คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

292

สวนที่ 6 : วิชาชีพครู

ก. เจตคติตอวิชาชีพครู

วิชาชีพครูเปนวิชาชีพที่มีบทบาทสําคัญตอวิถีชีวิตของคนไทยจํานวนมาก ส่ิงที่ยืนยันความสําคัญของวิชาชีพครูไทยนั้นปรากฏอยูในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2542 ซ่ึงกําหนดใหรัฐพึงพัฒนาวิชาชีพครู ครูจึงนับเปนวิชาชีพเดียวที่ไดรับการระบุไวในกฎหมายสูงสุดของประเทศความสําคัญของครูและวิชาชีพครูในปจจุบัน ไดถูกกําหนดใหเปนผูที่มีบทบาทสําคัญในการสรางคุณภาพของประชากรในชาติ เพื่อเตรียมพรอมรับมือกับเหตุการณในอนาคตที่เปล่ียนแปลงอยางรวดเร็วและไมมีวันหยุดนิ่ง

จากสภาพความเปนจริงที่ปรากฏในปจจุบัน วิชาชีพครูกลับเปนวิชาชีพที่คนทั่วไปดูหมิ่นดูแคลน เนื่องจากการแนวคิดที่วาครูมีรายไดต่ํา ฐานะยากจนและมีหนี้สินมาก คนเรียนไมเกงมักมาเปนครู หรือแนวคิดที่วาใครก็เปนครูได ครูไมมีเกียรติ ไมมีอํานาจ และไมทันสมัย จึงทําใหผูปกครองที่มีการศึกษาและฐานะดี ไมสนใจที่จะสนับสนุนใหลูกหลานเขาศึกษาในสายวิชาชีพครู นักเรียนที่สําเร็จการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาก็ไมสนใจที่จะเรียนครู นอกจากนั้นยังไมสาเหตุสําคัญอันเนื่องมาจากสถานภาพของครูเองที่เปลี่ยนแปลงไปจากอดีต แนวคิดดังกลาวนับเปนปจจัยที่มีอิทธิพลตอการพัฒนาครูและวิชาชีพครูทั้งสิ้น

1 .ความหมายของครู

เมื่อพูดถึงครู ทุกคนยอมนึกถึงคนที่เขามามีบทบาทในชีวิตของตนได เพราะทุกคนมีครู หรือผานการศึกษาอบรมจากครู ในชวงใดชวงหนึ่งของชีวิต จึงมีผูใหความหมายของครูไวมากมาย แตขอสรุปความหมายของครูไดดังนี้

1) ครู คือบุคคลที่มีความรูหรือนักวิชาการไดแกรูในวิชาชีพครู ซ่ึงจําเปนตอการนําไปใชในการทําหนาที่ครู เชน รูหลักจิตวิทยา รูหลักการสอนเทคนิคการสอน เปนตน

2) ครู คือ บุคคลที่บริสุทธิ์ หรือมีความดี คนบริสุทธิ์หรือมีความดีนั้น ยอมจะมีพฤติกรรมที่ดีเสมอ สอดคลองกับบทบาทหนาที่ของตน เปนแบบอยางที่ดีได ครูตองเปนแบบอยางที่ดีของศิษยได

3) ครู คือ บุคคลที่ทําหนาที่ถายทอดความรูและอบรมส่ังสอนศิษย ดวยจิตสํานักที่อยากใหศิษยพัฒนาในทุกดานทั้งดาน รางกาย สติปญญา อารมณ และสังคม เมื่อเห็นศิษยอยูในสภาพที่ไมพัฒนาครูจะทนเฉยอยูไมไดจะเกิดความสะเทือนใจและรีบหาทางชวยเหลือศิษยเพื่อใหเกิดการพัฒนา

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

293

2. ความหมายของวิชาชีพครู

ความหมายของคําวา “วิชาชีพ” ตางจากคําวา “อาชีพ” ทั้งนี้เพราะการเปนวิชาชีพตองประกอบดวยศาสตรหลายสาขา คําวาวิชาชีพจึงหมายถึง การประกอบอาชีพการงานโดยอาศัยศาสตรสาขาตาง ๆ เปนพื้นฐาน มีศาสตรเฉพาะทางที่ตองอาศัยทักษะและความชํานาญการเปนพิเศษเฉพาะดาน สวนคําวา อาชีพ คือ การประกอบอาชีพการงาน ซ่ึงอาจไมจําเปนตองอาศัยศาสตรหลากหลายสาขา และอาจไมจําเปนตองอาศัยศาสตรเปนการเฉพาะทาง เพียงแตมีความรูความชํานาญและประสบการณมากพอ ก็สามารถประกอบสัมมาอาชีพไดแลว

วิชาชีพครู หมายถึง การทําหนาที่ทางดาน การเรียนการสอน การ อบรมและพัฒนา โดยมีศาสตรเฉพาะทางดานการศึกษาแบบลุมลึก และศาสตรอ่ืน ๆ ประกอบกันเปนพื้นฐาน ในการกระทําหนาที่สงเสริมช้ีแนะใหผูเรียนไดพัฒนาตนตามศักยภาพ พรอมทั้งปฏิบัติตนตามจรรยาวิชาชีพครูอยางเครงครัด เปนแบบอยางที่ดีแกผูเรียนและผูอ่ืน และเพื่อยกมาตรฐานวิชาชีพครูใหเปนวิชาชีพช้ันสูง ครูจึงควรมีใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู

3.วิชาชีพครูเปนวิชาชีพชั้นสูง ลักษณะของอาชีพที่ถือวาเปนวิชาชีพช้ันสูง 6 ลักษณะ คือ

1) อาชีพนั้นตองมีบริการใหแกสังคม โดยไมซํ้าซอนกับสาขาวิชาชีพอ่ืน 2) อาชีพนั้นตองใหบริการแกสังคม โดยใชวิธีการแหงปญญา 3) อาชีพนั้นตองมีความเปนอิสระในการดําเนินการที่เกี่ยวกับวิชาชีพ 4) ผูที่ใหบริการ หรือสมาชิกของวิชาชีพช้ันสูงนั้น จะตองไดรับการศึกษาในระดับสูง 5) ผูที่ใชวิชาชีพช้ันสูง จะตองประพฤติดี มีจรรยาบรรณแหงวิชาชีพ 6) ตองมีสถาบัน อาชีพเปนแหลงกลางที่จะสรางสรรคจรรโลงความมั่นคงของมวลสมาชิก

วิชาชีพครูอยูในเกณฑ 6 ประการนี้อยางสมบูรณ คือ

1) วิชาชีพครูใหบริการความรูหรือวิชาชีพการแกคนในสังคม ทุกระดับ ตั้งแตเด็กจนถึงผูใหญ โดยใหการศึกษาระดับกอนประถมศึกษา ระดับประถมศึกษา ระดับมัธยมศึกษาและระดับอุดมศึกษา 2) วิชาชีพครูใหบริการโดยวิธีการแหงปญญา มีการคิดคนความรู ใชเทคนิควิธีในการใหความรู ไมใชใหโดยการบีบบังคับยัดเยียด ครูจะตองใชเทคนิควิธีสอนตาง ๆ ที่เหมาะสมกับเนื้อหาวิชาและผูเรียน ซ่ึงจะตองมีแตกตางกันไปขึ้นอยูกับเนื้อหาและผูเรียนนั้น ๆ ดังนั้น หากไมใชวิธีการแหงปญญาแลว จะทําหนาที่ของครูไมไดเลย

3) วิชาชีพครูมีความเปนอิสระในการดําเนินงานหรือการปฏิบัติหนาที่ ครูทุกคนมิไดถูกควบคุมใหสอนโดยวิธีนั้นวิธีนี้ แตครูทุกคนมีอิสะรที่จะใหความรูความสามารถของตนเองในการที่จะสอนโดยวิธีใดก็

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

294

ได ที่จะทําใหผูเรียนเกิดการเรียนรู บรรลุวัตถุประสงคตามหลักสูตร ครูตองทําบันทึกการสอนเอง ตองทําสื่อหรือเลือกสื่อการเรียนการสอนเอง ซ่ึงแสดงถึงความมีอิสระในการทําหนาที่ตามหลักการแหงวิชาชีพของตน

4) สมาชิกของวิชาชีพครู ไดรับการศึกษาในระดับสูงโดยเฉพาะอยางยิ่งในปจจุบัน บุคคลที่จะเปนครูตองสําเร็จการศึกษาตั้งแตระดับปริญญารีขึ้นไป แมกอนหนานี้ ถึงไมกําหนดระดับปริญญาเปนเกณฑมาตรฐานความรูสําหรับผูจะเปนครู แตผูจะเปนครูตองไดรับการศึกษาอบรมในระยะเวลายาวนานพอสมควร จนมั่นใจวาไดรับการศึกษาระดับสูงแลว

5) ผูประกอบวิชาชีพครูตองมีจรรยาบรรณแหงวิชาชีพ เชน ในปจจุบัน คุรุสภาไดออกระเบียบ คุรุสภาวาดวยจรรยา มรรยาทและวินัยตามระเบียบประเพณีของครู พุทธศักราช 2526 ถือเปนจรรยาบรรณที่ครูจะตองถือปฏิบัติ

6) วิชาชีพครูมีสถาบันแหงวิชาชีพของตน ปจจุบันครูมีคุรุสภาเปนสถาบันวิชาชีพของตน

ดังนั้น วิชาชีพครูจึงเปนวิชาชีพช้ันสูงเหมือนวิชาชีพช้ันสูงอื่น ๆ เชน แพทย วิศวกร เปนตน

4. ความสําคัญของวิชาชีพครู คงไมปฏิเสธวาวิชาชีพครูเปนวิชาชีพที่มีความสําคัญและมีอิทธิพลตอสังคมมาก ดังนั้นขอสรุปความสําคัญของวิชาชีพครูไวดังนี้

1) ครู เปนผูพัฒนาปจเจกบุคคล 2) ครูเปนผูพัฒนาสังคม 3) ครูเปนผูนําความเปลี่ยนแปลง 4) ครูเปนนักวิชาการทองถ่ิน 5) ครูเปนตัวจักรของการพัฒนาทองถ่ิน 6) ครูเปนผูสรางสรรคสังคมประชาธิปไตย 7) ครูเปนผูสรางสรรควิทยาการใหม ๆ แกสังคม 8) ครูเปนผูเชิดชูสถาบันของชาติ 9) ครูเปนผูอนุรักษศิลปวัฒนธรรมของทองถ่ิน 10) ครูเปนผูสรางคานิยมที่ดีแกสังคม 11) ครูเปนวิศวกรสังคม

5.บทบาทหนาท่ีและความรับผิดชอบของครู ขาราชการครูแตละตําแหนงไดมีมาตรฐานกําหนดตําแหนงแตละตําแหนงไว โดยกําหนด หนาที่และความรับผิดชอบ ลักษณะงานที่ปฏิบัติ คุณสมบัติเฉพาะสําหรับตําแหนง และความรูความสามารถที่ตองการ โดยทั่วไปแลวหนาที่และความรับผิดชอบของครูคือ ปฏิบัติงานเกี่ยวกับการสอนในลักษณะผูสอน ช้ันตนโดยมีหนาที่และความรับผิดชอบ ดังนี้

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

295

1) ทําการสอนและอบรมความรูสามัญและหรือวิชาชีพตามหลักสูตร 2) ใหบริการทางการศึกษา สงเสริมการเรียนการสอน 3) รับผิดชอบปกครองดูแลความประพฤติ การรักษาวินัยและสุขภาพ และดูแลการศึกษาเลาเรียนของ

นักเรียนและนักศึกษาตามที่ไดรับมอบหมาย 4) ศึกษาคนควา รวบรวมวิทยาการและประสบการณใหม ๆ ในสาขาวิชาที่เกี่ยวของ 5) รูจักใชส่ือการเรียนการสอน และเครื่องมืออุปกรณอ่ืน ๆ และเก็บรักษาอยางถูกตอง 6) รักษาวินัยและประพฤติตนเปนแบบอยางที่ดแีกนักเรียนและนักศึกษา 7) ติดตอสัมพันธกับผูปกครอง เพื่อสงเสริมการเรียนการสอน 8) ปฏิบัติงานในลักษณะเฉพาะพิเศษตามลักษณะ ประเภทและระดับการศึกษา 9) ปฏิบัติหนาที่อ่ืนตามที่ไดรับมอบหมาย

นอกจากนี้ครูควรมีหนาที่ รายละเอียดมีดังนี้ :-

1) รักการอาน รักการศึกษาคนควา ปรับปรุงตนเองใหทันสมัยอยูเสมอ มีความมั่นใจและศรัทธาในอาชีพครู

2) มีความคิดเปนตัวของตัวเอง กลาแสดงออก เพื่อเผยแพรความคิดเห็น หรือความรูใหม ๆ ตอ สาธารณชน หรือเพื่อพัฒนาวิชาชพีของตนโดยบริสุทธิ์ใจ

3) ประพฤติและวางตนอยูในกรอบศีลธรรมจรรยาอันเปนปทัสถานที่ยอมรับกันทั่วไปในชุมชน 4) ประกอบอาชีพเพื่อหารายไดเล้ียงชีพพอสมควรแกอัตภาพ มานะ บากบั่น มัธยัสถ อดออม ไมเห็น

แกความเจริญทางวัตถุเกินกวาคุณธรรม และจริยธรรม 5) เปลี่ยนแปลงบทบาทจากการเปนผูบอก ผูแสดงนําในทุกกรณีที่เกี่ยวกับการเรียน มาเปนตัว

กระตุนใหเกิดความคิดริเร่ิม สนับสนุนใหนักเรียนมีบทบาทสําคัญในกระบวนการเรียนรู เปนผูชวยและ ผูแนะใหนักเรียนรูหลัก รูจักวิธีที่จะศึกษาคนควาและเลือกทางของตนเองได โดยไมมีการบังคับใหเชื่อตามครู เปดโอกาสใหนักเรียนไดใชความคิดอยางอิสระและมีเหตุผล

