دستگاه عصبی

مشخصات سلول های عصبی :

1 تحریک پذیری -Excitability

حساسیت موجوداتزنده به تغییرات محیط خارجی و درونی می باشد.

2 هدایت -Conduction

خاصیت رشته هایعصبی برای انتقال

پیام به مغز برای آگاه کردن آنها از تغییرات

محیط

اسIتراحت Resting پتانسIیل potential

وقتی هیچ محرک خارجی برای غشاء عصبی وجودنداشته باشد. گفته می شود غشاء در حالت

استراحت است. در این حالت چون غشاء پالریزه می باشد پتانسیلی در آن به وجود

می آید که به آن پتانسیل استراحت می گویند. میلی ولت است.90- تا 70میزان آن -

پتانسIیل ایجIاد در مهم عوامIل استراحت

1 I پمپ سدیم -پتاسیم

2 باال بودن -نفوذپذیری غشاء در انتشار و جابه جایی یون پتاسیم

نسبت به سدیم.

پمپ سدیم I پتاسیم آنزیم از مجموعه یک

صرف prهای باسدیم 3انرژی یون

بیرون به درون از راو یون 2سلول

بیرون از را پتاسیمسلول درون به. کند می منتقل

پتاسیم یون انتشاراختالف خارج بهالکتریکی سطح

تا را میلی- 70غشاء. دهد می نشان ولت

I گرادیان غلظتی حاصل از پمپ سدیمپتاسیم

پتاسیم گرادیان های غلظتی بزرگی بین دو I پمپ سدیمسوی غشاء در حالت استراحت برای سدیم و پتاسیم به

وجود می آورند که عبارتند از : میلی اکی واالن 142غلظت سدیم در خارج غشا نسبت یون

از داخل به خارج

میلی اکی واالن 14غلظت سدیم در داخل غشاء میلی اکی واالن 4غلظت پتاسیم در خارج غشا نسبت

یون از داخل به خارج

میلی اکی واالن 140غلظت پتاسیم در داخل غشا

101

351

سهم پتانسیل انتشار یون

از این رابطه هنگامی استفاده می شود که غشا فقط نسبتبه یک یون نفوذ پذیر باشد.

معادله گولد من

این رابطه هنگامی که غشاء به چندین یون مختلف نفوذ پذیرباشد کاربرد دارد.

غلظت یون در داخل غشا EMF = -61 log

غلظت یون در خارج غشا

معادله نرنست

][

][log

KKNaNa

KKNaNa

PCPC

PCPCEMF 61

خارجی

داخلی

بIا اسIتفاده از معادلIه نرنسIت و گلIدمن برآینIد پتانسIیل انتشIار یIون هIای سIدیم و پتاسIیم

- میلی ولت بدست می آید.86مقدار - بIا توجIه بIه اینکIه نفIوذ پIذیری غشIا نسIبت بIه

پتاسیم صد برابر یون سدیم است.انتشIار کIه آیIد می بدسIت نتیجIه این غشIا پتانسIیل ایجIاد در بیشIتری پتاسIیم سIهم

دارد.

سهم پمپ سدیم ، پتاسیم در پتانسیل غشا

میلی ولت ، ناشی از 4اختالف پتانسیلی حدود -عملکرد پمپ سدیم I پتاسیم ایجاد می شود.

که با در نظر گرفتن پتانسیل ناشی از انتشاریونهای سدیم و پتاسیم

- میلی ولت، در 90اختالف پتانسیلی معادل غشا ایجاد می شود.

Action potentialپتانسیل عمل

هنگامی که بخشی از غشا نرون تحریک می شودیک دگرگونی الکتریکی بنام پتانسیل عمل در

غشاء آن پدید می آید که در طول غشا انتشار می یابد به این پدیده موچ یا جریان عصبی می گویند.

مراحل متوالی پتانسیل عمل استراحتدپالریزاسیون رپالریزاسیون

آستانه تحریک حداقل دی پالریزاسیون مورد نیاز برای ایجاد

پتانسیل عمل آستانه تحریک نام دارد. میلی ولت 30 تا 15یک افزایش ناگهانی حدود قانون همه یا هیچ هر زمان که دی پالرسیزاسیون به آستانه

تحریک برسد یا از آ ن تجاوز کند پتانسیل عمل روی می دهد.

کانال دریچه دار وابسته به ولتاژ سدیمی

دریچه یکی در خارج کانال 2این کانال دارای )دریچه فعال شدن( و دیگری در داخل کانال )غیر

فعال شدن( می باشد.( غیرفعال 50- تا 70فعال شدن )میلی ولت -

شدن )چند ده هزارم بعد از باز شدن( کانال دریچه دار وابسته به ولتاژ پتاسیم این کانال دارای یک دریچه است. که وقتی پتانسیل

- میلی ولت به سوی صفر افزایش می 90غشا از یابد این دریچه به آهستگی باز می شود.

1 یونهای منفی غیر قابل نفوذ - آنیون هایpr فسفات سولفات2 یونهای کلسیم - در پتانسیل عمل در برخی موارد به جایNa

استفاده می شود. کانال کلسیمی وابسته به ولتاژ نسبت بهNa نفوذ

پذیری مختصری دارد و به آن کانال کلسیم I سدیم یا کانال آهسته نیز می گویند.

