129
МЕТАФИЗИЧКИТЕ ПРЕТПОСТАВКИ НА ПОЗНАНИЕТО И ЈАЗИКОТ ВО ФИЛОЗОФИИТЕ НА МАРТИН ХАЈДЕГЕР И ЛУДВИГ ВИТГЕНШТАЈН 2. Метафизиката кај Мартин Хајдегер и Лудвиг Витгенштајн Поради тоа што не е возможно да се обработи сето она што Хајдегер го пишувал за метафизиката ќе се ограничам само на некои основни дела и мислења на таа тема. За Витгенштајн ќе се концентрирам врз неговиот “Tractatus Logico-Philosophicus” каде воглавно е и даден неговиот однос спрема метафизиката. Со Ниче и позитивизмот метафизиката доспева во незгодна ситуација. Обвинета за бесмисленост таа не може да го најде патот кон својот понатамошен развој. Развојот на природните науки како да ја потврдува нејзината безизлезна состојба. И така, на почетокот на 20-тиот век додека едни ја отфрлаат како стерилна, беспотребна и бесмислена, други, меѓу кои и Хајдегер, ја согледуваат потребата за критичко преиспитување на метафизиката, како на нејзините основни ставови така и на нејзината историја. Хајдегеровото мислење е дека низ историјата дошло до промена- изобличување и искривоколчување на основните метафизички прашања и ставови кои, од изворниот однос спрема Битието почнале да преминуваат кон самиот субјект кој го спознава Битието- човекот. Од бивствувањето накај посебното постоечко, што значи бивствувачкото. Затоа е потребно да се изврши т.н. “онтолошка деструкција” со која сите застранувања вкоренети во метафизичката традиција ќе бидат изнесени на видело и ќе може да се работи на понатамошното “превладување на метафизиката” која, со нихилизмот како појава во западноевропската мисла, највпечатливо обработен кај Фридрих Ниче, станала неспособна за понатамошен развој или, како што пишува Хајдегер “А што

МЕТАФИЗИЧКИТЕ ПРЕТПОСТАВКИ НА ПОЗНАНИЕТО И ЈАЗИКОТ ВО

Embed Size (px)

DESCRIPTION

m-g-r file

Citation preview

2. . Tractatus Logico-Philosophicus . . . . , 20- , , , , , . - , - . , . .. , , , , ?-: .[footnoteRef:2] , . ? ? . , . . . , , , . , .[footnoteRef:3] - , , , , .[footnoteRef:4] . .[footnoteRef:5] . . , . - , . , - - , . . , . - , , . , , , , .[footnoteRef:6] , . . , , , , .[footnoteRef:7] [2: Hajdeger, Martin. Nice, tom 2, Beograd: Fedon, 2009, 189] [3: Hajdeger, Martin. Bitak I Vreme, Beograd: Sluzbeni glasnik, 2007, 43] [4: Ibid. 41] [5: Ibid. 42] [6: , . , : , 2009, 315] [7: , . , : , 2009, 323-324]

E - , . . . ( ) . , , - . - -. , . , , , , . , ( ), . [footnoteRef:8] , , , - , , . , , , , , . . , . , , . , . , - . - . - , . . , , -, , - - , , , - (), - () - , , , , , ( , - , - -). . , , . , , . - , , . , , . . [8: Ibid. 318]

, . , . - , . . .. . - . , . , , ; .[footnoteRef:9] , .[footnoteRef:10] [9: Hajdeger, Martin. Nice, tom 2, Beograd: Fedon, 2009, 196] [10: , . , : 2000, 121-122]

: , , [footnoteRef:11], , , einai aletheia, , . ousia: . ousia physis, - , . - . , , , . [11: Ibid. 122]

