26
154 แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 10 หัวข้อเนื้อหาประจาบท บทที10 การผลิตแบบประหยัดและการผลิตแบบทันเวลาพอดี มีหัวข้อดังต่อไปนี1. วิวัฒนาการและความเป็นมาของการผลิตแบบประหยัด 2. แนวคิดของระบบการผลิตแบบลีน 3. เครื่องมือและปัจจัยที่สนับสนุนแนวความคิดของลีน 4. คานิยามและวิธีการใช้เครื่องมือของลีน 5.ระบบการผลิตแบบทันเวลาพอดี วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม การจัดการเรียนการสอนบทที10 มีวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมที่ต้องการให้ผู้เรียนปฏิบัติได้ ดังต่อไปนี1. อธิบายถึงความหมายและความสาคัญของการผลิตแบบประหยัดและการผลิตแบบ ทันเวลาได้ 2. อธิบายถึงลักษณะของการผลิตแบบประหยัดและการผลิตแบบทันเวลาได้ 3. สามารถจาแนกข้อดีและข้อเสียของการวิเคราะห์ค่าวัสดุได้ 4. สามารถอธิบายถึงประโยชน์ในการการผลิตแบบประหยัดและการผลิตแบบทันเวลาได้ 5. สามารถความเข้าใจในวิเคราะห์การการผลิตแบบประหยัดและการผลิตแบบทันเวลาได้ วิธีสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนประจาบท บทที10 มีวิธีสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนที่ใช้ดังต่อไปนี1. วิธีสอน ผู้สอนใช้วิธีการสอนแบบบรรยาย และวิธีการสอนแบบถามตอบ 2. กิจกรรมการเรียนการสอน สามารถจาแนกได้ ดังนี2.1 กิจกรรมก่อนเรียน ผู้เรียนศึกษาบทเรียนที10 2.2 กิจกรรมในห้องเรียน มีดังต่อไปนี2.2.1 ผู้สอนปฐมนิเทศรายวิชา โดยอธิบายแผนการจัดการเรียน การสอนตลอดจนกิจกรรมต่างๆตามแผนบริหารการสอนประจาบท 2.2.2 ผู้สอนบรรยายเนื้อหาบทที10 และมีกิจกรรมพร้อม ยกตัวอย่างประกอบ ถาม - ตอบ จากบทเรียน 2.3 กิจกรรมหลังเรียน ผู้เรียนทบทวนเนื้อหาที่ได้เรียนในบทที่ 10 โดยใช้ คาถามจากคาถามทบทวนท้ายบท ตลอดจนการศึกษาบทต่อไปล่วงหน้าหนึ่งสัปดาห์ 2.4. ให้ผู้เรียนสืบค้นข้อมูลจากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ เช่น ห้องสมุดหรือสื่อ อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ

154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

154

แผนบรหารการสอนประจ าบทท 10

หวขอเนอหาประจ าบท บทท 10 การผลตแบบประหยดและการผลตแบบทนเวลาพอด มหวขอดงตอไปน 1. ววฒนาการและความเปนมาของการผลตแบบประหยด 2. แนวคดของระบบการผลตแบบลน 3. เครองมอและปจจยทสนบสนนแนวความคดของลน 4. ค านยามและวธการใชเครองมอของลน 5.ระบบการผลตแบบทนเวลาพอด

วตถประสงคเชงพฤตกรรม การจดการเรยนการสอนบทท 10 มวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตองการใหผเรยนปฏบตไดดงตอไปน 1. อธบายถงความหมายและความส าคญของการผลตแบบประหยดและการผลตแบบทนเวลาได 2. อธบายถงลกษณะของการผลตแบบประหยดและการผลตแบบทนเวลาได 3. สามารถจ าแนกขอดและขอเสยของการวเคราะหคาวสดได 4. สามารถอธบายถงประโยชนในการการผลตแบบประหยดและการผลตแบบทนเวลาได 5. สามารถความเขาใจในวเคราะหการการผลตแบบประหยดและการผลตแบบทนเวลาได

วธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

บทท 10 มวธสอนและกจกรรมการเรยนการสอนทใชดงตอไปน 1. วธสอน ผสอนใชวธการสอนแบบบรรยาย และวธการสอนแบบถามตอบ 2. กจกรรมการเรยนการสอน สามารถจ าแนกได ดงน 2.1 กจกรรมกอนเรยน ผเรยนศกษาบทเรยนท 10 2.2 กจกรรมในหองเรยน มดงตอไปน 2.2.1 ผสอนปฐมนเทศรายวชา โดยอธบายแผนการจดการเรยนการสอนตลอดจนกจกรรมตางๆตามแผนบรหารการสอนประจ าบท 2.2.2 ผสอนบรรยายเนอหาบทท 10 และมกจกรรมพรอมยกตวอยางประกอบ ถาม - ตอบ จากบทเรยน 2.3 กจกรรมหลงเรยน ผเรยนทบทวนเนอหาทไดเรยนในบทท 10 โดยใชค าถามจากค าถามทบทวนทายบท ตลอดจนการศกษาบทตอไปลวงหนาหนงสปดาห 2.4. ใหผเรยนสบคนขอมลจากแหลงเรยนรตางๆ เชน หองสมดหรอสออเลกทรอนกสตางๆ

Page 2: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

155

สอการเรยนการสอนประจ าบท

สอทใชส าหรบการเรยนการสอน มดงตอไปน 1. แผนบรหารการสอนประจ าบท 2. พาวเวอรพอยทประจ าบท 3. เอกสารประกอบการสอน 4. หนงสอ ต ารา และเอกสารทเกยวของ 5. สออเลกทรอนกส

การวดผลและประเมนผลประจ าบท

1. สงเกตการณตอบค าถามทบทวนเพอน าเขาสเนอหาในบทเรยน 2. สงเกตการตงค าถาม และการตอบค าถามของผเรยน หรอการท าแบบฝกหดในชนเรยน 3. วดเจตคตจากพฤตกรรมการเรยน การเขารวมกจกรรมการเรยนการสอน และความกระตอรอรนในการท ากจกรรม 4. ความเขาใจและความถกตองในการท าแบบฝกหด

Page 3: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

156

บทท 10

การผลตแบบประหยดและการผลตแบบทนเวลาพอด

การผลตแบบประหยด (Lean Production) และการผลตแบบทนเวลาพอดพอด (Just in time: JIT) ครอบคลมถงวธการผลตซงเปนรากฐานของการเพมคณคาใหมากทสดและลดของเสยจากกระบวนการผลตใหมากทสด Lean Manufacturing นนมการคอยๆพฒนาใชในทวปอเมรกาเหนอโดยเปนการเรมตนของระบบการผลตแบบโตโยตา Toyota Production System (TPS) ในประเทศญปน รวมถง Kaizen Andon และ Kamban ในญปน ซงกมาจากมาตรฐานใน Lean Manufacturing การผลตแบบ Just in time T คอ การทชนสวนทจ าเปนเขามาถงกระบวนการผลตในเวลาทจ าเปนและดวยจ านวนทจ าเปนหรออาจกลาวไดวาการผลตหรอการสงมอบ “ สงของทตองการ ในเวลาทตองการ ดวยจ านวนทตองการ” ใชความตองการของลกคาเปนเครองก าหนดปรมาณการผลตและการใชวตถดบ ดงนนระบบการผลตทง 2 ระบบจงเปนระบบทใหความส าคญกบการบรหารจดการตนทนไดเปนอยางด

10.1 ววฒนาการและความเปนมาของการผลตแบบประหยด (LEAN PRODUCTION)

ถาเปรยบเทยบระบบลน (Lean System) กบคนในความหมายเชงบวก กหมายถงคนทมรางกายสมสวน ปราศจากชนไขมน แขงแรง วองไว กระฉบกระเฉงถาเปรยบเทยบกบองคกรกหมายถงองคกรทด าเนนการโดยปราศจากความสญเปลา (Waste) ในทกๆกระบวนการ มความสามารถในการปรบตวตอบสนองความตองการของตลาดและผรบผลงานไดทนทวงท มประสทธภาพเหนอคแขง สงทเพมมากขน คอ ความรและพลงอ านาจของผปฏบตงาน, ความยดหยนและขดความสามารถขององคกร , ผลตภาพ, ความพงพอใจของลกคา, ความส าเรจในระยะยาว (Lean Thanking) คอการเปลยนจาก ความสญเปลา (waste)ไปส คณคา (value) ในมมมองของผรบผลงาน ปรบปรงเปลยนแปลงอยางไมรจบ

ลน (Lean) ไมใชเรองของการท างานใหหนกขนหรอเรวขน แตเปนการคนหาความสญเปลา และเปลยนใหเปนคณคาทผรบผลงานของเราตองการไมใชชดเครองมอส าเรจรป แตเปนการผสมผสานอยางลงตวระหวางแนวคด กจกรรม และวธการทจะชวยผลกดนใหวฒนธรรมขององคกรเปนไปในทศทางทเหมาะสม ผานการพฒนาจตส านกทดและแนวคดทถกตองในการท างานแกพนกงานทกระดบ (ทมา: http://km.mgt.psu.ac.th/index.php?option=com_content&view=article&id=76:-lean&catid=44:lean&Itemid=92)

