ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ

2008 îíû 05 ñàðûí 20 ºäºð Òºðèéí îðäîí, Óëààíáààòàð õîò

ÃÀÀËÈÉÍ ÒÀÐÈÔ, ÃÀÀËÈÉÍ ÒÀÒÂÀÐÛÍ ÒÓÕÀÉ

ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

Íèéòëýã ¿íäýñëýë

1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çîðèëò

1.1.Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü ãààëèéí òàðèô, áàðààíû ¿íý, àíãèëàë, ãàðàë

¿¿ñëèéã òîäîðõîéëîõ, ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõ, õóðààõ, òºëºõòýé õîëáîãäñîí õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä îðøèíî.

2 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ 2.1.Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí òàðèô, ãààëèéí òàòâàðûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ

íü Ìîíãîë Óëñûí Òàòâàðûí åðºíõèé õóóëü1, Ãààëèéí òóõàé2, ýíý õóóëü áîëîí òýäãýýðòýé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý.

2.2.Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ýíý õóóëüä çààñíààñ ººðººð òîãòîîñîí áîë îëîí óëñûí ãýðýýíèé çààëòûã äàãàæ ìºðäºíº.

3 äóãààð ç¿éë. Õóóëèéí íýð òîìú¸îíû òîäîðõîéëîëò 3.1.Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí äàðààõü íýð òîìú¸îã äîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî:

3.1.1.“ãààëèéí òàðèô” ãýæ ãààëèéí òàòâàðûí õóâü, õýìæýýã;

3.1.2.“ãààëèéí òàòâàð” ãýæ ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ, ýñõ¿ë ò¿¿íýýñ ãàðãàõ áàðààíä ãààëèéí òàðèôûí äàãóó íîãäóóëàõ, õóðààõ, òºëºõ àëáàí òàòâàðûã;

3.1.3.“áóñàä òàòâàð” ãýæ ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ, ýñõ¿ë

ò¿¿íýýñ ãàðãàõ áàðààíä áóñàä õóóëèéí äàãóó íîãäóóëàõ, õóðààõ, òºëºõ àëáàí òàòâàðûã;

3.1.4.“ãààëèéí ¿íý” ãýæ ãààëèéí òàòâàð íîãäóóëàõ, ãààëèéí

ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëýë ãàðãàõ çîðèëãîîð ýíý õóóëèéí äàãóó òîäîðõîéëîõ ¿íèéã;

1 Òàòâàðûí åðºíõèé õóóëü-“Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2008 îíû 22 äóãààðò íèéòëýãäñýí 2 Ãààëèéí òóõàé õóóëü --“Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2008 îíû 23 äóãààðò íèéòëýãäñýí

1

3.1.5.“áàðààã òîäîðõîéëîõ, êîäëîõ óÿëäóóëñàí ñèñòåì” /öààøèä “Óÿëäóóëñàí ñèñòåì” ãýõ/ ãýæ ç¿éë, ìºð, ¿íäýñíèé êîä áîëîí òýäãýýðèéí òîîí êîä, ìºí õýñýã, á¿ëýã, ìºð, ¿íäýñíèé êîäûí òàéëáàð á¿õèé æàãñààëò, óÿëäóóëñàí ñèñòåìèéí òàéëáàð ä¿ðìèéã;

3.1.6.“òàòâàð òºëºã÷” ãýæ Ìîíãîë Óëñûí ãààëèéí õèëýýð áàðàà

íýâòð¿¿ëýõýýð ìýä¿¿ëñýí ýòãýýäèéã;

3.1.7.“îéðîëöîî õóãàöàà” ãýæ ¿íýëæ áóé èìïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëñýí ºäðººñ ºìíºõ 90 õîíîãèéã;

3.1.8.“ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõ” ãýæ ýíý õóóëü áîëîí

áóñàä õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó àëáàí òàòâàð òîîöîõûã;

3.1.9.“ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð õóðààõ” ãýæ ýíý õóóëü áîëîí áóñàä õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó íîãäóóëñàí àëáàí òàòâàðûã ãààëèéí áàéãóóëëàãà óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëýõèéã;

3.1.10.“ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ” ãýæ ýíý õóóëü áîëîí áóñàä

õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó íîãäóóëñàí àëáàí òàòâàðûã òàòâàð òºëºã÷ õîëáîãäîõ òàòâàðûí äàíñàíä øèëæ¿¿ëýõèéã;

3.1.11.“õ¿ì¿¿íëýãèéí áîëîí áóöàëòã¿é òóñëàìæèéí áàðàà” ãýæ

Íýìýãäñýí ºðòãèéí àëáàí òàòâàðûí òóõàé3 õóóëèéí 4.1.11-ä çààñàí áàðààã. 3.2.Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé áóñàä íýð

òîìú¸îã Ãààëèéí òóõàé õóóëüä òàéëáàðëàñàí óòãààð îéëãîíî.

ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

Ãààëèéí òàðèôûí òîãòîëöîî, ãààëèéí òàòâàð òîãòîîõ õýëáýð, ãààëèéí òàðèôûí çºâëºë

4 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí òàðèôûí òîãòîëöîî, òàðèôûã òîãòîîõ, ººð÷ëºõ 4.1.Ìîíãîë Óëñàä ýêñïîðòûí áîëîí èìïîðòûí áàðààíû ãààëèéí òàðèôûã

õýðýãëýõ áºãººä ãààëèéí òàðèôûã òîãòîîõäîî áàðààíû êîä, íýð òºðëèéã Óÿëäóóëñàí ñèñòåìèéí äàãóó çààíà.

4.2. Èìïîðòûí áàðààíû ãààëèéí òàðèôûã åðäèéí áà íýí òààëàìæòàé òàðèô

ãýæ àíãèëàõ áºãººä åðäèéí òàðèô íü íýí òààëàìæòàé òàðèôààñ 2 äàõèí èõ áàéíà. 4.3.Ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí òàðèô áîëîí èìïîðòûí áàðààíû íýí

òààëàìæòàé òàðèôûã Óëñûí Èõ Õóðàë òîãòîîíî. 4.4.Äîð äóðäñàí ãàäààä óëñààñ ãàðàë ¿¿ñýëòýé áàðààíä íýí òààëàìæòàé

òàðèô õýðýãëýíý:

4.4.1.Ìîíãîë Óëñûí íýãäýí îðñîí òàðèô, õóäàëäààíû òàëààðõè îëîí òàëò ãýðýýíèé ãèø¿¿í óëñ;

3 Íýìýãäñýí ºðòãèéí àëáàí òàòâàðûí òóõàé õóóëü- “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõòãýëèéí 2006 îíû 40 ä¿ãýýðò íèéòëýãäñýí

2

3

4.4.2.ýíý õóóëèéí 4.4.1-ä çààñíààñ áóñàä îëîí óëñûí ãýðýýíèé äàãóó õºíãºëºëòòýé òàðèô õýðýãëýõýýð òîõèðîëöñîí óëñ;

4.4.3.íýí òààëàìæòàé òàðèô õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ãýæ ¿çñýí áóñàä óëñ.

4.5.Íýí òààëàìæòàé òàðèô õýðýãëýõ óëñûí æàãñààëòûã Çàñãèéí ãàçàð

áàòàëíà. 4.6.Ýíý õóóëèéí 4.5-ò çààñàí æàãñààëòàä îðîîã¿é óëñûí ãàðàë ¿¿ñýëòýé,

ýñõ¿ë óã æàãñààëòàä îðñîí óëñûí ãàðàë ¿¿ñýëòýé áîëîâ÷ ãàðàë ¿¿ñëèéí ãýð÷èëãýýã¿é áàðààíä åðäèéí òàðèô õýðýãëýíý.

4.7.Ýíý õóóëèéí 4.5-ä çààñíû äàãóó áàòàëñàí æàãñààëòàä õàìààðàõ óëñûí

áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõûã ãààëèéí áàéãóóëëàãà çºâøººðñºí ºäðººñ õîéø óã áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí ãýð÷èëãýýã 45 õîíîãèéí äîòîð íºõºí ãàðãàæ ºãñºí áîë íýí òààëàìæòàé òàðèô õýðýãëýõ áºãººä ýíý òîõèîëäîëä èë¿¿ òºëñºí ãààëèéí òàòâàðûã ãààëèéí áàéãóóëëàãà áóöààí îëãîíî.

4.8.Ãààëèéí òàðèôûã ò¿ð õóãàöààãààð òîãòîîæ áîëîõ áºãººä èéíõ¿¿ ò¿ð

õóãàöààãààð òîãòîîñîí òàðèôûã ìºðäºõ õóãàöàà æèëä 6 ñàðààñ õýòðýõýýðã¿é áàéíà.

4.9.Ãààëèéí òàðèôûã õèëèéí áîîìòîîð òîãòîîæ áîëíî. 5 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí òàòâàð òîãòîîõ õýëáýð 5.1.Ãààëèéí òàòâàðûã äàðààõü õýëáýðýýð òîãòîîíî:

5.1.1.ãààëèéí ¿íýýñ õóâèàð; 5.1.2.áàðààíû íýãæèä ìºíãºí èëýðõèéëëýýð; 5.1.3.ýíý õóóëèéí 5.1.1, 5.1.2-ò çààñàí õýëáýðèéã äàíãààð, ýñõ¿ë

õîñëóóëàí; 5.1.4.ýíý õóóëèéí 5.1.1, 5.1.2-ò çààñàí õýëáýðýýñ ãààëèéí ºíäºð

òàòâàðòàéã íü ñîíãîíî. 6 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí òàðèôûí çºâëºë 6.1.Ãààëèéí òàòâàð, òàðèôûí çîõèñòîé òîãòîëöîîã á¿ðä¿¿ëýõ, ãààëèéí

òàòâàðûí õóâü, õýìæýýã îíîâ÷òîé òîãòîîõ àñóóäëààð ä¿ãíýëò ãàðãàõ, ñàíàë áîëîâñðóóëàõ ¿¿ðýã á¿õèé ãààëèéí òàðèôûí îðîí òîîíû áóñ çºâëºë àæèëëàõ áà á¿ðýëäýõ¿¿í, ä¿ðìèéã íü Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

6.2.Ýíý õóóëèéí 6.1-ä çààñàí çºâëºëèéí äàðãà íü Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí

ãàçðûí ãèø¿¿í áàéõ áºãººä ò¿¿íèéã Çàñãèéí ãàçðààñ òîìèëæ, ÷ºëººëºõ áà íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íü îðîí òîîíûõ áàéíà.

6.3.Ǻâëºëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä ãààëü, òàòâàð, òºñºâ, ñàíõ¿¿, ãàäààä

õóäàëäààíû áîëîí ñàëáàðûí àñóóäàë õàðèóöñàí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãûí òºëººë뺺ñ ãàäíà ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû áîëîí àøãèéí áà àøãèéí áóñ õóóëèéí ýòãýýäèéí òºëººëëèéã îðîëöóóëíà.

ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

4

Ãààëèéí ¿íèéã ìýä¿¿ëýõ, øàëãàõ

7 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëæ ìýä¿¿ëýõ 7.1.Ìýä¿¿ëýã÷ íü ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí òóõàéí ãîðèìä øààðäàãäàõ áè÷èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëæ, ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëýõ áà èíãýõäýý äóðûí, ýñõ¿ë çîõèîìîë ¿íý õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. 7.2.Ìýä¿¿ëýã÷ íü ººðèéíõºº ñîíãîñîí ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ àðãà áîëîí ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëñîí áè÷èã áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãºõ ¿¿ðýãòýé.

7.3.Ýíý õóóëèéí 7.2-ò çààñàí áè÷èã áàðèìò íü áîäèòîé ìýäýýëýë äýýð ¿íäýñëýãäñýí, òîîí ¿ç¿¿ëýëòýýð èëýðõèéëýãäñýí áàéâàë çîõèíî.