. , , . , .[footnoteRef:12] . . , idea, : idea . Idea , koinon, . , , . , , physis, physika , , meta. , physis, . , , , . , , . agathon , , ( ) . , , , . , . , [footnoteRef:13] . idea , . , , , . , . : .[footnoteRef:14] . . agathon . , ? cogito ergo sum . , . . , . . - , cogito sum. .. idea perceptum percepio, , , . , , .[footnoteRef:15] idea perceptio . , .. . idea . - subiekt-, , , - . , . - , , . , potentiae actus vis . potentiae actus dynamis energeia, visa energeia energeia actus. , , . idea , , , .[footnoteRef:16] . . , . . , . cogitatio, , - .[footnoteRef:17] , , , . . e . . , , . - . , , , , , , ... , . - , . . , . , . . [12: Hajdeger, Martin. Nice, tom 2, Beograd: Fedon, 2009, 197] [13: Hajdeger, Martin. Nice, tom 2, Beograd: Fedon, 2009, 210] [14: ,. , : , 1999, 54] [15: Hajdeger, Martin. Nice, tom 2, Beograd: Fedon, 2009, 217] [16: Hajdeger, Martin. Nice, tom 2, Beograd: Fedon, 2009, 226] [17: Ibid. 230-231]

. , , . , , , , .[footnoteRef:18] : , . . ( ), , , , . , .[footnoteRef:19] , , .[footnoteRef:20] - , / . , , . , , , .. , , . , , , , . [18: , . , : : 2000, 164] [19: Ibid. 166] [20: Ibid.]

. , , , - , , . , , . , . : . . , , . , . , . : - , , , .[footnoteRef:21] , , . , .. , () . - . , 30-40 . praxis . [21: Djuric, Mihajlo. Utopija izmene sveta, Beograd: Prosveta, Institut Drustvenih Nauka, 1979, 80-81]

- . . , . , , , . . A , . . , , , , . , .[footnoteRef:22] , , .[footnoteRef:23] , . , , , . ( , , ). . . [22: Ibid. 95] [23: Ibid.]

- , , , . , , , . , , . . .Toj e , , , , , ., , -- .[footnoteRef:24] . , , , appetitus . , , , , () . , , 20- , . :... , ,- , .[footnoteRef:25] .[footnoteRef:26] , . : , , . , , , , . , - , .: : .[footnoteRef:27] . - - , . : ... () , -, , . (), : - , .[footnoteRef:28] , . , , . . , . , . [24: Hajdeger, Martin. Nice, tom 2, Beograd: Fedon, 2009, 87] [25: Fink, Eugen. Nietzscheova filozofija, Zagreb: Centar za kulturnu djelatnost, 1981, 183] [26: , . , : , 2000, 163-209] [27: , . , : , 2000, 169] [28: Fink, Eugen. Nietzscheova filozofija, Zagreb: Centar za kulturnu djelatnost, 1981, 182]

, , , , . , . - , , . . , , : [footnoteRef:29], : , , , . , , , , .[footnoteRef:30] , , . , , . , , . , , , . . , , . , . , , . , . ( ) , - . . , , () . , , , , . , . -, , , - . , , , , . . - -, , . , , , . . . , ( ) .[footnoteRef:31] , , . . , , () - .[footnoteRef:32] , , , , . , , -, . , , () . , , ., , . , , , . : - , , . - : . .[footnoteRef:33] . . . - , , .[footnoteRef:34] , , , , . , , . : ... , . , , . .[footnoteRef:35] . [29: Hajdeger, Martin. Nice, tom 1, Beograd: Fedon, 2009, 49] [30: Ibid. 50] [31: , . , : , 2009, 183] [32: Ibid. 184] [33: ,. , : , 1999, 23] [34: Ibid. 25] [35: Ibid. 29]

, , , , , , . , , , Tractatus Logico- Philosophicus, . , , , , , . Tractatus- , , . , , , Tractatus- . Tractatus-, . . Tractatus- , , . , , . Tractatus- , , , . , Tractatus- : .[footnoteRef:36] . Tractatus-. . - , . . Tractatus- . , , , . : , , : .[footnoteRef:37] Tractatus- - .[footnoteRef:38] . , , , , . Tractatus- , . 1 : [footnoteRef:39] . . . 4.25 : , , . . , . , . . . . - . . . (1.1) . 1.11 1.12 : , , . [footnoteRef:40] . , . - . . . : (1.13) . . . . . - . . , , . . , , .[footnoteRef:41] - . , , , , [footnoteRef:42]. , . [36: , . - , : , 2002, 11] [37: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 15] [38: Ibid. 11] [39: , . - , : , 2002, 11] [40: , . - , : , 2002, 11] [41: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 40] [42: Ibid. 41]