Page 4: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

157

ดงนน ลน (Lean) จงหมายถง แนวคดในการบรหารจดการการผลต หรอองคกรใหมประสทธภาพสงสดโดยปราศจากความสญเปลา (Waste) ในทก ๆ กระบวนการไมวาจะเปนกระบวนการทางโลจสตกส หรอกระบวนการในสายการผลตไปจนถงตอบสนองความตองการของตลาดไปถงลกคาแบบทนท โดยเนนสรางประสทธผลสงสด และลดการสญเสยในวงจรการผลตทมนเนนในเรองการไหล (Flow) ของงานเปนหลก “ระบบ การผลตแบบประหยด” หรอ “การผลตแบบลน” ก าเนดขนในอตสาหกรรมการผลตรถยนต กลาวกนวา ในอดตการผลตสนคาตางๆ รวมทงรถยนตมลกษณะเปนแบบงานหตถกรรมหรองานฝมอ (Craft / Hand Made Production) ไมมสายการผลต ผผลตสวนใหญจะด าเนนการผลตโดยอาศยทกษะความช านาญของพนกงานเปนหลก ดงนน จงมตนทนการผลตตอหนวยสง แตกสามารถผลตสนคาไดหลากหลายชนดตามความตองการของลกคา ตอมาในชวงตนศตวรรษท 20 เฮนร ฟอรด (Henry Ford) ผกอตงบรษท ฟอรด มอเตอร ไดรเรมแนวคดในการสรางสายการผลตใหมลกษณะคลายกบการไหลของสายน า และถอวาทกสงทเปนอปสรรคตอการเคลอนทในกระบวนการคอความสญเปลา โดยน าเอานวตกรรมระบบสายพานล าเลยงมาใชในสายการประกอบรถยนต (Moving Assembly Line) ของบรษท และใชชนสวนมาตรฐานทสามารถเปลยนทดแทนกนได (Standardized Interchangeable Parts) ท าใหใชเวลาในการผลตลดลง อยางไรกตาม ดวยวธการดงกลาว ท าใหชนสวนและวตถดบไดรบการผลตและสงตอไปยงกระบวนการถดไป โดยไมมการพจารณาถงความตองการเชนเดยวกบการผลตสนคาส าเรจรป ระบบดงกลาวจงถกเรยกวาระบบการผลตแบบเนนปรมาณ (Mass Production) คอผลตแบบปรมาณมาก รนการผลตมขนาดใหญ เพอลดตนทนการผลตตอหนวยใหต าลงโดยเฉพาะในสวนของตนทนทางออมระบบการผลตของฟอรดประสบความส าเรจอยางยง กลาวกนวายคนนในอเมรกาไมมใครทไมรจกรถยนตฟอรดโมเดลท (Model T Ford) ซงเปนรนยอดนยมทมการผลตและจ าหนายจ านวนมาก ถงแมวารถรนนจะมจ าหนายเพยงสเดยว คอสด า แตเนองจากชวงนนตลาดยงคงเปนของผผลต เพราะผผลตรถยนตมจ านวนนอยราย แตความตองการซอมจ านวนมาก ผลตเทาไรกจ าหนายไดหมด จากความส าเรจของบรษท ฟอรด อจ โทโยดะ (Eiji Toyoda) และไทอจ โอโนะ (Taiichi Ohno) ผบรหารของบรษทโตโยตา ไดพยายามน าเอาแนวคดของฟอรดไปปรบปรงระบบการผลตของบรษทโตโยตาทญปน แตพวกเขาพบวาสภาพของบรษทยงไมเหมาะกบการใชระบบดงกลาว เนองจากขณะนนประเทศญปนอยในสภาพหลงสงคราม ปจจยการผลตตางๆ และเงนทนมจ ากด ท าใหไมสามารถลงทนสราง “ระบบการผลตทเนนปรมาณ” ตามแบบอยางของฟอรดได ทงสองจงไดรวมกบทมงานของบรษทโตโยตา พฒนาระบบการผลตของตนเองขนมาจากประสบการณทพบ โดยเรมตนจากการคนหาและแกปญหาทเกดขนในระดบปฏบตการ การน าขอเสนอแนะการปรบปรงงานทไดจากพนกงานมาทดลองปฏบต และประยกตแนวคดของระบบซเปอรมารเกตหรอระบบดง มาสรางระบบการผลตทเรยกวา “ระบบการผลตแบบโตโยตา” (Toyota Production System) หรอทรจกกนดในชอของ ระบบการผลตแบบทนเวลาพอด (Just in Time Production System) ป 1990 James P. Womack เขยนหนงสอชอ The Machine That Changed The World ซงกลาวถงประวตการผลตรถยนต รวมถงศกษาวเคราะหโรงงานประกอบรถยนตของญปน อเมรกา และยโรป และเกดค าวา “Lean Manufacturing” ขนเปนครงแรก James Womack ไดมโอกาส

Page 5: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

158

ศกษาระบบการผลตแบบโตโยตา (TPS) เปนเวลาหลายป แลวสรปออกมาเปนสงทเขาเรยกวา แนวคดและการผลตแบบลน จงอาจกลาวไดวา TPS เปนรากฐานของระบบการผลตแบบลน เมอแนวคด Lean และระบบการผลตแบบลน (Lean Manufacturing) เปนทรจกมากขนในอตสาหกรรมโลก โรงงานตางๆ กตองการเปลยนระบบการผลตจาก Mass Production ส Lean Production หรอ Lean Manufacturing ดวยเหตผลตางๆ กน คอ ประการท 1 ตองการมตนทนทต าลง (Cost Reduction) เพอเพมความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) หรอรกษาสวนแบงทางการตลาด ประการท 2 ตองการเพมผลตภาพ (Increased Productivity) เพอการจดสงทดขนและรกษาหรอเพมสวนแบงทางการตลาด ประการท 3 ตองการลด Lead Time ในการผลตสนคา เพอการจดสงทตรงเวลา (On Time Delivery) และเพมความพงพอใจใหกบลกคา (Customer Satisfaction) ประการท 4 ตองการมระบบการผลตทมประสทธภาพสงระดบสากล (World Class Manufacturing) เพอการแขงขนได และเปนทยอมรบของลกคา ประการท 5 ลกคาใหท า จงจ าเปนตองท าเพอความพงพอใจของลกคา อนจะเปนทมาของการสงซอผลตภณฑ ประการท 6 ลกคามการประเมนระบบการผลตแบบ Lean เปรยบเทยบกบผจดสง (Supplier) รายอนๆ เพอพจารณาผลงานของผจดสง อนจะสงผลตอการสงซอผลตภณฑ ประการท 7 บรษทแมซงอยตางประเทศมนโยบายใหท า ซงไมวาจะเปลยนระบบการผลตจาก Mass Production ส Lean Production ดวยเหตผลใดๆ กตาม แนวทางทตองตระเตรยมหรอด าเนนการเพอการเปลยนแปลงครงนถอวาเปนหวใจส าคญในการน าแนวคดในการผลตแบบลนมาปรบใชใหเหมาะกบอตสาหกรรม ซงอาจจะมแนวทางหรอกลยทธทแตกตางออกไปจากของบรษทโตโยตา ซงเปนตนแบบของการผลตแบบลนกเปนไปได ความรในการน าเครองมอลนตางๆมาปรบใชเปนสงส าคญกจรง แตหากปราศจากความรความเขาใจในปรชญาการผลตแบบลนอยางแทจรงแลว โอกาสทจะประสบความส าเรจกจะเปนไปไดยาก เปรยบเสมอนทบางบรษททคดวาแนวทางการท า 5 ส คอการ “ปด กวาด เชด ถ” เทานน กจะไมสามารถรกษา (Sustain) วนยของพนกงานทท ากจกรรมตางๆ เหลานนได เนองจากพนกงานขาดความรความเขาใจอยางถองแท การผลตแบบลนกเชนเดยวกน ใชวาการเรยนรในเครองมอตางๆของลนจะเปนกญแจสความส าเรจไม สงส าคญกวานนคอการใหความรความเขาใจพนฐานของการผลตแบบลน ความจ าเปนในการเปลยนแปลงแนวทางในการท างาน แลวอธบายใหเหนภาพวาลนจะชวยใหบรษทประสบผลส าเรจไดอยางไร รวมถงการวดผลงานของพนกงานทเกยวเนองกบตววดของลนตางหาก ทเปนหวใจหลกของการน าลนไปปฏบตใหประสบผลส าเรจ ตนทนโดยปกตทแสดงใหเหนนน มกจะเปนเพยงยอดของภเขาน าแขงเทานน ในขณะทตนทนโดยสวนใหญมกจะมองไมเหนหรอไมไดรบความสนใจ มมมองของลน คอ เผยใหเหนตนทนเหลานน เพอด าเนนการแกไขและขจดออกไป และเพออธบายวาบรษทสามารถเพมขดความสามารถในการจดการกระบวนการไดอยางไร และเรมใชค าวา “ระบบการผลตแบบลน” เปนตนมา สรป คอ การผลตแบบประหยดหรอการผลตแบบลน (Lean Production) คอ “การใชหลกการชดหนงในการระบและก าจดความสญเปลา เพอสงมอบสนคาทลกคาตองการ และทนเวลา”

Page 6: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

159

หรอกลาวอกนยหนง ลน คอ ปรชญาในการผลต ทถอวาความสญเปลา เปนตวท าใหเวลาทใชในการผลตยาวนานขน และควรมการน าเทคนคตางๆ มาใชในการก าจดความสญเปลาออกไป ความสญเปลา (Waste / Muda / NVA) ประกอบดวย 7 ประการ หมายถง การกระท าใดๆกตามทใชทรพยากรไป ไมวาจะเปนแรงงาน วตถดบ เวลา เงน หรออนๆ แตไมท าใหสนคาหรอบรการเกด “คณคาหรอการเปลยนแปลง”ภาษาญปนเรยกความสญเปลาวา "มดะ (Muda)"

ภาพท 10.1 ความสญเสยในกระบวนการ 7 ประการ ทมา:จาการรวบรวมขอมลของผเขยน โดยใชฐานขอมลจากการจดการการผลต และการปฏบตการ (รชฏ ข าบญ และคณะ,2559) ความสญเสย (7 Wastes) ประกอบดวย 7 ประการ ดงน

1) การผลตทมากเกน (Overproduction) ความตองการของลกคา หมายถงทกๆอยางทผลตขนมากเกนไปไมวาจะเปน Safety stock งานระหวางกระบวนการ (Work-In-Process) สนคาคงคลงเปนตน ทรพยากรแรงงานและวตถดบถกใชไปโดยไมไดสนองตอบความตองการของลกคา

2) การรอคอย (Waiting)

Page 7: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

160

รวมทงหมดไมวาจะรอคอยวตถดบ ขอมลขาวสารอปกรณหรอเครองมอตางๆ ในระบบของลน นนตองการทจะจดหาและรองรบการผลตหรอการบรการแบบทนเวลาพอด (Just-in-time) ไมมาเรวกวา หรอชากวาเวลาทก าหนด

