Ургамалын тосны үйлдвэрийн төсөл

 3. Түүхий эд материал, түүний нийлүүлэлт 3.1. Түүхий эдийн хэрэгцээ шаардлага Өөх тосны бүтэц Өөх тос нь тосны хүчил ба глицеринээс тогтоно. Өөх тосны шинж чанар нь түүндагуулагдах тосны хүчлээс шууд хамаарч байдаг. Тосны хүчлийн бие махбодод

үзүүлэхнөлөөгөөр нь орлогдох ба үл орлогдох тосны хүчлүүд гэж ангилдаг. Өөх тосны найрлага дахь тосны хүчлийг химийн шинж чанараар нь ханасан, нэгханаагүй ба олон ханаагүй тосны хүчил гэж хуваана. Тэдгээрээс шалтгаалан өөх тосыгханасан, нэг ханаагүй ба олон ханаагүй өөх тос гэж үндсэн 3 бүлэг хуваана. Мал,амьтны гаралтай өөх тосны найрлагад ханасан тосны хүчил, ургамалын гаралтай тоснынайрлагад ханаагүй тосны хүчлийн агууламж давамгайлж байдаг.Өөх тосны төрөл Ханасан өөх тос Нэг ханаагүй тос Олон ханаагүйтос Төлөв байдал Хатуу, царцмаг Шингэн Шингэн Тосны хүчил Ханасан тосныхүчил

 Нэг ханаагүй тосныхүчил Олон ханаагүйтосны хүчил Хүнснийбүтээгдэхүүн Мал, амьтныгаралтай хүнс: мах,сүү, тахиа,шувууны махныхальсан дор,цөцгий, цөцгийнтос, өөхөн тос Ургамалынгаралтай хүнс:чидун жимс(олив), газрынсамар, чидунжимсний тос,канолын тос,газрын самрын тос Загас, загаснытос Ургамалынгаралтай хүнс:шар буурцгийнтос,эрдэнэшишийнтос, наранцэцгийн тос Эрүүл мэндийн нөлөө Хоол хүнсэн дэх өөх тос ходоод гэдэсны замд боловсорч шимэгдээд уурагтай нэгдэнцусанд ордог. Цусан дахь өөх тосыг холестерин, триглицерид ба липопротейн буюууурагтай нэгдсэн өөх тос буюу липопротейн (Lipos-өөх тос, protein-уураг) гэжнэрлэдэг. 

 

Ургамалын тосны үйлдвэрийн төсөл

 Липопротейныг эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөгөөр нь “Сайн холестерин” буюу ихнягтшилтай липопротейн (ИНЛ) ба “Муу холестерин” буюу бага нягтшилтайлипопротейн (БНЛ) гэж ангилдаг. -“Сайн холестерин” буюу их нягтшилтай липопротейн –  цусны судаснаас өөх тосыгэд эс үрүү зөөж, судас хатуурахаас хамгаална. -

“Муу холестерин” буюу бага нягтшилтай липопротейн –  цусан дахь нийтхолестерины хэмжээг нэмэгдүүлэн судасны хатуурал үүсгэдэг. Цусны биохимийншинжилгээгээр нийт холестерин, триглицерид, бага нягтшилтай липопротейн, ихнягтшилтай липопротейны түвшинг хялбархан тодорхойлох боломжтой. Хэрэв таны цусанд нийт холестерин, триглицеридын хэмжээ бага, “сайн холестерин”буюу ИНЛ их байвал та өөрийгөө судасны хатуурал, зүрх судасны өвчинд өртөхмагадлал багатай гэж үнэлж болно. Харин таны цусанд нийт холестерин, “муухолестерин” буюу БНЛ-ийн түвшин ихэссэн байвал зүрх судасны өвчин, зүрхнийшигдээс, зүрхний цус хомсдох өвчин, тархины судасны хатуурал, цус харвалтад өртөхэрсдэлтэй байгааг илтгэнэ.  мар өөх, тосыг сонгон хэрэглэх вэ? Өөх, тосонд агуулагдах ханаагүй тосны хүчил, ялангуяа нэг ханаагүй тосныхүчлийн агууламжаар түүний эрүүл мэндийн ач холбогдол тодорхойлогддог. Нэгханаагүй тосны хүчлийн агууламж өндөртэй өөх тос нь хүний эрүүл мэндэд сөрөгнөлөө үзүүлдэггүй. 

