Вируст гепатитын эмнэлзүйн оношлогоо эмчилгээний удирдамж

Удирдамж батлах тухай

“Халдварт өвчнөөс сэргийлэх, хянах үндэсний хөтөлбөр”- ийн хэрэгжилтийг хангах зорилгоор ТУШААХ нь:

1. “Вируст гепатитын эмнэл зүй, оношлогоо, эмчилгээний удирдамж”-ийн Цочмог вируст гепатитын эмнэлзүй, оношлогоо, эмчилгээний удирдамжийг нэгдүгээр хавсралтаар, Архаг вирүст гепатитын эмнэлзүй, оношлогоо, эмчилгээний удирдамжийг хоёрдугаар хавсралтаар тус тус баталсугай.

2. Удирдамжийн дагуу ажиллахыг Халдварт өвчин судлалын үндэсний төв (Д. Нямхүү), Аймаг нийслэлийн эрүүл мэндийн газрын дарга нарт үүрэг болгосугай.

3. Тушаалын хэрэгжилтэнд хяналт тавьж ажиллахыг Нийгмийн эрүүл мэндийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газар (С.Төгсдэлгэр)-д даалгасугай.

САЙД С.ЛАМБАА

Эрүүл мэндийн сайдын ....... оны ... сарын.....өдрийн .......тоот тушаалын

нэгдүгээр хавсралт

Вируст гепатитийн эмнэлзүй, оношлогоо

эмчилгээний удирдамж

Цочмог вируст гепатитын эмнэлзүй,оношлогоо, эмчилгээний удирдамж

Үндэслэл :

Манай улсад вируст гепатит өвчнийг 1952 оноос бүртгэж эхэлсэн. Сүүлийн 50 жилд (1957-2007он) цочмог вируст гепатит өвчнөөр нийт 599808 хүн өвчилж, 1962 онд 24136 тохиолдол бүртгэгдэж, 10 000 хүн ам тутамд 331 тохиолдол байсан нь эпидемийн оргил үе байв. 1967-1976 онд 100.9%0 (13.339), 1977-1986 онд 70,2%0(12320), 1987-1996 онд 47,3%0 (10075), 1997-2006 онд 31,7%0(7606) тус тус бүртгэгдсэн байна. Вируст гепатитын өвчлөлийн тархалт, тархалтын хөдлөл зүйн явц 1962 онд оргилдоо хүрч, аажмаар буурч байгаа боловч 2017 он хүртэлх хугацаанд өвчлөл өндөр хэвээр байх хэтийн төлөвтэй байна. Иймд вируст гепатиттай тэмцэх үндэсний стратегийг 2010-2015 онд хэрэгжүүлж, вируст гепатитын 10000 хүн амд ногдох өвчлөлийг 10 болтол бууруулах зорилготой байна.

Зорилго. Цочмог вируст гепатитыг эрт оношилж, шатлалын дагуу эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг цаг алдалгүй үзүүлэх

Нэг: Цочмог вируст гепатитын халдварууд

1.Цочмог вируст гепатит А,Е

Хүснэгт-1

Тодорхойлолт А,Е вирусын элэгний цочмог үрэвсэл нь вирусээр халдварлагдсан эд зүйл, хоол хүнс, гараар, өтгөн ам мөрийн замаар дамжин элэгний эд эсийг гэмтээн элэг томорч, шарлалт хордлого бүхий

хам шинжээр илэрдэг халдварт өвчин юм. Үүсгэгч Гепатитын А,Е вирус

Гепатитын А-ийн вирус (ГАВ) нь 27 нм хэмжээтэй нэмэх утаслаг РНХ агуулсан пикарновирус.Гепатитын Е вирус нь Hepevirus зүйлд багтах 32-34 нм диаметртэй, дугуй хэлбэртэй бүрхүүлгүй дан утаслаг РНХ агуулсан вирус юм.

Тархалт Дэлхийн нийт газар нутгийг тархалтын зэргээр нь өндөр, дунд, бага тархалттай гэж ангилж авч үздэг. Тархалтын зэрэг нь тухайн улс орны эрүүл ахуй, ариун цэврийн нөхцөлтэй холбоотой байдаг. Өндөр тархалттай газар нутагт насанд хүрэгсэд нь ихэнхдээ дархлаатай болсон байдгаас А вируст гепатитын тахалт тархалт болох нь ховор байдаг бол харин дэлхийн олон улс оронд ариун цэврийн нөхцөл сайжирч дархлаагүй буюу өртөмтгий хүн ам болох хүүхэд залуусын тоо нэмэгдсэнээс өвчний дэгдэлтийн давтамж олшрох эрсдэлтэй байдаг. Манай орон өндөр тархалттай орны тоонд багтдаг.

Тархвар судлал Халдварын эх уурхай: 2-6 долоо хоногийн өмнө цочмог А,Е гепатитаар өвдсөн

өвчтөнтэй хамт байсан эсэх хүнээс хүнд ахуйн хавьтлаар дамжина. вируст гепатит нутагшмал нутаг оронд зорчсон эсэх ундны болон ахуйн хэрэглээний усан хангамжийн байдал,

хадгалалт, ариун цэврийн бололцоо нөхцөл, ариун цэврийн дадал тогтмолжсон эсэх

орон байрны нөхцөл, хоол хүнсний хадгалалт, хортон мэрэгч, шавьж ялаа бусад дамжуулагчид

Эх уурхай:

Халдвар нь өвчтэй хүнээс эрүүл хүнд дамжина.

Дамжин тархах зам:

Хүнээс хүнд “өтгөн-мөрийн” буюу ходоод гэдэсний замаар дамжин халдварлана. Халдвар үүсгэгч нь өвчний шинж тэмдэг илрэхээс 1-2 долоо хоногийн өмнөөс эхлэн өвчтний баасаар ялгарч эхэлдэг ба улмаар шарлалт буюу өвчний шинж тэмдэг илрэхээс өмнө дээд цэгтээ хүрч элэгний үйл ажиллагаа өөрчлөгдсний дараа буюу эмнэлзүйн шинж тэмдэг илэрсний дараачаас маш түргэн буурдаг, өөрөөр хэлбэл вирусын ялгаралт нь түүний эсрэгбие үүсч эхлэнгүүт эрс багасдаг.

Халдвартай байх үе:

Нууц үеийн сүүлийн хагасаас өвчний шинж тэмдэг шарлалт (эсвэл шарлалтгүй өвчтөнүүдийн хувьд трансаминаза ферментийн идэвхи хамгийн өндөр байх үе) ихэссэнээс хойших эхний хэдэн өдөрт ажиглагддаг байна. Ихэнх өвчтөнүүд шарлалт эхэлснээс хойш нэг долоо хоног өнгөрөхөд бараг халдваргүй болдог. АВГ нь архаг байдлаар удаан хугацаагаар өвчтөний баасаар гадагшилдаггүй.

Өртөмтгий байдал:

Бүх насны хүн өвчлөх боловч 0-9 насны хүүхэд илүүтэй өртөнө. Халдварын дараа насан туршид тогтвортой дархлаа тогтоно.

Голомтлог байдлыг үзүүлэлт:

Голомтлог байдлын үзүүлэлтийг голомтлогийн индекс, коэффициентээр илэрхийлнэ. Голомт тус бүрд байгаа өвчлөгсдийн /тохиолдол/ тоог голомтын тоонд хувааж голомтын индексийн үзүүлэлтийг гаргана.

Жишээ нь: Вируст гепатитын 70 голомтонд нэг тохиолдолтой, 12 голомтонд 2 тохиолдол, 4 голомт 3,3 голомт 4, 1 голомт 5,2 голомт 6 тохиолдолтой тус тус байлаа гэвэл голомтлогийн коэффициентын үзүүлэлт:

/Гко = /70x1 /+/12х2/+/4хЗ/+/Зх4/+/1 х5/+2х6/ =123=1 47:

70+12+4+3+1+2 92

Голомтлогийн коэффициентын үзүүлэлт нь 1 голомтонд хэдэн хүн өвчилснийг буюу хэдэн тохиолдол байгааг илэрхийлнэ. Тухайн энэ жишээн дээр бол вируст гепатитын 100 голомтонд 147 хүн өвчилжээ гэсэн үг юм.

Эпидемиологийн судалгаанд голомтын индекс үзүүлэлтийг ашиглана. Энэ үзүүлэлт нь тухайн өвчний голомтонд бүртгэгдсэн бүх тохиолдлыг голомтын тоонд харьцуулан бодож гаргана. Жишээлбэл: Халдварын 9 голомтоос өвчний 27 тохиолдол бүртгэгдсэн гэж үзвэл голомтын индекс нь 3 /27.9/ байна. Ер нь голомт тус бүрт нэг тохиолдол /өвчтөн/ байх ёстой гэж үздэг юм байна. Тухайн голомтонд халдвар эсэргүүцэх, сэргийлэх арга

хэмжээг цаг алдалгүй чанартай сайн зохион байгуулж хэрэгжүүлбэл голомтлогийн үзүүлэлт багасах болно.

Энэ үзүүлэлт хичнээн бага байх тутам халдвар эсэргүүцэх арга хэмжээний түвшин төдий чинээ сайн байна. Иймээс нилээд хэдэн жилээр голомтлогийн үзүүлэлтийг харьцуулах нь чухал юм.

Халдварын хяналт

А. Сэргийлэх арга хэмжээ:

1. Хүн амд ариун цэвэр болон хувийн эрүүл ахуйг сайн сахих талаар, гар угаах арга техник, өтгөнийг ариутгах талаар зааж сургах.

2. Цэвэр усаар хангах, түүний хуваарилалт хангамжийн асуудлыг шийдэх, бохир усыг дахин хэрэглээнд оруулахгүй байх.

3. АВГ-ын эсрэг вакцинд хамруулах. (Сайн дурын дархлаажуулалтыг хийх)

4. Хүүхдийн байгууллагын эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын дэглэмийг баримтлах (батлагдсан норм, норматив, стандарт, зориулалтын барилга байгууламжийн хүчин чадлыг хэтрүүлэхгүй байх)

5. Стандартын шаардлага хангасан ус, хүнсний зүйлийг зөв бүрэн боловсруулж хэрэглэхэд хяналт тавих.

Б. Халдвар хамгааллын арга хэмжээ:

1. Халдварыг эрт хам шинжээр нь мэдээлэх2. Тусгаарлах: А вируст гепатит онош батлагдсан тохиолдолд

ходоод гэдэсний замаар дамжих халдвараас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг өвчин эхэлснээс хойш эхний 2 долоо хоногийн дотор авч хэрэгжүүлнэ.

3. Явцын халдваргүйтгэл: Өтгөн, шээс, цус, зэргийг халдваргүйтгэх

4. Хавьтал болон эх уурхайг тандах: Орхигдсон өвчлөлийн тохиолдлуудыг хайх, өвчтөний гэр бүл болоод хавьтагсад, халдвар гарсан газрын өртөмтгий бүлгийн хүмүүсийг хяналтандаа авах, нэг эх үүсвэртэй дэгдэлтийн үед адил эрсдэлтэй хүмүүсийг мөн хяналтанд авах.

В. Дэдэлтээс сэргийлэх арга хэмжээ:

Тухайн орон нутаг дэвсгэр /хот, сум, дүүрэг, хороо, төвлөрсөн суурин/-т нууц үеийн хугацаанд вируст гепатитын 2 ба түүнээс дээш тохиолдол гарвал халдвар дэгдэлт гэнэ.

Дэгдэлтийн гол эх үүсвэр нь бохирдсон ус, хоол хүнс, мөн дутуу болгосон далайн нялцгай биетэн, бохир байцаа, жимс г.м. зүйлс болдог байна1. Тархвар судлалын аргаар халдварласан замыг

тодорхойлж (хүнээс хүнд, халдвар дамжих нэг хэрэглсэл г.м.) өртсөн хүн амыг тогтоох, халдварын эх уурхайг арилгах.

2. Хоол хүнс, ус өтгөнөөр бохирдох явцыг бууруулах, эрүүл ахуй, ариун цэврийн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх

3. Байгууллагуудад гарсан дэгдэлтийн үед ГАВ-ын эсрэг вакцин-иммуноглобулинаар сэргийлэлтийг нийтийг хамруулан хийж болно гэхдээ тухайн үед баримталж буй бодлого шийдвэрийг үндэслэн зохион байгуулна.

Ангилал А. Үүсгэгчээр нь А, Е гепатит Б. Хэлбэрээр нь 1.Хэв шинжит хэлбэр : Шарлалттай хэлбэрийг явцаар нь

хөнгөн дунд хүнд

2. Хэв шинжит бус хэлбэр : Далд хэлбэр- инаппарант хэлбэр Шаргүй хэлбэр

B. Өвчний үргэлжилсэн хугацаагаар нь Цочмог / 3 сар хүртэл/ Ужиг / 3-6 сар хүртэл/

Г. Үе шатаар нь: Нууц үе Шарлалтын өмнөх үе Шарлалтын үе Эдгэрэлтийн үе

Эмнэлзүй Өвчний нууц хугацаа: А, Е гепатитын үед 2-6 долоо хоног.

А. Шарлалтын өмнөх үе : Шарлалт илрэхээс 1-7 хоногийн өмнө дорхи хам шинжүүдээр илэрнэ.Үүнд:

• ходоод гэдэсний хямралын хам шинж – аюулхайд өвдөх, цанхайх, дотор муухайрах, хоолонд дургүй болох, бөөлжис цутгах, хэхрэх, бөөлжих, огих, гэдэс дүүрэх, шингэн суулгах, эсвэл өтгөн хатах

• томуу төст хам шинж – 38 хэм орчим халуурах, толгой өвдөх, цөөн ханиах, хамар битүүрэх, хоолой улайх, өвдөх

• мэдрэл сульдал хамшинж – бие сулрах, ноомой, унтамхай болох, нозоорч, залхуу хүрэх,түрүүлгэ харж хэвтэх, ядрах

• үеэр өвдөх хам шинж - булчин, үе мөчөөр шархирч буларч өвдөх

• хам шинжүүд хавсрах- дээрх хам шинжүүд хавсарч тохиолдох

Б. Шарлалтын үе: • 1-2 долоо хоног үргэлжилнэ. • Эхний үед зөөлөн тагнай, амны салст, нүдний салст

бүрхэвчинд шар туяа сууж цаашид нэмэгдэн бүх биеийн арьсанд шарлалт тодорно.

В. Эдгэрэлтийн үе:

2.Цочмог вируст гепатит В

Тодорхойлолт:

Хүнээс хүнд парентераль замаар халдварлаж, элгийг зонхилон гэмтээгч вирусын халдварт өвчин бөгөөд өвчин хөгжих эмгэг жам, эмнэлзүйн хувилбар нь олон янзаар илэрч, вирус хадгалагч шинж тэмдэггүй хэлбэрээс элэгний цочмог дутагдалд хүргэх

Үүсгэгч Гепатитын В вирус нь давхар утаслаг ДНХ агуулсан 42 нанометр хэмжээтэй гепаднавирус бөгөөд 27 нанометр нуклекапсид зүрхэвч (HBvAg) нь гадаргуугийн эсрэгтөрөгч (HBsAg)-ийг агуулсан липопротейнээр бүрхэгдсэн байдаг. ГВВ нь одоогоор 8 үндсэн хэв шинжид хуваагддаг (А-Н)

Тархалт Дэлхий дахинд түгээмэл тархсан. Манай хүн амын талаас илүү хувь нь халдварт өртсөн 15 орчим хувь буюу 5-10 хүн тутмаас нэг нь НBsAg агуулагч учир Монгол улс дэлхийн ВВГ-ын халдвар өндөр тархалттай улс орны нэг болж байна. НBsAg агуулагч 20 хүн тутмын нэг нь элэгний хорт хавдар, 5 хүн тутмын нэг нь элэгний хатуурлаар нас бардаг.

Тархвар судлал

Эх уурхай:

ВВГ-ийн халдвар нь цочмог ба архаг өвчтэй хүн, вирус агуулагчдаас эрүүл хүнд парентерал замаар дамжина.


Гепатитын В вирус агуулсан биеийн шингэнүүдээр халдвар тархах боломжтой. Үүнд: цус, цусан бүтээгдэхүүн, тархи нугасны шингэн,

хэвлийн, уушигны гялтан хальсны, үнхэлцэгний, үений шингэнүүд, ургийн ус, үрийн шингэн, үтрээний шүүрэл, цус агуулсан биеийн бусад шингэн, эд, эрхтэн зэрэг орно. Халдвар нь арьсаар, судсаар, булчин, арьсан доор г.м болон салстаар дамжин биеийн шингэнд ордог. Халдвар тархах гол зам нь халдвартай хүнтэй бэлгийн харьцаанд орох болон ойрын хавьталд байх, перенаталь үед эхээс хүүхдэд халдах, хар тамхи судсаар хэрэглэх, гоо сайхны элдэв үйлчилгээ, эмнэлгээс хамааралтай халдвар зэрэг болно.

Нууц үе:

Ихэвчлэн 45-180 хоног, дундаж хугацаа нь 60-90 хоног. Хамгийн багадаа 2 долоо хоног, ховор тохиолдолд 6-9 сар.


HBsAg-эерэг бүх хүмүүс халдвар тараах боломжтой. Халдварлалт нь өвчний шинж тэмдэг эхлэхээс хэдэн долоо хоногийн өмнө эхлэн өвчний эмнэлзүйн цочмог үеийн турш үргэлжилдэг.


ВВГ-ээр аль ч насны хүн өвчлөх боловч тариа их хийлгэдэг, төрөлхийн буюу олдмол дархлалын хомсдолтой хүмүүс, эмнэлгийн ажилчид, бэлгийн олон хавьталтай буюу гаж зуршилтай хүмүүс илүүтэй өртөж байна.



1. Үндэсний товлолын дагуу хийх дархлаажуулалтыг бүх түвшинд 95.0%-аас дээш хамралттай хийх.

2. Жирэмсэн эхчүүдэд HВsAg илрүүлэх шинжилгээ хийх3. Эмч эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг ВВГ-ын эсрэг вакцинаар

дархлаажуулах ажлыг үе шаттайгаар зохион байгуулах.4. Бүх зүү, тариур (ялангуяа зүү эмчилгээний зүү) хуруунд зүслэг

хийдэг багаж зэргийг маш сайн ариутгах, боломжтой бол аль болох нэг удаагийн багаж хэрэглэж байх.

5. Донорын цус болгонд HВsAg-ийг мэдрэг аргаар шалгах. Урьд нь вируст гепатитээр өвдөж байсан, судсаар мансууруулах бодис хэрэглэдэг байсан, сүүлийн 6 сарын дотор цус хийлгэсэн, шивээс хийлгэсэн гэсэн өгүүлэлтэй хүмүүсээс донорын зорилгоор цус авахаас татгалзах, яаралтай үед зөвхөн баталгаат донороос цус авах.

6. Цус болон цусан бүтээгдэхүүн хийлгэх шаардлагатай өвчтөнүүдэд бүрэн шинжлэгдээгүй аюултай гэж үзсэн цусыг хэрэглэхийг хязгаарлах.