, , . . . . . . , , -. , , , , , . .[footnoteRef:43] . , . . : , .[footnoteRef:44] , . , , , . , . . , , () . Tractatus- , () . , - . , , ( ) . . . [43: Ejer, Alfred. Ludvig Vitgenstajn, Novi Sad: Mediteran, 2010, 34] [44: , . - , : , 2002, 15]

, Tractatus. , , . , , . , , . , , . , , , . : (2.1) , .. . , . . , - .[footnoteRef:45] () . . . . . . , . , , . , . . (2.151).[footnoteRef:46] . , , , . (2.1511) : ; .[footnoteRef:47] , . , , , . , . ... .(2.1512). , .. . (2.1514) , . , .[footnoteRef:48] . . 2.22 : , , .[footnoteRef:49] , , . . (2.225). [45: Wittgenstein, Ludwig. Tractatus Logico-Philosophicus, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1960, 209] [46: , . - , : , 2002, 19] [47: Ibid.] [48: Wittgenstein, Ludwig. Tractatus Logico-Philosophicus, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1960, 210] [49: , . - , : , 2002, 21]

, , . , . , , . . , . , . . , . , Tractatus-. , , . . (2.171). ( , , ). : .[footnoteRef:50] . 3.01 : .[footnoteRef:51] - . [50: , . - , : , 2002, 22] [51: Ibid.]

, . . . . .[footnoteRef:52] , = - [footnoteRef:53] . . [52: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 48] [53: Wittgenstein, Ludwig. Tractatus Logico-Philosophicus, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1960, 211]

(3.1). . . , . , . . , , . . (3.12) : () . () () .[footnoteRef:54] . , . [footnoteRef:55]. . (3.1431) : ( , , ) . [footnoteRef:56]. , , . [54: , . - , : , 2002, 23] [55: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 45] [56: , . - , : , 2002, 24-25]

, , , , . . , . , . . . . , ., , . . (4.06). . (3.31) : . , . () . : . , . - . , . , , . , . . . , - - , . . Tractatus- . : , ( ) , .[footnoteRef:57] ; . [57: Wittgenstein, Ludwig. Tractatus Logico-Philosophicus, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1960, 214]

. , , a priori . , . , , , . . : , (4.2211). , . , . , . . , Tractatus. , , , , (4.221), . , , .[footnoteRef:58] , , . , , . . [58: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 48]

, , . .[footnoteRef:59] . , ( ) . , , . .[footnoteRef:60] . , . , , . , . , , , , . , . , . . .[footnoteRef:61] , , , , , , . [59: Wittgenstein, Ludwig. Tractatus Logico-Philosophicus, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1960, 215] [60: Ibid.] [61: Ibid. 216]

- . , , , . , . , , , , (4.461). , ( ). , , . . , . . , , : . . , . : . .[footnoteRef:62] , , . , , : ... . , . , .[footnoteRef:63] . , , , . 0 (4.4611). . :... , , .[footnoteRef:64] (6.22) . [62: , . - , : , 2002, 62-63] [63: Ibid. 64] [64: Ibid. 65]

, . - , . : ( )[footnoteRef:65] , . . , . , . , . , . . , , . , , . . , .. . , . , , . , , ... . .(5.43)[footnoteRef:66] (.. ) , . , . . , , . , . , . , . , . , . - . , , , . [65: Ibid. 47] [66: Ibid. 79]

, Tractatus- , . . -, - , , .[footnoteRef:67] , . [67: Ibid. 114]

, , . , , . , . . , , . , . (4.003) Tractatus- : , . , , . . ( ). , , .[footnoteRef:68] , , . , , , , . . , . , . , , . , , ( ). , . , .[footnoteRef:69] , . , , . . , . , , , , . , , , . , , . , , , . [footnoteRef:70] . , . , . , , , . , , , . , . , , . . , , , .[footnoteRef:71] [68: Ibid. 37] [69: Ibid. 48] [70: Ibid. 123] [71: Wittgenstein, Ludwig. Tractatus Logico-Philosophicus, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1960, 225]

, , , . , , , . , , , : , .[footnoteRef:72] , , , , : , . . , .[footnoteRef:73] , , , . . [72: , . - , : , 2002, 126] [73: Ibid. 127]

