëººëºã÷èéí ãàçðûí àæèëòíóóäûí äèïëîìàò ýðõ ÿìáà, äàðõàí ýðõèéã õºíäºõã¿é. 6 äóãààð ç¿éë. Óëñ òºðèéí îðîãíîë 1. Ìîíãîë Óëñàä ýðõýìëýí äýýäýëäýã ¿çýë ñàíààíû òºëºº õàâ÷èãäàí ìºøãºãäñºí ãàäààäûí èðãýíä òóñ óëñàä îðøèí ñóóõ ýðõ îëãîæ òºðèéí èâýýëä àâ÷ áîëíî. 2. Ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñíû äàãóó ãàäààäûí èðãýíä òóñ óëñàä îðøèí ñóóõ ýðõ îëãîõ òóõàé àñóóäëûã Ãàäààäûí èðãýí, õàðüÿàòûí àñóóäàë ýðõëýõ àëáàíû ñàíàëûã ¿íäýñëýí Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèéëºã÷ øèéäâýðëýíý. /Ýíý õýñýãò 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

7 äóãààð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýí, õàðúÿàòûí àñóóäàë ýðõëýõ áàéãóóëëàãà

1. Ãàäààäûí èðãýí, õàðüÿàò, öàãàà÷ëàëûí òàëààð

áàðèìòëàõ òºðèéí áîäëîãûã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ, õÿíàëò òàâèõ ýðõ á¿õèé Ãàäààäûí èðãýí, õàðúÿàòûí àñóóäàë ýðõëýõ àëáà /öààøèä "Àëáà" ãýõ/ õóóëü ç¿é, äîòîîä õýðãèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé ýðõëýõ àñóóäëûí õ¿ðýýíä àæèëëàíà.

2. Àëáàíû çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òýö, ä¿ðìèéã Çàñãèéí

ãàçàð áàòàëíà. /Ýíý ç¿éëèéã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

Ãàäààäûí èðãýíèé ýðõ ç¿éí áàéäàë 8 äóãààð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýíèé ýðõ, ¿¿ðãèéí ¿íäñýí çàð÷èì 1. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò õóóëü ¸ñîîð îðøèí ñóóãàà õ¿í á¿ð õóóëü, ø¿¿õèéí ºìíº ýðõ òýãæ áàéíà. 2. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò áàéãàà ãàäààäûí èðãýí òóñ óëñûí õóóëü òîãòîîìæîî𠺺ðò íü îëãîãäñîí ýðõ, ýðõ ÷ºëººã Ìîíãîë Óëñûí èðãýíèé íýãýí àäèë ýäýëæ, ¿¿ðýã õ¿ëýýíý. Ç. Ìîíãîë Óëñ ýíý õóóëü, õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêò áîëîí Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýãýýð ãàäààäûí èðãýíèé ýðõ, ¿¿ðãèéã òîäîðõîéëîõäîî óã èðãýíèéã õàðüÿàëñàí óëñòàé ýíý òàëààð õàðèëöàí àäèë áàéõ çàð÷èì áàðèìòàëíà. 4. Ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîë Óëñûí õóóëü òîãòîîìæ áîëîí îëîí óëñûí ãýðýýãýýð òîäîðõîéëîãäñîí ýðõ, ýðõ ÷ºëººã Ìîíãîë

3

Óëñûí ýðõ àøèã, òóñ óëñûí èðãýíèé áîëîí áóñàä õ¿íèé ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõîëä õàðøààð ýäýëæ áîëîõã¿é. 9 ä¿ãýýð ç¿éë. Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëèéã õ¿íäýòãýõ, õóóëü òîãòîîìæèéã ñàõèí áèåë¿¿ëýõ 1. Ãàäààäûí èðãýí ýíý õóóëü áîëîí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààð òîãòîîñîí ¿¿ðýã õ¿ëýýíý. 2. Ãàäààäûí èðãýí íü Ìîíãîë óëñûí ¯íäñýí õóóëèéã õ¿íäýòãýæ, õóóëü òîãòîîìæèéã ñàõèí áèåë¿¿ëæ, Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé óëàìæëàë, ¸ñ çàíøëûã õ¿íäýòãýõ ¿¿ðýãòýé. Ç. Ãàäààäûí èðãýí õóóëü òîãòîîìæ, Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ººðººð çààãààã¿é áîë òàòâàð òºëºõ ¿¿ðýãòýé. 1Î äóãààð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýíèé ýðõ, ¿¿ðãèéí îíöëîã 1. Ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîë Óëñûí òºðèéí áîëîí çàñàã çàõèðãààíû íýãæ, õîò, òîñãîíû ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãàä ñîíãîõ, ñîíãîãäîõ ýðõ ýäëýõã¿é, àðä íèéòèéí ñàíàë àñóóëãàä îðîëöîõã¿é. 2. Ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîë Óëñûí çýâñýãò õ¿÷èí, áóñàä öýðýãò àëáà õààõ ¿¿ðýã õ¿ëýýõã¿é. 3. Ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîë Óëñûí òºðèéí æèíõýíý àëáàí õààã÷ààð àæèëëàõã¿é. 4. Ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò óëñ òºðèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ áàéãóóëëàãà áàéãóóëàõ, ò¿¿íä ýëñýí îðîõ, áóñàä õýëáýðýýð óëñ òºðèéí àëèâàà ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áîëîõã¿é. /Ýíý õýñãèéã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ 5. Ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîëûí ¿íäýñíèé ýâ íýãäëèéí ýñðýã ñóðòàë÷èëãàà ÿâóóëàõ, ¿íäýñíèé ¸ñ çàíøèë, õóóëüä õàðø øàøíû óðñãàë, õ¿÷èðõèéëëèéí àëèâàà õýëáýð, ñàäàð ñàìóóí, ìàíñóóðóóëàõ áîäèñûã ñóðòàë÷ëàõ, ò¿ãýýí äýëãýð¿¿ëýõ, õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. /Ýíý õýñãèéã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

6. Ãàäààäûí èðãýí âèçèéí õóãàöàà õýòð¿¿ëýõ, ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿é õºäºëìºð ýðõëýõ, èðñýí çîðèëãîîñîî ººð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ, ãàäààäûí èðãýíèéã á¿ðòãýõ æóðàì çºð÷èí ººð çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèä çîð÷èõèéã õîðèãëîíî. /Ýíý õýñãèéã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