7. Цус юүлсний дараа гепатитын бүх тохиолдлын талаар судалгааг хийх, цусаа өгсөн донор бүрийг бүртгэн авч байх.Цусны төвд вирус тээгч байх магадлалтай хүмүүсийн жагсаалт гаргаж мэдээлж байх.

Б.Халдвар хамгааллын арга хэмжээ:

1. Халдвар бүртгэгдсэн тохиолдолд эрт мэдээлэх2. Тусгаарлах: Цус, цусан бүтээгдэхүүн, биеийн шингэн шүүрэлд

өртөхөөс сэргийлэх, тусгаарлах арга хэмжээ3. Явцын халдваргүйтгэл: Халдвартай цус, биеийн шингэнээр

бохирлогдсон багажийг хэрэглэхийг зогсоох.4. HBsAg эерэг эхээс төрсөн нярайд ВВГ-ын эсрэг вакциныг

товлолын дагуу тарих, эхийг эмэгтэйчүүдийн эмчийн хяналтанд оруулна.

5. HBsAg агуулсан байж болох цус гэмтсэн арьс салстаар дамжин (зүү бусад хурц үзүүр ирмэгтэй хэрэгсэл) биед орсон тохиолдолд дараах үйлдлийн дагуу өртөлтийн дараах урьдчилан сэргийлэлт хийнэ.

Тухайн цусны үлдэгдэл бэлэн байгаа эсэхийг нягтлах Тухайн цус нь байвал тэр нь HBsAg агуулсан эсэхийг

шалгах Тухайн халдварт өртсөн хүн гепатитын дархлаатай эсэхийг

магадлах. Дархлаагүй хүн HВsAg эерэг цус цусан бүтээгдэхүүний халдварт өртсөн тохиолдолд аль болох эрт 24 цагийн дотор ВВГ-ын эсрэг вакцинаар дархлаажуулалтыг эхлэх шаардлагатай.

6. Хавьтал болон халдварын эх уурхайг тандахВ. Дэгдэлтээс сэргийлэх арга хэмжээ:

Халдварын нэг эх уурхайтай холбоотой 2 ба түүнээс дээш тохиолдол илэрвэл, нэмэлт тохиолдлыг судалж илрүүлэх, ариутгал халдваргүйжүүлэлтийн зохих журмын дагуу нягт нямбай хийж гүйцэтгэх. Хэрэв сийвэн, гемофилийн эсрэг фактор, фибриноген, тромбин зэрэг бусад цусны сийвэнгээс гаргаж авсан бүтээгдэхүүнүүд нь шинжилгээгээр сэжигтэй байвал тухайн цувралыг бусдаас ялган хэрэглээнээс хасах, тэдгээр бүтээгдэхүүнийг сэлбүүлсэн бүх өвчтнүүдийг хайж олж хавьтлын судалгаа хийх шаардлагатай.

Ангилал: 1 . Хугацаагаар нь: Цочмог В вируст гепатит (эхний 3 сарын дотор)

эс задрал давамгайлсан хэлбэр цөс саатал давамгайлсан хэлбэр цөс саатал бүхий хэлбэр

2 . Хэлбэрээр нь : А. Шарлалттай хэлбэр

хөнгөн дунд хүнд нэн хүнд гэж ангилна.

Б. Шаргүй хэлбэр : Билирубины хэмжээ хэвийн, арьс, салстанд шарлалт илрэхгүй, элэг том, хордлогын шинжүүд сул илэрнэ. В. Далд хэлбэрГ.Балархай хэлбэр 3.Өвчний явцаар нь:А. Сэдрэх Б. Дахих В. Цөс саатал давамгайлсан хэлбэр Г. Гепатодистрофи давамгайлсан хэлбэр

4.Үе шатаар нь : Нууц үе Шарлалтын өмнөх үе Шарлалтын үе Эдгэрэлтийн үе

Эмнэлзүй А. Нууц үе 45-180 хоног дундажаар 2-4 сар үргэлжилдэг. Б. Шарлалтын өмнөх үе 4-10 хоног үргэлжилж

мэдрэл сульдал ходоод гэдэс хямрал үе мөч өвдөх томуу, томуу төст холимог хам шинжүүд илэрдэг.

В.Шарлалтын үе 2-3 хоногоос хэдэн сараар үргэлжилж болно. Өвчний ид үед хордлогын шинжүүд улам нэмэгдэж ядарч сульдах, нойронд муудах, хоолонд дургүй болох, дотор муухайрах, бөөлжих, элэг өвдөх шинжүүд тод ажиглагдана. Өвчлөгсдийн 13%-д арьс загатнах шинж илэрдэг. Шарлалт хордлого нэмэгдэх тутам хүндрэх хандлагатай.

Г.Эдгэрэлтийн үе 3-6 сар үргэлжилнэ. Эмнэлзүйн шинжүүд арилж, элэгний үйл ажиллагааны үзүүлэлтүүд хэвийн болох ч элэгний эд бүрэн нөхөн сэргээгүй байна.

Хүндрэл:

A. Эрт үеийн хүндрэл – элэгний цочмог дутагдал

B. Хожуу үеийн хүндрэл - элэгний архаг үрэвсэл -элэгний хатуурал -элэгний хавдар

3.Цочмог вируст гепатит Д

Тодорхойлолт Хүнээс хүнд парентераль замаар халдварлаж, согогтой D вирусээр үүсгэгдсэн элэгний цочмог халдварт өвчин.

Үүсгэгч Гепатитын D вирус нь гадуураа (HВsAg) ВВГ-ын В вирусын гадаргуугийн эсрэгтөрөгчөөр бүрхэгдсэн 35-37 нанометр хэмжээтэй вирус төст биенцэр бөгөөд дотор талдаа дельта эсрэгтөрөгчийг агуулдаг.

Тархалт Өргөн тархсан. Манай улсад НВsAg архаг агуулагч 3-4 хүн тутмын нэгд энэхүү халдвар байна.

Тархвар судлал Эх уурхай:

Халдварын үндсэн эх уурхай нь цочмог ба архаг DВГ-ын халдвартай өвчтөнүүд, вирус тээгчид


ВВГ-ын адил халдвартай цус, биеийн шингэн, мөн бохирлогдсон зүү тариур ба хемофилийн эсрэг фактор зэрэг цусны сийвэнгийн бүтээгдэхүүнүүд түүнчлэн бэлгийн замаар дамжин халдварлана.

Нууц үе:

Ойролцоогоор 2-8 долоо хоног


Дельта вируст гепатитын халдварын бүх л цочмог үеийн туршид өвчтөний цус нь халдвартай. Дельта эсрэгтөрөгч цусанд илэрсэн үе буюу цочмог өвчлөл явагдахын өмнөх үед халдварлах боломж нь хамгийн оргил түвшин байна.


Энэ халдвараар бүх насны хүн өвчлөх бөгөөд цочмог ба архаг ВВГ-ын халдвартай өвчтөнүүд, НВsAg агуулагчид өвчилнө.

Халдварын хяналт А.Сэргийлэх арга хэмжээ:

Тус халдварт өртөх эрсдэлтэй хүмүүст В вируст гепатитын эсрэг вакцин тарьж халдвараас сэргийлэх боломжтой. ВВГ-тэй адил.

Ангилал 1. Халдварлах хэлбэрээр нь: Cо халдвар буюу давхарласан халдвар - эрүүл, В

вирусын маркерууд сөрөг байсан хүнд В буюу D вирус нэгэн зэрэг халдварлахыг хэлнэ.

супер халдвар буюу дараалсан халдвар - HBsAg агуулагчид эсвэл архаг В гепатиттай өвчтөнд D вирус нэмж халдварлахыг хэлнэ.

2. Үргэлжлэх хугацаагаар: Цочмог (1-3 сар )

Үргэлжлэх хугацаа нь HBsAg –ны цусанд байх хугацаанаас шууд хамаарна.

3. Эмнэлзүйн шинжээр нь: Шарлалттай хэлбэр: Шээс өтгөн, баас цайвар,

арьс салст шар туяатай , хордлогын шинжүүд болон элэг томрох шинж илэрнэ. Энэ хэлбэрийг явцаар нь хөнгөн, дунд, хүнд, нэн хүнд гэж ангилна.

Шаргүй хэлбэр: Билирубины хэмжээ хэвийн, арьс,салстанд шарлалт илрэхгүй, элэг том, хордлогын шинжүүд сул илэрнэ.

Далд хэлбэр- инаппарант хэлбэр : Эмнэлзүйн шинж илрэхгүй, зөвхөн ийлдэс судлалын шинжилгээгээр оношлогдоно.

Балархай хэлбэр: өвчний үндсэн шинжүүд сул илрэх ба шарлалт үл мэдэг, цөөн хоног үргэлжилнэ.

4. Үе шатаар нь: Нууц үе Шарлалтын өмнөх үе Шарлалтын үе Эдгэрэлтийн үе

Эмнэлзүйн онцлог Д гепатитын Cо халдвар:

А. Нууц үе 1,5-6 сар байна. Cо халдварын үед өвчин цочмог явагдах бөгөөд явц нь 2 давалгаа бүхий долгион хэлбэртэй, хоорондоо 2-4 долоо хоногийн зайтай байдаг. Cо халдварын үедБ. Шарлалтын өмнөх үе - богино. В.Шарлалтын - ид үед хордлогын шинж тэмдэг улам нэмэгдэнэ.

Эмнэл зүйн онцлог нь :• өндөр халуурах, • үе мөч өвдөх, • элэг орчим эмзэг, дэлүү томрох. • эхний давалгаа нь ВХВ-ийн эрчимтэй

репликаци болж цусанд орсонтой холбоотой ВХВ-ийн маркерууд илрэх

• хоёр дахь давалгаа нь ХДВ-ийн репликац эхэлсэнтэй холбоотой ВХД-ийн маркерууд тодорхойлогдоно. Cо халдварын үед өвчин архагшиж болох хэдий ч, төгсгөлийн үедээ ВХВ-ийн репликаци зогсож зонхилон эдгэрдэг.

Г.Эдгэрэлтийн үе: Ихэвчлэн хүндэвтэр хэлбэрээр явагдаж, эдгэрэлтээр төгсдөг.

Д гепатитын супер халдвар:А. Нууц үе нь 3-7 долоо хоног байна.Б.Шарлалтын өмнөх үеВ.Шарлалтын үе

ихэвчлэн хүнд, нэн хүнд хэлбэрээр явагдаж, хордлого ихтэй, цусархаг шинж тэмдэгтэй явагддаг. Ховор тохиолдолд хэвлий устаж, хавагнах хам шинжээр явагдана.

баруун хавирганы нумаар өвдөх, толгой өвдөх, үеэр өвдөх, халуурах зэргээр дахилттай долгион маягаар сэдрэлт өгнө.

Г.Эдгэрэлтийн үед элэгний нөхөн сэргэх хугацаа удаан үргэлжлэх бөгөөд хэдэн сарын турш мэдрэл сульдлын хам шинж хадгалагдсаар байдаг.

Хүндрэл:• идэвхитэй архаг гепатит• элэгний хатуурал• элэгний өмөн үү

4.Цочмог вируст гепатит C

Тодорхойлолт Хүнээс хүнд парентераль замаар дамжиж, шаргүй, далд хэлбэрээр явагдан элэгний цочмог, ужиг, зонхилон архаг халдвар үүсгэдэг вирусын халдварт өвчин юм.

Үүсгэгч Гепатитын С вирус нь Flaviviridae овог Hepacavirus багт хамаарах бүрхүүлтэй РНХ агуулсан вирус. 6 удмын хэв шинжтэй ойролцоогоор 100 дэд хэв шинжтэй.

Тархалт Дэлхий нийтээр өргөн тархалттай. СВГ –ын тархалт нь тарилгын хэрэгсэлийг дамжуулан хэрэглэх болон парентераль замаар халдварлах нөхцөл ихтэй газраар тархсан. С вируст гепатитын халдвар нь манай улсын хүн амын дунд багагүй тархалттай байна.


Эх уурхай:Хүнээс хүнд халдварлана. СВГ-ын халдварын цочмог ба архаг хэлбэрүүд, "вирус агуулагчид" өвчний эх уурхай болно.Дамжин тархах зам:Халдварлах гол зам нь парентераль зам, бэлгийн зам, эхээс урагт дамжин халддаг боловч энэ нь парентераль замтай харьцуулахад маш цөөн.Нууц үе:2 долоо хоногоос 6 сар, ихэвчлэн 6-9 долоо хоног. Архаг халдвар нь элэгний хатуурал, элэгний хавдар эхэлтэл 20 жил үргэлжилж болно.Халдвартай байх үе:Өвчний шинж тэмдэг эхлэхээс 1 ба түүнээс дээш долоо хоног, ихэнх өвчтөнд тодорхойгүй хугацаагаар үргэлжилдэг.Өртөмтгий байдал:Хүн ам нийтлэг мэдрэг. Цус цусан бүтээгдэхүүн олон дахин сэлбүүлдэг, мансууруулах бодис хэрэглэдэг, цустай харьцаж ажилладаг ажил мэргэжлийн хүмүүс илүү өртөмтгий байна.



Цусны төвүүд дэхь бүх донорын цусанд анти-HCV үзэж байх шаардлагатай ба шинжилгээгээр элэгний ферментийн идэвхи ихэссэн өөрчлөлттэй донорын цусыг устгах нь зүйтэй. Сийвэнгийн бүтээгдэхүүнүүдэд вирус идэвхигүйжүүлэх, халдваргүй боловч халдвар авах өндөр эрсдэл бүхий (эмч, эмнэлгийн ажилчид) хүмүүст эрсдлийг бууруулах зөвлөгөө өгөх ажлыг тогтмол зохион байгуулж байх, эмнэлгээс хамааралтай халдвар тархахаас сэргийлэх хяналтын арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлэх шаардлагатай.

Б. Халдвар хамгааллын арга хэмжээ:

Халдвар хамгааллын ерөнхий арга хэмжээнүүд нь ВВГ-ын

халдварын үеийн арга хэмжээнүүдтэй адил.

В.Дэгдэлтээс сэргийлэх арга хэмжээ:

В вируст гепатиттэй адил.

Ангилал 1.Хугацаагаар нь:1. Цочмог С гепатит ( 1-3 сар)

2. Үе шатаар нь: Шарлалт бүхий цочмог хэлбэр Шаргүй хэлбэр Үхжилт буюу хүнд хэлбэр Цөс саатал давамгайлсан хэлбэр

3. Эмнэл зүйн илрэлээр нь: Балархай Шинж тэмдэггүй Ховор тохиолдолд В+С хавсарсан Нэн хүнд хэлбэр тохиолдоно. Аль ч хэлбэр нь тодорхой мөчлөг

шинжтэй явагдана.

4 .Үе шатаар нь Нууц үе Шарлалтын өмнөх үе Шарлалтын үе Эдгэрэлтийн үе

Эмнэл зүй: А. Нууц үе 2-26 долоо хоног байна. Б.Шарлалтын өмнөх үе : 7-14 хоног үргэлжилж

мэдрэл сульдал ходоод гэдэс хямрал үе мөч өвдөх томуу, томуу төст холимог хам шинжүүд илэрдэг.

В. Шарлалтын үе: 1-2 долоо хоног үргэлжилнэ. эмнэл зүйн шинж тэмдэг илэрсэн цочмог үеийн ихэнхи

тохиолдолд шарлалтгүй цөөн тохиолдолд шарлалт бүхий хэлбэрээр явагдана.

шарлалтын өмнөх үегүйгээр явагдах нь элбэг байдаг .Г. Эдгэрэлтийн үе: Эмнэлзүйн шинжүүд арилж, цус, шээсний үзүүлэлтүүд хэвийн болсон хэдий ч элэгний эд болон ажил хөдөлмөрийн чадвар бүрэн нөхөн сэргээгүй байх хугацаа.

Эмнэлзүй: Шарлалтын үе шатанд гарах шинжүүд нь үүсгэгчээс үл хамааран ижил байдаг. Үүнд:

Хөнгөн хэлбэр зовиургүй, хоол, нойрондоо сайн, шингэн сайн ууна, бага зэрэг бие ядрах шинж илэрч болно, Шээс өглөөд өтгөн, баас цайвардуу байна.

зүрхний цохилт удаан, элэг томорсон боловч эмзэглэлгүй байна.

шарлалт тод бус цусанд нийт билирубин 85 мкмоль/л буюу 4 г/дл хүртэл

ихэссэн байна. Дунд хэлбэр бие сул , хааяа дотор муухайрна, огино, ганц нэг

бөөлжинө, хоолондоо дурамчхан боловч шингэн сайн ууна, шээс элбэг, үдээс хойш шээсний өнгө шингэрнэ, нойр хэвийн,

зүрхний цохилт удаан элэг томорсон, эмзэгдүү шарлалт тод байна. цусанд нийт билирүбин 150 мкмоль/л хүртэл буюу 8

г/дл хүртэл ихэссэн байнаХүнд хэлбэр бие маш сул, ядруу, хоолонд дургүй, дотор муухайрна,

огиж бөөлжинө, толгой өвдөнө, нойр муу, шээс өтгөн, баас цайвар, хамар, буйл, тариа хийсэн газраас цус гарна, хэл хуурайдуу, зузаан бохир өнгөртэй байна,

зүрхний цохилт хурдсана, шарлалт маш тод, улам даамжирч нэмэгдэнэ, шээсний

гарц ховор, өнгө нь өдөртөө шингэрэхгүй. Элэг эмзэглэлтэй байна.

цусанд нийт билирүбин 150 мкмоль/л-ээс буюу 8 г/дл-ээс илүү байна.

Нэн хүнд хэлбэр бие маш сул, орчинд сонирхолгүй, олон удаа бөөлжинө, хоол, унданд огт дургүй, толгой эргэнэ, шээс ховор

шарлалт тод, гүн, элэг хэмжээгээр багасах, улбагар зөөлөн болох, эмзэглэх, цусархагшлын шинжүүд гарна.

хордлогын шинжүүд маш тод илрэх ба улам гүнзгийрсээр богино хугацаанд элэгний дутагдалд орно.

4. Цочмог вируст гепатитын үеийн элэгний дутагдал

Цочмог вируст гепатитын үеийн элэгний дутагдалтай өвчтөнд тусламж үйлчилгээ үзүүлж буй эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний бүх шатлалд мөрдөж ажиллана.

Зорилго: Цочмог вируст гепатитын үеийн элэгний дутагдалтай өвчтөнд тохирсон эмчилгээг цаг алдалгүй дараалалтайгаар хийж хожмын хүндрэл, дагалдан гарах сөрөг байдлуудаас сэргийлэх арга хэмжээг оновчтойгоор эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд нэвтрүүлэх

1.Тодорхойлолт

Элэгний дутагдлын улмаас төв мэдрэлийн үйл ажиллагаа доголдох

2.Шалтгаан Гепатитын А,В,С,Д,Е вирус

3.Эрсдэлт хүчин зүйлс

жирэмсэн, хөхүүл үе, шилжилтийн насанд бие махбодид гарсан физиологийн өөрчлөлт

халдвар авсан үедээ элгэнд хортой нөлөө бүхий эмийн бодис, хүнс, архи хэрэглэсэн, биеийн болоод сэтгэлийн хэт ачаалал, халдварт өвчинд өртсөн

үйлдвэр, ахуйн хорт нөхцөлд ажиллаж, амьдардаг архаг хүнд өвчин, эмгэгтэй хавсарсан халдвартай байх: В,С,Д гепатит, ХДХВ/ДОХ

хавсрах4.Ангилал 1. Үүсгэгчээр

А гепатит В гепатит С гепатит D гепатит Е гепатит

2. Элэгний дутагдал илэрсэн хугацаагаар Цахилбар хэлбэр : Халуурах, тасралтгүй бөөлжих, элэгний үнэр

үнэртэх, шарлалт огцом нэмэгдэх ба ухаан балартах зэрэг шинжүүд илэрвэл цахилбар хэлбэр үүсэх сэжүүр болно. Шарлалт эхэлснээс хойш 7 хоногийн дотор элэгний дутагдалд орох.