8 äóãààð ç¿éë. Ãààëèéí ¿íèéã øàëãàõ 8.1.Ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ àðãà áîëîí ãààëèéí ¿íèéã ìýä¿¿ëýã÷ ¿íýí çºâ, áîäèòîé òîäîðõîéëñîí ýñýõèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà øàëãàæ, øèéäâýð ãàðãàíà. 8.2.Ìýä¿¿ëýã÷èéí ãàðãàæ ºãñºí áè÷èã áàðèìò íü ãààëèéí ¿íèéã øàëãàæ, øèéäâýð ãàðãàõàä õàíãàëòã¿é ãýæ ¿çâýë ãààëèéí áàéãóóëëàãà ìýä¿¿ëýã÷ýýñ íýìýëò ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìò ãàðãóóëàí àâ÷ áîëíî. 8.3.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü äàðààõü òîõèîëäîëä áîäèò ìýäýýëëèéã ¿íäýñëýí ãààëèéí ¿íèéã ìýä¿¿ëýã÷èéí òîäîðõîéëñíîîñ ººð àðãààð òîäîðõîéëæ áîëíî:

8.3.1.ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä àøèãëàñàí áè÷èã áàðèìò áàòàëãààæààã¿é, ýñõ¿ë ò¿¿íä òóñãàãäñàí ìýäýýëýë çºðñºí, á¿ðýí áóñ, òîîí ¿ç¿¿ëýëò íü õàíãàëòã¿é áàéñàí áîë;

8.3.2.ìýä¿¿ëýã÷ ãààëèéí ¿íèéí ¿íýí çºâèéã íîòîëæ ÷àäààã¿é áºãººä

ãààëèéí áàéãóóëëàãà ìýä¿¿ëýã÷èéí òîäîðõîéëñîí ¿íèéã ¿íäýñëýëã¿é ãýæ ¿çñýí áîë.

8.4.Ýíý õóóëèéí 8.3-ò çààñàí òîõèîëäîëä ãààëèéí áàéãóóëëàãûí ººð àðãààð òîäîðõîéëñîí ¿íýýñ ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã íîãäóóëæ, ìýä¿¿ëýã÷ýýð òºë¿¿ëíº. 8.5.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýíý õóóëèéí 8.3-ò çààñíû äàãóó ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëñîí òîõèîëäîëä ìýä¿¿ëýã÷ ãààëèéí áàéãóóëëàãàä áè÷ãýýð õ¿ñýëò òàâüæ, áè÷ãýýð òàéëáàð ãàðãóóëàí àâ÷ áîëíî.

8.6.Ìýä¿¿ëýã÷ ýíý õóóëèéí 8.3-ò çààñíû äàãóó ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ òîäîðõîéëñîí ãààëèéí ¿íèéã õ¿ëýýí çºâøººðºõã¿é áàéãàà áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ óã ¿íèéã òîäîðõîéëñíîîñ õîéø 45 õîíîãèéí äîòîð íýìýëò íîòëîõ áàðèìò ãàðãàí ººðèéí ìýä¿¿ëñýí ¿íèéã ¿íýí çºâ ãýäãèéã íîòîëñîí òîõèîëäîëä ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ìýä¿¿ëýã÷èéí òîäîðõîéëñîí ¿íèéã ¿íäýñëýí ãààëèéí ¿íèéã øèíýýð òîãòîîæ áîëíî. 8.7.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ýíý õóóëèéí 8.6-ä çààñàí ìýä¿¿ëýã÷ýýñ ãàðãàñàí ãîìäëûã õ¿ëýýí àâàõààñ òàòãàëçâàë ìýä¿¿ëýã÷ íü Ãààëèéí òóõàé õóóëüä çààñíû äàãóó ãîìäîë ãàðãàæ øèéäâýðë¿¿ëýõ ýðõòýé.

5

8.8.Ãààëèéí ¿íèéã ìàãàäëàí øàëãàõ ÿâöàä ãàðñàí çàðäëûã ìýä¿¿ëýã÷ õàðèóöíà.

8.9.Ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëòèéí ãîðèì ººð÷ëºãäºõºä Ìîíãîë Óëñûí õèëýýð áàðààã íýâòð¿¿ëýõýä ìýä¿¿ëýã÷èéí ñîíãîñîí àíõíû ãîðèìä áàéðøóóëñàí ãààëèéí ìýä¿¿ëãýýð òîäîðõîéëñîí ¿íý ººð÷ëºãäºõã¿é.

ĪЪÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

Èìïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ

9 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ àðãà 9.1.Èìïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä äàðààõü àðãóóäûã äîð äóðäñàí äàðààëëûí äàãóó õýðýãëýíý:

9.1.1.õýëöëèéí ¿íèéí àðãà; 9.1.2.íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãà; 9.1.3.èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãà; 9.1.4.ÿëãàâàðò ¿íèéí àðãà; 9.1.5.íèéëáýð ¿íèéí àðãà; 9.1.6. óÿëäóóëàí õýðýãëýõ ¿íèéí àðãà.

9.2.Ìýä¿¿ëýã÷èéí õ¿ñýëòýýð ýíý õóóëèéí 9.1.4, 9.1.5-ä çààñàí àðãûí äàðààëëûã ñîëüæ õýðýãëýæ áîëíî. 10 äóãààð ç¿éë.Õýëöëèéí ¿íèéí àðãà 10.1.Õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã èìïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ ¿íäñýí àðãà ãýæ ¿çíý.

10.2.Õèëèéí ÷àíàäààñ õóäàëäàí àâñàí áàðààíû õóäàëäàã÷èä øóóä áîëîí øóóä áóñ áàéäëààð òºëñºí, ýñõ¿ë òºëáºë çîõèõ áîäèò ¿íèéã èìïîðòûí áàðààíû õýëöëèéí ¿íý ãýíý.

10.3.Ýíý õóóëèéí 10.1-ä çààñàí àðãààð ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõäîî õýëöëèéí ¿íýä îðîîã¿é, ýñõ¿ë õýëöëèéí ¿íýýñ òóñäàà ÿëãàð÷ õàðàãäàõ òîîí ¿ç¿¿ëýëòýýð èëýðõèéëýãäñýí áºãººä ãàäààä õóäàëäàà, ñàíõ¿¿, íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿íäýñëýëòýé ìýäýý áàðèìòàä òóëãóóðëàñàí äàðààõü çàðäëûã íýìæ òîîöíî:

10.3.1.òóõàéí áàðààã Ìîíãîë Óëñûí õèëèéí ºðòºº õ¿ðòýë òýýâýðëýõòýé õîëáîãäîí ãàðñàí äàðààõü çàðäàë:

10.3.1.1.òýýâðèéí çàðäàë, òýýâðèéí áîëîí ýêñïîðòûí áè÷èã áàðèìò á¿ðä¿¿ëýõýä ãàðñàí çàðäàë, òýýâðèéí õýðýãñýë áîëîí ÷èíãýëýã àøèãëàëòûí õºëñ, ò¿ðýýñèéí òºëáºð;

10.3.1.2.òýýâýðëýëòèéí ¿åä áàðààã à÷èõ, áóóëãàõ, õàäãàëàõ,

øèëæ¿¿ëýí à÷èõ áîëîí àð÷ëàí õàìãààëàõàä ãàðñàí çàðäàë; 10.3.1.3.äààòãàëûí õóðààìæ.

10.3.2.òóõàéí áàðààã õóäàëäàí àâàõòàé õîëáîãäóóëàí õóäàëäàí àâàã÷èéí òºëñºí áóþó òºëáºë çîõèõ êîìèññûí áîëîí çóó÷ëàã÷èéí õºëñ, óã áàðààòàé õàìò àíãèëàãäàõ ýðãýëòèéí ñàâ, áàãëàà áîîäëûí ¿íý;

6

10.3.3.òóõàéí áàðààã ¿éëäâýðëýõ, Ìîíãîë Óëñàä ýêñïîðòëîõòîé

õîëáîãäóóëàí àøèãëóóëàõààð õóäàëäàí àâàã÷ààñ õóäàëäàã÷èä, ýñõ¿ë ¿éëäâýðëýã÷èä øóóä áîëîí øóóä áóñ õýëáýðýýð ¿íý òºëáºðã¿é, ýñõ¿ë õÿìäðóóëñàí ¿íýýð íèéë¿¿ëñýí áàðàà, àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé ºðòãèéí çîõèõ õýñýã;

10.3.4.òóõàéí áàðààã õóäàëäàí áîðëóóëàõ íºõöºë áîëãîí õóäàëäàí

àâàã÷ààñ õóäàëäàã÷èä øóóä áîëîí øóóä áóñ õýëáýðýýð òºëñºí, ýñõ¿ë òºëºõ îþóíû ºì÷ àøèãëàñíû òºëáºð;

10.3.5.õóäàëäàí àâàã÷ òóõàéí áàðààã õóäàëäàí áîðëóóëñàí, çàõèðàí

çàðöóóëñàí, àøèãëàñíààñ îëîõ îðëîãîîñîî øóóä áîëîí øóóä áóñ õýëáýðýýð õóäàëäàã÷èä òºëºõ õýñýã.

10.4.Ýíý õóóëèéí 10.1-ä çààñàí àðãààð ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõäîî

õýëöëèéí ¿íýä îðñîí áºãººä òóñäàà ÿëãàð÷ õàðàãäàõ òîîí ¿ç¿¿ëýëòýýð èëýðõèéëýãäñýí, ãàäààä õóäàëäàà, ñàíõ¿¿, íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿íäýñëýëòýé ìýäýý áàðèìòàä òóëãóóðëàñàí äàðààõü çàðäëûã õàñ÷ òîîöíî:

10.4.1.¿éëäâýðëýëèéí õýðýãñýë, ìàøèí, òîíîã òºõººðºìæ çýðýã áàðààã

èìïîðòîëñíû äàðàà ñóóðèëóóëàõ, óãñðàõ, çàñâàðëàõ áîëîí òåõíèêèéí òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ, ñóðãàëò ÿâóóëàõ çàðäàë;

10.4.2.ãààëèéí õèëýýð îðóóëñíû äàðààõü òýýâðèéí çàðäàë;

10.4.3.èìïîðòëîã÷ îðíû ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð.

10.5.Íýã à÷èëòààð õýä õýäýí íýð òºðëèéí áàðààã óëñûí õèëýýð îðóóëæ èðñýí òîõèîëäîëä õýëöëèéí ¿íý äýýð íýìýãäýõ, ýñõ¿ë õýëöëèéí ¿íýýñ õàñâàë çîõèõ çàðäëûã áàðàà áîëãîíä õóâààðèëàõäàà íèéò à÷èëòûí öýâýð æèíä òóõàéí áàðààíû íîãäîõ æèíã õàðüöóóëàõ áà èéíõ¿¿ æèíã õàðüöóóëàí çàðäëûã õóâààðèëàõ áîëîìæã¿é áîë ýçëýõ¿¿í, ýñõ¿ë ¿íèéí ä¿íã õàðãàëçàí çàðäëûã õóâààðèëæ áîëíî.

10.6.Õóäàëäàí àâàã÷èéí òóõàéí áàðààã õóäàëäàõ, õýðýãëýõ áóþó àøèãëàõ ýðõèéã Ìîíãîë Óëñûí õóóëü òîãòîîìæîîð õÿçãààðëàñàí, ýñõ¿ë õóäàëäàí áîðëóóëàõ á¿ñ íóòãèéã çààãëàñàí, ò¿¿í÷ëýí áàðààíû ¿íýä ¿ë íºëººëºõ áóñàä õÿçãààðëàëò òîãòîîñîí íü õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã õýðýãëýõýä ñààä áîëîõã¿é.