4

7. Ãàäààäûí èðãýí óëñûí îíö ÷óõàë îáúåêò ãýæ õóóëèàð òîãòîîñîí ãàçàðò Çàñãèéí ãàçðûí çºâøººðñíººð àæèëëàæ áîëíî. /Ýíý õýñãèéí äóãààðûã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð 6 áàéñíûã 7 áîëãîí ººð÷èëñºí/ 8. Ìîíãîë Óëñûí òóñãààð òîãòíîë, ¿íäýñíèé áîëîí õ¿í àìûí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ, íèéãìèéí õýâ æóðìûã õàìãààëàõûí òóëä õ¿íèé ñàëøã¿é ýðõýýñ áóñàä àñóóäëààð ãàäààäûí èðãýíèé ýðõ, ýðõ ÷ºëººíä õóóëèàð õÿçãààðëàë òîãòîîæ áîëíî. /Ýíý õýñãèéí äóãààðûã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð 7 áàéñíûã 8 áîëãîí ººð÷èëñºí/

11 ä¿ãýýð ç¿éë. Õºäºëìºð ýðõëýõ 1. Ìîíãîë Óëñàä õóâèéí õýðãýýð óäààí õóãàöààãààð îðøèí ñóóã÷, áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýí íü õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áóþó ò¿¿íèé ýðõ îëãîñîí áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýéãýýð ýíý õóóëü áîëîí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààð õîðèãëîñíîîñ ººð àæèë, àëáàí òóøààë ýðõëýõ, ãýðýý, õýëýëöýýðèéí äàãóó Ìîíãîë Óëñàä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà òºðèéí, ýñõ¿ë òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà, îëîí óëñûí áàéãóóëëàãà, àæ àõóéí íýãæèéí òºëººëºã÷èéí ãàçàðò àæèëëàõ, àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëàí ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýý ÿâóóëæ áîëíî. /Ýíý õýñýãò 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 2. Ìîíãîë Óëñàä Çàñãèéí ãàçàð õîîðîíäûí áîëîí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð àæèë, àëáàí òóøààë ýðõýëæ, ñóðàëöàæ áàéãàà, ò¿¿í÷ëýí òºðèéí áóñ áîëîí îëîí óëñûí áàéãóóëëàãûí òºëººëºã÷èéí ãàçàð àæèëëàæ áàéãàà ãàäààäûí èðãýí ãýðýýíèé õóãàöàà äóóññàí áóþó õóãàöààíààñ ºìíº ãýðýýãýý öóöàëñàíû äàðàà õ¿ñýëò ãàðãàâàë óã àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýéãýý𠺺ð àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýíòýé ãýðýý áàéãóóëàí àæèëëàæ, ñóðàëöàæ áîëíî. 3. Ìîíãîë Óëñàä õóâèéí õýðãýýð óäààí õóãàöààãààð îðøèí ñóóã÷ áîëîí áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ààñ áóñàä ãàäààäûí èðãýí èðñýí çîðèëãîîñîî ãàäóóð îðëîãî îëîõîîð õóâèàðàà áóþó àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä àæèë, àëáàí òóøààë ýðõýëæ áîëîõã¿é. 4. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò áàéãàà àæ àõóéí àëèâàà íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýí õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áóþó ò¿¿íèé ýðõ îëãîñîí áàéãóóëëàãûí çºâøººðëèéí ¿íäñýí äýýð ãàäààäààñ àæèëëàõ õ¿÷, ìýðãýæèëòýí àâàõ òóõàé ãýðýý áàéãóóëæ áîëíî.

5. Õºäºëìºðèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áóþó ò¿¿íèé ýðõ îëãîñîí áàéãóóëëàãà ýíý ç¿éëèéí 1, 2, 4 äýõ õýñýãò çààñàí çºâøººðºë îëãîõäîî Àëáàíû ñàíàëûã çààâàë

5

àâíà. Àëáà òàòãàëçñàí òîõèîëäîëä òóõàéí ýòãýýäýä õºäºëìºð ýðõëýõ çºâøººðºë îëãîõã¿é. /Ýíý õýñãèéã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ /Ýíý ç¿éëèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ .

111 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýäèéí èðãýíèé ãýð á¿ëèéí

áàéäëûí á¿ðòãýë Ãàäààäûí èðãýäèéí èðãýíèé ãýð á¿ëèéí áàéäëûí

á¿ðòãýëèéã íèéñëýëä Èðãýíèé á¿ðòãýë, ìýäýýëëèéí óëñûí òºâ, àéìàãò àéìãèéí Çàñàã äàðãûí äýðãýäýõ Èðãýíèé á¿ðòãýë, ìýäýýëëèéí àëáà ýðõëýí ÿâóóëæ, õîëáîãäîõ ìýäýýëëèéã òóõàé á¿ð Àëáàíä èð¿¿ëæ áàéíà. / Ýíý ç¿éëèéã 1997 îíû 10 äóãààð ç¿éëèéí 31-íèé ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí áà 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

Ìîíãîë Óëñûí âèç, Ìîíãîë Óëñàä îðîõ, ãàðàõ, äàìæèí ºíãºðºõ

12 äóãààð ç¿éë. Ìîíãîë Óëñûí âèç

1. Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ººðººð çààãààã¿é áîë Ìîíãîë Óëñàä çîð÷èõ ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîë Óëñûí âèç /öààøèä "âèç" ãýíý/ àâñàí áàéíà. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ . 2. Âèçèéã õ¿÷èí òºãºëäºð ãàäààä ïàñïîðò áóþó ò¿¿íèéã îðëîõ õóóëü ¸ñíû áàðèìò áè÷èãòýé ãàäààäûí èðãýíä îëãîíî. Âèçèéã õàâñðàëò õóóäñàí äýýð îëãîæ áîëíî. Ç. Âèç íü äèïëîìàò, àëáàí, ýíãèéí ãýñýí çýðýãòýé áàéíà. 4. Âèç íü îðîõ, îðîõ-ãàðàõ, ãàðàõ, ãàðàõ-îðîõ, äàìæèí ºíãºðºõ çîðèóëàëòòàé íýã, õî¸ð, îëîí óäààãèéí ãýñýí ÿëãààòàé áàéíà. 5. Âèç îëãîõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð Âèçèéí çàãâàðûã ãàäààä õàðèëöààíû àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í áàòàëíà. /Ýíý õýñýãò 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

13 äóãààð ç¿éë. Âèç îëãîõ áàéãóóëëàãà 1. Âèçèéã äàðààõü áàéãóóëëàãà îëãîíî:

6

1/ ãàäààä õýðãèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà;

2/ Ãàäààäûí èðãýí, õàðúÿàòûí àñóóäàë ýðõëýõ àëáà; 3/ ãàäààä óëñàä ñóóãàà Ìîíãîë Óëñûí äèïëîìàò

òºëººëºã÷èéí áîëîí êîíñóëûí ãàçàð.

