© 2002 ATGCI

وهدایت وهدایترهبريرهبري چيست ؟چيست ؟

يك مدير يا رهبر بايد يك قسمتاز وجودش يك پيشاهنگ و دو

قسمت ديگر آن يك عيسي مسيح .باشد

رابينز

© 2002 ATGCI

رهبري در رهبري در هدایت هدایت بر اساس سه نقش اساسي بين فردي ، اطالعاتي و تصميم آموزشآموزش

گيري و مهارتهاي ادراكي ، ارتباطي و فني انجام وظيفه .نمايند

، فعاليتها را بر اساس وظايف عمده برنامه ريزيسازماندهي كارگزيني ، هدايت و رهبري و كنترل تنظيم

. نمايند فكر كردن ، برنامه ريزي كردن ، ارتباط و مشاركت اساس

.فعاليتهاي مديران را تشكيل دهدفراست كاري بجاي تالش و صرف وقت بكار برند. از مشاركت جامعه دانشگاهي در تصميم سازي بهره گيرند . كسب اطالع از طريق مطالعه گزارشات رسمي و مكتوب

.صورت گيردايجاد انگيزه براي ارتقاي فرد ، برنامه و ... نمايند.

© 2002 ATGCI

در جهاني كه بسرعت در حال تغيير است

.هستند پايدارپايدار توسعهتوسعههمگان بدنبال

آموزش عال بعنوان اصلي ترين وموثرترين نهادي كه نقش اصلي در

. كشورها دارد توسعه پايدارتوسعه پايدار

: در اين عصر عامل اصلي توسعهنه سرمايه ، نه مواد اوليه ، نه انرژي

بلكه انسان سالم محور توسعه است و .آموزش ابزار الزم براي آن است

© 2002 ATGCI

تفاوت مديريت و تفاوت مديريت و رهبريرهبري

رهبري بعنوان يك پيشاهنگ ، راهنما و اسوه مي

باشد حركت رهبري داراي پيچيدگي و حساسيتي

است كه همه افراد قادر به درك آن نيستند انتخاب راهها و روشها بر اساس نيازها و

اقتضائات است .. مصلحت گراست تصميمات و رفتار بر پايه ضرورتهاي زماني

و اقتضائات محيطي است .. رهبر عامل انتخابي است منبع قدرت او افرادي است كه به او راي

ميدهند داراي قدرتي است كه بطور غير رسمي از

طرف پيروان به او داده مي شود و ميزان نفوذ او بستگي به همين قدرت دارد . اين

اختيارات الزاما از مقام و شغل رهبر برنمي خيزد .

پيروي زيردستان اختياري و داوطلبانه است.

. قدرت از پايين به باالست

مديريت فراهم آوردن امكانات و تنظيم امور عادي و

جاري سازمان كه از قبل تعيين شده حركت بر اساس خط مش روشهاي تدوين شده

و انتخاب راهها و روشها بر اساس قانون ثابت و تغيير ناپذير است .

. قانونگراست تصميمات و رفتارها بطور سنتي و كالسيك و به

شكل ثابتي تنطيم مي شود . مدير عامل انتصابي است طي حكمي رسمي بر

اساس قوانين توسط مافوق منصوب مي شود .

. منبع قدرت مدير قانون است ميزان نفوذ و درجه فرماندهي بر مبناي قدرت

رسمي قانوني است كه در آن شغل يا مقام است .

تا زماني كه در آن پست باشد اقتدار و مقامدارد .

. پيروي زيردستان برحسب قانون و اجبار است قدرت از باال به پايين است

© 2002 ATGCI

مشكالت حال و آيندهمشكالت حال و آيندهافزايش جمعيت و تغيير هرم جمعيتيتغيير اپيدميولوژي بيماريهابيماريهاي نوپديد و بازپديدانفجار علم و تكنولوژي پيشرفتهآوارگان و پناهندگانجنگهاي شيميايي و بمبارانهاي هسته ايآلودگي محيط زيست و كاهش ذخاير طبيعيشهر نشيني و عوارض آن( megacities)

