Embed Size (px)
Citation preview
1
Φλωρινανθοί
Φλωρινανθοί
Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Φλώρινας“ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΠΙΤΟΣΚΑ”
Μια πρώτη παρουσίασητης Ομάδας Δημιουργικής Γραφήςτης Λέσχης Πολιτισμού Φλώρινας
2
Φλω
ρινα
νθοί
Συγγραφείς: ΛΕΣΧΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΦΛΩΡΙΝΑΣ Ομάδα Δημιουργικής ΓραφήςΕπιμελητές: Λιθοξοΐδης Στέλιος Κατερίνα Κετσίδου Σαββίδου ΕλένηΣυντονισμόςέκδοσης: Μοστάκη Θεοδώρα ΠροϊσταμένητηςΔημόσιαςΚεντρικήςΒιβλιοθήκηςΦλώρινας «ΒασιλικήςΠιτόσκα»Έτοςσυγγραφής: 2020Έτοςκαιτόποςέκδοσης:Φλώρινα, Νοέμβριος 2020
Σελιδοποίηση - Επεξεργασία εξωφύλλου - Εκδοτικές συμβουλέςΕκδόσειςBlackRowsΣτεφ.Βυζαντίου40-11144-ΑΘΗΝΑτηλ.2121073159-6936747760email:[email protected]:BlackRows-instagram:blackrowss
ΕκτύπωσηCLEVERPRINTΦοινίκης3-10443-ΑΘΗΝΑτηλ.2111151967-email:[email protected]
Σχέδιο εξωφύλλου: ΝανάΒόσδου
ISBN 978-618-82876-7-9©Copyright2020-ΔημόσιαΚεντρικήΒιβλιοθήκηΦλώρινας“ΒΑΣΙΛΙΚΗΣΠΙΤΟΣΚΑ”Αργυροκάστρου9-Φλώρινα-53100τηλ.2385023118-email:[email protected]
Απαγορεύεταιηαναπαραγωγήτουπαρόντοςέργουστοσύνολότουήτμημάτωντουχωρίςτηνέγγραφησυναίνεσητωνδημιουργών.
3
Φλωρινανθοί
Περιεχόμενα
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ 5
ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ 7
ΚΑΛΕΜΚΕΡΙΔΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Ανεκπλήρωτοςέρωτας 9
Προσμονή 9
ΠΟΛΥΜΕΝΕΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Θυμάσαι; 10
Ομπαμπούλας 11
ΚΑΛΕΜΚΕΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΤελευταίαΝύχτα 13
ΜιαΚυριακήμεςτηνοσταλγία 13
ΣΤΟΓΙΑΝΤΣΗΣ ΠΕΤΡΟΣ Πάθη 15
Φωτιές 18
ΧΑΤΖΗΤΥΠΗ ΦΑΝΗ Τοχθεςκαιτοσήμερα 21
Ηπόλημουμελέξεις 23
ΣΟΥΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΡΙΣ Τοδέντροτουμαέστρου 26
ΚΕΤΣΙΔΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Χρυσαλλίδα 27
ΤΣΩΚΛΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Τοχωριόμου 32
ΛΙΘΟΞΟΪΔΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ Σπαστάμαρτυριάρικα 36
Οξύμωροσχήμα 36
ΠΙΤΟΣΚΑ ΛΙΛΙΑΝ Κάτωαπότηλάμψητουφεγγαριού 37
Κόλασησεημερήσιαδιάταξη 38
ΒΑΓΔΑΚΛΗ ΣΟΦΙΑ ΒαρύςΦλωρινώτης 39
4
Φλω
ρινα
νθοί
ΠΟΙΗΣΗ 43
ΒΟΣΔΟΥ ΑΘΗΝΑ Amber Alert 45
Ταφλωρινιώτικα 46
Μοίρες60βόρεια 47
ΡΟΜΠΗ ΠΕΓΚΥ Γυναίκασύνορο 49
Έναπνιγμένοαχ... 50
Έλαξανά 52
Παιδίκρυμμένοστηρυτίδα 52
Σημείαζωής 53
Μιασαῒταγέλιου 55
ΣΤΟΓΙΑΝΤΣΗΣ ΠΕΤΡΟΣ Λευκάδι 57
Φύλλααπάτητα 57
Πλούσιοιζητιάνοι 58
ΧΑΤΖΗΤΥΠΗ ΦΑΝΗ Αιφνιδιασμός 59
Χαϊκού 59
Lymeric 60
ΣΟΥΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΡΙΣ Εδώ 61
ΟιΚυριακές 62
Ανήκουμε 62
Πρωτομαγιά 62
ΣΑΒΒΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ Αγγελικέςσειρήνες 64
Ενδιάμεσα 64
ΠΙΤΟΣΚΑ ΛΙΛΙΑΝ Ηπόλημου 66
ΣονέτογιαΚώσταΚαρυωτάκη 68
ΧαΙκού 68
ΒΑΓΔΑΚΛΗ ΣΟΦΙΑ Στηνπόλημου 69
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 71
5
Φλωρινανθοί
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥΗ «δημιουργική γραφή» είναι ένας επείσακτος όρος, απότοκο της απόπειρας
να αποδοθεί στα ελληνικά ο όρος creative writing. Οι θιασώτες της δημιουργικής
γραφήςθεωρούνότι κάθεγραφήείναιδημιουργική,αρκείναείναιπρωτότυπηκαι
αντισυμβατική.Μεάλλαλόγια,ναεναντιώνεταιστηνεπίσημηλογοτεχνία.Δενείναι
λίγοι οι συγγραφείς που καταφεύγουν στο εν λόγω αντικείμενο, προκειμένου να
«κόψουνδρόμο»στοταξίδιτηςγραφής.Συνοπτικά,ηδημιουργικήγραφήωςμέθοδος
δύναταιναενταχθείστηφιλολογία(ωςλογοτεχνικήγραφή),στηνπαιδαγωγική(ως
εκπαιδευτικήμέθοδος)καιστηνψυχολογία(ωςθεραπευτικήμέθοδος).
ΣτηνΕλλάδα,ηδημιουργικήγραφήαποκτάεπιστημονικόυπόβαθροαπότονΜίμη
Σουλιώτη με την ίδρυση του ομώνυμου προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών,
στουςκόλπουςτουΠανεπιστημίουΔυτικήςΜακεδονίας,μεέδρατηΦλώρινα.Σήμερα,
ηδημιουργικήγραφήαπαριθμείεκατοντάδεςφοιτητέςκαιέχειενταχθείστοσχολείο
σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης, ενώ έχουν γίνει και οι πρώτες συζητήσεις για την
ίδρυσηενόςπροπτυχιακούτμήματοςδημιουργικήςγραφήςστηνπόλητηςΦλώρινας.
ΗΟμάδαΔημιουργικήςΓραφήςτηςΛέσχηςΠολιτισμούΦλώριναςιδρύθηκετο2019
καιαπευθύνεταιστηνκαθεμίακαιστονκαθέναπουθέλειναμάθει«τηντέχνητουνα
γράφειςκαιναξαναγράφεις».Μεάλλαλόγια,νακατορθώσειοκάθεσυγγραφέαςνα
καταστείκριτικόςαπέναντισταίδιατουτακείμενα.Διατηρώνταςσταεργαστήριαφιλικό
καιπαιγνιώδες κλίμα,όπωςορίζει ηφύσητουαντικειμένου,μείναμεδημιουργικοί.
Αποκτήσαμεδεκάδεςμέληκαιυποστηρικτές,οργανώσαμεδράσειςκαισυμμετείχαμε
σεφεστιβάλκαιδιαγωνισμούς,αποσπώνταςμάλιστατιμητικέςδιακρίσεις.
Η παρούσα έκδοση αποτελεί το επιστέγασμα της διετούς λειτουργίας μας.
Περιλαμβάνειπεζογραφικόκαιποιητικόλόγομεσημείοαναφοράςτοαστικότοπίο
τηςΦλώρινας.
Οιδρυτής&επιστημονικόςυπεύθυνοςτηςΟμάδαςΔ.Γ.τηςΛ.Π.Φ.
ΛιθοξοΐδηςΣτέλιος
6
Φλω
ρινα
νθοί
7
Φλωρινανθοί
Πεζογραφία
8
Φλω
ρινα
νθοί
9
Φλωρινανθοί
ΚΑΛΕΜΚΕΡΙΔΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ
Ανεκπλήρωτος έρωταςΝύχταπια·τορολόισήμανεδώδεκακαιεγώπερπατώμεμόνησυντροφιάτις
σκέψειςμου.Ούτεαυτοκίνητα,ούτεμηχανές,ούτεάνθρωποι.Μόνοαυτός·ο
απαλόςήχοςτουνερού,πουγαληνεύειτηνψυχήμου.Πουβοηθάτομυαλό
μουναξεχάσει.Να«σε»ξεχάσει.Τοφεγγάρι,οκαλύτεροςσυνοδοιπόρος.
Ταπλακόστρωταδρομάκια,προσδίδουνκάτι ξεχωριστόστοτοπίο.Καθώς
προχωρώ,εστιάζωσταπανέμορφααρχοντικά.Αυτάπουκάποτεθαστέγαζαν
τονέρωτάμας.Ανεκπλήρωτεςυποσχέσεις...Φτάνωστογεφυράκιμας.Έτσι
τοείχεςχαρακτηρίσει«μας».Τολουκέτομετοοποίοκλειδώσαμετηναγάπη
μας,είναιεκεί.ΕΣΥόμωςπουθενά...!
ΠροσμονήΑγαπημένεμου,
Σελίγεςώρεςαπότώραθαείμαικοντάσου!Ανυπομονώναπεράσουμε
ανέμελες στιγμές στα σοκάκια της πόλης. Να προχωράμε χέρι χέρι, στα
πλακόστρωτα δρομάκια. Και φυσικά, να απαθανατίσουμε τα αγαπημένα
σουαρχοντικά,μετηφωτογραφικήσουμηχανή.Αυτόόμως,πουπεριμένω
περισσότεροαπόόλα,είναιναμουχαρίσειςέναφιλί,στοαγαπημένομας
γεφυράκι.
Είναιπολλέςοιαναμνήσειςπουέχωαπόαυτότοντόπο,οπότεανσυνεχίσω
ναγράφω,δενθασταματήσωποτέ.Ηζωήείναιστιγμές.Άλλοτεευχάριστες,
καιάλλοτεδυσάρεστες.Καιεμείςέχουμεπολλέςακόμηναζήσουμεσεαυτή
τημαγικήπόλη!Αυτάγιατώρα.Θαταπούμεσύντομα...
Ηαγαπημένησου
10
Φλω
ρινα
νθοί
ΠΟΛΥΜΕΝΕΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
Θυμάσαι;Κυριακήπρωί.
Έφτασεςστομεγάλοπάρκο,πρινχαράξειλεςκαιήθελεςναγλυτώσειςτην
ουρά,ναπάρειςτοπρώτονούμεροκαιναμπειςπρώτος-πρώτος.
Ερημιά.
Κάθισεςστοπαγκάκικαιέβαλεςτηνπλαστικήσακούλαδίπλα.
Μύριζευγρασία.
Ταζώασεκοίταξανπαραξενεμένα.Τιθέλειαυτόςπρωί-πρωίσκέφτηκαν.
Εσύσκεφτόσουνεκείνη.
Πωςβγαίνατεκαικάνατεμεγάλεςβόλτεςσεαυτότοπάρκοκαιδενσας
ενδιέφερανοιάλλοιγύρωσας,πουσκαρώνατεπικ-νικπάνωστογρασίδι,
πουχόρταινεςμε τογέλιο τηςκαι ξέχναγες τουςθορύβουςκαι τιςάγριες
φωνέςτηςζωής.
Σιωπή.
Οήλιοςβγήκεαπότοχουζούρι του, τεντώθηκεκαιφάνηκεσιγά -σιγά
πίσωαπόταδέντρα.
Σου χάιδεψε ζεστά το πρόσωπο, αλλά δεν κατάφερε να σου πάρει την
απουσίατης.
Φύσηξεςτηνμύτησουγιαναμηνκλάψεις.
Ταπουλιάξεθάρρεψανστοφωςτηςημέραςκαιήρθανκοντάσου.
Άνοιξεςτηνσακούλα.
Πέφτανετοέναπάνωστοάλλο,μιαζωντανήμάζα.Καιεσύέριχνεςψίχουλα
μιαδεξιά,μιααριστεράκαιδιασκέδαζεςόπωςχόρευανστονρυθμόσου.
Τομυαλόάδειασε.
Ησακούλαάδειασε.
Σηκώθηκες και ανηφόρισες προς την λίμνη με την ξύλινη γέφυρα. Σου
θύμιζελίγοτοποτάμιστοχωριό,τηνπλατεία,τονφίλοσουτονκολλητό,
πουανοίγατετιςκαρδιέςσαςκαιταόνειραμύριζανάνοιξηκαιπέταγανμε
11
Φλωρινανθοί
λευκάφτεράπάνωκαιπέρααπόταψηλάβουνάγύρωσας.
Μιαμέραπέταξεκαιαυτός.
Τοποτάμιστέρεψε,ηπλατείαάδειασε,ηγέφυραγκρεμισμένηανάμνηση.
Οιπάπιεςήρθανεστηνσειράκάτωαπότηνγέφυρακαισεκάλεσανμετις
φωνέςτουςστοτώρα.
Δεντιςξέχασες.
Οκόσμοςγέμιζετοπάρκοκαισυάδειαζεςτιςτσέπεςσου.
Έβγαλεςένασπασμένοσταδυό,προχθεσινόκουλούρικαιτουςτοέριξες
κομμάτι-κομμάτι.
Οιπάπιεςταέκανανβουτήματαστονερόκαιχτύπησανταφτεράτους.
Ευχαριστώ,άκουσεςεσύ.
Φύσηξεςτηνμύτηστομαντήλικαισκούπισεςταβρεγμέναμάτιααπότην
σκόνητουχθες.
Έφυγες.
Πήρεςτονδρόμογιατοσπίτι.Θαπήγαινεςπρώτααπότοκαφενείο.
Παλιάσυνήθεια.
