พรบ. นิ�รโทษกรรม

ในทางกฎหมายจะแบ่�งความหมายของ น�รโทษกรรม ( Amnesty ) ไว� 2 แบ่บ่ ค�อ

- น�รโทษกรรม ( ตามกฎหมายแพ่�ง )  หมายถึ�ง การกระท�าท !ก�อให� เก�ดความเสี ยหายแก�ผู้&�อ�!น ซึ่�!งกฎหมายบ่(ญญ(ต�ว�า ไม�ต�องชดใช�ค�า

  สี�นไหมทดแทน เช�น การกระท�าการป้,องก(นโดยชอบ่ด�วยกฎหมายการกระท�าตามค�าสี(!งอ(นชอบ่ด�วยกฎหมาย- น�รโทษกรรม ( ตามกฎหมายอาญา )  หมายถึ�ง การลบ่ล�างการก

ระท�าความผู้�ดอาญาท !บ่.คคลได�กระท�ามาแล�ว โดยม กฎหมายท !ออกภายหล(งการกระท�าผู้�ดก�าหนดให�การกระท�าน(0นไม�เป้1นความ

 ผู้�ด และให�ผู้&�ท !ได�กระท�าการน(0นพ่�นจากการเป้1นผู้&�กระท�าความผู้�ด

พรบ. นิ�รโทษกรรม คื�ออะไร ?

1.  การนิ�รโทษกรรมเป็�นิการท��วไป็ หร�อการน�รโทษกรรมโดย  เฉพ่าะเจาะจง เช�น การน�รโทษกรรมให�แก�ผู้&�กระท�าความผู้�ด ทางการเม�อง (Political Offence)   ท.กป้ระเภท หร�อ ให�เฉพ่าะแก�

ผู้&�กระท�าความผู้�ดกล.�มใดกล.�มหน�!งเป้1นพ่�เศษโดยก�าหนดไว�ช(ดเจน2. การนิ�รโทษกรรมโดยม�เงื่��อนิไข  หร�อโดยไม�ม เง�!อนไข หมาย

 ถึ�งว�า การน�รโทษกรรมน(0นเป้1นการน�รโทษกรรมท !เด4ดขาดหร�อ ไม� หากเป้1นการน�รโทษกรรมเด4ดขาด ไม�ม เง�!อนไข ก4จะท�าให�

บ่.คคลน(0นไม�ได�เป้1นผู้&�กระท�าผู้�ดไป้โดยป้ร�ยาย แต�หากเป้1นการ น�รโทษกรรมท !ม เง�!อนไข ผู้&�ท !กระท�าผู้�ดจะต�องป้ฏิ�บ่(ต�การอย�างใด

 อย�างหน�!งท !กฎหมายก�าหนดไว�ให�เร ยบ่ร�อยก�อน จ�งจะได�ร(บ่การน�รโทษกรรม

ท(0งน 0 ผู้&�ท !ม อ�านาจในการออกกฎหมายน�รโทษกรรม ค�อ“ ” ร(ฐสีภา เพ่ราะถึ�อว�าเป้1นการออกกฎหมายย�อนหล(ง เพ่�!อให�

“ค.ณแก�ผู้&�กระท�าความผู้�ด และต�องตราข�0นเป้1น พ่ระราช” บ่(ญญ(ต� เท�าน(0น เว�นแต�กรณ เร�งด�วน ร(ฐบ่าลสีามารถึตราเป้1น

พ่ระราชก�าหนดน�รโทษกรรมข�0นบ่(งค(บ่ได� โดยต�องผู้�านความเห4นชอบ่ของฝ่9ายน�ต�บ่(ญญ(ต�ในภายหล(ง

ป็ระเภทของื่พรบ.นิ�รโทษกรรม

 ในิแงื่�ด�ขอ พรบ.นิ�รโทษกรรม  ค�อการให�อภ(ยซึ่�!งก(นและก(น ให�โอกาสีผู้&� ท !เคยท�าผู้�ดพ่ลาดได�กล(บ่ค�นสี&�สี(งคม โดยการกระท�าผู้�ดต�ดต(ว จะถึ&ก

ยกเล�กไป้โยป้ร�ยาย และสีามารถึเร ยกค�นสี�ทธิ�สี�วนบ่.คคลกล(บ่ค�นมาได�  เช�น สี�ทธิ�การเล�อกต(0ง สี�ทธิ�ท !จะเข�าร(บ่ราชการ

 ในิแงื่�ลบ พรบ.นิ�รโทษกรรม อาจเป้1นการสีร�างบ่รรท(ดฐานท !ไม�ด ให�แก� สี(งคม เพ่ราะอาจจะท�าให�คนม อ�านาจไม�เกรงกล(วกฏิหมาย หากต(วเอง

