โครงการ (Project) หมายถึง กิจการที่มีวัตถุประสงค์

ชัดเจน สามารถก าหนดเวลาเริ่มต้นและสิ้นสุดได้ ด าเนินงาน

อยู่ภายใต้ข้อจ ากัดของงบประมาณ, เวลาของงานต่างๆ

และคุณภาพของงานตามที่ก าหนด

การจัดการโครงการ (Project management)

การจัดการโครงการ (Project Management)

หมายถึง การใช้ทรัพยากรต่างๆ ที่มีอยู่อย่างเหมาะสม

สมบูรณ์ที่สุด เพื่อให้การด าเนินโครงการสามารถบรรลุ

วัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้

การจัดการโครงการสามารถแบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน

ได้แก่

1. การวางแผนโครงการ เป็นกระบวนการก าหนดเป้าหมาย

รายละเอียดของโครงการ และทีมงาน เป็นการวางแผนโครงการ

ทางด้าน ต้นทุน

เวลา คุณภาพ

โครงการต้องด าเนินไปตามวัตถุประสงค์ โดยบรรลุเป้าหมายทั้งสามด้าน

การจัดการโครงการ (Project management)

2. การก าหนดตารางการท างานของโครงการ

เป็นการจัดล าดับและจัดสรรเวลาให้กับแต่ละกิจกรรมของ

โครงการ โดยแสดงแผนภาพภาระงานในช่วงเวลาต่างๆ ซึ่ง

จะช่วยให้ผู้วางแผนสามารถเข้าใจได้ง่ายและสามารถแก้ไข

เปลี่ยนแปลงตามความเหมาะสม

การจัดการโครงการ (Project management)

3. การควบคุมโครงการ เป็นการสังเกตติดตามใน

เรื่องของการใช้ทรัพยากร ค่าใช้จ่าย และงบประมาณอย่างใกล้ชดิ

รวมทั้งเป็นการน าเอาผลตอบรับที่เกิดขึ้นมาใช้เพื่อทบทวนแก้ไข

แผนโครงการที่ได้ก าหนดไว้ และสามารถปรับเปลี่ยนการใช้

ทรัพยากรได้ในยามที่ต้องการ

เทคนิคการจัดการโครงการแบบ PERT และ CPM เป็น

เทคนิคเพื่อช่วยให้ผู้บริหารสามารถก าหนดตารางการ

ท างาน ติดตาม ตรวจสอบ และควบคุมโครงการที่มีขนาด

ใหญ่และมีความซับซ้อนได้วิธีการทั้งสองแบบมีขั้นตอน

พื้นฐาน 6 ขั้นตอนที่เกี่ยวข้องได้แก่

การจัดการโครงการ (Project management)

1) ก าหนดโครงการ จัดเตรียมโครงสร้างแบบแยกย่อยงาน

2) ระบุถึงความสัมพันธ์ระหว่างกิจกรรมว่าต้องท ากิจกรรม

ใดก่อน-หลัง

3) วาดภาพเครือข่ายเชื่อมโยงทุกกิจกรรม

4) ก าหนดระยะเวลา ประมาณการค่าใช้จ่ายให้กับแต่ละ

กิจกรรม

5) ค านวณหาเส้นทางที่ใช้เวลายาวนานที่สุดของเครือข่าย

หรือเรียกว่า เส้นทางวิกฤติ

6) ใช้เครือข่ายในการวางแผน จัดตารางการท างาน ติดตาม

และควบคุมโครงการ

แผนผังเครือข่ายและวิธีการ

ขั้นตอนแรกของวิธีการท าเครือข่าย ได้แก่ การ

แบ่งโครงการทั้งหมดออกเป็นกิจกรรมหลักๆ ที่

สอดคล้องกับโครงสร้างแบบแยกย่อยงาน

โดยสามารถท าการเขียนเครือข่ายได้ 2 วิธี คือ

การเขียนกิจกรรมบนจุดวงกลม

(Activity-on-Node: AON)

การเขียนกิจกรรมบนลูกศร

(Activity-on-Arrow: AOA)

การเปรียบเทียบวิธีการเขียนเครือข่ายโครงการ

แบบ AON และ AOA

การเปรียบเทียบวิธีการเขียนเครือข่ายโครงการ

แบบ AON และ AOA

Activity on the Node (AON)