Καθόσουν πάντα στο γωνιακό τραπέζι και έπαιζες μια καλή παρτίδα με
στοίχηματοκέρασμα.
Έφτασεςμεμισήκαρδιά.Κοίταξεςτηνκαρέκλααπέναντι.
Άδεια.
Ο μπαμπούλαςΚοίταξεολόγυρα.
Σιγουρεύτηκε οτι δεν τον έβλεπε κανείς. Δυσκολεύτηκε από το βάρος.
Κατάφερεκαιέσπρωξετοπτώμασταβράχια.Έσκυψε,δενείδετίποτα.Το
κατάπιεηθάλασσα.
Σκούπισεταματωμέναχέρια,μεχώμακαιχόρτα.Στέγνωσεμετομανίκι
τονιδρώταπουέσταζε.
Κάθισε. Πήρε βαθιά ανάσα. Δεν μπορούσε να πιστέψει τι έκανε. Όταν
πήγαινενατονβρειδενείχεσκεφτείτίποτα.
12
Φλω
ρινα
νθοί
Τοθύμαείχεγελάσειμαζίτου.Τονχλεύαζε.
-Ήρθεομπαμπούλας!
Ξύπναζώο,σεποιαεποχήνομίζειςπωςζούμε;
Τιμεκοιτάςσανβλαμμένος;
Ηαδελφήσου!Καιποιαείναιηαδελφήσου;Καμιάπόρνη;
Εκείτονέσπρωξε.Ημυτερήπέτραέκανεμόνητηςτηνδουλειά.
Τοπρωί,ότανγύρισεαπ’τηνδουλειά-νυχτοφύλακας,τυχερόςπουτην
βρήκε πρώτος, άλλοι δέκα περίμεναν να αρπάξουν την ευκαιρία - βρήκε
τηνμικρήτουαδελφήνακλαίειστοσαλόνι,μεταχείλιαστοαίμακαιτο
μάτικατάμαυρο.Προσπαθούσενακρύψειτασκισμένατηςρούχακαιτην
κουρελιασμένηγυναικείααξιοπρέπεια.
Ποτέδεντοέπαιξεκηδεμόνας,αλλάπάντατηναγαπούσε.
Τηνπήρεαγκαλιά,τηςχάιδεψεταμαλλιά.
Ποιοςτοέκανε;
Ηφωνήτηςπνιγμένηστοκλάμα!
Επέμενε.
-Χθεςστοπάρτι,είχαπιεί....Όλοιείχανπιει...οφίλοςτουΘανάση,δεν
θυμάμαικαλά.
Μπήκεστηνκαφετέρια.Οργισμένος.
-Ποιοςπείραξετηναδελφήμου;
Αυτόςπουγέλασεπερισσότερο,μεαυτόνβγήκεναλογαριαστεί.Σεόποιον
βρήκεμπροστάτου-τομυαλότουθολόγιαναξέρει-σεαυτόνξέσπασε.
13
Φλωρινανθοί
ΚΑΛΕΜΚΕΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ
Τελευταία ΝύχταΤελευταίανύχτα·τελευταίανύχταστηνπόληπουέζησα,στηνπόληπου
ονειρεύτηκα,στηνπόληπουερωτεύτηκα.Γρήγοραπέρασεοκαιρός!Σανχθες
τοθυμάμαιότανπρωτοήρθα,ότανβρέθηκανααναζητώτοσπίτιεκείνοπουθα
στέγαζετουςφόβουςκαιταόνειραμου.Εδώάρχισανόλα·νέεςκαταστάσεις,
νέεςαπαιτήσειςκαιμιαελευθερίασχεδόντρομακτική.Περπατώνταςπλάιστο
ποτάμιγνώρισακαλύτερατονεαυτόμου,συνάντησαανθρώπουςπουθαμε
συντροφεύουνμιαζωή,έκλαψα,χάρηκα,απογοητεύτηκα.Ηπόληαυτήέγινε
τοδεύτεροσπίτιμου·μουφανέρωσεταμυστικάτης,μουαποκάλυψετην
ιστορίατης,μουκοινώνησετημαγείαπουτόσοκαλάκρύβει.
Τελευταία νύχτα. Για ύστερηφορά κοιτάζω γύρωμου.Όλη μου η ζωή
κλεισμένησεπέντεκούτεςασφυκτικάγεμάτες.Βιβλία,σημειώσειςκαιπολλές
φωτογραφίες.Αυτάείναιπουθαμείνουνότανόλαταυπόλοιπαπεράσουν
στοστάδιοτηςλήθης·αυτάθαμεσυντροφεύουνμέχριτέλους.Μιανέαμέρα
ξημερώνει. Ίσως ξεπακετάρω, ίσωςόχι. Ίσως έναςνέος κύκλος ξεκινήσει,
ίσως όμως και όχι. Το μόνο βέβαιο είναι πως το μέλλον προδιαγράφεται
ευοίωνο.
Μια Κυριακή μες τη νοσταλγίαΚυριακήσήμερα.Ξύπνησαμεπερίεργηδιάθεση.Μελαγχολία,χαμέναόνειρα
καιεικόνεςαπόταπαλιά.Έκαναμιακούπακαφέκαιβγήκαστομπαλκόνι.
Δενείχεχαράξει·στονουρανόφώτιζανακόμαδιάσπαρταμερικάαστέρια.
Βολεύτηκα στην αγαπημένη μου αιώρα. Γύρω μου σιωπή· ήμουν μονάχα
εγώκαιτοχάοςμέσαμου.Ησκέψημουπλανήθηκεσεδιάφοραμέρη,μα
κατέληξε εκεί, στην πόλη που με σημάδεψε.Πολλά τα μυστικά, πολλή η
μαγεία, πολλοί οι άνθρωποι της· κοινωνοίμιας κληρονομιάςαιώνων.Νέες
γνωριμίες,δυνατέςφιλίες,απραγματοποίητοιέρωτες.Ξάγρυπνεςνύχτεςστο
ποτάμι και περιπλανήσεις στα λιθόστρωτα δρομάκια. Όλα ξεκινούσαν και
14
Φλω
ρινα
νθοί
τελείωνανστοίδιοσημείο·στηγέφυραμετακλειδωμέναλουκέτα.Εκείπου
κάποτεκλειδώσαμεκαιεμείςτηναγάπημας.
Έτσιμεβρήκετοπρώτοφωςτηςμέρας.Στηναιώραμου,μεμιακούπα
καφέ,νανοσταλγώαυτάπουέζησα.Κυριακήσήμερα,Κυριακήκαιότανείπα
ειςτοεπανιδείν.Γιατίαυτόείναιτοζητούμενο,ναλεςειςτοεπανιδείν·το
αντίοείναιοριστικό.
15
Φλωρινανθοί
ΣΤΟΓΙΑΝΤΣΗΣ ΠΕΤΡΟΣ
ΠάθηΤ’ανοιχτοπράσινα λιβάδια σκουραίνουν. Ο ήλιος ετοιμάζεται για μια
βουτιάπίσωαπότοΒίτσι.Βλέπωτοκύματουσκοταδιούπουκαταπίνειτα
καλαμπόκια και τα σιτάρια. Περίεργο. Πού είναι οι πιπεριές;Όπου και να
κοιτάξω, δεν βλέπω σπαρμένες πιπεριές. Ο τόπος έχει ολόκληρη ποικιλία
πιπεριών στ’ όνομά του.Πώς γίνεται να μην μεγαλώνουν οιΦλωρινιώτες
πιπεριέςΦλωρίνης;Απαξιούν,αλλάθαέρθειημέραπουθαφύγουμεσαν
ψέμα.Εμείςκαιοιπιπεριές.
Μόνοέναςαγάπησεαυτόντοντόποκαιτουςανθρώπουςτου.Έναςξένος
πουήρθεαπόμακρυά.Ήρθεγιαναμείνεικαιναμαςκάνειανθρώπους.Είχε
πάρει τα μέτρα του, αν αποτύγχαινε. Σήκωσε αυτόν τον σταυρό τριάντα
μέτρων,ώστεηκοιλάδαναγίνειέναμεγάλοφέρετροκαιναμαςθάψειόλους
εδώμέσα.Ωραίαείναιεδώπάνω.Φαίνονταιταπάντα.Ταμικράσπίτιακαι
καμιάντουζίναπολυκατοικίεςξεπετάγονταιεδώκαιεκείσανμονόφθαλμοι
βασιλιάδες.
Έναδροσερόαεράκισκαρφαλώνειστηνραχοκοκκαλιάμου.Ανατριχιάζω
εδώ στην μοναξιά της κορυφής. Η θερμοκρασία πέφτει. Καημένος
σταυρός.Μόνιμαεδώψηλά.Βλέπεικύριουςκαικυρίεςνατονκοιτάνεκαι
νασταυροκοπιούνταιπρινπάνεστιςδουλειέςτους.Οικυρίεςστομπαλκόνι
τινάζουνταχαλιά,πάνωαπότιςμπουγάδεςτωνκάτωορόφων.Οιάντρες
παίρνουντοαυτοκίνητοκαιπάνεγιαταψώνιατουνοικοκυριού.Παρκάρουν
ακριβώςμπροστάαπόταμαγαζιά.Ανδενέχειχώρο,απλώςανάβουναλάρμ
καικοκκαλώνουνστηνμέσητουδρόμουμέχρινατελειώσουνταψώνιατους.
Εκεί,στ’αριστερά,μιαγιαγιάσφουγγάριζε.Πετάειταβρωμόνεράτηςαπότο
μπαλκόνι,χωρίςναδεικάτωτονπαππούπουμόλιςπάρκαρεμπροστάαπό
τηνράμπαδιάβασηςα.μ.ε.α.Ταβλέπουμεόλααυτάτώρα.Φαντάσουπόσα
σπίτιαθαέκλειναν,ανοσταυρόςείχεστόμαναμιλήσει.
-Σκάσερε!Μουχαλάςτηνφάση.
16
Φλω
ρινα
νθοί
Ένακαμτσίκιχτύπησετηνπλάτημουκαιδιέκοψετονλογισμόμου.Μετά,
ήρθε εκείνημπροστάμου.Μελαχρινή, με μαύροδερμάτινο παντελόνι και
αμάνικο γιλέκο. Σταπόδια είχε καφέορειβατικάάρβυλαγια νασπάει την
μαυρίλα.Έφερετοφραγγέλιοκοντάμουκαιμετιςουρέςτουχάιδευετις
φρέσκιες κόκκινες χαρακιές στους ώμους και το στήθος που φαίνονταν
πίσωαπότηνσκισμένηπόλομπλούζαμου.Τοκαμτσίκιστοαριστερότης
χέριακούμπησετοχείλοςμου.Μπορούσαναγευτώτοαίμαμουστηνάκρη
του. Σήκωσε το πρόσωπό μου και συνάντησα τα μάτια της. Έβλεπα τον
εαυτόμου,έναόμορφοαγόριδεμένοστηνβάσητουσταυρού,μέσαστα
ζαφειρένιαμάτιατης.
-Περνιέσαιγιαωραίος,ε;
Εμφανίσιμοςθαέλεγα,αλλάποιοςολόγοςναταπεινολογώ;Είμαιαπλώς
έναπολύωραίοαγόρι.Κλατςέκανετοφραγκέλιο,μόλιςέφτασετοναριστερό
μουώμο.
- Είπα εγώότι μπορείς ναμιλήσεις, είπε και μειδίασεβλέποντας τα νέα
παράσημαστοδέρμαμου,πονάςγλυκούλιμου;
Έσφιξα τα δόντια. Στα μάτια μου μαζεύονταν δάκρυα. Στο στόμα μου
μαζεύτηκανσάλιακαιταεκτόξευσαστ’άρβυλα.
-Τιέκανεςρεστιςμπότεςμου,είπεκαιμουκλότσησετοστομάχι.Ωχ!Πάει
ηφασολάδα.Τσούσκαείναιαυτή;Δενπειράζει.Βγάλταόλαναηρεμίσειςκαι
ηΖωήδενθασ’αφήσειέτσι.
Χάθηκεαπότοπεδίομου.Μετρώνταςταχοροπηδηχτάβήματατηςπου
απομακρύνονταν,κατάλαβαότιπήγεστοκιόσκιπουβρίσκοντανπίσωκαι
αριστεράμου.Tραγούδαγε.
-Έλαμουπάθοςμουκαιτρέλαμου.Νασουδώσωδυόφιλάκια,μουάμουά,
σταχειλάκια.
Ανακάθησα και ακούμπησα την πλάτη και το κεφάλι μου στον σταυρό.
Κοίταξα πάνω και έψαχνα τον ουρανό. Ήταν ροδοκόκκινος, σαν να είχε
αραιώσεισταγόνεςαπότοαίμαμου,μέσατου.Άκουσατοτραγούδιτηςνα
πλησιάζεικαιξαναγύρισατοβλέμμαμουκάτωστηνζωήτηςπόλης.Κάποιος
17
Φλωρινανθοί
σταμάτησε μπροστά από μια ψαραγορά και έκλεισε την μια λωρίδα της
ΜεγάλουΑλεξάνδρου.Τηνπήγαινε,όχιτηνέλα.Μπορώσχεδόνναακούσω
τιςκόρνεςκαιτοβρίσιμο.Τηνθέαμουέκοψεαυτή.
-Ήσουνκαλόπαιδί,όσοέλειπα;Δενπειράζει.Μ’αυτόθαστρώσεις.
Έπιασε το σαγόνι μου με το αριστερό της χέρι και τα λευκά της νύχια
μπήγοντανσταμάγουλάμου.Κρατώνταςτοστόμαμουανοιχτό,μετάισε
μιαγενναίακουταλιάτηςσούπαςμέλικαιμπούκοβο.Αλλά,χωρίςτομέλι.
Ηγλώσσαμουσπαρταρούσεσανφίδιπουξεψυχά.Ηφωτιάεξαπλώνονταν
στονλαιμόμουκαιέκαιγετιςαμυγδαλές.Τοστέρνομουήτανέτοιμον’ανοίξει
στα δύο. Το μπούκοβο ήταν σίγουραφλωρινιώτικο, το δυνατό.Όχι, από
τ’άλλαταγλυκάτωννότιων.Ανμουέδινεδεύτερηκουταλιά,θακαίγονταν
σίγουρακαιοιαμαρτίεςμου.
