سفید پرچم که روزی امید به ) بر ) جهان در عج مهدی

شود . افراشته

انفجار قربانیان برای اورژانسی مراقبتبرطرف » « شامل آلوده بمب شده شناخته

است هایی آسیب درمان و آلودگی کردنمورد مرسوم بمب انفجار دلیل به که

هستند . انتظار

بکار ها تروریست توسط که دیگری جمعی کشتار سالحسالح . این است شیمیایی عوامل انتشار ، شود می برده

آمریکا در رایج خطرناک و ده سا مواد از پرقدرت هایگازهای مانند پیچیده شیمیایی مواد تا ، گازکلر مانند

مردم به رساندن آسیب برای ویژه به که اعصاب محرکهای . سالح این که آنجایی از کنند می تغییر اند شده تولید

هستند هایی آئروسل یا گازها صورت به اغلب شیمیاییاهداف ترین شایع شوند می پراکنده باد وسیله به که

های ساختمان یا متروها مانند محصور فضاهای آنها کاربردتهویه و مرکزی حرارت دستگاه دارای که است بزرگ

شوند می جمع آنها در مردم که نواحی یا هستند مطبوعباشند . می ها انجمن و خرید مراکز ، ها میدان مانند

) ( مخصوصبرای وزن و بخار فشار بودن فرار مفاهیماهمیت حائز شیمیایی پخشعوامل نحوه دانستن

موادش . تبدیل سهولت مفهوم به بودن فرار هستندهای . سالح بیشتر است گاز به مایع حالت از شیمیایی

میزان به که هستند مایعاتی صورت به شیمیاییانفجار . وسیله به اغلب آنها باشند می فرار متوسط

و شده اسپری اتمسفر داخل به یا شوند پخشمیباقی مایه که شیمیایی ماده کنند می تولید آتروسل

جذب تماسیا با و شود می نامیده پایدار ماند میگازها ، بخارات که حالی در ، کند می ایجاد را خطراتی

شوند . می خطر ایجاد تنفسباعث با ها آئرویل یااست خردل گاز پایدار شیمیایی های سالح از ای نمونه

در گاز یا بخار وزن یا چگالی به مخصوص وزنوزن . که گازی یا بخار کند می اشاره هوا با مقایسهسرعت . به و رود می باال دارد هوا مخصوصکمترازبه را ماده تاثیر حالت این شود پخشمی اتمسفر دروزن دارای که گازی کند می محدود یکسالح عنواننشستمی هوا زیر به است هوا از باالتر مخصوص

هایی . مکان در و ماند می باقی زمین به نزدیک کندمانند بسته فضاهای یابد می تجمع پایین سطح در

دره مانند پایین سطوح در نواحی یا در زیرزمینیرا خطر و کنند می مقاومت بخار شدن پراکنده برابر

وزن . با رایج شیمیایی مواد کنند می حفظ خود درهستند . کلروفسژن شامل باال مخصوص

شیمیایی های سالح شدن پراکنده محیطی شرایطباعث . قوی بادهای دهند می قرار تاثیر تحت را

و هوا از زیادی مقادیر با بخار یا گاز شدن مخلوطو غلظت که شوند می آنها پخشسریع و شدن رقیق

به . را ابر سبک بادهای دهد کاهشمی را آنها تاثیرتاثیر که کنند می جابجا باد مسیر در واحد یک عنوانشرایطی . در دهند افزایشمی را درگیر ناحیه و آن

ابر ) ( افتد می اتفاق ندرت به که وزد نمی باد کهکاهش را نفوذ تحت ناحیه ومحدوده ماند می ساکن

ممکن . باران ریزش ویژه به گاز نشست دهد مییا ) ( فعال غیر را کلر مانند عوامل از برخی است

آفتاب . غروب از قبل درست و صبح اوایل کند جذباست آل ایده زمانی شیمیایی عوامل انتشار برای

