Хөгжмийн урсгал чиглэлүүд болон хөгжмийн зохиолчид

Хөгжмийн урсгал чиглэлүүд

Рококо урсгал

Рококо: /Франц хэлний “vocaille” буюу тосгуур гэсэн утгатай үг/ Баруун европын урлагт бусдыгаа бодвол харьцангуй дэлгэрсэн хийц маяг юм. XVIII зууны Францад барокко ба классицизмийн хооронд завсрын байрлал эзэлж байв. Язгууртан элитийн таашаалыг тусгаж энэ хийц маяг нь XIV Людовикийн үед ихээхэн дэлгэрсэн болхоор түүний нэрээр ч нэрлэгдэх тохиолдол байдаг байна.

Рококо урсгал

Уран барилга, уран зураг, чимэглэлийн хавсрага урлагт энэ нь илүү тодорхой илэрдэг. Рококо хийц маягийн тодорхойлогч шинж нь чамин тансаг зүйлд эрмэлзэх, овор багатай хэлбэрийн детальчлал, тод цэвэр өнгийг цагаан болон алтлаг өнгөтэй хослох, барилгын гадаад чанд баримтлал болон дотоод тансаг байдлын эрс ялгарал зэрэг болно.

Барокко урсгал

Барокко: /Италийн хэлний “barocco” буюу жигтэй хачин, сонин гэсэн утгатай үг/ хийц маяг нь Баруун Европын урлагт уран барилга, хөгжим, уран зураг, утга зохиол чимэглэлийн урлагт XVI зууны сүүлчээс XVIII зууны дунд үе хүртэл зуршмал байсан. Агуу их болон үзэсгэлэнтэй сайханд эрмэлзэх, ороомог, мушгиа гэхчилэн тахир шугамын хэлбэрийн чимэглэх элемент баялаг байх нэгдмэл ансамбльд жишээ нь: цэцэрлэг паркийн урлагт захирагдаж нэг бүрчлэн тодорхой авч үзэхэд их анхаарсан байдаг.

Барокко урсгал

Тухайлбал Санкт – Петербургийн жран барилгад /өвлийн ордон/ Барокко тодорхой ор мөрөө үлдээсэн юм. Хөгжим болон уран зохиолд энэ хийц маяг нь барил “ярьдаг чанар”, хөврөлдсөн байдал чимэлэлийн хэтрүүлэл зэргээрээ илэрдэг.

Хөгжмийн зохиолчид

Барокко хөгжмийн зохиолч

Антонио Вивальди /1678-1741/Вивальди нь мөн Италийн нэрт хөгжмийн зохиолч бөгөөд 1703 оноос эхлэн Венеци хотод амьдарч эхэлсэн. Тэрээр охидын сургуульд анх төгөлдөр хуур заалган тоглож сурсан ба урлагийн түүхэнд концертын төрлийг хөгжүүлснээрээ танигдсан нэгэн юм. Түүний бичсэн зохиолуудын 550 гаруй нь олон төрлийн хөгжмийн зэсгүүдэд зориулагджээ.

Барокко хөгжмийн зохиолч

Вивальди нь амьдралынхаа ихэнх хугацаанд алдар нэртэй байсан ч амьдралынхаа эцсийн өдрүүдийг тун эмгэнэлтэй өнгөрүүлсэн нэгэн юм. Вивальди 4 улирлын өнгө аясыг хөгжмийн аязаар нүдэнд харагдаж, сэтгэлд буухуйц сайхан илэрхийлсэн байдаг. Энд яг одоо өөрийгөө тунхаглаж байгаа Хаврын улирлыг эгшиглүүлэхийг хүслээ.

Франц Шуберт

Франц Шуберт (1 сарын 31, 1797 – 11 сарын 19, 1828) нь Австрийн хөгжмийн зохиолч байв.

Франц Шуберт

Ф. Шубертийн хөгжим бол чөлөөтэй хөврөх гүн бодрол, сэтгэлийн их уянга, намуун тансаг дуулал юм. Тэрээр цөөн хэдэн жил туурвисан гэхэд 1000 гаруй зохиолын өв санг үлдээсэн ажээ. Хөгжмийн театрт зориулан 20 орчим бүтээл, 9 симфони, 9 удиртгал, төгөлдөр хуурын 22 сонат, аязуудын хэд хэдэн түүвэр, дуулаачийн янз бүрийн зохиол, үүнээс 600 гаруй дуу нь уянгын шилдэг бүтээлд тооцогддог. Жирийн хүмүүсийн амьдрал, сонирхол, сэтгэлийг сайн мэдэрч, түүнийгээ төгс илэрхийлдэг байсанд Ф. Шубертийн уянгын реализмын онцлог оршдог.