-Ήτανλίγοδυνατό,ε;Αλλάχρειάζεται.Γιαναξυπνήσειςλίγο.Έλα,πιες
λίγονερό.
Ακούμπησεέναδιάφανομπουκάλισταχείλημου.Άδειασεσχεδόντομισό,
πρινκαταλάβωότιήταντσίπουρο.
-Ωπ,μηνκάνειςνάζια.Πιεςτοόλο.
Τοοινόπνευμαέκαψεόλαταεγκαύματαστονοισοφάγομου.Πνιγόμουνα.
Άρχισανατραντάζομαι.Προσπάθησαναδιεκδικήσωπάλι τηνανάσαμου,
αλλάέχασατηνισορροπίαμουκαιέπεσαμετηνμούρηστοτσιμέντο.Ηάκρη
τηςμύτηςμουσκίστηκε.
-Δενσ’άρεσε;Μεστεναχωρείς.
Σηκώθηκε και άρχισε ν’απομακρύνεται μεσκυμένο κεφάλι. Στοδεύτερο
βήμασταμάτησε.Μεμιαπεριστροφήμουέδωσεμιααριστερήκλοτσιάστο
δεξίπλευρόμου.Μ’έπιασεαπόταμαλλιά,σήκωσετοκεφάλιμουκαιέφερε
τοπρόσωπότηςκοντά.Έγλειψετοαίμααπότηνμύτημου.
- Γλυκανάλατο. Έχει ακόμη φλωριά μέσα του και του λείπει υποταγή.
Τόσοςκόποςγιατοτίποτα.
Άφησετοκεφάλιμουναπέσεικαιέφυγεφουριόζαγιατοκιόσκι.Έμεινα
κάτωκαιέβλεπαταμυρμύγκιαπουμαζεύοντανγύρωαπότομπούκοβοπου
18
Φλω
ρινα
νθοί
είχεπέσεικάτω.Έκοβανβόλτεςγύρωγύρω.Μηνείστεχαζά,αφήστετο.Δεν
καταλάβαιναν.Τοπήρανπίσωστηνφωλιάτους.Βλαμμένα.Φαπήτανοήχος
απότοκαμτσικιπουέπεσεστηνεκτεθειμένημέσημου.
-Τιχαζεύεις;Σήκωρεντροπήάντρα.
Φαπ και χλατς. Καμτσίκι και φραγκέλιο. Εναλλάξ. Χτυπούσε σαν να
ξεσκονίζειχαλί.Σανφτεράαπόμαξιλάρι,άρχισανναφεύγουνγράμματακαι
συλλαβέςαπόταχείλημου.Σο,κο,σα,κα,στοτέλοςσχημάτισαντηνλέξη.
Σοκολάτα.
-Τι;
Ψέλλισασοκολάτα.
-Τισοκολάταρεζώον;Σοσάκαςείναιηφράση.
Επανέλαβατηνφράση.ΗΑφέντρασταμάτησεακαριαία.
-Επιτέλους.Είχααρχίσειναπλήττω,είπεκοιτάζονταςτορολόιτης,πρέπει
ναβιαστούμε.Πιάνωδουλειάσελίγο.Άντε.
Έκανανασηκωθώ,αλλάέκατσεστηνπλάτημου.
ΦωτιέςΣκοτάδι.Γύρωμουσκοτάδι.Πνίγομαι.Πέφτουννιφάδεςκαιλιώνουνστο
πρόσωπόμου.Αυτότομαρτύριοδενφαίνεταινατελειώνει.Κοίταξαψηλά
και αριστερά. Οι δείκτες μαρτυρούσαν έντεκα παρά τέταρτο. Το ρολόι,
απόψε,είναιοδεύτεροςμεγαλύτεροςόγκοςστηνπλατεία.Οπρώτοςείναι
έναςπύργοςαπόκορμούςκαιτσακνιά.Ήτανγιακάψιμο.Είχεήδημαζευτεί
ημισήΦλώριναναδειτοθέαμα.Λεςκαιπρώτηφοράβλέπειτιςφωτιές.Το
ίδιοσυμβαίνεικάθεβράδυτηςπροπαραμονήςτωνΧριστουγέννων.Γιανα
ζεστάνουμε τον χριστούλη; Να τιμήσουμε το χειμερινό ηλιοστάσιο, όπως
έκανανοιπρόγονοίμαςτονκαιρόεκείνο;Μήπωςγιαναφάμεφασολάδα;
Κανείςδενξέρειτονλόγο.Πάντως,εμείςερχόμαστεγιατοτζέρτζελο.
Ψίθυροι. Μουρμουρητά. Οι φλωρινιώτες κουράστηκαν να περιμένουν.
«Άντε!Έχουμεκιάλλεςφωτιέςναδούμε».Έτσικάθεχρόνο.Ένασεργιάνι
στηνΦλώρινα.Αναδυοτρειςγειτονιέςκαιμιαφωτιά.Ημεγαλύτερη,βέβαια,
19
Φλωρινανθοί
είναιηφωτιάστηνπλατείαηρώων.Εμείςτιςγυρνάμεόλες.Οιμεγάλοιδεν
άντέχουνταμείονπουπιάνειηΦλώρινα.Πηγαίνουνσεκανάδυοκαι,μετά,
στοσπίτιαπότιςδύο.Αναπουμπούλα.Αφρίζειηλαοθάλασσα,λίγοπριντην
ανατολή.
Πορτοκαλί φως. Στεφανωμένο με καπνούς. Επιτέλους, την άναψαν. Ο
ξύλινοςπύργοςχάνεταισανκοριτσίστικηγάμπαμέσασεροδοκόκκινοκολλάν.
Μάλλον αντρική γάμπα, οι κορμοί φαίνονται κάπως τραχιοί. Φλωρινιώτες
και τουρίστες πλησιάζουν την φωτιά, σαν τους πρώτους ανθρώπους.
Κοντοζυγώνω και εγώ. Έρχεται το κύμα θερμότητας και βουλιάζω. Το
πρόσωπόμουκαίγεται.Νοιώθωταμάτιαμουνασταφιδιάζουν.Ταδάκρυά
μουεξαϋλώθηκαν,τηνώραπουτοκτίσματυλίγοντανστιςφλόγες.Κοιτούσα
αποχαυνωμένοςσαννατιςέγνοιέςμουνακαίγονται.
Ηφλόγααρχίζειναχάνειτηνθέρμητης.Τοίδιοκαιοιθεατές.Ηλαοθάλασσα
στην πλατεία ξεχύνεται σε πέντε σημεία του ορίζοντα. Ακολούθησα το
ρέμαπουπερπατούσεπλάιστονσακουλέβακαικατέβαινεστοκέντρο.Μια
σύντομηστάσηστονήλιο,τομπακάλικοτηςγειτονιάςπουδιανυκτερεύει,
γιακανασνάκ.Μετάσταδικαστήρια,ναχορέψουμεέναπουτσένοπλάιστην
φωτιά.ΤρειςστροφέςκαιφύγαμεναδούμετονΑριστοτέλη.Εκείείναιμια
μικρήφωτίτσαγιαοικογενειακέςκαταστάσεις.Πέρασεηώρα,μαςκόλλησε
τοστομάχιστηνπλάτη.Κατεβήκαμεσταδημοτικάσχολείακαιαπόεκείστην
κεντρικήπλατείαπουμοίραζανφασολάδα.Τζίφος.Δενέμεινεούτεκαρότο.
Ταστομάχιαμαςγκρίνιαξαναπόμίαφορά.Μαςυπενθύμισανότιπέρασε
μια ώρα από τα μεσάνυχτα. Κατεβήκαμε στην μπουάτ δίπλα από τον
σιδηροδρομικό. Αναβήκαμε στο παλιό γήπεδο. Πήγαμε στην νομαρχία.
Επιστρέψαμεστονπεζόδρομο.Κυνηγούσαμετηνμυρωδιάτουψημένουπίσω
τηνμυρωδιάτουκαμένου.Όλαγεμάτα.Ούτεέναεπιπλάδικοδενέχειτραπέζι
ναμαςστριμώξει.Έστωκαιδίπλαστηντουαλέτα.Χωράμε,πέντενοματαίοι
είμαστε.Βγήκαμεστονσακουλέβακαιπήραμετονδρόμογιατηνπλατεία
ηρώων.Τοβλέμμαάδειο,σαντωνεβραίωνστηνέρημο.Σερνόμαστανκαι
ήμαστανέτοιμοιναεγκαταλείψουμε.Τότε,έλαμψετοάστροτηςΒηθλεέμ.
20
Φλω
ρινα
νθοί
Έναμικρόφωςμαςκαλούσε.Ήτανέναμεζεδοπωλείοαπότακαλάπου,
όμως,ξεγλιστράαπότηνμνήμησου,όταντοαναζητήσεις.Πήγαμεμετα
χέριααπλωμένα,εκλιπαρώνταςγιανακάτσουμε.Είχεμόνοένατραπέζιμε
τέσσεριςκαρέκλες.Τιςστριμώξαμεκαιέκατσαστηνάκρημετονμισόμου
οπίσθιοναεξέχει.Δενπειράζει,θαδυναμώσειτοάλλομισό.Μεοδηγότο
στομάχι που κόλλησε στην πλάτη, παραγγείλαμε λουκάνικα, κεφτεδάκια,
τζατζίκι, τυροκαφτερή,ότι είχεοκατάλογοςεπίδύοκαιρετσίναμεκόλα.
Τρώγαμεκαιγελούσαμε.Μεγάλωνανοικοιλιέςμαςκαιέχαναέδαφοςαπό
τηνμισήκαρέκλαπουδιεκδικούσα.Δενήταν,όμως,ητελευταίαμάχηπου
έδιναγιααπόψε.
Μιαφωτιά.Χύνεταιμέσαμου.Καίειταστήθιαμου.Απλώνεταιανεξέλεγκτα.
Παγιδευμένοςστηθέσημου.Δενμπορώνααρθρώσωλέξη.Αυτήμεκοιτάζει
καιπαίζειμετακαρυδιάμαλλιάτης.Βλέπειταβάθημουνακαίγονται,μαδεν
μεευλογείμετοέλεόςτης.Πρέπειεγώνατοδιεκδικήσω.Σταβλέφαράμου,
ησυμμορίατωνδακρύωνμεεμψυχώνει.Σφραγίζειτηναπόφασήμου.Τρέχω
σανπυρκαγιάσταπόδιατηςκαιτηςλέω:
-Κοπελιάμουδίνειςλίγονερό;Μεέκαψεητσούσκα.
Έτσι,μετηδροσιάτουνερού,γνώρισακαιτηναφέντρατηςζωήςμου.
21
Φλωρινανθοί
ΧΑΤΖΗΤΥΠΗ ΦΑΝΗ
Το χθες και το σήμερα-Κοπεγχάγηγωνίαμεπολύσιρόπι,κύριεΘωμά.
-ΑμάνβρεΔήμητρα,δενπαίζεσαι.Γιατίτουςβάζειςπάνταδύσκολα;
-Α,όλακιόλα!Τοτρώωπουτοτρώω,θέλωνατοευχαριστιέμαι.
-ΚαλοφαγάδεςσαντηΔήμητρα,χαιρόμαστενασερβίρουμε.Εσύ,τοίδιο;
Κρεμ-ρουαγιάλ;
-Ναι,φυσικά.
Τα γέλια, τα πειράγματα και τα σχόλια επί παντός επιστητού, πήγαιναν
σύννεφο.
-Α,έχεικιωραίαταινίατοΣάββατοστο‘Ολύμπιον’:«Ατέλειωτηαγάπη»
μετηνΜπρουκςΣήλντς.Ξέρεις,αυτήντηνκουκλίτσαπουείναιανερχόμενο
αστέρι.
-Θαπάμε;
-Ασφαλώς.
-Ναι,αλλάδεθααργήσεις,στις8.30.Νατοδούμεαπ’τηναρχή.Όχι,όπως
κάνουμεσυνήθως,πουμπαίνουμεστημέση,βλέπουμετοτέλος,μετάτην
αρχήκαιλέμε:εδώήρθαμε.
-Χα,χα!!!Αλήθεια,πόσοαστείο;Ξέρουμετοτέλοςκαιπαρακολουθούμε
τηναρχήμετά.Παγκόσμιαφλωρινιώτικηπρωτοτυπία!!!
-Πάμενακάνουμεκαικαμιάβόλτα.
-Έχει-10έξω.
-Άντεκαλέ,πουκαταλαβαίνουμεεμείςαπόκρύο…
-Γειασας,κύριεΘωμάκη.
-Γειασας,κορίτσια.
-Δήμητρα,έχειψοφόκρυοκαιδενκυκλοφορείκανένας.Μόνοεμείς!
-Μα,αφούσουείπα,θέλωναπετύχουμετονΓιώργο.Μπορείναείναιστη
‘Βιολέττα’καινατονπετύχουμεβγαίνοντας.Μου΄χεπειότιπηγαίνειεκείγια
προφιτερόλ.
22
Φλω
ρινα
νθοί
-Καιμετοκρύο,τιθακάνουμε;
-Κοίτα!Χαλάρωσεκαιδεθατονιώθεις.Θαλεςμέσασου,δενκρυώνω!
-Άντεναδούμε.Θαπετύχει;
-Μαςδουλεύεις;Πάμε ναφύγουμε.Κι ο Γιώργος έχει μυαλό.Σιγάμην
έβγαινεσήμεραμετέτοιαπαγωνιά!Δενείναιόλοισανεμάς,τιςατρόμητες!!!
-Αύριο,τικάνουμε;
- Εκκλησία και μετά πλατεία. Α, πρέπει να πάρω κι εφημερίδα για τον
μπαμπάμουαπ’τονκύριοΒαγουρδήκαινατουτηνπάω.
-Ασφαλώς,θαβγω.Θαδιαβάσωτοαπόγευμα.Λεςναχιονίσει;
-Έτσιείπαν.Λοιπόνκακομοίραμου,τοραδιόφωνοσυνεχώςανοιχτό.
-Καιανδενβγάλουννωρίςτηνανακοίνωση;
-Αλήθεια,θυμάσαιπέρσι;Φτάσαμεέξωαπ’τοραδιοφωνικόσταθμό,όταν
μαςφώναξεηκυρίαΜαίρη:κορίτσια,γυρίστεπίσω,κλείσανετασχολεία.