 หร�อพ่วกพ่�องกระท�าผู้�ด ก4สีามารถึ  ออกกฎหมายนิ�รโทษกรรม การลบล#างื่คืวามผิ�ดท%กอย�างื่ได#

ข#อด�- ข#อเสี�ย พรบ.นิ�รโทษกรรม

ป็ระเทศไทยเคืยออกกฎหมายนิ�รโทษกรรมมาแล#วถึ)งื่ 23 คืร�*งื่นิ�บตั้�*งื่แตั้�ม�การเป็ล��ยนิแป็ลงื่การป็กคืรองื่มาเป็�นิระบอบ

 ป็ระชาธิ�ป็ไตั้ย เม�!อว(นท ! 24 ม�ถึ.นายน พ่.ศ. 2475 โดยใน 23 คร(0งน 0 ออก เป้1นพ่ระราชบ่(ญญ(ต� 19 ฉบ่(บ่ และพ่ระราชก�าหนด 4 ฉบ่(บ่ ซึ่�!งม ท(0งการ

น�รโทษกรรมในความผู้�ดทางก�อกบ่ฏิ ก�อร(ฐป้ระหาร การช.มน.มทางการ เม�อง ด(งน 0

1. พ่ระราชก�าหนดน�รโทษกรรมในคราวเป้ล !ยนแป้ลงการป้กครองแผู้�นด�นพ่.ศ. 2475 ป้ระกาศโดยพ่ระบ่าทสีมเด4จพ่ระป้กเกล�าเจ�าอย&�ห(ว เพ่�!อให�การ

กระท�าท(0งหลายของคณะราษฎรในการเป้ล !ยนแป้ลงการป้กครอง ไม�ให�เป้1นการละเม�ดบ่ทกฎหมาย2. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมในการจ(ดการให�คณะร(ฐมนตร ลาออก เพ่�!อ

ให�ม การเป้;ดสีภาผู้&�แทนราษฎรตามร(ฐธิรรมน&ญ พ่.ศ. 2476 ออกโดย พ่ระยาพ่หลพ่ลพ่ย.หเสีนา หล(งท�าการร(ฐป้ระหารร(ฐบ่าลพ่ระยามโนป้กรณ<

น�ต�ธิาดา3. พ่ระราชก�าหนดน�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าความผู้�ดฐานกบ่ฏิและจลาจลพ่.ศ. 2488 ออกโดย นายควง อภ(ยวงศ< เพ่�!อยกโทษให�กระท�าความผู้�ดฐานกบ่ฏิและจลาจล4. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�อน.ม(ต�พ่ระราชก�าหนดน�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าความ

ผู้�ดฐานกบ่ฏิและจลาจล พ่.ศ. 2488 ออกโดย นายควง อภ(ยวงศ< เพ่�!อป้ลดป้ล�อยน(กโทษทางการเม�องให�เป้1นอ�สีระ5. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าการต�อต�านการด�าเน�นการ

สีงครามของญ !ป้.9น พ่. ศ 2489 ออกโดย นายป้ร ด พ่นมยงค< เพ่�!อยกโทษให� ผู้&�ท !ต�อต�านญ !ป้.9น ในช�วงท !ทหารญ !ป้.9นเข�ามาย(งป้ระเทศไทย สีม(ย

สีงครามโลกคร(0งท ! 26. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าร(ฐป้ระหาร พ่.ศ. 2490 ออก

โดย นายควง อภ(ยวงศ< เพ่�!อน�รโทษกรรมให�ผู้&�ท !ท�าการร(ฐป้ระหารร(ฐบ่าลพ่ล.ร.ต. ถึว(ลย< ธิ�ารงนาวาสีว(สีด�=

7. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�ท !ได�น�าร(ฐธิรรมน&ญแห�งราชอาณาจ(กร ไทย พ่.ศ. 2475 กล(บ่มาใช� พ่.ศ. 2494 ออกโดย จอมพ่ล ป้. พ่�บ่&ลสีงคราม ใน

คร(0งท !ท�าการร(ฐป้ระหารย�ดอ�านาจต(วเอง8. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมในโอกาสีครบ่ 25 พ่.ทธิศตวรรษ พ่.ศ. 2499

ออกโดย จอมพ่ล ป้. พ่�บ่&ลสีงคราม เพ่�!อยกโทษความผู้�ดฐานกบ่ฏิจลาจล เน�!องในโอกาสีท !พ่ระพ่.ทธิศาสีนาได�ย(!งย�นมาครบ่ 25 ศตวรรษ

9. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าการย�ดอ�านาจการบ่ร�หารราชการ แผู้�นด�นเม�!อว(นท ! 16 ก(นยายน พ่.ศ. 2500 พ่.ศ. 2500 ออกโดย นายพ่จน<

สีารสี�น เพ่�!อน�รโทษกรรมให�ผู้&�ท !ร (ฐป้ระหารร(ฐบ่าลจอมพ่ล ป้. พ่�บ่&ลสีงคราม โดยระบ่.ด�วยว�า สีาเหต.ของการท�าร(ฐป้ระหาร เน�!องจากร(ฐบ่าลจอมพ่ล

ป้. พ่�บ่&ลสีงคราม ม การใช�อ�านาจอ(นไม�เป้1นธิรรม ท�าให�ป้ระชาชนเด�อดร�อนและหวาดกล(ว10. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าการป้ฏิ�ว(ต�เม�!อว(นท ! 20 ต.ลาคมพ่.ศ. 2501 พ่.ศ. 2502 ออกโดย จอมพ่ลถึนอม ก�ตต�ขจร หล(งจากจอมพ่ล

สีฤษด�= ธินะร(ชต< ป้ระกาศย�ดอ�านาจ โดยระบ่.ว�า เป้1นการร(ฐป้ระหารเพ่�!อก�าจ(ดภ(ยคอมม�วน�สีต<ท !อาจเข�ามาย�ดครองป้ระเทศไทย11. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมในโอกาสีครบ่ 25 พ่.ทธิศตวรรษ ( ฉบ่(บ่ท ! 2) พ่.ศ. 2502 ออกโดย จอมพ่ลสีฤษด�= ธินะร(ชต< เพ่�!อแก�ไขเพ่�!มเต�มพ่ระราช

บ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมในโอกาสีครบ่ 25 พ่.ทธิศตวรรษ พ่.ศ. 249912. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าการป้ฏิ�ว(ต� เม�!อว(นท ! 17

พ่ฤศจ�กายน พ่.ศ. 2514 พ่.ศ. 2515 ออกโดย จอมพ่ลถึนอม ก�ตต�ขจร เพ่�!อ น�รโทษกรรมให�ผู้&�ท !ร �วมท�าการป้ฏิ�ว(ต� โดยคร(0งน 0เป้1นการป้ฏิ�ว(ต�ต(วเอง เพ่�!อ

แก�ไขสีถึานการณ<ท !อาจเป้1นอ(นตรายต�อชาต� และก�าหนดกลไกการป้กครองท !เหมาะสีมเสี ยใหม�13. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�น(กเร ยน น�สี�ต น(กศ�กษา และป้ระชาชน

ซึ่�!งกระท�าความผู้�ดเก !ยวเน�!องก(บ่การเด�นขบ่วนเม�!อว(นท ! 13 ต.ลาคม พ่.ศ. 2516 พ่.ศ. 2616 ออกโดย นายสี(ญญา ธิรรมศ(กด�= เพ่�!อน�รโทษกรรมให�น�สี�ต

น(กศ�กษาท !เด�นขบ่วนเร ยกร�องในเหต.การณ< 14 ต.ลาคม 2516

14. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�ยกเล�กค�าสี(!งของห(วหน�าคณะป้ฏิ�ว(ต�ท ! 36/2515 ลงว(นท ! 22 ม�ถึ.นายน พ่.ศ. 2515 พ่.ศ. 2517 ออกโดย นายสี(ญญา ธิรรมศ(กด�= เพ่�!อน�รโทษกรรมให� นายอ.ท(ย พ่�มพ่<ใจชน นายอน(นต< ภ(กด�=ป้ระไพ่ และนายบ่.ญเก�ด ห�ร(ญค�า

15. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าการย�ดอ�านาจการป้กครองป้ระเทศ เม�!อ ว(นท ! 6 ต.ลาคม พ่.ศ. 2519 พ่.ศ. 2519 ออกโดย นายธิาน�นทร< กร(ยว�เช ยร เพ่�!อน�รโทษ

กรรมให�ผู้&�ท !ท�าการร(ฐป้ระหารในคร(0งน(0น ซึ่�!งน�าโดยพ่ลเร�อเอกสีง(ด ชลออย&� ผู้&�บ่(ญชาการทหารสี&งสี.ด16. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าการอ(นเป้1นความผู้�ดต�อความม(!นคงของ

ร(ฐภายในราชอาณาจ(กร ระหว�างว(นท ! 25 และว(นท ! 26 ม นาคม พ่.ศ. 2520 พ่.ศ. 2520 ออกโดย พ่ลเอกเกร ยงศ(กด�= ชมะน(นทน< เพ่�!อยกโทษให�ผู้&�ท !พ่ยายามก�อร(ฐป้ระหาร

