โดยพระราชวจตรปฏภาณ

(เจาคณพพธ แหง วดสทศนเทพวรารามราชวรมหาวหาร)

โดย : พระราชวจตรปฏภาณ ISBN : 978-616-268-070-0 พมพครงท ๑ : กนยายน ๒๕๕๕ บรรณาธการบรหาร : ไพยนตกาส ปก/รปเลม : สกญญาศรสงคราม ภาพประกอบ : เทดเกยรตปลกปานยอย พสจนอกษร : มานตยกองษา

จดจำาหนายโดย

สำานกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน๑๐๕/๗๕ซอยประชาอทศ๔๕ถนนประชาอทศ

แขวงบางมดเขตทงครกรงเทพฯ๑๐๑๔๐โทรศพท ๐๒-๘๗๒-๙๑๙๑,๐๒-๘๗๒-๘๑๘๑,๐๒-๘๗๒-๗๒๒๗, ๐๒-๘๗๒-๙๘๙๘,๐๒-๒๒๑-๑๐๕๐,๐๒-๒๒๑-๔๔๔๖

ลขสทธและจดพมพโดย

บรษท สำานกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน จำากด๑๐๕/๙๕-๙๖ซอยประชาอทศ๔๕ถนนประชาอทศแขวงบางมด

เขตทงครกรงเทพฯ๑๐๑๔๐โทรศพท.๐๒-๘๗๒-๗๖๖๗

นไง ภาวะผนำาคมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง

ราคา 90 บาท

ศลปกรรมรปเลมโดยหางหนสวนจำากด สำานกพมพ แอล ซ พ เดกดมบญ๑๐๕/๙๕-๙๖ซอยประชาอทศ๔๕ถนนประชาอทศ

แขวงบางมดเขตทงครกรงเทพฯ๑๐๑๔๐

พมพทโรงพมพเลยงเชยง ๒๒๓ ถนนบำารงเมองกรงเทพฯ๑๐๒๐๐

ค า น าสำานกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศาสน เปนสำานกพมพหนงสอ

พระพทธศาสนาทเกาแก อยคกบคณะสงฆไทยตลอดมา พมพทงหนงสอ

วชาการ ทศนวจารณ โดยพระมหาเถระในยคกอนเกามอบความไววางใจ

ตกทอดจตวญญาณมาถงลกหลานในปจจบน กลาววาในวงการพระพทธ-

ศาสนาในประเทศไทย ไมมพระเณรรปใดไมรจกสำานกพมพเลยงเชยง

เพยรเพอพทธศาสน แมตวอาตมาเองกเชนเดยวกน

นอกจากรจกสำานกพมพนแลว ยงมความผกพนกบผบรหารในยค

ปจจบน จนสามารถเรยกใช ตกเตอน แนะนำา บงคบ แตไมถงกบบญชา

ทงยงมอบหมายใหพมพหนงสอหลายสบเลม โดยทมขอตกลงวา “ถาคนซอ

เขาอยากไดแตมเงนไมพอ กขอใหขายเทาทเขาพอมเงน” เราจงคบหาสมาคม

กนไดจนถงปจจบน

ป พ.ศ. ๒๕๕๕ น ทางสำานกพมพอยากพมพนงสอเกยวกบภาวะ

ผนำา คณวสทธ จงพพฒนยง จงมอบหมายให อาจารยไพยนต กาส

ไปพบเพอนำาเสนอแนวคดงานหนงสอทจะเปนประโยชนตอสงคม ศาสนา

ประเทศชาต

เมอไดรบโจทยน อาตมากนกวาจะเขยนอยางไร พอดนกไดวาม

โยมผหญงทานหนงเกบขอเขยนของอาตมาทเขยนบทความคำาสอนอาตมา

ในหนงสอพมพและเกบหนงสอเกอบทกเลมของอาตมา จงไดขอใหโยม

ทานนซงเปนอดตครไดชวยรวบรวมบทความทเกยวกบภาวะผนำาในทกกรณ

โดยขอใหทำาตนฉบบเรยงลำาดบความสำาคญใหดวย แลวกเปนผลสำาเรจดง

ปรากฎในหนงสอเลมน ซงตองขออนโมทนาเปนอยางยง

อาตมาโชคดท เมอตอนเปนเดกวดตงแตอาย ๕ ขวบไดอยกบ

เจาอาวาส ไดสมผสกบพระทกรปแบบ นบตงแตนกปราชญ หมอด หมอผ

ขคก เจาช นกมวย นกรอง นกเทศน ขยา มอปน นกเลง เสอ สงห กระทง แรด รวมทงนกวชาการ พอมาอยวดสทศนเทพวรารามกไดเปนรองประธานสามเณร เปนประธานสามเณร พอบวชพระไดปเดยวกมาดำารงตำาแหนงเลขานการรองเจาคณะภาค ๔ เปนเลขานการเจาคณะภาค ๔ เปนเลขา- นการเจาอาวาส ฯลฯ ประสบการณจากเดกจวบจนโตขน สงผลใหสามารถสบทอดกจการพระพทธศาสนาไดลลวงตามภารกจทไดรบมอบหมายสำาเรจ จนสามารถเผยอหนาในจอโทรทศน วทย หนงสอพมพ

ในขณะทดำารงตำาแหนงตางๆ กพยายามคนควา “ภาวะผนำา” ของบคคลหลากหลายอาชพ เพอนำามาปรบใชกบหนาทการงานของตวเอง ผดบาง ถกบาง จนในทสดกมาคนพบ “ภาวะผนำาของสมเดจพระสมมา- สมพทธเจา” โดยตงประเดนเดยวคอ “ภาวะผนำาของพระพทธเจา” แลวกพบความจรงวาพระองคมภาวะผนำาทสดของโลก จงเรมบรรยายและเขยนบทความออกมาหลายสบหนา ใหสอดคลองกบองคกรและบรรยากาศของบานเมอง

หนงสอเลมน เปนผลเกดจากการอานพระไตรปฎกในประเดนเดยวคอ “ภาวะผนำาของพระพทธเจา” โดยผนวกกบสภาพการณในชวตและ งานทผานมา ซงทานผอานตองทำาใจ

อาจจะหมนไสอาจจะไมสบอารมณอาจจะอยากอวกแตกอาจจะอยากโยนหนงสอทงอยางไรกแลวแต นคอตวตนของอาตมาทแทจรง ซงทานจะไดสมผส

ในหนงสอเลมน

(พระราชวจตรปฏภาณ) วดสทศนเทพวราราม กรงเทพมหานคร

l สดยอดผเสยสละ

l แดผนำา

l ผนำา

l ภาวะผนำา

l นกปกครอง

l อำานาจ

l ความกลาหาญ

l ผแนะ ผนำา

l ๗ ระวง ๑๑ ตงมน

l แด...ผนำา

l คณธรรมของนกบรหาร

l นกมวย กบ นกการเมอง

l มาฆบชา – สภาพระอรหนต

l สภาพระอรหนต – ขยนประชม

l สภาพระอรหนต – ทมเทใหกบงาน

l สภาพระอรหนต - ไมหลงสงขาร ไมสะสมบรขาร

l สภาพระอรหนต – สอบทานจต

๙

๑๗

๓๒

๓๔

๓๖

๓๘

๔๐

๔๓

๔๕

๕๑

๕๓

๕๕

๕๙

๖๑

๖๒

๖๓

๖๔

ส า ร บ ญ

l สภาพระอรหนต – ไมปากราย

l สภาพระอรหนต – ไมทำาลายอมตร

l สภาพระอรหนต – ยดมนในพทธจรยาและพทธภาษต

l สภาพระอรหนต - ใชชวตใหเปนประโยชนตอชาวโลก

l มนษยอปลกษณ

l โกงกน

l สนดานทตองแกไข นสยทควรปลกฝง

l จดพลาดของนกการเมอง

l บาอำานาจ

l ลางบาง ลางบาป

l การแตงตงทวปรต ทำาใหเศรษฐกจตกตำา

l หายนะเพราะอาย...ยอมตายเพราะกลวขายขหนา

l วนหนงขางหนา ถาคดยอนหลง จะอทานวา....

“เราทำาไปไดอยางไร ?”

l ป-า-ก

l โอมมหาเสนห

l วนกอน กบ วนน

l ผนอยเสยใจเพราะผใหญลำาเอยง

l ผนำา กบ จรยธรรม

l คณสมบตผนำาทด รฐมนตรทมความสามารถ

l โอมเพยง

๖๕

๖๖

๖๗

๖๘

๖๙

๗๒

๗๔

๗๘

๘๐

๘๔

๘๙

๙๓

๙๗

๑๐๑

๑๐๔

๑๐๖

๑๑๐

๑๑๔

๑๒๒

๑๒๔

l คาถานกบรหาร คาถานกการเมอง

l แบบสำารวจคณธรรมนกการเมอง

l นกการเมองทดตองมคณธรรมอยางไร

l สมเดจพระสมมาสมพทธเจา

กบแนวคดบรหารดานจกรพรรดนยม

l สมเดจพระสมมาสมพทธเจา

ผทำาลายจกรพรรดนยมสธรรมนยม

l ธรรมาภบาล ในการบรหารยศ – ศกด

l ธรรมาภบาลตามแนวพระพทธศาสนา

“สงคาลกสตร” (ธมโม หเว รกขต ธมมจาร)

l ทำาอยางไรใหเขาถง

l แด...ขาราชการพลเรอน

l ภาษตระบอบประชาธปไตย

สำาหรบประชาสมพนธและประจานผทจรต

l คนไมมแผนดนจะเดน

คนเพลดเพลนในมนษยและเทวโลก

๑๒๕

๑๒๙

๑๓๓

๑๓๗

๑๔๐

๑๔๓

๑๔๗

๑๕๕

๑๖๖

๑๗๕

๑๘๐

9 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

(มหากปกณฑชาดก)

สมเดจพระสมมาสมพทธเจา ทรงตรสสอน...“ภาวะผนำา”...

และ...“คณธรรมของผนำา” ทงน เพอผประสงคจะสรางภาวะผนำาจะได

ยดเปนแมแบบ ทำาตามแมบท ใหปรากฏในตวเอง...

ภาวะผนำาและคณธรรมของผนำานน มใชศกษาและเรยนรได

จากมนษยเทานน แมแตสตวพระองคสอนวาสามารถศกษาเรยนรได

ถงบางครงสตวจะพดไมได แตกแสดงภาวะผนำาได พระองคจง

ตรสเลาเรองราวของพระองค เรยกวาชาดก ใน “มหากปชาดก”

(มะหากะปชาดก) คอ เรองราวของพญาวานร ดงน...

ในอดตกาลนานมาแลว ครงนนพระราชาแหงราชวงศพรหมทต

เสวยสมบตในกรงพาราณส คราครงนนสมเดจพระสมมาสมพทธเจา

เสวยพระชาตเกดเปนพญาวานรมบรวารจำานวนมาก พญาวานรนม

กำาลงมากเทากบชางหาเชอก มความแคลวคลอง อาศยอยในปาหมพานต

ซงมตนมะมวงมผลใหญ หอมหวานขนอยอยางอดมสมบรณ

พญาวานรไดสงสอนลกนองวา... “พวกทานจงคอยดตนมะมวงท

กงยนไปในแมนำา อยาใหมลกมะมวงหลงตา ถาหากมะมวงตกในแมนำา

จะมภยมาสฝงวานรอยางแนนอน”....