10.7.Äàðààõü òîõèîëäîëä õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî:

10.7.1.õóäàëäàí àâàã÷èéí õóäàëäàõ, õýðýãëýõ áóþó àøèãëàõ ýðõèéã

ýíý õóóëèéí 10.6-ä çààñíààñ ººð ¿íäýñëýëýýð õÿçãààðëàñàí; 10.7.2.áàðààã õóäàëäàõ, õýðýãëýõ áóþó àøèãëàõ, ýñõ¿ë óñòãàõòàé

õîëáîîòîé õóäàëäàí àâàã÷èéí ýðõèéã õÿçãààðëàñàí õýëöýë õèéñýí; 10.7.3.òóõàéí áàðààíû ¿íèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é íºõöºë, áîëçîë,

øààðäëàãûã õýëöýëä òóñãàñàí; 10.7.4.èìïîðòûí áàðààã õóäàëäñàí, õýðýãëýñýí áóþó àøèãëàñíààñ

îðîõ îðëîãîîñ õóäàëäàã÷èä íîãäîõ õýñãèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é áîë; 10.7.5.ìýä¿¿ëýã÷ íü ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõäîî àøèãëàñàí

ìýäýýëýë, òîîöîîíû ¿íýí çºâèéã ãàäààä õóäàëäààíû áîëîí ñàíõ¿¿, íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí õîëáîãäîõ áè÷èã áàðèìòààð áàòàëãààæóóëæ íîòëîîã¿é áîë;

7

10.7.6.õóäàëäàõ, õóäàëäàí àâàõ àæèëëàãàà íü ýíý õóóëèéí 10.8-ä çààñàí õàðèëöàí õàìààðàëòàé ýòãýýäèéí õîîðîíä õèéãäñýí áºãººä õýëöëèéí ¿íý íü ìºí õóóëèéí 10.9-ä çààñàí øàëãóóð ¿íýòýé îéðîëöîî áèø áîë.

10.8.Äàðààõü òîõèîëäîëä õóäàëäàã÷, õóäàëäàí àâàã÷èéã õàðèëöàí õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä ãýæ ¿çíý:

10.8.1.íýã àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä õàìò àæèëëàäàã áîë; 10.8.2.íýã íü àæèë îëãîã÷, íºãºº íü àæèëòàí áîë; 10.8.3.áèå áèåíèéõýý ñàíàëûí ýðõòýé õóâüöààíû 5 áóþó ò¿¿íýýñ äýýø

õóâèéã øóóä áóþó øóóä áóñ õýëáýðýýð ýçýìøäýã áîë; 10.8.4.íýã íü íºãººäºº øóóä áóþó øóóä áóñ õýëáýðýýð õÿíàëò òàâüäàã

áîë; 10.8.5.õóäàëäàã÷, õóäàëäàí àâàã÷ àëü àëü íü ãóðàâäàã÷ íýã ýòãýýäèéí

øóóä áóþó øóóä áóñ õÿíàëòàä áàéãàà áîë; 10.8.6.õóäàëäàã÷, õóäàëäàí àâàã÷ àëü àëü íü ãóðàâäàã÷ íýã ýòãýýäèéã

øóóä áóþó øóóä áóñ áàéäëààð õÿíàäàã áîë; 10.8.7.íýã ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿í, ýñõ¿ë òºðºë, ñàäàíãèéí õ¿ì¿¿ñ áîë.

10.9.Ýíý õóóëèéí 10.8-ä çààñàí õàðèëöàí õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä¿¿äèéí

õîîðîíä õèéãäñýí õóäàëäààíû õýëöëèéí ¿íý íü èìïîðòëîñîí áàðààíû øèíæ áàéäàë, ¿éëäâýðëýëèéí îíöëîã, ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëæ áàéãàà óëèðàë, ¿íèéí çºð¿¿ çýðýã ¿ç¿¿ëýëòýýð äàðààõü øàëãóóð ¿íýòýé îéðîëöîî õýìæýýíä òîäîðõîéëîãäñîí áàéâàë õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã õýðýãëýíý:

10.9.1.ýíý õóóëèéí 10.8-ä çààñàí ýòãýýäèéí èìïîðòëîñîí íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû õóäàëäààíû õýëöëèéí ¿íý íü õàðèëöàí õàìààðàëã¿é ýòãýýä¿¿äèéí õîîðîíä õèéãäñýí õóäàëäààíû õýëöëèéí ¿íýòýé îéðîëöîî áîë;

10.9.2.ýíý õóóëèéí 10.8-ä çààñàí ýòãýýäèéí èìïîðòëîñîí íýã òºðëèéí,

ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû õóäàëäààíû õýëöëèéí ¿íèéã õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã õýðýãëýí òîäîðõîéëîõäîî óðüä íü ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ õ¿ëýýí çºâøººðñºí ãààëèéí ¿íèéã ìºðäëºã áîëãîñîí.

10.10.Ýíý õóóëèéí 10.9-ä äóðäñàí øàëãóóð ¿íýòýé õàðüöóóëàëò õèéõäýý õóäàëäààíû ò¿âøèí, áàðààíû òîî õýìæýý, ýíý õóóëèéí 10.3, 10.4-ò çààñàí çàðäëûã òîîöíî.

11 ä¿ãýýð ç¿éë. Íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãà

11.1.Èìïîðòëîæ áóé áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã õýëöëèéí ¿íèéí àðãààð òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é áîë ãààëèéí ¿íèéã íü òîäîðõîéëæ áóé áàðààòàé íýãýí çýðýã, ýñõ¿ë ýíý õóóëèéí 3.1.7-ä çààñàí õóãàöààíä èìïîðòëîñîí íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íýýð òîäîðõîéëíî.

11.2.“Íýã òºðëèéí áàðàà” ãýäýãò ¿íèéã íü òîäîðõîéëæ áàéãàà áàðààòàé äàðààõü øèíæ òýìäãýýð àäèë áàðààã îéëãîíî: 11.2.1.ôèçèê øèíæ áóþó õýìæýý õýëáýð, áýëòãýñýí áîëîí ¿éëäâýðëýñýí àðãà, òåõíèêèéí áîëîí áóñàä øèíæ ÷àíàð;

8

11.2.2.÷àíàð, áàðààíû òýìäýã áîëîí áàðààíû íýð õ¿íä;

11.2.3.áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñ; 11.2.4.¿éëäâýðëýã÷.

11.3.Íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãààð ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä õóäàëäààíû àäèë ò¿âøèíä, îéðîëöîî òîî õýìæýýãýýð èìïîðòëîñîí íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéã ¿íäýñëýíý.

11.4.Õýðýâ íýã òºðëèéí áàðàà íü ýíý õóóëèéí 11.3-ò çààñíààñ ººð òîî õýìæýýòýé, ýñõ¿ë õóäàëäààíû ººð ò¿âøèíä èìïîðòëîãäñîí áàéâàë ìýä¿¿ëýã÷ çºð¿¿ã õàðãàëçàí ¿íèéí çîõèõ ººð÷ëºëò õèéæ, ¿íäýñëýëèéã áàðèìòààð íîòîëíî. 11.5.Íýã òºðëèéí áàðàà ãààëèéí ¿íèéã íü òîäîðõîéëæ áàéãàà áàðààíààñ ôèçèê øèíæýýðýý ÿëèìã¿é ÿëãààòàé áàéõ íü íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã õýðýãëýõýýñ òàòãàëçàõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é.

11.6.Íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íý íü ãààëèéí áàéãóóëëàãàä õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ¿íý áàéõ áºãººä óã ¿íýä áàðààã òýýâýðëýõ çàé, àøèãëàõ òýýâðèéí õýðýãñëèéí òºð뺺ñ õàìààðàõ çàëðóóëãà, òîäîòãîë õèéæ áîëîõ áºãººä ýäãýýð çàëðóóëãà, òîäîòãîë íü ¿íäýñëýëòýé, ¿íýí çºâ áîëîõûã íîòëîõ áè÷èã áàðèìòààð áàòàëãààæóóëíà.

11.7.Ýíý õóóëèéí 11.6-ä çààñàí õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ¿íýä çàëðóóëãà, òîäîòãîë õèéõ øààðäëàãàòàé áîëîâ÷ òýäãýýðèéã õèéõ áîëîìæã¿é, ýñõ¿ë çàëðóóëãà, òîäîòãîëûã áàòàëãààæóóëàõ áè÷èã áàðèìòã¿é áîë íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. 11.8.Íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãààð ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä ýíý õóóëèéí 10.3-ò çààñàí çàðäëûã òîîöíî. 11.9.Íýã òºðëèéí áàðààíû õýä õýäýí õýëöëèéí ¿íèéã ¿íäýñëýí ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëæ áîëîõîîð áàéâàë õàìãèéí áàãà ¿íèéã íü ñîíãîæ õýðýãëýíý.

11.10.Íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãààð ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä äàðààõü áàðààíû ¿íèéã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî:

11.10.1.äîòîîäûí õýðýãëýýíä çîðèóëàí îðóóëàõààñ áóñàä ãîðèìä áàéðøóóëñàí áàðàà;

11.10.2.Çàñãèéí ãàçðûí áîëîí Çàñãèéí ãàçðûí áóñ çýýëèéí øóãàìààð

îðóóëñàí áàðàà; 11.10.3.Çàñãèéí ãàçðûí áîëîí Çàñãèéí ãàçðûí áóñ ºð òºëáºðèéí

øóãàìààð îðóóëñàí áàðàà; 11.10.4.õ¿ì¿¿íëýãèéí áîëîí áóöàëòã¿é òóñëàìæèéí áàðàà; 11.10.5.ò¿ðýýñèéí áàðàà; 11.10.6.ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàëòààð îðóóëñàí áàðàà; 11.10.7.èõ çàñâàðûí òîíîã òºõººðºìæ; 11.10.8.îëîí óëñûí àÿëàë æóóë÷ëàë, òýìöýýí áîëîí õóðàëä çîðèóëñàí

áàðàà; 11.10.9.áàðààíû ñîðüö, äýýæ, çàãâàð;

9

11.10.10.¿çýñãýëýíãèéí áàðàà; 11.10.11.ñóðòàë÷èëãààíû áàðàà.

12 äóãààð ç¿éë. Èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãà

12.1.Èìïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã íýã òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí

¿íèéí àðãààð òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é áîë ãààëèéí ¿íèéã íü òîäîðõîéëæ áóé áàðààòàé íýãýí çýðýã, ýñõ¿ë ýíý õóóëèéí 3.1.7-ä çààñàí õóãàöààíä èìïîðòëîñîí èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íýýð òîäîðõîéëíî.

12.2.“Èæèë òºðëèéí áàðàà” ãýäýãò ¿íèéã íü òîäîðõîéëæ áàéãàà áàðààòàé á¿õ

òàëààðàà àäèë áèø áîëîâ÷ ¿íäñýí øèíæ áàéäàë, á¿ðäýë õýñýã, çîðèóëàëòààðàà èæèë, àðèëæààíû òàëààñ àëü àëèíûãàà îðëîæ ÷àäàõ áàðààã îéëãîíî.

12.3.Èæèë òºðëèéí áàðààã òîäîðõîéëîõîä áàðààíû ÷àíàð, òýìäýã, íýð õ¿íä,

ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã õàðãàëçàí ¿çíý. 12.4.Èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãààð ãààëèéí ¿íèéã

òîäîðõîéëîõäîî õóäàëäààíû àäèë íºõöºëä áàéãàà, îéðîëöîî òîî õýìæýýãýýð èìïîðòëîñîí èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéã ¿íäýñëýíý.

12.5.Èæèë òºðëèéí áàðàà íü ýíý õóóëèéí 12.4-ò çààñíààñ ººð òîî õýìæýýòýé,

ýñõ¿ë õóäàëäààíû ººð íºõöºëä èìïîðòëîãäñîí áàéâàë ìýä¿¿ëýã÷ íü çºð¿¿ã õàðãàëçàí ¿íèéí çîõèõ ººð÷ëºëò õèéæ, ¿íäýñëýëèéã áàðèìòààð íîòîëíî.

12.6.Èæèë òºðëèéí èìïîðòûí áàðààíû õýëöëèéí ¿íý íü ãààëèéí

áàéãóóëëàãàä õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ¿íý áàéõ áºãººä óã ¿íýä áàðààã òýýâýðëýõ çàé, àøèãëàõ òýýâðèéí õýðýãñëèéí òºð뺺ñ õàìààðàõ çàëðóóëãà, òîäîòãîë õèéæ áîëîõ áºãººä òýäãýýð íü ¿íäýñëýëòýé, ¿íýí çºâ áîëîõûã íîòëîõ áè÷èã áàðèìòààð áàòàëãààæóóëíà.