6) ฝกนักเรียนใหมีความสามารถในการทํางานรวมกลุม รูจักวิพากษวิจารณ อดทนตอการถูกวิพากษวิจารณ ยอมรับฟงความคิดเห็นของผูอ่ืน เคารพกฏของสังคมในการอยูรวมกัน รูจักใชสิทธิ และพิทักษสิทธิ์ รักษาผลประโยชนของสวนรวม รูแพรูชนะ เคารพเสียงสวนมากและรับฟงเสียงสวนนอย

7) สนใจศึกษาธรรมชาติและความแตกตางในตัวศิษยแตละคน เพื่อนํามาเปนขอสังเกตพิจารณาในการปฏิบัติตัวตอศิษย ใหความรูความสนใจ เอาใจใสอยางเทาเทียมกัน เพื่อใหไดรับความสนิทสนมและความไววางใจจากศิษย เปนการขจัดชองวางระหวางครูกับศิษยอยางไดผล

8) พยายามคนหาความสนใจ ความสามารถ และความถนัดของนักเรียนแตละคน เพื่อหาทางสงเสริมแนะนําการเลือกวิชาและอาชีพแกนักเรียนใหเหมาะสม

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

296

9) สงเสริมใหนักเรียนเปนคนฝกใฝในคุณธรรม จริยธรรม โดยไมหลงไหลในวัตถุ และเห็นคุณคาของการรักษาเอกลักษณและวัฒนธรรมของชาติ

10) มีความรูและความสนใจในการเกษตรพอที่จะเขาใจ และสามารถมีสวนรวมในกิจกรรมทางการเกษตรในทองถ่ินไดเปนอยางดี โดยคํานึงวา สังคมไทยสวนใหญเปนสังคมเกษตรกรรม

11) สงเสริมการดําเนินชีวิตตามวิถีประชาธิปไตยแกชุมชน โดยประพฤติตนเปนแบบอยางและชักนําผูอ่ืนใหปฏิบัติตามโอกาสอันเหมาะสม

12) รักษาความยุติธรรม และกลาหาญที่จะตอสูเพื่อความเปนธรรมของสังคมดวยปญญา และสติตามกระบวนการที่ถูกตองเหมาะสม ตามครรลองของขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรม และสิทธิแหงกฏหมาย

13) หาโอกาสเขามีสวนรวมโดยเต็มใจในกิจกรรมดานตาง ๆ ของทองถ่ิน อุทิศตนเปนที่ปรึกษา หรือชวยแกปญหาของทองถ่ิน โดยเฉพาะในชนบทเพื่อสรางสัมพันธภาพ และความเขาใจอันดีระหวาง โรงเรียนกับชุมชนในทองถ่ิน

6. หนาท่ีและความรับผิดชอบของครูตามมาตราฐานกําหนดตําแหนงขาราชการครู

คณะกรรมการขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาไดกําหนดหนาที่ความรับผิดชอบครูตาม มาตรฐานตําแหนงของขาราชการครูตามพระราชบัญญัติระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ.2547 ไวดังนี้ มาตรฐานตําแหนง ประเภท(ผูสอนในหนวยงานการศึกษา)สายงาน(การสอน) ลักษณะงานโดยทั่วไป สายงานการสอน มีลักษณะงานที่ปฏิบัติเกี่ยวกับการทําหนาที่หลักดานการ จัดการเรียนการสอนและสงเสริมการเรียนรูของผูเรียนดวยวิธีการที่หลากหลาย มีการศึกษา วิเคราะห วิจัย เพื่อพัฒนากระบวนการเรียนรู โดยเนนความสําคัญทั้งความรู คุณธรรม จริยธรรม และคานิยมที่ดีงาม และปฏิบัติงานอื่นที่เกี่ยวของ ชื่อตําแหนง( ครูผูชวย ครู)

มาตรฐานตําแหนง ครูผูชวย (หนาที่และความรับผิดชอบ) ปฏิบัติหนาที่เกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอน การสงเสริมการเรียนรู พัฒนาผูเรียน ปฏิบัติงานทางวิชาการของสถานศึกษา และมีหนาที่ในการเตรียมความพรอมและพัฒนาอยางงเขมกอนแตงตั้งใหดํารงตําแหนงครู และปฏิบัติหนาที่อ่ืนตามที่ไดรับมอบหมาย

ลักษณะงานที่ปฏิบัติ 1. ปฏิบัติงานเกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอน และสงเสริมการเรียนรูของผูเรียน ดวยวิธีการที่หลากหลาย โดยเนนผูเรียนเปนสําคัญ 2. จัดอบรมสั่งสอนและจัดกิจกรรมเพื่อพัฒนาผูเรียนใหมีคุณลักษณะที่พึงประสงค

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

297

3. ปฏิบัติงานวิชาการของสถานศึกษา 4. ปฏิบัติงานเกี่ยวกับการจัดระบบการดูแลชวยเหลือผูเรียน 5. ปฏิบัติงานอื่นตามที่ไดรับมอบหมาย

มาตรฐานตําแหนง ครู(หนาที่และความรับผิดชอบ) ปฏิบัติหนาที่หลักเกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอน การสงเสริมการเรียนรู พัฒนาผูเรียน ปฏิบัติงานทางวิชาการของสถานศึกษา พัฒนาตนเองและวิชาชีพ ประสานความรวมมือกับผูปกครอง บุคคลในชุมชนและหรือสถานประกอลการเพื่อรวมกันพัฒนาผูเรียน การบริการสังคมดานวิชาการ และปฏิบัติหนาที่อ่ืนตามที่ไดรับมอบหมาย ลักษณะงานที่ปฏิบัติ 1. ปฏิบัติงานเกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอน และสงเสริมการเรียนรูของผูเรียน ดวยวิธีการที่หลากหลาย โดยเนนผูเรียนเปนสําคัญ 2. จัดอบรมสั่งสอนและจัดกิจกรรมเพื่อพัฒนาผูเรียนใหมีคุณลักษณะที่พึงประสงค 3. ปฏิบัติงานวิชาการของสถานศึกษา 4. ปฏิบัติงานเกี่ยวกับการจัดระบบการดูแลชวยเหลือผูเรียน 5. ประสานความรวมมือกับผูปกครองและบุคคลในชุมชนเพื่อรวมกันพัฒนาผูเรียน ตามศักยภาพ 6. ทํานุบํารุง สงเสริมศิลปะวัฒนธรรม แหลงเรียนรู และภูมิปญญาทองถ่ิน 7. ศึกษา วิเคราะห วิจัย ประเมินพัฒนาการของผูเรียน เพื่อนํามาพัฒนาการเรียนการสอนใหมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

8. ปฏิบัติงานอื่นตามที่ไดรับมอบหมาย

7. คุณลักษณะของครูท่ีดี คุณลักษณะของครูดีหมายถึงลักษณะที่ดีของครูดี ซ่ึงเปนเครื่องกําหนดหรือบงบอกไดวา ครูดีตอง

มีลักษณะเชนนี้ๆ คุณลักษณะของครูดีมีผูรูมากมายไดกลาวและศึกษาคนควาไวสรุปไดดังนี้ 1) คุณลักษณะของครูดีตามหลักของพระพุทธศาสนา คือ นารัก นาเคารพ นายกยองควรเอาอยาง

รูจักพูด อดทนตอถอยคํา ช้ีแจงเรื่องลึกซึ้งได ไมชักจูงในทางเสื่อมเสีย 2) คุณลักษณะของครูดีตามพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดชคือ

กระทําแตความดี หมั่นขยันอุตสาหะพากเพียร เอื้อเฟอเผ่ือแผเสียสละ หนักแนนอดกลั้นและอดทน รักษาวินัย รักษาความประพฤติของตน ปลีกจากเรื่องสนุกราเริง ซ่ือสัตย มีเมตตา วางใจเปนกลาง

3) คุณลักษณะของครูดีตามทัศนะของผูรู เชน ความรูดี สามารถในกลวิธีสอน มีคุณธรรมวัฒนธรรม บุคลิกภาพดี มีมนุษยสัมพันธ ตรงตอเวลา เปนตัวอยางที่ดี ประพฤติดี รักและเขาใจเด็ก ฯลฯ

4) คุณลักษณะของครูดีจากผลการวิจัย ของมันทนา ปยะมาดา ทิศนา เขมมณี เฉลียว บุรีภักดี และคณะ ผลการวิจัยบอกลักษณะของครูดีไวหลายอยาง เชน ยกยองชมเชยนักเรียน เมตตากรุณาตอนักเรียน

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

298

สอนดี ใหคําแนะนําปรึกษานักเรียน เปนประชาธิปไตย ยุติธรรม บุคลิกภาพดี ไมกาวราว ซ่ือสัตยสุจริต ยึดมั่นในชาติศาสนา พระมหากษัตริย สุขภาพดี ฯลฯ 5) การศึกษาวิจัยลักษณะครูดี เชน บากบั่นอดทนสรางคนเปนคนดี ทําตนใหสมกับเขานับถือ งดเวนอบายมุข มีน้ําใจสะอาดใหเวลากับนักเรียน นิสัยดี ไมถือตัว สรางคน ชวยเหลือประเทศชาติ ประพฤติเปนแบบอยาง

8. คุณลักษณะของครูไทยท่ีพึงประสงค

คุณลักษณะที่ดีของครูไทยที่พึงประสงค ซ่ึงควรไดรับการสนับสนุนและยกยองมีดังนี้ 1) ครูตองเขาใจแนวความคิดกลาง มีทักษะในการใชเครื่องมือสืบคน มีความเขาใจในโครงสรางของ

วิชาความรูที่ตนสอน และสามารถสรางประสบการณการเรียนรูที่ทําใหเนื้อหาวิชาเหลานั้นมีความหมายตอ ผูเรียน

2) ครูตองเขาใจความแตกตางในการเขาถึงการเรียนรูของผูเรียนแตละคน และสรางโอกาสการเรียนรู มียุทธวิธีที่จะปรับความรูใหเขากับความแตกตางของผูเรียนแตละคน

3) ครูตองเขาใจพัฒนาการของผูเรียนแตละคน และสามารถสรางโอกาสการเรียนรูที่เหมาะสมให ผูเรียนแตละคน สนับสนุนการพัฒนาทางรางกาย สติปญญา สังคมและอารมณของผูเรียน เขาใจแรงจูงใจและพฤติกรรมของผูเรียนทั้งเปนรายบุคคลและเปนกลุม เพื่อสงเสริมใหผูเรียนไดเกิดการสังสรรคทางสังคม

4) ครูมีความสามารถใชความรูเกี่ยวกับเทคนิคการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ ทั้งทางวาจา ทาทาง และส่ือตาง ๆ เพื่อสงเสริมการปฏิบัติการสืบคน การรวมมือ และการสนับสนุนความรวมมือกันภายในหองเรียน

5) ครูตองวางแผนการสอนบนฐานของความรูในเนื้อหาวิชา วัตถุประสงคของหลักสูตร ผูเรียน ชุมชน สามารถใชยุทธวิธีในการประเมินผลทั้งที่เปนพิธีรีตรองและแบบเปนกันเอง เพื่อใหแนใจวาผูเรียนเกดิการเรียนรูและพัฒนาสติปญญา สังคม และรางกายอยางตอเนื่อง

9. สมรรถนะของครู ขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ควรมีคุณภาพ(สมรรถนะ)ในการปฏิบัติงาน ดังนี้

9.1 สมรรถนะหลัก ประกอบดวย 1) การมุงผลสัมฤทธิ์ หมายถึงความมุงมั่นในการปฏิบัติงานในหนาที่ใหมีคุณภาพ ถูกตองครบถวน สมบูรณ มีความคิดริเร่ิมสรางสรรคและมีการพัฒนาผลงานใหมีคุณภาพอยางตอเนื่อง มีตัวช้ีวัด ไดแก -คุณภาพงาน -ความคิดริเร่ิมสรางสรรค การนํานวัตกรรมทางเลือกใหมๆ มาใชเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของงาน -ความมุงมั่นในการพัฒนาผลงานอยางตอเนื่อง

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

299

2) การบริการที่ดี หมายถึง ความตั้งใจในการปรับปรุงระบบบริการใหมีประสิทธิภาพเพื่อตอบสนองความตองการของผูรับบริการ มีตัวช้ีวัด ไดแก -การปรับปรุงระบบการบริหาร - ความพึงพอใจของผูรับบริการหรือผูเกี่ยวของ 3) การพัฒนาตนเอง หมายถึง การศึกษา คนควาหาความรู ติดตามองคความรูและเทคโนโลยีใหมๆ ในวงวิชาการและวิชาชีพเพื่อพัฒนาตนเองและพัฒนางาน มีตัวช้ีวัด ไดแก -การศึกษา คนควาหาความรู -การรวบรวมและประมวลความรูในการพัฒนาองคกรวิชาชีพ -การแลกเปลี่ยนความคิดเห็นดานวิชาการ 4) การทํางานเปนทีม หมายถึง การใหความรวมมือ ชวยเหลือ สนับสนุน เสริมแรงใหกําลังใจแกเพื่อนรวมงาน การปรับตัวเขากับผูอ่ืนหรือแสดงบทบาทผูนํา ผูตามไดอยางเหมาะสม มีตัวช้ีวัด ไดแก -การใหความรวมมือ สนับสนุนผูรวมงาน -การแสดงบทบาทผูนําหรือผูตาม -การปรับตัวเขากับสถานการณและกลุมงานที่หลากหลาย - การเสนอแนะ สงเสริม สนับสนุนเปนหนวยงานในการปฏิบัติงาน 9.2 สมรรถนะประจําสายงาน