3) การขนสง (Transportation) วตถดบตองสงถงในต าแหนงทตองการจะใชหมายถง การทดแทนวตถดบทถกสงจากผจดหาไปสบรเวณรบสนคา ผานกระบวนการผลตเคลอนยายส โกดงเกบสนคา รวมถงการขนสงชนสวนในสายการผลต ระบบลนมความตองการทจะใหวตถดบผานโดยตรงจากผจดหาไปสสายการผลตทจะใชโดยทนท

4) กระบวนการทท าแลวไมเกดคณคา (Non Value Added Processing) ตวอยางเชน งานทถกน ากลบมาท าใหม (Reworking) ผลตภณฑหรอบรการใดๆกตามทไมส าเรจถกตองภายในครงเดยว ชนประกอบทท าออกมาแลวคประกอบรวมยงไมไดผลตออกมา (Debarring) การตรวจสอบ (Inspecting) ชนสวนทผลตออกมาโดยใชวธการควบคมทางสถตเพอใหจ านวนการตรวจสอบนอยทสดหรอไมมเลย

5) สนคาคงคลงทมากเกนไป (Excess Inventory) ประกอบไปดวยวตถดบ งานระหวางกระบวนการ และสนคาส าเรจ สงเหลานจะมความสมพนธซงกนและกนกบการผลตทมากเกนไป

6) ของเสย (Defects) หรอ บรการผดพลาดทเกดขนท าใหเสยแหลงวตถดบใน 4 ลกษณะคอวตถดบ แรงงานทผลตหรอใหการบรการไปหากครงแรกไมผาน แรงงานทตองท างานใหมอกครงแรงงานทตองอยเพอรอรบการรองเรยนทก าลงจะตามมาจากลกคา

7) การเคลอนไหวทมากเกนไป (Excess Motion) การเคลอนไหวทไมจ าเปนมสาเหตมาจากเสนทางการไหลของงานทแย, ผงโรงงานทไมด การดแลรกษาสถานทท างาน และวธการท างาน (ทมา : http://archive.lib.cmu.ac.th/full/T/2551/inma0451kb_ch2.pdf) โดยสรปแลว ววฒนาการของระบบการผลตแบบลน แสดงไดดงรปท 10.2 เรมจากระบบการผลตแบบงานหตถกรรม มาสระบบการผลตแบบเนนปรมาณ จนกระทงพฒนาเปนระบบการผลตแบบลน ทมความยดหยนในการผลตสง เพอรองรบสภาพปจจบนซงวงจรชวตของผลตภณฑสนลงเรอยๆ ในขณะทตองพยายามลดตนทนการผลตใหต าลง

Page 8: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

161

ภาพท 10.2 ววฒนาการของระบบการผลตแบบลน ทมาจากวเคราะหของผเขยน โดยใชฐานขอมลจากระบบการผลตแบบลน การจดการกระบวนการทเปนเลศ (เกยรตขจร โฆมานะสน,2559) 10.2 แนวคดของระบบการผลตแบบลน (Lean Thinking) การผลตแบบลน คอ วธการทมระบบแบบแผนในการระบและก าจดความสญเสย หรอสงทไมเพมคณคาภายในกระแสคณคาของกระบวนการ โดยอาศยการด าเนนตามจงหวะความตองการของลกคาดวยระบบดง ท าใหเกดสภาพการไหลอยางตอเนอง ราบเรยบ และท าการปรบปรงอยางตอเนองเพอสรางคณคาใหแกระบบอยเสมอ โดยแบงเปนขนตอนหลกได 5 ขนตอน ดงแผนภาพในรปท 10.3

Page 9: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

162

ภาพท 10.3 แผนภาพแนวคดของระบบการผลตแบบลน

(ทมา : http://archive.lib.cmu.ac.th/full/T/2551/inma0451kb_ch2.pdf)

1) การนยามคณคา (Value Definition) การจดการกบความสญเปลา (Waste) นนตองใชเวลาและความพยายามอยางยงในการก าจดความสญเปลา (Waste) ออกจากกระบวนการ ดงนนถอไดวากระบวนการสรางคณคาจงมความส าคญดงนนประเภทของความสญเสยMuda คอกระบวนการผลตท ลกคาไมตองการบรษททท าการผลตแบบลนจะด าเนนการเพอก าหนดคณคาของผลตภณฑ และความสามารถของผลตภณฑ ในการเสนอราคาใหกบลกคาบรษททท าการผลตแบบลนจะท าความเขาใจและถามลกคาวาตองการอะไรแลวบรษททท าการผลตแบบลนจะปรบปรงผลตภณฑการบรหารองคกรและพนกงานเพอใหบรรลตามแผนการผลตนน

2) การวเคราะหการไหลของคณคา (Value Stream Analysis) คณคาของกระบวนการผลตจะเปนพนฐานส าหรบการวเคราะหสายธารแหงคณคา ซงการวเคราะหเรมตนดวยแผนภาพของกระบวนการทก าหนดขนตอนผลตผลตภณฑในแตละขนตอนจะมค าถามวา "จะสรางคณคาเพมใหกบผลตภณฑไดตามความคดของลกคาหรอไม " ซงความตองการน

Page 10: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

163

จะเปนขนตอนทมผลตอการเพมคณภาพของผลตภณฑโดยทวไปจะเกยวกบการเปลยนวตถดบใหเปนผลตภณฑตอจากนนเราจะคนหาและก าจดสงทไมกอใหเกดคณคาเพมในกระบวนการผลตจะเปนสวนหนงของการเพมประสทธภาพในขนตอนการเพมคณคาเราสามารถสรางValue Stream Mapping (VSM) โดยก าหนดให Value Stream คอกจกรรมหรองานทงหมด (สงกอใหเกดคณคาเพมและไมมคณคา) ทท าใหเกดผลตภณฑดงนนVSM ก คอการเขยนแผนภาพแสดงการไหลของวตถดบและขอมลสารสนเทศในการผลตของกระบวนการตาง ๆ

ส าหรบการผลตแตละผลตภณฑจะมงเนนไปทขนตอนทงหมด โดยพจารณาใหเปน Muda แลว อธบายถงการไหลของคณคา แยกเปน 3 ประเดนได แก การแกปญหา การจดการสารสนเทศและการแปรสภาพ เมอคณเขาใจวาอะไรคอการไหลทกอใหเกดคณคาแกผลตภณฑจะพบกบกจกรรม3 ประเภท ดงน - การสรางคณคาเพมในกระบวนการไหลเปนขนตอนการเปลยนแปลงใหเหมาะสม ในเรองหนาทการท างานของวตถดบสกระบวนการทไดผลตภณฑออกมา

- การสรางทไมกอใหเกดคณคาแตมความจ าเปนตงแตขนตอนในกระบวนการผลตรวมถงการตรวจสอบ การรอคอย และการขนสง

- และการสรางทไมกอใหเกดคณคาและควรก าจดออกทนท ถากจกรรมนนปรากฏชดวาไมเกดคณคาและประโยชน แก กระบวนการควรยกเลกออกไป

3) การไหล (Flow) ในองคกรตางๆก ตองการความสนบสนนโดยเฉพาะเรองการไหลของผลตภณฑดวยความรวดเรว จะกระท าโดยการก าจดอปสรรคและระยะทางระหวางแผนกทเกยวของกบการท างานมผลท าใหแผนผงการท างานของพนกงานและเครองมอทเกยวของกบกระบวนการผล ตเปลยนแปลงไปดวยหลกในการใชเครองมอในโครงสรางและด าเนนการผลต ไดแก การไหลแบบตอเนองผลตภณฑควรไหลผานกระบวนการเพมคณคาอยางตอเนอง ปราศจากการรอคอย และระดบการผลตควรท าการผลตผลตภณฑหลายอยางรวมกนตามปรมาณความตองการในแตละชวงเวลา

การไหลแบบตอเนองท าใหการผลตมชวงเวลาน านอยท าใหสามารถวางแผนการผลตแบบMake to Order แทนการผลตแบบ Make to Stock และการควบคมระดบการผลตโดยท าใหปรมาณการผลตกบปรมาณความตองการของลกคาใกลเคยงกนจะเปนการปองกนความสญเปลา (Waste) ในการผลต นอกจากนการไหลแบบตอเนองจะไมเกดการรอคอยวสดคงคลงสนคาเปน ศนยชวยลดความสญเปลา (Waste) ทเกดจากการคงคลงสนคาสวนระดบการผลตทเหมาะสมท าใหสามารถสลบเปลยนในการผลตผลตภณฑไดงายเกดความยดหยนในกระบวนการผลต

4) การดง/ทนเวลาพอด (Pull) ในแนวคดการผลตแบบลนสนคาคงคลงหรอวสดคงคลงจะถกคดเปนเรองการสญเปลา (Waste) ฉะนนการผลตสนคาใดๆ กตามทขายไมไดถอวาเปนความสญเปลา (Waste) สงส าคญตอง

Page 11: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

164

ทราบความตองการของลกคาทแทจรงแลวใชการดงผลตภณฑเขาสระบบโดยใชหลกการปรบปรงปรมาณทตองมเพยงพอในชวงทตองการวตถประสงคของการผลตแบบทนเวลาพอด คอการสรางความสมดลและความสมพนธของปรมาณการผลตกบความตองการเพอก าจดความสญเปลา (Waste) ทเกดขนแตในการปฏบตความตองการเปลยนแปลงตลอดเวลาจงน าTact Time มาเปนเครองมอในการจดสมดลของการไหล ซงจะมความส าคญชวยใหการก าจดความสญเปลา (Waste) ทเกดในขนตอนโดยการยายวสดคงคลงเหลานนออกไป