-Γι’αυτόζω,ειλικρινά.Όλημέραθαπαίζουμεχιονοπόλεμοκαιτσουλήθρα
στηνκατηφόρα,εννοείται...
Παγωνιάκαισήμερα,αλλάθαβγω,δεναντέχωάλλομέσα.Θέλωέναγλυκό
σπιτικό, φλωρινιώτικο!Ψάχνω απεγνωσμένα... Καλά, ένα ζαχαροπλαστείο
αξιοπρεπές δεν υπάρχει σ’αυτήν την πόλη, να κάτσεις ναφας ένα γλυκό
της προκοπής; Όρθιοι στα χέρια τα τρώνε; Πού είσαι κ. Θωμάκη; Το
ζαχαροπλαστείοέγινεκαφετέρια-μπαρ.Ούτεναμπειςμπορείς.Είναισαν
άβατογιατουςμεγάλους.Μόνοτο«Απαγορεύεταιδι’ενηλίκους»,δενέχουν
αναρτήσει.Σκοτάδικαιμουσικήστηδιαπασών.
-Πού είσαι, ρε Δήμητρα; Εξαφανισμένη απ’τα 18 μας, μόνιμη κάτοικος
Θεσ\νίκης.ΚαιτηνΚοπεγχάγηγωνίαμεπολύσιρόπι,τηνξέχασες;
Δίπλα,τιέγινεοκινηματογράφος;Σούπερμάρκετ.Ουάου!!!Τεράστιοςναός
τηςκατανάλωσης!Πάνεοιταινίες,πάνεταακατάλληλαδι’ανηλίκους.Καιτα
μπαλάκιαβεβαίωςπουήτανησταθερήαλλάαπαγορευμένηδιασκέδασηγια
τουςεφήβους.Θατοπωστημαμά,ανσεδωεκεί,έλεγαστοναδερφόμου.
Μόνοτοκρύο,ίδιο.Μπα...,μαλάκωσεκιαυτό.
Πάει και το βιβλιοπωλείο - πρακτορείο εφημερίδων. Ποιες εφημερίδες
23
Φλωρινανθοί
σήμερα;Γκουγκλάρειςκιενημερώνεσαιγιαταπάντα.Α,ρεμπαμπά,πόσες
γκρίνιεςθα‘χαμεγλυτώσειγιατηναναθεματισμένηεφημερίδα,πουδεντην
έφεραστηνώρατης;
Η πόλη μου με λέξειςΧειμώνας βαρύς και μακρύς, δριμύ ψύχος, ατελείωτες νύχτες, πόλη
κρυμμένη στο σινιάκι, τοπίο παραμυθένιο, θρύλοι ανάμεσα σε ιστορίες,
έντονες σκιές του παρελθόντος, σπίτια νεοκλασικά ωχρά και λουλακί μια
αρχοντικήςεποχής,καφωδείακαιμικράσαντάντηςεποχήςτουμεσοπολέμου.
Βαρόσι-Ακρόπολη,αστικήπαράδοσηκαιμεγαλοπρέπεια,καβάκια,ποτάμι
ρηχό, με γέφυρες που κουνιούνται αλλά δεν πέφτουν, ζωγραφισμένο και
θυμωμένοσυχνά.«Πάπιες,χήνεςεπιφανειακοίσωλήνες»γιατίχαϊκούέκανε
καιοδικόςμαςΦλωέλ.
Κόκκινες στέγες με καμινάδες που καπνίζουν ορατές από ψηλά σαν
κουτάκια σε παιχνιδούπολη θαμμένα στο πράσινο, που κυκλώνει. Λόφος
σεμνός,πράσινος,ορατόςαπόμακριάμπαίνονταςστηνπόλη.Δρύες,οξυές
καιπεύκαγιομάτος,Ιτς,ΜπουνάρκιΕρημιούλα,ΞενίακαιΦΟΟΦ,κόσμημα
τηςπόληςμεσταυρόστηνκορυφήπροστατεύεικαιπροσεύχεται.
Αρκουδότοπος!Κρύοσφοδρόέως-20.Λευκότοπίο,παραδεισένιο!Πάγος
στουςδρόμους,σταλακτίτεςστιςστέγες.Αυτοκίνηταάφαντααπ’τοχιόνι.
Σχολείακλειστά,τσουλήθραστιςκατηφόρες.Αρκουδοχαράδρα!Ηαρκούδα
στονκύκλοτηςεισόδουτοδηλώνειευθαρσώς.Ωστόσοπαίζειβιολοντσέλο!
Αγ.Παντελεήμονας,πολιούχοςτηςπόλης.πέτρινηστιβαρήπαρουσίαδίπλα
στοποτάμι.Αγ.ΓεώργιοςκαιΑγ.Νικόλαοςστιςπαρυφέςτης,τηνοριοθετούν!
Γεωργική σχολή, μπουάτ με πισίνα και ζωολογικός κήπος! Μπουάτ
σιδηροδρομικούσταθμούκαιαξέχαστεςπαιδικέςαναμνήσεις.Τοσφύριγμα
τουτραίνουμετηνπροσμονήτουσουβλακίουστονΆγρα!Πόληζωγράφων
και καλλιτεχνών, βιολί Βαβουλίκα, ακορντεόν του Τάβη, οι στίχοι του
Σουλιώτη,ηεπιγραφήτουΚούλη,οχρωστήραςτουΜπέσσα,ησπάτουλα
τουΤαμουτσέλη.ΤοπικήυπερηφάνειαγιατουςεπιφανείςΛούστα-Καλαμάρα
24
Φλω
ρινα
νθοί
- Δογούλη. «Αριστοτέλης», «Διεθνές», Οικονομικό Γυμνάσιο, Οικοκυρική
Σχολή.ΑγάπηκαιΑυγουστίνοςΚαντιώτης,ήθη,έθιμα,χοροίκαιΟρθοδοξία.
Νέος δρόμος, Αρρένων-Θηλέων, διαχρονικά εφηβικά φλερτ εκατέρωθεν
του τείχους, γήπεδο και γυμναστικές επιδείξεις. Παζάρι Τετάρτης!Φωνές,
χρώματακαιαρώματα.Τσούσκεςκαιλάχανα,μήλακαιπατάτες.
ΆρωμαπιπεριάςψημένηςτοΦθινόπωρο,κεμπάπιακαισπλήνατηςχήρας
γιατουςπαλιότερους,κουτούκιαμετσίπουραγιαόλους.Χοιρινόμελάχανο,
γίγαντεςΠρεσπών,φασόλιαταβάμεμπόλικομπούκοβοκαικόκκινοκρασί,
πρασόπιτα και μακάλο! Φωτιές τα Χριστούγεννα, τσίκνα και μυρωδιά
καμένου!«Νύχτασπαρμένηθαύματα,νύχτασπαρμένημάγια».Ίσωςεμάς
περιέγραφεοΣολωμός.Παρελάσειςκαιοικογενειακέςεκδρομέςστοβουνό!
Πρωινό ποντς για το κρύο, βεγγέρες κι επισκέψεις, χορός μπουνταλάδων
και χάσκα τις Απόκριες, χάλκινα και μουσικήΒαλκάνη!ΠλατείαΟμονοίας,
βόλτακαινυφοπάζαρο,τοπάρκομεταπεριστέρια,κανόνιακαιφωτογράφοι!
Συνάντηση επιταφίων το Πάσχα με κατάνυξη και μυσταγωγία. Τα κέρινα
καλαθάκιατουΤσούκακαιτακαινούριαρούχακαιπαπούτσιαβρέξει-χιονίσει.
ΤοκαλοκαίριόμωςμιαδεύτερηΦλώριναπροβάλλει.Αυτήτωναποδήμων.
Γέλια, φωνές και αγκαλιές σε ένα σμίξιμο ζεστό, ανθρώπινο αλλά γνήσια
φλωρινιώτικο!ΣιροπιαστάγλυκάκουταλιούτουΒεϊκουκαι κρέμΡουαγιάλ
τουΤερπίνα.
Ζεστές ημέρες - κρύες νύχτες. Βοριάς που θερίζει κατερχόμενος απ’τη
Βίγλα με τις μαγικές λευκές πίστες τον χειμώνα και το Ελβετικό πράσινο
το καλοκαίρι. Αντικρύζεις τηΦλώρινα κατεβαίνοντας σαν από ελικόπτερο
στονπυθμένααρχαίαςλίμνης, ζωγραφιάπολύχρωμητηνΆνοιξηκαιτοπίο
στηνομίχλητοΧειμώνα.ΣκηνικόΑγγελόπουλουστοποτάμικαισύγχρονη
ραστώνηστακαφέτου.
Άνθρωποιντόμπροικαικαθαροί.Χοντρόλάμδακαιδωρικό,φωνάζειΕλλάδα
-Μακεδονίασεέναντόποακριτικόόπουμνημείακαιμνήμεςμαρτυρούντην
ιστορία,αρχαία,ΒυζάντιοκαιΤουρκοκρατία.
Βαλκανικόςαχταρμάςμεγοητείαιδιαίτερη.Τύχηήατυχίαναζεικανείςστη
25
Φλωρινανθοί
βορειοδυτικήπινέζατουχάρτη,σ’ένατριεθνέςκαχύποπτομακριάαπότη
θάλασσααλλάκαιτιςεξελίξεις.
Εικόνες και θύμησες σε μια πόλη που αργοσβήνει. Εδώ αράζεις και
αναπαύεσαι.Αναπολείςκαινοσταλγείςτοπαρελθόνναι,ελπίζονταςόμωςσε
έναπολύδιαφορετικόμέλλον.
26
Φλω
ρινα
νθοί
ΣΟΥΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΡΙΣ
Το δέντρο του μαέστρουΑπό βλαστάρι ονειρευόμουν να φτιάξω μεγάλα, γερά κλαδιά. Σαν των
προγόνωνμουπουστέκουνπαντούσεαυτήντηνπόλη.Ήθελαπάνωμου
να σκαρφαλώνουν τα παιδιά, να χτίζουν τις φωλιές τους τα πουλιά. Να
ευωδιάζω και να κόβουν ταάνθημουοι περαστικοί. Εμείς οιφλαμουριές
είμαστε περήφανα και ρομαντικά δέντρα. Η μοίρα όμως μου επιφύλασσε
ρόλο σκληρό και άχαρο. Από τότε που η πόλη μου τελεί υπό γερμανική
κατοχή,έγιναόργανοσταχέριατωνεκτελεστών.
Σήμερα κρεμάνε τον μαέστρο. Τον αγαπώ. Μου χαρίζει νότες κάθε
απόγευμααπότονΑριστοτέλη.Μεκοιτάγιατελευταίαφορά.Τουρίχνωένα
άνθοςμπροστάσταπόδιατου.Τοκοιτάκαιδακρύζει.Θεέμου,πωςθαήθελα
νατρέξω.Μαείμαιριζωμένη,ακίνητηεδώ.Περνάντηνθηλιάστονλαιμό
του.Κλαίει και ταάσπρα τουμαλλιάανεμίζουν.Τοσκοινί αυτόπληγώνει
τηνσάρκαμουκάθεφοράκαιπιοβαθιά.Φοράτο ίδιομπεζκοστούμι.Τα
μέλητουσυσπώνταισαναδιευθύνειάθελάτουμιαμακάβριαορχήστρα.Το
νιώθωναμετραντάζεικαιδεναντέχω.Θέλωνασπάσωταμέλημου.Τώρα
ησύχασε.Αντίοαγαπημένε!
27
Φλωρινανθοί
ΚΕΤΣΙΔΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ
ΧρυσαλλίδαΗσκιάτηςμπροστάκιαυτήτηνακολουθεί.Μόλιςπρινλίγοάφησετην
στάσητουλεωφορείουαπότοΠανεπιστήμιοΔυτικήςΜακεδονίας.Παίρνει
τονδρόμογιατοσπίτι.Τονυχτερινόαεράκιψίθυροςαπαλόςανάμεσαστις
φυλλωσιές.Τακλαδιάτρίζουνσιγανά.Παντούχυμένημυρωδιάυγρήςγης.
Φθινοπωριάζει. Σκέφτεται. Στη φέξη του το φεγγάρι και το μισό σχεδόν
τόχουν καταπιεί σύννεφα λαίμαργα. Και βαριά. Το βρίσκει μυστηριακό
απόψε.Παίρνειβαθιάανάσα.
Όσοπροχωράταδέντραείναιπιοπυκνά,τασπίτιαπιοαραιά,οφωτισμός
ασθενικός.«Νομίζουμεπωςδιαλέγουμεεμείςταμενούστηζωήμας,αλλά
στην πραγματικότητα μάλλον δε διαλέγουμε τίποτα. Ίσως να είναι όλα
προαποφασισμένα κι εμείς, προσποιούμαστε πως κάνουμε επιλογές. Και
μετάσουλένεελεύθερηβούληση!Ηελεύθερηβούλησηενδέχεταιναείναι
αυταπάτη;Αναληθεύειαυτότότεηζωήμαςείναιπολύσκοτεινή.Ναι!Ίσως
πιοσκοτεινήκαιαπότηνσκιάμου...»
Τοκορίτσιπερπατάμεαπρόθυμαβήματα.Παραμιλάκαισκέφτεται.Πουμας
φτάσανε!Ναψάχνουμεστοναέραγιαμιαδουλειά.Όλαστοναέρατατίναξαν.
Ποιοι;Ποιοιδιάολοιαποφασίζουνγιαμας;Πόσοανόητουςνόμουςκατεβάζουν;
Και τι αποφάσεις παίρνουν θε μου! Μα πόσο παράφρονες μπορεί να είναι;
Μήπωςβρίσκομαισεκρίσηαπελπισίας;Γελιέμαι;Ονειρεύομαι;Ζω;Γιαδεζω;
-Χρύσα...!Ακούγεταιπερίεργααντρικήφωνή.Ξέπνοηθαρρείς.