ผูสอน บริหารสถานศึกษา บริหารการศึกษา นิเทศการศึกษา 1. การออกแบบการเรียนรู 2. การพัฒนาผูเรียน

3. การบริหารจัดการชั้นเรียน

4. การพัฒนาทักษะตนเอง 5. การสื่อสารและการจูงใจ

6. การวิเคราะหและสังเคราะห 7. การมีวิสัยทัศน 8. การใหความสําคัญแกผูอ่ืน

1. การแสวงหาขอมูลและสารสนเทศ

2. การวิเคราะหและสังเคราะห 3. การสื่อสารและการจูงใจ

4. การพัฒนาศักยภาพบุคลากร

5. การยืดหยุนผอนปรน

6. การเปนผูนําในการเปลี่ยนแปลง 7. การมีวิสัยทัศน 8. การใหความสําคัญแกผูอ่ืน

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

300

ข. จรรยบรรณวิชาชีพครู

“จรรยา” มีความหมายเชนเดียวกับคําวา “จริยา” ซ่ึงหมายถึง กิริยาที่พึงปฏิบัติสวนคําวา “บรรณ” หมายถึง หนังสือ ดังนั้นเมื่อนําคําทั้งสองมารวมกันเปน “จรรยาบรรณ” จึงมีความหมายวา ความประพฤติที่ ผูประกอบวิชาชีพตาง ๆ พึงปฏิบัติ โดยบัญญัติไวเปนลายลักษณอักษร ขอกําหนดที่บัญญัติไวนั้นเพื่อรักษาช่ือเสียงเกียรติคณุของวิชาชีพและฐานะของสมาชิกนั้น ๆ จรรยาบรรณจึงกฎเกณฑที่ควรปฏิบัติ โดยกําหนดไวเปนลายลักษณอักษรชัดเจนเปนกติกาของหมูคณะ คุรุสภาไดกําหนดขอบังคับวาดวยมาตรฐานวิชาชีพและจรรยาบรรณของวิชาชีพ โดยสรุปไดวา มาตรฐานวิชาชีพครู ประกอบดวย 3 ดาน และจรรยาบรรณวิชาชีพ ประกอบไปดวย 5 ดาน รวม 9 ประการ ดังนี้ 1) มาตรฐานวิชาชีพ 3 ดาน ไดแก 1.1) มาตรฐานดานความรูและประสบการณ 1.2) มาตรฐานการปฏิบัติงาน 12 ประการ 1.3) มาตรฐานการปฏิบัติตน(จรรยาบรรณ) ประกอบดวย 5 หมวดหมู 9 ประการ 2) จรรยาบรรณวิชาชีพ ไดแก 2.1) จรรยาบรรณตอตนเอง 2.2) จรรยาบรรณตอวิชาชีพ 2.3) จรรยาบรรณตอผูรับบริการ 2.4) จรรยาบรรณตอผูรวมประกอบวิชาชีพ 2.5) จรรยาบรรณตอสังคม โดยมีรายละเอียดของขอบังคับฯในสวนที่เกี่ยวของกับตําแหนงครู ดังตอไปนี้ ขอ ๑ ขอบังคับนี้เรียกวา “ขอบังคับคุรุสภา วาดวยมาตรฐานวิชาชีพและจรรยาบรรณของวิชาชีพ พ.ศ. ๒๕๔๘” ขอ ๓ นิยามศัพท “วิชาชีพ” หมายความวา วิชาชีพทางการศึกษาที่ทําหนาที่หลักทางดานการเรียนการสอนและการสงเสริมการเรียนรูของผูเรียนดวยวิธีการตาง ๆ รวมทั้งการรับผิดชอบการบริหารสถานศึกษาในสถานศึกษาปฐมวัย ขั้นพื้นฐาน และอุดมศึกษาที่ต่ํากวาปริญญา ทั้งของรัฐ และเอกชน และการบริหารการศึกษานอกสถานศึกษาในระดับเขตพื้นที่การศึกษาตลอดจน การสนับสนุนการศึกษา ใหบริการหรือปฏิบัติงานเกี่ยวเนื่องกับการจัดกระบวนการเรียนการสอน การนิเทศและการบริหารการศึกษาในหนวยงานการศึกษาตาง ๆ “ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา” หมายความวา ครู ผูบริหารสถานศึกษา ผูบริหารการศึกษา และบุคลากรทางการศึกษาอื่น ซ่ึงไดรับใบอนุญาตเปนผูประกอบวิชาชีพตามพระราชบัญญัติสภาครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๖

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

301

“ครู” หมายความวา บุคคลซึ่งประกอบวิชาชีพหลักทางดานการเรียนการสอนและการสงเสริมการเรียนรูของผูเรียนดวยวิธีการตาง ๆ ในสถานศึกษาปฐมวัย ขั้นพื้นฐาน และอุดมศึกษาที่ต่ํากวาปริญญา ทั้งของรัฐและเอกชน “ผูบริหารสถานศึกษา” หมายความวา บุคคลซึ่งปฏิบัติงานในตําแหนงผูบริหารสถานศึกษาภายในเขตพื้นที่การศึกษา และสถานศึกษาอื่นที่จัดการศึกษาปฐมวัย ขั้นพื้นฐาน และอุดมศึกษาต่ํากวาปริญญา ทั้งของรัฐและเอกชน “ผูบริหารการศึกษา” หมายความวา บุคคลซึ่งปฏิบัติงานในตําแหนงผูบริหารนอกสถานศึกษาในระดับเขตพื้นที่การศึกษา “บุคลากรทางการศึกษาอื่น” หมายความวา บุคคลซึ่งทําหนาที่สนับสนุนการศึกษา ใหบริการหรือปฏิบัติงานเกี่ยวเนื่องกับการจัดกระบวนการเรียนการสอน การนิเทศ และการบริหารการศึกษา ในหนวยงานการศึกษาตาง ๆ ซ่ึงหนวยงานการศึกษากําหนดตําแหนงใหตองมีคุณวุฒิทางการศึกษา “มาตรฐานวิชาชีพทางการศึกษา” หมายความวา ขอกําหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะ และคุณภาพที่พึงประสงคในการประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ซ่ึงผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตองประพฤติปฏิบัติตาม ประกอบดวย มาตรฐานความรูและประสบการณวิชาชีพ มาตรฐานการปฏิบัติงานและมาตรฐานการปฏิบัติตน “มาตรฐานความรูและประสบการณวิชาชีพ” หมายความวา ขอกําหนดเกี่ยวกับความรูและประสบการณในการจัดการเรียนรู หรือการจัดการศึกษา ซ่ึงผูตองการประกอบวิชาชีพทางการศึกษาตองมีเพียงพอที่สามารถนําไปใชในการประกอบวิชาชีพได “มาตรฐานการปฏิบัติงาน” หมายความวา ขอกําหนดเกี่ยวกับคุณลักษณะหรือการแสดงพฤติกรรม การปฏิบัติงานและการพัฒนางาน ซ่ึงผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษาตองปฏิบัติตาม เพื่อใหเกิดผลตาม วัตถุประสงคและเปาหมายการเรียนรู หรือการจัดการศึกษา รวมทั้งตองฝกฝนใหมีทักษะหรือความชํานาญสูงขึ้นอยางตอเนื่อง “มาตรฐานการปฏิบัติตน” หมายความวา จรรยาบรรณของวิชาชีพที่กําหนดขึ้น เปนแบบแผนในการประพฤติตน ซ่ึงผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษาตองปฏิบัติตาม เพื่อรักษาและสงเสริมเกียรติคุณ ช่ือเสียง และฐานะของผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษาใหเปนที่เชื่อถือศรัทธาแกผูรับบริการและสังคม อันจะนํามาซึ่งเกียรติและศักดิ์ศรีแหงวิชาชีพ

1) มาตรฐานความรูและประสบการณวิชาชีพ ขอ ๕ ผูประกอบวิชาชีพครู ตองมีมาตรฐานความรูและประสบการณวิชาชีพ ดังตอไปนี้

(ก) มาตรฐานความรู มีคุณวุฒิไมต่ํากวาปริญญาตรีทางการศึกษาหรือเทียบเทา หรือคุณวุฒิอ่ืนที่คุรุสภารับรอง โดยมีความรู ดังตอไปนี้ (๑) ภาษาและเทคโนโลยีสําหรับครู

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

302

(๒) การพัฒนาหลักสูตร (๓) การจัดการเรียนรู (๔) จิตวิทยาสําหรับครู (๕) การวัดและประเมินผลการศึกษา (๖) การบริหารจัดการในหองเรียน (๗) การวิจัยทางการศึกษา (๘) นวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศทางการศึกษา (๙) ความเปนครู (ข) มาตรฐานประสบการณวิชาชีพ ผานการปฏิบัติการสอนในสถานศึกษาตามหลักสูตรปริญญาทางการศึกษา เปนเวลาไมนอยกวาหนึ่งป และผานเกณฑการประเมินปฏิบัติการสอนตามหลักเกณฑ วิธีการ และเงื่อนไขที่คณะกรรมการคุรุสภากําหนด ดังตอไปนี้ (๑) การฝกปฏิบัติวิชาชีพระหวางเรียน (๒) การปฏิบัติการสอนในสถานศึกษาในสาขาวิชาเฉพาะ ขอ ๘ ผูประกอบวิชาชีพบุคลากรทางการศึกษาอื่นตามที่กําหนดในกฎกระทรวง ตองมีมาตรฐานความรูและประสบการณวิชาชีพ ตามที่คณะกรรมการคุรุสภากําหนด ขอ ๙ สาระความรูและสมรรถนะของผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษาตามมาตรฐานความรูและประสบการณวิชาชีพใหเปนไปตามที่คณะกรรมการคุรุสภากําหนด

2) มาตรฐานการปฏิบัติงาน ขอ ๑๐ ผูประกอบวิชาชีพครู ตองปฏิบัติงานตามมาตรฐานการปฏิบัติงาน ดังตอไปนี้ (๑) ปฏิบัติกิจกรรมทางวิชาการเกี่ยวกับการพัฒนาวิชาชีพครูอยูเสมอ (๒) ตัดสินใจปฏิบัติกิจกรรมตาง ๆ โดยคํานึงถึงผลที่จะเกิดแกผูเรียน (๓) มุงมั่นพัฒนาผูเรียนใหเต็มตามศักยภาพ (๔) พัฒนาแผนการสอนใหสามารถปฏิบัติไดเกิดผลจริง (๕) พัฒนาสื่อการเรียนการสอนใหมีประสิทธิภาพอยูเสมอ (๖) จัดกิจกรรมการเรียนการสอน โดยเนนผลถาวรที่เกิดแกผูเรียน (๗) รายงานผลการพัฒนาคุณภาพของผูเรียนไดอยางมีระบบ (๘) ปฏิบัติตนเปนแบบอยางที่ดีแกผูเรียน (๙) รวมมือกับผูอ่ืนในสถานศึกษาอยางสรางสรรค (๑๐) รวมมือกับผูอ่ืนในชุมชนอยางสรางสรรค (๑๑) แสวงหาและใชขอมูลขาวสารในการพัฒนา (๑๒) สรางโอกาสใหผูเรียนไดเรียนรูในทกุสถานการณ

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

303

3) จรรยาบรรณของวิชาชีพ - ขอ ๑๓ ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตองประพฤติตนตามจรรยาบรรณของวิชาชีพและแบบแผนพฤติกรรมตามจรรยาบรรณของวิชาชีพ 3.1) จรรยาบรรณตอตนเอง ขอ ๑๔ ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตองมีวินัยในตนเอง พัฒนาตนเองดานวิชาชีพ บุคลิกภาพ และวิสัยทัศน ใหทันตอการพัฒนาทางวิทยาการ เศรษฐกิจ สังคม และการเมืองอยูเสมอ 3.2) จรรยาบรรณตอวิชาชีพ ขอ ๑๕ ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตองรัก ศรัทธา ซ่ือสัตยสุจริต รับผิดชอบตอวิชาชีพ และเปนสมาชิกที่ดีขององคกรวิชาชีพ 3.3) จรรยาบรรณตอผูรับบริการ ขอ ๑๖ ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตองรัก เมตตา เอาใจใส ชวยเหลือ สงเสริมใหกําลังใจแกศิษย และผูรับบริการ ตามบทบาทหนาที่โดยเสมอหนา ขอ ๑๗ ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตองสงเสริมใหเกิดการเรยีนรู ทักษะ และนิสัยที่ถูกตองดีงามแกศิษยและผูรับบริการ ตามบทบาทหนาที่อยางเต็มความสามารถ ดวยความบริสุทธิ์ใจ ขอ ๑๘ ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตองประพฤติปฏิบัติตนเปนแบบอยางที่ดี ทั้งทางกาย วาจา และจิตใจ ขอ ๑๙ ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตองไมกระทําตนเปนปฏิปกษตอความเจริญทางกาย สติปญญา จิตใจ อารมณ และสังคมของศิษย และผูรับบริการ ขอ ๒๐ ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตองใหบริการดวยความจริงใจและ เสมอภาค โดยไมเรียกรับหรือยอมรับผลประโยชนจากการใชตําแหนงหนาที่โดยมิชอบ 3.4) จรรยาบรรณตอผูรวมประกอบวิชาชีพ ขอ ๒๑ ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา พึงชวยเหลือเกื้อกูลซ่ึงกันและกันอยางสรางสรรค โดยยึดมั่นในระบบคุณธรรม สรางความสามัคคีในหมูคณะ 3.5) จรรยาบรรณตอสังคม ขอ ๒๒ ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา พึงประพฤติปฏิบัติตนเปนผูนําในการอนุรักษและพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม ศาสนา ศิลปวัฒนธรรม ภูมิปญญา ส่ิงแวดลอม รักษาผลประโยชนของ สวนรวม และยึดมั่นในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