2. Ãàäààä õýðãèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãûí ýðõ îëãîñíîîð Ìîíãîë Óëñûí ºðãºìæèò êîíñóë âèç îëãîæ áîëíî.. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ . /Ýíý ç¿éëèéã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ 14 ä¿ãýýð ç¿éë. Âèç îëãîõ áàéãóóëëàãûí ýðõ, ¿¿ðýã 1. Ãàäààä õýðãèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà âèç îëãîõ òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 1/ á¿õ çýðýã, çîðèóëàëòûí âèç îëãîõ; 2/ îëãîãäñîí âèçèéí çýðýã, çîðèóëàëòûí ¿íäýñëýëèéã õÿíàæ ººð÷ëºõ; 3/ âèç îëãîõîîñ òàòãàëçàõ, âèçèéí õóãàöààã ñóíãàõ, îëãîñîí âèçèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîõ; 4/ âèçèéí òàëààðõè íýãäñýí á¿ðòãýë õºòºëæ, õîëáîãäîõ ìýäýýã òóõàé á¿ð Àëáàíä õ¿ðãýõ. 2. Àëáà íü âèç îëãîõ òàëààð äàðààõü ýðõ, ¿¿ðýãòýé: 1/ äèïëîìàò àëáàí çýðãèéí âèçýýñ áóñàä âèç îëãîõ àñóóäëûã õÿíàæ çºâøººðºë ºãºõ; /Ýíý çààëòàä 2002 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 11-íèé õóóëèàð íýìýëò îðñîí/ 2/ Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí çîð÷èã÷, òýýâðèéí õýðýãñëèéí õàðèëöààíû íýýëòòýé õèëèéí áîîìò äýýð Ìîíãîë Óëñàä çîð÷èã÷èä îðîõ-ãàðàõ, äàìæèí ºíãºðºõ, çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä ãàðàõ âèç îëãîõ; 3/ Ìîíãîë Óëñàä áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýí, õàðüÿàëàëã¿é õ¿íä ãàðàõ, ãàðàõ-îðîõ âèç îëãîõ; /Ýíý çààëòûí äóãààðûã 2001 îíû 6 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷èëñºí/ 4/ õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí ¿íäýñëýë áàéâàë âèç îëãîõîîñ òàòãàëçàõ, ò¿¿íèé õóãàöààã áîãèíîñãîõ, âèçèéí õóãàöààã ñóíãàõ, âèçèéí àíãèëëûã ººð÷ëºõ, îëãîñîí âèçèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîõ; /Ýíý çààëòûí äóãààðûã 2001 îíû 6 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷èëñºí/

7

5/ ýíý ç¿éëèéí 2 äàõü õýñãèéí 2-ò çààñàí âèçèéí íýãäñýí á¿ðòãýë õºòëºõ; /Ýíý çààëòûí äóãààðûã 2001 îíû 6 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷èëñºí/ 6/ âèç îëãîã÷ áàéãóóëëàãóóäààñ èð¿¿ëñýí âèçèéí òàëààðõè ìýäýýã íýãòãýõ. /Ýíý çààëòûí äóãààðûã 2001 îíû 6 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷èëñºí/ 3. Ìîíãîë Óëñûí ºðãºìæèò êîíñóë Ìîíãîë Óëñàä îðîõ, îðîõ-ãàðàõ, äàìæèí ºíãºðºõ âèç îëãîæ áîëíî. /Ýíý ç¿éëèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31, 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð òóñ òóñ ººð÷ëºí íàéðóóëñàí/ . 15 äóãààð ç¿éë. Âèç îëãîõ ¿íäýñëýë 1. Ìîíãîë Óëñàä àëáàí õýðãýýð çîð÷èõ ãàäààäûí èðãýíä äàðààõü ¿íäýñëýëèéí àëü íýã íü áàéâàë âèç îëãîæ áîëíî: 1/ Ìîíãîë Óëñûí òºðèéí áîëîí çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà, Óëñûí Èõ Õóðàëä ñóóäàë á¿õèé íàìûí óðèëãàòàé áîë; 2/ Ìîíãîë Óëñàä ñóóãàà ãàäààäûí äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí áîëîí êîíñóëûí ãàçàð, Íýãäñýí ¯íäýñòíèé Áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé òºðºëæñºí áàéãóóëëàãûí ñóóðèí òºëººëºã÷èéí ãàçàðò àæèëëàõ ãàäààäûí èðãýä, òýäãýýðèéí ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿íèé òàëààð òóõàéí ãàçàð áàéãóóëëàãûã õàðüÿàëàõ óëñ, îëîí óëñûí áàéãóóëëàãûí àëáàí ¸ñíû õ¿ñýëò, Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíèé çààëòòàé áîë; 3/ Ìîíãîë Óëñàä õºäºëìºð ýðõëýõ, ñóðàëöàõ ò¿¿í÷ëýí ãàäààäûí òºðèéí áóñ áîëîí îëîí óëñûí áàéãóóëëàãûí òºëººëºã÷èéí ãàçàð àæèëëàõààð èðýõ ãàäààäûí èðãýíèé õóâüä ãýðýý, òóõàéí àñóóäëûã ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýé áîë; /Ýíý çààëòàä 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 2. Ìîíãîë Óëñàä õóâèéí õýðãýýð çîð÷èõ ãàäààäûí èðãýíä äàðààõü ¿íäýñëýëèéí àëü íýã íü áàéâàë âèç îëãîæ áîëíî:

1/ Ìîíãîë Óëñàä îðøèí ñóóõ, áóöàæ ÿâàõ õºðºíãèéí ýõ ¿¿ñâýðòýé áºãººä ò¿¿íèéãýý íîòîëñîí áàòàëãààã òóõàéí ãàäààäûí èðãýíýýñ áóþó Ìîíãîë Óëñàä õ¿ëýýí àâàõ áàéãóóëëàãà, èðãýíýýñ ãàðãàñàí áîë; 2/ Ìîíãîë Óëñàä õóâèéí õýðãýýð áàéíãà îðøèí ñóóõ ãàäààäûí èðãýíä Ìîíãîë Óëñûí õóóëü áîëîí îëîí óëñûí ãýðýýãýýð õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ãýðëýëòèéí ãýð÷èëãýýòýé áîë;