12.7.Ýíý õóóëèéí 12.6-ä çààñàí õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ¿íýä çàëðóóëãà, òîäîòãîë õèéõ øààðäëàãàòàé áîëîâ÷ òýäãýýðèéã õèéõ áîëîìæã¿é, ýñõ¿ë çàëðóóëãà, òîäîòãîëûã áàòàëãààæóóëàõ áè÷èã áàðèìòã¿é áîë èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî.

12.8.Èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãààð ãààëèéí ¿íèéã

òîäîðõîéëîõîä ýíý õóóëèéí 10.3-ò çààñàí çàðäëûã òîîöíî. 12.9.Èæèë òºðëèéí áàðààíû õýä õýäýí õýëöëèéí ¿íèéã ¿íäýñëýæ áîëîõîîð

áàéâàë õàìãèéí áàãà ¿íèéã íü ñîíãîí àâ÷ ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëíî. 12.10.Èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãààð ãààëèéí ¿íèéã

òîäîðõîéëîõäîî ýíý õóóëèéí 11.10-ò çààñàí áàðààíû ¿íèéã õýðýãëýõã¿é.

13 äóãààð ç¿éë.ßëãàâàðò ¿íèéí àðãà

13.1.Ãààëèéí ¿íèéã ýíý õóóëèéí 10, 11, 12 äóãààð ç¿éëä çààñàí ãààëèéí ¿íýëãýýíèé àðãààð òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é áîë ÿëãàâàðò ¿íèéí àðãààð òîäîðõîéëíî.

13.2.ßëãàâàðò ¿íèéí àðãûã òóõàéí èìïîðòûí áàðààã, ýñõ¿ë ò¿¿íòýé íýã òºðëèéí áóþó èæèë òºðëèéí áàðààã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëæ, ººð÷ëºëò îðóóëàõã¿éãýýð äîòîîäûí çàõ çýýëä áîðëóóëñàí òîõèîëäîëä õýðýãëýíý.

10

13.3.Èìïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã ÿëãàâàðò ¿íèéí àðãààð òîäîðõîéëîõäîî òóõàéí áàðààã, ò¿¿íòýé íýã òºðëèéí ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààã ýíý õóóëèéí 3.1.7-ä çààñàí õóãàöààíä õàðèëöàí õàìààðàëã¿é ýòãýýäýä õàìãèéí èõ òîî õýìæýýãýýð õóäàëäàí áîðëóóëñàí íýãæèéí ¿íèéã ñóóðü áîëãîí àâ÷ ñàíõ¿¿, íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí áàðèìòûã ¿íäýñëýí äàðààõü çàðäëûã õàñíà:

13.3.1.àäèë àíãèëàë, á¿ëãèéí áàðààã Ìîíãîë Óëñàä õóäàëäàí áîðëóóëàõ ¿éë àæèëëàãààíä òºëñºí, ýñõ¿ë òºëáºë çîõèõ çàðäàë áîëîí öýâýð àøèã, /ñóóòãàë/ êîìèññûí çàðäàë;

13.3.2.Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò ãàðñàí òýýâðèéí áîëîí äààòãàëûí

çàðäàë; 13.3.3.Ìîíãîë Óëñàä òºëñºí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð.

13.4.Ýíý õóóëèéí 13.3.1-ä çààñàí ”Àäèë àíãèëàë, á¿ëãèéí áàðàà” ãýäýãò òîäîðõîé íýã ¿éëäâýðèéí ãàçàð, ò¿¿íèé ñàëáàðûí õ¿ðýýíä ¿éëäâýðëýãäñýí á¿ëýã áàðàà õàìààðíà.

13.5.ßëãàâàðò ¿íèéí àðãààð ãààëèéí ¿íèéã íü òîäîðõîéëîõ áàðàà ººð ººð ¿íýýð, èæèë òîî õýìæýýãýýð áîðëîãäñîí áîë õàìãèéí áàãà ¿íèéã ñóóðü áîëãîí ñîíãîíî.

13.6.Èìïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä ò¿¿íòýé íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí, ò¿¿í÷ëýí ººð÷ëºëò îðóóëàõã¿éãýýð äîòîîäîä áîðëóóëñàí áàðààòàé õàðüöóóëàõ áîëîìæã¿é áîë ìýä¿¿ëýã÷èéí õ¿ñýëòýýð áîëîâñðóóëàëò õèéñýí íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû ¿íèéã àøèãëàæ áîëíî.

13.7.Áîëîâñðóóëàëòûí ÿâöàä íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðàà íü ººðèéí ¿íäñýí øèíæ ÷àíàðàà àëäñàí áîë ýíý õóóëèéí 13.6-ä çààñàí ¿íèéã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî.

14 ä¿ãýýð ç¿éë.Íèéëáýð ¿íèéí àðãà

14.1.Ãààëèéí ¿íèéã ýíý õóóëèéí 10, 11, 12, 13 äóãààð ç¿éëä çààñàí ãààëèéí

¿íýëãýýíèé àðãààð òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é áîë íèéëáýð ¿íèéí àðãààð òîäîðõîéëíî.

14.2.Íèéëáýð ¿íèéí àðãààð ãààëèéí ¿íý òîäîðõîéëîõîä äàðààõü ¿íý, çàðäëûã íýìæ òîîöíî:

14.2.1.òóõàéí áàðààã ¿éëäâýðëýõýä ãàðñàí øóóä çàðäàë /ìàòåðèàëûí ¿íý, õºäºëìºðèéí õºëñ ãýõ ìýò/ áîëîí ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäàë;

14.2.2.¿íèéã íü òîäîðõîéëæ áóé áàðààòàé àäèë àíãèëàë, á¿ëãèéí

áàðààíû õóäàëäààíä òóñãàãääàã áºãººä òóõàéí áàðààã Ìîíãîë Óëñàä ýêñïîðòëîõòîé õîëáîîòîéãîîð ¿éëäâýðëýã÷ýýñ ãàðñàí ¿éë àæèëëàãààíû çàðäàë áîëîí öýâýð àøèã;

14.2.3.ýíý õóóëèéí 10.3.1-10.3.5-ä çààñàí çàðäàë.

15 äóãààð ç¿éë.Óÿëäóóëàí õýðýãëýõ ¿íèéí àðãà

15.1.Ýíý õóóëèéí 10-14 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí àðãààð èìïîðòûí áàðààíû

ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é òîõèîëäîëä óÿëäóóëàí õýðýãëýõ ¿íèéí

11

àðãààð áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ áºãººä ýíý íü ãààëèéí ¿íýëãýýíèé ñ¿¿ë÷èéí àðãà ìºí.

15.2.Óÿëäóóëàí õýðýãëýõ ¿íèéí àðãûã äàðààõü õî¸ð àðãà çàìààð

õýðýãæ¿¿ëíý:

15.2.1.ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä ýíý õóóëèéí 10-14 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí àðãóóäûí øààðäëàãà, íºõöºëèéã äàðààõü áàéäëààð 纺ëð¿¿ëæ õýðýãëýõ:

15.2.1.1.õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã õýðýãëýõ ¿åä ìýä¿¿ëýã÷èéí ãàðãàñàí ¿íý, çàðäëûí á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã íü áè÷èã áàðèìòààð íîòëîãäîîã¿é òîõèîëäîëä ãààëèéí áàéãóóëëàãà áîëîí áóñàä èìïîðòëîã÷ íàðò áàéãàà àäèë òºñòýé áàòàëãààòàé ìýäýýëëèéã àøèãëàõ, áóñàä çàðäàëòàé õàðüöóóëàõ;

15.2.1.2.íýã òºðëèéí ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí

¿íèéí àðãûí ¿åä õàðüöóóëàõ õóãàöààã 90 õîíîã, 6 ñàð, íýã æèë, õî¸ð æèëýýð òîîöîõ, ýñõ¿ë áàðààíä òàâèõ øààðäëàãûã áàãàñãàõ;

15.2.1.3.ÿëãàâàðò ¿íèéí àðãûí ¿åä äîòîîäîä áîðëóóëñàí

õóãàöààíû õÿçãààðûã èõýñãýæ òîîöîõ, ñóóðü ¿íèéí ñîíãîëòîä òàâèãäàõ øààðäëàãûã áàãàñãàõ, ýñõ¿ë äîòîîä çàõ çýýëä áîðëîãäñîí íýã òºðëèéí ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðàà áàéõã¿é áîë àäèë àíãèëàë, á¿ëãèéí áàðààã õàìðóóëàí àâ÷ ¿çýõ;

15.2.1.4.íèéëáýð ¿íèéí àðãûí ¿åä ìàòåðèàëûí ¿íý áîëîí

ºðòãèéã ººð èæèë òºñòýé áàðààíû ¿íý, ºðòºãòýé àäèëòãàí àâ÷ ¿çýõ, ãààëèéí õèë õ¿ðòýë òýýâýðëýñýí çàðäëûã áóñàä áàðààíû çàðäàëòàé õàðüöóóëàõ áàéäëààð òîãòîîõ.

15.2.2.ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä îëîí óëñûí õóäàëäààíû ïðàêòèê áîëîí òóõàéí ¿åèéí àðèëæààíû áóñàä ìýäýýëýëä òóëãóóðëàõ õóäàëäààíû äàðààõü ìýäýýëýë, áè÷èã áàðèìòûã àøèãëàõ:

15.2.2.1.õóäàëäàã÷èéí ¿íèéí æàãñààëò, ¿íèéí ëàâëàãàà áîëîí êàòàëîã;

15.2.2..2.ñòàòèñòèêèéí ìýäýý, íèéòýýð õýðýãëýæ áóé çàðäëûí

òàðèô; 15.2.2.3.ýêñïîðòëîã÷èéí ¿íèéí ñàíàë, áàðààãààð òºðºëæñºí

îëîí óëñûí áèðæèéí ìýäýýëýë, òºðºëæñºí ñîíèí õýâëýëèéí ìýäýýëýë, çàõ çýýëä çîíõèëîõ èìïîðòëîã÷äûí ãýðýý, ò¿¿íèé ¿íý;

15.2.2.4.èíòåðíåòýýð íèéòýä çîðèóëàí òàðààñàí ýêñïîðòûí ¿íý; 15.2.2.5.õèë çàëãàà óëñ îðíû Ìîíãîë Óëñàä ýêñïîðòîîð ãàðãàæ

áàéãàà áàðààíû ¿íèéí ñóäàëãàà; 15.2.2.6.ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëñýí áàðààíû òóõàéí öàã

¿åä áèé áîëñîí ¿íèéí äóíäàæ ¿ç¿¿ëýëò.

15.3.Óÿëäóóëàí õýðýãëýõ àðãààð ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä äàðààõü

¿íèéã ¿íäýñëýõèéã õîðèãëîíî:

15.3.1.Ìîíãîë Óëñàä ¿éëäâýðëýñýí áàðààã äîòîîäûí çàõ çýýëä õóäàëäàí áîðëóóëñàí ¿íý;

12

15.3.2.õî¸ð ¿íýýñ ºíäºð ¿íèéã íü ãààëèéí çîðèëãîîð ñîíãîõ ñèñòåì; 15.3.3.õèë îð÷ìûí õóäàëäààíû èìïîðòûí áàðààíû ¿íýýñ áóñàä

ýêñïîðòëîã÷ îðíû äîòîîäûí çàõ çýýëèéí ¿íý; 15.3.4.íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû íèéëáýð ¿íèéã

òîäîðõîéëîõîîñ áóñàä òîõèîëäîëä ãàðñàí ¿éëäâýðëýëèéí çàðäàë; 15.3.5.Ìîíãîë Óëñààñ ººð óëñàä ýêñïîðòëîñîí áàðààíû ¿íý; 15.3.6.õèéñâýð áóþó çîõèîìîë ¿íý; 15.3.7.ãààëèéí äîîä ¿íý.