, , Tractatus- , . , . , , .[footnoteRef:74] , Tractatus- , - . Tractatus- . , , Tractatus- . Tractatus- . , , , . [74: Wittgenstein, Ludwig. Tractatus Logico-Philosophicus, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1960, 226]

3. , , . , , , () , . . , , , . , , , , . , , ( ) . , . , , , , , , . , , , . , . , . , . , . , - aletheia. , , . . . , , , , . () . , . , . , ; . , , , , , , - aletheia, . aletheia . . . , , , . , . , . . , , - , . , , . , , . , . , - . , , , , , . , , , , . , , . , . , - aletheia. . , -. , , , , . , . . . , , .. . , , , . () . , . , .. , . , ( - ) . , - [footnoteRef:75] . . , : , [footnoteRef:76] , , , , . - , , . - . - . , , . . . : , . , . , , . , - . -, . , , . [75: , , : , 2003, 181] [76: Ibid. 173]

, , . , . , . , , , , . , .. , , -. . , , . . , , , , , . , , . , .. , , , , , . , . , . , () . , , , , . , , , , . , , , , , , . , , , . - , , .. . ( ), , , , . , . , , . . , , . -, , , , , . . , , , . - , , , . , - , , . , - . , ( ) . -, .. , . , . , , . , -, - , . . , , , , .. . - praxis . , - , . , , , . . , .. . , . , . , . , . , . , , vita contemplativa, , . , , , , . , praxis- , , . . . : , , . , : , . , , , , , . : , , . - , . , . - -----. . . -. . . , . - , . , , , . . . . -, . . , , , , , . , , . , .. . . . , , . .. , , .. , . . : ... . .[footnoteRef:77] , -. . , . -, .. .[footnoteRef:78] , .. .[footnoteRef:79] , , , - .. - --.[footnoteRef:80] , - -. [77: Heidegger, Martin. Prolegomena za povijest pojma vremena, Zagreb: Demetra, 2000, 301] [78: Ibid. 302] [79: Ibid.] [80: Ibid. 303]

. , , . : -. : , , - . , , -. , , . , -, . - , , , , . , -, - , , , , . , . - , . , . - . , . . - -. : , - , , - .[footnoteRef:81] . . , . . - . - . . : , - - . . . .[footnoteRef:82] : , . . . -- aletheia. , aletheia .[footnoteRef:83] : logos. Logos aletheia, .[footnoteRef:84] aletheia, . [81: , . , : , 2003, 175] [82: , . , : , 2003, 173] [83: , . , : : 2000, 267] [84: Ibid. 278]

, , . , . , , , . , . , . . . , , , , .[footnoteRef:85] - . - , . , , . , . .[footnoteRef:86] . . , , . . , . , , , , . , , . , . - , possibilitas .. , , , - . , , , . . , . , , . , - , , . , . , , , , . , , . - , - . : , - .[footnoteRef:87] , a () .[footnoteRef:88] , , . , , , . , . , , . , , , , . . : . , . , , - - , .[footnoteRef:89] [85: , . , : , 2003, 173] [86: Ibid. 177] [87: Ibid. 178] [88: Ibid.] [89: Ibid. 179]

, () . . , . , , , , , . : , , , , . . , , , , . , . , , , , . , , , . , , , , , , , . , . , . . , , , , , . , . , , . . , , . -, . , , , , , , , . . , , , . , . , , , . , , . , -, - . , . , , ( ) . . , , . , , , . , , . , - . : : --, .[footnoteRef:90] . . . , , : : , . . , . , .[footnoteRef:91] . , .. [footnoteRef:92]. . . , , . , . . , . - , .. . - . . , . , , , - , .. , , , , . , . , .. - .[footnoteRef:93] -, , , . , - . , . , , , . , , . , , . () . , , , . , , , , , . ; . , , . . , , .. . . , , , --. / . / .[footnoteRef:94] , , .. , . , , , . . , , , , -. , .. /. , - , . , , . . , . , .[footnoteRef:95] agathon : - - , .[footnoteRef:96] , . . . - . . , , , . : .[footnoteRef:97] . : , , ().[footnoteRef:98] , , . , , . , , , . --. , .[footnoteRef:99] . . , . . a-letheia, . . [90: , . , : , 2003, 130] [91: Ibid. 146] [92: Ibid.] [93: Ibid. 153] [94: Ibid. 155] [95: Ibid. 154] [96: Ibid. 147] [97: Ibid. 180] [98: Ibid.] [99: Ibid.]