هستند سرعت کمترین دارای معموالً بادها زیرا

تعداد دارای که ساختمانی داخلی فضایکه زمانی ویژه به است باز پنجره ی محدوده

روشن مطبوع تهویه دستگاه یا شده گرماست . شده کنترل و ویژه محیط نوعی استهای سالح این در شیمیایی عوامل شدن آزادبدن در اختالل ایجاد روش طبق بر شیمیایی

شیمیایی . عوامل شوند می بندی طبقه انسان ، زا تاول عوامل اعصاب بر موثر عوامل شاملسایر و بیولوژیک های سم ریه بر موثر عوامل

هستند . خطرناک شیمیایی عوامل

: تـوجـه زیر صورت به شیمیایی های سالح بندی طبقه

است : اعصای محرک عوامل زاپ تاول عوامل ریه به موثر عوامل بیولوژیک های سم خطرناک شیمیایی عوامل سایر

) ( کشها حشره از برخی و اعصابی بر موثر عواملعوامل این کند می مختل را عصبی های تکانه هدایترا ) ( کولین استیل ترانسمیترها و نور تجزیه معموالً

سیستم اشباع باعث سرعت به و کنند می مهاراسپاسم . به منجر وضعیت این شوند می عصبی

تنفسمی نارسایی و بیهوشی ، تشنج ، ها ماهیچهاعصاب . بر موثر عوامل شایع های نمونه شود

از ، VXسادین) ( GBعبارتتد GF ، GD ) ( و GAسومانو ) ( فسفره ارگانو کشهای حشره اگرچه تابون

اند نشده طراحی سالح بعنوان کاربرد برای کارباماتاعصاب بر موثر عوامل با آنها فعالیت مکانیسم

است . کمتر آنها قدرت اما است مشابه

داشته وجود مایع و گاز صورت به اعصاب بر موثر عواملطریق از یا شوند جذب پوست طریق از توانند می و

با تماس شوند جذب و شده استنشاق تنفسی سیستمها نشانه و عالیم سری یک ایجاد به منجر سرعت به آنها

اختصاری کلمه با که شود سپرده SLUDGEمی خاطر بهدفع ، ریزش اشک ، بزاق ترشح از عبارتند و شوند می

، ها نشانه این بر عالوه معده تخلیه و مدفوع دفع ، ادرارکه ) فاسیکوالسیون نفس تنگی دچار است ممکن بیمارو ( تهوع میوز تاری بینی از ریزش آب هستند توجه قابل

شده بیهوش است ممکن بیمار نهایت در شود تعریقشود . مرگ و تنفسی ایست دچار و کند تشنج

تجویز دوت آنتی داروی تماس از پس بالفصله اگرتواند می اعصاب بر موثر عوامل عملکرد شود

به . عوامل این از بسیاری البته شود معکوس ً کامالنوروترانسمیترها که شیمیایی مواد به دائمی طور

بازگرداندن و شوند می متصل کنند می جذب باز رابه دوت آنتی داروی اگر شود می دشوارتر آنها آثار

شود آغاز مصنوعی تهویه و شود تجویز سرعتبوده اعصاب محرک داروهای معرض در که بیماری

داشت . خواهد خوبی آگهی پیش است

و آترپین تجویز شامل اعصاب بر موثر عوامل با تماس درمانبه . را داروها این ٌ اخیرا ارتش است پرالیدکلسیم کلرید سپس

نام به بخشی دو تزریق خود آمپول کرده MarckIصورت تولیدبر . موثر عوامل شدن آزاد از ناشی تهدید که آنجایی از استممکن ها کیت این ، شود می بیشتر جمعیت کل برای اعصاب

پرسنل اختیار در قبل از بیشتر آمپول . EMSاست گیرند قراراز یکی یا شخص خود توسط تزریق برای تزریق خود هاییا ) ( اند شده طراحی نظامی پرسنل برای ً عمدتا دوستان

آنها کاربرد شوند برده بکار امداد پرسنل توسط است ممکنمعرض در که بیمارانی از تعدادی با که زمانی و است سریع