15.4.Ýíý õóóëèéí 15.2.2.2, 15.2.2.5, 15.2.2.6-ä çààñíû äàãóó òîäîðõîéëñîí ¿íèéã ãààëèéí áàéãóóëëàãà Óÿëäóóëñàí ñèñòåìèéí êîä, òîäîðõîéëîëòûí õàìò íèéòýä çîðèóëàí ñ¿ëæýýíä áàéðøóóëæ, óëèðëààð òîäîòãîë õèéíý.

ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

Ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ

16 äóãààð ç¿éë.Ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã

òîäîðõîéëîõ àðãà

16.1.Ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íý íü Ìîíãîë Óëñûí õèëèéí ºðòºº õ¿ðòýë áàðàà íèéë¿¿ëýõ íºõöºëººð òîäîðõîéëîãäîíî.

16.2.Ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä äàðààõü àðãûã äîð äóðäñàí äàðààëëûí äàãóó õýðýãëýíý:

16.2.1.õýëöëèéí ¿íèéí àðãà; 16.2.2.çàðäëààñ òîîöîõ ¿íèéí àðãà; 16.2.3.íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí

àðãà;

16.2.4.çàõ çýýëèéí ìýäýýëýë, ñóäàëãààíû àðãà.

17 äóãààð ç¿éë.Õýëöëèéí ¿íèéí àðãà

17.1.Õýëöèéí ¿íèéí àðãààð ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõîä õýëöëèéí ¿íýä Ìîíãîë Óëñûí õèë õ¿ðòýë óã áàðààã õ¿ðãýõýä áàðààíû äàðààõü çàðäàë, òºëáºð îðîîã¿é áîë íýìæ òîîöíî:

17.1.1.òýýâðèéí çàðäàë;

17.1.2.òýýâýðëýëòèéí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé òýýâðèéí áîëîí ýêñïîðòûí áè÷èã áàðèìò, á¿ðä¿¿ëýëòèéí õóðààìæ, äààòãàëûí øèìòãýë, ò¿¿í÷ëýí áàðààã à÷èõ, áóóëãàõ, õàäãàëàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõàä ãàðñàí çàðäàë.

17.2.Äàðààõü òîõèîëäîëä ýêñïîðòûí áàðààíû ¿íýëãýýíä õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî:

17.2.1.õýëöýë íü ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é íºõöºëººð õèéãäñýí áîë;

13

17.2.2.õóäàëäàã÷ áîëîí õóäàëäàí àâàã÷ íü õàðèëöàí õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä¿¿ä áºãººä ýíý õàìààðàë íü õýëöëèéí ¿íýä ìýäýãäýõ¿éö íºëººëñºí áîë.

17.3.Õàðèëöàí õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä¿¿äèéí õîîðîíä õèéãäñýí õýëöýë ¿íýä íºëººëñºí ãýäãèéã ýíý õóóëèéí 10.7.6-ä çààñíû äàãóó îéëãîíî.

18 äóãààð ç¿éë.Çàðäëààñ òîîöîõ ¿íèéí àðãà

18.1.Ýíý õóóëèéí 17 äóãààð ç¿éëä çààñàí àðãààð ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é òîõèîëäîëä çàðäëààñ òîîöîõ ¿íèéí àðãûã õýðýãëýíý.

18.2.Çàðäëààñ òîîöîõ ¿íèéí àðãààð ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõäîî Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò îðøèõ ¿éëäâýð, ýêñïîðòëîã÷ àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ñàíõ¿¿, íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí áîäèò áè÷èã áàðèìò, ìýäýýëýëä òóëãóóðëàæ íýãæ ¿íèéã òîäîðõîéëíî.

18.3.Ýíý õóóëèéí 18.1-ä çààñàí àðãààð ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõäîî òóõàéí áàðààíû íýãæèä øóóä áîëîí øóóä áóñ áàéäëààð øèíãýñýí äàðààõü çàðäàë, ¿íèéã íýìæ òîîöíî:

18.3.1.¿íèéã íü òîäîðõîéëæ áóé áàðààã ¿éëäâýðëýõòýé õîëáîãäñîí äàðààõü çàðäàë:

18.3.1.1.¿éëäâýðëýã÷ýýñ òóõàéí áàðààíä á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã áîëãîí õýðýãëýñýí ò¿¿õèé ýä, ¿íäñýí áîëîí òóñëàõ ìàòåðèàëûí ¿íý;

18.3.1.2.áàðààã ¿éëäâýðëýõòýé õîëáîãäîí ãàðàõ øóóä áîëîí

øóóä áóñ ¿éëäâýðëýëèéí ¿éë àæèëëàãààíû çàðäàë; 18.3.1.3.¿éë àæèëëàãààíû áîëîí óäèðäëàãûí çàðäëûí òóõàéí

áàðààíä íîãäîõ õýñýã; 18.3.1.4.öàõèëãààí, äóëààí, óóð óñ, õîëáîî, ò¿ðýýñèéí çàðäëûí

òóõàéí áàðààíä íîãäîõ õýñýã; 18.3.1.5.¿éëäâýðëýëèéí òîíîã òºõººðºìæèéí ýëýãäëèéí òóõàéí

áàðààíä íîãäîõ õýñýã; 18.3.1.6.òóõàéí áàðààíä íîãäîõ òàòâàð.

18.3.2.òóõàéí áàðààã Ìîíãîë Óëñûí õèë õ¿ðòýë òýýâýðëýõ, à÷èõ

áóóëãàõ, õàäãàëàõ, øèëæ¿¿ëýí à÷èõ çàðäàë, òýäãýýðòýé õîëáîîòîé äààòãàëûí øèìòãýë;

18.3.3.òóõàéí áàðààã ¿éëäâýðëýñíýýñ áîëîí ýêñïîðòëîñíîîñ îëñîí àøèã.

18.4.Ýíý õóóëèéí 18.3-ò çààñàí çàðäàë, ¿íý, òàòâàð, àøãèéã äàâõàðäóóëàí òîîöîõã¿é.

18.5.Ýíý õóóëèéí 18.3-ò çààñàí çàðäàë, òºëáºð, àøèã íü ñòàòèñòèêèéí áîëîí òàòâàðûí áàéãóóëëàãàä á¿ðòãýãäñýí òóõàéí ñàëáàðûí àæ àõóéí íýãæèéí äóíäàæ ¿ç¿¿ëýëòòýé îéðîëöîîã¿é, èõ çºð¿¿òýé áîë çàðäëààñ òîîöîõ ¿íèéí àðãààð ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõûã õîðèãëîíî.

14

19 ä¿ãýýð ç¿éë.Íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû

õýëöëèéí ¿íèéí àðãà

19.1.Ýíý õóóëèéí 17, 18 äóãààð ç¿éëä çààñàí àðãààð ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é áîë íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãûã õýðýãëýíý.

19.2.Ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã íýã, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãààð òîäîðõîéëîõäîî òóõàéí ¿åä áóþó îéðîëöîî õóãàöààíä ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéæ Ìîíãîë Óëñààñ ýêñïîðòëîñîí íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéã àøèãëàíà.

19.3.Íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðàà ãýäãèéã ýíý õóóëèéí 11, 12 äóãààð ç¿éëä çààñàí óòãààð îéëãîíî.

19.4.Íýã òºðëèéí, ýñõ¿ë èæèë òºðëèéí áàðààíû õýëöëèéí ¿íèéí àðãààð ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõäîî äàðààõü ¿ç¿¿ëýëòèéã õàðãàëçàí ¿çíý:

19.4.1.õàðüöóóëàí æèøèõ áàðààíû ¿íý íü òóõàéí, ýñõ¿ë ººð áóñàä àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí õýëöëèéí ¿íý áàéõ;

19.4.2.õàðüöóóëàí æèøèõ áàðàà íü ¿íýëæ áàéãàà áàðààòàé íýãýí

çýðýã, ýñõ¿ë 60-ààñ äýýøã¿é õîíîãèéí äîòîð ýêñïîðòëîãäñîí áàéõ.

19.3.Ýíý õóóëèéí 19.4.2-ò çààñàí õóãàöààíä õàðüöóóëàí æèøèõ õýä õýäýí õýëöëèéí ¿íý áàéâàë îëîí òîõèîëäñîí ¿íèéã ñîíãîíî.

20 äóãààð ç¿éë.Çàõ çýýëèéí ìýäýýëýë, ñóäàëãààíû ¿íèéí àðãà

20.1.Ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõ ñ¿¿ë÷èéí àðãà íü çàõ çýýëèéí ìýäýýëýë, ñóäàëãààíû ¿íèéí àðãà áîëíî.

20.2.Çàõ çýýëèéí ìýäýýëýë, ñóäàëãààíû àðãààð ýêñïîðòûí áàðààíû ãààëèéí ¿íèéã òîäîðõîéëîõäîî îëîí óëñûí õóäàëäààíû ïðàêòèê, òóõàéí ¿åèéí äýëõèéí çàõ çýýëèéí ¿íèéí äàðààõü ìýäýýëýë, ñóäàëãààã ¿íäýñëýíý:

20.2.1.ýêñïîðòëîã÷èéí íèéòýä çîðèóëàí òàðààñàí ¿íèéí æàãñààëò, ëàâëàãàà, èíòåðíåòèéí ìýäýýëýë;

20.2.2.ãàäààä õóäàëäààíû áîëîí ãààëèéí ñòàòèñòèêèéí ìýäýý çýðýã

îëîí íèéòýä çîðèóëñàí ìýäýý, ìýäýýëýë; 20.2.3.áàðààíû òºðºëæñºí áèðæèéí ìýäýýëýë, òºðºëæñºí ñîíèí

õýâëýëèéí ìýäýýëýë, çàõ çýýëä çîíõèëîõ ýêñïîðòëîã÷äûí ãýðýý, ò¿¿íèé ¿íý.

ÇÓÐÃÀÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

Áàðààíû àíãèëàë

21 ä¿ãýýð ç¿éë.Óÿëäóóëñàí ñèñòåì

15

21.1.Áàðààã ãààëèéí òàðèôûí áîëîí òàðèôûí áóñ õÿçãààðëàëòàä õàìààðóóëàõ, ò¿¿í÷ëýí ãàäààä õóäàëäààíû ãààëèéí ñòàòèñòèêèéí ìýäýýã ýðõëýí ãàðãàõ çîðèëãîîð Óÿëäóóëñàí ñèñòåìèéã õýðýãëýíý.

21.2.Áàðààã òîäîðõîéëîõ, êîäëîõ Óÿëäóóëñàí ñèñòåìä ¿íäýñëýí ãàäààä õóäàëäààíû áàðààíû àíãèëëûí æàãñààëò, ¿íäýñíèé êîäûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

22 äóãààð ç¿éë.Áàðààã àíãèëàõ

22.1.Ìýä¿¿ëýã÷ íü ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõ áàðààíû àíãèëëûí êîäûã Óÿëäóóëñàí ñèñòåìèéí äàãóó òîäîðõîéëæ ìýä¿¿ëíý.

22.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ìýä¿¿ëýã÷èéí òîäîðõîéëñîí áàðààíû àíãèëëûí êîäûã ãààëèéí ìýä¿¿ëýã áîëîí áàðààã øàëãàõ ¿åä õÿíàæ øèéäâýðëýíý.

22.3.Áàðààíû àíãèëàëûí òàëààð ãààëèéí áàéãóóëëàãààñ ãàðãàñàí øèéäâýðèéã ìýä¿¿ëýã÷ äàãàæ ìºðäºõ áºãººä ýñ çºâøººðâºë Ãààëèéí òóõàé õóóëèéí 17 äóãààð ç¿éëä çààñíû äàãóó ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýé.

23 äóãààð ç¿éë. Áàðààíû àíãèëëûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëîõ

23.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà ìýä¿¿ëýã÷èéí õ¿ñýëòýýð òîäîðõîé áàðààíû àíãèëëûí êîäûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëæ áîëíî.

23.2.Áàðààíû àíãèëëûí êîäûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëîõ æóðìûã ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãûí äàðãà áàòàëíà.