5) ความสมบรณ แบบ (Perfection) การทจะประสบความส าเรจได นน ควรมาจากการท างานทมประสทธภาพใน 4 หลกการทกลาวไปแลวขางตนสงทตองปรบปรง คอ เรองของการลดเวลา ลดพนทลดตนทนและลดความผดพลาดทเกยวของกบการสรางและการจดการผลตภณฑโดยทวไปองคประกอบ 3 ประการทการผลตแบบลนมงเนน ไดแก การบรรลถงการออกแบบผลตภณฑ และกจกรรมในกระบวนการผลตทเปนกระบวนการเพมคณคาในสายตาลกคา, การวางโครงสรางระบบการไหลอยางตอเนองระบบคงคลงเปนศนย, การผลตทนเวลาพอด และของเสยเปนศนย และความสมบรณแบบในการเพมคณคามากทสดโดยการปรบปรงอยางตอเนอง

ดงนนการปฏบต และการด าเนนงานในขนตอๆไป ควรค านงถงการปรบปรงอยางตอเนองการวดประสทธภาพโดยการท าBenchmarking, การใชBalance Scorecard ในการท างานเปนทมและคนหาสภาพความตองการทจะเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอม (ทมา : http://archive.lib.cmu.ac.th/full/T/2551/inma0451kb_ch2.pdf)

10.3 เครองมอและปจจยทสนบสนนแนวความคดของลน (Lean Tools) เครองมอทใชในการผลตแบบลน (Lean Tools) ซง Green (2000) ไดพฒนา Toolkit ของการผลตแบบลน ดงตารางท 2.2 รวบรวมเครองมอไวทงหมด 27 ชนด และจ าแนกเครองมอออกเปน 4ประเภทตามผลลพธทไดจากเครองมอนนๆ คอ

1) เครองมอปรบปรงอตราการไหล (Flow) ไดแก Pull Production Scheduling หรอ Kanban, One piece Flow, 5s, Standard work, method sheet, Visual control, Total preventive maintenance, Reliability maintenance, Preventive maintenance, Predictive maintenance

2) เครองมอทชวยใหเกดความยดหยนในกระบวนการ (Flexibility) ไดแก Set up reduction, Mixed model production, Smoothed production, Cross Trained workforce

3) เครองมอทลดเวลาในการท างาน (Throughput rate) ไดแก Flow cell, Point of used storage, Autorotation, Mistake Proofing, Self check Inspection, Successive check Inspection,Line stop

Page 12: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

165

4) เครองมอทใชพฒนาอยางตอเนอง (Continuous Improvement) ไดแก Kaizen, Design of Experiment, Root cause Analysis, Statistical process control, Team Based ProblemSolving

ตารางท 10.1 แสดงชดเครองมอของลน

5S Point-of-Use Material Design of Experiments Setup Reduction Pull Scheduling Root Cause Analysis Produce to Take time Pull Scheduling Statistical Process Control Standard Work Cross-Trained Workers Team-Based Problem Solving Methods Sheets Mistake-Proofing Lean “Kaizen” Events Flow Cells Autonomation Preventive Maintenance Visual Controls Line Stop Preventive Maintenance One-Piece Flow Self-Check Inspection Reliability Centered

Maintenance Mixed-Model Production

Smoothed Production Schedule

Total Productive Maintenance

(ทมา : http://archive.lib.cmu.ac.th/full/T/2551/inma0451kb_ch2.pdf)

10.4 ค านยามและวธการใชเครองมอของลน (Definition and The use of lean tools) ค านยามและวธการใชเครองมอของลนมดงตอไปน

1) 5 ส. คอ วธปฏบตในการดแลรกษาพนทปฏบตการของ Lean ท าความสะอาด ค านวณการจดการการใชและจดสรางระบบของพนทการท างาน (Work place) มงเนนไปทการแสดงใหเหนถงความโปรงใส การจดการองคกร ความสะอาด และการสรางใหเปนมาตรฐาน ด ารงไวซงระเบยบแบบแผนทจ าเปนของการท างานทด ประกอบไปดวย

ส.1 สะสาง แยกสงของทตองการและไมตองการออกจากกน และก าจดสงของทไมตองการนนออกไปจากสถานทนนๆ

ส.2 สะดวก จดสงของทจ าเปนเหลานนใหอยในสภาพทจะใชงานไดอยางงาย และมประสทธภาพ

ส.3 สะอาด จดสถานทท างานใหปราศจากสงสกปรก

ส.4 สขลกษณะ ด ารงสภาพของสะสาง สะดวก สะอาด อยตลอดเวลา

ส.5 สรางเสรมลกษณะนสย ปลกฝงสงเหลานใหอยในนสย ประพฤตอยางถกตองตามกฎระเบยบวนย

Page 13: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

166

ผลดทไดจากการท า 5ส.เปนการเพมประสทธภาพในการท างาน สะทอนออกมาในมตของการลดเวลาการท างานทลดลง, ลดอบตเหต, ลดเวลากจกรรมการ Change Over, กจกรรมเพมคณคาของพนกงาน และพนกงานมสวนรวมในการพฒนาการท างานมากขน

(ทมา: http://archive.lib.cmu.ac.th/full/T/2551/inma0451kb_ch2.pdf)

ภาพท 10.4 แสดงรประบบของพนทการท างาน 5ส. ในระบบการปฏบตงานลน (Lean)

(ทมา : www.eng.su.ac.th/ie/Lean%20Manufacturing.ppt) 2) การลดเวลาของการเปลยนงาน (Set up Reduction) ซงกหมายถงการจดเตรยมความพรอมของเครองมอ อปกรณ ในการผลตจะใชในการลดเวลาการจดแตงเครองจกรในกรณทตองเปลยนการผลตจากผลตภณฑหนงไปสอกผลตภณฑหนงใหใชเวลานอยทสด

3) การผลตโดยองเวลามาตรฐาน (Production to Take Time) คอการสรางสมดลการท างานโดยใหระยะรอบของการท างาน (Cycle Time) เทากบ Take Time โดยการค านวณ Take Timeเทากบระยะเวลาสทธในกระบวนการ หารดวยผลผลตทงหมดทตองผลต

4) งานมาตรฐาน (Standardize Work) ประสทธผลทเกดขนมากทสดในการท างานรวมกนของ แรงงานคน, วสด และเครองจกร นนคอการสรางรากฐานของการพฒนารายวน โดยการสรางกระบวนการซ าๆโดยใหค าจ ากดความของขนตอน เวลาและการจดระเบยบแบบแผนของการปฏบตงาน เพอไดผลตามทตองการในราคาทต าและรบประกนในคณภาพทสง ประโยชนทไดรบจาก Standard Work คอ สรางผงโรงงานทมพนทไรประโยชนนอยทสด จ าแนกความตองการของงานในกระบวนการ (Work-in-process) ทนอยทสดได เขาใจเวลาน า (Lead Time) ทมผลกระทบ

Page 14: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

167

ตอ WIP สามารถค านวณความตองการของพนกงานท ตองการตอความตองการทหลากหลายได VisualManagement ของงานทก าลงกาวหนาและเกดความผดปกตได 5) แบบแสดงวธปฏบตงาน (Method Sheets) แสดงภาพการวธปฏบตงานทเปนมาตรฐานของงานนน รวมถงการอธบายวธการท างานทถกตองเพอควบคมการปฏบตงานใหถกตองอยเสมอ

6) กลมการผลต (Flow Cells) ส าหรบกระบวนการผลตคอ การจดไหลของวสดและล าดบของการผลตให สอดคลองกบ Cycle Timeโดยจะมคน เครองจกร และอปกรณ เปนกลมของตวเองเรยกเ ป น ห น ง เ ซ ล ล ( Cell) โ ด ย ใ น แ ต ล ะ เ ซ ล ล จ ะ ก า ห น ด ล ก ษ ณ ะ ก า ร ท า ง า น ใ ห ส ม ด ล (LineBalancing) กบ Cycle Time ในกระบวนการใหบรการ กคอการสรางเสนทางการเดนของลกคาและล าดบการรบบรการใหสมดลกบเจาหนาททใหบรการ และพอดกบ Cycle Time

7) การควบคมดวยสายตา (Visual Control) เปนกญแจในทฤษฎของการผลตแบบลน เปนการมงเนนทสรางสถานทปฏบตงาน ใหมสญลกษณ เครองหมาย สญญาณสตางๆ ทแตกตางกนเทาทกระบวนการจะสามารถแสดงได ในชวงเวลาสนๆ ใหรวาสงใดก าลงเกดขน สามารถเขาใจไดไดในกระบวนการ และรวาสงใดเปนสงทถกตอง หรอสงใดไมควรอยในสถานทปฏบตการอยางเชนโรงงานเสมอน (Visual factory) ถกสรางขนดวยการจดวาง (Display) และการควบคมทสามารถเหนไดตา (Visual control) ซงจะชวยด าเนนกจกรรมไดมประสทธภาพตรงตามทออกแบบมา การใชขอมลรวนกนดวยอปกรณเสมอน (Visual tool) จะชวยด าเนนงานใหราบรนและปลอดภยจากการออกแบบและน าไปใชงานเครองมอเหลานจะลดความยงยากใหแกทมปฏบตงานในพนทปฏบตงาน (Shop floor) ตลอดจนงาน 5 ส. และกจกรรมการพฒนาดานอนๆ

Visual display คอการแสดงความสมพนธของขอมลขาวสารและขอมลของพนกงานในพนทนนๆ เชน แผนภมทแสดงผลก าไรของบรษทในแตละเดอน หรอภาพกราฟฟกแสดงใหเหนชนดทแนนอนของคณภาพทแสดงออกทสมาชกของกลมทควรจะปฏบตตาม ประสทธภาพของการออกแบบของกระบวนการเปนผลมากจาก การประยกตใชของ Lean Manufacturing โดยการตงสมมต ฐ าน กระบวนการจะด า เนนตอไปตราบท การต งสมมต ฐ านถกตอง โ รงงานท ม VisualControl และdisplay ทละเอยดชดเจนพนกงานจะสามารถทราบไดทนทในกรณทกจกรรมใดกจกรรมหนงไมเปนไปตามทตงสมมตฐาน