، شوید می مواجه اند گرفته قرار اعصاب بر موثر عواملدوت آنتی ترکیب باشد ضروری آنها از استفاده است ممکن

می کار به تشنج بردن بین از برای دیازپام تجویز از پس اغلبرژیم این تجویز برای مناسب راهی تزریق خود آمپول رود

دسترس در که زمانی وریدی داخل روش البته است داروییاست . ارجح و تر سریع دهد اجازه وقت باشد

کیتMarkI و 2حاوی آتروپین گرم کلرید 600میلی گرم میلیاولیه . و خفیف عالیم برای کیت نوع این است پرالیدوکسیم

می ) ( تجویز بینی آبریزش و خفیف نفس تنگی ، دید تاری تماسهر نباید بهبود عالیم اگر و اگر . 10شود شود می تکرار دقیقه

کلرید و آتروپین دور سه شوند ظاهر خطرناک های نشانه و عالیمباید وریدی داخل تزریق شود تجویز است ممکن پرالیدوکسیم

هر 2حاوی آتروپین گرم ترشحات ) 5میلی شدن خشک تا دقیقهکامل تجویز پرالیدوکسیم ( 20یا کلرید گرم میلی یک و گرم میلی

نوع ) ( . باشد خودی به خود تنفس بازگشت تا ساعت یک هرکیت اطـفال و MarkIمخصوص است موجود دیگر کشورهای در

باشد . دسترس در متحده ایاالت در زودی به است ممکن : از پس کوتاهی مدت دوت آنتی داروی اگر نکتــه

این عملکرد شود تجویز اعصاب بر موثر عوامل با تماسشود . معکوـس تواند می معموالً مواد

، کنند می تخریب را یافته تماس پوست که زا تاول عواملتوانند ) ( می آنها میشوند تاول وزیکول ایجاد باعث اغلب

و تنفسی مجرای ، ها چشم ، پوست به رساندن آسیب باعثنیز عمومی بیماری القاء باعث توانند می و شوند ها ریه

تاول . عوامل انواع از یکی اول جهانی جنگ در خردل گاز شوندسولفورموستارد . ) از عبارتند ها مثال سایر است ( HDزا

موستارد ) اکسیم( )Lلویسایت( )HNنیتروزن فسژن به( CXوغلیظی روغنی مایعات زا تاول عوامل ، اکسیم نیتروژن از غیر

فرم . البته شوند می تبدیل بخار به باال دمای در که هستندفسژن . و لویسایت است سمی تماسبسیار هنگام در مایع

تحریک سوزشو استنشاق یا تماس هنگام در اکسیمخردلی ) ( موستارد انواع که حالی در کنند می ایجاد متوسطی

ایجاد تنها . شود می شدیدتر زمان گذشت با که کنند می ناراحتیچشمی

معرض در که بیمارانی که است اهمیت حائز دلیل این به مسئله اینشناخته زمان همان در است ممکن اند گرفته قرار موستارد انواع

نشوند . . و عالیم با اند گرفته قرار زا تاول عوامل معرض در که بیمارانی

می مراجعه ها ریه و مخاطی غشاهای ، پوست به آسیب های نشانهشیمیایی . سوختگی های نشانه و عالیم یافته تماس پوست کنند

ها . چشم دهد می نشان را تاول ایجاد نهایت در و اریتم درد شاملاشک با همراه گزش احساس و سوزش دچار فوقانی هوایی راه و

این . با تنفسی مجزای تماس شوند می بینی از ریزش آب و ریزششود . می ریوی ادم و ویز ، سرفه ، نفس تنگی به منجر عوامل

خستگی و استفراغ ، تهوع از عبارتند سیستمیک های نشانه و عالیممی رخ آهستگی به ها نشانه و عالیم خردلی عوامل با تماس در

شود . طوالنی است ممکن تماس مدت و دهند

بوده زا تاول عوامل با تماس در که بیماری اورژانسی مراقبتیافته تماس ناحیه شود دایمی آسیب به منجر آلودگی شامل