3

4po

2

4So

Nerve Impulseانتقال موج عصبی

پس از انتشار پتانسیلعمل انفجاری یک جریان موضعی به مناطق دورتر

غشاء انتشار یافته و به تدریج دپالریزاسیون

گسترش می یابد. انتقال جریان دپالریزاسیون در طول یک فیبرعصبی یا

عضالنی را موج یا impulse.می گویند

جهت انتشار اینپالس یک غشاء تحریک پذیر می تواند

از نقطه اولیه تحریک انتشار یابد و جهت آن به طرف انتهای

اکسون است. این جریان عصبی برگشت

ناپذیر است. )تحریک ناپذیری 002/0 تا 1مطلق( که زمان آن

ثانیه است. بعد از تحریک ناپذیری مطلق

ثانیه طول می 015/0 – 010/0کشد تا که به آن )تحریک پذیری

نسبی( می گویند.

تحریک ناپذیری نسبی به دو علت رخ می دهد

1 غیر فعال بودن برخی کانال های سدیم -

2 باز بودن کانال های پتاسیم -

سرعت و هدایت موج عصبی

.بستگی به نظر فیبرعصبی دارد نوعند:3فیبرهای عصبی

نوعA متر 120 تا 5 )قطورترین فیبرها( با سرعت در ثانیه

نوعB متر 15 تا 3 )رشته های بینابینی( با سرعت در ثانیه

نوعC متر 2 تا 6/0 )رشته های نازک( با سرعت در ثانیه

هدایت جهشی Salutatory conduction

به دو دلیل اهمیت دارد :1 باز زیاد می کند.50 تا 5- سرعت را در فیبرهای میلین دار

2.موجب خط انرژی در اکسون می شود -

سیناپس

محل ارتباط یک نرون با نرون دیگر سیناپس

نامیده می شود .

به دودسته تقسیم می شوند.

- الکتریکی )بی 1مهرگان(

هدایت دو جهتی - شیمیایی )مهره 2

داران و بی مهرگان( هدایت یک جهتی

Gapjunction فضای خالی : بین سیناپس

پیش نرون و پس نرون شکل سیناپسی نام دارد.

انتقال موج عصبی در تا 5/0سیناپس شیمیایی

هزارم ثانیه طول می کشد.1

میانجی های عصبی Nerurotransmitter

نوعی واسطه شیمیاییهستند که در نرون پس سیناپسی دارای گیرنده

هستند.1 انتقال دهنده )در سطح -

یک سیناپس عمل می کند(

2 تعدیل کننده )در مغز -میدان عمل وسیعی دارند(

انواع میانجی ها

1 تحریکی -EPSP موجب دی پالریزاسیون می شود.

2 بازدارنده -IPSP موجب هایپرپالریزاسیون می شود.

میانجی های نورپپتیدی با عمل آهسته

الف( هورمون های آزاد کننده هیپوتاالموسی

هرمون آزاد کننده تیروتروپین هرمون آزاد کننده هرمون لوتئینی سوماتوستاتین )فاکتورمهارکننده

هرمون رشد(

ب( پپتیدهای هیپوفیزی ACTH بتا آندروفین هرمون محرک مالنوسیتی آلفا پروالکتین هرمون رشد تیرتروپین وازوپرسین اکسی توسین

ج( پپتیدهایی که بر روی دستگاه گوارش و مغز عمل

می کند.انکافیلن لوسین دار انکافلین متیونین دار

Pماده گاسترین

کوله سیستوکینین (VIP)پلی پپتید روده ای موثر بر عروق

نوروتانسینانسولین

گلوکاگون

د( از سایر بافتهاIIآنژیوتانسین برادی کینین

کارنوزین پپتیدهای مواد خواب

کالسی تونین

میانجی های سیناپسی Nerurotransmitter

میانجی هایی با مولکول کوچک و عمل سریع: دسته یکاستیل کولیندسته دوم : آمین هانوراپی نفریندوپامینسروتونین هیستامین دسته سوم : اسیدهای آمینه اسیدگاما آمینوبوتیریک(GABA) گلیسین گلوتاماتآسپارتات : دسته چهار نیتریک اکساید(No)

نوروپپتیدها - اعمال بسیار آهسته ای دارند1- توسط ریبوزوم های موجود در جسم سلولی 2

ساختهمی شوند.

- نوروپپتیدها هزار بار یا بیشتر قوی تر از 3میانجی ها با مولکول کوچکند.

- موجب اعمال بسیار طوالنی اند.4 الف( بسته ماندن طوالنی منافذ کلسیم ب( تغییرات طوالنی در متابولیک سلول

ج( تغییرات طوالنی در فعال شدن یا نشدن ژن ها

د( تغییرات طوالنی در تعداد رسپتورهای

تحریکی یا مهاری

فهرست منابع فیزیولوژی پزشکی جلد اول و

دوم ، آرتورگاتیون ، فیزیولوژی ورزش جلد اول

دکتر اصغرخالدان فیزیولوژی انسان ، دکتر علیجانیفیزیولوژی انسان، ویدمن فیزیولوژی اعصاب و غدد درون

ریز ، دکتر سیدعلی حائری روحانی

فیزیولوژی ورزشی و فعالیتبدنی، جلد اول ، دکتر ضیاء

معینی

با تشکر از توجه شما