, , . , Tractatus Logico-philosophicus, , , , . Tractatus- . , . , . , . . , 2.171 , .[footnoteRef:100] : , ; .[footnoteRef:101] , , , . , . , . [100: , . - , : , 2002, 20] [101: Ibid.]

, , , , . , , . .. . .[footnoteRef:102] . , . 2.21 , . , , .. , . a priori . 3.01 : [footnoteRef:103], 3. : .[footnoteRef:104] , . , , . . , . . [footnoteRef:105](4.01). , . . , , .. . , , , , . 4.011 : - - . , , , , , , . , .[footnoteRef:106] . . Tractatus- , , , . . , , , , , ... . [102: . 2.18] [103: Ibid. 22] [104: Ibid.] [105: Ibid. 38] [106: Ibid.]

, . , 5.234 : ( )[footnoteRef:107] : p p.[footnoteRef:108] 5.3 .[footnoteRef:109] , , , . . , , ; , . , , , 16 5.101. . . , ( 5.5) . . , , - . . , . . , . , , , - , . , . , , , . , , , [107: Ibid. 75] [108: Ibid.] [109: Ibid. 78]

. - ? , , . , , , , . , . , . , , . . - , , , () () . 5.63 : ().[footnoteRef:110] - , . , , . .[footnoteRef:111] , - , , ; , - , , . , , . : , , , .[footnoteRef:112] Tractatus-: , , . - , , - - , - - , - - , - . , , , , , , , , . , , . , , . , , . , , . - . - , . , , , -, , , . - , , . , , . , Tractatus-, , . , - . , . , , ; , . - . ; . , . , , .[footnoteRef:113] , , , . , , . , , .[footnoteRef:114] T, , . . , . , , , . . , . , , , - - .[footnoteRef:115] , . , - , . () , , , . , , -, .[footnoteRef:116] . . , . , , , . . . , , , , .[footnoteRef:117] , , () . . . , . . , , Tractatus-. . : , .[footnoteRef:118] . , 116 : - , , , , , - , ?- .[footnoteRef:119] Tractatus- () , , , , . , - : , , Tractatus , Tractatus , , , : .[footnoteRef:120] . , . , , , , , . , , . , , , . , , - . , . , , , . , , , , , , , [footnoteRef:121]. , , . . , , .[footnoteRef:122] . , .. , . , Tractatus- , . ( ) . . , , , . , () . , , . .. , , , , , . , , - .[footnoteRef:123] [110: Ibid. 101] [111: Ibid. 100] [112: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 57] [113: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 57] [114: Karl- Oto Apel. Transformacija filozofije, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1980, 187] [115: Ibid. 231] [116: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 56] [117: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 53] [118: Wittgenstein, Ludvig. Plava I smedja knjiga. Zagreb: Nakladni zavod, 2009, 3] [119: Vitgenstajn, Ludvig. Filozofska istrazivanja. Beograd: Nolit, 1969, 86] [120: Karl-Oto Apel. Transformacija filozofije. Sarajevo: Veselin Maslesa, 1980, 180] [121: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 89] [122: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 86] [123: Ibid. 88]

4. . - , , , . , , . , , , . , , , , , , . , , , . , . , , -. -, . . () . . , , , . - , . . , , , . . , , , . : : .[footnoteRef:124] , . , . , , .[footnoteRef:125] , - , , . , , , . , , , , , , . . . , , . , , , . , . - : , .[footnoteRef:126] , , , . [124: , . , : , 2003, 284] [125: Ibid. 283] [126: Ibid. 282]

, , Logos . , , . . , , logos-. , , logos- . logos-ot . logos , , .[footnoteRef:127] - logos. . Logos- , . . : ... [footnoteRef:128] . , logos- .[footnoteRef:129] logos-o . . , , , , logos . logos-, : 1. , 2. , 3. 4. . , . [127: Hajdeger, Martin. Bitak I Vreme, Beograd: Sluzbeni glasnik, 2007, 195] [128: Ibid. 192] [129: Ibid. 190]