آب ) فشار امکان صورت در شود شسته لوله آب با ً فورا باید ) است ارجح آب بر که سالین با چشمهارا همچنین باشد کمبه را شستشو ، مناسب مایع یافتن برای اما دهید شستشوهر . همانند را ضایعات ، شود ایجاد تاول اگر نیندازید تاخیر

و . شل پانسمان از کنید درمان دیگری شیمیایی سوختگی نوعبپوشانید پچ با را دیده آسیب های چشم ، کنید استفاده استریل

کنید . درمان را شدید درد و : زا تاول عوامل با که بیماری برای اورژانسی مراقبت نکتــه

فوری صورت به آلودگی کردن برطرف شامل بوده تماس دراست

آسیب ایجاد باعث اولیه طور به ریه بر موثر عواملکلر . و فسژن مشابه مواد این شوند می ها ریه در شیمیایی

ترکیبات . صورت به که فرعی محصوالت از برخی هستندهستند اشتغال قابل شوند می تولید پالستیک مانند مصنوعی

حلق. از تنفسی سیستم مخاطی غشاهای به مواد اینو تنفسی تر کوچک های برونشیول تا بینی حلق و دهانی

ریوی ادم و التهاب ایجاد باعث آنها کنند می حمله ها آلوئولنشانه . و عالیم شوند می هیپوکسی و نفس تنگی به منجرو سوزش از ناشی ریه بر موثر عوامل با تماس اولیه های

آب . : از عبارتند عالیم این هستند فوقانی هوایی راه تحریکقربانی ، ویزوسرفه ، گلو و بینی سوزش ، بینی از ریزش

بشود . نیز چشم سوزش و ریزش اشک دچار است ممکناست . تماس دیررس عالمت ً معموال ریوی ادم

بر موثر عوامل با که شخصی برای اورژانسی مراقبتتجویز ؛ محیط آن از وی انتقال شامل بوده تماس در ریهاست . استراحت و باال غلظت و ؛ باال جریان با اکسیژن

نیاز مورد است ممکن تهویه و نای داخل گذاری لولهبه . ، شدید تا متوسط تنفس دیسترس موارد در باشد

نبوالیزر کنید . 5/0وسیله تجویز آلبوترال لیتر میلی : موثر عوامل با تماس برای اورژانسی مراقبت نکتــه

با اکسیژن تجویز ، محیط از بیمار انتقال شامل ریه براست . استراحت و ، باال غلظت و جریان

دسته بیولوژیک عوامل عنوان به که عوامل از دیگری نوععمل شیمیایی عوامل به شبیه بیشتر اما ، شوند می بندی

وسیله . به سموم این هستند بیولوژیک سموم ، کنند مینیستند . زنده خود اما شوند می تولید زنده ارگانیسم یک

انتروتوکسین ـ زیسین از عبارتند عوامل Bاینهای( SEBاستافیلوکوکی ) مایکوتوکسین و بوتولینوم سم

روغن( 2Tتریکوتسن ) فرعی محصوالت از یکی ، ریسینکند . می مهار را پروتئین تولید برای بدن توانایی کرچک

استنشاق و شود تبدیل آئروسل به است ممکن ماده اینشود می استنشاق که زمانی ریسین شود بلعیده یا شده

شود می بلعیده که زمانی و شود می ریوی ادم ایجاد باعثروش دو هر با مسمومیت کند می ایجاد گوارشی عالیم

شود . شوک و ارگان چندین نارسایی باعث است ممکن

انتروتوکسینB( استافیلوکوکیSEB )، باکتری وسیله بهمسئول موارد بیشتر در و شود می تولید ، طالیی استافیلوکوک

دهد . رخ دهان راه از است ممکن آلودگی است غذایی مسمومیتگیرد صورت تنفس طریق از یا شود می استفراغ و تهوع باعث که