และแลวกพลาดจนได เมอมะมวงผลหนงหลงตา สกแลวรวงลงไป

ในแมนำาอนไหลอยางรวดเรว

สดยอดผเสยสละ

L

E

A

D

E

R

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง10

...“ตายละวะเรา”… วานรตวทเหนอทาน แลวรบกลบไปบอก

พญาวานร

ชาวประมงกลมหนงดกอวนเพอจบปลาอยใตกระแสนำา เมอถง

เวลากอวนกพบวามะมวงผลนนตดอวน

“โอ ! มะมวงอะไรผลใหญขนาดน สดจดงทองคำานากนจงเลย”...

ชาวประมงผหนงกลาวขนดวยความตนเตน

“ขาวาพวกเราอยากนเลย ของพเศษอยางน ควรนำาไปถวาย

พระราชาเถด เราจะไดรบปนบำาเหนจความดความชอบ อกหนอยก

คงมมะมวงลอยมาตดอวนอกอยางแนนอน” เพอนของเขาแสดง

ความคดเหน

ในทสดจงตกลงใจนำามะมวงผลนถวายพระราชา

“ไหนลองเลาใหฟงซวาพวกเจาไปไดมะมวงผลนมาแตไหน ซงเรา

ไมเคยเหนมากอน มะมวงอะไรกนหนอ ผลถงใหญ สสวยดงทองคำา

มกลนหอมนากน” พระราชาตรส

ชาวประมงจงไดกราบทลถงสถานททพวกเขาพบมะมวงผลนให

พระราชาทรงทราบทกประการ พระราชาตรสชนชมแลวพระราชทาน

รางวลแกพวกชาวประมง

เมอพวกชาวประมงกราบบงคมทลลากลบไปแลว พระราชารบสง

ใหตามพวกพรานปาผเชยวชาญ รบสงถามถงมะมวงวามพษอยางใด

หรอไม

เมอพรานปากราบบงคมทลวานาจะเปนผลมะมวงทลอยมาจาก

เชงปาหมพานต พระราชาจงทรงใชกฤชประจำาพระองคฝานผลมะมวง

แจกใหพระชายา และพระสนมลองชม ทนททสมผสรสมะมวงกเกด

รสหอมอรอยซานเปนทตดอกตดใจ

11 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

“โอ..! ไฉนมะมวงผลนจงอรอยวเศษสดเหนปานนเลา เราไมเคย

สมผสรสมากอนเลย”...พระราชาอทาน

ครนเมอตดใจในรสมะมวง พระราชาสงใหเกณฑพรานปาผชำานาญ

ทาง รบสงใหจดหาเรอพรอมอาวธและธน แลวพระองคจงประทบเรอ

พายสวนกระแสนำาสปาหมพานตอนเปนทตงแหงปามะมวงทนท

“เฮ...พวกเราดขางหนานน มกองเรอจำานวนมากแลนสวน

กระแสนำาตรงมายงปามะมวงของเราแลว เหนมมนษยเตมลำาเรอเลย”

วานรตวหนงอยบนยอดไมตะโกนบอกวานรทอยบนพนดน

“สงสยเสยแลว ทานพญาวานรไดพดไววาอยาใหมะมวงตกนำา

ภยใหญจะมาถงเรา ชะรอยวาพวกมนษยคงเกบไดแลวประสงคจะรแหลง

จงพากนมา คำาพดของพญาวานรไมผดเอาเสยเลย” วานรอกตวหนงรำาพน

จากนน วานรจงพากนสงขาวแกกนและกน เกดความโกลาหล

ขนแลวในปามะมวง ซงแตกอนแตไรมา วานรอยดวยกนอยางผาสก

พระราชาเสดจถงแลว รบสงจดตงกองเรอ แลวกระจายกำาลง

ออกรายลอมปามะมวงซงเปนทอยของฝงวานร รบสงใหเตรยมอาวธ

และธน ลกศร เพอฆาวานรใหหมดสน ทงนพระองคจะไดยดสวนปา

มะมวงอนแสนโอชะ สำาหรบพระองคแลวประทบในทททหารจดให

เสวยพระกระยาหาร และผลมะมวงดวยความสขพระราชหฤทย

...“คนน กองทหารคอยโอบลอมทกดาน ไลวานรใหจนมมทฝง

แมนำา แลวยงฆาทกตวอยาใหเหลอ”... หวหนาทหารเรอสงการทหาร

และนายธนอยางเฉยบขาด

“อยาลมนะ ฆาลงทกตวอยาใหเหลอ ปามะมวงจะไดเปนของ

พระราชาของเรา” นายทหารคนเดมยำาหนาท “ออ ! รอเวลาเทยงคน

พระจนทรตรงศรษะกจะดมาก”

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง12

ฝงวานรทงหลายตกอยในความประหวนพรนพรง ถกวงลอมของ

ทหารและพรานขมงธนโอบลอมตงคาย วานรทกตวมรวาชะตาชวตของ

ตนเองจะเปนอยางไร

ขณะนนหวหนาวานรอกกลมหนง แตเดมมความรษยาวานร

พระโพธสตว แตบดนไมรจะแกสถานการณอยางไร จงเขาไปหาวานร

พระโพธสตวแลวพดวา...

พทานผหาญกลา ทานพญาพานรนทร

คราวนเหนชวน จะสนแทแนนกหนา

ทหาร พรานธน ลอมเราอยรอบพนา

เตรยมยงลงพวกขา และพวกทานใหบรรลย

นองนจนปญญา ทจะหาทางแกไข

พขาปญญาไว ชวยเราใหพนภยเถด

พญาวานรไดรบการขอรองจากหวหนาวานรขอจฉา จงรำาพงออก

มาวา....

โธเอย...ฝงวานร ตองมวยมรณกนคราน

หากขาไมปราน คงเหนทจะตองตาย

เราจะกระโดดขาม ซงแมนำากระแสสาย

เถาวลยพนรอบกาย ผกตนไมโดดกลบมา

สะพานขนวานร พนลกศรทกทศา

ขนกลวมวชกชา องคราชาฆาพวกเรา

13 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

พญาวานรไดตดสนใจทำาตามทคด ใชขาหลงเหยยบยอดมะมวง

ตนทใกลแมนำา กระโดดขามแมนำาอนกวางใหญ หาเถาวลยมาผกตอกน

แลวผกกบกอไผ ปลายเถาวลยขางหนงผกรอบเอว กะประมาณวายาว

พอกบความกวางของแมนำา เถาวลยทผกเอวจะไดคลคลายออกผกยอด

มะมวง ครนเสรจแลว เหยยบยอดกอไผ โผนตวเขาหายอดมะมวงทนท

แตการคำานวณผดนดเดยว เถาวลยยาวไมพอ แตพอมอพญาวานร

จบถงมะมวง กสนสดความยาวของเถาวลย พญาวานรจงบอกใหวานร

ทงหมดเหยยบหลงของตนแลวรบขามไป วานรแตละตวทำาความเคารพ

พญาวานร แลวเหยยบหลงวงขามแมนำาอยางเกรงใจแตรอนรน เมอวานร

ทงหลายขามฝงแลว วานรขอจฉารออยเปนตวสดทาย เหนเปนโอกาสท

จะฆาพญาวานร เพอตนเองจะไดเปนหวหนาฝงวานรทงปวง และดวย

รนสยความเสยสละของพญาวานรวาถงอยางไรกไมมวนปลอยเถาวลย

เปนแน จงสบถออกมาวา...

ชะชา...ไอหนาโง ทำาอวดโกเสยสละ

เปนทของกละ ขอชนะมงสกท

กระทบไอดกดาน ใหถงคลานกลายเปนผ

มงตายวายชว บารมกใหญโต

มงอยกไมใหญ มงตายไปกไดโก

ไอนงถงลงหนาโง ตายคาโซหวงเถาวลย

เมอสบถดงนแลว วานรขอจฉาเหยยบยอดตนมะมวง แลวทงตว

ลงบนรางของพญาวานรในสวนแหงกลางสนหลง เมอถกวานรผมรางใหญ

กระโดดเหยยบกระแทกกลางสนหลง กระดกหลงของพญาวานร

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง14

เคลอนออก เกดทกขเวทนาอยางยง วานรขอจฉาเดนขยมนำาหนกตว

เพมความเจบปวดทกขทรมานแกพญาวานรพระโพธสตวเปนอยางยง

แตดวยใจตงมนจงกอดปลายกงมะมวงอยางมนคง เพราะเกรงวาวานร

ตวสดทายจะไปไมถงฝงแมนำา รางของพญาวานรสนเทาดวยความเจบปวด

สดชวต

เหตการณตงแตตนมไดคลาดไปจากสายพระเนตรของพระราชา

และบรรดาขนทหารพรานธนทงหลาย ทกคนเฝามองความเสยสละของ

พญาวานรดวยความอศจรรยใจ

“โอ..! เปนไปไดอยางไรทวานรตวนกระทำาไดเชนน เสยสละได

เชนน” พระราชาทรงอทานออกมาดง ๆ

ขนทหารพรานธนมความอศจรรยใจ มไดตางไปจากพระราชาของ

พวกเขาเลย วานรขอจฉาผานพนแมนำาไปเพราะอาศยเหยยบรางของ

พญาวานร แตภาพของแสงจนทรสะทอนแมนำาเบองลาง รางของพญาวานร

มเถาวลยผกเอว มอจบกงมะมวง ชางเปนภาพทงประทบใจและสลดใจ

“อะไรกน ! แมแตสตวกมทงทเสยสละ และขอจฉาดวยหรอน”

พระราชาทรงเปลงอทานออกมาดง ๆ

ครนรงเชา พระราชารบสงใหนำาเรอไปเทยบตรงกบรางของ

พญาวานร ผกแครแลวรบเอารางของพญาวานรลงมา พระองคจงทรง

ทราบวาพญาวานรมรางกายบอบชำา ไมสามารถขยบเขยอนไดเลย

ทรงเสยพระทยยง อกทงเกดความรกในพญาวานรดงบดามารดารกบตร

ทรงรบสงใหนำานำามาพรมรางกาย แลวใหนำารางของพญาวานรขนเรอ

พระทนงของพระองคเพอเดนทางกลบพระนคร

บรรดาขนทหารพรานธน ตางพากนเรงเกบผลมะมวงอนมรสโอชา

บรรทกลงในเรอ ครนเสรจแลว ขบวนเรอของพระราชาจงเคลอนออก

15 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

จากปามะมวงมาตามแมนำาจนถงพระนครโดยสวสดภาพ พระราชา

ทรงรบสงใหนำารางพญาวานรเขาในวงจดหองรกษาพยาบาล ทรงเสย

พระทยทพระองคเปนตนเหต ทรงเฝาดแลพญาวานรอยางใกลชด รบสง

ถามวา

เพราะเหตใด ทานจง ถงสละ

ทอดกายเปน สะพาน อยางหาญกลา

ใหวานร เอาเปรยบ เหยยบกายา

ขามพนฝง ธารา สถาพร

ทานไมกลว รางกาย ทำาลายหก

ทานไมกลว รางปก ดวยลกศร

ทานไมกลว ตวอจฉา มาราญรอน

ทานวานร ทานทำาไป ทำาไมกน

พญาวานรไดตอบปจฉาของพระราชาวา...