Цочмог : Шарлалт эхэлснээс хойш 8-28 хоногийн дотор элэгний дутагдалд орох.

Цочмогдуу: Шарлалт эхэлснээс хойш 5-26 долоо хоногийн дотор элэгний дутагдалд орох.

3. Үе шатаар

I шат: II шат: III шат: IV шат:

5. Эмнэлзүй

Үе шат

Ухаан санааны

Зан төрхийн байдал

Мэдрэлийн шинж тэмдгүүд

ЭЭГ

байдалI Өдөр шөнийн

нойр солигдох, ядрамхай áîëîõ

Мартамхай бага зэрэг ухаан бүдгэрэх, ууртай, цочромтгой болох

Гарын хуруунууд чичирхийлэх, орон зайн баримжаа алдагдах, бичгийн хэв өөрчлөгдөх.

3-н фазт долгион (5 Hz)

II Унтаа байдал Цаг хугацааны баримжаа алдагдах, биеээ барих чадваргүй болох, зан төрх өөрчлөгдөх

Хэл яриа өөрчлөгдөх, тэнцвэр алдагдана, рефлексүүд суларна.


III Нойрмог, óхаан бүдгэрэх

Орон зайн баримжаа алдагдах зан төрх өөрчлөгдөх

Булчин чангарна, Бабинскийн эмгэг рефлекс илэрнэ


IV Оворго Үгүй Декортикаци болох Дельта долгион илэрнэ.

Цочмог вируст гепатитын үеийн элэгний дутагдалтай өвчтөний хүндийн зэргийг ухаангүйдлийг үнэлэх Глазгогийн шалгуураар үнэлнэ. Нүдээ нээх, асуултанд үгээр хариулах, хөдөлгөөн хийх байдлыг үндсэн шалгуур болгоно.

Глазгогийн оворго үнэлгээ: 3–8 оноо нь хүнд буюу оворго 3-р шат 9–12 оноо нь дунд буюу оворго 2-р шат 13–14 оноо нь оворго 1-р шат буюу хөнгөн зэргийн ухаангүйдэл 15 оноо нь ухаантай хэвийн байдлыг илэрхийлнэ

Нүдээ нээх байдал Өөрөө аяндаа нээх Зааврын дагуу нүдээ нээх Өвтгөхөд нүдээ нээх Өвтгөхөд нүдээ огт нээхгүй

Оноо4321

Асуултанд үгээр хариулах байдал Цаг орон зайн баримжаа зөв Удаан, ганц нэг үгээр хариулах Хариулт буруу (утгагүй) Тодорхойгүй бувтнах, яраглах Огт хариулахгүй

54321

Хөдөлгөөн хийх

Зааврын дагуу хөдөлгөөн хийх Өвтгөхөд хамгаалах хөдөлгөөн хийх Өвтгөхөд зугатах хөдөлгөөн хийх Өвтгөхөд гар хөлөө нугалах, атийх Өвтгөхөд гар хөлөө тэнийлгэх, гэдийх Өвтгөхөд огт хөдлөхгүй

654

321

6. Тавилан 1.Нас : 10 доош,40 дээш бол тавилан муу.

2.Энцефалопатийн : I шат-66% , III шат-42%, IV 18% нь амьдрах

6. Вируст гепатиттай жирэмсэн үе

Зорилго: Цочмог вируст гепатиттай жирэмсэн эхчүүдийн оношлогоо, эмчилгээг боловсронгуй болгож хүндрэл, эндэгдлийг бууруулахад оршино.

Тодорхойлолт Элгийг гэмтээгч вирусын цочмог халдварын øàëòãààíààð жирэмслэлтээс хамаарахгүйгээр арьс салст шарлах, элэг, дэлүү томрох болон ерөнхий хордлогын шинжүүдээр илрэх цочмог халдварт өвчнийг жирэмсэн үеийн вируст гепатит гэнэ. Цочмог вируст гепатитаар жирэмсэн эмэгтэй өвчилсөн тохиолдолд өвчний явц хүнд байхын зэрэгцээ жирэмсэн болон ураг нярайд таагүй нөлөө үзүүлдэг.

Шалтгаан А, В,С,Д,Е вирусТархвар судлал Халдварын эх уурхай

А,Е гепатитын үед цочмог халдвартай хүн В,С,Д гепатитын үед – В,С,Д гепатитын цочмог болон архаг

халдвартай хүнДамжих зам

А, Е гепатит - ахуйн замаар, өтгөн мөр-амаар В,С,Д гепатит – гэмтсэн арьс салст , бэлгийн зам, цус цусан

бүтээгдхүүн, эхээс хүүхдэд Ангилал Цочмог гепатитынхтай адил

Эмнэлзүйн онцлог

А гепатит жирэмсэнтэй хавсарсан үед шарлалтын өмнөх үе богино (1-2 долоо хоног , ховор

тохиолдолд 3 долоо хоног ), суулгах, томуу төст шинж, халуурах, ядарч сульдах

цочромтгой болох шинжүүд тод илэрнэ. Эмнэлзүйн шинж тэмдгийн хувьд жирэмсэн бус хүмүүсийнхтэй адил явагдана.

àрхагшихгүй, õалдвар нярайд дамжихгүй. В Гепатит

Æирэмсний эхний зургаан сард жирэмсэн бус хүмүүсийнхтэй адил явагдана.

Зовиураас:мэдрэл сульдалходоод гэдэс хямрал мөч өвдөхтомуу, томуу төст холимог хам шинжүүдээс 2-3 нь илэрсэн

Эрүүл мэндийн боловсрол олгож,зөвлөгөө өгнөШинж тэмдэг илэрвэл дахин ирэх

õарин жирэмсний 2 дахь хагасаас өвчин хүнд явцтай явагдах бөгөөд шарлалт болон хордлогын шинж аажмаар нэмэгдэж элэгний дутмагшилд орж болно. Үүнээс болж дутуу төрөлт, умайн цус алдалт, ургийн ус эрт гарах, төрөх хүч сулрах зэрэг хүндрэлүүд тохиолдоно.

Æирэмсний хордлоготой, хавсарсан өөр эмгэгтэй жирэмсэн эхэд цочмог гепатит хүнд хэлбэрээр явагддаг. Төрºëòийн үед ургийн гэмтсэн арьсаар, ураг орчмын шингэнээр бүтэх юмуу шингэн залгисны улмаас халдвар авч болно.

С Гепатит Æирэмсэн эхэд жирэмсэн бус үеийнхтэй адил явагдах ба

харин дутуу төрөх, жин багатай хүүхэд төрөх нь ажиглагддаг.

Д Гепатит Æирэмсэн эхэд хүнд явагдах ба вируст гепатитын явц хүнд

байх тусам жирэмсний болон төрөлтийн хүндрэл тохиолддог.

Е Гепатит Æирэмсэн эхэд ялангуяа жирэмсний 2-р хагаст онцгой хүнд

явагддаг Õамгийн аюултай хүндрэл нь умайгаас болон ходоод-

гэдэсний замаас цус алдах хамшинж юм. Ихэс цагаас эрт ховхрох, дутуу төрөх, зулбах, амьгүй хүүхэд

төрөх, ус эрт гарах зэрэг хүндрэлүүд тохиолдож, элэг бөөрний хамшинж, элэгний дутагдлаар эх энддэг.

Хүндрэл Âируст гепатитын талаас - гол хүндрэл нь элэгний дутагдал

Æирэмсний талаас - жирэмсний хордлого, зулбах, дутуу төрөх, ус эрт гарах

Òөрөх явцад - төрөх хүчний сулрал, ус эрт гарах, төрөх үед болон төрсний дараах их хэмжээний цус алдах

Óраг, нярайд - гипотрофи, гипокси, асфикси, дутуу төрөх, амьгүй төрөх, вирусээр халдварлагдах , элэг, дэлүү томрох

Хэрвээ жирэмсэн үед элэгний гэмтлийн шинж тэмдэг илэрвэл вирусын маркерийн шинжилгээ хийж цочмог гепатитыг тодруулах шаардлагатай.

Хоёр. Цочмог вируст гепатитын оношлогоо

1. Өвчтөний биеийн ерөнхий байдлыг үнэлэхдээ MNS-4621 эмчилгээ оношлогооны түгээмэл үйлдлийн стандартаар хийнэ.

Цочмог вируст гепатитийн эмнэлзүйн оношлогоо бүдүүвч-1

үгүй

тийм

үгүй

тийм үгүй

Тийм үгүй үгүй

тийм

тийм бол оношлоно

2.Лабораторийн

Цочмог гепатит болон элэгний дутагдалтай өвчтөнг шинжлэх

1-р шатлал 2-р шатлал 3-р шатлал

Ла

бо

ра

тор

ий

н

ши

нж

ил

гээ

Зайлшгүй хийх цусны ерөнхий

шинжилгээ шээсний ерөнхий

шинжилгээ:цөсний будагч бодис, уробилиноген, билирубин илэрнэ.

Нэмэлтээр хийх цусны биохимийн

шинжилгээ (элэгний үйлийн сорилууд, альбумин, кали)

Зайлшгүй хийх цусны дэлгэрэнгүй


шинжилгээ цусны биохимийн

шинжилгээ (чихэр, креатинин, элэгний үйлийн сорилууд, альбумин, кали тодорхойлох)

элэгний дутмагшил сэжигтэй бол протромбины хугацаа

вирусын маркер

Нэмэлтээр хийх цусны хийжилт

Зайлшгүй хийх цусны дэлгэрэнгүй

шинжилгээ шээсний ерөнхий шинжилгээ цусны биохимийн шинжилгээ

(чихэр, креатинин, элэгний үйлийн сорилууд, альбумин, кали тодорхойлох)

элэгний дутмагшил сэжигтэй бол протромбины хугацаа

вирусын маркер/дэлгэрэнгүй/ биеийн халуун <350С эсвэл

>380С бол цусны нян харах ба ургуулах

цусны хийжилт

Ба

гаж

ий

н ш

ин

жи

лгэ

э

Зайлшгүй Хэвлийн хэт авиан

шинжилгээ

Нэмэлтээр хийх цээжний рентген ЗЦБ

Зайлшгүй хийх хэвлийн хэт авиан

шинжилгээ цээжний рентген ЗЦБ жирэмсэн үед ургийн

зүрхний бичлэг

Нэмэлтээр хийх тархины КТ (тархины

гэмтэл, мэдрэлийн голомтот шинжтэй, нүдний угт хөхлөгийн хаван болон гавал доторх даралт ихдэлтийн шинжтэй бол)

Зайлшгүй хийх цээжний рентген ЗЦБ хэвлийн хэт авиан

шинжилгээ жирэмсэн үед ургийн зүрхний

бичлэг

Нэмэлтээр хийх тархины КТ (тархины гэмтэл,

мэдрэлийн голомтот шинжтэй, нүдний угт хөхлөгийн хаван болон гавал доторх даралт ихдэлтийн шинжтэй бол)

хэвлийн КТ

3.Вирусын маркерийн шинжилгээ:

Цочмог вируст гепатитын дан халдвар

Хүснэгт-3

Anti-HAV IgM

Гепатитын А вирусын эсрэг үүссэн М бүлгийн иммуноглобулин

+ - - - - -

HBsAg Гепатитын В вирусын гадаргуугийн эсрэгтөрөгч

- + + + - -

HBcIgM Гепатитын В вирусын эсрэг үүссэн М бүлгийн иммуноглобулин

- + + - - -

Anti-HCV-IgM

Гепатитын С вирусын эсрэг үүссэн М бүлгийн иммуноглобулин

- - - - + -

HDV-IgM

Гепатитын D вирусын эсрэг үүссэн М бүлгийн иммуноглобулин

- - + + - -

HEV IgM Гепатитын D вирусын эсрэг үүссэн М бүлгийн иммуноглобулин

- - - - - +

ОНОШ

Цо

чмог

А в

ир

уст

гепа

тит

Цо

чмог

В в

ир

уст

гепа

тит

Цо

чмог

Д в

ир

уст

гепа

титы

нС

о- х

ал

два

р

Цо

чмог

Д в

ир

уст

гепа

титы

н

супе

р ха

лд

вар

Цо

чмог

С в

ир

уст

гепа

тит

Цо

чмог

Е в

ир

уст

гепа

тит

Цочмог вируст гепатитын хавсарсан халдвар

Хүснэгт-4HAV-IgM + + + - +HBsAg + - + + +Anti-HbcIgM + - - - -Anti-HCV IgM + - + -Anti-HСV - - - +HEV IgM - - - -

ОНОШ

Цо

чмог

А,В

ви

рус

т

гепа

титы

н ха

всар

сан

Цо

чмог

А,С

ви

рус

т ге

пати

тын

хавс

арса

н

Арх

аг

В в

иру

ст

гепа

титы

н су

ури

н д

ээр

үүсс

эн Ц

очм

ог

А г

епа

тит

Арх

аг

В в

иру

ст

гепа

титы

н су

ури

н д

ээр

үүсс

эн ц

очм

ог

С г

епа

тит

Арх

аг

С

вир

уст

гепа

титы

н су

ури

н д

ээр

үүсс

эн ц

очм

ог

А г

епа

тит

Гурав. Эмчилгээний менежмент

А. Цочмог гепатитûн

Эмнэлгийн тусламжийн 1-р шатлалд



Хоол эмчилгээ: №5 хоногт 2800-3000ккал

илчлэг бүхий биеийн 1кг жинд уураг 1.5гр өөх тос 1.2гр нүүрс-ус 1.5гр ноогдохоор амин дэмээр баялаг жимс ногоо сүү цагаан идээ голлосон хялбар шингэх хоол

порцоор 5-6 удаа өгөх.

давс хоногт 10гр-аас ихгүй байна.

2.Дэглэм эмчилгээ: хэвтрийн болон эмнэлгийн дэглэм

3.Хордлого тайлах эмчилгээ: а.Хөнгөн, дунд хэлбэрийн үед амаар хоногт 1.5-3 хүртэлх л шингэн уулгана. Үүнд хярам, буцалсан ус, чихэртэй ус, жимсний шүүс, цай зэрэг усан суурьтай

1.I шатлалын эмчилгээ

2. Дархлаа зохицуулах эмчилгээ

Циклофероныг доорхи схемээр хэрэглэнэ. Эхний 5 өдөр 2 мл-ээр булчинд тариад 10 хоногийн завсарлагатай дахин 5 хоног тарих буюу эсвэл хоногт 0.6г –аар 1,2,4,6,8,11,14,17,20,23 дахь хоногт амаар уулгана. Давтан курс нь 2-3 долоо хоногийн дараа.

Витамин А – эсийн дархлааг сайжруулж, харшлын байдлыг дарангуйлна. 33000Ме нэгжээр өдөрт 3 удаа, 10-12

1.I,II шатлалын эмчилгээ 2. Дархлаа зохицуулах эмчилгээ3.Вирусын эсрэг эмчилгээ

цочмог В гепатитын шарлалтгүй хэлбэрийн үед

• интерферон –г 3-5 сая нэгжээр 48 цагийн зайтай булчинд 45 хоног тарьж хэрэглэнэ.

• эмчилгээний 4 дэх долоо хоногт HBeAg,HBsAg, HBV-DNA илрүүлэх шинжилгээ хийж үр дүнг хянана.

цочмог В гепатитын хүнд, нэн хүнд хэлбэрийн үед • ламивудин 100-

200мг/ хоногт гэсэн тунгаар 3 сар уулгаж хэрэглэнэ.

• Эмчилгээний эхний 7 хоногт HBeAg илрүүлэх шинжилгээг хийнэ.

шингэн байна.б.Хүнд хэлбэрийн үед хоногийн физиологийн хэрэгцээний шингэнийг 70-75%-р бууруулж судсаар сэлбэнэ. Судсаар 5%, 10%-ийн глюкоз, 0.9%-ийн натри хлорид, рингер, хэрэглэнэ

4 .Шинж тэмдгийн эмчилгээ

бөөлжилт ихтэй бол бөөлжилт намдаах эмийг бага тунгаар болгоомжтой хэрэглэнэ. үүнд церукал 0.5% уусмалаас 1-2 мл судсаар шингэлж аажим хийнэ.

үе мөчний болон хэвлийн баруун дээд талын үргэлжилсэн өвдөлт илэрсэн үед агчил тавиулах эм ношпа 0,04-р 3 удаа уулгах буюу тарьж хэрэглэж болно.

цөс орчмын өвдөлт ихтэй, арьс салстын шарлалт буурахгүй байвал цөс хөөх, шингэлэх эмүүд хэрэглэнэ. Үүнд: аллохол 1-2 ширхгээр өдөрт 2-3 удаа, магнийн сульфат судсаар шингэлж 2-10 мл хэрэглэнэ.

5.. Витамин эмчилгээ – Биеийн эсэргүүцлийг дээшлүүлэх зорилгоор Витамин С, Е, В,А -г ердийн тунгаар уулгана.

хоног уулгана.

Тимоген,Тималин,Т-активиныг ужиг явцтай, эмчилгээний явцад сэдэрсэн, дархлаа суларсан үед хэрэглэнэ.

цочмог С гепатитын үед

• интерферон -г 3-5 сая нэгжээр 48 цагийн зайтай булчинд 3 сар тарьж хэрэглэнэ.

• эмчилгээний эхний 4 дэх долоо хоногт HCV-RNA илрүүлэх шинжилгээг хийж үр дүнг хянана.

6. Элэг хамгаалах эмчилгээ - Карсил , силимарин, лив-52, эссенциале зэрэг эмүүдийг ердийн тунгаар уулгаж хэрэглэнэ7. Өвчний үе шатаас хамаарч дараагийн шатлалын эмнэлэгт шилжүүлэх

Б. Цочмог вируст гепатитын үеийн элэгний дутагдал

1.Хоол эмчилгээ: хоногт 1700 ккал илчлэгтэй хоол өгнө.

• хоолон дахь азотын агууламжийг 7г/хоногтоос ихгүй байхаар тохируулна. • амаар хооллох нь цусан дахь аммиакийг ихэсгэхгүй. • идэж чадахгүй байгаа нөхцөлд ходоодонд зонд тавьж хооллох нь ходоодонд шарх

үүсэхээс сэргийлэх талтай. 2.Дэглэм эмчилгээ: хэвтрийн дэглэм

• өвчтөний толгойг 30° орчим өндөр байлгана2. Амьсгал, цусны эргэлтийг тогтвортой байлгах нь суурь эмчилгээ болдог. 3. рО2 = 60-90 м.у.б. , рСО2= 25-60 м.у.б. байлгана.