-. - ( ). . . , . , - . - - . - - . , , . - , . [footnoteRef:130], , , --. , -- . . , , , . , , , , --[footnoteRef:131]. -- . , , - , - - .[footnoteRef:132] , , . . - , . - --, - .[footnoteRef:133], ,, , . , ... , , , .[footnoteRef:134] -, . , ( ) , . logos , , . . logos.[footnoteRef:135] T , , . , , , .[footnoteRef:136] , , . . . , . [130: Ibid. 197] [131: Ibid.] [132: Ibid. 198] [133: Ibid. 199] [134: Ibid. 200] [135: Ibid. 202] [136: Ibid.]

. . , , , -- . , , .[footnoteRef:137] , , , -. , , , , , .[footnoteRef:138] , -. , , , . , - . , . , - , , , . , -, , . [137: Ibid. 205] [138: Ibid.]

, - . . , logos- , , - . , . , , - , . . - , ----- - .[footnoteRef:139] -, , - : --, - - .[footnoteRef:140] , , . , . -, , - . , , .[footnoteRef:141] -. , -, [footnoteRef:142], , - . , , , , , . , ... .[footnoteRef:143] , - , , .[footnoteRef:144] [139: Hajdeger, Martin. Bitak I Vreme, Beograd: Sluzbeni glasnik, 2007, 201] [140: Ibid. ] [141: Hajdeger, Martin. Prolegomena za povjest pojma vremena. Zagreb: Demetra, 298] [142: Ibid. 299] [143: Ibid.] [144: Ibid.]

19 , , , , . , , , , , , . , , . , , , . , , , , , , . , 20- , - , . , , , . 20- , , . - , . , . : , , .[footnoteRef:145] , , , , , , .[footnoteRef:146] .[footnoteRef:147] , , , . , .[footnoteRef:148] , , . , - .[footnoteRef:149] , , . , . , , , .. : .[footnoteRef:150] - .[footnoteRef:151] , , , , .[footnoteRef:152] ... , , ; .[footnoteRef:153] , .[footnoteRef:154] [145: Hajdeger, Martin. Ontologija- hermeneutika fakticnosti, Novi Sad: Akademska knjiga, 2007, 21] [146: Ibid.] [147: Ibid.] [148: Ibid.] [149: Ibid.] [150: Ibid. 24-25] [151: Ibid. 25] [152: Ibid.] [153: Ibid. 26] [154: Ibid.]

, . , , . : - .[footnoteRef:155] pragma , . , , , . , , - , , , . , : , .[footnoteRef:156] logos, , , : , -. , , . .[footnoteRef:157] - , - , . , , , - , , , . [155: Hajdeger, Martin. Bitak I Vreme, Beograd: Sluzbeni glasnik, 2007, 194] [156: Ibid. 190] [157: Gronden, Zan. Uvod u filozofsku hermeneutiku, Novi Sad: Akademska knjiga, 2010, 142]

, , . , .[footnoteRef:158] , , . , . , .[footnoteRef:159] , , , , , . , , , , . , , -, , . , , . , , - , ; , , . [158: Ibid.] [159: Ibid.]

. , . , , , ( ). , , - . . , , , . - . . , -. , , , , . . , ... , , , . . . .[footnoteRef:160] [160: Ibid. 145]

, . .[footnoteRef:161] . - - . . . , . , , , . - . , , , , , . , . . , , , , . , , , , , , . . , . . , . , . , , . , , , . . , , , , , , . , , . . , . , . , , , . , , . [161: Ibid.]