ขาฯ ขอทล องคราชา อยางพาซอ

ขาฯ นคอ หวหนา วานรใหญ

เมอผใต ปกครอง ตองผองภย

จะเพกเฉย อยไย ไมเขาท

เกรงลกศร กำาซาบ อาบยาพษ

แทบทกทศ ประดงมา จงพาหน

ลงทกตว กลวตาย วายชว

หากไมม ใครชวย คงมวยมรณ

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง16

มลงท รษยา ขาฯ รชด

ถากลวเกรง ความวบต แลวผดผอน

ทงลกนอง ใหตาย ตวหายจร

โลกจะคอน นนทา หนาตวเมย

แลวจงถวายโอวาทแดพระราชาวา...

ผนำาจงจำามน ตองขยนในหนาท

ผกจตมตรไมตร และพงมความซอตรง

รกษาศลและสตย ทรพยสมบตอยาลมหลง

ชวตจะปลดปลง อยาระยอตอศตร

อยาหลงพะวงกาม เรองเลวทรามนาอดส

ระวงหวและห พวกโฉดเขลาชอบเปาลม

ระวงโอฐยามโกรธจด อยาพลงตรสจงหดขม

ขนตธรรมคำาอารมณ อยาเบอนบดผดหลกธรรม

คนดจงสงเสรม คนเหมเกรมขมใหหนำา

ทศพธราชธรรม เปนเครองคำาผนำาเอย

จบโอวาทแลวพญาวานรกสนใจ พระราชาโทมนสเปนอยางยง

ดจดงวาพระองคไดสญเสยพระราชโอรสสดทรกของพระองค โปรดให

จดงานศพกลางพระนคร ครนถงเวลารบสงใหฌาปนกจศพแบบสมไฟ

มใหกระดกแหลกปน เสรจแลวโปรดใหสรางสถปกลางพระนคร จดงาน

เฉลมฉลอง ๗ วน ในทก ๆ วน ทรงตรสเลาถงวธการอนเปนภาวะผนำา

ของพญาวานรและขนานนามเมองหลวงนนวา “พาราณส”

17 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

ขอความเจรญในพระสทธรรม จงบงเกดมแกประชาชนชาวไทย

ทกทาน

เราพดถงภาวะผนำาหรอนกบรหารกน และเรากมวชาการทเกยวกบ

นกบรหารหรอภาวะผนำาทสอนกน สอนกนแบบระยะสนกม สอนกน

แบบระยะยาวกม มการอบรมบมความรซงกนและกนในทกองคกร ถา

จะถามวา...

l ในภาวะผนำานนจะตองมคณธรรมอะไรบาง ?

l อะไรเปนจดเปราะบาง ?

l อะไรเปนสงทพงสงวรระวง ?

l อะไรเปนสงทพงมพงเปน ?

แด...ผนา

L

E

A

D

E

R

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง18

สงเหลานจะตองศกษา ตองกำาหนดจดจำาวาภาวะผนำา ผนำาหรอ

นกบรหาร ในองคกรใดองคกรหนง จนถงในระดบชาต และระดบโลก

นน จะมอย ๓ ชวงดวยกน คอ...

lชวงเรม

lชวงรง

lชวงรวง

ซงตรงกบกายภาพของมนษยหรอชวตของมนษยและสตว ดงท

พระพทธเจาตรสวา...

อปปาทะ ฐต ภงคะ

อปปาทะ คอ เกดขน

ฐต คอ ดำารงอย

ภงคะ คอ เสอม หรอ ดบไป

ภาวะผนำากเชนเดยวกน ม ๓ ชวง เพยงแตวาชวงไหนจะ

รวดเรว - จะยนยง - จะยาวนานกวากนและกน ผนำาบางคนระยะ

เรมแรงเพราะมการเตรยมตวด แตไมรกษาความรงเรองเอาไวได เพราะม

จดบกพรอง มจดเปราะบาง จงสภาวะท ๓ คอ รวงโรย เราจงเหน

ประเภททรวยไมทนแตจนถาวร

ประเภท รวยไมทนแตจนถาวร คอ ระยะเรมดมาก แตระยะ

ทรงเรองแลวขาดการบรหารทจดเจนและอยางระมดระวง ครน

รวงโรยแลวจงเปนประเภทจนถาวร คอ จนเงน, จนศกด, จนคนรก

และ กไมสามารถกลบฟนคนมาได เขาประเภททวา เวลาดคนก

มาชวย เวลาปวยคนมกไมมาเยยม นกคอสงทจะตองพงระลกถง

เสมอ

19 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

คราวนการบมเพาะภาวะผนำานนจะมการบมเพาะอยางไร จะตอง

เรมจากคณธรรมของสมเดจพระสมมาสมพทธเจาเสยกอน อยางนอย

ก ๔ ประการ ถาจะเรยงคณธรรมอนเปน แกนกลางของทศบารมธรรม

๑๐ประการ คอ...

l ทาน = การเสยสละ

l ศล = การรกษากฎเกณฑไมกาวลวงตอผอน

l เนกขมมะ = ออกบวช

l ปญญา = การแสวงหาความร - ปญญา

l วรยะ = ความเพยรอยางยาวนาน

l ขนต = อดทน

l สจจะ = จรง

l อธษฐาน = ตงใจมน

l เมตตา = มความปรารถนาด

l อเบกขา = ปลงใจยอมรบในกฎกรรมด - ชว

นคอ...ทศบารมธรรม...

แตในทศบารมธรรมน แกนของทศบารม นน มอย ๔ ขอ คอ ....

l วรยะ

lขนต

l สจจะ

l อธษฐาน

นบจากเปลอกนอกและการกระทำา ไดแก

วรยะ - ความเพยร

ขนต - อดทน

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง20

สจจะ - จรง

อธษฐาน - ตงใจมน

แตถานบจากแกนในออกมา กคอ ....

l อธษฐานธรรม

l สจจธรรม

l ขนตธรรม

l วรยธรรม

นเปนองคธรรมสำาหรบผนำาหรอผบรหารจะตองระลกเสมอ

การเปนผนำาขององคกรนน ๆ จนถงประเทศชาตนน มอธษฐาน-

ธรรมเพออะไร ?

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ทรงมพระ-

อธษฐานธรรมวา ....

ตงใจจะอปถมภก

ยอยกพระพทธศาสนา

จะปองกนขอบขนธสมา

รกษาประชาชนและมนตร

นเปน...อธษฐานธรรมซงออกมาเปนปฏญาณ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลปจจบน ไดมพระปฐม-

บรมราชโองการวา ...เราจะครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสข

แหงมหาชนชาวสยาม... พระอธษฐานธรรมขอนเกดภายในพระทย และ

ไดเปลงเปนปฏญาณ เรยกวาเปน สจจอธษฐาน ส สจจปฏญาณ

21 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

เพราะฉะนนเมออธษฐานธรรมเปนเชนน การกระทำากตองเปน สจจธรรม คอ จรงแทแนนอน ประดจเชาพระอาทตยขน เยนพระอาทตยตก พระอาทตยเปนดาวฤกษทคงเสนคงวา บคคลผมอธษฐานธรรมทประกอบสจธรรมนน จะตองประดจพระอาทตย

ตองม ขนตธรรม คอ ความอดทน ไมหวนไหวประดจดงแผนดน ตองม วรยะ คอ เพยรประดจพญาราชสหออกหาเหยอธรรมะ ๔ ประการน เปนองคธรรมสำาหรบผนำา ผนำาคนใดเรมตน

ความเปนผนำาโดยปราศจากองคธรรม ๔ ประการน ถอวาเปน ผนำาท ไสใจลมเหลว

คนทรกษาศล คนรกษาศลรจกแตองคศลแตไมรจกคำาวา... l หร -ละอายความชว l โอตตปปะ -ความกลวผลของบาป

เมอปราศจากแกนหรอไสของศล ศลกจะดำารงอยไมได เพราะ หร โอตตปปะ ความละอายชว กลวบาป นน เปนตาวเศษภายใน ซงจะสามารถทำาใหองคศลนนอยไดครบ ไมวาทงตอหนาและลบหลง

ผทประพฤตปฏบตธรรมเพอชวต หากไมรจกคำาวา อปปมาทธรรม ผนนจะไมสามารถรกษาธรรมะไดเลย

ผทจะปฏบตถงพระนพพาน หากไมรจกคำาวา ไตรลกษณ คอ หลกของ อนจจง ทกขง อนตตา - ไมเทยง ไมยงยน ไมใชของเรา การเขาถงพระนพพานจะไมเกดขนเลย

ขอนฉนใด บคคลผใดผหนงซงจะเขาสภาวะผนำา และเปนผนำา ไดยนยงคงท เปนผนำาทโลกจะจารกเปนตำารา นานจะกลายเปน ตำานานนน ผนำาคนนนจะตองม องคคณ เรยกวา คณธรรม ๔ ประการ เมอม ๔ ประการแลว ผนำาจะตองประกอบดวยองคประกอบอะไรบาง ?

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง22

ผนำาจะตองมองคประกอบ ดงน ... lฟงมากๆ lคดใครครวญมากๆ lปากชาๆ lกลาอยางสมเหตสมผล lหาคนรวมงานทด lมทปรกษารอบดาน lมพอบานแมบานใจกวางขวาง l รจกปลอยวางบางกรณ

ฟงมาก ๆ คอ นอกจากหาความรในการฟงมาก ๆ ดมาก ๆ แลว กเปดใจฟงประชาวจารณมาก ๆ

คดใครครวญมาก ๆ ทำาอะไรสกนดหนง คดใครครวญหลาย ๆ รอบ โดยรอบคอบ รอบดาน รอบจด

ปากชา ๆ คดไดเทาไรจะกรองออกมาสปากแตละคำานนสำาคญ ทานทงหลายจะตองคดวาขาวแตละคำาทเราใสปากนน เรายงใครครวญถวนถ ถากนไมด รบประทานโดยไมพจารณา แลวเอาพษเขาตว พษกจะเขาไปอยในรางกายของเรา กำาจดออกไดยาก คำาพดกเชนเดยวกน ถาออกจากปากแตละคำาแลวถาเปนพษแลวแกไขยาก เพราะกระจายไปทวประเทศ

กลาอยางสมเหตสมผล จะกลาอะไรอยากลาแบบบาบน ตองมเหตมผล ตองสมเหตสมผล กลาจนกราวมกจะบน

หาคนรวมงานทด จะหาคนรวมงานทด ตองเอาศลเขาไปวด คนๆ นนกอน เมอเอาศลเขาไปวดแลว กเอา ความขยน อดทน ประหยด ซอสตย พฒนาฝมอ เขาไปเปนองคประกอบ

23 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

และเมอจะดคนแลว จะตองดคน๗ประการ...

๑.อฏฐานะวะโต....ขยนไหม?

๒.สตมะโต....มสตไหม?

๓.สจกมมสสะ....สะอาดไหม?

๔.นสมมะการโน...เขาใครครวญถวนถไหม?

๕.สญญตสสะคอสญญโต...เขามความออนนอมถอมตนไหม?

๖.ธมมะชวโน...เขาครองชวตโดยธรรมคณธรรมหรอเปลา?

๗.อปปะมตตสสะ...เขาเปนผไมประมาทในชวตหรอเปลา?