سم . از کمی میزان تنها اگرچه شود می تب و نفس تنگی باعث کهو شود عالیم ایجاد باعث است ممکن% 50ممکن شده آلوده افراد

شوند ناتوان است . SEBاست کشنده ندرت به ناشایع نتایج از یکی و شده شناخته عامل ترین سمی بوتولینوم

سم . این است کنسروها از نگهداری غلط از 15000تکنیک VXبارباشد . می تر قوی است اعصاب بر موثر عامل ترین کشنده که

می حمله عصبی سیستم به اعصاب بر موثر عوامل همانند بوتولینومسیستم . کنترل و کرده ایجاد تداخل ها تکانه انتقال با سم این کند

و . فلج ، ضعف آن نتیجه کند قطع را ها ارگان بر مرکزی عصبیبلعیده . تواند می بوتولینوم است تنفسی نارسایی دلیل به مرگ

شود . استنشاق یا شده

هستند بیولوژیک از گروهی تریکوتسن های مایکوتوکسینتشکیل . از آنها شوند می تولید ها کپک وسیله به کهابتدا در و کنند می جلوگیری نوکلئیک اسید و پروتئین

می فعال ، شوند می تقسیم سرعت به را بدن های سلولپذیری T2کنند . تحریک باعث و کند می عمل سریع بسیار

تحریک ) ( زدن تاول و قرمزی ، سوزش درد، پوست ) ( ، بینی از ریزش آب دهان و بینی در درد تنفسی سیستمچشم ( ) تحریک هموپتزی و نفس تنگی ویز، ، اپیستاکسی

و ( دید تاری و ریزش اشکل ، قرمزی از دردناشی ، دردو ) شکمی های پیچش ، استفراغ ، تهوع گوارشی عالیم

عمومی ( . های نشانه و عالیم شود می خونی اسهالخون فشار افت ، مرکزی عصبی سیستم عالیم از عبارتند

مرگ . و

حمایتی بیولوژیک سموم با مسمومیت قربانی درماننیستند . دسترس در ً معموال ها توکسین آنتی ؛ استبه آلودگی کردن برطرف مورد این در خاص مسئلهسموم کم بسیار مقادیر حتی زیرا است دقیق شکلخطر به را سایرین و امدادگران تواند می بیولوژیک

بیندازد . . : است حمایتی بیولوزیک سموم با تماس درمان نکتــه

ضروری دقیق شکلی به آلودگی کردن برطرف ، البتهشود . جلوگیری سموم این با سایرین تماس از تا است

سالح عنوان به کاربرد برای پتانسیلی سمی شیمیایی ماده نوع هررا . شماری بی خطرناک شیمیایی مواد صنایع دارد جمعی کشتار

برای یا شوند پخش عمومی آب منبع یا هوا در اگر که کنند می ایجادرا فراوانی های آسیب ـ، شوند سوزانده سمی گازهای شدن آزاد

صورت به مواد شدن آزاد بین موجود تفاوت تنها کنند می ایجادانتشار که است این وحشت ایجاد منظور به آنها شدن آزاد و اتفاقی

تعداد قراردادن تاثیر تحت برای ً احتماال عمدی صورت به مواد اینبه که عاملی نوع تعیین همچنین است شده منظور افراد از بسیاری

زیرا . است دشوارتر شود می برده کار به ها تروریست وسیلهراهنمای . کند نمی مشخص را عامل نوع ً احتماال آن محتوی ظرفوسایل ها آمبوالنس در که انتقال بخش در اورژانسی امدادرسانیبیشتر تشخیص برای خوبی راهنمای ، شود می حمل نشانی آتشسالح یک عنوان به است ممکن که است شایعی و خطرناک مواد

فواصل . تعیین در تواند می راهنما این همچنین شوند برده بکارباشد . مفید بویژه درمانی اقدامات ارائه و تخلیه و جداسازی

غبار از ابری صورت به است ممکن شیمیایی اسلحه یک شدن آزادممکن یا باشد دید قابل زمین ابری مایع صورت به خاک و گرد بخار