4. Хоногийн шингэнийг физиологийн хэрэглээг 4:2:1 харьцаагаар тооцож 75 хувиар, криссталлойд шингэнээр сэлбэлт хийнэ.

• артерийн дундаж даралтыг 60мм/муб-с дээш ,• шээсний ялгаралтыг 1 мл/кг/цаг байлгах хэрэгтэй.

5. Бүдүүн гэдсэн дэх нянг устгах зорилгоор Лактулоза /10-30мл ,хүүхдэд 10-20 мл буюу өдөрт 2-4 удаа баас гарах

хүртэл тунг тохируулна/ Неомицин /1гр/кг/ эсвэл ампициллин /2 гр /хоногт/ уулгах эсвэл зондоор

хэрэглэнэ,метронидазолыг 100 мл-ээр судсаар хийнэ. 6. Цус бүлэгнэлтийг дэмжих зорилгоор : Цус бүлэгнэлтийн өөрчлөлттэй үед

Витамин К 10мг/хоногт - 3 хоног судсанд хийнэ (РТ уртасвал) Шинэ хөлдөөсөн сийвэн 20 мл/кг/удаа,хүүхдэд 10 мл/кг/удаа (аРТТ уртасвал

7 .Тархины хавангийн үед: Толгойг 30° өндөр байлгана Артерийн дундаж даралтыг 90 мм муб-с дээш байлгана

Маннитол 0.5-1.0 г/кг/хоногт (цусан дахь осмосыг 320-с дээш байлгаж болохгүй) Гавлын дотоод даралтыг хянана.

Элэгний дутагдлын 3-4-р шатанд гавлын дотоод даралт бууруулах гуурс тавьж болно.

Тархины перфузын даралтыг 50 мм.м.у.б-аас дээш байлгана.

8. Ходоодны шархлаа үүсэхээс сэргийлж: Н2 блокатор хүлээн авуурыг хориглогч / фамотидин/ эсвэл протоны шахуургыг

дарангуйлагч /омепрозал / эмүүдийг уулгах буюу тарина. 9.Хоёрдогч халдварын үед нян судлалын шинжилгээн дээр үндэслэн антибиотик хэрэглэнэ. Доорхи нөхцөлд нян судлалын шинжилгээ хүлээлгүйгээр өргөн хүрээний антибиотик болон мөөгөнцрийн эсрэг эмчилгээ хийнэ:

Давшингуй энцефалопати Системийн үрэвслийн хариу урвалын шинж тэмдгүүд илэрсэн үед

(халуун >38C эсвэл<36C; цагаан эсийн тоо >12,000 or <4000; зүрхний цохилтын тоо >90 минутанд)

Артерийн даралт тогтвортой бага байх10. Биед үүссэн аммоны нэгдлийг саармагжуулах зорилгоор

Орницител – 10-20 гр/хоногт хүнд үед 40 гр хүртэл тунгаар комын байдал бүрэн сайжиртал хэрэглэнэ.

11. Хүчилтөрөгч эмчилгээХүчилтөрөгчийн үүсгэвэр (доорх үүсгэвэрүүдийн аль нэг нь байх)

Эмнэлгийн төвийн хүчилтөрөгчийн нэгдсэн систем (3-р шатлал) Хүчилтөрөгчийн ган бортого (70, 40, 10, 5, 3 литрийн багтаамжтай, гаргах

хавхлагийн хамт) (1, 2 ба 3-р шатлал) Хүчилтөрөгчийн дэр буюу уут (1, 2 ба 3-р шатлал) Хүчилтөрөгчийн өтгөрүүлэгч (1, 2 ба 3-р шатлал)

Хүчилтөрөгч эмчилгээний аргачлал1. Өвчтөнд хамрын гуурс, нүүрний жирийн хошуувчаар эмчилгээний үр дүнгээс

хамаарч 1 минутанд 6 литр хүртэл урсгалаар хүчилтөрөгч өгч эхэлнэ.2. Шаардлагатай үр дүнд хүрэхэд 1 минутанд 6 литрээс илүү хүчилтөрөгчийн

урсгал хэрэгтэй бол Вентурийн болон нөөц ууттай, хавхлагатай нүүрний хошуувчаар хүчилтөрөгчийн урсгалыг 15 литр, хүчилтөрөгчийн өтгөрлийг 100% хүртэл нэмэгдүүлж өгч болно.

Зүрх судасны талаас : Шингэний баланс ба хүчилтөрөгчийн хангамж, цус эргэлтийг тогтвортой байлгана. Ультрафильтрацын тусламжтайгаар шингэний ачааллыг зохицуулна.

Судасны хана тэлэгдсэнээс артерûн даралт буурсан үед допамин 3-5 мкг/кг/мин добутамин хэрэглэнэ.

Амьсгалын системийн талаас: Комын 3-4-р шатанд интубац тавьж амьсгал удирдана.

Тайвшруулах шаардлагатай бол медазолам 0.1-0.3 мг/кг судсаар, пропофол 2-2.5 мг/кг хэрэглэнэ. Интубацгүй өвчтөнд тайвшруулах эмчилгээ хэрэглэхгүй. Бөөрний талаас:

Гиповолемийг арилгах, плазмофарез, гемофильтрац хийх нь тархины хаванг багасгана.

В.Вируст гепатиттай жирэмсэн

1. Үндсэн эмчилгээ цочмог гепатит болон элэгний дутагдлын үеийн эмчилгээтэй адил

2. Жирэмсэн үеийн өвөрмөц эмчилгээ:

А. Эхсийн цусан хангамжийг сайжруулах, ураг бүтэхээс сэргийлэх, дутуу төрөхөөс сэргийлэх зорилгоор умайн булчинг сулруулах эмчилгээ хийнэ. Үүнд: эуфиллин 2,4%-10 мл глюкозтой, 4% бикарбонат натри дуслаар хийнэ. Сигатин 2% - 2 мл, пирацетам 5 -10 мл судсаар физиологийн уусмалаар шингэлж 5-10 удаа хийнэ.

Б.Дутуу төрөх аюул заналхийлсэн үед дюфастон 10-20 мг –аар уулгах, эсвэл Гинипрал 5мг-аар уулгах, эсвэл дуслаар

тарих, Партусистен 5 мг-аар уулгана. эсвэл прогестрон өдөрт 10-20 мг 8-10 хоног хэрэглэнэ. Прогестрон нь умайн

цочролыг бууруулахаас гадна элэгний нөхөн төлжих процессыг сайжруулж, цусан хангамжийг нэмэгдүүлнэ.

умайн булчинг сулруулах зорилгоор 25% магнийн сульфат 5-10 мл, Витамин Е 1 мл-ээр булчинд 6-8 хоног тарьж хэрэглэнэ. Мөн ношпа 0,04%-2 мл булчинд тарих буюу 0,04 г-аар өдөрт 3 удаа уулгаж хэрэглэнэ. В.Төрөлтийн үед төрөх хүчний сулрал болохоос сэргийлнэ.

Төрөх хүчний сулрал болох эхний шинж мэдэгдмэгц стимуляц хийх ба үүний тулд окситоцин бага тунгаас нь эхлэн дуслаар хийнэ.

Г.Төрөлтийг удирдах болон төрсний дараах эрт үед цус алдахаас сэргийлэх нь маш чухал.

умайн агшилтыг сайжруулж төрөлтийг хурдан дуусгах хэрэгтэй. метилэргометринийг 1 мл-ийг физиологийн уусмалаар шингэлж хүүхдийн толгой

цухуйх үед судсаар хийнэ.

Д.Цочмог вируст гепатиттай жирэмсэн эхийг төрөх замаар төрүүлэх ба зөвхөн эх барихын заалтаар л кесарев хагалгаа болон төрөлтийг үтрээгээр хагалгаа хийж явуулна.

Е.Төрлөгийн явцад нярай хүүхдэд хийх асаргаа сувилгааг / салиа соруулах, хаг цэвэрлэх , бусад/ хянамгай, гэмтэл учруулахгүй хийнэ. Эхийн хөхний товч хагарахаас сэргийлнэ.

Шарлах хам шинж Дунд хєнгєн хэлбэр

Эрүүл мэндийн боловсрол олгож, зөвлөгөө өгнө 1.Шарлах хам шинж Хїнд хэлбэр2.Цочмог вируст гепатит

2,3-р шатлалд удирдамжын дагуу эмчилнэ.

Эдгэрсэн үү?

1-р шатлалд удирдамжын дагууЭМС-

Нэмэлт шинжилгээг бїрдїїлж, нарийн мэргэжлийн эмч нар, зөвлөх эмчээс зөвлөгөө авах буюу 2-р шатлалын эмнэлэг нь дээд шатлалын эмнэлэг рүү шилжүүлнэ.Цочмог гепатитаар өвчилсний дараа 3-6 сарын турш хянана. Сард 1 удаа үзлэг хийж, элэгний үйл ажиллагааны сорилоор хянана. А гепатит 3 сард, В,С,Д 1-2 удаа жилд, гепатитаар өвчлөгсдийг байнга хянана. Мэргэжлийн эмчийн зєвлєгєєг авах буюу 2,3-р шатлалын эмнэлэгт илгээнэ.Нэн хүнд буюу элэгний дутагдалтай євчтєнг ЭМС-ын 319 тоот тушаалын дагуу тээвэрлэнэ.

Цочмог вируст гепатитийн эмнэлзүйн хяналтын алгоритм №1

үгүй үгүй

тийм тийм

үгүй

үгүй тийм

Дөрөв .Тээвэрлэлт:

Элэгний дутагдалтай өвчтөнг тээвэрлэхийг хориглоно. Шаардлагатай үед зөвхөн доорхи нөхцлийг бүрэн хангасан үед зөвлөх эмчийн зөвлөснөөр тээвэрлэнэ.

байнгын хүчилтөрөгчтэй байх /шаардлагатай бол интубацтай байх/ найдвартай судсанд гуурстай байх амин үзүүлэлтүүдийг хянах боломжтой байх цусны сахарыг хянах шаардлагатай үед сэхээн амьдруулалт хийх боломжтой байх 1 цаг тээвэрлэхэд комын байдал 1 баллаар гүнзгийрдэг гэдгийг сана

Тав .Урьдчилан сэргийлэлт: А, Е гепатитын тухайд хувийн ариун цэврийг сахих, гараа тогтмол угаах

явдал юм. В, С, Д гепатитын тухайд хэрэггүй хатгалтаас зайлс хийх нярайн гепатитаас сэргийлэх зорилгоор вакцин ба өвөрмөц

иммуноглобулиныг төрснөөс хойш 24 цагийн дотор хамт хийнэ. В вируст гепатитын эсрэг вакциныг төрмөгц 24 цагийн дотор 0,65 мл-ээр

тарих ба 1,5 сартай, 6 сартайд давтан хийнэ. Иммуноглобулиныг нярайн биеийн кг жинд 0,13-0,5 мг оногдохоор бодож тарих ба 2 дахь тунг сарын дараа хийнэ.

сайн дурын вакцинд хамрагдах

Эрүүл мэндийн сайдын ....... оны ... сарын.....өдрийн .......тоот тушаалын

хоёрдугаар хавсралт

Архаг “В” вируст гепатитын эмнэлзүй,оношлогоо, эмчилгээний удирдамж

Үндэслэл:

В вирусын гепатитын халдвар нь дэлхийд түгээмэл тархсан. ДЭМБ-ын мэдээгээр дэлхийн хүн амын гуравны нэг нь В вирусээр халдварлагдсан, эдгээрийн 350 сая нь архаг хэлбэрт шилжиж, 15-17 сая нь гепатитын Д вирусээр давхар халдварлагдсан. Жил бүр 1 сая орчим хүн гепатитын В вирусын шалтгаант элэгний эмгэгээр (52 мянга нь цочмог гепатитаар, 470 мянга нь цирроз, элэгний хорт хавдар) нас барж, хурц халдвар авсан 4 сая орчим тохиолдол бүртгэгдэж байна. В вирусын цочмог гепатитаар өвдсөн хүмүүсийн 3-10% нь архагшдаг. ( ДЭМБ )

Түүвэр судалгаагаар Монголд хүн амын 15-20% нь В вирус тээгч, архаг гепатиттай өвчтөний 30,2-60,7% В вирусын халдвартай байна ДЭМБ-ын шинжээчдийн үнэлгээгээр улс орнууд нь гепатитын В вирусын халдварын тархалтаар 3 зэрэгт хуваагддаг. Манай орны хувьд халдвар ихтэй улс орны нэгд тооцогддог.

Манай улс 1991 оноос шинэ төрсөн хүүхэд бүрийг В вируст гепатитаас сэргийлэх вакцинаар дархлаажуулж, хамралтыг 98%-д хүргэж улмаар ВВГ-ын өвчлөл дархлаажуулалтын өмнөх үетэй харьцуулахад 3.4 дахин буурсан үзүүлэлттэй байгаа боловч 1990 оноос өмнө төрсөн хүн ам ялангуяа цус цусан бүтээгдэхүүнтэй харьцан ажилладаг эмч, эмнэлгийн ажиллагсадын дунд өвчлөл өндөр байна. 2007 онд мэс заслын эмч , сувилагч, лабораторийн техникийн ажилтан, эх барих эмэгтэйчүүдийн эмч, эх баригч зэрэг биологийн материалтай шууд харьцан ажилладаг, энэ мэргэжлээрээ 10 ба түүнээс дээш жил ажилласан эмнэлгийн ажилчдын дунд хийсэн судалгаагаар нийт ажилчдын 86.7% нь HBsAg эерэг, 60% нь HCV эерэг буюу В,С вируст гепатитын халдвар авсан болох нь тогтоогдсон.

Одоогоор уг вирусын 9 генотип нээгдээд байгаа бөгөөд бүс нутгийн болон угсаатны бүлгээс шалтгаалан тархалт нь харилцан адилгүй бөгөөд В генотип нь хоруу чанар багатай, удаан явцтай бол С генотип нь хоруу чанар өндөртэй, давшингуй хэлбэрийн архаг элэгний эмгэг үүсгэдэг, А ба В генотип интерферон эмчилгээнд үр дүн өндөртэй. (Ивашкин В,Т, 2006) Манай улсын В вирусын халдвартай хүн амын дунд D генотип -90%, C генотип -10% эзэлж байна.

( Ж. Оюунбилэг 1998, Б. Цацралт Од 2005)

ГВВ-ийн халдвартай хүмүүсийн 30%-д 15-30 жилийн дотор элэгний хатуурал, элэгний өмөн үүсдэг. Харин архи, спиртлэг ундааг хэтрүүлэн хэрэглэх, төмөр илүүдэлтэй байх, мөн элэг гэмтээгч эмийн нөлөө байгаа бол энэ хугацаа 8-10 жил болтол богиносдог.

Зорилго: Архаг вируст гепатитыг эрт оношилж, шатлалын дагуу эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг цаг алдалгүй үзүүлэх

Нэг. Архаг В вируст гепатитын халдваруудТодорхойлолт Элэг гэмтээгч В вирусээр үүсгэгдээд сайжралгүй 6 сараас дээш

хугацаанд үргэлжилж буй элэгний үрэвсэлт өвчнийг архаг В вируст гепатит гэнэ.

Шалтгаан, үүсгэгч Үүсгэгч нь Hepadnaviriadae овгийн вирус, 42 нм голчтой, 3200 хос гинжийн ДНХ- ийн цагираг геномоос тогтсон, 27 нанометр нуклеокапсид, бөөмөндөө HBcAg, HBeAg, гадаргуудаа HBsAg-ийг агуулан, липопротейноор бүрхэгдсэн байдаг.

Тархвар судлал Халдварын эх уурхай: Цочмог ба архаг гепатитын В вируст өвчтэй хүн Гепатитын В вирус тээгч

Халдвар дамжих зам, нөлөөлөх хүчин зүйл: Параэнтераль зам Бэлгийн замаар

Эхээс урагт: HBeAg эерэг байх тохиолдолд эхээс урагт халдвар дамжих эрсдэл өндөр байх бөгөөд хүүхэд төрөх явцад халдварлагдана.

Альтернатив дамжуулалт: шүдний сойз, сахлын хутга, шивээс зэргээс халдварлана

Ангилал 1. HBeAg илэрлээр HBeAg (+)эерэг HBeAg (-)сөрөг

2. Идэвхжлийн зэргээр (АЛАТ-аар) Бага - хэвийн хэмжээнээс 3 дахин ихэссэн Дунд -хэвийн хэмжээнээс 3-10 дахин ихэссэн Өндөр -хэвийн хэмжээнээс 10 дээш дахин ихэссэн

3. Үе шат ( эд эсийн шинжилгээгээр ) Фиброзгүй Үүдэн гурвал орчим бага зэрэг фиброзтой Дунд зэргийн фиброз үүдэн гурвалаас гарсан таславчинд Их хэмжээний фиброз

Оношийн шалгуур Архаг В вируст гепатит : HBsAg ийлдсэнд 6 сараас дээш хугацаагаар

тодорхойлогдох ийлдсэнд HBV DNA >20,000 IU/ml (105 копий/мл) эсвэл

HBeAg сөрөг архаг В вируст гепатитын үед HBV DNA 2000-20000 IU/ml (104-105 копий/мл)хүртэл хэмжээгээр тодорхойлогдох

АЛАТ/АСАТ ийн хэмжээ байнга өндөр байх буюу үе үе ихсэх

эд эсийн шинжилгээгээр элэгний эд эсийн дунд, хүнд хэлбэрийн үхжилт үрэвсэл илрэх

HBsAg идэвхигүй тээгч: HBsAg цусанд 6 сараас дээш хугацаагаар

тодорхойлогдох HBeAg сөрөг, anti-HB эерэг байх ийлдсэнд HBV DNA <2000 IU/ml байх АЛАТ/АСАТ байнга хэвийн хэмжээнд байх эд эсийн шинжилгээгээр элэгний үхжилт үрэвсэл

илрээгүйГепатитын В вирусын халдвараар эдгэрсэн тохиолдол:

Цочмог болон архаг В вируст гепатитаар өвдсөн өгүүлэмжтэй боловч цусанд anti-HBc±, anti-HBs

тодорхойлогдох HBsAg сөрөг байх HBV DNA илрээгүй АЛАТ/АСАТ хэвийн байх

Архаг В вируст гепатитын сэдрэл: трансаминазын идэвхижил нормын дээд хэмжээнээс 10

дахин ихсэх эсвэл анхны шинжилгээнээс 2 дахин өндөрсөх

Архаг В вируст гепатитын идэвхижил: HВsAg идэвхигүй тээгч, гепатитын В вирусын халдвараар

өвчлөгсдийн элэгний эд эсийн үхжилт үрэвсэл дахин идэвхижихийг хэлнэ.

H B eAg клиренс: HBeAg(+) эерэг хүмүүст уг эсрэгтөрөгч тодорхойлогдохгүй

болохыг хэлнэ.H B eAg сероконверси:

HBeAg(+) эерэг, anti-HBe(-) сөрөг байсан хүмүүст HBeAg(-) сөрөг болж anti-HBe(+) эерэг болохыг хэлнэ.