, , . , . , , , , . , , , . , , , . . , , , . , - . , . , , , , . , . , . , , - . , , . , , . . , , , , . , , , . . , , . , , , . , , , . - . . , , , . , . . . , . , . . , , . , , , . , . . . , , . , , . . , , . , . . . . . , , , . . , , , . . , , . , , , . . . , , . , , . , , , . , . .[footnoteRef:162] [162: Gronden, Zan. Uvod u filozofsku hermeneutiku, Novi Sad: Akademska knjiga, 2010, 153-154]

, , . , . . . 1962 , , . , , , . . . , . , .[footnoteRef:163] [163: Ibid. 155]

, , , . , , , . , , , , . , . - , . - , , . . - . , , , , . . , . , , , .[footnoteRef:164] [164: Ibid. 156]

1959 . , . , , , - . ( ) 1953- 54 . . , , . , : hermeneuein. hermeneus . . ; hermeneuein . , , hermenes eisin ton theon, .[footnoteRef:165] - , , , , . , , . , - - , . , , , , , . . , . - . , . , .[footnoteRef:166] , : , .[footnoteRef:167] , . , , , . , , , . , . , - . , .[footnoteRef:168] . . , . - , , , , , , , . , . , , . , , - - . - , , , , , . [165: Hajdeger, Martin. Na putu ka jeziku, Beograd: Fedon, 2007, 119] [166: Ibid. 157] [167: Ibid. 159] [168: Ibid. 162]

. , , . , , . , . , , , . : 1. , , .2. , , .3. . , . ().4. ; , , ().5. . , . - . , , . (Seyn). . . . . , .[footnoteRef:169] [169: Heidegger, Martin. Holderlinove himne Germanija I Rajna, Zagreb: Demetra, 2002, 64-65]

, , , , . . . .[footnoteRef:170] , , , , , , , .[footnoteRef:171] , , , , , , . [170: Ibid. 62] [171: Ibid. 66]

- , , , .[footnoteRef:172] , , , , . [172: Apel, Karl- Oto. Transformacija filozofije, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1980, 237]

, , . , , . , , , , - . Tractatus- , , , . . , , , : .[footnoteRef:173] , . , . 4.01 Tractatus- , . . , . , , , , . ., , . , , , . , , - - , ... .[footnoteRef:174] , , , , . , , . , , , . . , .. . , , , , . , , , - , . ; , , Tractatus- . [173: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 44] [174: , . - , : , 2002, 30]

, . , , . , , .[footnoteRef:175] . , , . . 3.262- , , , , , . .[footnoteRef:176] , . . , , , , , , , . . , , Principia Mathematica, , , . - . [175: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 45] [176: , . - , : , 2002, 26]

, . , , . , . , . . . , . (4.0312). , , , (4.0311).[footnoteRef:177] , - , . , Tractatus- , , .. , . , 1914 1916, . , , Tractatus- : - ,..., , , , . , .[footnoteRef:178] - (). , , . (3.203) (3.22). . , .[footnoteRef:179] . , , , . , , . . , , , . - , . , , , , , a . , , . , . , - . [footnoteRef:180] , , , , . [177: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 46] [178: Ejer, Alfred. Ludvig Vitgenstajn, Novi Sad: Mediteran publishing, 2010, 34] [179: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 46] [180: Ibid. 47]

(4.21).[footnoteRef:181] - , . , . . , , . , , , .[footnoteRef:182] , , . , , . - . , , .[footnoteRef:183] . , , - ; . . , , , ; , . , , , , .[footnoteRef:184] [181: Ibid. 47] [182: Ibid. 48] [183: , . - , : , 2002, 56] [184: Ejer, Alfred. Ludvig Vitgenstajn, Novi Sad: Mediteran publishing, 2010, 42]

. ( ) .[footnoteRef:185] . , . , . , , 4.023: . . . .[footnoteRef:186] , . 4.03 - . , , , (4.031). , . , 4.021 4.022, - , , , , , . , , , . . , , , . , (4.3), (4.41).[footnoteRef:187] , . , .[footnoteRef:188] . - , , .. . , .[footnoteRef:189] - . , , : .[footnoteRef:190] , , 5.32: .[footnoteRef:191] 4.4 . 4.411 .[footnoteRef:192] , (4.431). [185: Marie Mcginn. Elucidating the Tractatus, Oxford: Oxford University Press, 193] [186: , . - , : , 41] [187: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 49] [188: Ludwig. Tractatus Logico-Philosophicus, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1960, 215] [189: Ibid.] [190: Ibid.] [191: , . - , : , 2002, 79] [192: Ibid. 60]