ผรวมงานทด ๗ ประการนจงมความสำาคญ

มทปรกษารอบดาน ผนำาทดนนจะตองมทปรกษา เรยกวา เปน

หวคดในหลาย ๆ เรอง ในหลาย ๆ กรณ

มพอบานแมบานทใจกวางขวาง ถาผนำาทเปนผหญงจะตองม

พอบานทใจกวางขวาง ถาผนำาทเปนผชายตองมแมบานทใจกวางขวาง

ยอมเสยสละ เหมอนพระนางมทรเสยสละใหกบพระเวสสนดร ไดทำา

ทานบารม ไดสรางบารม

รจกปลอยวางในบางกรณ ผนำาทดนนจะเกบความคดทกเรอง

มาใหเปลองสมองไมได สมองของผนำากจะกลายเปนทเกบขยะความคด

อนเปนพษเปนภย

เพราะฉะนน องคประกอบของผนำาซงเปนองคประกอบหลกนน

กเปนดงน

คราวนหนมาดวาผนำาบางคน ทำาไมจดเรมตนด จดรงเรองไมยาวไกล

สจดรวงโรยทเรวพลน กเพราะวาเขามจดเปราะบาง เรยกวา จดเปราะ

ของผนำา

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง24

จดเปราะของผนำาคออะไร?

l ไมฟงความคดเหนของผอน

lยนยนแตความคดเหนของตน

l ไมอดทนตอคำาวจารณ

l เดอดดาลเมอมผทกทวง

lชอบลวงลกงานผอนมาทำา

lใชคำาหยาบคำาโต

lอวดโกดวยวตถเครองบรโภค

lอยในโลกของความหลอกลวง

ไมฟงความคดเหนผอน นเขาเรยกวา ผนำาทหลงตว

ยนยนหรอหยบยนเอาเฉพาะความคดเหนของตน กคอวา ของ

ฉนถก ตองเปนอยางน

ไมอดทนตอคำาวจารณ ใครทกทวง ใครวจารณ กลบโกรธเคอง

เดอดดาลเมอมผทกทวง เหนคนทกทวงกลายเปนศตร

ชอบลวงลกงานผอนมาทำา เกงจนกระทงไปดงงานเลก ๆ มาทำา

โดยคดวาคนอนไมมความสามารถ เขาเรยก...ไมหดวางมอ วางใจ ดวย

การวางงาน...

ใชคำาหยาบคำาโต เปนผนำาทชอบใชคำาหยาบคาย ด - ดา - วากลาว

และชอบใชคำาหยาบนนขมขผอน

อวดโกดวยวตถเครองบรโภค แสดงฐานะของผนำาวารำารวย

รถยนต นาฬกา เครองใชไมสอย บานชองใหญโต การใชเงนเปนปกๆ

อยในโลกของความหลอกลวง คอ คดวา ลาภ ยศ สรรเสรญ

สข เปนสงอนพงถาวร โลกแหงความหลอกลวงน ไมใชโลกธรรม ไมถอวา

25 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

ผนำาคนนนมโลกทศน แตอยอยางหลงโลก เพราะวตถเครองสงของนน

ลอลวงตน เหมอนกบทพระพทธเจาตรสวา...

เอถะปสสถมงโลกง จตตงราชะระถปะมง

ยตถะพาลาวสทนต นตถสงโควชานะตง

สทงหลาย จงมาดโลกนอนตระการดจราชรถ ทคนโงเขลา

หมกอยแตผรหา(เกยว)ของอยไม

ผนำาทมลกษณะดงกลาวแลว จงพบจดเปราะบางและหกเห

หกโครมลงไป นคอสงททานทงหลายซงประสงคจะศกษาภาวะผนำา

จะตองระมดระวง

คราวนเมอเปนผนำาแลว ผนำาทกำาลงรงเรองนนควรจะตองสงวร

ระวงอะไรบาง ?

ผนำาทกำาลงเจรญรงเรองดวยลาภ ยศ สรรเสรญ สข จะตองสงวร

ระวง ดงตอไปน...

จะตองระวงผชวย ทปรกษา และองครกษ จะกลายเปนสนข

เลยเทา ปจจบนน ผนำาในทกองคกรจะมผชวย ทปรกษา มองครกษ

มากมาย แตทปรกษากไมไดใหความคดเหนอะไร และบางทแตงตง

ทปรกษากไมนาทจะเปนตำาแหนงนน บางคนตำาแหนงนาจะเปนผชวย

แตกลายเปนทปรกษา บางคนตำาแหนงนาจะเปนทปรกษาแตกลาย

เปนผชวย บางคนชอบเปนองครกษ สงเหลานผนำาบางคนไมไดคด แต

พฤตกรรมทแตงตงไปแลว ผชวย ทปรกษาหรอองครกษนนมพฤตกรรม

เหมอนสนขเลยเทา เราจงเหนบรรดาผนำาในประเทศของเราในทกระดบ

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง26

จะตองมคนทประจบสอพลอ คอประเภทท คลก- เคลย - เลยเทา -

เขาหา กลายเปนวาม พวกตอย กบ พวกจน

คณตอยกเลยทำาวน

คณจนกเลยทำายง

ตรงนกคอสงทผนำาพงสงวรระวงวาคนเหลานนมคณสมบตจรง ๆ หรอเปลา ? ทานตงถกตองหรอเปลา? และพฤตกรรมของเขาทแสดงออกทงตอหนาเรา บางทตอหนาเราจน ๆ ไปเพอเรา แตลบหลงนนไปจนจาน กบคนอน ตอหนาเราเปนตอย ลบหลงทำาตวใหญโต ประเภท ตวเทาเสาเงาเทาฝาผนง ดงนน ผนำาทไมสงวรระวงตรงน บรวาร ทปรกษา ผชวย องครกษนน จะกลายเปนลวลอซงสรางความเดอดรอนสารพดสารเพไปหมด

จงระวงคนขางเคยง จะกลายเปนหอกขางแคร ผนำาบางคน

ไมเลอกคบคน ไมเลอกไววางใจคน ไมเลอกแตงตงคน คนขางเคยงกเลย

กลายเปนหอกขางแคร เอาความลบของผนำาหรอเอาความดงาม เอาแผน

พฒนาและความลมเหลว ไปโยนใหศตร

ระวงเพอนใกลชด จะกลายเปนปจจามตรใกลตว ผนำาบางคน ม

เพอนรวมนำาสาบานรวมกนมา เคยงบาเคยงไหลกนมา ตอมาเมอไดดแลว

กลบลมตว ทงเพอนใกลชดใหตกตำา หรอกลวจะทดหนาเทยมตาเมอม

ผนยมชมชน จงทำาเพอนใกลชดนนใหเปนปจจามตรใกลตว และผลทสด

กกลายเปนผนำาทระแวงเพอน มจำานวนไมนอยทฆาเพอนปรากฏใหเหน

ในประวตศาสตรโลกมาแลว

ระวงคนใกลชด จะกลายเปนอสรพษทฉกกด ผนำาบางคนไววางใจคน โดยไมรถงหวนอนปลายเทาทมาทมของคนนน เอามาเลยงเอาไว

27 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

ผลทสดกลายเปนชาวนาเลยงงเหา เปนอสรพษทฉกกด เพราะพวกนเปนคนไมมคำาวา “พอ”

ระวงขนตา จะกลายเปนศาสตรา ทวาเปนหเปนตาแทนเรา

เทยวปองกนลกตาเรา เปนลกตาแทนเรานน บางทขนตาทหก ๆ นนจะ

กลายเปนศาสตราทแทงตา ผงทเขาตาไมเจบแสบเทาขนตาทมความ

แหลมคมทมนแทงตาเราทกวน

ระวงหวคด ถามากดวยโลภจต จะกลายเปนหวคด ผนำาท

ไมสามารถกำาจดโลภจตได เมอไดเสวยอำานาจแลว หวคดด ๆ นนจะกลบ

เปนหวคด เพราะโลภจตจะบมเพาะความโลภจนกลายเปนทจรต และ

นคอความหายนะของผนำา เราจงเหนผนำาหลายประเทศในโลก ตงแต

ระบบกษตรยในประเทศฝรงเศสหรอทกประเทศในโลก รวมทงทตอมา

เปลยนเปนระบอบประชาธปไตย ผนำาทไมเคยหยดรวยแตยงอยาก ไดคบ

เอาศอก ไดศอกเอาวา ไดวาเอาโยชน คดวาประเทศชาตนน ๆ เปนของ

ตนเอง หวคดด ๆ จงกลายเปนหวคด และสรางบรวารลวลอทปจจบนเขา

เรยก...เทค โอเวอร (take over)… ธรกจในระดบประเทศและในระดบ

โลก ผลทสดกเอาเงนไปฝงไวในบญชตาง ๆ เพอวาเกดเรองแลวจะหลบ

อยางนถอวาโลภจตเปนตวอนตราย จะตองสำารวจเสมอ

ระวงเมยทแสนด จะกลายเปนแมวทแสนดอ ผนำาผชายบางคน

ไมสนใจระบบครอบครว ไปหลงระเรงกบเพอนฝง กบลาภ ยศ สรรเสรญ

สข ระเรงกบผหญงขางนอก จนทำาใหเมยทแสนดเกดความชอกชำา

กลายเปนแมวทแสนดอ แลวกมการทะเลาะกน มการเปดเผยขอมล

ผลทสดเมยบางคนกกนยานอนหลบ กนยาตาย ฆาตวตาย และทสำาคญ

ทสดกคอวาถาผนำาคนนนเปนคนไมสจรตตอสงคมและประเทศชาต

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง28

เมอเมยไมศรทธาแลววากลาวอะไรกนกไมได เมยจงเอาความลบมา ลางแคน

ผนำาผหญงตองระวงวา อยาใหลกชว ผวไปมเมยนอย ผหญงบางคนจะสภาวะผนำาทางสงคม ประเทศชาต ไมสนใจเรองลกเรองสาม ลกกชว ผวกกลายเปนไปมเมยนอย ผลทสด บานชองถงภาวะบานแตกสาแหรกขาด

ผนำาผชายจะตองระวงวา ลกจะเสย เมยจะซา ผนำาผชาย บางคนไมสนใจลก ปรากฏวาลกเสย เมยละ ? เมยออกหนาออกตา ทำาเปนซาในสงคม เมอเปนเชนนแลวกกลายเปนจดเปราะของผนำา ทนำาวบตและนำาวบากกรรมมาสผนำาคนนน

ขอเตอนใจเหลาน ผนำาทงหลายจะตองระลกตรกตรองเสมอวา

อะไรกนแนททำาใหผนำาทงหลายประสบความยอยยบ

คราวน การเปนผนำานนจะเปนผนำาทถาวรจะเปนอยางไรอาตมภาพวาดอยางพระประธานในโบสถในวหารแลวกน พระประธานทศกดสทธหรอศาลเจาทศกดสทธ จะตองมคณสมบต โดยเฉพาะ อยางยงพระประธานทศกดสทธในโบสถในวหารตางๆ นน จะมคณสมบตทถาวร

คณสมบตของผนำาทถาวรทจะเปนประธานไดยนนานเปนรอย เปนพนปนน โบราณทานถอดเอามาจากองคคณของพระพทธเจา งานของพระพทธเจา พระพทธเจาทรงเปนผนำาทถาวร เปนมนษยซงแสดงภาวะผนำาทประเสรฐ แมถอดมาเปนพระพทธปฏมาแลว คนทตาดกยงอานไดในความหมายนน ผนำาชนเลศนนจงตองเอาอยางพระประธาน คออะไร ?