304

ค. คุณธรรม จริยธรรมและคานิยม

1) คุณธรรมสําหรับครู

1. คุณธรรมของครู

ครูเปนบุคคลที่มีความสําคัญอยางยิ่งในฐานะผูใหการศึกษาของชาติ การที่ครูไดรับการยกยองจากสังคมโดยทั่วไปวา ครูคือผูที่กําหนดอนาคตของคนในชาตินั้น หมายความวา ชาติใดก็ตามที่มีครูเกง เปนคนดี มีความปรีชาสามารถ ตั้งใจทํางานเพื่อประโยชนของผูเรียน และเปนแบบอยางหนึ่ง “ตนแบบ” ใหแกผูอ่ืนแลว ชาตินั้นยอมจะไดพลเมืองที่เกงและฉลาดมีศักยภาพสามารถแขงขันกับนานาประเทศได

ความเปนครูดีในอนาคต จึงหมายถึงครูที่มีคุณธรรมและจริยธรรม มีทัศนคติที่ดีตอวิชาชีพครู มี วิสัยทัศนกวางไกล อุทิศตนใหกับการเรียนการสอน ปฏิบัติตนเปนแบบอยางที่ดี เปนผูนําทางความคิดของสังคม มีมนุษยสัมพันธที่ดีกับทุกคน และพัฒนาตนเองอยางตอเนื่อง พฤติกรรมใด ๆ ที่ครูแสดงออกจะมีผลสําคัญตอกระบวนการเรียนรูของผูเรียน ตอการปลูกฝงจิตสํานึกที่ดีของผูเรียน และเปนแบบอยางที่ดีในการดําเนินชีวิตของผูเรียน

`ดังนั้นจึงควรเรียนรูเกี่ยวกับ ความหมายของคําที่เกี่ยวของกับครูในเชิงคุณธรรม ความหมายของ คุณธรรมครู ประโยชนของคณุธรรมสําหรับครู คุณธรรมของครูตามพุทธศาสนา คุณธรรมของครูไทยที่พึงประสงค การพัฒนาคุณธรรมสําหรับครู การพัฒนาจริยธรรมสําหรับครู `ดังนี้

2. ความหมายของครูเชิงคุณธรรม

ครู คือ บุคคลผูทรงความหนักไว 6 ประการไดแก สัตถุคารวตา ธัมมคารวตา สังฆคารวตา สิกขาคารวตา อัปปมาทคารวตา และปฏิสันถารคารวตา ดังนี้

1 สัตถุคารวตา ไดแก หนักในพระศาสดา มองเห็นคุณคาของพระรัตนตรัยครูตองแสดงความเคารพอยางหนักแนนจริงจัง มองเห็นคุณคาและความสําคัญ เอาใจใสในพระบรมศาสดาของศาสนาที่ตนนับถือดวยความเคารพสักการะบูชาอยางยิ่ง ทั้งดวยกาย ดวยวาจา และดวยใจ เพราะพระบรมศาสดาของ ทุกศาสนาทรงดํารงพระองคเปนคุรุฐานียบุคคล คือบุคคลผูเปนที่ตั้งแหงความเคารพสูงสุด บุคคลเปนครูไมวาจะนับถือ ศาสนาใด นอกจากจะเคารพบูชาพระศาสดาของตนแลว ยอมไมดูหมิ่นเกลียดชังยุยงสงเสริมใหเกิดการดูหมิ่นเกลียดชังพระบรมศาสดาของศาสนาอื่น จนกอใหเกิดความแตกแยกเกลียดชังกันระหวางศาสนา

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

305

2 ธัมมคารวตา ไดแก หนักในพระธรรม ครูตองแสดงความเคารพอยางหนักแนนจริงจัง มองเห็น คุณคาและความสําคัญเอาใจใสในการศึกษาปฏิบัติธรรมสรางสรรค ความรู ความงาม ความดี และความจริง ตามหลักพระพุทธศาสนาที่ตนนับถือ ดวยการนอมนําพระธรรมคําสั่งสอนมาประพฤติปฏิบัติในชีวิตประจําวัน ยึดมั่นในความรูความงามความดีและความจริงตามหลักธรรมของพระศาสนาอยางสม่ําเสมอ

3 สังฆคารวตา ไดแก หนักในพระสงฆ ครูตองแสดงความเคารพอยางหนักแนนจริงจัง มองเห็น คุณคาและความสําคัญ เอาใจใสในพระสงฆหรือนักบวช นักสอนศาสนา นักเผยแผธรรมในพระศาสนาที่ตนนับถือดวยการเขาไปหา ปรึกษา สนทนาธรรมและบํารุงดวยปจจัย 4 ตามสมควร

4 สิกขาคารวตา ไดแก หนักในการศึกษา ครูตองแสดงความเคารพอยางหนักแนนจริงจัง มองเห็นคุณคาและความสําคัญเอาใจใสในการศึกษาอยางเต็มตัว เต็มใจ เต็มความรู เต็มความสามารถ เต็มกําลังและเต็มสติปญญา ดวยการคนควาศึกษาวิเคราะหและวิจัยและพัฒนาการศึกษาเพื่อพัฒนาตน พัฒนาคร และพัฒนางานอยางดีที่สุด

5 อัปปมาทคารวตา ไดแก หนักในความไมประมาท ครูตองแสดงความเคารพอยางหนักแนนจริงจัง มองเห็นคุณคาและความสําคัญ เอาใจใสในความไมประมาทคือไมเผลอมัวเมาในลาภ ยศ สรรเสริญ สุข ไมประมาทในอาชีพครู และในความเปนครูของตน หมั่นดูแลรักษาระเบียบวินัยและจรรยาบรรณของครูอยางเครงครัด ระมัดระวังตั้งใจอยางใหเกิดสภาพที่เรียกวา ภูมิคุมกันบกพรองในความเปนครูของตน

6 ปฏิสันถารคารวตา ไดแก หนักในการตอนรับ ครูตองแสดงความเคารพอยางหนักแนน มองเห็นคุณคาและความสําคัญเอาใจใสในการตอนรับหรือการปฏิสันถาร ไดแก การสรางความสัมพันธที่ดีกับ ลูกศิษย ความสัมพันธที่ดีกับพอแม ผูปกครองของลูกศิษย ความสัมพันธที่ดีกับชุมชนและสังคม ดวยการปฏิสันถาร 2 อยาง คือ อามิสปฏิสันถาร ไดแกการตอนรับดวยวัตถุส่ิงของ และธรรมปฏิสันถาร ไดแก การตอนรับดวยธรรม ดวยความชวยเหลือเกื้อกูลกันดวยน้ําใจไมตรี สามารถเปนที่พึ่งของชุมชนและสังคมไดอยางดี เมื่อยามมีปญหาก็ไมนิ่งดูดายเขาไปชวยเหลือตามความเหมาะสม

3.ความหมายของคุณธรรมครู คําวา “คุณธรรม” ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช 2525 ไดใหความหมายของ “คุณธรรม” วาเปนสภาพคุณงามความดี พระธรรมปฎก (ปอ.ปยุต โต.) อธิบายวา คุณธรรม คือ ธรรมที่เปนคุณความดีงาม สภาพที่เกื้อกูล ในหนังสือ Dictionary of Education ใหความหมายของคุณธรรม ดังนี้ 1. คุณธรรม คือ ความดีงามของลักษณะนิสัยหรือพฤติกรรมที่กระทําจนเกิดความเคยชิน

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

306

2. คุณธรรม คือ คุณธรรมที่บุคคลไดกระทําตามความคิดและมาตรฐานของสังคมซึ่งเกี่ยวของกับความประพฤติและศีลธรรม

พุทธทาสภิกขุ ไดอธิบายลักษณะของคุณธรรมวา “คุณ” หมายถึง คาที่มีอยูในแตละสิ่งซึ่งเปน ที่ตั้งแหงความยึดถือ เปนไปไดทั้งทางดีและทางราย ถาทําใหจิตใจยินดีก็เรียกวาคุณ ถาทําใหจิตใจยินรายก็เรียกวาคุณ ซ่ึงเปนไปตามธรรมชาติของมัน คําวา “ธรรมะ” มีความหมาย 4 อยาง ดังนี้ 1. ธรรมะ คือ ธรรมชาติ เรามีหนาที่ตองเกี่ยวของ 2. ธรรมะ คือ กฎของธรรมชาติ เรามีหนาที่ตองเรียนรู 3. ธรรมะ คือ หนาที่ตามกฎของธรรมชาติ เรามีหนาที่ตองปฏิบัติ 4. ธรรมะ คือ ผลจากการปฏิบัติหนาที่นั้น เรามีหนาที่ตองมีหรือใชมันอยางถูกตอง

ประภาศรี สีหอําไพ ไดใหความหมายของคุณธรรมวา หมายถึง หลักธรรมจริยาที่ สรางความรูสึกผิดชอบชั่วดีในทางศีลธรรม มีคุณงามความดีภายในจิตใจอยูในขั้นสมบูรณจนเต็มเปยมดวยความสุข การเปนผูมีคุณธรรมคือ การปฏิบัติตนอยูในกรอบอันดีงาม

ยนต ชุมจิต ไดใหความหมายของคําวา คุณธรรม หมายถึง คุณสมบัติที่เปนความดีความถูกตอง ความเหมาะสมซึ่งอยูภายในจิตใจของครูและเปนแรงผลักดันใหครูกระทําหนาที่ไดอยางถูกตองเหมาะสมและดียิ่งขึ้น

ธีรศักดิ์ อัครบวร ไดอธิบายวาคุณธรรมมีความหมายเปน 2 ประเภท ไดแก

1. คุณสมบัติที่เปนความดี ความถูกตอง ซ่ึงมีอยูภายในจิตใจของบุคคล ชวยทําใหพรอมที่จะกระทําพฤติกรรมตาง ๆ อันเปนประโยชนตอตนเองหรือผูอ่ืน

2. เปนหลักที่มนุษยถือเปนแนวทางที่ถูกตองในการดําเนินชีวิต เปนหลักแหงความประพฤติปฏิบัติ และความรูความคดิที่ดีงามนั่นเอง

จากแนวคิดทั้งหมดสรุปไดวา “คุณธรรม” มีลักษณะเปนสหวิทยาการ หมายถึง การนําเอาวิชาตาง ๆ เชน การศึกษา จิตวิทยา ปรัชญา สังคมวิทยาเขามาผสมผสานกัน เปนลักษณะของการนําวิชาพื้นฐานมาเปนเครื่องกําหนดคุณสมบัติของคุณธรรม และจากความหมายของคําวา “คุณธรรม” ตามทัศนะตาง ๆ ขางตน นํามาสรุปเปนความหมายไดวา หมายถึงคุณสมบัติที่เปนคุณความดี ความถูกตองซึ่งมีอยูภายในจิตใจของบุคคล อันเปนประโยชนตอตนเอง และผูอ่ืน หรอท้ังตนเองและผูอ่ืน ดังนั้นคุณธรรมของครูจึงควรมีลักษณะที่ดีงามเหมาะสมอยูในสวนลึกของจิตใจครู เปนแรงผลักดันใหครูกระทําหนาที่ของครูอยางถูกตองเหมาะสมและสมบูรณยิ่งความสําคัญของคุณธรรมสําหรับครู

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

307

4. ความสําคัญของคุณธรรมของครู

ความสําคัญของคุณธรรมสําหรับครูไวเปน 3 ประการ คือ

1. ครูในฐานะเปนคนดีคนหนึ่งในสังคม จําเปนตองมีคุณธรรม จริยธรรมเยี่ยงคนดีโดยทั่วไป ดังนั้นคนดีโดยทั่วไปในสังคมประพฤติปฏิบัติอยางไร ครูก็ควรจะกระทําอยางนั้น

2. ครูในฐานะที่อยูในอาชีพและวงการที่ไดรับการยกยอง นับถือจากคนไทยและสังคมไทยมาแตโบราณกาล จําเปนตองดํารงรักษาภาพดังกลาวเอาไวดวยการยึดถือปฏิบัติและดํารงตน เชน ครูดีของไทย ตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบันนั้น คือการดํารงตนใหเพียบพรอมอยูดวยความดีตลอดเวลา

3. ครูในฐานะเปนผูสอนคนสรางคนใหเปนคนดี และพัฒนาสังคมใหเจริญกาวหนา ครูจึงมี พันธกิจที่จะตองกระทําตัวเองใหดี ใหมีความเปนมนุษยใหนายกยองนับถือ กอนจึงจะไปสอนคน

5.ประโยชนของคุณธรรมสําหรับครู คุณธรรมของครูนับวามีความสําคัญตอวิชาชีพครู ทั้งนี้เพราะคุณธรรมเปนสภาพของคุณงามความดีที่เปนหลักประกันคุณภาพของครู ใหเปนที่ยอมรับเชื่อถือศรัทธาแกศิษย ผูปกครองและบุคคลใน ชุมชน คุณธรรมนั้นหากมีอยูในตัวบุคคลไมวาจะผูใดยอมกอใหเกิดประโยชน 4 ประการดังนี้ 1. ประโยชนที่เกิดกับตัวผูประกอบวิชาชีพครูเอง การไดรับยกยองสรรเสริญจากบุคคลในชุมชน ทําใหการดําเนินชีวิตเปนไปอยางมีความสุขความเจริญและกาวหนา 2. ประโยชนที่เกิดกับตัวผูเรียน การสั่งสอนหรือถายทอดความรูถึงแมจะมาก แตก็ยังไมสามารถสรางคนใหสมบูรณได เพราะคนที่มีคุณภาพนั้นตองมีความรูคูคุณธรรม ครูในฐานะเปนผูนําที่เปนตนแบบและอยูใกลชิดกับผูเรียนที่สุด จึงจําเปนตองพัฒนาตนเองใหเปนตนแบบเพื่อใหนักเรียนไดศึกษา ไดสังเกต และเจริญรอยตามทีละนอย 3. ประโยชนในดานสถาบันวิชาชีพครู เปนที่ยอมรับเชื่อถือของคนในสังคม ทําใหมีช่ือเสียงและเปนที่เล่ือมใสศรัทธาจากบุคคลโดยทั่วไป และอาจไดรับความชวยเหลือรวมมือจากประชาชน ทําใหวิชาชีพครูเจริญกาวหนา 4. ประโยชนในดานสังคมและความมั่นคงของชาติ ครูเปนผูอบรมถายทอดและเปนแบบอยางใหกับประชากรซึ่งเปนทรัพยากรของชาติ หากคนในชาติประพฤติปฏิบัติตนและดําเนินชีวิตอยูในกรอบของ คุณธรรมความดี เอื้อเฟอเผ่ือแผ ชวยเหลือเกื้อกูล ไมเอารัดเอาเปรียบแลว ยอมสงผลตอความมั่นคง ความเจริญรุงเรืองของสังคมประเทศชาติตอไป