เป็นแผนภาพแสดงกิจกรรมของโครงการที่เชื่อมโยงกันใน

ลักษณะเครือข่าย (ข่ายงาน) ท าให้ทราบว่าจะต้องด าเนิน

กิจกรรมใดให้เสร็จสิ้นก่อนกิจกรรมถัดไปAON จะแสดง

กิจกรรมด้วยสัญลักษณ์รูปวงกลม (เรียกว่า โหนด) หรือรูป

สี่เหลี่ยมเชื่อมโยงกันด้วย

Predecessor activity เป็นกิจกรรมที่จะต้องท าเสร็จก่อน จึงด าเนิน

กิจกรรมต่อไปได้

Successor activity เป็นกิจกรรมที่จะต้องตามกิจกรรมอื่น ๆ

ตามล าดับ

Parallel activity เป็นกิจกรรมที่จะต้องท าขนานกับกิจกรรมอื่น ๆ

ท าการเปรียบเทียบได้

ดังนี ้

Task Predecessors

Tasks

Time

(Weeks)

A - 3

B - 5

C - 7

D A 8

E B 5

F C 5

G E 4

H F 5

I D 6

J G - H 4

AON

กิจกรรม

สมมติว่าจะพัฒนาระบบงานโดยมีขั้นตอนดังนี้

1. รวบรวมความต้องการ 5 วัน

2. ออกแบบรายงาน 6 วัน

3. ออกแบบหน้าจอ 6 วัน

4. ออกแบบฐานข้อมูล 2 วัน

5. จัดท าเอกสาร 5.5 วัน

6. เขียนโปรแกรม 5 วัน

7. ทดสอบโปรแกรม 3 วัน

8. ติดตั้งโปรแกรม 1 วัน

1 5

2

6

3

6

4 2

5

5.5

6

5 7

3

8

1

ออกแบบรายงาน

ออกแบบหน้าจอ เขียนโปรแกรม ทดสอบ

โปรแกรม

ติดต้ัง

โปรแกรม จัดท า

เอกสาร

ออกแบบ

ฐานข้อมูล

Activity on Node

ตัวอย่างของ Activity Analysis for AON

Activity Description Estimated

Duration (Days)

Predecessor

A Evaluate current technology platform 2 None

B Define user requirements 5 A

C Design Web page layouts 4 B

D Set-up Server 3 B

E Estimate Web traffic 1 B

F Test Web pages and links 4 C,D

G Move web pages to production environment 3 D,E

H Write announcement of intranet for corp.

newsletter

2 F,G

I Train users 5 G

J Write report to management 1 H,I

Activity on the Node (AON) Network Diagram

2 5

4

3

1

4

3

2

5

1

Possible Activity Paths

Possible Paths Path Total

Path 1 A+B+C+F+H+J 18

2+5+4+4+2+1

Path 2 A+B+D+F+H+J 17

2+5+3+4+2+1

Path 3 A+B+D+G+H+J 16

2+5+3+3+2+1

Path 4 A+B+D+G+I+J 19*

2+5+3+3+5+1

Path 5 A+B+E+G+I+J 17

2+5+1+3+5+1

Activity on the Node (AON)

Longest path คือ A, B, D, G, I, J = 19 วัน

** เป็นตัวเลขประมาณว่า โครงการจะเสร็จภายใน 19 วันหลังเร่ิมลง

มือท า

Activity on the Node (AON)

Shortest path คือ A, B, D, G, H, J = 16 วัน

** เป็นตัวเลขประมาณการว่า โครงการสามารถเสร็จเร็วที่สุดได ้

ภายใน 16 วันหลังจากเริ่มลงมือท า

การค านวณหาเส้นทางวิกฤต (Critical Path)