24 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàðààíû àíãèëëûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëóóëàõ òóõàé õ¿ñýëò ãàðãàõ

24.1.Ìýä¿¿ëýã÷ íü áàðààíû àíãèëëûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëóóëàõ òóõàé

õ¿ñýëòýä áàðààíû çàãâàð, äýýæ, òîäîðõîéëîëò, ãýðýë çóðàã, á¿ä¿¿â÷ çóðàã, õóäàëäààíû áîëîí òåõíèêèéí áè÷èã áàðèìòûã õàâñàðãàíà.

24.2.Ìýä¿¿ëýã÷ýýñ ýíý õóóëèéí 24.1-ä çààñíû äàãóó èð¿¿ëñýí áè÷èã áàðèìò õàíãàëòã¿é òîõèîëäîëä ãààëèéí áàéãóóëëàãà òýäãýýðèéã õ¿ëýýí àâñíààñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð íýìýëò ìàòåðèàë, ìýäýýëýë èð¿¿ëýõ òóõàé ìýä¿¿ëýã÷èä ìýäýãäýíý.

24.3.Ìýä¿¿ëýã÷ íü ýíý õóóëèéí 24.2-ò çààñàí íýìýëò áè÷èã áàðèìò,

ìýäýýëëèéã 30 õîíîãèéí äîòîð ãàðãàæ ºãºõ áºãººä ýíý õóãàöààíä ãàðãàæ ºãººã¿é áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãà áàðààíû àíãèëëûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëîõ øèéäâýð ãàðãàõààñ òàòãàëçàíà.

25 äóãààð ç¿éë.Áàðààíû àíãèëëûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëîõ øèéäâýðèéã ººð÷ëºõ, õ¿÷èíã¿é áîëãîõ, ò¿äãýëç¿¿ëýõ

25.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà áàðààíû àíãèëëûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëñîí øèéäâýðýý ò¿äãýëç¿¿ëýõ áóþó õ¿÷èíã¿é áîëãîõ ýðõòýé.

25.2.Áàðààíû àíãèëëûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëñîí øèéäâýðèéã äàðààõü ¿íäýñëýëýýð õ¿÷èíã¿éä òîîöîõ øèéäâýð ãàðãàæ, ìýä¿¿ëýã÷èä áè÷ãýýð ìýäýãäýíý:

16

25.2.1.ãàäààä õóäàëäààíû áàðààíû àíãèëëûí æàãñààëò, ¿íäýñíèé êîäàä ººð÷ëºëò îðñîí;

25.2.2.øèíýýð áàéãóóëñàí Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ººðººð

çààñàí. 25.3.Ìýä¿¿ëýã÷èéí èð¿¿ëñýí áè÷èã áàðèìò, ìýäýýëýë õóóðàì÷ áîëîõ íü

øèéäâýð ãàðñíû äàðàà òîãòîîãäñîí, ýñõ¿ë õóóðàì÷ áàéæ áîëîõ áàðèìò, ñýæèã áàéãàà áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãà áàðààíû àíãèëëûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëñîí øèéäâýðýý ò¿äãýëç¿¿ëæ óã øèéäâýðèéã áàðààíû àíãèëëûã óðüä÷èëàí òîäîðõîéëîõ øèéäâýð ãàðñàí ºäðººñ ýõëýí äàãàæ ìºðäºíº.

ÄÎËÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

Èìïîðòûí áàðààíû ãàðàë ¿¿ñýë

26 äóãààð ç¿éë.Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí ä¿ðýì

26.1.Áàðààíä íýí òààëàìæòàé òàðèô õýðýãëýõ áîëîí ýäèéí çàñàã,

õóäàëäààíû áîäëîãî õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí ä¿ðìèéã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

27 äóãààð ç¿éë.Èìïîðòûí áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí

óëñûã òîäîðõîéëîõ

27.1.Èìïîðòûí áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã ýíý õóóëü áîëîí Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí ä¿ðýìä çààñíààð òîäîðõîéëíî.

27.2.Èìïîðòûí áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñ íü óëñóóäûí õîëáîî, ãààëèéí áîëîí ýäèéí çàñãèéí îëîí óëñûí õîëáîî, áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéã òîäîðõîéëîõ çîðèëãîîð òóñãàéëàí çààñàí íýã óëñûí òîäîðõîé õýñýã, á¿ñ íóòàã áàéæ áîëíî.

27.3.Ìýä¿¿ëýã÷èéí õ¿ñýëòýýð áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã ãààëèéí áàéãóóëëàãà óðüä÷èëàí òîäîðõîéëæ áîëíî.

28 äóãààð ç¿éë.Áàðààã á¿ðýí ¿éëäâýðëýñýí óëñ

28.1.Áàðààã á¿ðýí ¿éëäâýðëýñýí óëñûã òóõàéí èìïîðòûí áàðààíû ãàðàë

¿¿ñëèéí óëñ ãýæ ¿çíý.

28.2.Äàðààõü íºõöºëèéã õàíãàñàí òîõèîëäîëä áàðààã òóõàéí óëñàä á¿ðýí ¿éëäâýðëýñýí ãýæ ¿çíý:

28.2.1.òóõàéí óëñûí ãàçðûí ãàäàðãóó, ò¿¿íèé õýâëèé, íóòàã äýâñãýðèéí óñ, ò¿¿íèé ¸ðîîëîîñ îëáîðëîñîí ýðäýñ á¿òýýãäýõ¿¿í;

28.2.2.òóõàéí óëñàä õóðààí àâñàí õ¿íñíèé íîãîî; 28.2.3.òóõàéí óëñàä òºðñºí, áîéæñîí àìüä àìüòàí; 28.2.4.òóõàéí óëñûí ìàë, àìüòíû ãàðàëòàé á¿òýýãäýõ¿¿í; 28.2.5.òóõàéí óëñûí íóòàã äýâñãýðò àãíàñàí àí, çàãàñ àãíóóðûí

á¿òýýãäýõ¿¿í; 28.2.6.òýíãèñèéí çàãàñ àãíóóðûí á¿òýýãäýõ¿¿í, òóõàéí óëñûí õºëºã

îíãîöîîð òýíãèñèéí óñíààñ ãàðãàæ àâñàí áóñàä á¿òýýãäýõ¿¿í;

17

28.2.7.ýíý õóóëèéí 28.2.6-ä çààñàí á¿òýýãäýõ¿¿íýýð òóõàéí îðíû õºëºã îíãîöîí äýýð ¿éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿í;

28.2.8.òóõàéí óëñûí íóòàã äýâñãýðèéí óñàíä ¿ë õàìààðàõ äàëàé,

òýíãèñèéí ¸ðîîëîîñ îëáîðëîñîí ýðäýñ á¿òýýãäýõ¿¿í; 28.2.9.òóõàéí óëñàä ãàãöõ¿¿ ò¿¿õèé ýäèéí çîðèóëàëòààð öóãëóóëñàí

õóó÷èí ýä ç¿éëñ, ¿éëäâýðèéí õîã, õàÿãäàë; 28.2.10.ýíý õóóëèéí 28.2.1-28.2.9-ä çààñàí á¿òýýãäýõ¿¿íýýð òóõàéí

óëñàä ¿éëäâýðëýñýí áàðàà.

29 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààíä ¿ëýìæ õýìæýýíèé áîëîâñðóóëàëò õèéõ

29.1.Áàðààã ¿éëäâýðëýõýä õî¸ð, ò¿¿íýýñ äýýø óëñ îðîí îðîëöñîí òîõèîëäîëä áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã ò¿¿íä ¿ëýìæ õýìæýýíèé áîëîâñðóóëàëò õèéñýí óëñààð òîäîðõîéëíî.

29.2.Áàðààíä ¿ëýìæ õýìæýýíèé áîëîâñðóóëàëò õèéãäñýí áîëîõûã äàðààõü øàëãóóðààð òîãòîîíî:

29.2.1.áàðààã áîëîâñðóóëàõ, ¿éëäâýðëýõ ¿éë àæèëëàãààíû óëìààñ áàðààíû àíãèëëûí êîä íü Óÿëäóóëñàí ñèñòåìèéí ç¿éëèéí ò¿âøèíä ººð÷ëºãäñºí áàéâàë;

29.2.2.áàðààíû ¿éëäâýðëýë, òåõíîëîãèéí ¿éë àæèëëàãàà íü òóõàéí

óëñûã áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñààð òîîöîõîä õàíãàëòòàé áîë; 29.2.3.òóõàéí áàðààíä àøèãëàñàí ìàòåðèàëûí ýñõ¿ë íýìýãäñýí ºðòºã

íü ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéí 50 áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø õóâèéã ýçýëæ áàéâàë.

29.3.Áàðààíä ¿ëýìæ õýìæýýíèé áîëîâñðóóëàëò õèéãäñýí øàëãóóðò äàðààõü ¿éë àæèëëàãàà õàìààðàõã¿é:

29.3.1.áàðààã õàäãàëàõ, òýýâýðëýõ ÿâöàä ò¿¿íèé á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã õàíãàõàä ÷èãëýãäñýí ¿éë àæèëëàãàà;

29.3.2.áàðààã õóäàëäàõ, òýýâýðëýõýä áýëòãýõ ¿éë àæèëëàãàà; 29.3.3.ýíãèéí óãñðàõ ¿éë àæèëëàãàà; 29.3.4.ººð ººð óëñààñ ãàðàë ¿¿ñýëòýé áàðààã õîîðîíä íü õîëèõ ¿éë

àæèëëàãàà.

29.4.Ýíý õóóëèéí 29.3.4-ò çààñàí òîõèîëäîëä ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé øèíæ ÷àíàð íü õîëüæ áàéãàà áàðàà á¿ðèéí øèíæ ÷àíàðòàé àäèë áàéíà.

30 äóãààð ç¿éë.Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã òîäîðõîéëîõ

îíöëîã òîõèîëäîë

30.1.¯éëäâýðëýë, òýýâýðëýëòèéí íºõöºëèéí óëìààñ íýã à÷èëòààð èëãýýõ áîëîìæã¿éãýýñ õýä õýäýí à÷èëòààð èëãýýãäñýí, ýñõ¿ë óãñðààã¿é áóþó çàäàëæ

18

ñàëãàñàí áàðàà, ò¿¿í÷ëýí òýýâýðëýëòèéí àëäààíààñ õýä õýäýí à÷èëòààð ñàëàíãèä èðñýí áàðààã ãàðàë ¿¿ñëèéí õóâüä íýã áàðàà ãýæ ¿çíý.

30.2.Äàðààõü íºõöºëèéã õàíãàñàí áîë áàðààã ãàðàë ¿¿ñëèéí õóâüä íýã áàðàà ãýæ òîîöíî:

30.2.1.áàðààã óãñðààã¿é, ýñõ¿ë çàäàëæ ñàëãàí õýä õýäýí à÷èëòààð èëãýýõ áîëñîí øàëòãààíûã çààæ, áàðààíû àíãèëëûí êîä, ¿íý, ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã à÷èëò òóñ á¿ðýýð çààñàí æàãñààëòûã ãàðãàí ãààëèéí áàéãóóëëàãàä óðüä÷èëàí ìýäýãäñýí áàéõ, ýñõ¿ë àëäààíû óëìààñ áàðààã ñàëãàæ òýýâýðëýñíèéã áàòëàõ áè÷èã áàðèìòûã ãàðãàæ ºãñºí áàéõ;

30.2.2.à÷èëò á¿ðò õàìðàãäàõ áàðààã íýã óëñààñ, íýã èëãýýã÷ýýñ

íèéë¿¿ëñýí áàéõ; 30.2.3.à÷èëò á¿ðò õàìðàãäàõ áàðààã ãààëèéí íýã áàéãóóëëàãàä

ìýä¿¿ëñýí áàéõ; 30.2.4.à÷èëò á¿ðò õàìðàãäàõ áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãà ãààëèéí

ìýä¿¿ëãèéã õ¿ëýýí àâñàíààñ õîéø 3 ñàðûí äîòîð ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëñàí áàéõ.