Ανδεζωθατοξέρω;Σίγουραθατοξέρουνοιάλλοιπουθαζουν.Όμωςαν
ζω,τότείσωςφταίνεταγονίδιαπουκουβαλώ.Πέσανεπολλάόσοναφοράτη
σκέψη.Βγήκεπυκνήμάζα.Βασανιστική.Ευτυχώςμεσώζειηέρευναπάνω
στην«πολιτιστικήανθρωπολογία»πουμεκάνειν’αντέχωταπραγματικάπου
συναντώ.Τώραόμωςνομίζωπωςείναιαργά...»τοκορίτσιψάχνειστονσάκο
ανοίγειτοκινητό,βλέπειτηνώραέντεκακαιπενήνταέξι«…γιαναεπιλέξω
μιανάλληζωή.Όσοπαράξενηκαιπαρανοϊκήκιανείναιηζωήμουεδώ,αυτή
28
Φλω
ρινα
νθοί
μουέχειπροδιαγράψειοφορέαςγονιδίωνπουλέγεταιΧρύσα.»
-Χρύσα...!ακούγεταιπάλιηφωνή.
ΗΧρύσαστρέφειτοκεφάλι.
-Μπαμπάεσύ;Τιθέλειςπάλι;Δεσούπαπωςδενφοβάμαιναπάωμόνη
στοσπίτι…
-Είναιεδώσκοτεινάπαιδίμουκαιερημικάκαι...
- Μπαμπά, σου τόπα χίλιες φορές.... Δεν είμαι ακόμα το μικρό σου το
Χρυσουλάκι,πουέβαζετακοκαλάκιατηςσταμαλλιάσουκαιξεκαρδιζόταν...
- ...καιείναιπολύεπικίνδυναπαιδίμου.Ταπράγματαέχουναγριέψειμε
τηνκρίση.Πόσαγίνονταικάθετόσογύρωμας.Δενακούς;
-Μπαμπάδενπήρεςχαμπάριπόσομεγάλωσακαιμπορώναταβγάζωπέρα
μόνημου.Δενκατάλαβεςεπίτέλουςπωςτελείωσατοσχολείο;Κιέκανακαι
τιςσπουδέςμου;Καιτώραβολοδέρνομαιγιαμιαδουλειά;Περπατάπέντε-έξι
σιωπηλάβήματα.
Όμως μπαμπά σε πήρα με τις φωνές. Είμαι χαμένη στις σκέψεις μου
βλέπεις.Τζίφοςκαισήμερα!Δυοσυνεντεύξεις,τόσηετοιμασία,τόσεςελπίδες,
όνειρα...σκατά!Όλαστοδιάολο!Σετούτητηχώραμετέτοιουςπολιτικούς
καιτέτοιουςπολίτες…όλαρημαδιό!Κιάντεεσύκοπελιά,ναψάχνειςμέσα
σταρημαδιάγιακαμιάδουλειά.Βέβαιαθαμουπεις,μήπωςκιεσύπολίτης
δενείσαι;Χμ.Σσετ!
ΗΧρύσαξεπέρασετατριάντα.Μέχριτώρασπούδαζε.Μάζεψεδυοπτυχία,
έναμεταπτυχιακό,τρειςξένεςγλώσσεςπροχωράτοδιδακτορικόκαιτέλος
πάντων μάζεψε πολλές γνώσεις και σε άλλα πεδία, πρωτεύσεις, άλλες
κορνιζωμένες, άλλες σε συρτάρια παραχωμένες και άλλες, αναμνηστικές
φωτογραφίες τελετών για την ικανοποίηση και τηνπερηφάνια γονιών και
συγγενών.
-Καιτώρατικάνουμεμπαμπά;
Σιωπηλόςομπαμπάς.Περπατάνευρικάμετησκιάτηςναπαιχνιδίζειγύρω
τους.
-Βέβαια.Σταδύσκολαδεμιλάς.Καιτώρατικάνουμεπουπάωνασκάσω;
29
Φλωρινανθοί
Που πάω στη μια συνέντευξη και μου λένε... γιατί έχεις πολλά πτυχία;
Είναι ασύμφορα στην αμοιβή. Εμείς και με χωρίς αυτά μπορούμε να σε
προσλάβουμε, αλλά με όρους δικούς μας. «Νόμιμους. Σύμφωνα με τα
εργασιακά»ΚαιμετάαρχίζουνναμουκατεβάζουνόλεςτιςπληγέςτωνΦαραώ
καιπόσοδύσκολαπερνούνοιΦαραώμας.Αλλάγιαταεργατικάθανατικά
τωνδούλωντωνΦαραώκουβέντα.Τοτιεργατικόθανατικόμεπεριμένει,δεν
τοφαντάζεσαι!Βρεάιντεαπόκει,Μεσαιωνασάκηδες!Τουςβρόντηξα.
-ΈτσιείναιΧρυσαλλίδαμου.ΜικρήμουΧρυσαλλίδα.Όλααυτάταξέρω...
- Πως με είπες; Χρυσαλλίδα; Χρόνια είχα να το ακούσω αυτό. Από
τότε που... (τα φρύδια της κοντεύουν να ενωθούν) που αγαπούσα να
ξεμοναχιάζομαι και να παίζω ώρες με τις κούκλες. Ωραία τότε. Τώρα τι
γίνεται;Πάωστηνάλλησυνέντευξη.Εκείοιάνθρωποιδενπαίζονται!Οιόροι
φωτογραφικοί.Τικάνεινιάου-νιάουανεβασμένοστακεραμίδια;Τογατί.Λέω
στασίγουρα.Α!Μπα!Τιτρελάμαςλες;Χμ!«Σσετ!»λέωκαιφεύγω.
Η Χρύσα χαλαρώνει τα βήματα και σταματά στη σιδερένια ξώπορτα.
Ακουμπάμεόλοτοβάροςπάνωτης.Ηκούρασήτηςδενκρύβεται.Τοσπίτι
στοβάθοςπαλιό,διώροφο,κατασκότεινο.
-Καιημαμάεξαφανισμένη.Σχεδόνεγκαταστημένηστοχωριό.Πάει,λέει,
ναβάλειλαχανόκηπο.Κιεγώέχωαφόρητεςμοναξιέςαπ’όλεςτιςπλευρές.
ΕίμαιηΧρύσαηαπογοητευμένη.Καιτώραάκουμπαμπά.Θαπρέπειναμπω
εκείμέσα,ν’ανάψωόλαταφώταναδιώξωτασκοτάδιακαιναβγωμετις
αποσκευέςμουγιατοεξωτερικό.Δεγίνεταιαλλιώς.Καιδενείναικαθόλου
εύκολομπαμπά.
ΗΧρύσαανεβαίνειτρεχάτητασκαλιάγιατηνβεράντα.Τρεχάτηκαιησκιά
της,πουτσακίζεταιστιςάκρεςτωνσκαλοπατιώνσεκομμάτια.Σανακορντεόν.
Αισθάνεταιτοβλέμματουνατηνπαρακολουθεί.Γνωρίζεικαιτιςσκέψειςτου
γιατηνΧρύσατου,τηνΧρυσαλλίδα.Βάζειτοκλειδίστηνκλειδαριά.Ηφωνή
τουμέσαστοαυτίτης.Ασυναίσθηταπαραμερίζειταμαλλιάτηςπίσωαπό
αυτό.«Χρύσα,πουσανχρυσαλλίδαχώνεσαιστοκουκούλισουκαικλείνεσαι
μέσατου.Μόνοεκείμπορείςναβρειςδουλειάναδουλέψειςτομυαλόσου.
30
Φλω
ρινα
νθοί
Ναετοιμάσειςταμπαγκάζιασου,ναετοιμάσειςτηνζωήσου.Ναετοιμάσεις
τοφευγιόσου.»
Οι πρώτες πρωινέςώρες κρέμονται ξεθεωμένες στους λεπτοδείκτες του
χρόνου.ΗπόρταανοίγειαργάστηνεμφάνισητηςΧρύσας.Αργάκλείνειπίσω
της.Έχει δίπλα της τηνόρθιαβαλίτσα ίσαμε τηνμέση της.Μπρος της ο
δρόμος.Ερημιά.Βλέπειτοσκοτεινόμέλλοντηςνακομματιάζεταιμπροστά
τηςμεένανπερίεργοτρόποεδώκιεκεί.Έτσιξαφνικά.Μπορούσεναδιακρίνει
τώρατηνκρυστάλλινηδιαφάνειάτου.Σηκώνειταμάτιατηςστονουρανό.
Ο βραδινός συννεφιασμένος ουρανός τώρα έχει καθαρίσει. Ξενύχτισε το
φεγγάρινατηνπεριμένειγι’αυτέςτιςστιγμέςτης.
Τοότιθαμπορούσαναγνωρίζωτομέλλονκαιτοπεπρωμένο,ναταδίνω
ένα όνομα, να τα προσδιορίζω, μουφαινόταν μέχρι ψες αδύνατον. Αυτή
τηνστιγμήνιώθωσανναξανοίγεταιμπροστάμουηθέασηανυπολόγιστων
κόσμων.Ηπροοπτικήενόςατέλειωτουσύμπαντοςγεμάτουθαύματα.
Προσγειώνειταμάτιατηςεκείπουσανάγαλμαείχεαφήσειτοβράδυτον
μπαμπά.Τουφωνάζειμετρεμάμενηφωνή.Δυνατά.Νατηνακούσει:«Το
φευγιό μουστο εξωτερικό είναι προαποφασισμένο;Ή εγώ το αποφασίζω
μπαμπά;Όμωςθαπετάξωγιατοθαύμα.»Σιωπή.
Οδρόμοςπέρααπότηνεξώπορταέρημος.Στηνδεντροστοιχίαταφύλλα
σειούνται.Προσπαθούνκάτινατηςπουν;Φύλλαπεσμέναστηνάκρητου
δρόμουπαρασύρονταισαναπόκάποιαπνοή.Ομπαμπάςδεντηνπεριμένει..
Ούτετηνσκιάτουδενάφησε.Μόνομιαπαγωμάρα.Μαμήπωςκαιχθεςόσην
ώραπερπατούσανμαζί,φάνηκεκαθόλουησκιάτου;Ανατρίχιασε.Ηγνωστή
ανατριχίλαχρόνιατώρα.
Μια χρυσαλλίδα στον αέρα πετά. Είναι η χρυσαλλίδα «Χρύσα η
απογοητευμένη».Πετάσεμιααεροπορικήθέση,μιαςοικονομικήςπτήσηςγια
τηνΕυρώπη,τηνΑμερική,τηνΑσία...Γύρωτηςπετούνκαιάλλεςχρυσαλλίδες
στοναέρα.ΕίναιοιΧρυσαλλίδεςΕιρήνη,Άννα,Δανάη,Δήμος,Σώτος…Γέμισε
οαέραςαπόχρυσαλλίδες.Μαποιοςτιςβλέπει;Καιποιόςτιςακούει;
****
31
Φλωρινανθοί
Μια χρυσαλλίδα στον αέρα πετά. Είναι η χρυσαλλίδα «Χρύσα η
απογοητευμένη»Πετάσεμιααεροπορικήθέση,μιαςέκτακτηςπτήσηςαπό
την Ευρώπη για την Ελλάδα.ΗπροσγείωσηστηνΘεσσαλονίκη.Ημάσκα
κρύβειτομισότηςπρόσωπο.Περιμένειστηνουρά.Γιαθερμομέτρηση.Δίπλα
τηςηόρθιαβαλίτσαμέχριτηνμέσητης.
Που μας φτάσανε. Να πετάμε στον αέρα κυνηγημένοι από έναν ιό.
Τους ξέφυγεο ιόςαπότοεργαστήρι.Λένε!Κι εμείςόλοι τιφταίμε;Ποιοι
διάολοι αποφασίζουν για μας; Τι αποφάσεις παίρνουν θε μου.Όμως πάλι
καιτιαποφάσειςδενπαίρνουν;Καλύτεραναέμεναστασύννεφα.Γιατίμε
αναγκάζουνν’αλλάξωτηνζωήμουπάλι;Δενμπορώτώραναπροσποιηθώ
ότι αλλάζω εγώ την ζωή μου. Δεν είναι επιλογή μου. Δεν έχω ελεύθερη
βούλησητελικά...
Τελικάνομίζωότιούτεηπυκνήμάζατηςσκέψης,ούτεταγονίδια,ούτε
ηέρευναστην«πολιτιστικήανθρωπολογία»μεσώζει.Τοφευγιόμουστο
εξωτερικόήτανπροαποφασισμένο;Ήεγώτοαποφάσισαμαμά;Και τώρα
τηνεπιστροφήμου;Εγώτηναποφάσισα;Ή….
Καταπίνειαυτάκαιπολλάάλλα.Επίτέλους!Τελειώνειεδώηαγωνίατηςγια
τομαγικόεισιτήριοτηςεπιστροφήςαπότονμαγικόκόσμοτουπρωτόγνωρου
σύμπαντοςτηςΕυρώπης.Όλαταθαύματάτουτααφήνειπίσω.Μιαέγνοια
έχειμόνο.
Ημαμά.Πωςθα τηνβρω;Πωςθα είναι;Μεμάσκα;Μεαναπνευστήρα;
Θαμεαφήσουννατηνδω;Νατηναγκαλιάσω;Αυτήνέχωμόνηπολύτιμη
στην ζωήμου.Ηγλυκούλαμου.Έκανελαχανόκηποστοχωριό.Έκανεκαι
πολλή οικονομία. Για να με δει επιτυχημένη στην ζωή μου. Ευτυχισμένη.
Εξασφαλισμένη.Ποιοςμπορείνατοαλλάξειαυτό;Κανείςκαιμεκαμίαδύναμη.
Όμωςυπάρχειοιός.Τριγυρνάεφιαλτικάανάμεσάμας.Σήμεραείναιαυτός.
Χθεςήτανηκρίση.Μετρομάζουνταπαιδιάπουθαγεννηθούναπόαυτούς…
Βγαίνει έξω από το αεροδρόμιο. Την φυσά ο αέρας της Θεσσαλονίκης.
Κανέναςδεντηνπεριμένει.Ούτεομπαμπάς.Μπαίνειστοταξί.
ΓιατοΑΧΕΠΑπαρακαλώ.