8) การไหลทละชน (One Piece Flow) คอการผลต ตรวจสอบและสงมอบทละชนโดยมหลกการทก าหนด Cycle Time ใหตรงกบความกบความตองการสนคาของตลาด การบรการกเชนกน คอ ระยะเวลาการใหบรการแกลกคาทนกบปรมาณของลกคา

9) การผลตแบบผสมรน (Mixed Model Production) คอการผลตแบบหลายๆโมเดลในสายการผลตเดยวกน โดยปรบสดสวนการผลตสนคาใหเทาทนความตองการของลกคาทสงเขามาผลตสลบปรบเปลยนกนไปตลอดสายการผลต

Page 15: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

168

10) Point of Used Material การจดเตรยมและบรหารพนทใหสามารถน ามาใชงานไดอยางสะดวก ลดการเคลอนทหรอขนยายวสด นอกจากนยงหมายรวมถงการจดเกบอปกรณในพนททสะดวกตอการใชงานดวย

11) กมบง (Kanban) หรอPull Scheduling เปนภาษาญปน หมายถง สญญาณ (Signal) เปนหนงในเครองมอพนฐานของระบบทนเวลาพอด (Just-In-Time) เปนสญญาณการเตมเตมส าหรบการผลตและวสด ใหคงไวอยางเปนล าดบและไหล(Flow) ของวตถดบตลอดทงกระบวนการอยางมประสทธภาพ ระบบ Kanbanเปนกญแจของความส าเรจของระบบการผลตแบบ Lean การใชสญญาณงายๆทสามารถมองเหนไดดวยตาเปนการวดความตองการและล าดบกอนหลงของลกคาในระบบดง (Pull System) Kanbanมกอยในลกษณะของบตร(Card), ลกบอล, รถเขน หรอ ตคอนเทนเนอร(Container) แตสวนใหญอยในลกษณะของบตรทมรายละเอยดขอมลจ าเพาะ เชน ชอของชนสวน, รายละเอยดอธบายลกษณะ, ปรมาณ เปนตน Kanbanสามารถใชไดทงในการไหลของวสด ขอมล ในโรงงาน หรอ การไหลของโครงการ(Project Flow)ในส านกงาน และการไหลของวตถดบระหวาง ซพพลายเออรและลกคา ตวอย างของ Kanbanซ ง ใชอย ในสายการผลต ประโยชนและขอดของ Kanbanคอ ลดสนคาคงคลง สามารถพยากรณการไหลของวสดไดสรางตารางเวลาไดอยางงาย สรางระบบดงดวยสายตา (Visual pull system) ทต าแหนงการผลต (ทมา : www.eng.su.ac.th/ie/Lean%20Manufacturing.ppt)

ภาพท 10.5 แสดงรปแบบการควบคมการผลตในระบบ Kanban

(ทมา : www.eng.su.ac.th/ie/Lean%20Manufacturing.ppt)

Page 16: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

169

12) การฝกอบรมพนกงานขามสายงาน (Cross Trained Work Force) การฝกอบรมพนกงานในสวนทไมใชเจาหนาทเฉพาะดานใหสามารถทจะท างานไดหลายๆอยาง เพอเพมความยดหยนในการปฏบตงาน สามารถทจะรองรบการความตองการของลกคาไดอยางทนทวงท สามารถทจะชวยไปท างานในสวนอนๆไดในหลายๆกจกรรม

13) เครองปองกนความผดพลาด (Mistaking Proofing) หรอ Poka Yoke เปนเครองมออยางงายและราคาถก ซงชนสวนทเสยหายจากการผลตและการสงผานเขามาในกระบวนการ Poka Yokeก าจดสงไรคาโดยการก าจดความผดพลาด เครองมอทวไปของ Poka Yoke เชน หมดน ารองขนาดตางๆ, เครองเตอนและเครองตรวจหาสงผดปกต limit switch เครองน าและ checklists 14) การควบคมตวเองโดยอตโนมต (Autonomation) หมายถงการตดตงกลไกหรอตวรบสญญาณทเครองจกร เพอตรวจสอบดวาชนงานทผลตมขอบกพรองหรอผดปกตอยหรอไม ถาเครองจกรตรวจพบ เครองจกรจะหยดท างานโดยทนท จดส าคญคอการปฏบตงานของเครองจกรตองอสระไมตองมคนมาคอยควบคม จดประสงคส าคญของเครองมอ คอ ไมปลอยใหมของเสยผานเขาไปสกระบวนการได

15) Line Stop คอ พนกงานสามารถทจะหยดสายการผลตไดเมอตรวจพบวามสงผดปกตเกดขนกบกระบวนการ

16) การตรวจสอบดวยตนเอง (Self Check Inspection) คอการตรวจสอบความเรยบรอยของชนงานดวยตวพนกงานเองกอนทจะสงชนงานไปสขนตอนถดไป ขอมลทไดจากการบนทกผลจะถกน ามาวเคราะห เพอควบคมกระบวนการผลต ปองกนไมใหเกดการผลตของเสยขนมาอก ของเสยคอของเสยอาจผานเขาสกระบวนการไดโดยความไมตงใจของพนกงาน

17) การตรวจสอบอยางตอเนอง (Successive check Inspection) การตรวจสอบชนงานโดยผทไมไดอยในกระบวนการผลต กอนทจะเรมกระบวนการขนตอนถดไป และท าการหยดการผลตเพอแกไข หรอปรบปรงสภาพการผลตโดยอตโนมต เพอไดรบขอมลความผดปกตในขนตอนการผลต การตรวจสอบน รวมถงพนกงานในกระบวนการผลตถดไปตองมหนาทตรวจสอบชนงานกอนจะเรมการผลตในขนตอนตอไป

18) การปรบเรยบการผลต (Smoothed Production Scheduling) คอ การจดตารางการปฏบตงานใหไดปรมาณคงทสม าเสมอตามความตองการ หรอตามปรมาณของลกคา ในกรณของการบรการกเชนการจดตารางการนดหมาย และการมาของลกคาปกตเพอสามารถทจะรองรบลกคาไดทงหมด รวมไปถงการเกบขอมลและใชของมลในอดตในการพยากรณความตองการของลกคาเพอทจะลดความแปรปรวนในกระบวนการ

19) กลมการแกปญหา (Team Based Problem Solving) คอการแกไขปญหาทเกดขนในกระบวนการโดยมการประชมทมงานทเกยวของเพอหาทางแกไขปญหาทกวนหรอเปนประจ าตามการตกลง โดยใหทกคนมสวนรวมในการแกไขปญหาเปนส าคญ

Page 17: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

170

20) การปรบปรงอยางอยางตอเนอง (Continuous Improvement) หรอ Kaizen เปนภาษาญปนการปรบปรง ซงเปนแนวคดทน ามาใชในการบรหารจดการไดอยางมประสทธภาพ โดยมงเนนทการมสวนรวมของพนกงานทกคนรวมกนแสวงหาแนวทางใหมๆเพอปรบปรงวธการท างานและสภาพแวดลอมการท างานใหดขนอยเสมอ หวใจส าคญคอการด ารงอยของสงทดอยแลวและการพฒนาอยางตอเนองไมมทสนสด

ความส าคญในกระบวนการของ Kaizen คอการใชความรความสามารถของพนกงานมาคดปรบปรงงาน โดยการใชเพยงการลงทนเลกนอย ซงท าใหเกดการปรบปรงทละนอยคอยๆเพมพนอยางตอเนอง ตรงขามกบแนวคดนวตกรรม (Innovation) ซงเปนการเปลยนแปลงขนานใหญ ตองใชเทคโนโลยซบซอนชนสง ดวยเงนลงทนมหาศาล ดงนนไมวาจะอยในภาวะเศรษฐกจแบบไหนเรากใช Kaizen เพอปรบปรงได 21) การบ ารงรกษาเชงปองกน (Preventive Maintenance) เปนกลยทธการซอมบ ารง โดยมแนวคดในการดแลรกษากอนทเครองจกรจะเสยหาย โดยการดแลรกษาและตรวจสอบเครองมอและชนสวนตางๆอยางสม าเสมอตามเวลาทก าหนด กอนทเครองมอเครองจกรจะเสยหาย

22) การบ ารงรกษาโดยการพยากรณ (Predictive Maintenance) เปนกลยทธการซอมบ ารงจากการเกบขอมลการใชงานและความเสยหาย ตรวจสอบดวาเกดอะไรขนบาง แลวคาดการณวาจะเกดขนเมอไร แลวด าเนนการ แกไขกอนทจะเกดปญหา

23) การบ ารงรกษาอยางนาเชอถอ (Reliability Centered Maintenance) เปนกลยทธการซอมบ ารง ซงตองมการท า Failure Modes and Effects Analysis อยางละเอยด ส าหรบเครองมอทมความส าคญเปนการรบประการวาจะไมเกดความเสยหาย

24) การบ ารงรกษาแบบทวผลแบบทกคนมสวนรวม (Total Productive Maintenance:TPM)คอ ระบบการบ ารงรกษาทจะท าใหเครองจกร อปกรณเกดประสทธภาพสงสด (Overall Efficiency)โดยพนกงานทกคนทเปนผใชเครองจกร เครองมอ หรออปกรณนนๆมสวนรวมในการดแลรกษาใหอยในสภาพดพรอมใชงานอยเสมอดวยตนเอง เชนการตรวจสอบเครองจกรเปนประจ าทกวน การดแลรกษาตามคมอการใชงานอยางสม าเสมอ เปลยนอะไหลตามอายการใชงาน หมนตรวจสอบและสงเกตสงผดปกตทเกดขนกบอปกรณ เปาหมายสงสดของ TPM คอ อปกรณเครองมอเสยหายเปนศนย (Zero Break down) ความผดพลาดทเกดจากเครองมอเปนศนย (Zero Defect) อบตเหตทเกดจากการใชงานเครองจกร เครองมอเปนศนย (Zero Accident) 25) การออกแบบการทดลอง (Design of Experiment: DOE) เปนการใชเครองมอทางสถตในการออกแบบการทดลองเพอหาปจจยทมผลกระทบในการท างาน