สมมติว่าบริษัท AAA ต้องการพัฒนาระบบขึ้นมา

1 ระบบ หลังจากการเสนอโครงการได้รับการ

อนุมัติแล้ว จึงได้วางแผนการด าเนินงานของ

โครงการดังกล่าว และน าเสนอแผนงานในส่วนของ

ระยะเวลาในการด าเนินงาน พร้อมทั้งแสดงเส้นทาง

วิกฤต โดยมีขั้นตอนในการค านวณหาเส้นทาง

วิกฤต ดังนี ้

ก าหนดกิจกรรมก่อนหน้า

กิจกรรม กิจกรรมก่อนหน้า

1. รวบรวมความต้องการ 3 วัน -

2. ออกแบบรายงาน 5 วัน 1

3. ออกแบบหน้าจอ 4 วัน 1

4. ออกแบบฐานข้อมูล 1 วัน 2, 3

5. จัดท าเอกสาร 2 วัน 4

6. เขียนโปรแกรม 10 วัน 4

7. ทดสอบโปรแกรม 2 วัน 6

8. ติดต้ังโปรแกรม 1 วัน 5, 7

การก าหนดตารางเวลาของโครงการ

หลังการเขียนเครือข่ายโครงการ คือ การก าหนด

ตารางเวลาของโครงการ โดยใช้การระบุเวลาเริ่มต้นและ

เวลาสิ้นสุดของแต่ละกิจกรรม

การวิเคราะห์เส้นทางวิกฤติ (Critical path analysis) จะถูก

น ามาใช้ในการก าหนดตารางเวลาของโครงการ

เส้นทางวิกฤติ คือ เส้นทางที่ใช้เวลายาวนานที่สุดของ

เครือข่าย

หาเส้นทางวิกฤติได้โดยการค านวณหาเวลาเริ่มต้นและ

เวลาสิ้นสุดของแต่ละกิจกรรมในลักษณะดังต่อไปนี้

การค านวณหาเวลาเริ่มต้นและเวลาสิ้นสุด

เวลาเริ่มต้นเร็วที่สุด (Earliest start: ES) คือ เวลาเร็วที่สุด

ที่กิจกรรมสามารถเริ่มต้นได้ ซึ่งทุกกิจกรรมที่น าหน้ามาก่อน

ได้เสร็จเรียบร้อยแล้ว

เวลาเริ่มต้นช้าที่สุด (Latest start: LS) คือ เวลาช้าที่สุดที่

กิจกรรมสามารถเริ่มต้นได้ ถ้าช้ากว่านี้โครงการต้องล่าช้า

ออกไป

เวลาสิ้นสุดเร็วที่สุด (Earliest finish: EF) คือ เวลาเร็วที่สุด

ที่กิจกรรมสามารถเสร็จได้

เวลาสิ้นสุดช้าที่สุด (Latest finish: LF) คือ เวลาช้าที่สุดที่

กิจกรรมสามารถเสร็จได้ ถ้าช้ากว่านี้โครงการต้องล่าช้าออกไป

กระบวนการก าหนดตารางเวลา

แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ

1. การก าหนดเวลาไปข้างหน้า (Forward pass) พิจารณา

เวลาเริ่มต้นเร็วที่สุด (ES)

เวลาสิ้นสุดเร็วที่สุด (EF)

2. การก าหนดเวลาย้อนกลับ (Backward pass)

พิจารณา

เวลาเริ่มต้นช้าที่สุด (LS)

เวลาสิ้นสุดช้าที่สุด (LF)

A

ES

LS

EF

LF

ชื่อกิจกรรมหรือสัญลักษณ์

เวลาสิ้นสุดเร็ว

ที่สุด

เวลาเริ่มต้นเร็ว

ที่สุด

เวลาเริ่มต้นช้า

ที่สุด

เวลาสิ้นสุดช้า

ที่สุด

ระยะเวลาของกิจกรรม

2

สัญลักษณ์และการก าหนดตัวแปรเส้นทางกิจกรรม

วิธีการหาค่าตัวแปรต่างๆ

ES = ค่ามากที่สุดของ {EF ของทุกกิจกรรมที่น าหน้ามา

ก่อน}

EF = ES + เวลาที่ใช้ของกิจกรรมนั้น

LF = ค่าน้อยที่สุดของ {LS ของทุกกิจกรรมที่ตามหลังมา}

LS = LF - เวลาที่ใช้ของกิจกรรมนั้น

กรณีที่ ES มีกิจกรรมที่น าหน้ามาก่อนเพียงกิจกรรมเดียว

ES จะมีค่าเท่ากับ EF ของกิจกรรมที่น าหน้ามาก่อนนั้น

กรณีที่ LF มีกิจกรรมที่ตามหลังมาเพียงกิจกรรมเดียว LF

จะมีค่าเท่ากับ LS ของกิจกรรมที่ตามหลังมา

EX: โรงพยาบางแห่งหนึ่งตัดสินใจลงทุนในโครงการติดตั้ง

อุปกรณ์ควบคุมมลพิษทางอากาศ โดยมีระยะเวลา 16 สัปดาห์

ในการติดตั้งจนแล้วเสร็จ จงเขียนเครือข่ายโครงการ

กิจกรรม รายละเอียด กิจกรรมที่น าหน้ามาก่อน ระยะเวลา (สัปดาห์)