H B eAg реверси: HBeAg(-) сөрөг болж anti-HBe(+) эерэг болсон хүмүүст

HBeAg дахин илэрч эхлэхийг хэлнэ

Эмнэл зүй

Өвчний эхлэл үе болон өвчин намжмал явцтай үед эмнэлзүйд онцлог шинж илрэхгүй. Эмнэлзүй нь дараах хам шинжүүдээр илэрнэ.

мэдрэл сульдлын шинж - ядрах, сульдах, цоцромтгой болох, нойр өөрчлөгдөх

биж шинж - бөөлжис цутгах, хоолонд дургүй болох, аюулхайд эвгүй оргих, хэхрэх, гэдэс дүүрэх, өтгөн шингэрэх, гулгих

цусархаг шинж - буйл хамраас цус гарах, арьсанд цус харвах, цусан толбо үүсэх

шарлалт - арьс салст шарлах, шээсний өнгө өтгөн шар болох, өтгөний өнгө цайх,

элэгний бага шинж - хэл улаан болох, алга улайх, судасны одлог тууралт нүүр гар цээжинд гарах, үс унах, геникомасти, сарын тэмдэг өөрчлөгдөх

дархлаа үрэвслийн шинж - халуурах, үе мөчөөр өвдөх, булчирхай дэлүү томрох

цөс зогсонгошилийн шинж - арьс загатнах, шарлах, нөсөөжих

дэлүү идэвхжих (гиперспленизм) хам шинж - цусны улаан эс, цагаан эс, ялтаст эсийн тоо багасах үед дэлүү томрох

Хоёр. Архаг В вируст гепатитын оношлогоо




өвчний түүх : Шарлалтын өмнөх үеийг тодруулна.

бодит үзлэг: шарлалт, элэгний бага шинж, цусархаг хам шинж, элэг дэлүүний байдал

цусны ерөнхий шинжилгээ шээсний ерөнхий

шинжилгээ: цөсний будагч бодис, уробилиноген, билирубин илэрүүлэх.

вирусын маркерийн түргэвчилсэн тест

цусны болон ийлдсийн сорьцыг авч дээд шатлалын эмнэлэг рүү илгээнэ.

хэвлийн хэт авиан шинжилгээ (Хэвлийн хэт авиан их эмчтэй тохиолдолд)

өвчний түүх бодит үзлэг вирусын маркерийн

шинжилгээ: HВsAg илрүүлэх

биохимийн шинжилгээ

цус бүлэгнэлтийн үзүүлэлтүүд

хавдрын маркер - AFP

хэвлийн хэт авиан шинжилгээ болон КТ шинжилгээ

улаан хоолой, ходоод дурандах

өвчний түүх бодит үзлэг биохимийн шинжилгээ цус бүлэгнэлтийн үзүүлэлтүүд хавдрын маркер - AFP вирусын маркерийн

шинжилгээ: Ийлдсэнд: HВsAg, Anti-

HBc Ig M, anti-HBc, HBeAg

ПГУ - н шинжилгээгээр: HBV DNA (тооны болоод чанарын)

генотип тодорхойлох хэвлийн хэт авиан шинжилгээ

болон КТ шинжилгээ улаан хоолой, ходоод уян

дуран элэгний эдийн биопсийн

шинжилгээ

Гурав . Архаг В вируст гепатитын эмчилгээний менежментЭмнэлгийн тусламжийн 1-р шатлалд

Эмнэлгийн тусламжийн 2-р шатлалд/


идэвхтэй хяналт вирусын бус элэгний

үйл ажиллагааг сайжруулах эмчилгээ

өвчний үе шатаас хамаарч дараагийн шатлалын эмнэлэгт

вирусын бус элэгний үйл ажиллагааг сайжруулах эмчилгээ

дархлаа зүгшрүүлэх эмчилгээ

шинж тэмдэгийн эмчилгээ өвчний үе шатаас

хамаарч дараагийн

1.2 –р шатлал эмчилгээ гепатитын В вирусын эсрэг

интерферон, нуклеозид аналоги эмчилгээ

сайн дурын вакцин – ХӨСҮТ

шилжүүлэх шатлалын эмнэлэгт шилжүүлэх

1. Архаг В вируст гепатитын вирусын эсрэг эмчилгээ

Вирусын эсрэг эмчилгээ хийх заалт:

HBeAg HBVDNA АЛАТ Эмчилгээний төлөвлөгөө

+ >20000 IU/ml ≤2 дахин Элэгний эд эсийн шинжилгээнд хүнд болон дунд зэргийн үрэвсэлт өөрчлөлт илэрвэл вирусын эсрэг эмчилгээ

+ >20000 IU/ml >2 дахин Интерферон 16 долоо хоногПегинтерферон альфа 2 - 48 долоо хоногЛамивудин /адефовир/ энтеркавир/ тенофавирыг дор хаяж нэг жил, HBeAg сероконверси болсоны дараа дор хаяж 6 сар

- >20000 IU/ml >2 дахин Интерферон, пегинтерферон - 1 жилламивудин/адефовир/ энтеркавир/ тенофавирыг >1

- >2000 IU/ml 1-2 дахин Элэгний эд эсийн шинжилгээнд хүнд болон дунд зэргийн үхжилт үрэвсэлт өөрчлөлт илэрвэл вирусын эсрэг эмчилгээ

А. ИнтерферонЭмчилгээний зорилго:

1. Вирусыг устгах2. Гепатитын В вирусын репликацийг зогсоох3. Хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх4. Элэгний хатуурлаас урьдчилан сэргийлэх5. Элэгний үрэвсэл намжаах

Заалт HBeAg (±) HBV DNA(+) АЛАТ ферментийн идэвх ихэссэн эмчилгээ хийлгэх хүсэлтэй, өөрөө зөвшөөрсөн насны хувьд залуу хэвийн жинтэй хавсарсан өвчингүй цусны ерөнхий шинжилгээний үзүүлэлтүүд хэвийн сэтгэцийн эмгэггүй архи хэрэглэдэггүй буюу сүүлийн 6 сард огт хэрэглээгүй

Эсрэг заалт ХВВ- ийн улмаас элэгний хатуурлын ээнэгшил алдагдсан бөөр, элэг, зүрх болон бусад эрхтэн шилжүүлэн суулгасан аутоиммуны өвчин, хорт хавдар, мансуурах дон зэрэг өвчнүүд

хавсарсан дагнасан болон хавсарсан эмчилгээний аль алинд нь эсрэг

заалт бүхий өвчнүүдтэй ялтас эс 50 000-аас доош, цагаан эс 1500/мкл-ээс бага сэтгэл гутралын хүнд илрэлтэй жирэмсэн нярай болон 3-аас доош насны хүүхдэд хэрэглэхийг цээрлэнэ бөөрний дутагдалтай

Гаж нөлөө томуу төст шинж- халуурах, бүх бие, үе мөч, булчин өвдөх тариа хийсэн газар арьс улайж, загатнах дотор муухайрч бөөлжис цутгах, бөөлжих сэтгэл санаа өөрчлөгдөн сэтгэл хямрах, уур уцаартай болох сэтгэл гутрах, заримдаа амиа хорлохыг завдах хурц солиорол илрэх үс унах турах цусны улаан, цагаан, ялтас эсүүд цөөрөх

Интерферон эмчилгээний дараа гарах үр дүнг тооцох:

Вирусын хариу урвал- НBV DNA-н титр тодорхойлогдохгүй түвшинд хүртэл буурах. Үүнд 3 ойлголт байна. 1. Хариу үйлдэлийн илрэлгүй - хариу урвал үл үзүүлэгч буюу вирусын хувийн жин эмчилгээнд өөрчлөгдөхгүй. 2. Сэдрэгч - Сэдрэгч буюу эмчилгээний үед вирусын хувийн жин буураад эмчилгээ дууссаны дараа хувийн жин дахин ихсэх. 3. Удаан, тогтвортой хариу урвал - тогтвортой хариу үзүүлэгч буюу эмчилгээ дууссанаас 6 сарын дараа вирусын хувийн жин тогтвортой бага байх.

Шинжилгээний хяналт

Эхлэл үед: цусны ерөнхий шинжилгээ: гемоглобин, лейкоцит, нейтрофил,

тромбоцит биохимийн шинжилгээ: АЛАТ, АСАТ, билирубин, альбумин,

сахар HBsAg, HBeAg, anti-HBe, HBV DNA гистологийн шинжилгээ

Сар бүр: цусны ерөнхий шинжилгээ: гемоглобин, лейкоцит, нейтрофил,


сахар3 сар бүр:

HBeAg, anti-HBe, HBV DNA бамбай булчирхайны үйл ажиллагааны гормонууд

Эмчилгээ дууссаны дараах 1,3,6 сар болон эмчилгээ дуусах үед: цусны ерөнхий шинжилгээ: гемоглобин, лейкоцит, нейтрофил,


сахар HBeAg, anti-HBe, HBVDNA бамбай булчирхайны үйл ажиллагааны гормонууд

Эмчилгээ дууссаны дараах 12-оос 18 сард: HBsAg, HBeAg, anti-HBe, HBV DNA гистологийн шинжилгээ

Б. Нуклеозид аналогууд:Ламивудин Бөөрний үйл ажиллагаа хэвийн ХДХВ-ийн халдваргүй

насанд хүрэгчдэд 100 мг/хоногтХүүхдэд 3 мг/кг/хоногт хэрэглэх ба хоногийн дээд тун 100 мг/хоногтХДХВ-ийн халдвартай үед 150 мг-аар өдөрт 2 удаа

амаар ууж хэрэглэнэ

Адефовир Бөөрний үйл ажиллагаа хэвийн насанд хүрэгчдэд 10 мг-аар өдөрт


Энтекавир Бөөрний үйл ажиллагаа хэвийн урьд нь ламивудин эмчилгээ хийлгэж байгаагүй насанд хүрэгчдэд 0.5 мг-аар хоногт, ламивудинд тэсвэртэй үед 1.0 мг-ийг хоногт


Телвудин Бөөрний үйл ажиллагаа хэвийн насанд хүрэгчдэд 600 мг-ийг хоногт


Тенофовир Бөөрний үйл ажиллагаа хэвийн насанд хүрэгчдэд 300 мг-ийг хоногт


ХВВ ламивудинд тэсвэртэй бол өвчтөнүүдэд адефовир нэмж өгнө. Эсвэл энтекавир (1мг/хо) болгон шилжүүлнэ. Мөн ламивудин дээр энтекавир болон телбивудин нэмж өгнө.

ХВВ телвудинд тэсвэртэй болсон үед адефовир нэмж өгнө. Вирусын эсрэг уух эмүүдэд тэсвэртэй бол интерферон суурилсан эмчилгээг

хийнэ.

Вирусын эсрэг нуклеозидуудыг эмчилгээнд хэрэглэх үед шинжилгээг хянах:

Эхлэл үед

цусны ерөнхий шинжилгээ: гемоглобин, лейкоцит, нейтрофил, тромбоцит

биохимийн шинжилгээ: АЛАТ, АСАТ, билирубин, альбумин, сахар вирусын: HBsAg, HBeAg, anti-HBe, HBV DNA гистологийн шинжилгээ

1 сарын дараа HBV DNA биохимийн шинжилгээ: АЛАТ, АСАТ, билирубин, альбумин, сахар

3 сарын дараа

HBeAg, anti-HBe, HBVDNA цусны ерөнхий шинжилгээ: гемоглобин, лейкоцит, нейтрофил,

тромбоцит биохимийн шинжилгээ: АЛАТ, АСАТ, билирубин, альбумин, сахар ийлдсэнд креатинин (адефовир, тенофовир хэрэглэж байгаа үед)

Эмчилгээ дууссаны дараах 3, 6, 12 сар болон эмчилгээ дуусах үед

HBeAg, anti-HBe, HBV DNA цусны ерөнхий шинжилгээ: гемоглобин, лейкоцит, нейтрофил,

тромбоцит биохимийн шинжилгээ: АЛАТ, АСАТ, билирубин, альбумин, сахар гистологийн шинжилгээ

В. Вирусын эсрэг эмчилгээний үргэлжлэх хугацаа болон эдгэрэлтийг тогтоох

Эмчилгээ үргэлжлэх хугацаа

a) HBeAg эерэг архаг В гепатиттай өвчтөнд HBeAg сероконверси болж ийлдсэнд HBV DNA илрэхгүй болтол эмчилгээг үргэлжлүүлнэ, anti-HBe үүссэний дараа эмчилгээг дор хаяж 6 сар үргэлжлүүлнэ.

b) HBeAg сөрөг архаг В гепатиттай өвчтөнд HBsAg клиренс болтол эмчилгээг үргэлжлүүлнэ.

Эмчилгээг зогсоох HBeAg(+) өвчтөнд наад зах нь 6 сарын зайтай авсан 2 шинжилгээнд HBV DNA сөрөг болж, HВeAg мөн сөрөгжсөн (анти-НВе) үүссэн

тохиолдолд HBeAg(-) В гепатитын тухайд эмчилгээг хир удаан үргэлжлүүлэх мөн

хэзээ зогсоож болох нь тодорхой бус хэдий ч 6 сарын зайтай авсан 3 удаагийн шинжилгээнд HBV DNA сөрөг болсон үед

Вируст гепатит “В” эдгэрэлт

Урьд нь цочмог болон архаг вируст гепатит В-ээр өвчилсөн асуумжтай эсвэл anti-HBc, anti-HBs илэрсэн

HBsAg сөрөг HBV DNA ийлдсэнд тодорхойлогдохгүй АЛАТ-ын хэмжээ хэвийн

Вирусын эсрэг эмчилгээ хийгээгүй өвчтөнүүдийг хянах

(HBeAg(+) HBVDNA>20000 IU/ml , АЛАТ хэвийн) АЛАТ-ыг 3-6 сар тутам хянах, ихсэх хандлагатай бол хяналтын

хугацааг ойртуулна. Хэрэв АЛАТ нормын дээд хэмжээнээс 1-2 дахин их байвал 1-3 сар

тутам давтах АЛАТ нормын дээд хэмжээнд эсвэл бага зэрэг их 40-өөс дээш насны

хүмүүст элэгний эд эсийн шинжилгээ хийнэ. Эд эсийн шинжилгээгээр дунд, хүнд хэлбэрийн үхжилт үрэвсэл илэрвэл вирусын эсрэг эмчилгээний асуудал дэвшүүлж тавина.

АЛАТ 3-6 сарын турш нормын дээд хэмжээнээс 2 дахин ба түүнээс их HВeAg эерэг, HBVDNA>20000 IU/ml байвал элэгний эд эсийн шинжилгээ хийж вирусын эсрэг эмчилгээний төлөвлөгөө боловсруулна.

Элэгний хорт хавдар үүсэх эрсдэл бүхий бүлэгт скрининг шинжилгээ хийнэ.

HBsAg идэвхигүй тээгчийг хянах

АЛАТ-ыг 1 жилийн турш 3 сар тутам хянана. Хэрэв хэвийн байвал 6-12 сар тутам давтана.

АЛАТ нормын дээд хязгаараас 1-2 дахин нэмэгдсэн хэмжээнд хэлбэлзвэл HBV DNA тодорхойлох, элэгний эмгэг үүсэх бусад шалтгааныг үгүйсгэнэ. Хэрэв давтан шинжилгээгээр дунд, хүнд хэлбэрийн үхжилт үрэвсэл илэрвэл вирусын эсрэг эмчилгээний төлөвлөгөө боловсруулна.

Элэгний хорт хавдар үүсэх эрсдэл бүхий бүлэгт скрининг шинжилгээ хийнэ.

Г. Гаж нөлөөний эсрэг эмчилгээ

Томуу төст шинж Шинж тэмдгийн эмчилгээ хийнэТариа хийсэн газар арьс улайж, загатнах Хөнгөн үед гистамины эсрэг бэлдмэл хэрэглэнэ,

зэрэг хэт мэдрэгших урвàл илэрвэл хүнд үед эмчилгээг зогсооноДотор муухайрч бөөлжис цутгах, бөөлжих

Шинж тэмдгийн эмчилгээ хийнэ

Сэтгэл санаа өөрчлөгдөн сэтгэл хямрах, уур уцаартай болох

Сэтгэцийн эмчийн зөвлөгөөний дагуу эмчилгээг хийнэ

Сэтгэл гутрах, заримдаа амиа хорлохыг завдах


Хурц солиорол илрэх Сэтгэцийн эмчийн зөвлөгөөний дагуу эмчилгээг хийнэ

Үс унах Шинж тэмдгийн эмчилгээ хийнэЦусны улаан, цагаан, ялтас эсүүд цөөрөх

Цагаан эсийн тоо буурсан үед: насанд хүрэгчдэд 0,02 гр-аар хоногт 3-4 удаа уулгана, хүүхдэд 6 хүртлэх насанд 0,01 гр, 7 хүртлэх насанд 0,04 гр, 7-оос дээш насанд 0,06 гр тус бүр хоногт хэрэглэнэ.Улаан эсийн тоо буурсан үед /Hb<6.5 гр/л/ үед шаардлага гарвал цус сэлбэх эмчилгээ хийнэ.

2. Вирусын бус элэгний үйл ажиллагааг сайжруулах эмчилгээ

Элэг хамгаалах эмүүд

Канема 0,25 гр 1-2 ширхэгээр өдөрт 3 удаа 1 сар Эссенциале тариагаар 5 мл-ээр өдөрт 1 удаа 10 хоногЛеволинфорте 1-2 ширхэгээр 2-3 удаа 3 сар амаар уух Хепахол 1-2 ширхэгээр өдөрт 2 удааНео-Минофаген 20-40 мл-ээр өдөрт 1 удаа судсаар тарихСилимарин 35 мг 1 ширхэгээр өдөрт 3 удаа амаар уух

Цөс хөөх Урсофалк 0,25 гр 15мг/кг/хоногт бодож 15-30 хоног оройд уулганаАллохол 1-2 шахмалаар өдөрт 3-4 удаа амаар уух

Антиоксидантууд Витамин Е 50-100 мг-аар өдөрт 2 удаа 1-2 сарРибоксин 1-2 ширхэгээр өдөрт 3 удаа 1,5-3 сар

3. Дархлаа зүгшрүүлэх эмчилгээ

ЦиклоферонТариагаар 12,5% 2-4 мл уусмалыг өдөрт нэг удаа 1,3,5 дахь өдрүүдэд булчинд тарина. Уухаар 10-15мг/кг/хоногт 1,3,5 дахь хоногуудад уулгана. Давтан курс нь

HBsAg (+)HBeAg(+)

AЛАТ =1-2ЧULNHBV DNA =2000 -20000 IU/ml

Элэгний биопсиинтерферон

3 сар тутам AЛАТ,HBV DNA, элэгний биопси, интерферон

3 сар тутам 3 удаа тогтвортой бол 6-12 сар тутам хяналт

AЛАТ >2ЧULNHBV DNA >20000 IU/ml

AЛАТ <1ЧULNHBV DNA <2000 IU/ml

2-3 долоо хоногийн дараа.Тималин Насанд хүрэгчдэд өдөр бүр 5-10 мг, хүүхдэд 1-3 мг-аар 3-5 өдрийн турш

булчинд тарина

Дөрөв. Вакцин

Хийх заалт HBsAg тээгч HBV DNA (+) anti-HBs (-) anti-HBcIgM(-) Эмнэлзүйн шинж тэмдэг илрээгүй

Хийх арга В гепатитын ийлдсийн вакциныг 2 мл (20 мкг/мл HBsAg)-ээр бугалганы булчинд нэг сарын зайтайгаар 5 удаа тарина.