26) การวเคราะหรากสาเหต (Root Cause Analysis) เปนเทคนคในการแกปญหาเบองตนคอการยอนกลบขนไปหาถงสาเหตของปญหา โดยพยายามเจาะลกถงสาเหตของปญหา เชน 5Whys

Page 18: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

171

27) การควบคมกระบวนการทางสถต (Statistical Process Control) เปนการควบคมกระบวนการโดยการหาคาเฉลยของการตวแปรในกระบวนการ ก าหนดควบคมเขตจ ากดบนและลาง ตรวจสอบตวแปรและควบคม กระบวนการใหอยในขอบเขตทควบคม (ทมา : www.eng.su.ac.th/ie/Lean%20Manufacturing.ppt) 10.5 ระบบการผลตแบบทนเวลาพอด ( Just-in-Time Production Systems: JIT) การผลตแบบทนเวลาพอด เปนระบบการผลตทน ามาใชเพอสนองปรชญาในการผลตทมงเนนก าจดความสญเสยหรอกจกรรมทไมเกดมลคาตางๆ ออกจากระบวนการ ซงพฒนาขนโดยบรษท โตโยตา ประเทศญปน เพอใหการบรหารจดการวตถดบและชนสวนเขาสกระบวนการผลตในปรมาณและเวลาทตองการ เพอใหผลตเปนสนคาไดพอดกบความตองการทงปรมาณและเวลา ทงน เพอลดความสญเสยและตนทนทมาจากการคงคลงและลดงานระหวางกระบวนการอนเปนขอเสยของการผลตแบบคราวละมากๆ ในกจการทมลกษณะเปนอตสาหกรรมการผลตสนคานน แตเดมกมกจะมลกษณะการผลตแบบดงเดม (Traditional Production) คอ จะมการผลตสนคาเตรยมไวเพอขาย ซงในการผลต ในลกษณะนจะท าใหมตนทนการผลตทสง เมอเปรยบเทยบกบระบบการผลตแบบใหม คอ การผลตแบบทนเวลาพอด (JUST-IN-TIME) หรอทเราเรยกวา "การผลตแบบ JIT" ซงการผลตแบบนนบวามความส าคญในการบรหารการผลต และเพมผลผลตของโรงงานอตสาหกรรมสมยใหมเปนอยางมาก โดยหลกการของการผลตแบบ JITนน กเปนเรองงาย ๆ และ ธรรมดา กลาวคอ โรงงานจะท าการผลตสนคาใหเสรจและจดสงออกไปเมอมการขายเกดขนเทานน และวตถดบ สวนประกอบตาง ๆ ทใชในการผลตสนคา กจะถกน ามาผลตและประกอบตามจ านวนความตองการของลกคา วตถดบและวสดตาง ๆ กจะถกสงซอเขามากตอเมอมความตองการเทานนซงเมอเราจะเปรยบเทยบลกษณะการผลตแบบ JIT กบการผลตแบบดงเดม โดยทว ๆ ไปแลวจะเหนวาลกษณะการผลตแบบดงเดมจะเนนใหมการผลตครงละมาก ๆ (Mass Production) เพราะถอวาการผลตยงมาก จะท าใหเกดการประหยดมากทสด ในขณะทการผลตแบบ JIT จะผลตเมอสนคานนถกตองการเทานน

โดยหลกการของการผลตแบบ JIT คอ ตองการทจะท าใหคาใชจายในการเกบรกษา (Carrying Cost) ต าทสด ไมวาจะเปนวตถดบ งานระหวางผลต และสนคาส าเรจรป ดงนน โดยหลกการของ JIT แลวปรมาณทจะประหยดทสดกคอ การผลต 1 ตอ 1 หมายความวา เมอผลตได 1 หนวยกจะตองขายได 1 หนวยเชนกน แตอยางไรกตามคดวากยงไมมโรงงานใดในโลกทจะสามารถท าไดอยางสมบรณแบบ ส าหรบการผลตแบบ JIT นอกจากนในลกษณะการผลตแบบ JITจงตองพยายามทจะใหการผลตนนมคณภาพมากทสดทงนเปนเพราะวาการผลตจะเปนลกษณะทมการผลตเมอมความตองการในสนคาเทานน ดงนนจงตองใหความส าคญตอคณภาพของสนคาเปนส าคญจงท าใหระบบ JIT จงตองใชควบค ไปกบการควบคมคณภาพทสมบรณแบบ (Total Quality

Page 19: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

172

Control) ส าหรบลกษณะโดยทวไปของ TQC นน จะเนนทมการระมดระวงในการผลตของคนงาน คนงานทกคนจะตองรกษาคณภาพของสนคาทตนเองผลตอยางเตมท เพราะถาสนคาทผลตขนมาไมมคณภาพแลวกอาจจะท าใหไมสามารถทจะมการผลตตอไปได จากการผลตแบบดงเดม และการผลตแบบJIT นน ตางกมลกษณะเดนทแตกตางกนออกไปโดยเราจะมาพจารณาถงความแตกตางของระบบการผลตทง 2 ชนดนแลวกสามารถทจะพจารณาไดดงนคอ

1) ในลกษณะของการผลต ส าหรบในเรองของลกษณะของการผลตนน เมอพจารณาการผลตแบบดงเดมจะเหนวา ในลกษณะการผลตแบบดงเดม จะเนนทความสมดลของสายการผลต คอ จะมการแบงงานออกเปนหนวยงานยอย ๆ และมการแบงงานกนท าตามลกษณะของความช านาญ ในขณะทลกษณะการผลตแบบ JIT นน จะมงทความคลองตวของการผลต จงมลกษณะการผลตแบบ MANUFACTURING CELL ซงคนงานจะตองสามารถปฏบตงานไดหมดทกอยางในกระบวนการผลต

2) ในเรองกลยทธในการผลต กลยทธในการผลตของการผลตแบบดงเดม จะมลกษณะของการก าหนดสายการผลตทแนนอนมนคง โดยจะใหสามารถท าการผลตไดนาน ๆ ตรงกนขามกบการผลตแบบ JIT ซงสามารถทจะเปลยนแปลงการผลตไดทนท เพอตอบสนองความตองการของตลาด

3) การมอบหมายงาน การผลตแบบดงเดมมกจะมการมอบหมายงานใหคนงานท าเฉพาะงานทตนถนด โดยไมมการเปลยนงาน เพอใหเกดความช านาญเฉพาะอยาง ในขณะทการผลตแบบ JIT มงใหคนงานมความคลองตวในการท างาน โดยสามารถเปลยนงานจากงานทหนงท าอกงานหนงไดทนททไดรบมอบหมาย

4) การเกบสนคาคงเหลอ เรองการผลตใหมสนคาคงเหลอนน ส าหรบการผลตแบบดงเดมนนจะมการวางแผนการผลตเพอใหมสนคาพอทจะขาย โดยมการผลตเกบไวใชส าหรบแกไขปญหา ในกรณทมความตองการมากขน และเพอแกปญหาเมอตองมการหยดงานเนองจากเครองจ กรเสย ในขณะทระบบการผลตแบบ JIT จะไมมการผลตสนคาเกบไว แตจะอาศยคณภาพในการใชเครองจกร และการบ ารงรกษา เพอไมใหเครองจกรเสยเมอตองปฏบตงาน

5) การใชเทคนคทซบซอนยงยาก ระบบการผลตแบบดงเดมมกจะมการใชเทคนคการวางแผนการผลต และมการน าเครองคอมพวเตอรมาใชเ พอก าหนดการผลต ในขณะทการผลตแบบ JIT มงทจะอาศยความรวมมอรวมใจของคนงานในการแกไขปญหา โดยเฉพาะในจดทมการตดขดของการผลต รวมถงการวางแผนการผลตจะเกดขนเมอมการขาย ในขณะทการวางแผนการผลตแบบดงเดม จะกระท ากอนทจะมการขายเกดขน

6) อตราการผลตและตรวจสอบคณภาพ ในระบบการผลตแบบดงเดม จะมการผลตในอตราความเรวทคงท เนองจากไดมการวางแผนการผลตไวลวงหนา จากความตองการสนคาตลอดทงป นอกจากนกจะมหนวยตรวจสอบคณภาพ ท าการตรวจสอบงานชนทไมไดคณภาพ แลวสงไปแกนอกสายการผลต ขณะทการผลตแบบ JIT มกจะผลตดวยอตราความเรวสง และจะท าการตรวจสอบ

Page 20: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

173

คณภาพดวยตนเอง และแกไขงานให ไดคณภาพทนท โดยใชระบบการควบคมคณภาพ แบบ TQC/TQM

7) อปกรณและเครองมอเครองจกรในการผลต ส าหรบการผลตแบบดงเดมนนมกจะมการจดวางอปกรณตามสถานการผลต และมกจะมการใชเครองจกรขนาดใหญและทนสมย โดยพยายามทจะใชงานใหเตมท แตระบบการผลตแบบ JITนน จะจดอปกรณการผลตใหอยตดกนและเครองมอทใชกสามารถทจะสรางไดเองในโรงงาน

8) จ านวนการผลต การผลตแบบดงเดมมกจะนยมท าการผลตในลกษณะการผลตเปนจ านวนมากๆ (MASS PRODUCTION) เพอใหมความประหยดมากทสดในการผลต ขณะทระบบการผลตแบบ JIT จะท าการผลตจ านวนนอย ๆ และใหทนตอความตองการ โดยพยายามทจะใหบรรลเปาหมายทวา การผลตทประหยดทสดเทากบ 1 หนวย

9) ระบบการสงซอวตถดบ เรองการสงซอวตถดบเพอใชในการผลต โรงงานทใชระบบการผลตแบบดงเดม มกจะมการสง ซอวสดดบมาเกบไว เพอเตรยมการผลตเพอปองกนมใหเกดการขาดแคลนวตถดบทใชในการผลต ซงในวธนจะท าใหมตนทนการสงซอและตนทนการเกบรกษาเกดขน แตอยางไรกตามไดพยายามมการบรหารการสงซอวสดดบเพอใหตนทนต าทสดเชนการใช EOQ (Economic Order Quantity) สวนระบบการผลตแบบJIT จะมการสงซอวตถดบมาเฉพาะทตองการใชเทานน ทงนเพอมใหเกดตนทนเกยวกบการเกบรกษาแตกจะท าใหมการสงซอบอยครงมาก ซงการลดตนทนในการสงซอกสามารถแกไข โดยมการท าสญญาซอขายระยะยาวกบพอคาจดสงวตถดบ และพอคาสงจะตองรบผดชอบเปนอยางดเกยวกบคณภาพ และปรมาณทอตสาหกรรมตองการไดทนท