29 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

คอ...

l สนกเลส

l เกศแหลม

l ตาด

l หยาน

l นงนาน

l ไมขานตอบ

l ยมปลอบประโลมใจ

l ตดสนใหดวยความยตธรรม

สนกเลส สมเดจพระสมมาสมพทธเจาเมอจะทำางานใหกบโลก

นน ทรงสนกเลสกอนแลวจงทำางาน พระพทธเจาไมสนใจตอเครองเซน

บวงสรวง เครองลอตาง ๆ แมแตความเปนจกรพรรด หรอ ลาภ ยศ

สรรเสรญ สข ดงนนใครประสงคภาวะเปนผนำา ตองตดกเลส ราคะ

โลภะ โทสะ โมหะ ใหมนหมด

เกศแหลม พระพทธเจาทรงประกอบดวยพระปญญาธคณ

จงเกศแหลม ผนำาจะตองหวแหลม ซงจะตองหาวชา ปญญา ปฏภาณ

ประสบการณมาก ๆ เสรมความร

วชา - ทำาใหฉลาดรอบร

ปญญา - เฉลยวรอบคอบ

ปฏภาณ - แฉลบรอดภย

ประสบการณ - ผานงานทมากมาย

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง30

ตาด เราไปไหวพระพทธเจาครงใดๆ ตาทานไมเคยกระพรบ

เปนเครองหมายวาพระพทธเจานนทรงสอดสองดชาวโลกทงหมด ผนำา

กเหมอนกน จะตองดแลบรวารและงานของตวเอง อยาใหคลาดสายตา

อยากระพรบตา ไมเชนนนแลวงานจะบกพรองและคนจะโกง จะตอง

ตรวจสอบดเสมอ

หยาน เขาสรางพระพทธรปหยาน มไดหมายความวาอายยน

แตหมายความวาม...วจารณญาณ และ อาสวกขยญาณ...

วจารณญาณ คอ ฟงอะไรแลวใครครวญ ไมหเบา หหนง

ตะแคงขวา ตดดน คอหขวา หซายฟงอากาศ พระพทธเจาจงนอน

ตะแคง ฟงทงดนและอากาศ ผนำาทดนนควรมวจารณญาณ ฟงลาง

ฟงบน

อาสวกขยญาณ คอ อยามอคต อคต แปลวา ไปไมรอด

นงนาน พระประธานนงตรงไหนนาน ไมเคยยายท ไมเคยเบอท

ผนำาทดนนอยาวงโยกยาย จงมความยนดในตำาแหนงงานของตน จนกวา

จะมคนยกยอง ไมใชตวเองวงโยกยาย

ไมขานตอบ ใครไปพดอะไรดไมด ไมขานตอบ ผนำาทดนน

จะตองไมคอยพดอะไร และบางกรณไมพดไดดทสด

ยมปลอบประโลมใจ ใครสข พระประธานดใจดวย อนโมทนา

ใครทกขกปลอบใจ ยมปลอบใจ ผนำาทดยมดใจยามเขาประสบความ

สำาเรจ จะตองใหกำาลงใจเขายามประสบความลมเหลว จะตองเปนเพอน

ประชาชนและบรวารยามทกขยาก ไมใชเปนผนำาทหลบอยโดยทคนเขา

ไมเคยเจอหนา

31 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

ตดสนใหดวยความยตธรรม แมเมอเกดปญหาการทะเลาะ

และความไมเขาใจขนในบรวาร จะตองตดสนดวยความยตธรรม โดย

กฎกรรมกอนแลวจงตามมาดวยกฎเกณฑ

ทงหมดทงมวลน คอ สงทอาตมภาพขอฝากเปนวชาภาวะผนำาใน

ทกระดบ มไดประสงคจะเจาะจงเฉพาะใครคนใดคนหนง ไมประสงค

จะวากระแนะกระแหนใครคนใดคนหนง เมอผใดฟงหรออานแลวรสก

เจบ เจบรอน เจบปวด กแสดงวายงรกษาได แตอยาเจบแคนแทนคนนน

คนน จะไมเกดประโยชนอะไรเลย

อยากจะฝากผนำาในการบรหารประเทศวา ผบรหารประเทศนน

จะตองมความตงใจบรหารประเทศชาตอยาใหประชาชนตกเปนทาส

อบายมขยาเสพตดและการพนนเดดขาดไมเชนนนแลวประเทศชาต

ของเราจะไปไมรอด และจะไปไมรง จงขอฝากเปนขอคดสะกดเตอนใจ

เอาไว

ระตะนตตะยานภาเวนะ ขออำานาจพระปกปองนองพ

ทกขโศกโรคภยอยาไดราว ใหทกทานมอายยนนาน

ยดมนหลกธรรมองคสมพทธา ทาน ศล ภาวนา ยดเปนแกนสาร

ใหทกทานไดยลมรรคผลนพพาน ลาโยมทกทาน เอวงกมดวยประการฉะน

ขออำานวยพร

• ปาฐกถาธรรมทางสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย โดย พระราชวจตรปฏภาณ (เจาคณพพธ) วดสทศนเทพวราราม วนอาทตยท ๒๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๗

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง32

ทกคนอยากเปนผนำา “ผนำา” มความจำาเปน สตวกมผนำา เขาเรยก “จาฝง” ชางกเรยกวา “จาโขลง” ตองมผนำา ผนำาอาจจะเกดจากการตอส เกดจากอะไรกแลวแต มหลายอยาง แตอยาใหเกดการตอส ดวยกำาลงแลวเปนผนำา เราไมใชสตวเดรจฉาน และในการเปนผนำาม ความจำาเปนทจะตองมพนฐานของการเปนผนำาสก ๗ อยาง ซงประมวลจากการบรหารพระศาสนาของพระพทธเจา

l มความรกวางขวาง l ไววางใจ l ใหโอกาส l ปราศจากอคต l มความดำารกาวหนา l เกดปญหาแกไข l ปองกนภยผทำางาน๗ ประการน เปน “หลกการของผนำา”

มความรกวางขวาง อยาหยด ผนำานนไมใชอยสงแลวไมม

ความร กเปนไดแคนก เทยวบนขมขผอน เทยวบนขามหวคนอน สงแลว

ผนา

L

E

A

D

E

R

33 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

ไมมความรเปนไดแคนก เขาเรยกวา ไมมวสยทศนทชดเจน ไมมวสยทศนทจดเจน และ ไมมวสยทศนในวสยธรรม ผนำาตองหาความรเพมพนเสมอ ทเรยกวา “ยคแหงสารสนเทศ” หรอ “ยค ไอท (IT)”

ไววางใจ ตองหดไววางใจคน คนทควรจะไววางใจนน ตองด ๕ อยาง “ขยน, อดทน, ประหยด, ซอสตย, กตญญ”

ใหโอกาส ตองใหโอกาสคนในการพสจนความสามารถ และสรางโอกาสไวใหคนรนหลง

ปราศจากอคต อยาลำาเอยง ทานทงหลายคงทราบอยแลววา ความลำาเอยงนน เราลม ไมใชเขาลม การลำาเอยงนน แปลวา เราลมแลว

มความดำารกาวหนา ตองมความคดใหมๆ เกดขนเรอยๆ อยายำา อยกบท ขอใหถอหลกวา “อนรกษ พฒนา” ซงเปนหลกการของพระบาท-สมเดจพระเจาอยหว “อนรกษ พฒนา” คอ “ความดำารกาวหนา”

เกดปญหาแกไข อยาดองปญหา ยาดองดเปนของด แต ดองปญหาไมด ดองแลวมน “อากล” คอ คงคาง ดองแลว “ปฏกล” คอ “เนาเสย”

ปองกนภยผทำางาน ตองเปน “ผบรหารแมไก” คอ “ตองปองกนภยลกนองดวย เวลามเหยยวเฉยวโฉบ ตองโอบปกปอง กาง ๒ ปก ออกคม พาลกทงกลมเขาเลา”

๗ ประการน เปนอปนสยหรอคณธรรมของผนำา ตองถามตวเอง วา เราเปนผนำาไหม ? เปนผนำาทมคณธรรม ๗ ประการไหม ? ถาม แสดงวาเปน “ผนำาทด”

• บทความจากหนงสอ “คตธรรมนำาชวต เลม ๑” โดย พระพพธธรรมสนทร (พระราชวจตรปฏภาณ [เจาคณพพธ] ) วดสทศนเทพวราราม

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง34

โลกทงโลกกำาลงตองการผนำา ในภาวะผนำานน ตองมภาวะถง

๓ ประการ

ผนำา น ในทางบานเราเรยกวา หวหนาคน หรอ ผนำาคน และเรา

กมกจะใชภาษาองกฤษวา “Leader” แปลวา ผนำา ภาวะของผนำานน

จะตองมภาวะอยางไรบาง ?

ภาวะของผนำา จะตอง...

-เปนหวหนาคน

-เปนหวคดของคน

-เปนหวใจใหแกคนหรอกมหวใจคนไว

นคอ “ภาวะผนำาทสมบรณแบบ”

การเปนผนำาโดยความเปนหวหนาคนนน ตองเปนคนกลา และ

กลาอยางภาคภม ความเปนคนกลานแหละ เรยกวา “กลานำาหนา”

เหมอนเชนสมเดจพระนเรศวรมหาราชเปนผนำา มภาวะเปนผนำา คอ

กลาตดสนพระทยทจะประกาศอสรภาพ อยางนเขาเรยกวา “มภาวะผนำา

อยในตวเอง” คนทอยากจะเปนผนำากตองมจตใจทกลาขนาดน

ประการทสอง ตองเปนหวคดใหแกคน คอหมายความวา “ตอง

คดแทนคนไดทงหมด” และคดนดเดยวตองลดระยะทางแหงความสำาเรจ

ใหได ดงนนการทเปนหวคดของคนนน ตองคดอยางรอบคอบ และ

ตองคดอยางรอบจด คอ ตองมกลเมดเดดพราย ตองมชนเชง คดทอ ๆ ไมได

ภาวะผนา

L

E

A

D

E

R

35 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

คนทมความกลาโดยความเปนหวหนาคน แตขาดความคด ไมมหวคดนน กเปนพวกหวหมทะลวงฟน คอนำาหนาเลย หรอเปนพลทหารแนวหนา หรอกลายเปนเบยเปนเมดในกระดานหมากรก ซงเปนเกมของการตอสในทกชนด

ดงนน คนทเปนหวคดของคนนนจะตองสงสมอบรมความร ความเขาใจ เรยกวา “วสยทศน” และเมอคดแลว คดอยางเดยวไมได เดยวเปนเผดจการ ตองรบฟงความคดเหนของคนอน เรยกวา “มประชาพจารณ” และประมวลความคดความเหน และกคดแกปญหาใหได และคดพฒนาใหได “แกปญหา-พฒนา” นนคอหลกการของหวหนาและเปนหวคดใหคน

และทสำาคญทสดกคอวา ตองเปนหวใจคนใหได คอ ตอง เปนศนยรวมจตใจ และการเปนหวใจคนนน ภาวะผนำาทสำาคญทสด กคอวา ตองมนคงอยในศลธรรม เพราะคนจะยอมรบความเปนผนำา ของคนไดนน นอกจากความเปนหวหนาในดานความกลา ความเสยสละ ความเกงฉกาจแลว นอกจากยอมรบในความคดทลำาเลศประเสรฐแลว เขายงตองการศนยรวมแหงจตใจ คอเปนหวใจคนอกดวย

ผนำาคนใดทเกงสองอยาง แตปราศจากศลธรรม อยาวาแตนำา ระดบชาตเลย แมนำาในระดบครอบครวกไมประสบความสำาเรจแลว เพราะเหตวาคนเรานน เมอจะวางใจดวยการยอมรบนบถอใคร เคารพ นบถอใคร เชดชบชาใครนน เขาตองเชอมนในศลธรรมของผนนซงเปนผนำา