Франц Шуберт

Ардын дуу, хөгжим, бүжиг бол түүний сонат, симфони, цөөхүүл хөгжмийн нь үндэс болсон байдаг. Романтикуудын хамгийн дуртай төрөл нь дуу байсан ба Ф. Шуберт ч амьдралынхаа туршид дуу бичсэн гэхэд болно. Тэрээр зарим өдөр 8 дуу зохиож байсан гэдэг. Хөгжмийн зохиолчийн системийн мэдлэг, дунд боловсрол ч үгүй байсан тэр хүн зөвхөн авьяас билэг, нөр хөдөлмөр хоёроороо суутны зэрэгт хүрсэн юм.

Иоганн Себастьян Бах

“5 дахь евангелист” Бах Ертөнцийн Эзэнийг алдаршуулах аялгууг туурвисан нь

Иоганн Себастьян Бах

Иоганн Себастьян Бахын өөрийнх нь хэлснээр, тэр Библид, Есүст итгэдэг байжээ. Бах хөгжмийн бүтээлүүдээ Ертөнцийн Эзэнд зориулан туурвижээ. Түүний бүтээлийн ихэнх нь илт Библийн сэдэвтэй байдаг. Бах хөгжмийг “бусдад сайн мэдээг түгээх уран яруу хүчирхэг урлаг” гэж үздэг байв. Үүнээс гадна тэр, хөгжмийг “Ертөнцийн Эзэнд цог жавхланг авчирдаг урлаг” гэж үздэг байж. Алдарт миссионер-эмч, мөн Бахыг судлаач эрдэмтэн Алберт Швайцер түүнийг: “Матай, Маарх, Луух, Иоган дөрвийн дараа орох тав дахь евангелист” гэж нэрлэдэг.

Иоганн Себастьян Бах

Учир нь Бах кантата (цогц магтуу дуу), болон Есүсийн зовлонт үхлийн тухай хөгжмийн бүтээлдээ Библийн сайн мэдээг тунхагладаг байв. Иоганн Себастьян Бах Есүсийн дахин амилсанд итгэдэг байжээ. Тэрээр “Mass in B minor” гэдэг бүтээлийнхээ “Загалмайд цовдлогдсон нь” хэсгийг Христийн булшинд орсныг илтгэх нам бүдүүн хоолойгоор төгсгөөд дараагийн дахилтыг Түүний дахин амилсныг илтгэх гэнэтийн баяр хөөрөөр дүүрэн аяар эхлүүлжээ.

Венийн сонгодог хөгжмийн зохиолчид

Людвиг Ван Бетховен /1770-1827/Бетховен Германы Бонн хотод төрсөн бөгөөд түүний эцэг, эмэг эх нь мэргэжлийн хөгжимчид байсан. 1792 оноос эхлэн тэрээр Австрийн Вена хотод амьдарч эхэлжээ. Түүний анхны бүтээлүүдэд төгөлдөр хуурт зориулсан алдарт “Сарны сонат”, төгөлдөр хуурын 3 конферт 2 симфони багтдаг юм. 1802 оноос эхлэн түүний сонсгол муудсаар хожим нь бүр дүлийрсэн. Түүний III, V, VI симфониуд ямар аугаа хөгжмийн зохиолч болоыг нь батлан харуулдаг. Амьдралынхаа сүүлийн өдрүүдэд тэрээр сонсголгүй болсон ч, яг тэр л үед хамгийн сор болсон бүтээлүүдээ туурвисан. Суут ухаантны хөгжмүүдээс 9 дүгээр симфонийг сонгож авлаа.

Венийн сонгодог хөгжмийн зохиолчид

Вольфганг Амадей Моцарт /1756-1791/Моцарт бол Австрийн суут хөгжмийн зохиолч бөгөөд таван настайдаа анхныхаа хөгжмөө зохиожээ. Улмаар Моцарт анхныхаа симфоноо 9 настайдаа бичсэн байна. Тэрээр Зайлцбургт амьдардаг байсан ч 1781 онд Вена хот руу нүүсэн байна. Моцарт өөрийн бичсэн хөгжим, зохиолуудаа өөрөө гоцлон тоглож мөн удирддаг байжээ. Аугаа их хөгжмийн зохиолч маань нийт 41 симфони, 27 төгөлдөр хуурын концерт, сүмийн болон танхимын хөгжмүүд, 19 дуурь бүтээжээ. Сүр жавхлант “Фигарогийн гэрлэлт” танд эрч хүч, сайн сайхны талаар бодоход тусална.

Анхаарал хандуулсанд баярлалаа