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

308

6. คุณธรรมของครูตามแนวพุทธศาสนา

ในทางพุทธศาสนายกยองครูวาเปนปูชนียบุคคล เปนผูกระทําหนาที่ เปนผูนําทางวิญญาณ หรือยกระดับวิญญาณของมนุษยใหสูงขึ้น เปนกัลยาณมิตร เปนแบบอยางของศิษยเปนพอแมคนที่สองของศิษย ครูจึงตองไดรับการศึกษาอบรม ปลูกฝง เสริมสรางจิตสํานึกใหเกิดความรักความศรัทธาในวิชาชีพครู ดวยความจริงใจและกระทําตนใหเปนมนุษยที่สมบูรณใหเปนคนที่มีจิตใจสูง เจริญดวยคุณธรรมดังนี้

1. คุณธรรมของครูจากพระไตรปฎก คุณธรรมของครูจากพระไตรปฏก สามารถกําหนดได 7 ประการ ดังนี้คือ 1.1 คุณธรรมเปนคุณสมบัติของครูตามที่ปรากฏในคัมภีรสารัตถปกาสินี มี 7 ประการ คือ 1.1.1 ปยตา หมายถึง การทําตนใหเปนคนนารักและใหเปนที่รักของศิษย 1.1.2 ครุตา หมายถึง การทําตนใหเปนคนนาเคารพ ใหเปนที่เคารพของศิษย ใชวิธีปกครองใหศิษยเคารพ 3 วิธี คือ 1.1.1.1 นิคคหวิธี คือ ปกครองดวยวิธีขูขนาบ 1.1.1.2 ปคคหวิธี คือ ปกครองดวยวิธียกยอง 1.1.1.3 ฎฐานุคติวิธี คือ ปกครองดวยวิธีทําใหเปนตัวอยาง 1.1.3 ภาวนิยตา หมายถึง การอบรมตนใหเจริญ ใหเปนคนนายกยอง พัฒนาตนใหเชี่ยวชาญในวิชาการ ใหมีสมรรถภาพในการงานและใหเจริญดวยศีลธรรม 1.1.4 วัตตุตา หมายถึง การอุตสาห ส่ังสอน มานะในการอบรมตักเตือนดวยการสอน 4 ประการ คือ 1.1.4.1 สันทัสนา คือ ช้ีใหแจมชัด 1.1.4.2 สมาทปนา คือ ชวนใหทําตาม 1.1.4.3 สมุตเตชนา คือ เราใหอุตสาห 1.1.4.4 สัมปหังสนา คือ พยุงใหราเริง 1.1.5 วัจนักขันติ หมายถึง การเปนคนอดทนตอถอยคํา ตอคํารบกวนของศิษยบางแหงใชวา วัจนักขโม 1.1.6 คัมภีรกถากรณัง หมายถึง การทําเรื่องยากใหงาย ดังนี้ 1.1.6.1 แสดงจุดเดนของวิชา 1.1.6.2 แสดงสาระของวิชา 1.1.6.3 แสดงเหตุผลของวิชา 1.1.7 อนิโยชนัง หมายถึง การไมชักนําศิษยไปในทางที่ไมควร ซ่ึงคําในภาษาบาลีใชวา “โน จัฏฐาณ นิโยชเย” มี 7 ประการคือ 1.1.7.1 ทําตนนารัก (ปโย)

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

309

1.1.7.2 มีหลักนาเคารพบูชา (ครุ) 1.1.7.3 นายกยอง นาเจริญใจ (ภาวนีโย) 1.1.7.4 รูจักสอนใหไดผล (วัตตา) 1.1.7.5 อดทนตอถอยคํา (วัจนักขโม) 1.1.7.6 แถลงเรื่องลึกลํ้าไดงาย (คัมภีรรังกถัง กัตตา) 1.1.7.7 ไมนําศิษยไปในทางชั่ว (อนีโยชนัง)

2. คุณธรรมสําหรับครูในฐานะเปนกัลยาณมิตร คุณธรรมสําหรับครูในฐานะเปนกัลยาณมิตร เรียกวา กัลยาณธรรม 8 เปนธรรมะสําหรับครู ชวยสงเสริมการดําเนินชีวิตของครูใหมีแตความสุขความเจริญ ขอพึงปฏิบัติมีดังนี้ 2.1 ศรัทธา หมายถึง การเชื่อกรรม และผลของกรรม 2.2 ศีล หมายถึง การประพฤติหรือกระทําที่เปนปกติวิสัย 2.3 สุตะ หมายถึง การมุงฟงตั้งใจใฝศึกษา 2.4 จาคะ หมายถึง การตั้งหนาแบงปนเสียสละ 2.5 วิริยะ หมายถึง การพากเพียรดวยใจชอบ 2.6 สติ หมายถึง การรูรอบไมเพอเจอ 2.7 สมาธิ หมายถึง การตั้งใจมั่นไมหวั่นไหว 2.8 ปญญา หมายถึง การรูแจงชัดกวางไกลและลึกซึ้ง

3. คุณธรรมสําหรับครูตามธรรมะอันเปนท่ีตั้งแหงการสังเคราะห คุณธรรมสําหรับครูตามธรรมะอันเปนที่ตั้งแหงการสังเคราะห ไดแก สังคหวัตถุ 4 ประการ เพื่อเปนสิ่งยึดเหนี่ยวใจใหสะอาดสดใจ ขอพึงปฏิบัติมีดังนี้ 3.1 ทาน คือการให 3.2 ปยวาจา คือ การเจรจาดวยถอยคําที่ไพเราะ สุภาพ 3.3 อัตถจริยา คือ การกระทําสิ่งที่เปนประโยชนกับผูอ่ืน 3.4 สมานัตตตา คือ การทําตนเปนกันเองไมถือตัว

4. คุณธรรมสําหรับครูตามธรรมะการครองเรือน ครูพึงยึดหลักธรรมะสําหรับการครองเรือน ไดแก ฆราวาสธรรม 4 ขอพึงปฏิบัติมีดังนี้ 4.1 สัจจะ คือ ความซื่อสัตย ความซื่อตรง ความจริงใจ 4.2 ทมะ คือ การขมใจ ปรับปรุงตัว ฝกฝนใหติดเปนนิสัย 4.3 ขันติ คือ ความอดทน อดกล้ัน ไมหวั่นไหว ทอถอย 4.4 จาคะ คือ ความเสียสละ พรอมที่จะรวมมือชวยเหลือเอื้อเฟอเผ่ือแผ

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

310

5. คุณธรรมสําหรับครูตามธรรมะสําหรับผูปกครอง ครูพึงยึดหลักคุณธรรม ไดแก พรหมวิหาร 4 อันเปนธรรมะสําหรับผูปกครอง มีดังนี้ 5.1 เมตตา คือ ความรัก ความเอื้อเฟอเผ่ือแผ 5.2 กรุณา คือ ความสงสารเห็นอกเห็นใจ 5.3 มุทิตา คือ ความยินดี ความเบิกบานใจ 5.4 อุเบกขา คือ ความวางเฉย วางตัวเปนกลาง 7. คุณธรรมของครูไทยท่ีพึงประสงค

การที่สังคมไทยตระหนักและเห็นคุณคาของคนดี วาเปนสิ่งที่ควรไดรับการตอบแทนยกยอง เชื่อถือ ศรัทธาและไววางใจนั้น ยอมเปนกําลังและแรงบันดาลกําลังใจใหกับกลุมบุคคลที่ประกอบอาชีพครูไดปรับปรุงพัฒนาตนและกระทําความดี ความงาม จนถึงขั้นสามารถเปนแบบอยางที่ดีใหกับบุคคลอื่น ๆ และปฏิบัติหนาที่ของครูไดอยางเต็มภาคภูมิตอบสนองเจตนารมยและความหวังของสังคมไทย อยางไรก็ตามคุณธรรมของครูไทยที่พึงประสงคในระดับพื้นฐาน ที่ครูประจําการและนักศึกษาครูควรฝกฝนอยูเสนอม มีดังนี้

1. มีจิตใจซื่อตรง 2. มีความตั้งใจจริง

3. มีความเห็นอกเห็นใจ 4. มีลักษณะถอยทีถอยอาศัย

5. มีเมตตามุงดีมุงเจริญตอกัน 6. มีความขยันหมั่นเพียร

7. มีความสุจริต 8. มีความขยันหมั่นเพียร

9. มีความสามัคคี 10. มีความอดทน

จากการศึกษาคุณธรรมสําหรับครู พอจะสรุปรายละเอียดเกี่ยวกับคุณธรรมของครูไทยที่พึงประสงคไดเปน 13 ประการดงันี้ 1. เปนบุคคลที่กระตือรือรน มีนิสัยใฝหาความรูใหม ๆอยูเสมอจนเปนผูรอบรูวิทยาการสมัยใหม 2. เปนบุคคลที่มีเมตตา กรุณา ปรารถนาที่จะเห็นบุคคลอื่นมีความสุข และคิดชวยเหลือ 3. เปนบุคคลที่ยึดมั่นรักษาความยุติธรรมอยางสม่ําเสมอตนเสมอปลาย 4. เปนบุคคลที่มีความจงรักภักดีตอชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย 5. เปนบุคคลที่มีความซื่อสัตย ซ่ือตรง และมีเหตุผล 6. มีความรักและความศรทัธาในวิชาชีพครู 7. เปนบุคคลที่มีความขยัน หมั่นเพียร ชวยเหลือตนเองและบุคคลอื่น

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

311

8. เปนบุคคลที่รูจักประหยัดเก็บออม 9. เปนบุคคลที่ประพฤติปฏิบัติตามคุณธรรมของศาสนา 10. เปนบุคคลที่มีระเบียบวินัย เคารพกฎหมาย 11. เปนบุคคลที่คิดริเร่ิมสรางสรรค เชื่อมั่นในตนเองและรูจักแกไขปญหาที่เกิดขึ้นความถูกตอง 12. เปนบุคคลที่มีความกตัญู อุทิศเวลา กําลังกายและใจเพื่อผูเรียน 13. เปนบุคคลที่มีจรรยามารยาท มีบุคลิกภาพดีทั้งบุคลิกภาพภายนอกที่ปรากฏแกสายตาของผูพบเห็น และบุคลิกภาพภายใจที่ปรากฏในเชิงความคิด ปจจุบันคุณธรรมสําหรับครูนับมีความสําคัญและเปนที่พึงประสงค สรุปเปนประเด็นสําคัญ 5 ประเด็น ดังนี้ 1. ทําใหแยกถูกแยกผิดออกจากกันได 2. ทําใหมีแนวทางของการประพฤติได 3. ทําใหมีความตานทานที่จะประพฤติมิชอบ 4. เปนแบบอยางกับศิษย 5. กอใหเกิดการยอมรับนับถือของคนในสังคม โกสินทร รังสยาพันธ ไดกลาวถึงความสําคัญของคุณธรรมสําหรับครูที่พึงประสงคไว 3 ประการ 1. ครูในฐานะเปนคนดีคนหนึ่งในสังคม จําเปนตองมีคุณธรรม จริยธรรม เยี่ยงคนดีโดยทั่วไป ดังนั้นคนดีโดยทั่วไปในสังคมประพฤติปฏิบัติอยางไร ครูก็ควรจะกระทําเชนนั้น 2. ครูในฐานะที่อยูในอาชีพและวงการที่ไดรับการยกยองนับถือจากคนไทย และสังคมไทยมา แตโบราณกาล จําเปนตองดํารงรักษาภาพดังกลาวเอาไวดวยการยึดถือปฏิบัติและดํารงตน เชน ครูดีของไทยตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบัน นั่นคือการที่ตองดํารงตนใหพรอมอยูดวยความดีตลอดเวลา 3. ครูในฐานะเปนผูสอนคน สรางคนใหเปนคนดีและพัฒนาสังคมใหเจริญกาวหนา ครูจึงมี พันธกิจที่จะตองกระทําตัวเองใหดีใหมีความเปนมนุษย ใหนายกยองนับถือเสียกอนจึงจะไปสอนคนได คุณธรรมครูตามพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็นพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ไดทรงพระราชทานพระบรมราโชวาทแกประชาชนชาวไทย 4 ประการ ในงานเฉลิมฉลองสมโภช กรุงรัตนโกสินทร 200 ป เมื่อวันที่ 5 เมษายน 2524 และรัฐบาลไดนําออกเผยแพรใหประชาชนทราบและยึดเปนหลักปฏิบัติในการดําเนินชีวิตดังนี้ ประการที่หนึ่ง คือ รักษาความสัตย ความจริงใจตอตัวเองที่จะปฏิบัติแตส่ิงที่เปนประโยชนและเปนธรรม ประการที่สอง คือ การรูจักขมใจตนเอง ฝกใจตนเองใหประพฤติอยูในความสัตย ความดีนั้น ประการที่สาม คือ การอดทนอดกลั้นและอดออมที่จะไมประพฤติปฏิบัติลวงละเมิดความซื่อสัตยสุจริต ไมวาจะดวยเหตุประการใด