Эмчилгээний явцын үр дүнгийн хяналт:

1.Цусан дахь НВsAg-ний хэмжээ 2. HBV DNA -ийн хэмжээ 3. Биохимийн үзүүлэлт 4. Эсийн дархлааны үзүүлэлт

Дөрөв. Хяналт, сэргийлэлт:

Архаг В гепатит: улирал тутамд хэвлийн хэт авиан шинжилгээ

AFP-ийг 2 удаа тодорхойлж, биохимийн шинжилгээг жилдээ 2-оос доошгүй удаа хийнэ.

В вируст гепатитийн оношлогоо, эмчилгээний алгоритм №1

В вируст гепатитийн оношлогоо, эмчилгээний алгоритм №2

HBsAg (+)HBeAg(-)

HBV DNA >20000 IU/ml

AЛАТ <1ЧULN – 3-6 сар тутамHBeAg 6-12 сар тутам хяналт

AЛАТ =1-2ЧULN – 3-6 сар тутам,HBeAg 6 сар тутам хяналт, элэгний биопси, 45 доош наснаас шаардлагатай үед интерферон

AЛАТ >2ЧULN , HBeAg 1-3 сар, элэгний биопси , интерферон

Архаг “С” вируст гепатитын эмнэлзүй,оношлогоо, эмчилгээний удирдамж

Үндэслэл:

Гепатитийн С вирус (ГСВ) нь элэгний цочмог, архаг үрэвсэл, цирроз улмаар хавдар зэрэг давшингуй архаг өвчний шалтгаан болж хүн амын эрүүл мэнд, эдийн засаг, амьдралд уршиг тарьдгаараа дэлхий дахины тулгамдсан асуудлын нэг болж байна.

ГСВ-ийн молекул генетикийн судалгаагаар хүн төрөлхтөнд С гепатит тархаж эхэлсээр бараг 300 орчим жил өнгөрсөн бөгөөд зөвхөн сүүлийн 100 жилийн дотор л өвчлөл нь эрс нэмэгдсэн ба манай орны хувьд 50 гаруй жил өнгөрсөн байж болох тооцоо байна. ДЭМБ-ын мэдээгээр, дэлхийд 170 орчим сая хүн гепатитийн С вирусын халдвартай байгаа бөгөөд хүн амын 3%-ийг эзэлж жил бүр 3-4 сая хүн С вирусын халдварыг шинээр авч байдаг (WHO, Report 1999). Архаг гепатиттай өвчтөний 45,6-58,3% нь С вирусын гаралтай байна.

ГСВ-ийн халдвар дэлхийн улс орнуудад харилцан адилгүй тархжээ. Баруун Европ болон Хойд Америкт хүн амын 1%, Газрын дундад тэнгис болон Азийн зарим орнуудад 3-4%, Төв Африк, Египет 10-20%, ОХУ 4%, Хятад 2,5-4,9%, Энэтхэг 5-10%, Монголд 15.6%, Японд 1,7% тархалттай болохыг тогтоосон. Ийнхүү олон улс орны дотроос ХСВ хамгийн их тархсан буюу 10%-с дээш тархалттай улс орны тоонд Монгол, Египет, Танзани, Гвиней, Камерун зэрэг орнууд багтаж байна

Улаанбаатар хотын хүүхдийн дунд хийсэн вируст гепатитын тархалтын судалгаагаар С вируст гепатитын тархалт 9.8% байв. ХӨСҮТ-

ийн тайлангаар 1998-2007 онд 1140 хүн цочмог С вируст гепатит өвчнөөр өвчилж, сүүлийн 5 жилийн дунджаар 10 000 хүн ам тутамд ноогдох өвчлөлийн тохиолдол 0,6 байна.

Монгол улсад HCV халдварын тархалт эсрэгбие илрүүлэлтээр 15.6%, 16% байна. Халдвартай хүмүүсийн тоо нас ахих тутам өсөж байгаа нь HCV –ийн халдвар бүрэн эдгэрэлт багатай, архагшилт ихтэйн нэг баталгаа болно гэсэн дүгнэлтийг манай судлаачид хийсэн. Монголчуудын дунд HCV RNA –ийн илрэлт 14%, 11% байв .

Дэлхийд ГСВ-ийн генотип харилцан адилгүй тархсан байдаг. ГСВ-ийн 1 генотип өргөн тархсан (40%-80%) бөгөөд генотип 1а, 1в АНУ-д, 1в Европ, Турк, Япон, Тайван ба Австралид зонхилон тодорхойлогддог. Манайд цочмог, архаг С гепатиттэй хүмүүсийн дунд С вирусын 1b генотип 97-98%-д тодорхойлогдсон. Энэ хэв шинж нь архаг хэлбэрт илүүтэй шилжиж вирусын эсрэг эмчилгээнд тэсвэртэй гэдэг нь тогтоогдсон билээ.

С вируст гепатитын цочмог өвчлөл нь аядуу зөөлөн явагдах боловч 75 -85 хувь нь архагшиж, улмаар 20-25 жилийн дараа элэгний хатуурал, 25-30 жилийн дараа элэгний анхдагч өмөнд шилждэг болох нь тогтоогджээ. Хөгжиж буй орнуудад элэгний хорт хавдар үүсэх тохиолдлуудын 50-аас илүү хувь нь гепатитын С вирусээс үүдэлтэй. АНУ- д элэг шилжүүлэн суулгах гол шалтгаан нь С вирусын шалтгаант элэгний архаг үрэвсэл болж байна. Монгол орны 1995-2007 өвчлөлийн бүтцэд хавдрын өвчлөл тогтмол 2-р байранд орж байгаа бөгөөд хавдрын өвчлөлийн бүтцийг авч үзвэл элэгний хавдар нэгдүгээрт орж байна.

Монголд элэгний анхдагч өмөнтэй хүмүүсийн дунд хийсэн судалгаагаар гепатитын С вирусын эсрэгбие илрэлт 34%, 35.4%, 88% байв. HCV RNA тодорхойлоход 83% байсан.

Зорилго: Архаг вируст гепатитыг эрт оношилж, шатлалын дагуу эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг цаг алдалгүй үзүүлэх

Нэг. Архаг С вируст гепатитын халдварууд

Тодорхойлолт Элэг гэмтээгч С вирусээр үүсгэгдээд сайжралгүй 6 сараас дээш хугацаанд үргэлжилж буй элэгний үрэвсэлт өвчнийг архаг С вируст гепатит гэнэ.

Шалтгаан, үүсгэгч

РНХ агуулсан, 30-60нм голчтой, флави төст вирус бөгөөд бүрхүүлийн уургууд болон нуклеокапсидаас тогтсон.


Халдварын эх уурхай: Цочмог ба архаг гепатитын С вируст өвчтэй хүн Гепатитын С вирус тээгч

Халдвар дамжих зам, нөлөөлөх хүчин зүйл: Парентераль зам Бэлгийн замаар Ýхээс урагт: HCV эерэг байх тохиолдолд эхээс урагт халдвар

дамжих эрсдэл өндөр байх бөгөөд хүүхэд төрөх явцад халдварлагдана

Àльтернатив дамжуулалт: шүдний сойз, сахлын хутга, шивээс зэргээс халдварлана

Ангилал 4. Идэвхжлийн зэргээр (АЛАТ-аар) Бага - хэвийн хэмжээнээс 3 дахин ихэссэн Дунд -хэвийн хэмжээнээс 3-10 дахин ихэссэн Өндөр -хэвийн хэмжээнээс 10 дээш дахин ихэссэн

5. Үе шат ( эд эсийн шинжилгээгээр ) Фиброзгүй Үүдэн гурвал орчим бага зэрэг фиброзтой Дунд зэргийн фиброз үүдэн гурвалаас гарсан таславчинд Èх хэмжээний фиброз

Оношийн шалгуур

Архаг C вируст гепатит : Anti-HCV 6 сараас дээш хугацаагаар тодорхойлогдох ийлдсэнд HCV RNA титрийг тодорхойлогч урвалжуудын

үйлдвэрлэгч фирмүүдийн хяналтын лавлагаанаас хамаарч >102–10 9 IU/ml (copies/ml) хүртэл хэмжээгээр тодорхойлогдох

АЛАТ/АСАТ ийн хэмжээ байнга өндөр байх буюу үе үе ихсэх эд эсийн шинжилгээгэээр элэгний эд эсийн дунд, хүнд хэлбэрийн

үхжилт үрэвсэл илрэхHCV идэвхигүй тээгч:

Anti-HCV цусанд 6 сараас дээш хугацаагаар тодорхойлогдох ийлдсэнд HCV RNA титрийг тодорхойлогч урвалжуудын

үйлдвэрлэгч фирмүүдийн хяналтын лавлагаанаас хамаарч <102 IU/ml (copies/ml) ээс бага байх

АЛАТ/АСАТ байнга хэвийн хэмжээнд байх эд эсийн шинжилгээгээр элэгний үхжилт үрэвсэл илрээгүй

Гепатитын C вирусын халдвараар эдгэрсэн тохиолдол: Цочмог болон архаг C вируст гепатитаар өвдсөн өгүүлэмжтэй Anti HCV + HCVRNA <102 IU/ml АЛАТ/АСАТ хэвийн байх эд эсийн шинжилгээгээр элэгний үрэвслийн идэвхжил

тогтонгишсонАрхаг С вируст гепатитын сэдрэл:

трансаминазын идэвхижил нормын дээд хэмжээнээс 10 дахин ихсэх эсвэл анхны шинжилгээнээс 2 дахин өндөрсөх

Эмнэл зүй Өвчний эхлэл үе болон өвчин намжмал явцтай үед эмнэлзүйд онцлог шинж илрэхгүй. Эмнэлзүй нь дараах хам шинжүүдээр илэрнэ.

мэдрэл сульдлын шинж - ядрах, сульдах, цоцромтгой болох, нойр өөрчлөгдөх

биж шинж - бөөлжис цутгах, хоолонд дургүй болох, аюулхайд эвгүй оргих, хэхрэх, гэдэс дүүрэх, өтгөн шингэрэх, гулгих

цусархаг шинж - буйл хамраас цус гарах, арьсанд цус харвах, цусан толбо үүсэх

шарлалт - арьс салст шарлах, шээсний өнгө өтгөн шар болох,

өтгөний өнгө цайх, элэгний бага шинж - хэл улаан болох, алга улайх, судасны одлог

тууралт нүүр гар цээжинд гарах, үс унах, геникомасти, сарын тэмдэг өөрчлөгдөх

дархлаа үрэвслийн шинж - халуурах, үе мөчөөр өвдөх, булчирхай дэлүү томрох

цөс зогсонгошилийн шинж - арьс загатнах, шарлах, нөсөөжих дэлүү идэвхжих (гиперспленизм) хам шинж - цусны улаан эс,

цагаан эс, ялтаст эсийн тоо багасах үед дэлүү томрох

Хоёр. Архаг С вируст гепатитын оношлогоо




өвчний түүх : Шарлалтын өмнөх үеийг тодруулна.

бодит үзлэг: шарлалт, элэгний бага шинж, цусархаг хам шинж, элэг дэлүүний байдал

цусны ерөнхий шинжилгээ

шээсний ерөнхий шинжилгээ: Шээсэнд цөсний будагч бодис, уробилиноген, билирубин илэрүүлэх.

вирусын маркерийн түргэвчилсэн тест

цусны болон ийлдсийн сорьцыг авч дээд шатлалын эмнэлэг рүү илгээнэ.

хэвлийн хэт авиан шинжилгээ

(Хэвлийн хэт авиан шинжилгээний их эмчтэй тохиолдолд)


шинжилгээ: anti HCV илрүүлэх

биохимийн шинжилгээ

цус бүлэгнэлтийн үзүүлэлтүүд

хавдрын маркер - AFP

хэвлийн хэт авиан шинжилгээ болон КТ

улаан хоолой, ходоод уян дуран

өвчний түүх бодит үзлэг биохимийн шинжилгээ цус бүлэгнэлтийн

үзүүлэлтүүд хавдрын маркер - AFP вирусын маркерийн

шинжилгээ: Ийлдсэнд: anti HCV

ПГУ - н шинжилгээгээр:

HCV RNA(тооны болоод чанарын)

генотип тодорхойлох хэвлийн хэт авиан

шинжилгээ болон КТ шинжилгээ

улаан хоолой, ходоод уян дуран

элэгний эдийн биопсийн шинжилгээ

Гурав . Архаг С вируст гепатитын эмчилгээний менежмент

Эмнэлгийн тусламжийн Эмнэлгийн тусламжийн 2-р Эмнэлгийн тусламжийн 3-р

1-р шатлалд шатлалд шатлалд

идэвхтэй хяналт вирусын бус

элэгний үйл ажиллагааг сайжруулах эмчилгээ

өвчний үе шатаас хамаарч дараагийн шатлалын эмнэлэгт шилжүүлэх




хамаарч дараагийн шатлалын эмнэлэгт шилжүүлэх

1.2 –р шатлал эмчилгээ Гепатитын C вирусын эсрэг

интерферон, нуклеозид аналоги эмчилгээ

4. Архаг С вируст гепатитын вирусын эсрэг эмчилгээ

С вирусын шалтгаант элэгний архаг үрэвслийн эмчилгээнд эмгэг жамын интерферон нуклеозидын үндсэн эмчилгээ ба эмчилгээний явцад үүсэх гаж нөлөө засах шинж тэмдгийн эмчилгээнүүд байна.

А. ИнтерферонЭмчилгээний зорилго:

1. Вирусыг устгах2. Гепатитын В вирусын репликацийг зогсоох3. Хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх4. Элэгний хатуурлаас урьдчилан сэргийлэх5. Элэгний үрэвсэл намжаах

Заалт HCV RNA(+) АЛАТ ферментийн идэвх ихэссэн эмчилгээ хийлгэх хүсэлтэй, өөрөө зөвшөөрсөн насны хувьд залуу хэвийн жинтэй хавсарсан өвчингүй цусны ерөнхий шинжилгээний үзүүлэлтүүд хэвийн сэтгэцийн эмгэггүй архи хэрэглэдэггүй буюу сүүлийн 6 сард огт хэрэглээгүй

Эсрэг заалт ГCВ- ийн улмаас элэгний хатуурлын ээнэгшил алдагдсан бөөр, элэг, зүрх болон бусад эрхтэн шилжүүлэн суулгасан аутоиммуны өвчин, хорт хавдар, мансуурах дон зэрэг өвчнүүд

хавсарсан дагнасан болон хавсарсан эмчилгээний аль алинд нь эсрэг

заалт бүхий өвчнүүдтэй ялтас эс 50 000-аас доош, цагаан эс 1500/мкл-ээс бага сэтгэл гутралын хүнд илрэлтэй бөөрний дутагдалтай жирэмсэн нярай болон 3-аас доош насны хүүхдэд хэрэглэхийг

цээрлэнэХэлбэр, хэрэглэх арга

пегинтерферон альфа 2A (Pegasus, Roche) 180mg 7 хоногт 1 удаа арьсан дор

пегинтерферон альфа 2B (Pegintron alfa-2b Schering) 1,5mg/kg 7 хоногт 1 удаа арьсан дор тарьж хэрэглэнэ.

Гаж нөлөө томуу төст шинж- халуурах, бүх бие, үе мөч, булчин өвдөх тариа хийсэн газар арьс улайж, загатнах дотор муухайрч бөөлжис цутгах, бөөлжих сэтгэл санаа өөрчлөгдөн сэтгэл хямрах, уур уцаартай болох сэтгэл гутрах, заримдаа амиа хорлохыг завдах хурц солиорол илрэх үс унах турах цусны улаан, цагаан, ялтас эсүүд цөөрөх

Интерферон эмчилгээний дараа гарах үр дүнг тооцох:

Вирусын хариулт- HCV RNA -н титр тодорхойлогдохгүй түвшинд хүртэл буурах. Үүнд 3 ойлголт байна. 1. Хариу үйлдлийн илрэлгүй - хариу урвал үл үзүүлэгч буюу вирусын хувийн жин эмчилгээнд өөрчлөгдөхгүй. 2. Сэдрэгч - Сэдрэгч буюу эмчилгээний үед вирусын хувийн жин буураад эмчилгээ дууссаны дараа хувийн жин дахин ихсэх. 3. Удаан, тогтвортой хариу урвал - тогтвортой хариу үзүүлэгч буюу эмчилгээ дууссанаас 6 сарын дараа вирусын хувийн жин тогтвортой бага байх.

Эмчилгээний өмнөх үзүүлэлтээс 2-с доошгүй оноогоор буурах, НСV RNA арилах, ALT хэвийн болох, гистологийн сайжрал удаан хугацааны хариу урвал зэрэг

үзүүлэлтүүдийг эмчилгээний үр дүнгийн хяналт болгоно.Шинжилгээний хяналт

Эхлэл үед: цусны ерөнхий шинжилгээ: гемоглобин, лейкоцит, нейтрофил,


сахар anti-HCV, HCV RNA,

гистологийн шинжилгээСар бүр:

цусны ерөнхий шинжилгээ: гемоглобин, лейкоцит, нейтрофил, тромбоцит

биохимийн шинжилгээ: АЛАТ, АСАТ, билирубин, альбумин, сахар

3 сар бүр: HCV RNA, бамбай булчирхайн үйл ажиллагааны гормонууд

Эмчилгээ дууссаны дараах 1,3,6 сар болон эмчилгээ дуусах үед: цусны ерөнхий шинжилгээ: гемоглобин, лейкоцит, нейтрофил,


сахар anti-HCV, HCV RNA, бамбай булчирхайн үйл ажиллагааны гормонууд (T3, T4)

Эмчилгээ дууссаны дараах 12-оос 18 сард: anti-HCV, HCV RNA, гистологийн шинжилгээ

Б. Нуклеозидууд

Рибавирин (Cofegus, Rebetron, Rebetol, Virazol) 800-1200mg уухаар

Эмчилгээтэй холбоотой цус багадалтын үед рибавирины тунг хоногт 600 мг хүртэл бууруулж /өглөө 200 мг-г, орой 400 мг-г /өгнө.

Рибавирины гаж нөлөө

ядрах, сэтгэл хямарч уур уцаартай болох арьс загатнах, тууралт гарах цусны улаан, цагаан, ялтас эсүүд цөөрөх хамар битүүрэх, ханиах

В. Хавсарсан эмчилгээ

Pegasys-ыг дангаар эсвэл Copegus –тай хослуулан 180 мкг-г 7 хоногт 1 удаа хэвлий эсвэл гуяны арьсан доор тарьж хэрэглэнэ. Курс эмчилгээ 48 долоо хоног.

Pegasus, Copegus -ыг хослуулан хэрэглэж буй үед өвчтөний вирусын генотипыг нь үндэслэн эмчилгээний зааврыг сонгодог.