. . , , . , , . , , , , , , , , , , . , , Tractatus-, , , , . , () . , , , , , , , . , , , . . , , . , -, , , , . , , .[footnoteRef:193] - . , , ( , , .. [footnoteRef:194]), - . , , - , , , , , , . , 5.61, : , : , .[footnoteRef:195] , , , 5.641. , .[footnoteRef:196] . , , , , . [193: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 56] [194: Ibid.] [195: , . - , : , 2002, 100] [196: Ibid. 102]

: . , Tractatus- . , , Tractatus- , . , , , , . , , , , . , , , . , , , , , , (, ) .[footnoteRef:197] , .[footnoteRef:198] , , , . , , , , . , , , , , . , , , .[footnoteRef:199] . , 109 . Tractatus- . , . Tractatus- . [197: Strol, Ejvrum. Analiticka filozofija u dvadesetom veku, Beograd: Dereta, 2005, 165] [198: Ibid. ] [199: Ibid. 167]

, , , , , ( ) . , , , , , .[footnoteRef:200] , . , . , , , . , Tractatus- . , , , . , , . , - , , , . , . , . . , , , . , . - , , . , , , . , , . , . , - . , , , . , , . , , , , , () : , . , . [200: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 76]

.. . , , , , . Tractatus- , . , , . , , . . . . .[footnoteRef:201] Tractatus- . . , , . , . . , . , , , , . , .[footnoteRef:202] , . , , . , , . . , , . , , , , , . . 23 , , . , . . , , , . , . . . . , , . . , , , , , . , , . , , . , .[footnoteRef:203] , , , , . , . [201: Wittgenstein, Ludvig. Plava I Smega Knjiga, Zagreb: Nakladni zavod Globus, 2009, 17] [202: Vitgenstajn, Ludvig. Filozofska Istrazivanja, Beograd: Nolit, 1969, 17] [203: Ibid. 19]

. , , , . , , . , , , , , . , , , . , . , .[footnoteRef:204] , , , . , , . , . , , , . , , , . , 199 . , , . , , . , , , , . [204: Ibid. 20]

, , , , , . , , , . Tractatus- , , , . , , , . - , , . , , , - . . , , , . , , , , . , , , , . : .[footnoteRef:205] . , . , , - ? ?[footnoteRef:206] . . , , , . , , , . 258 0 . , . , , . , . - , , . , . , . , , , . , , ( ) , , .[footnoteRef:207] , . , . , , .[footnoteRef:208] . , , . .[footnoteRef:209] . , , : , , , , .[footnoteRef:210] [205: Ejer, Alfred. Ludvig Vitgenstajn, Novi Sad: Mediteran publishing, 2010, 99-100] [206: Kripke, Saul. Wittgenstein on Rules and Private language, Cambridge: Harvard University Press, 1982, 62] [207: Berberovic, Jelena. Filozofija Ludwiga Wittgensteina. Sarajevo: Svjetlost, 1978, 89] [208: Strol, Ejvrum. Analiticka filozofija u dvadesetom veku, Beograd: Dereta, 2005, 183] [209: Ibid.] [210: Vitgenstajn, Ludvig. Filozofska Istrazivanja, Beograd: Nolit, 1969, 137]

5. 20- . , , . , . . , . , , , . . . , - , , , . , , , , . , . , , , , , , . , , , , , . , , , . , , . , , . , . , - ; , , , . , . . , , , . , , , . Tractatus - characteristica universalis, , . logos , , .[footnoteRef:211] , , ; : , - , , characteristica universalis, , . , characteristica universalis, , , . . , , , - , , . , , .[footnoteRef:212] - , , . , : , - , . , . - , , , , . . , , , , . , , , [footnoteRef:213]. . , . , ; , , - - , - - .[footnoteRef:214] Tractatus-- , ( ), , . Tractatus- , , , . . , , . , , . , , , . , .[footnoteRef:215] - , , , - . , , , , . , , , , . , , . , , , , . . , , . . , , , , , . . , , , , , . , , , , - - , , - , , , .[footnoteRef:216] , , , . - , , , . , , . . . , , . , , . , , . [211: Apel, Karl- Oto. Transformacija filozofije, Sarajevo: Veselin Maslesa, 1980, 140] [212: Ibid. 142] [213: Ibid. 143] [214: Ibid. 144-145] [215: Ibid. 172] [216: , . , : , 2009, 41]

, , , .