© 2002 ATGCI

چهار اصل اساسيچهار اصل اساسي

يونسكو چهار اصل اساسي براي آموزش در قرن آينده پيشنهاد كرده

است :ياد گرفتن براي بودنياد گرفتن براي عمل كردنياد گرفتن براي ياد دادنياد گرفتن براي زيستن با هم

© 2002 ATGCI

پديده ها و تحوالت پديده ها و تحوالت جهانيجهاني

جهاني شدن دوران الكترونيكيE Generation تحوالت ژنتيكيG Generation توده اي شدن آموزش عاليجامعه فن آور و بازار ساالر

© 2002 ATGCI

چـالشـهاچـالشـها

عميق تر شدن فاصله بينكشورهاي پيشرفته

صنعتي و در حال توسعهفرهنگ جهاني و فرهنگ بوميارزشهاي مادي و معنويبيعدالتي و فقراشتغال و بازار كاررقابت و برابري فرصتها

© 2002 ATGCI

رهبري در رهبري در هدایت و هدایت و دانشگاههادانشگاهها

بزرگترين سرمايه روساي دانشگاهها : استاعضاي هيات علمي و دانشجوياناعضاي هيات علمي و دانشجويان

اعضاي هيات علمي و كاركنان برجسته : را طلب مي كنندرهبران و مديران توانارهبران و مديران توانا

پويايي دانشگاهها بستگي به : داردجامعه دانشگاهيجامعه دانشگاهي و پويايي مديرانپويايي مديران

© 2002 ATGCI

كيفيت يك دانشگاه نتيجه :

فعاليتهاي علمي ـ تحقيقاتي است جامعه دانشگاهي

پيشرفت دانشگاه بستگي به :

دارد تعهد در ايجاد ارتباط با جامعه

آنچه كه دانشگاهها نياز دارند :

تولد دوباره رهبري و مديريت است بصورت توانا

© 2002 ATGCI

ضعف رهبري آموزشي در ضعف رهبري آموزشي در كشوركشور

به نظر مي رسد كه :بي ثباتي مديريتها تحقيق در مورد مسائل و مشكالت مديريت

آموزش پزشكي بسيار ضعيف است . شاخصي براي منصوب كردن افراد در پست

مديريتهاي آموزشي وجود ندارد . نظام آموزش مداوم مديران آموزشي ضعيف

است . كه اين خود باعث شده كه نگرش ))سيستميك(( در اين افراد بوجود نيايد كه آن نيز خود باعث شده عملكرد مديران از كيفيت خوبي

برخوردار نباشند .

© 2002 ATGCI

مديريت و رهبري در مديريت و رهبري در آنچه كه هستآموزشآموزش

محيط آموزشي :ساختاري بوروكراسي ، متمركز ، ايستا و بسته

مديران آموزشي :با زبان و علم مديريت آشنايي ندارند

ار رتبه علمي و تجربه علمي پايين تر برخوردارندبعنوان پزشك آموخته اند كه محور توجه فرد بيمار است

مسئوليت بدون اختيارات دارندتاثيري بر روي سياست گذاريها ، تخصيص منابع ، استخدام ، انتخاب دانشجو

ندارندمركز ثقل تصميم سازيهاي مهم خارج از مراكز آموزشي است

مجري تصميمات گرفته شده هستندفعاليتهاي روزانه آنها منحصر به انجام امور قطعه قطعه و فوري و مقطعي است

سليقه اي و برنامه روزي عمل مي كننداز طريق آزمون و خطا عمل مي كنند

© 2002 ATGCI

مديريت و رهبري در مديريت و رهبري در آموزشآموزش

آنچه كه بايد باشد محيط آموزشي :

ساختاري غير متمركز ، انعطاف پذير ؤ پويا و درتعامل با جامعه مديران آموزشي

بر اساس قابليتها )مرتبه و تجربه علمي ، سابقهمسئوليت ، توانايي رهبري ، تربيت شده در زمينه

مديريت و رهبري (الويت و محور توجه مدير سازمان و سيستم باشد مسئوليت همراه با اختيارات داشته باشند بر اساس سطوح مديريتي و ماموريتهاي دانشگاهها