Генотип Pegasus -ын

тун

Copegus-ын тун Хугацаа

Генотип 1,4 180мкг

180мкг

<75кг=1000 мкг

≥75 кг=1200мкг

48 долоо хоног


Генотип 2,3 180мкг 800мг (биеийн жингээс

хамаарахгүй)


Г. Гаж нөлөөний эсрэг эмчилгээ

Томуу төст шинж Шинж тэмдгийн эмчилгээ хийнэТариа хийсэн газар арьс улайж, загатнах зэрэг хэт мэдрэгших урвэл илэрвэл

Хөнгөн үед гистамины эсрэг бэлдмэл хэрэглэнэ, хүнд үед эмчилгээг зогсооно

Дотор муухайрч бөөлжис цутгах, бөөлжих

Шинж тэмдгийн эмчилгээ хийнэ

Сэтгэл санаа өөрчлөгдөн сэтгэл хямрах, уур уцаартай болох


Сэтгэл гутрах, заримдаа амиа хорлохыг завдах


Хурц солиорол илрэх Сэтгэцийн эмчийн зөвлөгөөний дагуу эмчилгээг хийнэ

Үс унах Шинж тэмдгийн эмчилгээ хийнэЦусны улаан, цагаан, ялтас эсүүд цөөрөх

Цагаан эсийн тоо буурсан үед: насанд хүрэгчдэд 0,02 гр-аар хоногт 3-4 удаа уулгана, хүүхдэд 6 хүртлэх насанд 0,01 гр, 7 хүртлэх насанд 0,04 гр, 7-оос дээш насанд 0,06 гр тус бүр хоногт хэрэглэнэ.Улаан эсийн тоо буурсан үед /Hb<6.5 гр/л/ үед шаардлага гарвал цус сэлбэх эмчилгээ хийнэ.

6. Архаг С вируст гепатитын вирусын бус элэгний үйл ажиллагааг сайжруулах эмчилгээ

Элэг хамгаалах Канема 0,25 гр 1-2 ширхэгээр өдөрт 3 удаа 1 сар Эссенциале тариагаар 5 мл-ээр өдөрт 1 удаа 10 хоног

Anti-HCV эерэг өвчтөн

HCV RNA-г тооны аргаар тодорхойлох, HCV генотип тодорхойлох

эмүүд Леволинфорте 1-2 ширхэгээр 2-3 удаа 3 сар амаар уух Хепахол 1-2 ширхэгээр өдөрт 2 удааНео-Минофаген 20-40 мл-ээр өдөрт 1 удаа судсаар тарихСилимарин 35 мг 1 ширхэгээр өдөрт 3 удаа амаар уух

Цөс хөөх Урсофалк 0,25 гр 15мг/кг/хоногт бодож 15-30 хоног оройд уулганаАллохол 1-2 шахмалаар өдөрт 3-4 удаа амаар уух

Антиоксидантууд Витамин Е 50-100 мг-аар өдөрт 2 удаа 1-2 сарРибоксин 1-2 ширхэгээр өдөрт 3 удаа 1,5-3 сар

7. Дархлаа зүгшрүүлэх эмчилгээ

Циклоферон тариагаар 12,5% 2-4 мл уусмалыг өдөрт нэг удаа 1,3,5 дахь

өдрүүдэд булчинд тарина. уухаар 10-15мг/кг/хоногт 1,3,5 дахь хоногуудад уулгана. Давтан

курс нь 2-3 долоо хоногийн дараа

Тималин Насанд хүрэгчдэд өдөр бүр 5-10 мг, хүүхдэд 1-3 мг-аар 3-5 өдрийн турш булчинд тарина

Дөрөв. Хяналт, сэргийлэлт:

Архаг С вируст гепатит:

улирал тутамд хэвлийн хэт авиан шинжилгээ болон КТ AFP-ийг 2 удаа тодорхойлж, биохимийн шинжилгээг жилдээ 2-оос доошгүй удаа хийнэ.

С вируст гепатитийн оношлогоо, эмчилгээний алгоритм №1

Элэгний хатуурал өвчний эмнэлзүй,оношлогоо,эмчилгээний удирдамж

Үндэслэл

Элэгний архаг үрэвслийн хүнд урхаг нь элэгний хатууралт өөрчлөлт юм. Дэлхий дээр элэгний хатуурлаас болж жилд 300 мянга орчим хүн нас барж байна. Сүүлийн 10 жилд элэгний хатуурлын өвчлөл 12% нэмэгдсэн. Гадаадын орнуудад элэгний хатуурлаас болсон нас баралт 100000 хүн амд 15-30 оногдож байна.

Зорилго: Элэгний хатуурал өвчнийг эрт оношлож эмчлэх, урьдчилан сэргийлэх

Нэг. Элэгний хатуурал

Тодорхойлолт Элэгний архаг өвчнүүдийн сүүлийн шатанд элгэнд үүсч буй гистологийн нэгэн төрлийн өөрчлөлт

Шалтгаан 1. Вирусын ( В,С, Д )2. Архины 3. Эмийн болон хорт бодисын 4. Цөс зогсонгшилын 5. Зүрхний дутал6. Бодисын солилцооны өвчнүүд7. Төрөлхийн 8. Удамшлын шалтгаант9. Хоол хүнсний дутагдал 10.Шалтгаан тодорхойгүй

Ангилал 6. Шалтгаанаар

7. Эмгэг бүтцээр жижиг зангилаат том зангилаат холимог зангилаат

8. Идэвхжилийн зэргээр идэвхтэй ( давшингуй) идвэхгүй

9. Хүнд хөнгөний зэрэглэл ( Чайльд Пью) А – хөнгөн ээнэгшилтэй В – ээнэгшлээ алдаж буй С – ээнэгшлээ алдсан

Оношийн шалгуур өвчний түүх, асуумж, бодит үзлэг хэвлийн хэт авиан шинжилгээ, КТ –ийн өөрчлөлт маркер, биохими үзүүлэлтүүд

Эмнэлзүй Илрэл нь олон янз. Үндсэн : элэгний эс дутагдлын хам шинж үүдэн венийн даралт ихсэх хам шинж

цөс зогсонгошилийн хам шинж мэдрэл сульдлын хам шинж цусархаг шинж гиперспленизм элэгний бус тогтолцооны шинжүүд (зүрх, уушèã, бөөрний

эмгэгүүдийн шинжүүд)

Хүндрэл үүдэн венийн даралт ихсэх хам шинжүүд

асцит – аяндаа үүсэх перитонит улаан хоолойн венийн өргөсөл, цус алдах дэлүү томрох

элэгний энцефалопати элэг бөөрний хам шинж элэг уушгины хам шинж элэгний өмөн

Хүнд хөнгөний зэрэглэл ( Чайльд Пью) -

А – хөнгөн ээнэгшилтэй

В – ээнэгшлээ алдаж буй

С – ээнэгшлээ алдсан

Билирубин,ммоль/л 1-35 35-50 >50Альбумин, г/л >35 28-35 <28Асцит Үгүй Эмчилгээний үр

дүн сайнМуу

Мэдрэлийн хямрал Үгүй Бага зэрэг Тод илэрсэн, оворгын урьтал, оворго

Протромбины хугацаа (сек)

1-4 4-6 >6

Хоёр. Элэгний хатуурлын оношлогооЭмнэлгийн тусламжийн 1-р шатлалд



өвчний түүх бодит үзлэг цусны ерөнхий


шинжилгээ: вирусын маркерийн

түргэвчилсэн тест цусны болон ийлдсийн

сорьцыг авч дээд шатлалын эмнэлэг рүү илгээнэ.


шинжилгээнүүд биохимийн шинжилгээ цус бүлэгнэлтийн

үзүүлэлтүүд хэвлийн хэт авиан

шинжилгээ улаан хоолой, ходоод

уян дуран

өвчний түүх бодит үзлэг биохимийн шинжилгээ цус бүлэгнэлтийн

үзүүлэлтүүд хавдрын маркер - AFP вирусын маркерийн

шинжилгээнүүд ПГУ-н шинжилгээгээр:

HBVDNA, HCVRNA (тооны болоод

хэвлийн хэт авиан шинжилгээ (Хэвлийн хэт авиан их эмчтэй тохиолдолд)

чанарын) вирусын генотип

тодорхойлох хэвлийн хэт авиан болон

КТ шинжилгээ өнгөт допплерт эхо элэгний эдийн биопсийн

шинжилгээ ходоод улаан хоолой уян

дуран ангиографиар хажуугийн

нэмэлт цусны эргэлтийг тогтоох

асцитын шингэнд химийн, бактериологи, цитологийн шинжилгээг хийх

тархины КТ цусны хийжилт

Гурав . Элэгний хатуурлын эмчилгээний менежмент


Эмнэлгийн тусламжийн 2-р шатлалд/


идэвхтэй хяналт вирусын бус элэгний

үйл ажиллагааг сайжруулах эмчилгээ

өвчний үе шатаас хамаарч дараагийн шатлалын эмнэлэгт шилжүүлэх




хамаарч дараагийн шатлалын эмнэлэгт шилжүүлэх

1.2 –р шатлал эмчилгээ багажын туслажтай хийгдэх

гардан үйлдлүүд ( улаан хоолойн судас бөглөх, коагуляци хийх г.м. )

мэс заслын эмчилгээ, эрхтэн шилжүүлэн суулгах

вирусын эсрэг интерферон, нуклеозид аналоги эмчилгээг өвчний явцаас хамаарч шаардлагатай тохиолдолд хийх

сайн дурын вакцин – ХӨСҮТДөрөв. Элэгний хатуурлын хүндрэл

Элэгний энцефалопати

Элэгний архаг болон цочмог дутагдлын улмаас элэгний энцефалопати үүсдэг. Циррозтой нийт өвчтний 50-70% -д энцефалопати үүссэн байдаг.

Тодорхойлолт Элэгний дутагдлын улмаас төв мэдрэлийн үйл ажиллагаа доголдохыг элэгний энцефалопати гэнэ.

Шалтгаан Аммиакийн онолАнгилал 1. Хэлбэрээр нь

А В С

2. Хугацааны хувьд Цочмог хэлбэр Үечилсэн хэлбэр Тогтвортой Далд

Оношлогоо

бодит үзлэг биохими шинжилгээ – альбумин, нийт билирубин,

креатинин, мочевин, АЛАТ, АСАТ, сахар венийн цусны аммиакийн концетрацийг үзэх тархиний цахилгаан бичлэг хийх(ялангуяа ступор коматой

өвчтөнд) мэдрэл сэтгэцийн стандарт тестүүд (далд хэлбэрийн

энцефалопатийг оношлох) нугасны усны шинжилгээ хийх ( шаардлаатай тохиолдолд) цус алдалт илрүүлэх зорилгоор: дурандах, хамар

ходоодны зоонд тавих, баасанд далд цус алдалт илрүүлэх шинжилгээ

хоёрдогч халдвар авсан эсэхийг тодорхойлох: Цус, шээс, асцитын шингэнд нян илрүүлэх

хавдар илрүүлэх Альфа-фето протейн, хэвлийн ЭХО, КТ

Эмнэлзүй Вест Хейвений шалгуурҮе шат Ухаан санааны

байдал Сэтгэн бодох чадвар болон зан төрх

Мэдрэлийн өөрчлөлт

0 Хэвийн Хэвийн Үзлэгт хэвийн психо-мотор сорилт өөрчлөлттэй

1 Орчны мэдрэмж бага зэрэг алдагдсан

Анхаарал төвлөрөх хугацаа богиноссон тоо нэмэх хасах чадвар удааширсан

Бага зэргийн астериксис (сарвуу савлах ) эсвэл тремор(чичэрхийлэл)

2 Сульдсан Орон зайн баримжаа алдагдсан зан авирын өөрчлөлт илэрнэ

Илэрхий астериксис, яриа ээдрэх

3 Унтаарсан боловч сэрээж болно.

Орон зайн баримжаа нилээд алдагдсан , зан авирийн өөрчлөлт гүнзгий илэрнэ.

Булчингийн чангарал, таталт, гиперрефлекси

4 Кома Кома Тархигүйдэл байрлалтай

(decerebate posture )Глазгогийн оворго үнэлгээ:

3–8 оноо нь хүнд буюу оворго 3-р шат, 9–12 оноо нь дунд буюу оворго 2-р шат, 13–14 оноо нь оворго 1-р шат буюу хөнгөн зэргийн ухаангүйдэл, 15 оноо нь ухаантай хэвийн байдлыг илэрхийлнэ

Нүдээ нээх байдал Өөрөө аяндаа нээх Зааврын дагуу нүдээ нээх Өвтгөхөд нүдээ нээх Өвтгөхөд нүдээ огт нээхгүй

Оноо4321

Асуултанд үгээр хариулах байдал Цаг орон зайн баримжаа зөв Удаан, ганц нэг үгээр хариулах Хариулт буруу (утгагүй) Тодорхойгүй бувтнах, яраглах Огт хариулахгүй

54321

Хөдөлгөөн хийх Зааврын дагуу хөдөлгөөн хийх Өвтгөхөд хамгаалах хөдөлгөөн

хийх Өвтгөхөд зугатах хөдөлгөөн хийх Өвтгөхөд гар хөлөө нугалах, атийх Өвтгөхөд гар хөлөө тэнийлгэх,

гэдийх Өвтгөхөд огт хөдлөхгүй

65

432

1

Эмчилгээ А. Элэгний хатуурлын шалтгааны эсрэг эмчилгээ Б. Шинж тэмдгийн эмчилгээ 1. Хоол эмчилгээ, асран сувилах - энцефалопати гүнзрийрэх үед хүнсний уургийн хэмжээг хязгаарлана. Уураг хоногт 1-1,5 г/кг байхад хангалттай.

2. Сэдээх хүчин зүйлийг арилгах цус алдалтыг зогсоох халдварыг арилгах электролитийн дисбалансыг

тогтворжуулах сэтгэц нөлөөт диуретик болон

бусад эмийн хэрэглээг зогсоох

баас хаталтыг эмчлэх3. Гэдэсний азот агуулсан нэгдлүүдийн хэмжээг багасгах:

цэвэрлэх клизм шимэгддэггүй дисахаридүүд –

Лактулаза 30мл-р 6-12 цаг тутамд цаашид 15-30 мл барих тунд шилжүүлнэ.

Лактулазог хэрэглэх боломжгүй эсвэл зохимжгүй тохиолдолд антибиотик эмчилгээг хийнэ. Метронидазол 250мг-р 8-12 цаг тутамд хоногийн дээд тун 750мг. Неомицин 1000 мг-р 6-8 цаг тутамд хоногын дээд тун цочмогт 3-6 гр архагт 1-2 гр богино хугацаагаар авна

4. Бусад эмчилгээ: Орнитин аспартат – тун 5-10 мг-

р 6-8н цагаар Флумазкенил - бензодиазепин

хэрэглэсэн тохиолдолд, 1 мг дуслаар

Бромокриптин- бусад эмчилгээнд үр дүн өгөөгүй тохиолдолд тунг 30мг-р хоногт 3 удаа

5. Элэг шилжүүлэн суулгах

Элэгний хатуурлын шалтгаант асцит

Элэгний хатуурал нь нийт асцитын шалтгааны 85% - ийг эзэлдэг.

Тодорхойлолт Шалтгааны улмаас ус, давсны солилцоо алдагдан сийвэнгийн осмос даралт бууран хэвлийн хөндийд шингэн үүсч буй нийлмэл процесс.

Шалтгаан Вирусын болон вирусын бус шалтгаант элэгний эмгэгүүдАнгилал 1. Байрлалаар нь

хэвлийн гялтангийн хэвлийн гялтангийн бус

2. Эмчилгээний үр дүнгээр нь

эмэнд тэсвэргүй эмэнд тэсэртэй

Эмнэлзүй Шингэн хурах хугацаа нь харилцан адилгүй.- биеийн жин ба хэвлийн тойрог нэмэгдэх - хэвлий урагш цондойх- хэвтээ үед мэлхий хэвлий шиг унжирч шалхайх- хүйс төмбийх ба ивэрхий үүсэх- өрц өргөгдсөнтэй холбоотой амьсгаадах- цүдгэр хэвлий туранхай мөчдийн хооронд тэгш бус

харьцаа харагдах- шингэн цалгих чимээ- тогшилтоор хэвлийн хажуугийн дүлий чимээ байрлал

солиход өөрчлөгдөж сонсогдох.(өвдөг тохойн байрлалд)Хүндрэл:

өөрөө аяндаа үүсэх перитонит элэг бөөрний хам шинж элэгний гидроторакс эмэнд тэсвэртэй асцит

Оношлогоо эмнэлзүй хэвлийн хэт авиан шинжилгээ (доод хязгаар 30 мл байхад

оношлогдоно.) тохиолдлын комьютер томографи асцитын шингэнийг химийн, бактериологи, цитологийн

шинжилгээгээр оношлоно.

Эмчилгээ Эмэнд тэсвэргүй асцит: Энэ нь хөнгөн дунд хэлбэртэй байх ба эмийн эмчилгээнд үр дүнтэй байна.

1. Давс, шингэн хязгаарлах (өгч буй шингэн ялгарч буй шингэний тэнцвэрийн тооцоог хийнэ.)

2. Диуретик эмчилгээ 3. Уураг нөхөх 4. Альдостероны антигонистоор эмчилнэ. (ээнэгшил

алдагдсан үеийн эмчилгээтэй адил)5. Биеийн жин, ийлдэс дэх электролитийн хэмжээ тэдгээрийн

шээсээр ялгаралтыг тодорхой хянана.

Эмэнд тэсвэртэй асцит: 2 долоо хоногийн хугацаанд 400мг верошпирон, 120мг фуросемид хоногт хэрэглэхэд үр дүнгүй байх1. Үндсэн эмийн эмчилгээ 2. Хэвлийн шингэнг нэг доор их хэмжээгээр авах3. Перитонеовенозны шунт4. Гүрээний вен болон элэгний дортал вений шунт5. Элэг шилжүүлэн суулгах6. Хэвлийн асцитын шингэнийг буцааж юүлэх арга:Заалт: эмийн эмчилгээнд тэсвэртэй асцит элэг солих, хэвлийн

хатгалт хийх боломжгүй өвчтнүүд

Элэг бөөрний хам шинж

Барууны орнуудад хийсэн судалгаануудаас дүгнэхэд элэг бөөрний хам шинж нь асцит үүүсэн, ээнэгшил алдагдсан элэгний хатуурлын 10% д тохиолдож байна.

Тодорхойлолт Элэгний өвчний улмаас үүсч буй бөөрний үйл ажиллагааны дутагдлыг элэг бөөрний хам шинж (hepatorenal syndrome)гэнэ.

Шалтгаан Үүсч буй нарийн механизм тодорхойгүй боловч бөөрний судасны хүчтэй агчил чухал гэж үзсэн.

Ангилал Элэг бөөрний хам шинжийн хэлбэр : 1-р хэлбэр – давшингуй явцтай: креатининий анхны хэмжээ 14

хоногийн дотор хоёр дахин нэмэгдэхээр тодорхойлогдоно. ( > 2,5 мг/дл)

2-р хэлбэр – аажим явцтай : бөөрний үйл ажиллагаа тогтвортой аажим муудах.