32
Φλω
ρινα
νθοί
ΤΣΩΚΛΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
To χωριό μουΕνώόλοιοισυμμαθητέςμουτακαλοκαίριαπήγαινανστηθάλασσαεγώ,
ήθελαδενήθελα,πήγαιναστοβουνόμετουςγονείςμου.Βλέπετε,ημητέρα
μουκατάγεταιαπότοΣκλήθροΦλωρίνης.Εκεί,βρίσκεταιόληηοικογένειά
της.Έχειδύοαδέρφιακαιμίααδερφή,τονθείοΧρήστο,τονθείοΚώστακαι
τηνθείαΓαρυφαλλιά.ΠάνταμέναμεστουθείουΧρήστουτοσπίτι,γιατίαυτό
ήτανκαιτοπατρικό.ΔόξατωΘεώυπήρχανπολλάξαδέρφια.ΟθείοςΚώστας
είχεδύοαγόρια,ηθείαΓαρυφαλλιάείχεδύοκορίτσιακαιδύοαγόρια,οθείος
Χρήστοςείχεδύοαγόριακαι ένακορίτσι.ΣτηνΑθήναόπου ζούσαμε,δεν
είχαμεκαθόλουσυγγενείς.Κατάέναντρόποήτανωραίαναβρισκόμαστεόλα
ταξαδέρφιαμαζίκαινακάνουμεζαβολιές.ΤοπιοωραίοστοΣκλήθρο,ήταν
ηγιορτήτηςπατάτας,πουγινότανκάθεχρόνο,τονΙούλιο.
ΤοΣκλήθροήτανκαιείναιονομαστόγιατηνπατάτατου.Είναιηπιονόστιμη
πατάτα που έχεις φάει ποτέ. Δεν χόρταινες. Πατάτες τηγανιτές, πατάτες
βραστές,πατάτεςκοκκινάτες,όπωςέλεγεκαιοπατέραςμου.Ότανγυρίζαμε
στηνΑθήνα,μαςδίνανκαιδύοτσουβάλια.Ηγιορτήκρατούσετρειςημέρες.
Την πρώτη ημέρα γινόντουσαν διάφορα αθλήματα.Ένα που θυμάμαι πιο
πολύκαιγελάω,ήταντο«ποιοςγάιδαροςήγαϊδούραθατρέξειπιογρήγορα
ναβγειπρώτος».Μαζευόμασταν,λοιπόν,όλοτοχωριό,ναδούμετομεγάλο
θέαμα.ΟξάδερφόςμουοΝικολήςπήγεμετονγάιδαροτου,όλοιοιάλλοι
είχαν γαϊδούρες. Λοιπόν, καταλαβαίνετε, τι έγινε ο γάιδαρος του Νικολή.
Κυνηγούσε τις γαϊδούρες. Το θέαμα σπαρταριστό και, τελικά, κέρδισε.
Επίσης,πηγαίνανεκαιστηνΑγίαΠαρασκευή,πουήτανεπάνωστοβουνό.Το
Σκλήθροείναιστημέσηκαιγύρω-γύρωείναιόλοβουνά.Οήλιοςανατέλλει
στιςδέκαηώρατοπρωί.
Οιτρειςγοργόνεςτηςγειτονιάς,όπωςτηςέλεγεομπαμπάς,ημαμάμου,
ηαδερφήτηςηΓαρυφαλλιάκαιηνύφητηςηΜαρίαπιάστηκαναγκαζένα
ανέβουνστοβουνόναπροσκυνήσουνστηνΑγίαΠαρασκευή.Ότανγύρισαν
33
Φλωρινανθοί
σπίτι άρχισαν να καθαρίζουν πατάτες. Πολλές πατάτες. Το έθιμο ήτανε η
κάθε γυναίκα να μαγειρέψει ένα φαΐ με κύριο συστατικό την πατάτα και
μετάφέρνανεταπιάτακαιταβάζανέξωαπότοσχολείοσετραπεζάκιαγια
ναφάνεόλοιόσοιήρθανστηγιορτή.Ηφαντασίατουςξεπερνούσεκαιτους
καλύτερουςμάγειρες.Τοκαλύτεροπιάτο,ασφαλώς,έπαιρνεκαιέναβραβείο.
Έτσι,οιδύοαδερφούλεςκαιηνύφητουςμαζευτήκανεναφτιάξουντηνδική
τουςδημιουργία.Εκείνοντονμήναερχόντουσανκαιπολλοίξενιτεμένοι.Έτσι
πολλέςφορέςσυναντιόμαστανμεανθρώπουςπουγνώριζααπότονΚαναδά,
όπουεγώκατοικούσα,ότανμεγάλωσα.
Μίαχρονιά,οξάδερφόςμουοΝικόληςήτανκαιπρόεδροςτουχωριού.Αυτή
ηχρονιάθαμουμείνειαξέχαστη,γιατίήτανκαιητελευταίαπουήμουνεκεί
μετουςγονείςμου.Ημητέραμου,επέμενεότιήθελεναδειτααδέρφιατης
γιατελευταίαφορά,γιατίκόντευανταογδόντα.Ομπαμπάςέλεγεθαπεθάνει
στονδρόμο,ημαμάέκλαιγεκαιεγώδενήξερατινακάνω.Τελικά,ομπαμπάς
πείστηκε.ΠήραμετοτρένοαπότηνΑθήνακαιβρεθήκαμεστοχωριό,για
τηγιορτήτηςπατάτας.Ομπαμπάςσιγά-σιγάσυνήθισετηναπλήζωήτου
χωριού.ΣηκωνότανπρωίπρωίμετονθείοΧρήστο,καθόντουσανστηναυλή
καιπίναντοουζάκιτουςμεελίτσες,ντοματίτσεςκαιό,τιάλλοέβγαζεοθείος
απότονκήπο.Αργότερα,κάνανεμίαβόλτακαισυνάντησαντονγαμπρό,τον
θείοΠεντίκη.Όλοιτονφώναζανμετοεπίθετοτουκαιέτσιήτανδύσκολο
για εμένα να κρατήσω το μικρό του όνομα.Ο θείος, πάντα καθόταν έξω
απόένακαφενείοκοντάστοσπίτιτου,μετοέναπόδιπάνωστοάλλοκαι
τοτσιπουράκιτουστοχέρι,σανναμαςέλεγε«’γειασας».Έτσικαιοιτρεις
μαζί συνέχισαν να πίνουν.Με πρόεδρο ανιψιό όλοι καθόμασταν μπροστά
μπροστά.Τατραπέζια,τοέναδίπλαστοάλλο,ταποτάδενσταματούσαν,
τα φαγητά δεν έπαυαν να πηγαινοέρχονται. Το απόγευμα αρχινούσε με
παραδοσιακούςχορούς.Χορευτικοίόμιλοιμεωραίεςενδυμασίες.Μετάείχαν
ζωντανή ορχήστρα και σηκώνονταν όλοι να χορέψουν. Όλα γινόντουσαν
στηναυλήτουσχολείου.Έτσιείχαμεαρκετόχώρογιαχορό,γιατραπέζια
καιγιαφαγητά.
34
Φλω
ρινα
νθοί
Καιήρθεητρίτηκαιτελευταίαημέρα.Όλοιετοιμαστήκαμε.Οιγυναίκες
φύγανεπρώτεςγιαναπάνεταφαγητά.Μόλιςφύγανε,μαύρισεοουρανός.
Τα σύννεφα κατέβηκαν τόσο χαμηλά που δεν έβλεπες ίσαμε τα βουνά.
Όλοιστενοχωρηθήκαμε,γιατίθαχαλούσεόληηετοιμασίατηςτελευταίας
βραδιάς,πουήτανεκαιηπιοσπουδαία.Τότε,οθείοςΧρήστοςβγήκεέξω.
Κοίταξεδεξιά,κοίταξεαριστερά,κοίταξεπάνω,κοίταξεκάτω«σεπερίπου
είκοσι λεπτά θα καθαρίσουν όλα και θα βγει ο ήλιος», είπε με σιγουριά.
Κανείς δεν τον πίστεψε και όλοι φύγαν μέσα στη βροχή. Εγώ όμως, για
κάποιονλόγο,είχαπολλήεμπιστοσύνησταλόγιατου.Απόπαλιά,ό,τιέλεγε
γινόταν.Έτσιέμειναμαζίτου,εγώκαιοθείοςΧρήστος.Πράγματι,σεείκοσι
λεπτάακριβώςβγήκεοήλιοςκαιξεκινήσαμεπάλιγιατοσχολείο.Ταείχαν
μαζέψειόλακαιτώραταξανάέβγαζανέξω.Στρώνανετραπέζιακαιβάζανε
φαγητά.Βοηθήσαμεκιεμείς,μετιςκαρέκλες.Ότανόλαήτανέτοιμα,άρχισε
τογλέντι.Απότηνπόρτατουσχολείου, είδαμεναμπαίνουνταάλογαμε
κάραστολισμένακαιφορτωμέναμεσακούλεςγεμάταπατάτες.Όλοιτρέξανε
ναπάρουνεαπόμίασακούλα.Πήγακαιεγώ.Σήμερα,ησακούλααυτή,έχει
ξεχωριστήθέσημέσαστηνκαρδιάμου.
Μετά άρχισαν οι παραδοσιακοί χοροί. Τόσα χρώματα δεν είχα ξαναδεί.
Τέτοιαλεβεντιά,ότανχόρευανταποντιακά,μεέκανανναανατριχιάσω.Όταν
τελειώσανε,όλοισηκωθήκαμεκαιχειροκροτήσαμε.Μετάπήραμεταπιάτα
μαςκαιπήγαμεναταγεμίσουμεμεόλεςαυτέςτιςλιχουδιές.Ταξαδέρφια,
τώραπιαείχανκαιπαιδιά.Ήταναρκετάμεγάλακαιόλοιμαζίσηκωθήκαμε
ναχορέψουμε.ΗμόνηπουδεχόρεψεήτανηθείαΓαρυφαλλιά,γιατίείχε
χάσειπρόσφατατονμικρότηςγιοαπόατύχημα.Έτσιδενείχαμεόλητην
οικογένεια,όπωςπριν.Οιηλικιωμένοιδενσηκωθήκανεναχορέψουν.Λάθος.
ΗμάναμουκαιηθείαμουηΜαρίασηκωθήκανε.Τοβάζουναυτέςκάτω;Τι
εβδομήνταχρονώντιογδόντα,ταπόδιατουςκρατούσανγερά.Μουαρέσει
οχορόςπάραπολύκαιδενάφησακαιεγώούτεέναχώροναχαθεί,γιατίείχα
μάθειόλους τους τοπικούςχορούςαπόμικρή.Ομπαμπάςκαθισμένος,με
κοιτούσεκαιχαμογελούσεμεκαμάρι.Ότανπήγανακαθίσω,μουλέει«καλά
35
Φλωρινανθοί
πούέμαθεςναχορεύειςτόσοωραίαταποντιακά,«μπράβοΑλέξη»,έτσιμε
φώναζεομπαμπάς,Αλέξη.Σήμερα,ηοικογένειατωνΜαναβήδωναυξήθηκε,
μεπαιδιά,εγγόνιακαιδισέγγονα.Ωστόσο,απόεκείνητηνγενιά,μόνονηθεία
Γαρυφαλλιάέμεινε.ΚαιηθείαΜαρία,ηγυναίκατουθείουΧρήστου.Κιαυτή
σεβαθιάγεράματα.Αναρωτιέμαι,ενίοτε,ανθυμούνταιταπαλιά.
Μπαμπά,μαμά,ανμεακούτε,απόεκείπουβρίσκεστε,σαςζητώσυγγνώμη
γιαόλητηφασαρίαπουέκανα,γιατίδενήθελαναπηγαίνωστοχωριό,καθώς
δενείχετουαλέτες,όπωςτιςήθελακαιάλλαπολλά.ΈκανατηνΑθηναία,δεν
ήξερατι έχανα.Θυμάμαι,πουέβαζατονμπαμπάνατρέχει τηντελευταία
στιγμήσταμαγαζιά,μήπωςκαιβρειτοκάθεπαντελόνιπουμπορείναμου
άρεσε,μήπωςκαιμεδελεάσει,αςπούμε,μεαυτό.Κιανδενέβρισκεαυτό
πουήθελα, τότε έβαζετημάναμουναμουκονταίνει ταφουστάνια,όσο
ήθελα,όσο επίτασσεδηλαδήηαθηναϊκήμόδα.Εξάλλου,δεν ένοιαζαν τα
κουτσομπολιά,αςέλεγανότιήθελαν.Τοδίχωςάλλο,κουβαλούσασυνήθως
καιμιαέξτραβαλίτσα,γεμάτηχαρτίυγείας.
Αχ, να ξανά ζούσαεκείναταχρόνια.Μεόλατα ξαδέρφιαμαζί,με τα
διάφορα παιχνίδια που σχεδιάζαμε μόνοι μας, όπως για παράδειγμα,
να ανεβούμε το βουνό ως επάνω στη «μαύρη πέτρα» και να κυνηγάμε
τα ζώα για να παίξουμε. Να βγαίνει γιαγιά με τα ζεστά κουλουράκια της
καιοπαππούςναμαςκόβει τααγγουράκιααπότονμπαξέτου.Εμείς,να
σκαρφαλώνουμεσταδέντρα,ακόμηκαινακοιτάζουμεταφίδιααπόψηλά.
Τίποταδενφοβόμασταν.Τααγόρια,κάθεΚυριακήνακάθονταιστηγέφυρα
και να περιμένουν να περάσουν τα κορίτσια για να τα πειράξουν. Πόσες
φορέςμεκάνανμούσκεμα,πόσεςφορέςμουπέταξανσταμαλλιάκάτιπου
δενξεκολλούσεμετίποτακαιαναγκαζότανημαμάναμουκόβειταμαλλιά
μουκαιεγώΤΣΥΡΙΖΑ,«δενξανάέρχομαιστοΣκλήθρο,μάνα»,έλεγα.Και
όμως.Τώρα,θα΄διναταπάντα,ναήμουνστηφετινήγιορτήτηςπατάτας.