จากความแตกตางของระบบการผลตแบบดงเดม (TRADITIONAL PRODUCTION) กบระบบการผลตแบบทนเวลาพอด (JUST-IN-TIME PRODUCTION) ตามทไดอธบายขางตนนนกพอทจะสรปความแตกตางไดดงตารางท 10.2 (ทมา: http://www.gkacc.co.th/mainpage/content.php?id=39)

Page 21: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

174

ตารางท 10.2 แสดงการเปรยบเทยบระบบการผลต TRADITIONAL PRODUCTION และ JIT PRODUCTION

การผลตแบบดงเดม TRADITIONAL PRODUCTION

การผลตแบบทนเวลาพอด JIT PRODUCTION

1. ลกษณะการผลตทมความสามารถ โดยมการ แบงสายงานการผลตตามทนท

1. ลกษณะการผลตมงทความคลองตวของการ ผลต โดยการจดการผลตแบบ MANUFAC- TURING CELL

2. ก าหนดกลยทธในการผลตทแนนอน และม ระยะเวลานาน

2. สามารถเปลยนแปลงกลยทธในการผลตได ทนทตามความตองการของตลาด

3. การท างานของคนงานมกจะท าเฉพาะงานท ตนถนดเทานน ตามลกษณะของความช านาญ เฉพาะอยาง

3. คนงานจะตองสามารถท างานทกอยางไดทนท ทไดรบมอบหมาย

4. มการผลตเพอใหมสนคาคงเหลอเพยงพอทจะ จ าหนายในชวงทไมสามารถท าการผลตได

4. ไมมการผลตสนคาเหลอเกบไว

5. มการใชเทคนคการวางแผนการผลตทยงยาก ซบซอน และมการน าเครองคอมพวเตอรมาใช ในการก าหนดการผลต

5. การผลตมงทจะอาศยความรวมมอรวมใจของ คนงานในการแกไขปญหา

6. อตราการผลตคงท และมหนวยงานท าหนาท ตรวจสอบคณภาพของสนคา

6. มอตราการผลตทยดหยนไดสง และท าการ ตรวจสอบคณภาพดวยตนเอง พรอมสามารถ แกไขไดทนท

7. จดวางอปกรณการผลตตามสถานการผลต และมการใชเครองจกรทมขนาดใหญและ ทนสมย

7. จดวางอปกรณการผลตใหอยตดกนและเครอง มอเครองจกรมขนาดเลก และสามารถมการ เปลยนแปลงไดทนท

8. มการผลตจ านวนมาก ๆ (MAS PRODUC- TION) เพอใหมความประหยดมากทสด

8. ผลตจ านวนนอย หรอเพยงพอเฉพาะความตองการเทานน

9. มการสงซอวตถดบจดเตรยมไว เพอปองกน การขาดแคลนวตถดบ

9. ไมมการสงซอวตถดบมาเกบไว จะท าการ สงซอเมอตองการใชในการผลตเทานน

(ทมา: http://www.gkacc.co.th/mainpage/content.php?id=39) การผลตแบบทนเวลาพอด ถงแมจะชวยลดความสญเสยอยางทเคยมในการผลตแบบคราวละมากๆ ได แตการผลตแบบทนเวลาพอดกจะมปญหาตรงทตองคอยปรบตงกระบวนการและการวางแผน รวมถงการบรหารความรวมมอกบผผลตจากภายนอก (Supplier) โดยสรปการผลตแบบทนเวลาพอด ตองมการเปลยนแปลงทตางจากการผลตคราวละมากๆ ดงตอไปน 1) ตองมการจดสมดลสายการผลต ใหแตละสถานงานมภาระงานเทากน และสามารถรองรบผลตภณฑทหลากหลายได

Page 22: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

175

2) ตองลดหรอก าจดเวลาทใชในการตงเครองเมอเปลยนรนการผลต (Setup Time) โดยมเปาหมายอยทการเปลยนแปลงแตละครงตองไมเกน 10 นาท หรอทเรยกกนวา SMED (Single Minute Exchange of Die) หรอการเปลยนรนการผลตโดยกดปมเดยว (One-Touch-Setup) ซงทงหมดนจะเกดขนไดคงตองอาศยการวางแผน การออกแบบกระบวนการ และการออกแบบผลตภณฑทด 3) ตองลดขนาดของการผลตและการสงซอแตละคราว (Lot Size) ซงแนนอนวาท าใหเกดจ านวนครงของการตงเครองและจ านวนครงของการสงซอทมากขน

4) ตองลดเวลาในการผลตและสงมอบ (Production Lead Time และ Delivery Lead Time) ซงเวลาน าในการผลตสามารถลดลงไดโดยความรวมมอกนระหวางหนวยผลต สวนการลดเวลาน าในการสงมอบกสามารถลดลงไดโดยความรวมมอ และการตดตอประสานงานทดกบผผลตจากภายนอก

5) ตองมการบ ารงรกษาเครองจกรเชงปองกนเพอใหเครองจกรมความพรอมอยตลอดเวลา ซงการผลตแบบทนเวลา เครองจกรจะมโอกาสหยดใหบ ารงรกษามากกวาการผลตครงละมากๆ

6) ตองมแรงงานแบบหลายทกษะ (Flexible Work Force) เชนสามารถใชเครองจกรได สามารถบ ารงรกษาได สามารถตรวจสอบคณภาพไดและสามารถท างานอนได ซงแตกตางจากการผลตคราวละมากๆ ทจะใชแรงงานทเชยวชาญเฉพาะอยาง

7) ตองการผผลตจากภายนอกทเชอถอได และมระบบประกนคณภาพทจะไมท าใหชนสวนดอยคณภาพมาถงโรงงาน รวมถงมระบบประเมนผผลตจากภายนอก

8) ตองขนถายชนงานระหวางหนวยผลตคราวละนอยๆ หรอถาเปนไปไดกคราวละหนงหนวย (Small-Lot-Conveyance หรอ One-Piece Flow) ทงนเพอลดเวลาน าและลดปรมาณงานระหวางกระบวนการ

ขอจ ากดในการใชระบบ JIT ในเมองไทย

เมอเราไดทราบถงลกษณะโดยทวไปของระบบการผลตแบบ JUST-IN-TIME และระบบการผลตแบบดงเดม (TRADITIONAL PRODUCTION) ตลอดขอไดเปรยบของระบบการผลตแตละชนดแลวปญหาทนาสนใจอกประการหนงกคอ ถาโรงงานอตสาหกรรมตาง ๆ ในเมองไทยคดทจะน าระบบการผลตแบบ JUST-IN-TIME เขามาใชบางจะมปญหาอยางไร หรอไม โดยทวไปแลวเหนวาการใชระบบการผลตทกระบบยอมจะตองมขอจ ากดและปญหาเกดขนแนนอน ดงนนสงทส าคญคอเราจะหาทางแกไขปญหาเหลานนไดหรอไม อยางไร ส าหรบการผลตแบบดงเดม ( TRADITIONAL PRODUCTION) หรอระบบการผลตทใชกนอยทวไปในเมองไทยขณะน กคงจะไดรบการแกปญหามากแลวจนท าใหมการใชระบบการผลตดงกลาวอยางแพรหลาย แตถามโรงงานใดโรงงานหนงทมความประสงคจะท าการเปลยนรปแบบของการผลตมาเปนลกษณะการผลตแบบ JIT แลว กอาจจะตองประสบปญหาเหลาน คอ

Page 23: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

176

1) ในเรองระบบการคมนาคมขนสง

เปนเรองททราบกนดอยแลววา ในระบบการผลตแบบ JIT นน จะไมมการผลตจนกวาจะไดรบค าสงซอ และจะไมมการสงซอวตถดบเขามาเกบไวเพอรอการผลต ดงนนในระบบการผลตแบบ JIT นน จะมลกษณะของการสงซอวตถดบเมอมความตองการ ดวยเหตนเองจงท าใหตองมการสงซอวตถดบบอยครง ๆละจ านวนไมมาก สงหนงทจะตองดพอทจะท าใหการขนสงวตถดบรวดเรวและทนความตองการกคอ ระบบการขนสงคมนาคม ซงในเรองนในประเทศไทยคงจะตองประสบปญหาการขนสงอยางแนนอน เชน การจราจรตดขดอยเปนประจ า ซงเหตนอาจจะท าใหการขนสงไมไดรบทนททตองการ

2) ในเรองความสามารถของผจดสงวตถดบ

จากททราบอยแลววาระบบการผลตแบบ JIT นน จะไมมการสงวตถดบมาเกบไวในคลงสนคาแตจะใชการสงเขามาเมอตองการใชท าการผลต ดงนน ความพรอมและความสามารถของผจดสงวตถดบจงมความส าคญมากตอระบบการผลตแบบน นอกจากนผจดสงวตถดบจะตองมความรบผดชอบอยางมากตอคณภาพของวตถดบสวนใหญในเมองไทยยงไมสามารถทจะมความพรอมและความรบผดชอบมากถงขนาดน 3) ความรบผดชอบของคนงาน