Өөхтоснытөрөл Ханасан өөх тос Нэг ханаагүй тос Олон ханаагүй тос Эрүүлмэндийннөлөө Сөрөг нөлөө ихтэй:Цусан дахь нийтхолестеринытүвшин, ялангуяасудас хатууруулахнөлөө бүхий баганягтшилтайлипопротейн (БНЛ)ыг нэмэгдүүлнэ Эрүүл мэндэд тустай:Судасны хатуурлаассэргийлдэг ихнягтшилтайлипопротейныхэмжээгбууруулахгүйгээрцусан дахьхолестерины хэмжээгбагасгана. Сөрөг нөлөө бага,Цусан дахь холестерийнхэмжээг багасгана,гэхдээ судасныхатуурлаас сэргийлдэгих нягтшилтайлипопротейны хэмжээгбууруулах магадлалтай.

 

Ургамалын тосны үйлдвэрийн төсөл

 Зэрэг лэл Өөх, тосны төрөл Ханасантосныхүчил Ханаагүйтосныхүчил үүнээс 

Нэгханаагүйтосныхүчил Олонханаагүйтосныхүчил 1.Канолын тос6 94 62 322.Наранцэцэгийн тос12 88 19 693.Эрдэнэшишийн тос13 87 25 624.Шар буурцгийн тос15 85 24 615. Чидун жимсний тос17 83 72 116.Газрын самрын тос18 82 50 327. Яргай, хулд загасны тос20 80 55 258.Хөвөнгийн үрийн тос27 73 19 549.Гахайн өөх, тос41 59 47 1210.Дал модны тос51 49 39 1011.Цөцгийн тос66 34 31 312.Дал модны үрийн тос86 14 12 213.Наргил модны самрынтос 92 8 6 2

Ургамалын тос нь мал, амьтны гаралтай тостой харьцуулахад ханаагүй тосны хүчлээрилүү баялаг боловч эрүүл мэндэд тустай нэг ханаагүй тосны хүчлийн агууламжаараахарилцан адилгүй байдгийг дээрх хүснэгтээс харж болно. Иймээс ханаагүй тосны хүчлээр баялаг, ялангуяа нэг ханаагүй тосны хүчлийнагууламж өндөртэй чидун жимс, эрдэнэшиш, шар буурцаг, наранцэцэг зэрэг ургамалынтосыг сонгон хэрэглэх нь илүү ач тустай байна..3.2. Түүхий эдийн нийлүүлэлт Орхон аймгийн Жаргалант сум 395.0 га-д тосны ургамал тариалсан нь өмнөхжилийнхээс 4 дахин их болсон нь манай улсад тосны ургамалыг тариалах боломжбайгаа нь харагдаж байна.

 

Ургамалын тосны үйлдвэрийн төсөл

 Газрын самар Рапс

Rice bran Sesame seedБуурцагны үр Наранцэцэгийн үр Энэ төсөлд эхэндээ зөвхөн наранцэцэгийн үрийг ашиглан тос гаргахаар төлөвлөсөнбөгөөд цаашдаа үйл ажиллагаа тогтворжоод ирэхээр бусад төрлийн түүхий эдийг мөнашиглах болно. Наранцэцэгийн үрийг БНХАУ –  аас импортоор оруулж ирэх ба манайорны ургамалын тосны түүхий эдийн тариалалт нэмэгдээд үйлдвэрлэлийн хэрэгцээгхангах чадвартай тодорхой хэмжээнд хүрсэн тохиолдолд дотоодоосоо худалдан авна. 3.3. Материалын орц норм 1кг ургамалын үрнээс тосыг нь гаргаж авахад дундажаар 15% нь үлдэгдэл болдог.Өөрөөр хэлбэл 1кг тосны цэвэр гарц нь 85% байдаг байна. Уг үйлдвэрийн хувьд цагт1500кг тос үйлдвэрлэх хүчин чадалтай(Энэ нь 1765*0.97=1712л тос үйлдвэрлэнэ гэсэнүг юм)тул ийм хэмжээний тос гарган авахын тулд 1500*85/100=

1765кг ургамалын үршаардлагатай. Манай орны хувьд ихэнхдээ 1л- р савласан ургамалын тосхудалдаалагддаг бөгөөд манай үйлдвэрийн хувьд ч мөн адил бүтээгдэхүүнээ 1л –ээрсавлаж худалдаална. Иймд 1712ш сав болон шошго хэрэгтэй болж байна.  Шаардагдах материал түүхий эдийн тооцоо ТЭМ-ийннэр Хэмжихнэгж Шаардагдах хэмжээ 1 цагт Хоногт Сард ЖилдУргамалын үр Кг1765 28240 621280 7455360Хуванцарсавны бэлдэц Ш1712 27392 602624 7231488Шошго 

Ш1712 27392 602624 7231488Багцлахматериал м2171.2 2739.2 60262.4 723148.8