8

3/ àÿëàí æóóë÷ëàõ, ýì÷ë¿¿ëæ ñóâèëóóëàõ, ¸ñëîëä îðîëöîõ, ãà÷èãäàë çýðãýýð èðýõ òîõèîëäîëä õîëáîãäîõ ãýðýý, óðèëãà, Ìîíãîë Óëñûí õ¿ëýýí àâàõ áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýé áîë; 4/ àæèë, àëáàí òóøààë ýðõëýõ, ýðäýì øèíæèëãýýíèé àæèë õèéõ áîëîí ñóðàëöàõ çîðèëãîîð ãàäààä îðíîîñ èðýõ õ¿ì¿¿ñèéí õóâüä òóõàéí àñóóäëûã ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýé áîë; 5/ ýíý ç¿éëèéí 2 äàõü õýñãèéí 1, 3, 4 äýõ õýñýãò çààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, õóâü õ¿íèé õ¿ñýëòýýð íèéñëýëä Àëáà, àéìàãò öàãäààãèéí áàéãóóëëàãààñ çºâøººð÷ îëãîñîí óðèëãàòàé áîë; /Ýíý çààëòàä 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ Ç. Ìîíãîë Óëñàä öàãàà÷ëàõ ãàäààäûí èðãýíä äàðààõü ¿íäýñëýë áàéâàë âèç îëãîíî: 1/ Ìîíãîë Óëñûí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëòýé áîë; 2/ òóõàéí õ¿í Ìîíãîë Óëñàä îðøèí ñóóõ õºðºíãèéí ýõ ¿¿ñâýðòýé áºãººä ò¿¿íèéãýý íîòîëñîí áàòàëãààã ãàðãàñàí áîë. 4. Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ººðººð çààãààã¿é áîë Ìîíãîë Óëñàä çîð÷èã÷ ãàäààäûí èðãýíä óðèëãàã¿éãýýð âèç îëãîæ áîëíî.

5. Ýíý ç¿éëä çààñàí áàéãóóëëàãà, èðãýí äèïëîìàò çýðãèéí âèçýýñ áóñàä âèç îëãóóëàõ òóõàé õ¿ñýëòýý Àëáàíä èð¿¿ëíý. Àëáà õ¿ñýëòèéã õÿíàí ¿çýæ çºâøººðñºí òîõèîëäîëä âèç îëãîõ áóþó âèç îëãóóëàõààð ãàäààä õýðãèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãàä øèëæ¿¿ëíý. /Ýíý õýñãèéã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ /Ýíý ç¿éëèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ . 16 äóãààð ç¿éë. Âèçèéí õóãàöàà 1. Ìîíãîë Óëñûí âèçèéã äîð äóðäñàí õóãàöààãààð îëãîíî: 1/ Ìîíãîë Óëñàä çîð÷èã÷ ãàäààäûí èðãýíä îðîõ-ãàðàõ âèçèéã 30 õ¿ðòýë õîíîã; 2/ Ìîíãîë Óëñàä ò¿ð îðøèí ñóóã÷ ãàäààäûí èðãýíä 90 õ¿ðòýë õîíîã; 3/ îëîí óäààãèéí âèçèéã 6, 12 ñàð; 4/ ãàðàõ âèçèéã 10 õ¿ðòýë õîíîã; /Ýíý çààëòàä 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

9

5/ äàìæèí ºíãºðºõ âèçèéã 5 õ¿ðòýë õîíîã; /Ýíý çààëòàä 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 6/ Ìîíãîë Óëñàä áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýí, õàðüÿàëàëã¿é õ¿íä ãàðàõ-îðîõ âèçèéã 120 õ¿ðòýë õîíîã. /Ýíý çààëòàä 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 2. Ìîíãîë Óëñàä çîð÷èã÷ áîëîí ò¿ð îðøèí ñóóã÷ ãàäààäûí èðãýíä îëãîñîí âèçèéí õóãàöààã Àëáàíû çºâøººðëèéã ¿íäýñëýí ãàäààä õýðãèéí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà íýã óäàà 30 õ¿ðòýë õîíîãèéí õóãàöààãààð ñóíãàæ áîëíî. /Ýíý õýñýãò 2001 îíû 6 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ /Ýíý ç¿éëèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí áà 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/ 17 äóãààð ç¿éë. Ìîíãîë Óëñàä îðîõ Õ¿÷èí òºãºëäºð ãàäààä ïàñïîðò áóþó ò¿¿íèéã îðëîõ õóóëü ¸ñíû áàðèìò áè÷èãòýé, Ìîíãîë Óëñûí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ îëãîñîí çºâøººðºëòýé ãàäààäûí èðãýí õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí æóðìûí äàãóó Ìîíãîë Óëñûí õèëèéí áîîìòîîð íýâòýðíý. 18 äóãààð ç¿éë. Ìîíãîë óëñààð äàìæèí ºíãºðºõ 1. Õ¿÷èí òºãºëäºð ãàäààä ïàñïîðò áóþó ò¿¿íèéã îðëîõ õóóëü ¸ñíû áàðèìò áè÷èãòýé ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîë Óëñûí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí çºâøººðºë àâ÷ Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæèí ºíãºðíº. 2. Ãàäààäûí èðãýí îëîí óëñûí íèñëýãýýð Ìîíãîë Óëñûí íóòãààð 24 öàãèéí äîòîð âèçã¿éãýýð äàìæèí ºíãºð÷ áîëíî. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ .

19 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýíèéã Ìîíãîë Óëñàä îðîõûã ¿ë çºâøººðºõ Ãàäààäûí èðãýíèéã äàðààõü ¿íäýñëýë áàéâàë Ìîíãîë Óëñàä îðîõûã ¿ë çºâøººðíº: 1/ íàñàíä õ¿ðýýã¿é áóþó ýðõ ç¿éí ÷àäàìæã¿é õ¿í õóóëü ¸ñíû àñðàí õàìãààëàã÷, õàðãàëçàí äýìæèã÷ã¿é áîë; 2/ Ìîíãîë Óëñàä áàéõäàà ÿë øèéòã¿¿ëæ, ÿë øèéòãýëòýéä òîîöîõ õóãàöàà íü äóóñààã¿é áîë;

10

3/ òààëàìæã¿é ýòãýýä ãýæ çàðëàãäñàí áóþó Ìîíãîë Óëñààñ àëáàäàí ãàðãàãäñàí áîë;

/Ýíý çààëòûã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ . 4/ Ìîíãîë Óëñûí ¿íäýñíèé áîëîí õ¿í àìûí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ, íèéãìèéí õýâ æóðìûã õàìãààëàõàä õàðøèëæ áàéâàë;

5/ Ìîíãîë Óëñàä àìüäðàõ, áóöàæ ÿâàõ õºðºíãèéí ýõ

¿¿ñâýðèéí áàòàëãààã¿é áîë. /Ýíý çààëòûã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ . 20 äóãààð ç¿éë. Ìîíãîë Óëñààñ ãàðàõ, ãàðàõûã ò¿äãýëç¿¿ëýõ 1. Ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîë Óëñàä áàéõûã çºâøººðñºí õóãàöààíä áàãòàæ òóñ óëñààñ ãàð÷ ÿâàõ ¿¿ðýãòýé. 2. Ãàäààäûí èðãýíèéã äàðààõü ¿íäýñëýë áàéâàë äîð äóðäñàí õóãàöààíä Ìîíãîë Óëñààñ ãàðàõûã ò¿äãýëç¿¿ëíý: 1/ ãýìò õýðýãò ñýæèãòýí, ÿëëàãäàã÷ààð òàòàãäñàí áîë óã õýðãèéã øèéäâýðëýõ õ¿ðòýë; 2/ ýð¿¿ãèéí ÿë øèéòã¿¿ëñýí áîë ÿë ýäýëæ äóóñàõ, áóþó ÿëààñ ÷ºëººëºõ, ýñõ¿ë òóõàéí õ¿íèéã Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíèé äàãóó õàðüÿàëàõ óëñàä íü øèëæ¿¿ëýõ õ¿ðòýë; Ç/ áóñàä õ¿íèé ýðõ, ýðõ ÷ºëºº, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õîõèðîîæ áàéãàà òóõàé íºãºº ýòãýýä áóþó áàéãóóëëàãûí ºðãºäºë, ãîìäîë áàéãàà áºãººä ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà ¿¿íèéã ¿íäýñëýëòýé ãýæ ¿çñýí áîë óã àñóóäëûã øèéäâýðëýõ õ¿ðòýë; 4/ Ìîíãîë Óëñûí ¿íäýñíèé áîëîí õ¿í àìûí àþóëã¿é áàéäàë, íèéãìèéí õýâ æóðìûã õàíãàõ àøèã ñîíèðõîëä õàðøèëæ áàéâàë.

ĪЪÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

Ìîíãîë Óëñàä çîð÷èõ, îðøèí ñóóõ 21 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãàäààäûí õ¿í Ìîíãîë óëñàä îðøèí ñóóõ

Õ¿÷èí òºãºëäºð ãàäààä ïàñïîðò áóþó ò¿¿íèéã îðëîõ õóóëü ¸ñíû áàðèìò áè÷èãòýé ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîë Óëñûí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ îëãîñîí çºâøººðºë, ýíý õóóëüä çààñàí ¿íäýñëýëèéí äàãóó Ìîíãîë Óëñàä çîð÷èæ, îðøèí ñóóæ áîëíî. 22 äóãààð ç¿éë. Ìîíãîë Óëñàä çîð÷èã÷, ò¿ð áóþó óäààí

11

õóãàöààãààð îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýí 1. Ýíý õóóëüä çààñàí ¿íäýñëýëýýð Ìîíãîë Óëñàä 30 õîíîã õ¿ðòýë õóãàöààãààð àëáàí áîëîí õóâèéí õýðãýýð èðñýí ãàäààäûí èðãýíèéã çîð÷èã÷ ãýíý. 2. Ìîíãîë Óëñàä õóâèéí õýðãýýð 90 õ¿ðòýë õîíîãèéí õóãàöààãààð áàéãàà ãàäààäûí èðãýíèéã ò¿ð îðøèí ñóóã÷ ãýíý. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ . 3. Ìîíãîë Óëñàä Çàñãèéí ãàçàð õîîðîíäûí ãýðýýãýýð ñóðàëöàõ, àæèë, àëáàí òóøààë ýðõëýõ, ãàäààäûí òºðèéí áóñ áîëîí îëîí óëñûí áàéãóóëëàãûí òºëººëºã÷èéí ãàçàð, ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàëòòàé àæ àõóéí íýãæèéí óäèðäàõ á¿ðýëäýõ¿¿íä àæèëëàõ áîëîí òýäýíòýé àäèëòãàõ àëáàí òóøààë ýðõëýí 90 õîíîãîîñ äýýø õóãàöààãààð îðøèí ñóóõ ãàäààäûí èðãýíèéã àëáàí õýðãýýð óäààí õóãàöààãààð îðøèí ñóóã÷ ãýíý. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ . 4. Õóâèéí õýðãýýð Ìîíãîë Óëñàä àìüäðàõààð 5 æèëýýñ äýýø õóãàöààãààð èðñýí ãàäààäûí èðãýíèéã öàãàà÷ ãýíý. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ . 5. Ìîíãîë Óëñûí õàðüÿàò èðãýíòýé ãýð á¿ë áîëñîí áºãººä 90 õîíîãîîñ äýýø õóãàöààãààð Ìîíãîë Óëñàä îðøèí ñóóãàà ãàäààäûí èðãýíèéã áàéíãà îðøèí ñóóã÷ ãýíý. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ . 6. Ìîíãîë Óëñàä õóâèéí õýðãýýð 90 õîíîãîîñ 5 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð îðøèí ñóóãàà ãàäààäûí èðãýíèéã õóâèéí õýðãýýð óäààí õóãàöààãààð îðøèí ñóóã÷ ãýíý. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ .

7. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæèí íýã îðíîîñ íºãººä çîð÷èæ áàéãàà ýòãýýäèéã äàìæèí ºíãºðºã÷ ãýíý. /Ýíý õýñãèéã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

23 äóãààð ç¿éë. Îðøèí ñóóõ õóãàöàà ñóíãàõ 1. Ìîíãîë Óëñàä àëáàí, ýñõ¿ë õóâèéí õýðãýýð çîð÷èã÷, ò¿ð

îðøèí ñóóã÷, àëáàí, ýñõ¿ë õóâèéí õýðãýýð óäààí õóãàöààãààð îðøèí ñóóã÷, áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýíèé îðøèí ñóóõ õóãàöàà ñóíãóóëàõ òóõàé õ¿ñýëòèéã Àëáà õÿíàí øèéäâýðëýíý. /Ýíý ç¿éëèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31, 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð òóñ òóñ ººð÷ëºí íàéðóóëñàí/

12

24 ä¿ãýýð ç¿éë. Ìîíãîë Óëñàä õóâèéí õýðãýýð óäààí õóãàöààãààð áîëîí áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýäèéí òîî, á¿òýö 1. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò õóâèéí õýðãýýð óäààí õóãàöààãààð áîëîí áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýäèéí òîî íü Ìîíãîë Óëñûí õàðüÿàò õ¿í àìûí 1 õóâü, ¿¿íèé äîòîð íýã óëñûí èðãýí Î, 33 õóâü õ¿ðòýë áàéæ áîëíî. 2. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò õóâèéí õýðãýýð óäààí õóãàöààãààð áîëîí áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýäèéí òîî íü Ìîíãîë Óëñûí õàðüÿàò õ¿í àìûí Î, 8 õóâèàñ äîîø áàéãàà íºõöºëä Çàñãèéí ãàçðûí ºðãºí ìýä¿¿ëñíýýð Óëñûí Èõ Õóðàë òóñ óëñàä îðóóëæ áîëîõ öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýäèéí òîî, á¿òýö áîëîí çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèä îðøèí ñóóõ öàãàà÷èéí òîîã óëñ îðíîîð íü á¿ðýí ýðõèéíõýý õóãàöààíä íýã óäàà, Î, 8 õóâèàñ äýýø ãàðñàí íºõöºëä æèë òóòàì òîãòîîíî. /Ýíý ç¿éëèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ .

25 äóãààð ç¿éë. Öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýíä îðøèí ñóóõ çºâøººðºë îëãîõ, ò¿¿íèéã ñóíãàõ, õ¿÷èíã¿é áîëãîõ 1. Ìîíãîë Óëñàä áàéíãà îðøèí ñóóõ, öàãàà÷ëàí èðýõ ãàäààäûí èðãýíèé õ¿ñýëò, øààðäàãäàõ áóñàä áàðèìò áè÷ãèéã Àëáà õÿíàí ¿çýýä óëñ îðíû äîòîîä íºõöºë áàéäàë, ýäèéí çàñãèéí ÷àäàìæ, õ¿ëýýí àâàõ áàéãóóëëàãûí çàõèàëãà, áàéíãà îðøèí ñóóõ, öàãàà÷ëàõ õ¿íèé áîëîâñðîë, ìýðãýæëèéã õàðãàëçàí öàãàà÷ëàõ çºâøººðëèéã 5 æèëýýð îðøèí ñóóõ çºâøººðëèéã 90 õîíîãîîñ äýýø õóãàöààãààð òóñ òóñ îëãîíî. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí áà 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 2. Áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýíèé îðøèí ñóóõ õóãàöààã ñóíãàõ àñóóäëûã õóâèéí õýðãýýð óäààí õóãàöààãààð îðøèí ñóóã÷ áîëîí áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýäèéí íýã óëñààñ áàéâàë çîõèõ òîîíä áàãòààí Àëáà øèéäâýðëýíý. Ìîíãîë Óëñàä áàéíãà îðøèí ñóóã÷ áîëîí öàãàà÷ëàí ñóóãàà 55, ò¿¿íýýñ äýýø íàñíû ãàäààäûí èðãýíèé Ìîíãîë Óëñàä îðøèí ñóóõ çºâøººðëèéã òóõàéí ãàäààäûí èðãýíèéã õàðüÿàëñàí óëñòàé ýíý òàëààð õàðèëöàí àäèë áàéõ çàð÷ìûã áàðèìòëàí Ǻâëºë õóãàöààã¿é îëãîæ áîëíî. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí áà 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 3. Ìîíãîë Óëñàä öàãàà÷ëàí èðñýí ãàäààäûí èðãýí æèëä 120 õîíîãîîñ äýýø õóãàöààãààð òóñ óëñûí íóòàã äýâñãýðò áàéãààã¿é áîë öàãàà÷ëàí ñóóõ çºâøººðëèéã öóöëàõ ýñýõèéã Àëáà

13

òóõàé á¿ð õÿíàí øèéäâýðëýíý. Öàãàà÷ëàí ñóóõ çºâøººðëèéã áóöààí àâàõààð øèéäâýðëýñýí áîë ýíý òóõàé öàãàà÷ëàí ñóóãàà ãàäààäûí èðãýíä ìýäýãäýõ áºãººä òóõàéí õ¿í óã øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë ìýäýãäýë õ¿ëýýí àâñíààñ õîéø 7 õîíîãèéí äîòîð ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýé. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí áà 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

4. Öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýí õóóëü òîãòîîìæ íîöòîé çºð÷ñºí áîë çºâëºë ò¿¿íä îëãîñîí Ìîíãîë Óëñàä îðøèí ñóóõ çºâøººðëèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîíî.

26 äóãààð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýíèéã á¿ðòãýõ 1. Ìîíãîë Óëñàä òºðèéí, çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí

íýãæèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãûí óðèëãààð èðñýí áîëîí çîð÷èã÷îîñ áóñàä ãàäààäûí èðãýíèéã óðüæ èð¿¿ëñýí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýí òýäãýýðèéã èðñýí ºäðººñ íü õîéø 7 õîíîãèéí äîòîð Àëáàíä á¿ðòã¿¿ëíý. /Ýíý õýñãèéã 2001 îíû 6 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

2. Ãàäààä óëñûí äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí áîëîí êîíñóëûí ãàçàð, Íýãäñýí ¯íäýñòíèé Áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé òºðºëæñºí áàéãóóëëàãûí ñóóðèí òºëººëºã÷èéí ãàçàð, ìºí õýâëýë, ìýäýýëëèéí òºëººëºã÷èéí ãàçàðò àæèëëàæ áàéãàà ãàäààäûí èðãýí, òýäãýýðèéí ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿íèéã Ìîíãîë Óëñàä èðñýí ºäðººñ õîéø 7 õîíîãèéí äîòîð ãàäààä õàðèëöààíû àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãàä á¿ðòã¿¿ëíý.