با مشاركت جامعه دانشگاهي تصميم سازي نمايند

© 2002 ATGCI

وضعيت فعلي در وضعيت فعلي در جهانجهان

موسسه آموزش عالي26000اكنون قريب به 82 به 1960 ميليون دانشجو در سال 13با افزايش

برابر6 يعني 1995ميليون در سال ميليون هيات علمي2حدود

( مي پردازندcognitariatبه پرورش كارآفرينان فكري )

سواالت اساسي :اين دانشگاهها چگونه كار مي كنند ؟

رهبري علمي ، پژوهشي و كيفي آن بعهده چه كساني است ؟

© 2002 ATGCI

مديريت و رهبري در مديريت و رهبري در آموزشآموزش

منبع كسب اطالعات آنان كانالهاي غير رسمي است مانند كابل ضخيمي هستند كه از رشته هاي مختلف

تشكيل شده و هر رشته آنها را به سمتي هدايت مي كند تمامي امور جهت تصميم گيري به مقام باالتر ختم مي

شوداعمال قدرت ار طريق تشويق و تنبيه استبا وجود نداشتن اختيارات بايد پاسخگوي نارساييها باشندبا تغيير و تحوالت محيط نمي توانند حركت كنند بدون توجه به ديدگاههاي اعضاي هيات علمي تصميم

سازي مي نمايند

© 2002 ATGCI

بررسي در زمينه رهبري و بررسي در زمينه رهبري و مديريت در مراكز آموزشيمديريت در مراكز آموزشي

: سالهاي تجربه و ارتقاي روساي 1جدول شماره دانشگاهها بر اساس سلسله مراتب مديريتي

00ــ33سالهاي تجربه سالهاي تجربه سالسال

سلسله مراتب سلسله مراتب مديريتيمديريتي

68% رئيس دانشگاه

71% معاون دانشگاه

76% رئيس دانشكده

16%

بدون تجربه 84%مدير گروه

© 2002 ATGCI

ميزان تخصيص وقت روساي ميزان تخصيص وقت روساي دانشگاههادانشگاهها

ميزان تخصيص وقت روساي دانشگاهها به تفكيك زمانميزان تخصيص وقت روساي دانشگاهها به تفكيك زمان: ميزان 2جدول شماره

آمريكاآمريكا ايرانايران مكانمكان

48% 76% دانشگاه

36% 13%كار اداري خارج از

دانشگاه

16% 11% منزل

© 2002 ATGCI

مرتبه علمي روساي مرتبه علمي روساي دانشگاههاي مورد بررسيدانشگاههاي مورد بررسي

سال3/42ميانگين سني روساي دانشگاهها در آغاز كار سال7/13ميانگين سالهاي خدمت بعنوان هيئت علمي

تعدادتعداد مرتبه علميمرتبه علمي

4 استاد

6 دانشيار

28 استاديار

38 جمع

© 2002 ATGCI

ميزان تخصيص وقت روساي ميزان تخصيص وقت روساي دانشگاههادانشگاهها

: ميزان تخصيص وقت روساي دانشگاهها با ساير افراد3جدول شماره

ميزان صرف وقت ميزان صرف وقت حضوريحضوري

افرادافراد

95/3 اعضاي هيات علمي

25/3 دانشجويان

65/3 معاونان مالي و اداري

65/4 ساير معاونان

6/1 روساي دانشكده ها

55/0 مديران گروهها

© 2002 ATGCI

نتيجهنتيجه به مديريت و رهبري آموزشي بعنوان يك علم و يك رشته

تخصصي بنگريم مديريت و رهبري در آموزش الزم و ملزوم يكديگر است مديران آموزشي بر اساس شاخصها و ضوابطي كه در شان

يك محيط آكادميكي است انتخاب شوند محيطهاي آموزشي با ساختاري غير متمركز و با مشاركت

جامعه دانشگاهي به رشد و پوپايي مي رسند افزايش اختيارات مديريتي و آكادميك روساي دانشگاهها و

مشاركت اعضا. هيئت علمي راز موفقيت دانشگاههاست دانشگاه يك سازمان آكادميك است كه قدرت حقيقي خود را

در سايه مشاركت جامعه دانشگاهي و مردم در اداره امور بدست مي آورد