A สรา้งส่วนประกอบภายใน - 2

B ท าหลังคาและพื้น - 3

C สรา้งปล่องไฟ A 2

D เทคอนกรตีและติดต้ังโครงสรา้ง A,B 4

E สรา้งเตาเผาอุณหภูมิสูง C 4

F ติดต้ังระบบควบคุมมลพิษทางอากาศ C 3

G ติดต้ังเครือ่งป้องกันมลพิษทางอากาศ D,E 5

H ตรวจสอบ F,G 2

Start

A

B

C

F

D G

E H

เครือข่ายโครงการ ส าหรับตัวอย่าง

Start

0

0 0

A

2

0 2

B 0 3

3

2 C

2

4

F 7 4

3

4

3 7 D G 13 8

5

E 8 4

4

13 15

2

H

เครือข่ายโครงการ ส าหรับตัวอย่าง

2 C

2

4

E 8 4

4 4 8

13

13

15

15 2

H

G 13 8

5 8 13

F 7 4

3 10 13

2 4

4

3 7 D

4 8 B 0 3

3 1 4

A

2

0 2 0 2

Start

0

0 0 0 0

เครือข่ายโครงการ ส าหรับตัวอย่าง

การหาเวลาที่ล่าช้าได้และการระบุ

เส้นทางวิกฤติ

เวลาที่ล่าช้าได้ (Slack time) หมายถึง ช่วงเวลาที่

กิจกรรมหนึ่งๆ สามารถท าให้ล่าช้าได้ โดยไม่ท าให้

โครงการของกิจกรรมน้ันเกิดความล่าช้าขึ้น

สามารถหาได้จาก

เวลาที่ล่าช้าได้ = LS - ES หรือ LF - EF

ค่าตารางเวลาของกิจกรรมต่างๆ ส าหรับตัวอย่าง

กิจกรรมที่มีค่าเวลาที่ล่าช้าได้เป็นศูนย์ เรียกว่า กิจกรรมวิกฤติ

(Critical activities) และจะอยู่บนเส้นทางวิกฤติของโครงการนั้นๆ

ลักษณะเส้นทางวิกฤติ (Critical path)

เริ่มต้นที่กิจกรรมตัวแรกสุดในโครงการ (จาก

ตัวอย่าง กิจกรรม Start)

สิ้นสุดที่กิจกรรมตัวสุดท้ายในโครงการ (จาก

ตัวอย่าง กิจกรรม H)

กิจกรรมทุกกิจกรรมในเส้นทาง เป็นกิจกรรม

วิกฤติ (กิจกรรมที่มีค่าเวลาที่ล่าช้าได้เป็นศูนย์)

เส้นทางวิกฤติและเวลาที่ล่าช้าได้ ส าหรับตัวอย่าง

เส้นทางวิกฤติได้แก่ เส้นทาง A-C-E-G-H โดยใช้เวลา

ของโครงการทั้งหมด 15 สัปดาห์

ข้อดีของวิธี CPM มีประโยชน์ส าหรับการก าหนดตารางการท างานและการควบคุมโครงการ

ขนาดใหญ ่

ไม่ซับซ้อนและง่ายในการน าไปปฏิบัติ

การวาดภาพเครือข่ายเพื่อแสดงความสัมพันธ์ระหว่างกิจกรรมต่างๆ

ช่วยให้เข้าใจได้เร็วขึ้น

เส้นทางวิกฤติและการวิเคราะห์เวลาที่ล่าช้าได้ช่วยในการระบุกิจกรรมที่

ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ

สามารถน าผลที่ได้ไปใช้ในการก าหนดความรับผิดชอบในแต่ละกิจกรรม

สามารถน าไปใช้ได้ในหลายลักษณะ

มีประโยชน์ในการใช้ติดตามตารางการท างานและต้นทุนค่าใช้จ่าย

ข้อจ ากัดของวิธี CPM

ความสัมพันธ์ของกิจกรรมในโครงการต้องสามารถ

ระบุได้อย่างชัดเจน เป็นอิสระ และไม่มีการเปลี่ยนแปลง

ความสัมพันธ์แบบก่อนหลังระหว่างกิจกรรมต้องแสดง

ให้เห็นและเชื่อมโยงเป็นเครือข่ายเข้าด้วยกัน

การประมาณการทางด้ านระยะ เวลาขึ้ นอยู่ กั บ

ลักษณะเฉพาะของผู้จัดการแต่ละคน

กิจกรรมที่ใช้เวลามากหรือกิจกรรมวิกฤติจ าเป็นต้อง

ได้รับการดูแลติดตามอย่างใกล้ชิด