30.3.Ìýä¿¿ëýã÷èéí õ¿ñýëòýýð ýíý õóóëèéí 30.2.4.-ò çààñàí õóãàöààã íýã

õ¿ðòýë ñàðààð 1 óäàà ñóíãàæ áîëíî.

30.4.Ìàøèí, òîíîã òºõººðºìæ, àïïàðàò, òýýâðèéí õýðýãñëèéã òýäãýýðèéã àøèãëàõàä øààðäàãäàõ ñýëáýã, ýä àíãè, òîíîã òºõººðºìæ, áàãàæ õýðýãñëèéí õàìò íèéë¿¿ëñýí òîõèîëäîëä òýäãýýðèéí ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñ íü èæèë áàéíà.

30.5.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëæ áàéãàà áàðààíû ñàâ, áàãëàà áîîäîë íü ò¿¿íèéã òóñàä íü ìýä¿¿ëñíýýñ áóñàä òîõèîëäîëä òóõàéí áàðààòàé èæèë ãàðàë ¿¿ñýëòýé áàéíà.

30.6.Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéã òîäîðõîéëîõîä ò¿¿íèé ¿éëäâýðëýë, áîëîâñðóóëàëòàä àøèãëàñàí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷, ìàøèí, òîíîã òºõººðºìæ, áàãàæ õýðýãñëèéí ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã òîîöîõã¿é.

31 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã íîòëîõ áàðèìò

31.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã áàðèìòààð

íîòëîõûã øààðäàõ ýðõòýé.

31.2.Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã íîòëîõ áàðèìò íü áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí ìýä¿¿ëýã, áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéã áàòàëãààæóóëñàí ìýä¿¿ëýã, áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí ãýð÷èëãýýíèé àëü íýã áàéíà.

31.3.Ìýä¿¿ëýã÷ íü áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã íîòëîõ áàðèìòûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãíº.

31.4.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã íîòëîõ áàðèìòûã íÿãòëàí øàëãàæ áîëíî.

31.5.Èìïîðòûí áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã íÿãòëàí øàëãàõ õóãàöàà 30 õîíîãîîñ õýòðýõýýðã¿é áàéõ áºãººä ãààëèéí óäèðäàõ òºâ áàéãóóëëàãà óã õóãàöààã íýã óäàà 30 õîíîãîîð ñóíãàæ áîëíî.

19

31.6.Äàðààõü òîõèîëäîëä áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã íîòëîõ áàðèìò

øààðäàõã¿é:

31.6.1.óëñ õîîðîíäûí äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðàà; 31.6.2.îëîí óëñûí ãýðýý, ýñõ¿ë õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí áîë.

32 äóãààð ç¿éë.Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí ìýä¿¿ëýã

32.1.¯éëäâýðëýã÷, õóäàëäàã÷, ýêñïîðòëîã÷îîñ ¿íèéí íýõýìæëýõ áîëîí

áàðààòàé õîëáîãäîõ áóñàä õóäàëäààíû áè÷èã áàðèìòàä òóõàéí áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí òàëààð òóñãàñàí ìýäýýëëèéã ãàðàë ¿¿ñëèéí ìýä¿¿ëýã ãýæ ¿çíý.

32.2.Äàðààõü èìïîðòûí áàðààíä ãàðàë ¿¿ñëèéí ìýä¿¿ëýã øààðäàíà:

32.2.1.íèéò ¿íèéí ä¿í íü 1000 àì. äîëëàðààñ õýòðýõã¿é õóäàëäàõ, õýðýãëýõ, ýñõ¿ë àøèãëàõ çîðèóëàëòòàé áàðàà;

32.2.2.íèéò ¿íèéí ä¿í íü 1000 àì. äîëëàðààñ õýòðýõã¿é çîð÷èã÷èéí

õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éëñ; 32.2.3.ýíý õóóëèéí 32.2.1, 32.2.2-ò çààñàí áàðààã õýä õýäýí à÷èëòààð

íýã óäààãèéí èëãýýëòýýð, íýã òýýâðèéí õýðýãñëýýð, íýã èëãýýã÷ýýñ ÿâóóëñàí áºãººä ýäãýýð à÷èëòûí ¿íèéí ä¿í íü 1000 àì. äîëëàðààñ õýòðýõã¿é áîë.

33 äóãààð ç¿éë.Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéã áàòàëãààæóóëñàí ìýä¿¿ëýã

33.1.Ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ áàòàëãààæóóëñàí “áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí ìýä¿¿ëýã”-èéã íü áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí áàòàëãààæóóëñàí ìýä¿¿ëýã ãýæ ¿çíý.

33.2.Ýíý õóóëèéí 32.2-ò çààñàí áàðààíä áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéã áàòàëãààæóóëñàí ìýä¿¿ëãèéã àâ÷ áîëíî.

34 ä¿ãýýð ç¿éë.Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí ãýð÷èëãýý

34.1.Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéã ãýð÷èëæ, òóõàéí îðíû ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ òóñãàé ìàÿãòààð áàòàëãààæóóëàí îëãîñîí ãàðàë ¿¿ñëèéí ãýð÷èëãýýã áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí óëñûã òîäîðõîéëîõ àëáàí ¸ñíû áè÷èã áàðèìò ãýæ ¿çíý. 34.2.Áàðààíû ãàðàë ¿¿ñëèéí ãýð÷èëãýýã èìïîðòûí áàðààíä íýí òààëàìæòàé òàðèô õýðýãëýõ ¿íäñýí áè÷èã áàðèìò ãýæ ¿çíý.

ÍÀÉÌÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõ, õóðààõ, òºëºõ

35 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõ

35.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ, ýñõ¿ë ò¿¿íýýñ ãàðãàõ áàðààíä ãààëèéí

áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõ áºãººä ýíý çààëò íü ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðààñ ÷ºëººëºãäºõ áàðààíä íýãýí àäèë õàìààðíà.

35.2.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð íîãäóóëàõ ñóóðü íü áàðààíû ãààëèéí ¿íý, ò¿¿íèé òîî õýìæýý áàéíà.

20

35.3.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä ìýä¿¿ëñýí

ºäºð õ¿÷èí òºãºëäºð ìºðäºãäºæ áàéãàà òàðèô, âàëþòûí õàíøààð òîîöîæ òºãðºãººð íîãäóóëàõ áà õýðýâ áè÷èã áàðèìòûí á¿ðä¿¿ëýëòèéã óðüä÷èëàí õèéñýí ºäðººñ ãààëèéí ýöñèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ ºäºð õ¿ðòýëõ õóãàöààíä òºãðºãèéí ãàäààä âàëþòòàé õàðüöàõ õàíø áîëîí òàðèôûí õóâü õýìæýýíä ººð÷ëºëò îðñîí áîë ãààëèéí ýöñèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ ºäºð õ¿÷èí òºãºëäºð ìºðäºæ áàéãàà òàðèô, âàëþòûí õàíøèéã áàðèìòàëíà.

35.4.Tºãðºãèéí ãàäààä âàëþòòàé õàðüöàõ õàíøèéã ãààëèéí òîîöîîíä òîäîðõîé õóãàöààíä òîãòâîðòîé ìºðäºõ æóðìûã Ìîíãîëáàíêíû Åðºíõèéëºã÷, ãààëèéí àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í õàìòðàí áàòàëíà.

35.5.Ãààëèéí õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èæ íýâòð¿¿ëñýí áàðààíä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã íîãäóóëàõäàà Ìîíãîë óëñûí õèë íýâòð¿¿ëñýí ºäºð, õýðýâ ýíý ºäðèéã òîãòîîõ áîëîìæã¿é áîë çºð÷èë èëð¿¿ëñýí ºäºð õ¿÷èí òºãºëäºð ìºðäºæ áàéãàà òàðèô, âàëþòûí õàíøèéã ìºðäºíº.

36 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã õóðààí àâ÷ òºñºâò òºâëºð¿¿ëýõ

36.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà òàòâàð òºëºã÷ººñ õóðààí àâñàí ãààëèéí áîëîí

áóñàä òàòâàðûã óëñûí òºñºâò òºâëºð¿¿ëíý.

36.2.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð íýâòð¿¿ëñýí áàðààíû ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã òºðèéí ñàíãèéí òóñãàé äàíñàíä òºâëºð¿¿ëíý.

37 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð ¿ë íîãäóóëàõ

37.1.Äàðààõü áàðààíä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð ¿ë íîãäóóëíà:

37.1.1.õèëèéí ÷àíàäààñ ãààëèéí áàòàëãààò á¿ñ, òàòâàðã¿é áàðààíû äýëã¿¿ð, ãààëèéí òóñãàé á¿ñ, ÷ºëººò á¿ñýä øóóä îðóóëàõ áîëîí òýíäýýñ õèëèéí ÷àíàäàä øóóä ãàðãàõ áàðàà;

37.1.2.òàøààð÷ òýýâýðëýãäýñíèé óëìààñ áóöààæ òýýâýðëýõ áàðàà; 37.1.3.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýð äàìæóóëàí ºíãºð¿¿ëýõ áàðàà; 37.1.4.øèëæ¿¿ëýí à÷èõ ãîðèìûí äàãóó ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ

áàðàà; 37.1.5.óñòãàõ ãîðèìûí äàãóó ãààëèéí á¿ðä¿¿ëýëò õèéõ áàðàà.

38 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí òàòâàðààñ ÷ºëººëºãäºõ áàðàà

38.1.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ äàðààõü áàðààã ãààëèéí òàòâàðààñ

÷ºëººëíº:

38.1.1.õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿íä çîðèóëñàí òóñãàé çîðèóëàëòûí õýðýãñýë, õèéìýë ýä ýðõòýí, òýäãýýðèéí ýä àíãè;

38.1.2.õ¿ì¿¿íëýãèéí áîëîí áóöàëòã¿é òóñëàìæèéí áàðàà; 38.1.3.âàëþò, ãàäààäàä çàõèàëãààð õèéëãýñýí Ìîíãîë Óëñûí ìºíãºí

òýìäýãò; 38.1.4.çîð÷èã÷èéí õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éë;

21

38.1.5.ýì÷èëãýýíèé çîðèóëàëòààð õýðýãëýõ öóñ, öóñàí á¿òýýãäýõ¿¿í, ýä, ýðõòýí;

38.1.6.õèéí ò¿ëø, ò¿¿íèé ñàâ, òîíîã òºõººðºìæ, òóñãàé çîðèóëàëòûí

ìàøèí, òåõíèê õýðýãñýë, òîíîãëîë. 38.1.7.èìïîðòîîð îðóóëàõ Ẻðºíõèé ìîä, ãóàëèí, ç¿ñìýë ìàòåðèàë,

õîðèãëîñíîîñ áóñàä ìîä, ñººãíèé ¿ð, òàðüö, ñóóëãàö; 38.1.8.ãàçðûí òîñíû ñàëáàðò á¿òýýãäýõ¿¿í õóâààõ òàëààð Çàñãèéí

ãàçàðòàé áàéãóóëñàí ãýðýýíèé äàãóó ãàçðûí òîñ õàéõ, îëáîðëîõ, àøèãëàõ ¿éë àæèëëàãààíä çîðèóëàí èìïîðòëîñîí òåõíèê, òîíîã òºõººðºìæ, ìàòåðèàë, ò¿¿õèé ýä, ñýëáýã õýðýãñýë, àâòîáåíçèí, äèçåëèéí ò¿ëø;

38.1.9.èðãýíèé àãààðûí çîð÷èã÷ òýýâðèéí õºëºã îíãîö, ò¿¿íèé ñýëáýã; 38.1.10.ãàäààäûí äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí áîëîí êîíñóëûí ãàçàð,

Íýãäñýí ¯íäýñòíèé Áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé òºðºëæñºí ñàëáàðûí àëáàí õýðýãöýýíä çîðèóëàí èìïîðòëîñîí áàðàà;

38.1.11.ãàäààäûí äèïëîìàò òºëººëºã÷èéí ãàçðûí òýðã¿¿í, äèïëîìàò

àæèëòàí, ¿éë÷èëãýý, òåõíèêèéí àæèëòàí, òýäãýýðèéí ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿äèéí ñóóõ óëñäàà øèëæèí ñóóðüøèõàä øààðäàãäàõ õóâèéí õýðýãëýýíèé ýä ç¿éë;

38.1.12.çºâõºí òàõèð äóòóó òýðãýíöýðòýé õ¿íèéã ñóóëãàõ, áóóëãàõ çàì, òàâöàí, ºðã¿¿ðòýé, ýñõ¿ë õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿í ººðºº æîëîîäîõ, óäèðäëàãà íü çºâõºí ãàð àæèëëàãààòàé, äýýðõèéí àäèë á¿ðýí òîíîãëîãäîí ¿éëäâýðëýãäñýí, òóñãàé çîðèóëàëòûí àâòîìàøèíûã íýã õ¿íä íýã óäàà;

38.1.13.õóóëü, îëîí óëñûí ãýðýýíä çààñàí áóñàä áàðàà.