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

312

ประสารกที่สี คือ การรูจักละวางความชั่วความทุจริต และรูจักสละประโยชนสวนนอยของตน เพื่อประโยชนสวนใหญของบานเมือง คุณธรรมสําหรับครูเปนสิ่งสําคัญควบคูไปกับวิชาชีพครู หากขาดหายไปยอมทําใหวิชาชีพครูตกต่ําเสื่อมสลายตามไปดวย ดังนั้นคุณธรรมของครูจึงเปนสิ่งที่สังคมพึงประสงคเพื่อสนับสนุนคํากลาวขางตน จึงขออัญเชิญพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวที่ทรงพระราชทานแกคณะครูอาวุโส รุนที่ 10 ในโอกาสเขาเฝารับพระราชทานเครื่องหมายเชิดชูเกียรติ ณ ศาลาดุสิตาลัย วันพฤหัสบดีที่ 13 ตุลาคม 2520 แสดงถึงลักษณะของครูที่มีคุณธรรมที่ไมมีวันลาสมัย ความวา “ผูเปนครูอยางแทจริง นับวาเปนบุคคลพิเศษ ผูตองแผเมตตาและเสียสละเพื่อความสําเร็จ ความกาวหนาและความสุขความเจริญของผูอ่ืนอยูตลอดชีวิต ที่กลาวดังนั้น ประการหนึ่งเพราะครูจําเปนตองมีความรักความสงสารศิษย เปนพื้นฐานทางจิตใจอยูอยางหนักแนน จึงจะสามารถทนลําบาก ทนตรากตรํากายใจ อบรมสั่งสอนและแมเคี่ยวเข็ญศิษยใหตลอดรอดฝงได อีกประการหนึ่งจะตองยอมเสียสละความสุขและประโยชนสวนตัวเปนอันมาก เพื่อมาทําหนาที่เปนครูซ่ึงทราบกันอยูดีแลววาไมใชทางที่จะแสวงหาความรํ่ารวย ยศศักดิ์ หรืออํานาจความเปนใหญ แตประการหนึ่งประการใดใหแกตนไดเลย

8. การพัฒนาคุณธรรมสําหรับครู บุคคลที่จะเขาสูวิชาชีพครู จําเปนตองไดรับการเพิ่มพูนพัฒนาปลูกฝงใหเปนคนที่ยึดมั่น เล่ือมใส

ศรัทธาในคุณธรรมอยางตอเนื่องสม่ําเสมอ ทั้งนี้ก็เพื่อใหผูที่ประกอบอาชีพครูเปนผูประพฤติดีประพฤติชอบ มีสติสัมปชัญญะที่จะคิดวิเคราะหอยูในกรอบแหงคุณธรรมสมกับที่สังคมคาดหวังและยกยองเปนปูชนียบุคคล เปนปราชญ เปนผูรู เปนที่พึ่งทางใจ และเปนผูนําทางความคิดใหกับศิษย เปนที่เล่ือมใสศรัทธาและเคารพ เชื่อถือจากบุคคลโดยทั่วไป ปจจุบันสภาพวิกฤตเศรษฐกิจไดสงผลกระทบอยางกวางขวาง ในทุกสาขาอาชีพ วิชาชีพครูก็ไดรับผลกระทบเชนเดียวกัน และสงผลใหสถานภาพวิชาชีพครูเสื่อมถอย ระดับความคิด คานิยม และพฤติกรรม แปรเปลี่ยนไปจากเดิม เนื่องจากครูเปนปุถุชนธรรมดาที่อาจถูกครอบงําดวยกิเลสไดงาย และเมื่อสังคมผูกติดอยูกับรายไดอาชีพครูจึงลาหลัง ส่ิงเหลานี้ใหครูตองดิ้นรนเพื่อใหอยูรอดไดในสังคมบริโภคที่เห็นเงินเปนอํานาจ ในที่สุดก็สงผลกระทบตอคุณภาพของวิชาชีพครูและวิทยฐานะครู ดังนั้นผูที่ประกอบอาชีพและผูที่กําลังจะประกอบวิชาชีพครู จึงควรไดรับการพัฒนาปลูกฝง คุณธรรม เพื่อขัดเกลาจิตใจใหยึดมั่นในสิ่งที่ดีงามและประพฤติปฏิบัติตนอยูในความดีสําหรับแนวทางในการปลูกฝงและสรางเสริมคุณธรรมสําหรับครู อาจกระทําไดหลายแนวทางดังนี้ 1. วิธีการใหความรูและพัฒนากระบวนการคิดโดยการจัดประชุม การฝกอบรม การสัมมนา การเชิญวิทยากรมาใหความรู การใชเอกสารหนังสือและการฝกปฏิบัติตาง ๆ ที่สามารถสรางเสริมเพิ่มพูนความรูและพัฒนากระบวนการคิดของครูได

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

313

2. วิธีการจูงใจแนะนําโนมนาวชักจูง เพื่อสรางความสนใจไปในทางที่ดีงามดวยการใหคําปรึกษา ช้ีแนะปญหา และชี้แนะชีวิตและผลงานของผูที่นาสนใจ 3. วิธีการสรางสภาพแวดลอมใหเอื้ออํานวยตอการดําเนินชีวิต เปนไปตามธรรมชาติและใชหลักมนุษยสัมพันธในการประชาสัมพันธ 4. วิธีปฏิบัติตนใหเปนแบบอยาง ผูสงเสริมจะตองกระทําตัวใหเปนตัวอยาง เชน การปฏิบัติงาน การแตงกาย การระวังอากัปกิริยา การวางตัวที่บงบอกใหรูถึงความเปนผูมีคุณธรรม ไดแก การมีเมตตา การใหอภัย การสงเคราะหชวยเหลือ 5. วิธีสงเสริมใหครูไดฝกปฏิบัติดวยตนเอง คนควาศึกษาทําความเขาใจหลักธรรมในศาสนา ผลงานวิจัย และหลักวิชาการตาง ๆ ศึกษาจากผูรูและลงมือปฏิบัติจริยธรรม และจรรยาบรรณ

2) จริยธรรมสําหรับครู คําวา “จริยธรรม” แยกออกเปน “จริยะ” หมายถึง ความประพฤติหรือกิริยาที่ควรประพฤติ สวนคําวา “ธรรม” มีความหมายหลายอยาง เชน คุณความดี หลักคําสอนของศาสนา หลักปฏิบัติ เมื่อนําคําสองคํามารวมกันเปน “จริยธรรม” จึงไดความหมายตามตัวอักษรวา “หลักแหงความประพฤติหรือแนวทางของการประพฤติ” จริยธรรม (morality) และจรรยาบรรณ (ethical) เปนสิ่งที่เกิดขึ้นและคงอยูในจิตใจของบุคคล คูอยูกับคุณธรรม ผูที่มีคุณธรรมยอมมีกิริยาความประพฤติและการปฏิบัติที่ดี พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525 ไดใหคํานิยามวา จริยธรรม คือธรรมที่เปนขอประพฤติ ศีลธรรม กฎ ประภาศรี สีหอําไพ กลาววา จริยธรรม หมายถึง หลักความประพฤติที่อบรมกิริยา และปลูกฝงลักษณะนิสัยใหอยูในครรลองของคุณธรรม หรือศีลธรรมคุณคาของจริยธรรมชี้ใหเห็นความเจริญงอกงามในการดํารงชีวิตอยางมีระเบียบแบบแผนตามวัฒนธรรมของบุคคล พระเทพวิสุทธิเมธี ไดใหความหมายของคําวา จริยธรรม หมายถึง ตัวของกฎที่ตองปฏิบัติ วิทย วิศทเวทย และเสถียรพงษ วรรณปก นิยามวา จริยธรรม หมายถึงหลักคําสอนที่วาดวยความประพฤติเปนหลัก สําหรับใหบุคคลยึดถือในการปฏิบัติตน ไพฑูรย สินลารัตน และประนอม รอดคําดี สรุปไววา จริยธรรม คือ แนวทางของการประพฤติปฏิบัติตนใหเปนคนดี เพื่อประโยชนสุขของตนเองและสวนรวม ครูเปนผูที่มีความสําคัญอยางมากในสังคมโดยเฉพาะในดานวัฒนธรรมไทย ผูที่ประกอบวิชาชีพครูนั้นจะมีความสัมพันธกับศิษยอยางลึกซึ้ง จะเห็นไดจากการที่ครูไดรับการยกยองตอเนื่องมาเปนเวลา ชานาน การยกยองนี้สืบทอดจากความรูสึกที่คนไทยมีตอครูที่เปนพระสงฆ เหตุแหงปจจัยหนึ่งเพราะพระสงฆปฏิบัติตนเปนที่นาเคารพเลื่อมใส ประพฤติปฏิบัติตนอยูบนหลักคําสอนของพระพุทธศาสนา จึงเชื่อวาครูควรจะตองยึดถือจริยธรรมและการปฏิบัติคุณธรรมตาง ๆ ตามที่สังคมเห็นวามีคุณคา มีความเชื่อในการ

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

314

กระทําตามจารีตประเพณีที่ดีงามเหมาะสม มีความคิดไตรตรองใครควรญในคุณคาความดี มีเหตุผลวิเคราะหแยกแยะสิ่งชั่วดี มีเจตคติที่ดีตอการทําความดีและมีความสนใจที่จะปฏิบัติตนเปนคนดี อยางไรก็ตามจริยธรรมสําหรับครูนั้น อาจสรุปไดวาครูควรยึดหลักจริยธรรมดังนี้ 1. อัตวินิจ ครูจะตองสามารถวิเคราะหตนเอง เพื่อใหเห็นแนวทางที่ถูกตองในการดําเนินชีวิต ฝกฝนกลอมเกลาพื้นฐานของจิตใจใหมั่นคงในคุณธรรม เปนคนดีมีประโยชนตอสังคม 2. สัมพันธภาพ ครูตองมีความเอื้อเฟอเผ่ือแผ เสียสละ กตัญูกตเวที มีความสามารถในการติดตอสัมพันธกันกับเครือญาติและบุคคลทั่วไปอยางคุนเคย 3. การแลกเปลี่ยน ครูตองรูจักการใหการแลกเปลี่ยนความคิดหรือส่ิงของตอกัน ไมเอาเปรียบกัน 4. ระบบสังคม ครูตองยึดถือปฏิบัติตามกฎเกณฑที่กําหนดไว เปนแนวศีลธรรมคานิยมที่ไดวิเคราะหคุณคา ความถูกผิด จนเปนหลักการ เปนวัฒนธรรม และเปนอารยธรรม 5. การบําเพ็ญประโยชน ครูตองบําเพ็ญประโยชนและปฏิบัติตามระเบียบอันจะกอใหเกิดความสงบ เรียบรอยและศีลธรรมอันดีของชาติ ใชสิทธิและหนาที่ที่ทําใหเกิดความสงบสุขและสามัคคี สามารถควบคุมการรุกรานโดยมิชอบได 6. สากลธรรม ครูควรตองยึดหลักมโนธรรมสากลที่ครอบคลุมไดทั้งโลก บําเพ็ญตนอยูใน คุณงามความดีตามที่ไดสรางสรรคหลักธรรมไว มีการกลอมเกลาจิตใจใหศรัทธาแนวแนในการบําเพ็ญตน ใหมีสาระ จริยธรรมและคุณธรรมเปนเรื่องที่เกี่ยวของสัมพันธกัน ยากที่จะแยกคุณธรรมออกจาก จริยธรรมได เพราะคุณธรรมเปนธรรมะที่มีคุณคาอยูในจิตใจของบุคคลและเมื่อบุคคลแสดงออกซึ่งความประพฤติปฏิบัติตามคุณธรรมนั้น ยอมเปนที่ประจักษในจริยธรรม จริยธรรมสําหรับครูจึงนับเปนสิ่งสําคัญและควรไดรับการพัฒนาอยางตอเนื่อง ทั้งนี้เพราะครูนอกจากจะเปนผูที่ตองรอบรูในวิทยาการใหม ๆ แลว ครูยังตองเปนผูที่มีความประพฤติดีมีคุณธรรมดวย ส่ิงเหลานี้สามารถปลูกฝง กลอมเกลา ปรับปรุง แกไข พัฒนาใหเกิดมีขึ้นในตัวของผูที่เปนครู หรือผูที่กําลังจะเปนครูไดและประพฤติใหคงอยูตลอดไปได โดยการดําเนินชีวิตอยูบนพื้นฐานแหงคุณธรรม ซ่ึงบุคคลผูที่จะไดรับการเคารพยกยองและนับถือวาครูนั้น ยอมมี จริยธรรมและมีความงามสมกับความเปนครู

สมควร เหลาลาภะ กลาวไววา งามอยางครู ประกอบดวยความงาม 4 อยางคือ 1. งามรูป เรียกวา รูปปปมาณิก ครู คือบุคคลผูงดงามดวยรูปรางหนาตา กิริยามารยาท ความสะอาด มีระเบียบวินัยทางรางกายที่ดี ใครไดพบเห็นก็เปนมงคลทั้งแกตนและคนอื่น ในขณะที่กําลังปฏิบัติหนาที่ของครู ครูตองระมัดระวังตั้งใจอยาใหเกิดกายภาษาในทาที่ติดลบ เชน คนขี้ยา ชิงหาหลัก ไมปกร้ัว ชะมดติดจั่น กังหันตองลม ชมทองฟา ทาชกมวย ชวยรถติดหลม กม ๆ เงย ๆ