รวม ๓ ภาวะผนำา ทงการเปนหวหนาดวยความกลา เสยสละ การเปนหวคดดวยความร และการเปนหวใจดวยศลธรรมน คอ ภาวะผนำาทแทจรง

• บทความจากหนงสอ “คตธรรมนำาชวต เลม ๗” โดย พระพพธธรรมสนทร (พระราชวจตรปฏภาณ [เจาคณพพธ] ) วดสทศนเทพวราราม

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง36

นกปกครองทดและผประสบความสำาเรจ มหลกอยวาไมเอาใจหางผใตปกครองคอตองเอาใจใสผใตปกครองผใตปกครองตองไมหยงผยองวาตนเองมความสามารถการทำางานรวมกนตองไมคลาดจากคลองธรรม

นกธรกจคนหนง ไดประกอบธรกจการคาขายจนเจรญรงเรอง

เวลากลางคนไดอาศยสนขตวโปรดเฝาบาน เหากดขโมยโจร เมอฐานะ

รำารวยขน สนขตวนกทำาหนาทเฝาบานทำางานหนกตลอดทงคน แตเมอ

ฐานะเรมดขน นกธรกจผนหรอพอคาผนเรมไมมเวลาจะสนใจสนข

ตวน ปลอยใหอดมอกนมอ อดสองมออมมอเดยว ตอมาไดซอแพะ

ตวหนงมาเลยงไวเปนเพอนลก แพะตวนเอาอกเอาใจเจานาย เจานายกซอ

ของกนมาฝาก ซอแตงโมมาฝาก ซอกลวยมาฝาก ซอผกมาฝาก เจานาย

กบลกนองกบลกหลานหลงแพะ แพะตวนกออกรบหนาเพราะไดกน

ตลอด จนสรางความนอยใจใหสนขซงอดหลบอดนอนเฝาสมบตของ

นกปกครอง

L

E

A

D

E

R

37 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

พอคาผน สนขตวนเหนแพะเจรญรงเรองกเกดความนอยใจ นอยใจ

ทงเจานายและนอยใจทงสตวดวยกน เกบความนอยใจหวงจะแกแคน

วนหนงโจรมาปลนบานสนขจงไมเหา ในคนวนนนแพะเหนโจรจง

เขามาถามสนข มาบอกสนขวา “เหาสเพอน” สนขตวนเกบความนอยใจ

เอาไวและบอกกบแพะวา “เหาทำาไม ยงเหากยงผอม เหาแลวเขารวย

เรายงผอมลง เหาทำาไม” แพะอดรนทนไมไดเลยรองขนดวยเสยงอนดง

หวงจะใหเจานายตนเพอมาไลโจร ไลขโมย รองถงสองครงสามครง

จนเจานายรำาคาญ รสกวา เอะ ! ใหกนอมแลวยงตองมารองรบกวน

กอความรำาคาญใหลกตน ดวยอารมณทโมโห จงถอไมคอนลงมาตหวแพะ

จนตาย สนขมองแพะดวยความกระหยมใจ เจาของบานขนบานไปแลว

โจรเขาปลนสมบตจนหมดสน

เชาวนรงขน เจาของบานเจอสนขแลวกไลตออกจากบานไป

สนขตวนนกวาไปอยบานอนกได แตทนททไปบานนนบานนเขากไลวา

“เปนสนขบานนน ยงไมเฝาบานใหได เราจะเลยงไปทำาไม” ผลทสด

สนขตวนนกหายไป

ทานทงหลายอานเรองนแลว ตองคดตามหลกทอาตมภาพได

จดประเดนเอาไววา

ตองเอาใจใสผใตปกครอง

ตองไมหยงผยอง

ตองไมคลาดจากคลองธรรม

• บทความจากหนงสอ “คตธรรมนำาชวต เลม ๘” โดย พระพพธธรรมสนทร

(พระราชวจตรปฏภาณ [เจาคณพพธ] ) วดสทศนเทพวราราม

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง38

ทกคนอยากเปนผนำาของสงคมทงนน อยากใหเขายอมรบใน

บทบาทหนาทของตน การเปนผนำาสงคม ทงในระดบลางถงระดบสง

จงมการขวนขวายตะเกยกตะกาย และบางครงทไดตำาแหนงหนาทมา

ไมใชดวยความสามารถ

การเปนผนำาทปราศจาก วชา ปญญา ปฏภาณประสบการณ

ปณธาน ปฏญาณ นน ถอวาเปนผนำาทใชไมได เปนไปเพอตวเองบาง

เปนไปเพอเมย เปนไปเพอลก เปนไปเพอปองกนการทจรตของตนบาง

การเปนผนำาเชนนรงแตจะเกดความหายนะ การไดสถานะของผนำา

หรอผแทนชมชนมา กเปนไปเพยงเพอความหายนะเทานน บางคน

ไดมาจากปน อำานาจปน อำานาจนกเลง อำานาจเงน อำานาจการซอ

อานาจ

L

E

A

D

E

R

39 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

การจดตง การจดจาง อำานาจเชนนไมใชอำานาจทบรสทธ มแตจะกอให

เกดความหายนะ

สนขจงจอกตวหนง ไดฟงมนตจากพระฤาษ เปนมนตสะกดจตใจ

ของสตวทงหลาย มนจำามนตนนมากมารายมนตสะกดพญาราชสห

ชาง และสตวปาอน ๆ มากมาย เวลาจะไปไหนมนกนงแครใหชาง

สองตวแบกแคร สนขจงจอกตวน ดวยความทใชมนตสะกดราชสห

ในปานนหมด กสงใหราชสหทตนสะกดมานน เปลงเสยงรองเพอให

สตวปาทงหลายแตกตนเพอจะใหหแตกตาย แตพอทนททราชสห

รองคำารามขนลนปาเทานน ชางกตกใจพากนวงแตกออกไปคนละขาง

สองขาง เมอชางวงออกไปคนละทางสองทางดวยความตระหนก

ตกใจ สนขจงจอกกรวงตกลงมาจากแคร ชางปาทงหลายซงตอง

มนตสะกดนนซงตามมาขางหลง กเหยยบสนขจงจอกจนเละตายไป

ในทนน

เรองนเปนตวอยาง สำาหรบบคคลทจะกาวมาเปนผนำาในสงคมวา

อำานาจทสะกดประชาชนเปนอำานาจทใชไมได และแมเมอมการประชน

ระหวางผนำามาจนถงระดบชาต กจะพากนเสยหายลมหายตายจาก

พาชอเสยงวงศตระกลมาเสยกนนกตอนกแลว เพราะฉะนน จะเปน

ผนำาใครกตาม จงเปนผนำาดวย วชา ปญญา ปฏภาณประสบการณ

ปณธาน ปฏญาณ เถด จะไมกอใหเกดความเสยหายทงตวเองและ

ประเทศชาต

• บทความจากหนงสอ “คตธรรมนำาชวต เลม ๘” โดย พระพพธธรรมสนทร

(พระราชวจตรปฏภาณ [เจาคณพพธ] ) วดสทศนเทพวราราม

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง40

คนทไมรงเรอง และ เมองทไมมความเจรญ เปนคนและเมอง

ทตกอยใน ภยาคต คอ จตทประกอบดวยความกลว อนเปนความ

ลมจมเปนความหายนะ ทเรยกวา “เกดและอยบนความหวาดและ

ความขลาด”

ความหวาด และ ความขลาด เกดขนแกผใด เกดขนแกคนใน

บานเมองใด คนผนน บานเมองนนดำาเนนไปสความลมจม ทเรยกวา

“อคต”แปลวา “ไปไมได” คอ ไมสามารถไปสความเจรญได

การเมองบานเราและคนบานเรา ณ ขณะน กำาลงตกอยในภยาคต

มความหวาด....

ความกลาหาญ

L

E

A

D

E

R

41 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

l หวาดกลว

l หวาดหวน

l หวาดระแวง

หวาดกลว เพราะมคนทำาใหเรากลว ดวยการขมเหง ขมข

ขมขน และมการฆาฟนกนเปนผกเปนปลา ทเรยกวาเปน ยคมคสญญ

กลยค

หวาดหวน คอ หวนวาภยจะเกดขนขางหนา จะคดตงใจทำา

ความด จะคดตงตนใหบรสทธ กเกดความหวาดหวน

หวาดระแวง ความไมซอสตยเกดขนแลวสงคมกอยไมได นอกจาก

นนแลว มแตคนขลาด คอมแตคน....

l ขลาดกลว

lขลาดเขลา

ขลาดกลว คอ ใจหมดความมนใจในความสจรต ในความด และ

ในการปกครองประเทศชาตไปแลว

ขลาดเขลา ขลาดจนโงเขลาแลว คดอะไรไมเปนแลว ตองรอให

เขาคดใหเรา

ทกทานซงเปนคนไทย เราจะมความหาญกลาในตวเองทจะทำา

สงทถกตองไหม ถาเราไมหาญกลาทจะทำาตวเองใหถกตอง ตวเราอย

ไมได บานเมองกอยไมได ผทเปนนกปกครองมความกลาหาญทจะ

ทำาสงใหถกตองเกดขนในบานเมองไหม ? ถามกรบทำาเสย เพอทำาให

เมองไทยของเรานเปนเมองทมความมนใจ คอ คนมความมนใจในตวเอง

และมนใจในผปกครองคอนกบรหารประเทศชาต

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง42

เพราะฉะนน ขอใหทานทงหลายไดกำาจดภยาคตสวนตวและ

ความกลวทเกดขนในบานเมองน ถาวนน สมเดจพระพฒาจารย

(โต พรหมรงส) ทานอยในบานเมองของเรา ทานอาจจะถอขไตหรอ

คบไฟเขาไปสกลมบานกลมเมองในเวลากลางวน แลวทานคงจะบอกวา

“บานเมองมนมดมดเหลอเกน”

ขอใหทานทงหลายจงใช ไฟปญญา และ ความกลาหาญ กระทำา

ในสงทถกตอง แมมนจะตาย คนกลาตายครงเดยวตวตายแตชอยงอย

คนทงหลายทอยขางหลงเขาจะบชา ลองดอนสาวรย แมแตผหญง

อยางคณหญงโม ทาวเทพกษตรย ทาวศรสนทร หรอ พระศรสรโยทย

ทานเปนผหญงแท ๆ ทานยงมความกลาทจะทำาใหบานเมองของทาน

อยได ถาผชายทำาไมไดแลว อายวรสตร

• บทความจากหนงสอ “คตธรรมนำาชวต เลม ๑๐” โดย พระพพธธรรมสนทร

(พระราชวจตรปฏภาณ [เจาคณพพธ]) วดสทศนเทพวราราม

43 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

คนเราทกคน ณ ขณะน อยากเปน “ผนำา” ทงนน แตทำาไป ทำามาแลว มอง ๆ ไปกมบางคนเปนแค “ผแนะ” คอ แนะใหทำาแตนำา ไมเปน นเขาเรยกขานอยอยางหนง คอ “เกงแตปาก”

บางคนกทำาเปน มผลงาน แตพดไมเปน และเชญชวนชกชวน หรอถายทอดไปสคนรนตอ ๆ ไปไมได ถาเปนพระอรหนตเรยกวาเปน ปจเจกพทธเจา คอไมสามารถจะเอาความรนนไปถายทอดหรอชชวน เชญชวนใหเขาทำาตามได แตทางทจรงแลวจะตองมความสมบรณ ทงสองฝาย เรองผทรนนมเยอะแยะแลว เรยก “ผแนะ”

ในโลกน มผแนะ เยอะแยะแลวทงแนะแนว แนะแหน แหมเวยนหวตองอยางน ตองอยางนน ชกนนวแตเจาตว นาขำา ทำาไมเปน

อยางนแนะไปแลวเขากไมเชอ เขาบอก “มนทำาไมเปน” ตอง

สำารวจตวเองนะ ไมอยางนนจะกลายเปนพวก จนจาน จดจาน

L

E

A

D

E

Rผแนะ ผนา

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง44

สวน “ผนำา” ละ...