3. Ìîíãîë Óëñàä õºäºëìºð ýðõëýõ, ñóðàëöàõààð èðñýí

ãàäààäûí èðãýí èðñýí ºäðººñ õîéø 7 õîíîãèéí äîòîð Àëáàíä á¿ðòã¿¿ëíý. /Ýíý õýñýãò 2001 îíû 6 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

4. Õóóëüä ººðººð çààãààã¿é áîë òóñ óëñûí íóòàã äýâñãýðò îðøèí ñóóãàà öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýí, õàðúÿàëàëã¿é õ¿í ººð çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèä øèëæèí ñóóðüøèõ áîë îðøèí ñóóæ áàéñàí íóòàã äýâñãýðèéí öàãäààãèéí áàéãóóëëàãûí á¿ðòãýëýýñ õàñóóëæ, î÷ñîí ãàçðûí öàãäààãèéí áàéãóóëëàãàä 5 õîíîãèéí äîòîð á¿ðòã¿¿ëæ, îðøèí ñóóõ ¿íýìëýõäýý òýìäýãëýë õèéëãýíý.

5. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò îðøèí ñóóãàà öàãàà÷

ãàäààäûí èðãýí, õàðúÿàëàëã¿é õ¿í àì á¿ëèéíõýý áàéäàë, õàÿã, õºäºëìºð ýðõëýëòèéí òàëààðõè õºäºë㺺í, ººð÷ëºëòèéã 5 õîíîãèéí äîòîð îðøèí ñóóãàà ãàçðûí öàãäààãèéí áàéãóóëëàãà, Àëáàíä ìýäýãäýíý.

6. Ìîíãîë Óëñàä àëáàí, ýñõ¿ë õóâèéí õýðãýýð óäààí

õóãàöààãààð îðøèí ñóóã÷, áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýí, õàðúÿàëàëã¿é õ¿í áàéíãà îðøèí ñóóãàà ãàçðààñàà ººð

14

çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèä 7 õîíîãîîñ äýýø õóãàöààãààð õóâèéí õýðãýýð çîð÷âîë î÷ñîí ãàçðûíõàà öàãäààãèéí áàéãóóëëàãàä á¿ðòã¿¿ëíý.

7. Öàãäààãèéí òºâ áàéãóóëëàãà íü Ìîíãîë Óëñàä îðñîí,

ãàðñàí, äàìæèí ºíãºðñºí ãàäààäûí èðãýäèéí ìýäýýã Àëáàíààñ òîãòîîñîí ìàÿãòààð ñàð á¿ð àâ÷ ãàäààäûí èðãýäèéí õºäºë㺺íä õÿíàëò òàâüæ, ìºí òóñ óëñûí íóòàã äýâñãýðò ãýìò õýðýã ¿éëäñýí, ÿë øèéòã¿¿ëñýí, ÿë øèéòãýëã¿éä òîîöîãäîæ áàéãàà, Ìîíãîë Óëñààñ àëáàäàí ãàðãàãäñàí, îëîí óëñûí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ àëèâàà óëñ îðîíä îðîõûã õîðèãëîñîí, ýðýí ñóðâàëæëàãäàæ áàéãàà ãàäààäûí èðãýíèé òóõàé ìýäýýã Àëáàíä ºã÷ áàéíà.

8. Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð îðñîí, ãàðñàí, äàìæèí ºíãºðñºí

ãàäààäûí èðãýíèé á¿ðòãýëèéã õèë õàìãààëàõ áàéãóóëëàãà, õÿíàëòûã Àëáà, öàãäààãèéí áîëîí îðîí íóòãèéí çàñàã çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëæ, õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãûã øààðäëàãàòàé ìýäýýëëýýð õàíãàíà.

9. Ãàäààäûí èðãýíòýé õîëáîîòîé á¿õ òºðëèéí ìýäýýã

õîëáîãäîõ òºðèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãóóä àëáàíä òîãòîîñîí õóãàöààíä èð¿¿ëæ áàéíà. Õîëáîãäîõ òºðèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãóóäûí õîîðîíä ãàäààäûí èðãýíòýé õîëáîîòîé ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýý àæèëëóóëíà. Ìýäýýëýë õàðèëöàí ñîëèëöîõ æóðìûã Õóóëü ç¿é, äîòîîä õýðãèéí ñàéä áàòàëíà.

10. Ãàäààäûí èðãýíèéã á¿ðòãýõ, ãàäààäûí èðãýí Ìîíãîë Óëñàä ò¿ð áîëîí óäààí õóãàöààãààð îðøèí ñóóõ, áàéíãà îðøèí ñóóõ, öàãàà÷ëàõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà. /Ýíý õýñãèéã 2002 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 11-íèé ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ /Ýíý ç¿éëèéã 1999 îíû 10 äóãààð ñàðûí 14, 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð òóñ òóñ ººð÷ëºí íàéðóóëñàí/ . 27 äóãààð ç¿éë. Õàðüÿàëàëã¿é õ¿í ãàäààäàä çîð÷èõ 1. Ìîíãîë Óëñàä îðøèí ñóóãàà õàðüÿàëàëã¿é õ¿í ãàäààäàä çîð÷èæ áîëíî. 2. Ãàäààäàä çîð÷èõ õàðüÿàëàëã¿é õ¿íä Àëáàíààñ áàðèìò áè÷èã îëãîíî. /Ýíý õýñãèéã 1999 îíû 10 äóãààð ñàðûí 14-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷èëñºí áà ýíý õýñýãò 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ Ç. Õóóëüä ººðººð çààãààã¿é áîë ãàäààäàä çîð÷èõ õàðüÿàëàëã¿é õ¿íä âèç îëãîõîä Ìîíãîë Óëñûí èðãýí ãàäààäàä õóâèéí õýðãýýð çîð÷èõ, öàãàà÷ëàõ òóõàé õóóëèéí õîëáîãäîõ çààëòûã áàðèìòàëíà. 28 äóãààð ç¿éë. Ìîíãîë Óëñàä îðøèí ñóóãàà öàãàà÷, õàðüÿàëàëã¿é õ¿íä îëãîõ áàðèìò áè÷èã