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

315

ครูตองพยายามระมัดระวังปองกันตนเองไมใหเกิดขยะทาทาง เชน แลบ ลวง แคะ แกะ เกา หาว โยก ยักถอน คอน กะพริบ และตองหมั่นบริหารกายใหมีสุขภาพสมบูรณแข็งแรงอยูเสมอ ตองรูจัก แตงกายใหสวยงามสมกับความเปนครูในความหมายสูงสุด คือ ไมประพฤติกายทุจริตนั่นเอง 2. งามเสียง เรียกวา โฆสัปปมาณิก ครู คือบุคคลผูงดงามดวยเสียง ประกอบดวยความงามในการพูดบอกกลาว ดวยเสียงที่ดี 8 ลักษณะ คือ ไพเราะ ชัดเจน นุมนวล ชวนฟง กลมกลอม ไมแตกพรา ลึกซึ้ง กองกังวาน ครูตองพยายามฝกฝนอบรมตนหมั่นบริหารวาจา ใหมีความงามดังกลาว ตองรูจักแตงเสียงใหสวยงามสมกับความเปนครู คือไมประกอบกายวจีทุจริต 3. งามความประพฤติ เรียกวา ลูขัปปมาณิก ครู คือบุคคลผูงดงามดวยความประพฤติ ปฏิบัติขัดเกลาตนเอง ตั้งมั่นอยูในความดีงามเหมาะสมกับความเปนครูอยูเสมอ ครูตองขยันหมั่นเพียร พยายามลด ละ เลิก ความประพฤติที่ ติดลบนารังเกียจ เชน โดดเดี่ยว ดื้อยา กบในกะลา น้ําชาลนถวย ปวยไมรักษาแสวงหาแตประโยชนตน มองคนในแงราย จิตใจไมสะอาด ตกเปนทาสอบายมุข ครูตองพยายามฝกฝนอบรมตนเองดวยการบริหารใจใหมีความงามอยูเสมอ ตองรูจักแตงใจใหงดงามสมกับความเปนครู ดวยความประพฤติที่นารัก เชน มนุษยสัมพันธดี มีความรับผิดชอบตอหนาที่ เชื่อมั่น ความคิดริเร่ิมสรางสรรค แกปญหาเฉพาะหนาได อดทน เสียสละ อารมณรางเริงแจมใส มีความรัก ความซ่ือสัตย รับฟงความคิดเห็น โดยความหมายสูงสุด คือ ไมประกอบมโนทุจริตนั่นเอง คุณธรรมและจริยธรรมของครูเปนคุณลักษณะที่ตองประพฤติปฏิบัติ ควบคูกันไปอยางตอเนื่อง ทั้งนี้อาจสรุปไดวา คุณธรรมเปนความดีของคร ูสวนจริยธรรมเปนความงดงามของครู ดังที่ไดกลาวถึงไวแลวในตอนตน ผูที่เปนนักศึกษาครูและครูประจําการจึงสมควรไดรับการพัฒนา ปลูกฝงคุณธรรม จริยธรรม อยางตอเนื่องตลอดเวลา เพื่อบมเพาะอุปนิสัยใจคอใหฝงรากลึกจนสามารถประพฤติปฏิบัติตนดี มีคุณธรรมและจริยธรรมอยางเปนธรรมชาติ 3. คานิยมของครู

1) ความหมายของคานิยม คานิยม (VALUES) หมายถึง ส่ิงที่สังคมถือวามีคาพึงปราถนาตองการใหเปนเปาหมายของสังคมและปลูกฝงใหสมาชิกของสังคมยึดถือเปนเปาหมายในการดําเนินชีวิตควรหลีกเลี่ยง เชน ความยากจน ส่ิงมีคุณคา นาปราถนา หรือนําความสุขมาใหมีทั้งเปนวัตถุและไมเปนวัตถุ คานิยมเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลาไดเชนเดียวกันกับความเชื่อและมีความแตกตางกันไปตามสังคมและวัฒนธรรมคานิยมสวนใหญเนื่องมาจากความเชื่อ คานิยมไทยใหมจะมีลักษณะสากลมากขึ้น เชน นิยมยกยองวัตถุ ความมั่นคง ความหรูหราฟุมเฟอย

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

316

ความเปนอิสระ เปนตัวของตัวเอง ไมยึดมั่นในประเพณี ช่ืนชมวัฒนธรรมตะวันตก และเทคโนโลยีสมัยใหม โดยเฉพาะการใชโทรศัพทมือถือ อํานาจและเกียรติยศชื่อเสียง การดูแลรักษาสุขภาพดวยโภชนาการ และการออกกําลังกาย คานิยม (VALUES) คือ ความรูสึก ความเชื่อ และการถือปฏิบัติในดานครอบครัว สังคม การเมือง เศรษฐกิจ การศึกษา และจริยธรรม คานิยมเปนตัวกําหนดพฤติกรรมของมนุษย มีลักษณะที่ถายทอดจากคนรุนหนึ่งไปยังคนอีกรุนหนึ่งได คานิยมมีทั้งที่ยืนยงคงทนอยูถาวร(ENDURING) และที่มีการเรียงลําดับความสําคัญจากมากไปหานอย(ORDER)

2) ประเภทของคานิยม คานิยมแบงเปน 2 ประเภท คือ 1) คานิยมที่เปนเปาหมายของชีวิต คือคานิยมที่เปนอุดมคติที่ตองการใหยึดเปนหลักตามลําดับความสําคัญ เชน การชวยเหลือผูอ่ืนโดยไมหวังผลตอบแทน การไดรับการยกยองจากสังคม การมีมิตรที่ดี การมีชีวิตที่สุขสบายพอสมควร การมีคนรัก การมีหลักธรรมทางศาสนาเปนที่พึ่ง การมีมนุษยสัมพันธ ความภาคภูมิใจในเกียรติ และศักดิ์ศรี ความสงบสุขทางใจ ความสุขในชีวิตครอบครัว การมีความสําเร็จในชีวิต ฯลฯ 2) คานิยมที่เปนวิถีปฏิบัติ ไดแก การรักษาน้ําใจเพื่อเนนความสัมพันธกับบุคคลเฉพาะบางกลุม เนนความซื่อสัตยกตัญูรูคุณ และเพื่อความอยูรอดของตนเองโดยไมคํานึงถึงสวนรวม คานิยมจําแนกเปน 3 ประการ คือ

1) คานิยมทางวัตถุ ไดแก การแตงกาย ที่อยูอาศัย เปนตน 2) คานิยมทางจิตใจ ไดแก ความเชื่อทางศาสนา กิริยามารยาท ฯลฯ และคานิยมทางความประพฤติ 3) คานิยมของคนไทยที่พึงวิเคราะห และควรแกไข เชน การยอมรับบุญรับกรรมโดยไมโตแยง

ความเชื่อถือโชค และการเสี่ยงโชค ความนิยมเครื่องประดับเพื่อแสดงฐานในสังคม ความใจบุญ เอื้อเฟอเกื้อกูลโดยไมหวังผลตอบแทน ความยําเกรงตอผูมีเงิน และอํานาจ ความรักสันโดษพอใจในสิ่งที่พึงไดพึง มี ความไมกระตือรือรนที่จะยกฐานะการงาน การแบงปนเพื่อความกาวหนาโดยไมพิจารณาผลงาน ความฟุมเฟอยในพิธีกรรมตางๆ การทําบุญจนเกินกําลังเพื่อหวังผลชาติหนา ความรักเพื่อนรักพี่นองทําใหเกิดการถือพรรคถือพวก ความมีรสนิยมสูง แตฐานะทางเศรษฐกิจต่ํา ความหลากหลายของคานิยมไทยมีอยูมากมาย แตที่เดนชัดที่สุดในปจจุบัน คือความมีรสนิยมสูง แตฐานะทางเศรษฐกิจต่ํา คานิยมใหมจากตะวันตก เชน คนไทยยกยองผูมีความรู นิยมนับญาติ ชอบรับประทานพรํ่าเพรื่อ รักสนุก นิยมความเปนตะวันตก และรักอิสระ ซ่ึงฝงแนนอยูในจิตสํานึกของเยาวชนไทย จากการรับวัฒนธรรมตะวันตกจากสื่อตางๆ จากเอกลักษณของคนไทยที่ชอบเลียนแบบ แตการเลียนแบบในทางที่ถูกจะชวยเสริมวัฒนธรรมไทยเจริญงอกงาม ในทางตรงกันขามวัฒนธรรมไทยกําลังถูกลบเลือนจากเยาวชนไทยเอง สถาบันครอบครัวเปนตนแบบแหงแรกที่จะเปนตัวอยางในการอนุรักษวัฒนธรรมไทย ส่ิงแวดลอม

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

317

สังคม ส่ือแขนงตางๆ เปนตัวเสริมสรางคานิยมของเยาวชนไทย

3) คานิยมของบุคคล

3.1) คานิยมสรางสรรค 5 ประการ เปนคานิยมที่ดี ประกอบดวย

กลายืนหยัดทําในสิ่งที่ถูกตอง ไดแก ยึดมั่นในความถูกตองดีงาม ชอบธรรม เสียสละ พรอมที่

จะเปลี่ยนแปลงเพื่อการพัฒนา ยึดหลักวิชาและจรรยาวิชาชีพ ไมยอมโอนออนตามอิทธิพลใด ๆ

1) ซ่ือสัตย และมีความรับผิดชอบ ไดแก ปฏิบัติหนาที่อยางตรงไปตรงมา แยกเรื่องสวนตัวออก

จากหนาที่การงาน มีความรับผิดชอบตอการปฏิบัติงานในหนาที่ตอประชาชน ตอผลการปฏิบัติงาน ตอองคการและตอการพัฒนาปรับปรุงราชการ

3)โปรงใส ตรวจสอบได ไดแก สรางกลไกและวิธีการทํางานขององคการใหชัดเจน ประชาชน

สามารถตรวจสอบ ความถูกตองได เปดเผยขอมูลขาวสารภายใตกรอบของกฎหมาย

4)ไมเลือกปฏิบัติ ไดแก บริการประชาชนดวยความเสมอภาค เนนความสะดวก รวดเร็ว ประหยัด

ปฏิบัติตอผูมารับบริการดวยความเมตตา เอื้อเฟอ ถูกตองและมีน้ําใจ

5)มุงผลสัมฤทธิ์ของงาน เชน ทํางานใหแลวเสร็จตามวัตถุประสงคเกิดผลดีตอหนวยงานและสวน

รวมใชทรัพยากรของทางราชการใหคุมคา เนนการทํางานโดยยึดผลลัพธเปนหลัก มีการประเมินผลตาม ตัวช้ีวัดของงาน

3.2) คานิยมในการทํางานของบุคคลในองคกร โดยปกติคานิยมในการทํางาน ไดแก 1) การทํางานมุงผลประโยชนสวนตน 2) ทํางานมุงผลประสวนรวม 3) ทํางานมุงความสําเร็จของงาน 4) ทํางานแบบลมเพลมพัด

3.3) คานิยมท่ีไมพึงประสงค คานิยมของสังคมไทยที่ไมพึงประสงคไดแก 1) การเชื่อถือโชคลาง หวังพึ่งสิ่งศักดิ์สิทธิ์ 2) ความฟุมเฟอยฟุงเฟอ 3) ความไรระเบียบวินัย ทําอะไรตามใจคือไทยแท 4) ความฉลาดแกมโกง

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

318

4) ตัวอยางคานิยมของหนวยงาน

หนวยงานแหงหนึ่งไดกําหนดคานิยมขององคกรไวเปน “CREATIVE” เพื่อใชเปนแนวทางในการปฏิบัติงานของหนวยงานและเพื่อใหบุคลากรทุกคนตระหนักถึงคานิยมและพัฒนาใหเปนวัฒธรรมองคกรเพื่อใหสามารถดําเนินภารกิจของหนวยงานฯอยางมีประสิทธิภาพสูงสุด

โดย “CREATIVE” มีความหมาย ดังนี้ 1. Creativity : การสรางสรรคและพัฒนา ..บุคลากรของศูนยจะตองเปนผูสรางสรรคและพัฒนางานที่มีคุณคาโดยการนําเทคโนโลยีสารสนเทศเขามาใชในการสรางสรรคและพัฒนาผลงานทางวิชาการ งานบริการวิชาการและงานบริหารจัดการเพื่อความเปนผูนําดานเทคโนโลยี 2. Responsibility : มีความรับผิดชอบ....ตองตระหนักถึงความสําคัญและคุณภาพของงาน สามารถปฏิบัติหนาที่ที่ไดรับมอบหมายตั้งแตเร่ิมตนจนถึงสิ้นสุดอยางเต็มศักยภาพพรอมทั้งพัฒนาการปฏิบัติงานอยางตอเนื่องเพื่อใหผลงานมีประสิทธิภาพสูงสุด 3. Energetic : มีความกระตือรือรน....ตองเปนคนที่มีความกระตือรือรนสนใจใฝหาความรูเพิ่มเติมตลอดเวลาเพื่อนํามาพัฒนางานอยางตอเนื่อง 4. Aim : ทํางานอยางมีจุดมุงหมาย .ตองทํางานโดยมีจุดมุงหมายที่ผลสําเร็จของงานที่มีคุณภาพ มีมาตรฐาน ตามเวลาที่กําหนด และเปนที่พึงพอใจของลูกคา 5. Teamwork : การทํางานเปนทีม..การทํางานทุกชนิดตองรวมกันทําเปนทีมงานที่มีประสิทธิภาพและมีการประสานงานความรวมมือกันทั้งภายในอละภายนอกหนวยงาน 6. Vision : มีวิสัยทัศนกวางไกล...บุคลากรของศูนยตองเปนผูมีวิสัยทัศนกวางไกลสามารถมองกระบวนการทํางานไดครบวงจร 7. Earnest : เต็มใจใหบริการ ..มีจิตสํานึกในการใหบริการดวยความเต็มใจเพื่อใหผูรับบริการเกิด ความพึงพอใจสูงสุด