ร(ฐบ่าลของนายธิาน�นทร< กร(ยว�เช ยร แต�ไม�สี�าเร4จ17. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าการย�ดอ�านาจการป้กครองแผู้�นด�น เม�!อ

ว(นท ! 20 ต.ลาคม พ่.ศ. 2520 พ่.ศ. 2520 ออกโดย พ่ลเอก เกร ยงศ(กด�= ชมะน(นทน< เพ่�!อน�รโทษกรรมให�การร(ฐป้ระหารต(วเอง18. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�ซึ่�!งกระท�าความผู้�ดเน�!องในการช.มน.มใน

มหาว�ทยาล(ยธิรรมศาสีตร<ระหว�างว(นท ! 4 ถึ�งว(นท ! 6 ต.ลาคม 2519 พ่.ศ. 2521 ออกโดย พ่ลเอกเกร ยงศ(กด�= ชมะน(นทน< เพ่�!อน�รโทษกรรมให�ผู้&�ช.มน.มท !มหาว�ทยาล(ยธิรรมศาสีตร<

ในเหต.การณ< 6 ต.ลาคม 251919. พ่ระราชก�าหนดน�รโทษกรรมแก�ผู้&�ก�อความไม�สีงบ่เพ่�!อย�ดอ�านาจการป้กครองแผู้�น

ด�น ระหว�างว(นท ! 31 ม นาคม ถึ�งว(นท ! 3 เมษายน พ่.ศ. 2524 พ่.ศ. 2524 ออกโดย พ่ล เอกเป้รม ต�ณสี&ลานนท< เพ่�!อน�รโทษกรรมให�กล.�มย(งเต�ร<กท !พ่ยายามก�อร(ฐป้ระหาร

ร(ฐบ่าลพ่ลเอกเป้รม แต�ไม�สี�าเร4จ20. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�ก�อความไม�สีงบ่เพ่�!อย�ดอ�านาจการป้กครองแผู้�น

ด�น ระหว�างว(นท ! 8 และว(นท ! 9 ก(นยายน พ่.ศ. 2528 พ่.ศ. 2531 ออกโดย พ่ลเอกชาต� “ ชาย ช.ณหะว(ณ เพ่�!อน�รโทษกรรมให�กล.�ม กบ่ฏิ 9 ” ก(นยา ท !พ่ยายามร(ฐป้ระหารร(ฐบ่าล

พ่ลเอกชาต�ชาย

21. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าการอ(นเป้1นความผู้�ดต�อ ความม(!นคงของร(ฐภายในราชอาณาจ(กร ตามป้ระมวลกฎหมายอาญา

และความผู้�ดตามกฎหมายว�าด�วยการป้,องก(นการกระท�าอ(นเป้1น คอมม�วน�สีต< พ่.ศ. 2532 ออกโดย พ่ลเอกชาต�ชาย ช.ณหะว(ณ เพ่�!อ

น�รโทษกรรมให�ผู้&�ท !ได�กระท�าความผู้�ดตามกฎหมายป้ราบ่ป้รามคอมม�วน�สีต<22. พ่ระราชบ่(ญญ(ต�น�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าการย�ดและควบ่ค.มอ�านาจ

การป้กครองแผู้�นด�น เม�!อว(นท ! 23 ก.มภาพ่(นธิ< พ่.ศ. 2534 พ่.ศ. 2534 ออกโดย นายอาน(นท< ป้?นยารช.น เพ่�!อยกโทษให�คณะร(กษาความสีงบ่

เร ยบ่ร�อยแห�งชาต� (รสีช.) ท !กระท�าการร(ฐป้ระหารร(ฐบ่าลพ่ลเอกชาต�ชายช.ณหะว(ณ23. พ่ระราชก�าหนดน�รโทษกรรมแก�ผู้&�กระท�าความผู้�ดเน�!องในการช.มน.ม

ก(นระหว�างว(นท ! 17 พ่ฤษภาคม พ่.ศ. 2535 ถึ�งว(นท ! 21 พ่ฤษภาคม พ่.ศ. 2535 พ่.ศ. 2535 ออกโดย พ่ลเอกสี.จ�นดา คราป้ระย&ร เพ่�!อยกโทษบ่.คคล

ท !เก !ยวข�องก(บ่เหต.การณ<การช.มน.มพ่ฤษภาทม�ฬท(0งหมด ไม�ว�าจะเป้1น ต(วการ ผู้&�สีน(บ่สีน.น ทหารท !ป้ราบ่ป้รามป้ระชาชน รวมท(0งผู้&�ช.มน.ม