38.2.Ýíý õóóëèéí 38.1.6-ä õàìààðàõ áàðààíû æàãñààëòûã Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

38.3.Ãààëèéí òàòâàðààñ ÷ºëººëºõ õàðèëöààã ãàãöõ¿¿ ýíý õóóëèàð çîõèöóóëíà.

39 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ

39.1.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã òàòâàð òºëºã÷ òºëíº.

39.2.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãààã áàíê ãàðãàñàí áîë òýäãýýð òàòâàðûã òºëºõ áàòàëãààíû õóãàöàà äóóñìàãö òàòâàð òºëºõ ¿¿ðãèéã áàíê õ¿ëýýíý.

39.3.Ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí áàðààã õóãàöààíä íü áóöààí ãàðãààã¿é áîë ò¿¿íèéã ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò îðóóëàõ ¿åä íîãäóóëñàí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã íºõºí òºë¿¿ëíý.

39.4.Òàòâàð òºëºã÷ íü ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ çîðèëãîîð ãààëèéí áàéãóóëëàãûí äàíñàíä óðüä÷èëãàà òºëáºð õèéæ áîëîõ áºãººä óã óðüä÷èëãàà òºëáºðò õ¿¿ òîîöîõã¿é.

39.5.Äàðààõü íºõöºëèéí àëü íýãèéã õàíãàñàí òîõèîëäîëä ãààëèéí ìýä¿¿ëýã õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî:

22

39.5.1.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã òºëñºí; 39.5.2.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ õóãàöààã ñóíãàõ, ýñõ¿ë

õýñýã÷ëýí òºë¿¿ëýõ øèéäâýð ãàðñàí; 39.5.3.ýíý õóóëèéí 41 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí àëü íýã õýëáýðýýð ãààëèéí

áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãàà ãàðãàñàí.

39.6.Äàðààõü òîõèîëäîëä ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëñºíä òîîöíî:

39.6.1.íîãäóóëñàí òàòâàðûí ìºíãºí ä¿íã áàíêíààñ ãààëèéí áàéãóóëëàãûí, ýñõ¿ë óëñûí òºñâèéí äàíñàíä øèëæ¿¿ëñýí;

39.6.2.ãààëèéí áàéãóóëëàãàä áýëýí ìºí㺠òóøààñàí; 39.6.3.ãààëèéí áàéãóóëëàãûí äàíñàíä õèéñýí óðüä÷èëãàà òºëáºðººñ

íîãäóóëñàí òàòâàðûí õýìæýýãýýð ñóóòãàë õèéñýí.

39.7.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã òºëºõ áàòàëãààã ýíý õóóëèéí 41 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñíààð ãàðãàñàí, ýñõ¿ë ýíý õóóëèéí 40.1-ä çààñíû äàãóó Çàñãèéí ãàçðûí øèéäâýð ãàðñàí áîë ãààëèéí áàéãóóëëàãà òàòâàð òºëñºíòýé àäèëòãàí òîîöîæ ìýä¿¿ëýã õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî.

39.8.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëñíèéã íîòëîõ áàðèìò áîëîõ ãààëèéí õ¿÷èí òºãºëäºð ìýä¿¿ëãèéí õóâèéã òàòâàð òºëºã÷èä îëãîíî.

40 ä¿ãýýð ç¿éë. Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ õóãàöààã ñóíãàõ, õýñýã÷ëýí òºëºõ

40.1.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã òºëºõ õóãàöààã 2 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð

ñóíãàõ, ýñõ¿ë 2 ñàðûí õóãàöààíä õýñýã÷ëýí òºëºõ øèéäâýðèéã Çàñãèéí ãàçàð ãàðãàæ áîëíî.

41 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãàà

41.1.Áàðàà, òýýâðèéí õýðýãñëèéã ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëýõýä ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãàà ãàðãóóëæ áîëíî.

41.2.Ìýä¿¿ëýã÷ ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãààã äàðààõü õýëáýðýýð ãàðãàæ áîëíî:

41.2.1.ãààëèéí õèëýýð íýâòð¿¿ëæ áóé áàðàà, ýñõ¿ë ìºíãºí õºðºí㺠áàðüöààëàõ;

41.2.2.áàíêíû áàòàëãàà ãàðãàõ; 41.2.3.îëîí óëñûí ãýðýýíä çààñàí áóñàä õýëáýð.

41.3.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãàà íü åðäèéí òàðèôààð

íîãäóóëñàí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûí ä¿í äýýð ò¿¿íèé 10 õóâèéã íýìñýí õýìæýýíýýñ õýòðýõýýðã¿é áàéíà.

41.4.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãàà ãàðãàõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

42 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã õîðîãäóóëæ òîîöîõ

23

42.1.Áàðàà ãààëèéí õÿíàëòàä áàéõ õóãàöààíä òîî õýìæýý íü äóòñàí, æèí íü

áàãàññàí, ãýìòñýí, ÷àíàðàà àëäñàí, çîðèóëàëòûí äàãóó àøèãëàõ áîëîìæã¿é áîëñîí íü õîëáîãäîõ áè÷èã áàðèìòààð íîòëîãäñîí òîõèîëäîëä ãààëèéí áàéãóóëëàãà ò¿¿íä íîãäóóëàõ ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã õîðîãäóóëàí òîîöîæ áîëíî.

43 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã áóöààí îëãîõ

43.1.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà íü ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã äàðààõü òîõèîëäîëä áóöààí îëãîíî:

43.1.1.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí áàðààã õóãàöààíä íü áóöààí ãàðãàñàí;

43.1.2.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðýýñ ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàñàí áàðààã

õóãàöààíä íü áóöààí îðóóëñàí; 43.1.3.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí áàðàà

òàòâàðã¿é ãîðèìä øèëæñýí.

43.2.Ãààëèéí áàéãóóëëàãà èë¿¿ òºëºãäñºí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã äàðààõü òîõèîëäîëä áóöààí îëãîíî:

43.2.1.áàðàà åðäèéí òàðèôààñ íýí òààëàìæòàé òàðèôò øèëæñýí; 43.2.2.ýíý õóóëèéí 8.6-ä çààñíû äàãóó ãààëèéí áàéãóóëëàãûí

òîäîðõîéëñîí ¿íýýñ òàòãàëçñàí; 43.2.3.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã èë¿¿ òºëñºí, ýñõ¿ë èë¿¿

íîãäóóëñàí áóñàä òîõèîëäîëä.

43.3.Áóöààí îëãîõ ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðò ãààëèéí áàéãóóëëàãà õ¿¿ òºëºõã¿é.

43.4.Ìýä¿¿ëýã÷ õ¿ñâýë èë¿¿ òºëºãäñºí òàòâàðûã äàðààãèéí à÷èëòààð èðýõ áàðààíû òàòâàðò øèëæ¿¿ëýí òîîöîæ áîëíî.

44 ä¿ãýýð ç¿éë.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ

¿¿ðýã äóóñãàâàð áîëîõ

44.1.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ òàòâàð òºëºã÷èéí ¿¿ðýã äàðààõü òîõèîëäîëä äóóñãàâàð áîëíî:

44.1.1.òàòâàð òºëñºí; 44.1.2.ìýä¿¿ëýã÷ òàòâàð òºëºã÷ òóõàéí òºðëèéí òàòâàðààñ

÷ºëººëºãäñºí; 44.1.3.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãàà ãàðãàñàí áàíê óã

òàòâàðûã òºëñºí; 44.1.4.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã áàðüöààíû ãýðýýíèé õóãàöààíä

òºëñºí;

24

44.1.5.ãààëèéí íóòàã äýâñãýðò ò¿ð õóãàöààãààð îðóóëñàí, ýñõ¿ë ò¿¿íýýñ ò¿ð õóãàöààãààð ãàðãàñàí áàðààã õóãàöààíä íü áóöààí ãàðãàñàí, ýñõ¿ë áóöààí îðóóëñàí;

44.1.6.áàðààã ãààëèéí áàéãóóëëàãà õóðààñàí; 44.1.7.ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûã òºë¿¿ëñýí.

45 äóãààð ç¿éë. Áàíêíû ¿¿ðýã

45.1.Ýíý õóóëèéí 41.2.2–ò çààñíû äàãóó ìýä¿¿ëýã÷èéí ºìíººñ ãààëèéí áîëîí

áóñàä òàòâàð òºëºõ áàòàëãàà ãàðãàñàí áºãººä ìýä¿¿ëýã÷ íü óã áàòàëãààíä çààñàí õóãàöààíä òýäãýýðèéã òºëººã¿é áîë áàíê òàòâàðûã ãààëèéí áàéãóóëëàãàä òºëºõ ¿¿ðýãòýé.

45.2.Áàíê ýíý õóóëèéí 45.1-ä çààñíû äàãóó òàòâàðûã òºëººã¿é áîë Òàòâàðûí

åðºíõèé õóóëèéí 71.3-ò çààñíû äàãóó ã¿éöýòãýýã¿é òàòâàðûí òºëáºðèéí ä¿íãèéí 0,3 õóâèàð òîîöîí õîíîã òóòàì õ¿¿ òºëíº.

45.3.Áàíê, ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãà íü õàðèëöàã÷ àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàðûí òºëáºðèéã 12 öàãèéí äîòîð ã¿éöýòãýæ, òóõàéí ºäºðò áàãòààí òºñâèéí õàðèëöàõ äàíñàíä øèëæ¿¿ëýõ áºãººä óã ¿¿ðãèéã áèåë¿¿ëýýã¿é áîë ã¿éöýòãýýã¿é òàòâàðûí òºëáºðèéí ä¿íãèéí 0,3 õóâèàð òîîöîí õîíîã òóòàì õ¿¿ íîãäóóëíà.

46 äóãààð ç¿éë.Ãààëèéí áîëîí áóñàä òºëººã¿é òàòâàðûã õóðààõ

46.1.Ýíý õóóëèéí 40 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí õóãàöààíä, ýñõ¿ë ìºí õóóëèéí 41

ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí áàòàëãààíû äàãóó ãààëèéí áîëîí áóñàä òàòâàð òºëººã¿é áîë òýäãýýðèéã õóðààõ àæèëëàãààã Òàòâàðûí åðºíõèé õóóëèéí äàãóó õýðýãæ¿¿ëíý.

46.2.Õóóëüä ººðººð çààãààã¿é áîë ýíý õóóëèéí 46.1-ä çààñàí àæèëëàãààã

ãààëèéí áàéãóóëëàãàä àæèëëàæ áóé ãààëèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ýðõ á¿õèé ýòãýýä õýðýãæ¿¿ëæ áîëíî.

ÅÑįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

Áóñàä ç¿éë 47 äóãààð ç¿éë.Õóóëü õ¿÷èí òºãºëäºð áîëîõ

47.1.Ýíý õóóëèéã 2008 îíû 7 äóãààð ñàðûí 1-íèé ºäðººñ ýõëýí äàãàæ

ìºðäºíº.

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ Ä.˯ÍÄÝÝÆÀÍÖÀÍ