36
Φλω
ρινα
νθοί
ΛΙΘΟΞΟΪΔΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ
Σπαστά μαρτυριακάΕίμαι ένα σπίτι, ένα όρθιο ερείπιο. Τα πατώματά μου, αντέχουν ακόμα
τα βήματα των ανθρώπων.Οι τοίχοι, συντηρημένοι πια, δεν έχουν χάσει
τοαποτύπωματηςμαρτυρίας.ΑπόΡωμαίους,Οθωμανούς,Βούλγαρουςκαι
Μακεδόνες.ΚαιλίγοΓερμανούς,μέχρικαιΓάλλους.Τααστικάδράματαπου
παίχτηκανπίσωαπότιςόψειςτωνπαραπετασμάτων.Σκαμμέναυπόγεια,με
φυτεμέναπιθάρια.Βιασμέναπιθάριααπότουςκατακτητές.Καικάθετόσο
επικλήσεις.Ναδίδουνοιθεοίέρωτακαιπροστασία.
Οξύμωρο σχήμα«Οκαφέςσαςναγλυκόςγλυκόςσαςκιεσάς;».«Σκέτος»τουείπε.Δίχωςνα
συνοδεύσειτηνεπεξήγησημεπαρομοίωση.Ηπαρουσίατηςστοκαφενείο,
ανάμεσα σε τόσους άντρες, ήταν βέβαια, από μόνη της, ένα οξύμωρο
σχήμα.Τηνπλησίασεμετονδίσκο,μεκινήσειςαργές,τοβλέμματουήταν
καρφωμένοστονκαφέ.Ότανύστερατονάφησεμπροστάτης, είχεχάσει
τολάγνοχαμόγελότου,εντελώςσερβιτορικά«δύοευρώ»τηςείπε,όσοκι
αν προτιμούσε να της πει «κερασμένο».Οι υπόλοιποι θαμώνες συνέχιζαν
να χάσκουν προς το μέρος μας, «το παίζει δύσκολη», συμφωνούσαν,
αφήνονταςτατσιγάρατουςστοσταχτοδοχείοκαιφυσώνταςτονκαπνό,σαν
ναδιώχνουναπόμέσατουςτιςαμαρτίεςτους.Οκαφετζής,μεσήκωσεαπότο
τραπέζι,υπάκουσεστο«κράτησεταρέστα»καιμεβύθισεστηντσέπητου.
Καλύτερα.Κυριολεκτικά,καλύτερα.Απότοσκοτάδικαιτοκουδούνισματων
άλλωνοβολών,δενέβλεπακαιδενάκουγαάλλεςκυριολεκτικέςμεταφορές
καιπαρομοιώσεις.
37
Φλωρινανθοί
ΠΙΤΟΣΚΑ ΛΙΛΙΑΝ
Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού-Αγάπημουήρθες
Άργησεςπολύαλλάδενπειράζει.
Εγώ,εδώείμαι.Σεπερίμενα.
Έναφιλί,μόνοέναφιλί,απαλό,μηνσετρομάξω.
Τραγουδάωμέσαμουήαπ’έξωμου,δενξέρω.
Κάθισε λίγο, να τελειώσω το μαγείρεμα, φτιάχνω το αγαπημένο σου:
μακαρόνιαμεκιμά.Στονκιμάγιαπρώτηφοράέβαλακανέλα,μήπωςσου
αρέσειπερισσότερο.
Με φτιάχνει να ψάχνω την τελειότητα των γεύσεων στη δική σου
πραγματικότητα.
Πάρεμεαγκαλιά.Σεφιλώ,επιτέλουςφιλώαυτάταχείλη,πόσομουέλειψαν,
αλλάνα,είσαιεδώ,ξέρωμεαγαπάςκαιφοβήθηκεςγιαμέναμεαυτόντον
εγκλεισμό,τηνκαραντίνακαιθέλειςναείσαικοντάμου,δίπλαμου.Ναζήσω
ό,τιδενέζησα,νααγγίξωό,τιδενάγγιξα,νανιώσωό,τιλαχτάρησα.
Έλα,σουετοίμασατομπάνιοσου,έβγαλατιςπετσέτεςπολυτελείαςγια
νασκουπιστείς.Πρώτηφοράήρθεςστοσπίτιμουκαιδενξέρωπώςνασε
περιποιηθώ.
Εσύ και εγώ, σε ένα κλειστό χώρο, χωρίς να φοβόμαστε, χωρίς να
κρυβόμαστε,νααφεθώστιςαισθήσειςμου.
Κρασί,τικρασί,κόκκινοήάσπρο,τακαλάκρυστάλλιναποτήριαέβγαλα.
Α,μηνξεχάσωτακεριά,τόσακεριάμεάρωμαβανίλιαςκαιεγώταέχωνα
κάθονταιάπραγα,έφτασεηώρατους.Όλαθαταανάψω,ναβλέπωτιςσκιές
μαςστουςτοίχουςνατρεμοπαίζουνκαιναευωδιάζουνόλοτονχώρο.Να
βλέπουμετηλάμψητουφεγγαριούαπότοπαράθυρο.
Καιμεμίαμυστικήσυνεύρεση,ναβυθιστώστηνψυχήσου,ναβρεθώστο
θρόνοπουέχειςστηνκαρδιάσουκαινακαθίσω,εγώεκεί,γιαπάντα.
Ναδωσταμάτιασουκαιστοχαμόγελόσουτηναποδοχή.
Σταλευκάσεντόνιανααποκτήσω,ό,τιδεναπόκτησα.
38
Φλω
ρινα
νθοί
Χτυπάειένακαμπανάκιδυνατάκαιακούγεταιμίαφωνή:
-Κλείνουνταφώτα,όλοιοιτρόφιμοιναβρίσκονταιστακρεβάτιατους.
Θαπεράσειοελεγκτήςνυκτός…
Παντούσκοτάδι.
Κόλαση σε ημερήσια διάταξηΠερπατούσε σκυφτός και έσερνε το δεξί του πόδι. Μόρφαζε από τον
πόνο αλλάσυνέχιζε να τριγυρνάει σε αυτή την μικρή πόλη. Είχε εμμονή,
τον χειμώνα να περπατάει στα πεζοδρόμια που τα έβλεπε ο ήλιος και το
καλοκαίρισεαυτάπουείχανπυκνήσκιά.Τονέβλεπεςναδιασχίζειαπότομα
τουςδρόμουςκαι νακάθεται κάτωαπό τιςφλαμουριές, ναανασαίνει την
ευωδίατους.Τοόνομάτουτοείχεξεχάσεικαιοίδιος,γιατίόλοιτονφώναζαν
«οήρωας».Ναιήρωαςμεναλλάτόσοφτωχός,μετοζόριεπιβίωνεαπόμια
μικρήσύνταξηγιατοντραυματισμότουστονπόλεμοτηςΚορέας.Εκτόςαπό
τησύνταξη,τουέχουνμείνεικαιοιεφιάλτες.
Κάθεβράδυταίδιαόνειρα,ταίδια...ταίδια...παιδιάσφαγμένα,γυναίκες
βιασμένες,χωριάολόκληρανακαίγονται,συμπολεμιστέςακρωτηριασμένοι...
Αυτός ο σοβαρός τραυματισμός του, που τον σουβλίζει κάθε μέρα, κάθε
λεπτό και δεν τον αφήνει να ανασάνει, όμως τον έσωσε κιόλας από την
πλήρηαφάνισήτου.Τοχαμένοτουπόδιτονέφερεξανάπίσωστηνπόλητου
τηΦλώρινα,στοπατρικότουσπίτι.
Εκείκάθεμέραβλέπειτηνπρώτητουαγάπηναζειμεένανάλλον,στο
απέναντιμπαλκόνι και καταφέρνει και της ξεκλέβειματιές.Πρινφύγει για
τονπόλεμοαντάλλαξανόρκουςπουκανείςδενκράτησε.Δενθέλησεέτσι
κουσουρλήςνατηςδεσμεύσειτηζωήκαισυνεχίζειμόνονατηνκοιτάζει.
Καμιάφοράμεκάναφίλοπάεισεέναμαγαζίμεπεταλουδίτσεςτηςνύχτας
στηνείσοδοτηςπόληςκαιεκείμπουχτίζειέρωτακαινιώθειολόκληροςσα
να μη του λείπει τίποτα. Και όταν γυρνάει χορτασμένος αναρωτιέται αν
μπορούσεναγυρίσειτοχρόνοπίσωκαιναείχεαποφασίσειναμηνπάεισε
εκείνητηνκόλαση,γιατίτελικάκόλασηέχειγίνειηζωήτου.
39
Φλωρινανθοί
ΒΑΓΔΑΚΛΗ ΣΟΦΙΑ
Βαρύς ΦλωρινιώτηςΟ φόβος κι ο τρόμος των ζωντανών. Αυτό ήταν ο παππούς. Βαρύς
Φλωρινιώτης.Βαρύςσαντουςχειμώνεςτηςπόλης.Δύσκολος.Σεπάγωνεμε
έναβλέμμα.Αέραςαπ’τηΒίγλα.Μερίζες,ωστόσο,απότηνάλληΠόλη.«Από
τηνΠρίγκηπο»,διευκρίνιζεο ίδιοςμετηνμπάσαφωνήτου,τις ελάχιστες
φορές που μιλούσε για τον εαυτό του. Έδενε όμως καλύτερα με τη νέα
του πατρίδα. Ομιχλώδης και απρόβλεπτος στις διαθέσεις. Σταράτος και
τσεκουράτοςσταλόγια.Δίκαιος,χωρίςναχαρίζεταισεκανέναν,στιςπράξεις.
Φλώρινακυλούσεστιςφλέβεςτου.Χωρίςαμφιβολία.
Ψηλόλιγνος,γαλανομάτηςμεγκρίζοπυκνόμαλλί.Πάντοτεκαλοντυμένος.
Κοστούμιστιςεξόδους.Πιζάμεςκαιρόμπακαρόστοσπίτι.Μιλούσεγαλλικά.
Κυρίωςμετηναδερφήτου,ότανερχόταναπότηνΑθήνατακαλοκαίρια.Αυτή
τονπείραζεάφοβα:«ΒαρύςΦλωρινιώτηςέχειςγίνειπιααδερφέ,έναμ’αυτόν
τοντόπο»αφήνονταςνααιωρείταικάτισανμομφή,πουόμωςηχούσεσαν
τίτλοςτιμήςστααυτάκιαμου.«ΒαρύςΦλωρινιώτης»,επαναλάμβαναμεδέος.
Εκείνοςάλλαζεθέμααπαντώνταςτηςκάτισταγαλλικά.Ταεπέλεγεσπάνιακαι
σκόπιμα.Δενκαταλαβαίναμε.Διέταζεπάντασταελληνικά.Καταλαβαίναμε.
Έβριζετακτικάστατουρκικά.Μαντεύαμε.
Πολλάπολλάδενείχεμετουςγείτονες.Τατυπικάμονολεκτικά.Καλημέρα,
καλησπέρα. Τις ελάχιστεςφορές που τύχαινε να διανθίσει τον χαιρετισμό
τουμεχαμόγελοήμεκανένα«τικάνετεστοσπίτιόλακαλά»έπεφτανβροχή
οιπρογνώσεις:«ΣτιςκαλέςτουοΑρίσταρχος.Ελαφρύχειμώναθαέχουμε
φέτος»ή«Σίγουραοφούρνος τουΜιχάληθαγκρεμίσει». Γιος και νύφη,
οι γονείς μου, τον σέβονταν και δεν του έφερναν αντιρρήσεις. Η γιαγιά,
άγιος άνθρωπος, τον λάτρευε παρά τις παραξενιές του.Η αδερφήμου κι
εγώ απολαμβάναμε ένα ιδιαίτερο καθεστώς ευνοϊκής μεταχείρισης. Δεν
μας είχε μαλώσει ποτέ, μας έπαιρνε από το νηπιαγωγείο, μας αγόραζε το
πρώτοπαγωτότουκαλοκαιριού,μαςέλεγειστορίεςκαιπαραμύθια.Ήμασταν
40
Φλω
ρινα
νθοί
τα«κοτσοψόλια» του, τα χαϊδεμένα του.Όλα τα άλλαπαιδιά, ακόμα και
τα υπόλοιπα εγγόνια του, τα αποκαλούσε τζαναμπέτικα ή μπάσταρδα.
Ωστόσο,ποτέδενκαταχραστήκαμετηνασυλίαπουαπολαμβάναμε.Δεντον
φοβόμασταν,τονυπολογίζαμε.Νιώθαμετοναέρατηςδύναμηςπουαπέπνεε.
Τηναύρατου,πουήτανφωτεινήγιαμαςαλλάκαιαδιαπέραστησυνάμα.Την
παρουσίατουπουήτανκυρίαρχηακόμακιόταναπουσίαζε:«Μηνπειράζετε
τοτρανζίστορτουπαππού».«Ανοίξτεναφύγειημυρωδιάτουτηγανητού
ψαριού,γιατίόπουνα‘ναιέρχεταιοπαππούς».«Ποιοςπήρετομαξιλαράκι
απότηνπολυθρόνατουπαππού».«Έχουμεπαστουρμάγιατοτσιπουράκι
τουπαππού;»
Στο τραπέζι διατηρούσε συγκεκριμένο τελετουργικό. Αυτός σέρβιρε
το κρασί. Σε καθημερινή βάση. Από το καλύτερο βαρέλι της πόλης κάθε
χρονιά.Όλοιοιπαραγωγοίφίλοιτου.Ήξερεποιοξίνισε,ποιοπροσπάθησαν
να σώσουν με σταφίδα, ποιο ήταν το γνήσιο νέκταρ. Οι πρώτες γουλιές
πάνταμαζίμεκάποιοτουρσίγιατηνόρεξηή«τσούσκες»,ότανοκαιρόςκαι
τοφαγητότις«σήκωναν».Ηγιαγιάκαιημάναμουξεκινούσαντοφαγητό
μόνοναφούοίδιοςαποφαινόταν,μετηνπρώτημπουκιά,«μέτριο»,«καλό»ή
«αφερίμ»,κατάπερίπτωση.Μετάτογεύμακάπνιζε.Άραζεστηνπολυθρόνα,
μισόκλεινεταμάτιακαιάναβετσιγάρο.Σέρτικο,άφιλτρο.Τοαπολάμβανε
σαν να ήταν διαφορετικό από τα υπόλοιπα της ημέρας. Συντροφιά με το
τρανζιστοράκιτου.Καιήθελεησυχία.Απαγόρευσηκυκλοφορίαςμέσαστο
σπίτιεκείνητηνώρα.Ηγιαγιάτουέριχνεσταπόδιαπλεκτήκουβερτούλα.