Оношлогоо, шалгуур

шалгуурууд: сийвэнгийн креатининий хэмжээ > 1,5 мг/дл эсвэл 24 цагийн

креатининий клиренс < 40 мл/мин тухайн үед шок, бактерийн халдвар, цус алдалт үгүйсгэгдсэн,

бөөр хордуулах эм хэрэглээгүй байх шээс хөөх эмчилгээг зогсоож эргэлдэх цусны хэмжээг ихэсгэсний

дараа ч бөөрний үйл ажиллагаа тогтвортой сайжрахгүй байх (креатининий хэмжээ > 1,5 мг/дл хүртэл буурах)

протейнури (500мг/хоног) болон гематури (50 харах талбайд) үгүйсгэгдсэн байх

хэт авиан шинжилгээгээр бөөрний паренхимийн өвчин болон бөглөрөлт уропати үгүйсгэгдсэн байх

Нэмэлт шалгуур: хоногийн шээс 1л-с бага шээсэд натри 10моль/л –с бага шээсний осмос ийлдэснийхээс их цусанд натри 13ммоль/л – с бага

Эмчилгээ Гол эмчилгээ нь судас агшаах эмчилгээ байна. Альбуминтай хавсран хэрэглэхэд нийт өвчтөний 2/3 т үр дүнтэй. Дараах эмийн эмчилгээнээс сонгон хийх :

Норэпинефрин Мидодрин+Октеотридийн хавсарсан . Терлипрессин Альбумин судсаар хийх

Альбуминыг эмийн эмчилгээ эхэлсэн эхний өдөр 1гр/кг биеийн жинд бодож цаашид өдөрт 20-40гр-р

Эмчилгээний хугацаа : 5—15 хоногЭмчилгээг зогсоох шалгуур: Сийвэнгийн креатининий хэмжээ 1,5 мг/дл-с буурах

Вируст гепатитийн сувилахуйн асаргаа, сувилгааны удирдамж

Зорилго: Вируст гепатитийн үед үйлчлүүлэгчид чанартай асаргаа, сувилгаа үзүүлэх

Орчин

• үйлчлүүлэгчийн өрөө цэвэрхэн, тохилог, саруулхан, нам гүм тайван орчин бүрдсэн байна.

• нэг хүнд ногдох талбай 7м2

• ханын өндөр 3.5м, өргөн 2.5м, өнгө цайвар ногоон• өрөөний дулаан +18 +20 хэм, чийглэг 60%• хурц биш гэрэлтэй өрөөнд байлгах• 2 цаг тутамд 15-20 минут агаарын солилцоо хийнэ. • орны хэрэглэл нь зөөлөн даавуу байх

Хоол Певзнерийн өвчний явцаас хамаарч - № 1, 5 хоол

• элэгний үйл ажиллагааг дэмжсэн химийн цочролоос хамгаалсан элэг цөсний үйл ажиллагааг хэвийн болгох, цөс ялгаралтыг сайжруулах

• өөх тосыг бага зэрэг хязгаарласан, ханасан өөх тос, уураг, нүүрс ус физиологийн норм хэмжээнд хэрэглэнэ .

• хандлагч бодис, пурин, хурган чихний хүчил, холестерин, эслэг ихтэй бүтээгдэхүүн, хуурч шарж боловсруулсан хоолыг хязгаарласан.

• эслэг, пектин шингэн ихээр агуулсан хүнсийг нэмэгдүүлнэ. • хоолыг халуунаар өгнө. • уураг 100 гр, өөх тос 80 гр, нүүрс ус 350-400 гр , илчлэг 2600-2800

ккал, давс 8 гр-аас ихгүй ,

• шингэн 1.5-2 л. • өдөрт 5 удаа хооллоно.• зондоор хооллох ( элэгний дутагдал, шаардлагатай тохиолдолд )

Хориглох хоол: Хуурсан хайрсан, халуун ногоо, амтлагч, хэт их өөх тостой хоол, хийтэй, өнгөтэй ундаа

Хувцаслалт

өвчтөний өмссөн хувцас нь харшил өгөхгүй, хөвөн даавуун материалаар хийгдсэн, агаарын солилцоо сайн явагдах боломжтой, өмсөж тайлахад тохиромжтой, энгэр задгай уужим, сул чөлөөтэй, чийг татахгүй байна.

хөлөнд эвтэйхэн, дулаан, хөнгөн, өмсөж тайлах, цэвэрлэхэд хялбар гутал ба углааш өмсөнө.

Сэтгэл зүй

Халдварт өвчнөөр өвчилсөн сэтгэл зүйн хувьд айдас, түгшүүртэй байдаг тул

өвчтөнд анхааралтай хандаж, өвчтний дэргэд болгоомжтой ярих, сэтгэл санааны дэмжлэг үзүүлэх, эерэг сэтгэгдэлтэй байлгах зорилт тавин сувилах тайван байлгах

Өвчтний ар гэрийнхэнд “цочролын” үеийг давах буюу гэнэтийн хямралаас гарч бодит

байдлыг хүлээн авах болтол гэр бүл, найз нөхөд, хамт олны сэтгэлийн дэмжлэг үзүүлэх зэрэг арга хэмжээ авч, ойлгуулна

Өөрийгөө асрах

чадварт

өвчний үед баримтлах дэглэм, хориглох зүйлийн талаар хангалттай мэдлэг олгоно.

хоол, гаднаас ирсэн эргэлтэд хяналт тавих

Сувилагчийн хяналт

сувилагч өвчтний биеийн байдал, шинж тэмдэг нэмэгдэх багасах, цусны даралт, амьсгал судасны

цохилтын тоо, биеийн халуун, бөөлжис, суулгалтын тоо, хэмжээ, өнгө, хэлбэр зэргийг хянах

уусан болон ялгарсан шингэнийг сувилгааны түүх, картанд тэмдэглэн эмчид тогтмол мэдээлнэ.

ар гэрийнхэнд эмчлүүлэгчийн биеийн байдал, хийгдэж буй асаргаа сувилгаа, эмчилгээг үнэн зөв мэдээлэх, эмнэлэгт баримтлах дэглэмийг танилцуулах

15 минутаас 2 цаг тутамд үзэх буюу мониторт байнга хянаж ( элэгний цочмог болон архаг дутагдалын үед )

Сувилахуйн 5 шатлал

Сувилгааны үнэлгээ

Асуумжаар

паспортын хэсэг ( нэр, нас, өвчин хэзээ яаж эхэлсэн, гэрээр хийлгэсэн эмчилгээ, ойр орчимд өвдсөн хүн байгаа эсэх, сүүлийн 6 сард халдварт өвчнөөр өвдсөн үү, удамшлын өвчинтэй эсэх, архи, тамхи хэрэглэдэг эсэх)

үндсэн зовиур (Толгой эргэх, дотор муухайрах, хамраас цус гарах, халуурах, ядарч сульдах, арьс хуурайшиж, загатнах, нойр хэвийн эсэх, огих, бөөлжис цутгах, бөөлжих, хоол èäýæ уух шингэний дуршил ямар болох, өтгөн шингэний гарц хэвийн эсэх)

Ажиглалт аар

биеийн ерөнхий байдал байрлал (идэвхитэй, идэвхигүй, албадмал ) арьс, салстын өнгө (хуурайшил, чийгшил, нүдний өнгө ) царай (хавантай, хөхөлбөр, шарангуй хөхөрсөн, харалсан,

улайсан, халуу оргисон ) хэл (өнгө, өнгөртэй эсэх) уруул (хуурайшсан, омголтсон, хагарсан, өнгө өөрчлөгдсөн ) амьсгал (хэвийн, хурдан, өнгөц ) хэвлий (дүүрэнгэ, цардгар, хэвийн ) өөхөн эдийн хөгжил ( мариа, хэвийн, их, бага, дунд, хэт

туранхай хавантай эсэх )Бодит үзлэг

биеийн ерөнхий байдал ( хөнгөн, дунд, хүндэвтэр, хүнд, маш хүнд ухаан санаа саруул эсэх, асуусан асуултанд зөв хариулаж буй байдал, орчны харьцаа хэвийн эсэх, хөдөлгөөний идэвхи хэр буй)

амин үзүүлэлт үзэх (халуун, артерийн даралт, судасны цохилт, амьсгал )

биед хүрэхэд захын цусан хангамж хэвийн байгаа эсэх, өөхөн эдийн хөгжил хэвийн сул эсэх

арьсны бүрэн бүтэн байдал хэвийн эсэх, эмгэг өөрчлөлттэй эсэх

шингэний баланс (уусан шингэн, судсаар хийсэн шингэн, биеэс ялгарч байгаа шингэний баланс гаргах )

Сувилгааны онош

Сувилгааны төлөвлөгөө

Халуурсан

эмчийн заалтаар эмчилгээ хийнэ.

Ядрах сульдах хэвтрийн дэглэм баримтлуулах хоол ундыг гардаж өгч, бие засахад туслана.

Толгой өвдсөн, эргэсэн

эмчийн заалтаар эмчилгээ хийнэ хүйтэн жин бигнүүр тавина хэвтрийн дэглэм сахиулан, тайван байх орчин бүрдүүлнэ

Хоолны дуршил буурах

хоолыг бага багаар гардан идүүлж үзэх, ажиглах элдэв хурц үнэртэй зүйл ойр байлгахгүй байх хоолны дуршил сэргэтэл хоолыг албадаж өгөхгүй байна.

Дотор муухайрсан

өвчтнөө гэдрэг эсвэл дэрийг өндөрлөн, толгойг хажуу тийш харуулан тайван хэвтүүлнэ.

хамраар нь гүнзгий амьсгал авахуулна. өрөөг агааðжуулж, эвгүй үнэрийг арилгана. өвчтөнд уух ба ам зайлах шингэн өгнө. амин үзүүлэлтүүдийг хэмжиж, тэмдэглэнэ.

Бөөлжсөн бөөлжилтийг намдаахдаа амыг цэвэр усаар зайлуулна. бөөлжсийг түргэн холдуулна. толгойг хажуу тийш харуулж хэвтүүлнэ.

Гэдэс дүүрсэн Эмчийн заалтаар цэвэрлэх клизм болон хий гаргах гуурс тавих, иллэг массаж хийх, зүү төөнүүр хийнэ.

Арьс загатнасан

хоёрдогч халдвар орохоос сэргийлж маажихгүй байхыг зөвлөх 7 хоногт 2 удаа дотуур хувцасыг солих тохирох саванг хэрэглэх бүх биеийн болон хэсэгчилсэн угаалга хийж, хялбар шингэх,

гистамины эсрэг болон загатнаа багасгах тос хэрэглэх гар нүүрийн алчуурыг байнга цэвэр байлгах амидопирины арчилт хийж өгч болно . цагаан хэрэглэлийг зөөлөн даавуугаар хийх

Цусархаг хам шинж илрэх

цус гарсан тухай бүрд гоожсон хэсгийг угааж цэвэрлэнэ. цус юүлэх, тариа хийхийг багасгана. сахлаа хусах, хамраа цэвэрлэх, нусаа нийх, шүдээ угаахдаа цус

гоожихоос сэргийлж болгоомжтой байхыг сургах, өтгөн шингэний өнгө, хэмжээг ажиглана. цус гарч буй хэсэгт хүйтэн жин тавина. чихээс болон даралттай боолт хийж өгөх хөдөлгөөнийг хязгаарлах

Баруун хавирганы нумаар унжирч өвдөх

хэвтрийн дэглэм сахиулах áаруун талаар болон доош харж хэвтэхгүй байхгүй зөвлөнө. үсэрч харайх, дэвхрэх, хүнд зүйл өргөх, шатны уруу дээш доош

явахыг хориглоно.

Шээс өтгөн хар цай шиг гарах

өглөө оройны шээсний гарцыг хянана. шингэн уултанд хяналт тавьж сувилгааны картанд тэмдэглэнэ. шингэнийг бага багаар ойрхон уулгана.

Хөлрөх дааруулахгүй, хуурай хувцастай байлгана. хөргөлт хийнэ. ( биеийг спиртээр арчих, хүйтэн жин толгой, дагз,

суганд тавина )Элэгний дутагдалын шинжүүд :

Өдөр шөнийн нойр солигдох

сэтгэл санааг засах, тайван унтах орчинг бүрдүүлэх унтахын өмнө угаалга хийж өгөх зөөлөн массаж хийх албадмал байрлалтай үед тохиромжтой

байрлалд байлгах ор дэрийг тохь тухтай засаж өгөх

Тайван бус болох

амин үзүүлэлтийг 2 цаг тутам үзэж, сувилгааны картанд тэмдэглэнэ.

байнгын дэргэд нь байж ажиглана. асуулт тавин харилцан ярилцаж, хариултын байдалд дүн

шинжилгээ хийн хянана. Хөөрлийн байдалтай болох

амин үзүүлэлтийг 1 цаг тутамд хянаж, тэмдэглэн байнгын хяналтанд эмчийн зааврын дагуу эмчилгээг хугацаанд хийнэ.

шаардлагатай үед бэхэлгээ хийнэ.Хордлогын улмаас амьсгаадах

шаардлагатай тохиолдолд амьсгалын аппаратанд залгаж байнгын хяналт тавина.

амин үзүүлэлтүүдийг 2 цаг тутамд үзэж сувилахуйн картанд тэмдэглэнэ.

өрөөг тогтмол агааржуулна.Ухаангүй болох цээж 30 хэм өндөрлөх, хэл унахаас сэргийлнэ, амьсгалын замыг

чөлөөлнө. Глазгогийн үнэлгээ хийж, эмчид мэдээлнэ. амны хөндийн ариун цэвэр сахиулна. амин үзүүлэлтийг 15 минут тутамд хянаж, шингэний балансыг

гаргана. эмчийн заалтаар эмчилгээ хийнэ.

Цооролт үүсэх цооролттой талаар хэвтүүлэхгүй, байрлалыг 2 цаг тутамд сольж, хэсэг газрыг иллэг хийнэ.

улайлт, цооролт нэмэгдэх хандлагатай хэсэгт ивүүр хийнэ. цэвэр боолтыг цооролтын байдлаас нь хамаарч өдөрт 1- 3 удаа

хийнэ. эмчилгээг эмчийн заалтаар хийнэ.

Асцит үүсэх гэдэсний тойргийг хэмжиж бичих, амьсгалыг дэмжих, хүчилтөрөгч өгөх

өвчтнийг сайн шээлгэж, давсгийг суллана. хатгалт хийхийн өмнө болон дараа судасны коллапс тохиолдож

болзошгүй тул даралт, судасны лугшилт, амьсгалын хэмжээг ажиглана.

Сувилгааны Сувилагч үйлдлийг төлөвлөгөөний дагуу хийнэ.

хэрэгжүүлэлт Гарч болох хүндрэлээс урьдчилан сэргийлж ажиллана.Хийсэн бүх үйлдлээ сувилгааны картанд бичиж тэмдэглэнэ.

Сувилгааны дүгнэлт

төлөвлөгөөний дагуу хэрэгжүүлсэн ажлаа тогтмол дүгнэж, үр дүнг тооцон дараагийн авах арга хэмжээг тодорхойлно.

хэрэв сувилгааны үйл ажиллагааны 5 шатлалаар ажилласны үр дүнд эмчлүүлэгчийн биеийн байдал сайжраагүй тохиолдолд эмчид мэдээлж, ар гэрийнхнийг өвчтөнг сувилах арга зүйд сурган, дахин арга хэмжээ авна.

Ном зүй:

1. “Архаг вируст гепатитын эмчилгээ, оношлогооны удирдамж” 2009 он 2. Монгол улсад гепатитын C вирусын халдварыг эмчлэх, хянах мөн

сэргийлэх стратеги, УБ 20093. Элэгний хавдартай хүмүүсийн цусны ийлдсэнд гепатитын В ба С

вирусын маркерийг судалсан дүн. Вирус судлалын тулгамдсан асуудлууд Үндэсний X бага хурал, УБ 2004

4. AASLD PRACTICE GUIDELINE UPDATE Chronic Hepatitis C: Update 20105. APASL PRACTICE GUIDELINE UPDATE Chronic Hepatitis C: Update 20106. World Gastroenterology Organisation Practice Guideline Hepatitis C

September ,20087. WHO,Report, 20058. http:www.CDC.gov.ncidod/diseases/hepatitis/index.htm9. “Элэгний өвчин” 2010 он

Товчилсон үгийн тайлбар

АЛАТ - АланинаминатрансферазаАСАТ - АспаргиламинатрансферазаГГТФ - ГаммаглутаминотрансферазаДЭМБ - Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага

ЗЦБ - Зүрхний цахилгаан бичлэгКТ - Компьютер томографиОУН - Олон улсын нэгжПГУ - Полимеразын гинжин урвалХӨСҮТ - Халдварт Өвчин Судлалын Үндэсний ТөвХВС - Архаг вируст гепатит СХВВ - Архаг вируст гепатит ВХДХВ - Хүний дархлал хомсдолын вирус

ЭМЯ - Эрүүл Мэндийн Яам

ЭХО - Хэт авиан оношлогооAFP - Альфа фетопротейнN - Хэвийн үзүүлэлтHBV DNA - Гепатит В вирусын дезоксирибонуклейны хүчилHCV RNA - Гепатит С вирусын дезоксирибонуклейны хүчилHBeAg - В вирусын бөөмийн эсрэг биеHBcAg - В вирусын бөөмийн эсрэгтөрөгчHBsAg - В вирусын гадаргуугын эсрэгтөрөгчAnti HBe - В вирусын бөөмийн эсрэгбиеийн эсрэг эсрэг биеAnti HBs - В вирусын гадаргуугын эсрэгтөрөгчийн эсрэг биеAnti HBc - В вирусын бөөмийн эсрэгтөрөгчийн эсрэг эсрэг биеAnti HCV - С вирусын эсрэг эсрэг биеРТ - Протромбины хугацаааРТТ - Идэвхижүүлсэн протромбины хугацаа

Нийт вируст гепатитыг мэдээлэх, бүртгэх

1. Бүх шатны эрүүл мэндийн байгууллагын эмч, мэргэжилтнүүд ЭМС-ын 2010 оны 152 тоот тушаалаар батлагдсан Халдварт өвчний эрт сэрэмжлүүлэх, хариу арга хэмжээ авах тандалтын журмын дагуу халдварын хам шинж, сэжигтэй тохиолдлыг мэдээлж хариу арга хэмжээг эрт авна.

2. Вируст гепатитыг халдварт өвчний олон улсын ангиллаар: Вируст гепатит А-г /ВГА/-В 15 Вируст гепатит В-г /ВГВ/- В 16 Бусад вируст гепатитыг - В 17 В гепатит вирус агуулагчийг-В 17.0 Вируст гепатит С-г /ВГС/-В 17.1 Вируст гепатит Е-г /ВГЕ/ - В 17.2 Архаг вируст гепатит-В18 Тодорхой бус вируст гепатитыг В 19 гэсэн шифрээр бүртгэнэ.

Жич: Энэхүү тушаал гарсантай холбогдуулан Эрүүл Мэнд Нийгмийн Хамгааллын сайдын 1999 оны 309 тоот тушаалыг хүчингүй болсонд тооцсугай.

Documents

Вируст гепатитын эмнэлзүйн оношлогоо эмчилгээний удирдамж