15

1. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýí, õàðüÿàëàëã¿é õ¿íä Àëáàíààñ çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí àëü íýãæèéí îðøèí ñóóã÷ áîëîõûã òîäîðõîéëñîí "Ìîíãîë Óëñàä îðøèí ñóóõ ¿íýìëýõ" îëãîíî. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí áà ýíý õýñýãò 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 2. Ìîíãîë Óëñàä áàéíãà îðøèí ñóóã÷, öàãàà÷ ãàäààäûí èðãýí, õàðüÿàëàëã¿é õ¿í ãàäààäàä çîð÷èõäîî îðøèí ñóóõ ¿íýìëýõýý íèéñëýëä Àëáàíä õàäãàëóóëæ, á¿ðìºñºí ÿâàõ òîõèîëäîëä õóðààëãàíà. /Ýíý õýñãèéã 1997 îíû 10 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí, ìºí 1999 îíû 10 äóãààð ñàðûí 14-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷èëñºí áºãººä 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ Ç. Ãàäààäàä çîð÷èõ õàðüÿàëàëã¿é õ¿íä îëãîõ áàðèìò áè÷ãèéí õóóëü ç¿éí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í áàòàëíà. /Ýíý õýñýãò 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝà Áóñàä àñóóäàë

29 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýíèéã óðèõ, àæèëëóóëàõ òàëààð àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýäèéí õ¿ëýýõ ¿¿ðýã

1.Ìîíãîë Óëñàä òîäîðõîé õóãàöààãààð ãàäààäûí èðãýíèéã óðüñàí, àæèëëóóëàõ çºâøººðºë àâñàí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýä íü äàðààõü ¿¿ðýãòýé:

1/ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó çîõèõ áàéãóóëëàãàä íü

á¿ðòã¿¿ëýõ; 2/ çºâøººðºë àâàõûí ºìíº Ìîíãîë Óëñàä îðøèí

ñóóõàä øààðäàãäàõ õºðºíãèéí ýõ ¿¿ñâýðèéí áàòàëãààã ãàðãàñàí áàéõ;

3/ îðîí áàéðààð õàíãàõ;

4/ õóãàöààíä íü áóöààõ. /Ýíý õýñãèéã 2000 îíû 12 äóãààð 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ 2. Ìîíãîë Óëñàä áàéãàà ãàäààäûí áàéãóóëëàãà, àæ àõóéí íýãæ íü ãàäíààñ ìýðãýæëèéí õ¿í, àæèëëàõ õ¿÷ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó óðüæ àæèëëóóëáàë Ìîíãîë Óëñûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí íýãýí àäèë ¿¿ðýã õ¿ëýýíý. 30 äóãààð ç¿éë. Ãàäààäûí èðãýíèéã Ìîíãîë Óëñààñ àëáàäàí ãàðãàõ

16

1. Ãàäààäûí èðãýíä ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýðã¿é áàéâàë Ìîíãîë Óëñààñ äàðààõü ¿íäýñëýëýýð àëáàäàí ãàðãàíà: 1/ Ìîíãîë Óëñàä õ¿÷èí òºãºëäºð áóñ áîëîí õóóðàì÷ áè÷èã áàðèìòààð îðæ èðñýí áóþó îðøèí ñóóõ õóãàöàà íü äóóññàí áîëîâ÷ òóñ óëñààñ ãàð÷ ÿâàõààñ çàéëñõèéñýí; 2/ Ìîíãîë Óëñàä îðøèí ñóóõ çºâøººðëèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîñîí áóþó áóöààí àâñàí áîëîâ÷ òóõàéí ãàäààäûí èðãýí òóñ óëñààñ ãàð÷ ÿâàõààñ çàéëñõèéñýí. 3/ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿é õºäºëìºð ýðõýëñýí áóþó èðñýí çîðèëãîîñîî ººð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëñàí áîë. /Ýíý çààëòûã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ 4/ Ìàíñóóðóóëàõ ýì, ñýòãýöýä íºëººò áîäèñûí ýðãýëòýä õÿíàëò òàâèõ òóõàé õóóëèéí 13 äóãààð ç¿éëä çààñàí õîðèãëîñîí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëñàí áîë. /Ýíý çààëòûã 2002 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 28-íû ºäðèéí õóóëèàð íàìñýí./

5/ Õ¿íèé äàðõëàë õîìñäîëûí âèðóñûí õàëäâàð, äàðõëàëûí îëäìîë õîìñäîëîîñ ñýðãèéëýõ òóõàé õóóëèéí 11.3-ò çààñàí ¿íäýñëýë áèé áîëñîí áîë. /Ýíý çààëòûã 2004 îíû 5 äóãààð ñàðûí 13-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ 2. Ãàäààäûí èðãýíèéã Ìîíãîë Óëñààñ àëáàäàí ãàðãàõ òóõàé øèéäâýðèéã Õóóëü ç¿é, äîòîîä õýðãèéí ñàéä Àëáàíû ñàíàëûã ¿íäýñëýí ãàðãàíà. Àëáàäàí ãàðãàõ òóõàé øèéäâýðèéã Àëáà õèë õàìãààëàõ áîëîí öàãäààãèéí áàéãóóëëàãàòàé õàìòðàí ã¿éöýòãýíý. /Ýíý õýñãèéã 2000 îíû 12 äóãààð ñàðûí 7-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ Ç. Àëáàäàí ãàðãàõàä ãàðñàí çàðäëûã ãýì áóðóóòàé ýòãýýä õàðèóöíà. 4. Àëáàäàí ãàðãàõ íü óëñ õîîðîíä ÿëòàí øèëæ¿¿ëýõ àñóóäàëä ¿ë õàìààðíà.

5. Ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí ¿íäýñëýëýýð ãàäààäûí èðãýíèéã Ìîíãîë Óëñààñ àëáàäàí ãàðãàõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð òîãòîîíî. /Ýíý õýñãèéã 2002 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 11-íèé ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ Ç1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èã÷äºä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãà

17

Ãàäààäûí èðãýíèé ýðõ ç¿éí áàéäëûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí ãýì áóðóóòàé ýòãýýäýä ýð¿¿ãèéí áîëîí çàõèðãààíû õàðèóöëàãûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý. Ç2 äóãààð ç¿éë. Õóóëü õ¿÷èí òºãºëäºð áîëîõ Ýíý õóóëèéã 1994 îíû 2 äóãààð ñàðûí 1-íèé ºäðººñ ýõëýí äàãàæ ìºðäºíº. ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ Í. ÁÀÃÀÁÀÍÄÈ