สวนผนำา ทำาไป แตไรปาก

ผลงานมาก พวกพอง มองไมเหน

พวกเกงทำา ทงผอง ตองลำาเคญ

พวกพดเปน ผลงาน บานตะไท

ผลทสดคนทำาเกง ไมเรยนการพด ไมเรยนการแนะแนว เขาเรยก

...ขาดวชาคร... กหนมานอยใจวา เราทำาด เราทำาเกง ทำาไมคน

ไมเหนความดของเรา มนขาดอะไร จดรวมอยตรงไหน ? ตองเปนทง

ผแนะผนำา คอ

หากผแนะ ลงมอทำา นำาเขาดวย

ผนำาชวย เอยอา ปากปราศรย

ในหนงคน หนงคำา หนงทำาไป

คอทำาให เปนหนง จงพอด

ตองเอามารวมกนหรอตองมในทกคน...ทงแนะ ทงนำา...และเมอ

เปนอยางนแลว ทานผนนจะไดกลายเปนแมแบบ

สวนวชาหรอแนะเปน แมบท และเมอคนทงหลายเอาไปทำาแลว

ปรากฏเปนตวเขาเอง นนคอ ความสำาเรจ

เพราะฉะนน การททานทงหลายจะเปนผนำา และการททาน

ทงหลายจะเชอใครนน จะตองพจารณาถง ๒ ประการดงกลาวมาแลว

นคอ... ความสำาเรจในสวนตวและสงคม.

• บทความลงพมพในหนงสอพมพ คม ชด ลก : วนพฤหสบดท ๒ มถนายน พ.ศ. ๒๕๔๘

45 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

นบตงแตวนท ๒๕ เมษายน ๒๕๔๙ ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ไดพระราชทานพระบรมราโชวาทแกผพพากษา ๒ คณะ ทเขาเฝาฯ

ถวายสตยปฏญาณ จนมาถงการแกปญหาอนเปนทางตนของบานเมอง

ใหมทางออก คำาวา “ศาล” หรอ “ผพพากษา” จงอยในการพดคย

เรยกขานบนสอทกแขนง

การทศาลไดรบความไววางใจจากมหาชนนนกเพราะทานผพพากษา

ตองมคณธรรมในระดบสง เพราะการปฏบตหนาทมใชเหมอนงานอน

ทวไป แตปฏบตหนาทในพระปรมาภไธยแหงพระมหากษตรย ทนงของ

ผพพากษาในการพจารณาคดและตดสนคดคอ “บลลงก” แตการ

จะเปนผพพากษาไดนนยากลำาบากในการครองตนครองงาน ซงบางท

คนสวนใหญไมร แลวทำาอยางไรเราจะร รอยางไรจะเปนประโยชน

ตองานของเราในเชงบรหารเลา ?

๗ ระวง, ๑๑ ตงมน

L

E

A

D

E

R

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง46

ไดรบนมนตไปบรรยายใหทานผพพากษาเปนประจำา เชนเมอวน

ท ๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๙ สถาบนพฒนาขาราชการฝายตลาการ

ศาลยตธรรม ไดดำาเนนการจดอบรมผพพากษาศาลชนตนซงเคยปฏบต

หนาทแลวมการอบรมเพมเตมเสรมความร หวขอทไดรบนมนตคอ “หลก

ศาสนาและจรยธรรมกบงานตลาการ” จงไดกำาหนดหวขอบรรยายวา

“๗ระวง,๑๑ตงมน” เพอใหเปนประโยชนในวงกวาง จงขอนำาหวขอ

มาถายทอดอนจะเปนประโยชนในการบรหารงานอน ๆ

ผทจะเปนนกบรหารทดได ตองระวง ๗ อยาง คอ “ยยอลวงลอ

ขอขขม” ซงขอฝากเปนหลกคดโดยจะไมอธบาย เปนเรองจดจำาและ

นำาไปคดขยายความกนเอง

ย ลกยยใหรำา ตามถอยคำาทมนคด รำาถกหรอรำาผด มนยสงใหหลงรำา คนดบางดาทอ บางหวรอจนงอขำา ยใหไปทมตำา จนครกแหลกแตกคามอ เปนนายหมายระวง จงยบยงลกยยอ พลาดพลงนงครางฮอ ลกยหนลกพอาน

ยอ ลกยอสอพลอพลอย ยอจนลอยจากพนดน ยอยกกระดกลน นายไดยนกเปรมปรด มนยอจนกระดก มนเยนยกจนเกนท พลาดโครมกโจมต แลวเผนหนจากนายไป เปนนายหมายฝงปลก ระวงลกยอเขาไว หากชอบตองบอบใจ นำาตาไหลใครปลอบเรา

47 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

ลวง หนทางคด รถระวง ไมพลงพลาด ลวดลายคด งามวลาส เพราะศาสตรศลป ไมเลอยคด เรายงได อาศยกน คดจากหน คดจากสตว สมบตงาม แตใจคน คดเคยว สดเลยวลด ไมงามงด ดงกลาวมา นาครนขาม สารพด เหลยมราย ลวดลายทราม ใครมอบความ ไววางใจ บรรลยเอย

ลอ อยาใหใครเขารวาเราขาด อยาใหใครรวาเรามความขดของ

และอยาใหใครรวาสงนนเปนของทเราตองประสงคหรอ

เราหลงอยากได

ถาเราขาด ขดสน คนเขาร เขาจะจ มาให ถงในบาน รบของเขา เอาไว ไมทนนาน เขาจะพาน มาขอ มาตอรอง ของเราชอบ เขาจดหา เอามาให เรากปลม หวใจ ในขาวของ เขาจดซอ สง-สง ดงเราปอง ภายหลงถก ตอรอง จะหมองใจ

จงตดความ จำาเปนออก อยาบอกกลาว ตดความชอบ ทกคราว เมอเขาให สองอยางน จงเหน วาเปนภย

จะไมถก สาวไส ในวนหนา

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง48

ขอ ขอใหเราทำาทจรต

ขอใหปกปดความชว

ขอใหตวรอดพน

ขอใหทำาคนอนหายนะ

ข ขวาจะจองทำาราย

ขวาจะทำาลายสนทรพย

ขวาจะดบคนทเกยวของ

ขวาลกเมยพนองจะถกรงควาน

ขม ขมวาเขาคอผมอทธพล

ขมวาตนรจกและสนทกบผใหญ

ขมวาจะไลจากพนท

ขมวาจะบดขยยศตำาแหนง

สบเอดตงมน ๑. มวสยทศนกวางไกล

มความร

มความสามารถ

มความเฉลยวฉลาด

เปนนกปราชญทางภาษา

49 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

๒. มใจเปนธรรมปราศจากอคต

เอยงเพราะรกกโฉด

เอยงเพราะโกรธกชว

เอยงเพราะหลงกมว

เอยงเพราะกลวกหมนไหม

๓. ไมมขอตำาหนเลวราย

ไมหลงกามารมณ (ราคะ)

ไมหลงนยมความรำารวยสนทรพย (ตณหา)

ไมรบสนบน (โลภะ)

ไมเปนคนหลงตว

ไมเมามวยศตำาแหนง

ไมกลนแกลงจำาเลย

ไมทำาความคนเคยคนชว

ไมหลงตวหลงโลก

๔. รกษารางกายไมใหวปรต

อาหาร

อากาศ

อาวาส

ออกกำาลงกาย

ระบบขบถายด

มแพทยประจำาตว

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง50

๕. รกษาจตไมใหวปลาส

อยาเครยดจนเบยดความสข

อยาทกขจนเบยดปญญา

อยากลวจนบา

อยากลาจนบน

๖. ฉลาดในภาษา

อานสำานวนนยาย

อานสำานวนกฎหมาย

อานออกเสยงในการอานคำาพพากษา

๗. หมนสนทนากบผเชยวชาญ

๘. หมนวจารณคดดงในสงคม

๙. หมนระดมความคด

๑๐. มเวลาทบทวนความถก-ผด

๑๑. เกงในการปกปดความลบ

• บทความลงพมพใน “หนงสอพมพสยามรฐ รายวน” : วนศกรท ๑๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๙

51 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

การเปนผนำา “แบบผกอตง” กบ “ผนำาทนงเสวยตำาแหนง”

ยอมมความแตกตางกน แบบกอตงเปนผนำาแบบป คอ ขดรอยเองได

แบบนงเสวยตำาแหนง อาจเปนแบบง คอ อาศยรทปหรอหนขดไลหรอ

กนเจาของเดมแลวยดครอง ผนำาแบบทสองนเปนแบบนกฉวยโอกาส

นกพฆาตเขนฆา

การเปนผนำาทดมความมนคงดำารงในหลกธรรมนน มสงทจะพง

ปฏบต ระแวด ระวง ๓ ชวงดวยกน คอ

๑. คณสมบตและคณธรรมของผนำา คอ

ฟงมาก ๆ คดใครครวญมาก ๆ

ปากชา ๆ กลาอยางสมเหตผล

หาคนรวมงานทด มทปรกษารอบดาน

มพอบาน-แมบานใจกวางขวาง รจกปลอยวางบางกรณ

แด...ผนา

L

E

A

D

E

R

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง52

๒. ผนำาควรปดหรอกำาจดจดเปราะบาง คอ

ไมฟงความคดเหนผอน ยนยนแตความคดของตน

ไมอดทนตอคำาวจารณ เดอดดาลเมอถกทกทวง

ชอบลวงลกงานคนอนมาทำา ใชคำาหยาบคำาโต

ชอบอวดโกดวยของบรโภค อยในโลกของการหลงตว

๓. ผนำาควรระแวดระวง ดงน

ระวงผชวย, ทปรกษา, องครกษ จะเปนสนขเลยเทา

ระวงเพอนทใกลชด จะเปนปจจามตรทใกลตว

ระวงคนขางเคยง จะเปนหอกขางแคร

ระวงขนตา จะกลายเปนศสตรา

ระวงเมย - ผวทแสนด จะเปนแมวทแสนดอ

ระวงลกจะเสย เมยจะซา

ระวงลกชว ผวไปมเมยนอย

นคอหลกการบรหาร ตว ครอบครว องคกร เขต ประเทศชาต

จงจำาไวเปนขอเตอนจต เขยนตดไวเปนขอเตอนใจ จะเปนผนำามแต

ขาขนหยดยนอยบนขาตวเอง.