คนงานนบวาเปนสงทมความส าคญทสดของระบบการผลตแบบ JIT เพราะในระบบการผลตแบบน คนงานจะตองมความรบผดชอบสงมากตอการผลตสนคาใหไดคณภาพดทสด โดยแทบจะไมใหมของเสยเกดขนเลย เพราะถาคนงานคนใดผลตสนคาไมไดคณภาพแลวกจะท าใหไมสามารถท าการผลตตอไปไดเลยจงตองน ากลบมาท าใหมทนท นอกจากนแลวคนงานจะตองพรอมทจะชวยงานในสวนอน ๆ ไดทนททไดรบมอบหมายหรอเมอตนวางจากการผลต ดงนน คนงานจงตองมประสทธภาพสงสามารถท างานไดโดยทวไป ซงในประเดนนกอาจจะกลายมาเปนปญหาตวส าคญ กคอ ในการทโรงงานอตสาหกรรมในประเทศไทยคดทจะน าระบบ JIT เขามาใชในการผลต กจะตองค านงถงลกษณะนสยของคนไทยดวยเนองจากโดยลกษณะนสยของคนไทยโดยทวไปยงขาดความรบผดชอบทสงพอและมกจะท างานตามหนาทของตนทไดรบมอบหมายเทานน (ทมา: http://www.gkacc.co.th/mainpage/content.php?id=39)

บทสรป

ลน (Lean) เปนแนวคดในการบรหารจดการการผลต หรอองคกรใหมประสทธภาพสงสดโดยปราศจากความสญเปลา (Waste) ในทกๆ กระบวนการไมวาจะเปนกระบวนการทางโลจสตกส หรอกระบวนการในสายการผลตไปจนถงตอบสนองความตองการของตลาดไปถงลกคาแบบทนท โดยเนนสรางประสทธผลสงสด และลดการสญเสยในวงจรการผลตทมนเนนในเรองการไหล (Flow) ของงานเปนหลก โดยววฒนาการของ(Lean Thanking) เกดจากการท าอตสาหกรรมรถยนตจากแนวคดของ

Page 24: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

177

เฮนรฟอรด ท าการผลต รถยนตโดยใชรปแบบการผลตแบบจ านวนมาก (Mass Production) โดยใชวธการการศกษา การท างาน (Time and Motion) และการใชชนสวนทดแทน (Interchangeable Parts) จากนน ทาอช โอโนะ วศวกรของบรษทโตโยตา (Toyota) เสนอแนวคดรปแบบการผลตแบบดง (Pull) โดยการศกษาและน าเอา ระบบซปเปอรมาเกต (Supermarket System) ทไมสามารถวางแผนการขายเปนจ านวนแนนอน โดยเรยกวา ระบบการผลตแบบโตโยตา (Toyota Production System: TPS) และใหความส าคญกบการก าจดความสญเปลาทง 7 ประการ ตอจากนน จอหน คราฟฟค ชาวอเมรกนซงเปนนกวจยอยบรษท New United Motor Manufacturing Inc. เปนผเสนอค าวา “ลน” จนกระทง จม วอแมค ไดปรบปรงใหเปนแนวคดการผลตแบบลนและใหหลกการในการน าไปใชไว 5 ประการ คอ การนยามคณคา (Value Definition), การวเคราะหการไหลของคณคา (Value Stream Analysis), การไหล (Flow), การดงทน/เวลาพอด (Pull/JIT) และความสมบรณแบบ (Perfection) ซงในระบบการผลตแบบลน (Lean) จะประกอบไปดวยหลกการส าคญ 5 ประการ คอ การนยามคณคา (Value Definition) การวเคราะหการไหลของคณคา (Value Stream Analysis) การไหล (Flow) การดง/ทนเวลาพอด (Pull)ความสมบรณ แบบ (Perfection) โดยทงหลกการทง 5 จะชวยใหระบบในการผลตปราศจากของเสยทเกดขนระหวางการผลตในกระบวนการตาง ๆ โดยเกดจากความสญเปลา 7 ประการ (7 Waste or MUDA) คอ การผลตสนคาทมากเกน (Overproduction) ก า ร รอคอยส น ค า ท น า น ( Waiting) ก า ร ขน ส ง ท ข า ด ปร ะส ท ธ ภ า พ (Transportation) กระบวนการผลตทไมเกดคณคา (Non Value Added Processing) สนคาคงคลงทมากเกนไป (Excess Inventory) ของเสย (Defects) หรอ บรการผดพลาดทเกดขนท าใหเสยแหลงวตถดบ และการเคลอนไหวทมากเกนไป (Excess Motion) หรอการเคลอนยายโดยไมจ าเปน ซงทงหมดนเปนบอเกดของการเกดของเสยทงหมดทงสน

จากลกษณะดงกลาวในการผลตแบบอาศยแนวคดลน (Lean Thanking) เพยงอยางเดยวคงไมประสบความส าเรจตอเมอมเครองมอและปจจยทสนบสนนแนวความคดของลน (Lean Tools) ทเขามาชวยในการจดการ คอ 5 ส. การลดเวลาของการเปลยนงาน (Set up Reduction) การผลตโดยองเวลามาตรฐาน (Production to Take Time) งานมาตรฐาน (Standardize Work) แบบแสดงวธปฏบตงาน (Method Sheets) กลมการผลต (Flow Cells) การควบคมดวยสายตา (Visual Control) การไหลทละชน (One Piece Flow) การผลตแบบผสมรน (Mixed Model Production) Point of Used Material การจดเตรยมและบรหารพนท กมบง (Kanban) หรอ Pull Scheduling การฝกอบรมพนกงานขามสายงาน (Cross Trained Work Force) เครองปองกนความผดพลาด (Mistaking Proofing) หรอ Poka Yoke การควบคมตวเองโดยอตโนมต (Autonomation) Line Stop การตรวจสอบดวยตนเอง (Self Check Inspection) การตรวจสอบอยางตอเนอง (Successive check Inspection) การปรบเรยบการผลต (Smoothed Production

Page 25: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

178

Scheduling) กลมการแกปญหา (Team Based Problem Solving) การปรบปรงอยางอยางตอเนอง (Continuous Improvement) หรอ Kaizen การบ ารงรกษาเชงปองกน (Preventive Maintenance) การบ ารงรกษาโดยการพยากรณ (Predictive Maintenance) การบ ารงรกษาอยางนาเชอถอ (Reliability Centered Maintenance)การบ ารงรกษาแบบทวผลแบบทกคนมสวนรวม (Total Productive Maintenance: TPM)การออกแบบการทดลอง (Design of Experiment: DOE) การวเคราะหรากสาเหต (Root Cause Analysis) การควบคมกระบวนการทางสถต (Statistical Process Control) และระบบการผลตแบบทนเวลาพอด (Just-in-Time Production Systems: JIT) ทเปนระบบการผลตทน ามาใชเพอสนองปรชญาในการผลตทมงเนนก าจดความสญเสยหรอกจกรรมทไมเกดมลคาตางๆ ออกจากระบวนการ ซงพฒนาขนโดยบรษทโตโยตา ประเทศญปน เพอใหการบรหารจดการวตถดบและชนสวนเขาสกระบวนการผลตในปรมาณและเวลาทตองการ เพอใหผลตเปนสนคาไดพอดกบความตองการทงปรมาณและเวลา

ค าถามทายบท

1. ใหอธบายความหมายและววฒนาการของระบบการผลตแบบประหยด (Lean Production) มาพอสงเขป

2. จงอธบายสวนประกอบหลกของกจกรรม 5 ส พรอมทงวตถประสงคของแตละกจกรรม 3. ความสญเสย 7 ประการ ประกอบดวยอะไรบาง จงระบมาอยางนอย 5 ประเภท พรอมทง

อธบาย 4. จงอธบายความหมายความหมายของการผลตแบบทนเวลาพอด (JIT) 5. จงอธบายความหมายของการปรบระดบการผลต (Level schedules) 6. การผลตแบบทนเวลาพอดชวยสรางความไดเปรยบทางการแขงขนใหกบองคการไดอยางไร 7. จงอธบายความแตกตางระหวางการผลตแบบทนเวลาพอดและผลตแบบลน

Page 26: 154...155 ส อการเร ยนการสอนประจ าบท ส อท ใชส าหร บการเร ยนการสอน ม ด งตอไปน

179

เอกสารอางอง

จนตนย ไพรสณฑ และคณะ. (2556). การจดการการผลตและการปฏบตการ . กรงเทพฯ : กรน แอปเปล กราฟฟค. ชมพล ศฤงคารสร. (2550). การวางแผนและควบคมการผลต. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรม เทคโนโลย (ไทย-ญปน). ฐตมา ไชยะกล. (2548). หลกการจดการการผลตเบองตน. กรงเทพฯ : เพยรสน เอนดเคชน อนโด ไชนา. ณฏฐพนธ เขจรนนทน. (2548). การจดการการผลตและการด าเนนงาน . กรงเทพฯ : บรษท ซเอด ยเคชน จ ากด (มหาชน). ธงชย สนตวงษ. (2540). องคการและการจดการทนสมยยคโลกาภวฒน. กรงเทพฯ : ไทยวฒนา พานช. ประสงค ประณตพลกรง และคณะ. (2547). การบรหารการผลตและการปฏบตการ . กรงเทพฯ : บรษท ธรรมสาร จ ากด . เปรอง กจรตนภร. (2543). การจดองคกรอตสาหกรรมและการผลต. กรงเทพฯ : . พชต สขเจรญพงษ. (2545). การจดการวศวกรรมการผลต. กรงเทพฯ : บรษท ซเอดยเคชน จ ากด (มหาชน). ความหมายของ Lean. (ออนไลน). สบคนจาก : http://km.mgt.psu.ac.th/index.php?option=com_content&view=article&id=76 -lean&catid=44:lean&Itemid=92. 20 ตลาคม 2559. มหาวทยาลยเชยงใหม. (2555). การจดการแบบลน. (ออนไลน). สบคนจาก :http://archive.lib.cmu.ac.th/full/T/2551/inma0451kb_ch2.pdf. 20 ตลาคม 2559. ประกาศต พวงเงน และคณะฯลฯ. (2555). Lean Manufacturing. (ออนไลน). สบคนจาก :www.eng.su.ac.th/ie/Lean%20Manufacturing.ppt. 25 ธนวาคม 2555. การผลตแบบทนเวลาพอด (JUST-IN-TIME : JIT). (ออนไลน). สบคนจาก :http://www.gkacc.co.th/mainpage/content.php?id=39. 20 ตลาคม 2559