همراه . بویی با است ممکن باشد نشخیص غیرقابل ً کامال استمرغ ) ( تخم بوی فسژن شده هرس تازه چمن بوی همانند باشد

البته ) ( . غیرعادی یا عجیب بوهای سایر یا سولفیدهیدروژن فاسد . ، حشرات است ممکن نکنید جستجو بویی چنین یافتن برای هرگز

با . کنید مشاهده را مرده یا ناتوان دیده آسب حیوانات یا پرندگانبخواهند است ممکن ها تروریست که موضوع این گرفتن نظر در ، برسانند خود مطلوب حداکثر به را شیمیایی عامل آزادسازی اثر

اما بزرگ فضاهای یا بزرگ عمومی تجمعات مورد در ویژه بهپایین سطوح در فضاهایی و عمومی های ساختمان همانند محصورمترو های ترمینال مانند کنند می محدود را مواد سازی پراکنده کهرا . غذا یا آب منابع است ممکن ها تروریست همچنین کنید احتیاطاثرات . به منجر کار این کنند آلوده بیولوژیک یا شیمیایی عوامل با

شود . می وسیعی بسیار

و عالیم بروز شیمیایی عوامل شدن آزاد اصلی های ازنشانه یکیاز گروهی میان در و سرعت به که است شایع های نشانه

شیمیایی . عوامل شدن آزاد شایع های نشانه شوند می افرادایجادگلو ) ( یا دهان ، بینی ، چشم سوزش مخاط التهاب عبارتنداز

، سینه قفسه در فشار احساس ، یافته تماس پوست پذیری تحریکهای ) پیچش ، تهوع گوارشی عالیم ، نفس تنگی یا و سوزش

مرکزی ( عصبی سیستم اختالالت و اسهال و استفراغ ، شکمیاغما) / ( و سردرد ، مستی ، استفراغ تهوع ، کسالت ، گیجی

: بروز ، شیمیایی عوامل شدن آزاد اصلی های نشانه از یکی نکتــهاز گروهی میان در و سرعت به که است شایع های نشانه و عالیم

شوند می ایجاد افراد

شیمیایی . مواد انتشار شناسایی

در و شوید نزدیک حادثه صحنه به باد جهت خالف دراگر . ، کلی طور به بمانید باقی محل از امن ای فاصلهباشد محدود و کوچک شیمیایی عامل شدن آزاد میزاننظیر . اگر البته کنید تخلیه را انتشار محل مجاور ناحیه

یک محتوی مانند ، است شده آزاد عوامل از زیادیشعاع از را جمعیت کل ، بزرگ تجاری مخزن یا تفنکش

و 600تا 20 روزانه 5/2متری باد مسیر در کلیومتریتا . را جمعیت کل دهد رخ شب در حادثه اگر کنید تخلیه

حدود 600شعاع و باد 11تا 9متری مسیر در کیلومتریکنید . تخلیه

صحنه کردن مجزا وسیله به عمومی خطر کاهش محض بهآسیب افراد زدایی آلودگی از درمان شروع از قبل حادثه

در که آژانسی کنید حاصل اطمینان مناسب میزان به دیدهپخش مواد آوری جمع خطرناک عوامل از ناشی حوادث

برطرف و ، دهد می انجام را آلودگی کردن برطرف و شدهحوادث مورد در ً معموال ، دهد می انجام را آلودگی کردن

نیز شیمیایی و ای هسته جمعی کشتار های سالح از ناشیبه . ) بیشتر کارها این رساند می انجام به را دایی آلودگی

شود ( . می واگذار نشانی آتش بخش شد ذکر بیشتر که اورژانسی مراقبت اقدامات بر عالوه

تنفسی حمایت ً احتماال و اکسیژن تجویز به بیماران بیشتردارند . نیاز

 

– حیدری تنظیم و تهیه) ع ) رضا امام بیمارستان آموزشی وایزر سوپر

 

موفقباشید