5) คานิยมท่ีดีของครู คานิยม 12 ประการเพื่อการพัฒนาอุปนิสัยสรางความเปนครู ( A Dozen Core Virtue to Develop Positive Character ) ไดแก 1. Care = การดูแล เอาใจใส ความหวงใย คือปฏิบัติตอผูอ่ืนดวยความสุภาพออนโยน มีใจเมตตากรุณา แสดงออกซึ่งความกตัญูยกโทษผูที่กระทําผิดตอเรา ชวยเหลือผูที่ขัดสน มีมุมมองความคิดที่ดีตอผูอ่ืน แสดงความโอบออมอารีตอผูอ่ืนทั้งคําพูดและการกระทํา วินิจฉัยสถานการณจากมุมมองของคนอื่นที่ตางจากของตน คานิยม อ่ืน ๆ ที่เกี่ยวของ (Related Virtues) ไดแก - Charity ความเอื้อเฟอเผ่ือแผ การกุศล - Compassion ความเมตตาสงสาร ความปรานี ความเอื้ออาทร

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

319

- Concern ความเปนหวง ความสนใจ เปนธุระ ความใสใจ - Empathy การมีความรูสึกรวมกับผูอ่ืน ความรูสึกเห็นอกเห็นใจ - Forgiveness การยกโทษ การใหอภัยผูอ่ืน - Gentleness ความสุภาพออนโยน ความมีน้ําใจ ความเปนผูดี - Kindness ความกรุณาปรานี มีเมตตา - Love ความรัก - Respect ความเคารพยําเกรง นับถือ - Selflessness การไมเห็นแกผลประโยชนสวนตน ความไมเห็นแกตัว - Sensitivity ความสามารถรับรู มีไหวพริบ ความไวตอความรูสึกของผูอ่ืน - Tolerance ความอดทน ใจกวาง รูจักใหอภัย

2. Citizenship = การเปนพลเมืองท่ีดี คือการรูจักการใชสิทธิและมีความรับผิดชอบตอหนาที่ของตน ปฏิบัติตามกฎหมายและระเบียบขอบังคับของบานเมือง ใหความรวมมือกับชุมชนที่ตนเองอาศัยอยู การ มีสวนรวมกับสังคม ใชสิทธิ์ในการเลือกตั้ง เปนมิตรและชวยเหลือเพื่อนบาน เฝาติดตามขอมูลขาวสารที่เกิดขึ้นอยางสม่ําเสมอ คานิยม อ่ืน ๆ ที่เกี่ยวของ (Related Virtues) ไดแก - Activism ความมีอุดมการณทางการเมือง - Caring การดูแลเอาใจใสตอผูอ่ืน - Concern ความเปนหวง ความสนใจ เปนธุระ ความใสใจ - Cooperation การใหความรวมมือ - Helpfulness การใหความชวยเหลือ การทําตัวใหเปนประโยชน - Obedience การเชื่อฟง ยอมอยูภายใตกฎเกณฑ การปฏิบัติตามกติกา มารยาท ทางสังคม - Patriotism ความรักชาติ การปองกันและรักษาผลประโยชนของประเทศชาติ

3. Cooperation = การใหความรวมมือ คือการทํางานรวมกับผูอ่ืนโดยมีเปาหมายเดียวกัน ชวยเหลือ คนที่ขัดสน รูจักรองขอความชวยเหลือเมื่อตนมีความจําเปน มีการประนีประนอม รูวิธีแกปญหา เปนผูสรางสันติสุข เปนผูนําและเปนผูตามที่ดี มีการติดตอส่ือสารกับผูอ่ืน ไมปดกั้นตนเอง รูจักแบงปน ใหความเคารพ ใหเกียรติในความสามารถของผูอ่ืน คานิยม อ่ืน ๆ ที่เกี่ยวของ (Related Virtues) ไดแก - Helpfulness การใหความชวยเหลือผูอ่ืน การทําตัวใหเปนประโยชน - Generosity ความมีใจกวางขวาง เอื้อเฟอเผ่ือแผ ไมเห็นแกตัว - Leadership ความเปนผูนํา ความสามารถในการนํา - Patience ความอดทน อดกล้ัน มีขันติ - Sharing ความมีน้ําใจแบงปนแกผูอ่ืนที่ขัดสน

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

320

4. Courage = ความกลาหาญ ความมีใจกลา คือความสามารถเผชิญกับความกลัวที่รุมลอมเขามา ยืนหยัดเพื่อสิทธิของตนและของผูอ่ืน ยืนยันในสิ่ง ที่ตนเชื่อถือ ไมปลอยใหความกลัวมาขัดขวางความใฝฝนของตน ทําในสิ่งที่ถูกตองแมในภาวะวิกฤติ ไมยอมแพแมพบกับแรงกดดัน กลาสรางความแตกตาง ( dare to be different) กลาที่จะเปนผูนําความ เปลี่ยนแปลง (change agent) คานิยม อ่ืน ๆ ที่เกี่ยวของ (Related Virtues) ไดแก - Assertiveness ความแนวแน ยืนยันในความถูกตอง - Bravery ความกลาหาญ อดทน ไมกลัว - Confidence ความมั่นใจ ความไววางใจ ความเชื่อมั่น - Endurance ความอดทน ความอดกลั้น - Honor การใหเกียรติผูอ่ืน - Perseverance ความอุตสาหะ พากเพียร มุมานะ

5. Fairness = ความยุติธรรม ความเที่ยงธรรม คือ การปฏิบัติตอผูอ่ืนอยางยุติธรรมและเสมอภาคเทาเทียมกัน มีน้ําใจนักกีฬาไมโกง มีการแบงปนกับผูอ่ืน มีการตัดสินใจอยางยุติธรรม ไมลําเอียงในการตัดสินใจ มีใจยุติธรรมไมกดขี่ขมเหง ไมเลือกที่รักมักที่ชัง ไมเอารัดเอาเปรียบผูอ่ืน คานิยม อ่ืน ๆ ที่เกี่ยวของ ( Related Virtues) ไดแก - Citizenship การเปนพลเมืองที่ดี การเปนสมาชิกที่ดี - Compassion ความเมตตาสงสาร เห็นอกเห็นใจผูอ่ืน - Conscience ความรูผิดชอบชั่วดี มีคุณธรรม - Equality ความเสมอภาค เทาเทียมกัน - Justice ความยุติธรรม ความเที่ยงธรรม - Responsibility ความรับผิดชอบ

6. Honesty = ความซื่อสัตย ความจริงใจ คือการพูดความจริงทั้งหมด ไมลักขโมย ไมโกง รักษาคําพูด เปนคนสัตยซ่ือ ไมบิดเบียนหรือกลาว เกินจริง เปนผูที่ควรแกการเชื่อถือ ไมพูดเท็จ ซ่ือสัตยตอตนเอง ไมหลอกลวงผูอ่ืนไมวาทางคําพูดหรือการกระทํา เปนคนซื่อตรง เปดเผย มีความหมายตามคําพูด และพูด ตามที่มีความหมาย คานิยม อ่ืน ๆ ที่เกี่ยวของ (Related Virtues) ไดแก - Genuineness ความจริงใจ ไมเสแสรง - Honor การกระทําเพื่อใหเกียรติแกผูอ่ืน - Integrity ความซื่อสัตย การยึดหลักคุณธรรม - Sincerity ความจริงใจ - Trustworthiness ความเชื่อถือ ความไววางใจ

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

321

7. Integrity = ความซื่อสัตย การยึดหลักคุณธรรม คือการเปนคนสัตยซ่ือตอตนเอง ทําในสิ่งที่ถูกตอง ทําอยางที่ตนเองไดสอน ใหความรูสึกผิดชอบ ช่ัวดีหรือคุณธรรมนําทางชีวิต เปนคนที่มีความจริงใจ ไมประนีประนอมหรือลดมาตรฐานคุณคาแหงตน ตัดสินใจโดยยึดคานิยมที่ดีงาม มีความแนวแน ยึดมั่นในหลักศีลธรรมเปนตัวของตัวเอง ทําในสิ่งที่ถูกตองตามจริยธรรมอันดี คานิยม อ่ืน ๆ ที่เกี่ยวของ ไดแก - Charisma ความสามารถในกากรพูดโนมนาวจิตใจผูอ่ืน - Conscience ความรูผิดชอบชั่วดี มีคุณธรรม มีสติสัมปชัญญะ - Constancy ความแนวแน ความมั่นคง ความสัตยซ่ือ - Consistency ความยึดมั่น ความเหนียวแนน ความเขมขน - Honesty ความซื่อสัตย ความจริงใจ - Morality ความมีศีลธรรม จรรยา - Righteousness ความชอบธรรม ความมีคุณธรรม - Sincerity ความจริงใจ - Virtue ความมีคุณสมบัติที่ดี นายกยอง มีคุณธรรม

8. Leadership = การฉายแววของความเปนผูนํา วางตัวเปนแบบอยางที่ดี คือการชวยผูอ่ืนใหสามารถชวยเหลือตนเองได ใหเขายืนบนลําแขงของตนเอง สามารถสื่อสารกับ ผูอ่ืนได เปนแรงบันดาลใจใหผูอ่ืน รูวาเมื่อใดควรจะเปนผูตาม สามารถรับตําแหนงและบทบาทนั้นได รับใชผูอ่ืน รูจักฟงผูอ่ืน มีการตัดสินใจที่ดี วางแผนอยางรอบคอบ กลาเผชิญกับความเสี่ยง สามารถบริหารงานได คานิยม อ่ืน ๆ ที่เกี่ยวของ (Related Virtues) ไดแก - Assertiveness การกลาแสดงออก แสดงความคิดเห็น - Caring การใหการดูแลเอาใจใสตอผูอ่ืน - Charisma ความสามารถในการพูดโนมนาวจิตใจผูอ่ืน - Confidence ความมั่นใจ ความเชื่อมั่นในตนเอง - Cooperation การใหความรวมมือ - Courage ความกลาหาญ - Inspiration การสรางแรงบันดาลใจ - Risk taker ความกลาเผชิญกับความเสี่ยง

9. Loyalty = ความจงรักภักดี ความซื่อสัตย คือ การมีความซื่อสัตยตอครอบครัว มิตรสหาย สัตยซ่ือ ตอตนเองตอชุมชนและตอคุณคาที่ตน ยึดถือไมหักหลัง คานิยม อ่ืน ๆที่เกี่ยวของ (Related Virtues)ไดแก - Commitment การใหคํามั่นสัญญา การทุมเท - Constancy ความแนวแน ความมั่นคง ความสัตยซ่ือ - Devotion การอุทิศตน การบูชา

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

322

- Faithfulness ความสัตยซ่ือ - Integrity การยึดหลักคุณธรรม - Steadfastness ความศรัทธาแนวแน ความมั่นคง

10. Perseverance = ความอุสาหะ พากเพียร มุงมั่น คือ การยอมแพ กระตุนตนเองใหมีความพยายาม ไมกลัวการลมเหลวหากครั้งแรกไมสําเร็จ ไมละความพยายาม มุงมั่นสูความเปนเลิศ ตั้งเปาหมายไวสูง ไม ทอถอยแตยังคงความเขมแข็งแมยาม ยากลําบาก อยายอมแพ อยาเลิกลมความตั้งใจ (Don’t quit) คานิยม อ่ืน ๆ ที่เกี่ยวของ (Related Virtues) ไดแก - Ambition ความปรารถนา อันแรงกลา เพื่อมุงมั่นสูความสําเรจ็ - Commitment การใหคํามั่นสัญญา พันธะผูกพัน - Enthusiasm ความกระตือรือรน - Patience ความอดทน - Resilience ความยืดหยุน ไมเครงเครียดกับชีวิต

11. Respect = ความเคารพ ความยําเกรง ความนับถือ คือ การยอมรับในความสามารถของผูอ่ืน เปนคนสุภาพออนนอม ปฏิบัติตนตอผูอ่ืนเชนเดียวกับที่ตองการใหเขากระทําตอตนเอง มีความเคารพตนเอง มีความเห็นอกเห็นใจผูอ่ืน รวมทั้งสัตวและสิ่งแวดลอม ไมหยาบคาย ไมบุกรุกทรัพยสินของผูอ่ืน ใชกิริยา วาจาสุภาพออนนอม คานิยม อ่ืนๆ ที่เกี่ยวของ (Related Virtues) ไดแก - Compassion ความมีเมตตา เห็นใจผูอ่ืน - Courtesy ความเอื้อเฟอ อัธยาศัยไมตรี - Deference การเคารพเชื่อฟง ทําตาม - Politeness ความสุภาพออนนอม - Reverence ความยําเกรง การเคารพ - Tolerance การรูจักใหอภัย

12. Responsibility = ความรับผิดชอบ คือ การเปนผูที่เชื่อถือและไววางใจได ทําในสิ่งที่ตนพูดไว และพูดอยางที่ตนเองทํา ยอมรับใน ผลลัพธจากการกระทําของตน พิจารณาใหรอบคอบวาเมื่อทําลงไปแลวจะมีผลกระทบอยางไรบาง ไมผลัดวันประกันพรุง (Don’t procrastinate) ทําในสิ่งที่ควรทํา กระทําภารกิจหนาที่ของตนเองใหสําเร็จ (Fulfill your obligations) คานิยมอื่น ๆ ที่เกี่ยวของ (Related Virtues) ไดแก - Citizenship ความเปนพลเมืองที่ดี มีสํานึกในหนาที่แหงตน - Dependability การเปนที่เชื่อถือได พึ่งพาได - Honor การกระทําเพื่อเปนการใหเกียรติ - Reliability การเปนที่ไววางใจได