• บทความลงพมพในหนงสอพมพ คม ชด ลก : วนศกรท ๒๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๗

53 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

ในสภาวะการณของรฐบาลหลงการอภปรายงบประมาณประจำาป

๒๕๔๗ เกดปญหา ๓ ประการ คอ งบกระจก หนกระจาย อภปราย

ดากนเอง ทานนายกฯ ตองออกมาเปนทาวมาลวราช สงบศกดวยคำาพด

คำาเดยววา “เรองขหมา”

สอเลยเรยกงบประมาณป ๒๕๔๗ วา...งบประมาณขหมา...กเลย

กลายเปนวา เงนทองทงบกระจกในจงหวดใดจงหวดหนงเปนงบขหมา

ซงความเปนจรงไมใชเชนนน แตคงจะเหนวาการทะเลาะกนของ ส.ส.

ภายในพรรคนนเอาเรองขหมราขหมาแหงมาทะเลาะกน โดนทานนายกฯ

ดาเขากเลยเงยบ ๆ กนไป แตการเงยบทเกดขนนนาจะเปน ไฟสมขอน

รอปะทในวนใดวนหนง

อนทจรงเรองจะไมเกดขนเลย ถาคนทเขามาบรหารประเทศชาต

ทกคนมคณธรรมประจำาใจ ทองใหแมน ปฏบตใหมน ดงน

คณธรรมของนกบรหาร

L

E

A

D

E

R

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง54

ขมาชาครยฏานำ สำวภาโคทยกขณา

นายกสสคณาเอเต อจฉตพเพสตำคณา

บคคลทเขามาอาสาเปนผนำา ผบรหารทกแขนงงาน จนถงบรหาร

ประเทศชาต ตองทองคาถาผนำานใหไดแลวจะไมเกดปญหา

ขมะ คอ อดทน คอ ตองอดทน ตอคำาขอ คำาข คำาขาน คำาวจารณ

และการดาทอ ขะมะ คำาน ตดการอานผสมสระออกกคอการทน ขม

แลวก ขม ใจไมววาม

ชาครยะ คอ รเทาทน คอ ทนเหลยมคนทโชนโชก กาวทนโลก

ทเปลยนแปลงเรว ตองมวชา ปญญา ปฏภาณ ประสบการณ เขาตำารา...

สบรไมสหนงเคย สบเขยไมสหนงพอตา...

อฏฐานะ คอ ขยน ไดแก...ตงใจใหนอนฝน ขยนใหขาเขยง เกงให

คนขยาด ฉลาดใหคนแขยง...

สงวภาคะ คอ จดสรรอยางฉลาด คอ รจกแบงปนให

เหมาะสม อยาทำาอยางโทณพราหมณ แบงพระบรมสารรกธาต แลวนำา

พระเขยวแกวซอนไวในมวยผมของตน

ทยา คอ มใจปรารถนาด ตองมความปรารถนาดตอประชาชน

อยางเทาเทยมกน ไมแบงพวก ไมแบงภาค

อกขณา คอ มวจารณญาณ งบประมาณคอการแบงปนและ

สรรหากำาไรกลบคนสรฐ เพอพฒนาประเทศสบไป

ถาทำาไดอยางนคงไมมใครทะเลาะ การดำาเนนการใด ๆ หากผด

พลาดแลวไมมใครดาวา แต...อยาทำาโงตาใส...กแลวกน

• บทความลงพมพในหนงสอพมพ คม ชด ลก : วนศกรท ๑๙ กนยายน พ.ศ. ๒๕๔๖

55 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

เมอตอนเปนเดกวดอยบานนอก ตอมากบวชเปนสามเณร

เนองจากเปนเดกหวออน บรรดาพระเกา พระหนม กมกจะ

เรยกใช ทำาถกใจกไดขนมบาง สตงคบาง ทำาไมถกใจกโดนเขกหวกบาล

บาง ถกเฆยนบาง กเปนสตปญญาและเปนประสบการณ กบทง

เปนภมตานทานทางอารมณทไดมาเปนประโยชนในปจจบนน นแหละ

เดกวด

ในบรรดาผทเขามาบวชพระกมบคคลทกประเภท เรยกวาเปน

ศนยรวมของ “หบเขาคนโฉด” และ “ดานสบแปดพระอรหนต”

การบวชซงกถอกนสมยเดมวาตองบวชกนหนงพรรษาเปนอยางนอย

การอยของเดกวดและพระภกษสามเณรจงตองมความเกยวของตอง

แวะกนเปนเวลายาวนาน รวมแลวพระสมยอาตมาเปนเดกวดกมทง

นกมวย กบ นกการเมอง

L

E

A

D

E

R

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง56

“นกเลง นกรก นกร นกส นกบ นกมวย คนเฮงซวย ขคก” เดกวดท

หวออนกยอมจะไดรบการถายทอดประสบการณความรความเปนของ

พระ ยงรปใดเปนนกมวย ทานกสอนมวยให เดกวดและพระเณรกเลย

เปนมวย วางมวยกนบาง กเปนเรองธรรมดา ๆ

เมอพดถงนกมวยในครงนนกมนกมวยคายดง ๆ หลายคนไปบวช

เชน คายศรโสธร คายนวมทอง คราวนกตองอาศยเตะตนกลวยบาง

เอาฟางขาวมามดแทนกระสอบทรายบาง หนาแขงกเลยมแตแผลเปน

เตมไปหมด ครนยายเขาอยวดสทศนเทพวราราม กมเดกวดเปนนกมวย

หลายคน คายมวยกอยไมไกลจากวดเทาไร วาง ๆ กไดเดนไปดเขา

ซอมบาง พดคยกบนกมวยและครมวยดวยความสนใจ นสยชอบดมวย

กตดตวมา พระเณรสมยกอนไมมอะไรดกอาศยดมวยกน อยาไปวาทาน

“ทานเครยด กปลอยใหทานคลาย” บาง พอโต ๆ กนแลวกคอยดขนเอง

อยาไปเรงใหทานด “เรงผลไมใหสก เรงลกใหด เรงพระเณรชใหเปน

พระอรหนต” เอาดไมได

ในฐานะทชอบเรองมวยจงอยากวเคราะหใหทานผอานไดเหน

วธการสรางมวยใหเปนแชมป ทงครมวยและนกมวยจะตองมวธปฏบต

อยางนอย ๘ ขอ

๑. ฝกรางกายใหแขงแรงและอดทน

๒. ฝกฝนการกลนลมปราณ

๓. ฝกการหลบหลกใหแคลวคลอง

๔. ฝกปดปองจดออนใหเหนยวแนน

๕. ฝกทำาคะแนนดวยการโจมจ

๖. เปดโอกาสใหคตอสออกอาวธ

57 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

๗. วเคราะหกลยทธแลวแกไข

๘. มไมตายในการเผดจศก

นกมวยประเภทเดนหนาฆามน บากำาลง คลงเสยงเชยร มกจะ เสยแชมปและบอบชำา เลกอาชพแลวกมกจะเปนโรคเมาหมด สตปญญาเลอะเลอน ยามแกตวเขากพกลพการ เปนทนาเวทนา ดงทปรากฏใหเหนอยมากมาย

นกการเมองทปรารถนาความสำาเรจครองใจประชาชน สามารถไดรบการเลอกตง เปนผนำาในการจดตงรฐบาล เปนนายกรฐมนตร หรอเปนรฐมนตรในตำาแหนงตาง ๆ แบบยาวนาน ตองมการฝกแบบนกมวย ๙ ขนตอน คอ

๑.ฝกรางกายใหแขงแรงและทนตอการงาน เพราะนกการเมองตองออกเยยมและบรการประชาชนรวมทงประชมและเดนทาง ตองฝก กน นอน ออกกำาลงกาย ตรวจโรคภายในสมำาเสมอ

๒.ฝกจตใจใหตานทานตออารมณ ตองทนตอเสยงชนชม นนทา ดาทอ “ไมสงไมใหญตองตานลมบน คนใหญคนสงกวาคน ตองทน ตอการวจารณ”

๓.รจกหลบหลกสงคมและคำาถาม งานสงคมบางอยางไมควรไปกอยาไป คำาถามของนกขาวไมควรตอบกอยาตอบ “ตงโฆษกเพอเปนปาก ไมใชปลอยใหโฆษกอมสาก แลวผนำาตอบดวยปากตนเอง” ไมเคยเหนผนำารฐบาลประเทศใหญใหสมภาษณนกขาวเหมอนผนำาไทย แลวจะตงโฆษกไวอมสากทำาไม

๔.จำากดความโลภโมหโทสน ผนำาทเปนนกการเมองตองกำาจดความโลภ คอ อยาฉวยโอกาส, โมห คอ ความหลงอำานาจ, โทสน คอ การโจมตและพฆาตฝายตรงขาม

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง58

๕.ทำางานทนใจทนสถานการณ ทำางานใหทนใจคน ตดตาม

สถานการณโลกใหทน

๖.เปดโอกาสใหฝายคานตรวจสอบ ผนำารฐบาลทฉลาดและ

ไมฉอฉล ยอมเหนประโยชนของฝายคานในการตรวจสอบรฐมนตรท

ทำางานไมกาวหนา และตรวจสอบปญหาโกงกน คอ ยมมอฝายตรงขาม

มากำาราบปราบปรามฝายของตน

๗.โตตอบเฉพาะขอเทจ อะไรเปนความเทจของฝายคานคอย

โตตอบ ถาจรงใหแกไข

๘.เผดจศกดวยผลงาน การเผดจศกฝายคานตองเอาผลงานมา

แสดงเปนรปธรรมและเปนประโยชนสงสดแกประเทศชาต

๙.ระวงบรวารเปนพษ ผนำาทดตองระวงบรวารทชอ “ไอตอย

ไอจน” เพราะ ไอตอย ทำาวน, ไอจน ทำายง

ลองทองจำาเฉพาะตวหนาดำาใหขนใจ รบรองวารฐบาลไหน ๆ ก

พชตใจประชาชน.

• บทความลงพมพในหนงสอพมพ คม ชด ลก : วนพฤหสบดท ๓๐ กนยายน พ.ศ. ๒๕๔๗

59 บรษทสำ�นกพมพเลยงเชยง เพยรเพอพทธศ�สน จำ�กด

วนมาฆบชา พระอรหนต ๑,๒๕๐ รป เดนทางไปเฝาสมเดจพระ-สมมาสมพทธเจา ณ เวฬวน จงเปนจดกำาเนด สภาพระอรหนตครงแรก และ ครงท ๒ คอการทำาสงคายนา หลงจากสมเดจพระสมมาสมพทธเจาเสดจดบขนธปรนพพานได ๓ เดอน แตจะขอกลาวเฉพาะวนมาฆบชาวาเปนสภาพระอรหนต คอ การดำารงชวต ดำารงตน การทำางานแบบ พระอรหนต ไว ดงน

พระอรหนต - ขยนประชมพระอรหนต - ทมเทกบงานพระอรหนต - ไมหลงสงขาร และ ไมสะสมบรขารพระอรหนต - สอบทานจตพระอรหนต - ไมปากราย

มาฆบชา-สภาพระอรหนตงานสรางสรรคสภาอนทรงเกยรต

L

A

D

นไง...ภาวะผนำา คมภรนกบรหาร ตำานานนกปกครอง60

พระอรหนต - ไมทำาลายอมตรพระอรหนต - มนในพทธกจและพทธภาษตพระอรหนต - ใชชวตใหเปนประโยชนตอชาวโลก

พระอรหนต ประชมในปาสมาชกสภา ประชมในหองปรบอากาศ (แอร)

- อยาขเกยจประชม - ใชเงนภาษใหคมคา - ใชเวลาใหเกดประโยชน

ใหสมกบคำาวา...ทานสมาชกผทรงเกยรต...