Δικότηςδημιούργημα.Μετσιγκελάκι.«Δεντηθέλω.Δενκρυώνω»γκρίνιαζε
πάντα.Έτσιαπόγρουσουζιά.Ωστόσοτηνκρατούσε.Όταντονμισοέπαιρνε
ούπνος,ηγιαγιάφρόντιζεναρίξειτο ίδιοπάντασύνθημα.«ΆντεΑρίστο.
Πήγαινεναξαπλώσεις.Θατηνκάψειςμετοτσιγάροτηνκουβέρτα.Έβγαλατα
μάτιαμουνατηνφτιάξω».Μετάαπότηντρίτηήτέταρτηνύξη,σηκωνόταν
μουρμουρίζονταςκάτιγιατο«σίμσιλε»ήγιατοσόιτηςγιαγιάς.Τηςπετούσε
τηνκουβερτούλαλέγοντας«πάρεκαιτηνπατσαβούρα,τιμουτηνέριξες»
καιαποσυρότανστοδωμάτιότου.
41
Φλωρινανθοί
Ένααπομεσήμερο,λίγουςμήνεςπρινμαςαφήσειηγιαγιά,ηκουβερτούλα
δεντηγλίτωσε.Οπαππούςμισοκοιμισμένοςακούμπησετηνκαύτραπάνω
της. Η μυρωδιά του καμένου μαλλιού έφερε πανικό. Το πλεκτό μπήκε
βιαστικάκάτωαπότηβρύσηγιανασταματήσειησυμφοράεκεί.Ηγιαγιά
ύψωσεφωνή.Γιαπρώτηφορά.Οπαππούςαπότηνάλληεξαπέλυεκεραυνούς
στηντουρκική,πουτράνταζανσυθέμελατοσπίτι.Αυτόπουκαταλάβαμε-
τοφώναξεκαισταελληνικά-ήτανπωςδενήθελεναξαναδείεκείνητην
παλιοπατσαβούρα στα μάτια του. Λες και αυτή έφταιγε. Η καφετί τρύπα
πουέχασκεπλέονστημέσητηςπράσινηςκουβερτούλας,δενάφηνεκαμιά
αμφιβολίαπωςηδιαταγήτουήταναμετάκλητη.Καιπράγματι.Τιςμέρεςπου
ακολούθησανκανείςδενξαναέκανελόγογιατοσυμβάν.Οπαππούςκαθόταν
ξεσκέπαστοςστηνπολυθρόνα,παρόλοπουγιατονΦλεβάρητηςΦλώρινας
το καλοριφέρ είναι πάντα λίγο. Η γιαγιά πεισμωμένη δεν του ξαναέριξε
κανένααπόταπλεκτάτηςσταγόνατα.Τονκοιτούσεσηκώνονταςκαιταδυο
τηςφρύδιασανναπερίμενενατηςτοζητήσει.Δεντοέκανε.
Έτσιανασηκωμέναμουφάνηκανταφρύδιατης,όταντηςάφηνακαιτον
τελευταίομουασπασμόλίγοκαιρόαργότερα.Έφυγεξαφνικά.Παγωνιάστο
σπίτι.Κιαςήταναρχέςκαλοκαιριού.Οπαππούςαμίλητος.Σφιγμέναχείλη.
Δεντονπέτυχανακλαίει.Στασαράντατηςκόσμοςπολύςστομεγάλοσαλόνι.
Συγγενείς,φίλοι,γείτονες.Όλοιεκεί.Εκτόςαπ’τονπαππού.Άφαντος.Όλα
ταάλλαόπωςέπρεπε.Καφέδες,κονιάκ,κουλουράκια,πίτεςπουάρεσανστη
μακαρίτισσα.Λόγιαπαρηγοριάς.Χαιρόμουνότανέβλεπακάποιοναπόαυτούς
να βουρκώνει για τη γιαγιά μου.Παραμόνευα να τους δω να υποφέρουν
ακόμαπερισσότερο.Όπωςστηνκηδεία.Αδημονούσαγιατοδάκρυσταμάτια
τους.
«Έλαγρήγοραναδεις.Δεφαντάζεσαι τι κάνειοπαππούς»άκουσατην
αδερφήμουναφωνάζειδίπλαμου.Τονφαντάστηκαμεμιαςνακλαίει,να
σπαράζειεπιτέλουςκιαυτός.Έτρεξαπίσωτηςμεκρυφήπροσμονή.Απότη
μισάνοιχτηπόρτα τουδωματίου του τον είδαμε.Καθότανστηνάκρη του
κρεβατιού. Στη μεριά της γιαγιάς. Φορούσε τα ματογυάλια της, όπως τα
42
Φλω
ρινα
νθοί
έλεγε.Μετημεγάληβελόνα,τησακοράφακαιμεμιαπράσινημάλλινηκλωστή
έραβετηνκαμένη«πατσαβούρα».Είχεβάλεικαιτηδαχτυλήθρατηςστον
παράμεσο.Τσιμπούσεαργά.Δάγκωνεταχείλητουσεκάθετσίμπημα.Λες
καιτρυπιόταν.Τραβούσετηβελόναμεπροσοχή.Χαριτωμένα.Όχιάγαρμπα
ή νευρικά.Προσπαθούσεμε τρυφερότητα να γιατρέψει το κακόπου είχε
κάνειτοτσιγάροτουεκεί.Ναμπαλώσειτοκενό.Στοεργόχειροτουλάχιστον.
«Κρυώνει τελικά χωρίς την κουβερτούλα;», με ρώτησε η αδερφή μου.
Δεν απάντησα. Κοίταζα το αλλόκοτο θέαμα. Ο παππούς με το εργόχειρο
και απέναντι του η φωτογραφία της γιαγιάς στο κομοδίνο. Μου φάνηκε
πως χαμογελούσε. Κάπως θριαμβευτικά. Ετοιμαζόμασταν να εισβάλουμε,
να ζητήσουμε εξηγήσεις, να τον κάνουμε ίσως να νιώσει άβολα που τον
πιάσαμε έτσι, όταν νιώσαμε τα χέρια της μαμάς στους ώμους μας. «Ο
παππούςράβει.Κοίταανδενπιστεύεις».Εκείνηέφερετονδείκτημπροστά
στοστόματης.«Αφήστετον»,είπεσιγά.«Κάνειτοδικότουμνημόσυνοστη
γιαγιά».Κοιταχτήκαμεκαιτηνακολουθήσαμεχωρίςνακατανοούμετιείδους
μνημόσυνοέκανεεκείνοςοβαρύςΦλωρινιώτης.
43
Φλωρινανθοί
Ποίηση
44
Φλω
ρινα
νθοί
45
Φλωρινανθοί
ΒΟΣΔΟΥ ΑΘΗΝΑ
AmberAlertΠώςέγινεέτσιηπόλημας;
Πούπήγε,πούεχάθη;
Πού‘ναιοιαυλές,ταχρώματα,
οιθερινέςκουβέντες;
Τ’ανθέμια,οιρόδακες
πούκρύφτηκαν,πούπήγαν;
Τουφεγγαριούητροχιά,
τουήλιουηαχτίδα
πώςέσβησεσ΄ανάστημαεργολάβου;
Πούείναιτ΄ασπρίσματα,
τηςγειτονιάςτοκάλεσμα
γιαζύμωμαστησκάφη;
Τ΄αρώματατουγιασεμιού,
οιήχοιτηςκαντάδας
μεςτηςνυχτιάςτησιγαλιά
κοιμήθηκανγιαπάντα;
Οτοίχοςπουφυλούσαμε
μαθαίνονταςπροπαίδεια;
Τιςπόρτεςτιςαρχοντικές,
ταξύλιναπαντζούρια,
πούνατααναζητήσω;
Οιλεύκεςμας,οιφλαμουριές
στουςδρόμουςαπουσιάζουν.
Πούείν΄τακεραμιδάκιαμας;
Οιδρόμοιμετιςμπίλιες;
Τουριρίεντουρματόρ
τσιστοπιστοκάνκιαζγκόρνα
46
Φλω
ρινα
νθοί
στηγωνία,
πολιτείεςκαιχωριά
στοχώμαχαραγμένα;
Σπαράγματατουχτες,
κουφάριαμιαςιστορίας
πουκάθομαικαιλέω
σανπαραμύθινά΄τανε
σεμαθητέςπουμεκοιτούν
γεμάτοιαπορία:
-ΠροΧριστούήτανε,κυρία;
Τα φλωρινιώτικαΦανάριαέβαλαν
στηνΝικολάουΧάσου
ταβήματάμαςναρυθμίζουνε
μηνξεστρατίσουμε
στηνλεωφόροτηςμοναξιάςμας.
-------
ΚατεβαίνονταςτηΣίνηΚοντογούρη
κοιτάχτηκαανφόραγαπαπούτσια.
Τέτοιααίσθησηπαντόφλας
μουέδωσεηδιαδρομή
πουαπόταγεννοφάσκιαμου
-μηπωαπόκοιλιάς-
μισόαιώνατώρασεργιανίζω.
--------
47
Φλωρινανθοί
Τοέκοψαντελικά
τοδέντροπουπεθαίναμε
μπροστάστηνΕθνική.
Δενάντεξεφαίνεται
τόσομέταλλοσυρραπτικού
νακουβαλάει.
-------
Κανόνιαπολέμου,δώροβασιλικό,
δοκόςισορροπίαςστηνπλατεία
γιαπαιδικούςακροβατισμούς
καιπολιτικούςσυνάμα.
-------
Κόκκινεςπιπεριέςστεφάνι
καιφασόλιαταβάγιακόλλυβα
αποτίωφόροτιμής
στιςοροφέςαυτοκινήτων
πουσφαγιάστηκαν
ενμέσωχειμερίαςνάρκης
απόσπαθιάκρυστάλλωνεπιδρομέων
Μοίρες 60 ΒόρειαΤείχημπροστάμουγυάλιναμεθέατονπαράδεισο
προκλητικάμουδείχνουντηναπώλεια.
Σκάλατουαέραμουδίνειταπατήματα
ισορροπώνταςτάχασταπρέπεικαισταμη.
Ανοίγωτηνμπουκαπόρταγιαπεριπολία
νούμερογερμανικό.
Άχνητωνημερώνπερίσσιαπασπάλισε
48
Φλω
ρινα
νθοί
τονκάμποτωνερώτων.
Γεύομαιμετοδάκτυλομιανορτανσία.
Πικρόςσταμάτιαολιγνίτης
πουείναι,βέβαια,μιαλύση,
σύνθημαγραμμένοσεγκρεμισμένοτοίχο.
Βαδίζωστονεπόμενοπαράλληλο,
Μοίρες60Βόρεια.
Άβατος,Άφατος,Άρσις,Πτώσιςκαιάλλες56.
Κοχύλιαφιλντισένιαμεκόκκινεςστέγες
ανοίγουνπόρτεςδιάπλατεςστηναπορία.
Σκοτάδιφωτίζειταπαράθυρακαρδιάς
Χτισμένηςσεσώμαχάρτινο.
Διαβάζωστοεξώφυλλο
«Πωλείταικαβούκιανήλιογιαανασφαλείς».
Φύλλακερασιάςχαϊδεύουντομπαλκόνι
κόκκιναφιλήματαανεξίτηλα
σημάδιαστοτσιμέντο.
Στηνπινακίδαμεάσπραγράμματα
«ΟδόςΑλλού»διαβάζω.
Έφτασαακροβατώνταςστοόνειρόμου.
49
Φλωρινανθοί
ΡΟΜΠΗ ΠΕΓΚΥ
Γυναίκα σύνοροΓυναίκαξαπλωμένηστοχώματουφθινοπώρου,νωχελικάμετράταβιαστικάκαλοκαίρια,μεπάνταένααγέριθυμαρίσιο.Σεφύλλαμαβιάτώρααγγίζειτονχρόνο.
Έρχεταικιάλλοςλευκόςχειμώνας·απ’αυτούςπουμένουνκαιρό.ΠάλιτοσινιάκιθαχάσειτασπίτιαΚαιθασκεπάσειό,τιοήλιοςπρόδωσε.Λιωμένασυναισθήματα,γλιστρούνσταπαγωμέναπεζοδρόμια·πέφτουν,βρέχονται...κρύσταλλαγίνονταιξανά.
Μακριάαπόιώδιο·μόνανερά,αυτάτουποταμούπουτηνκόβειστημέση.Γέφυραμεγάλη,μικρόγεφύρικιεναλλάξ.Απότημιαηφύση,αληθινή.Απότηνάλληφενάκη,αυτήτουανθρώπου.
Σανκαλλιτέχνιδαπουλέγεταιπωςείναι,ρουφάοξυγόνο-έμπνευσηκαιγεννάπροσδοκίες,μετέωρες.Τιςαφήνειν’ακροβατούνστοαόρατοσχοινίτουσυνόρου.ΈνασύνοροαπόμόνητηςΈνασύνοροκαιμόνητης.
50
Φλω
ρινα
νθοί
Ξαπλωμένηστοπράσινοτηςάνοιξηςμεαπομεινάριαονείρων·άρωμαθαλασσί.Σηκώνεται.Ξυπόλητηπερπατά.Κόβειέναφύλλοφλαμουριάςμεπάνωτουτραγούδιχάλκινο.Σκύβειστηνακροποταμιά.Ταξίδι-στοίχημαστονου...Ανδενπνιγείηπιρόγατηςωςπουηματιάτηςφτάνει,τότεκιηελπίδαθαζει.
Γυναίκασύνορο.Όμορφηκάτωαπ’τηνμεγάληιτιά.εκεί,στοδεύτεροστενόγεφύρι.Ανάμεσασεαλήθειακαιφενάκη.Μεμιαεποχήνακαιροφυλακτεί.
Ώραδενδείχνουνταρολόγια…
Ένα πνιγμένο αχ…Σανάγγιγμαπουπάειναγίνειλέξη.Βλέμμαλίγοπριντηβροχή.Κουράστηκες.
Έλανακάτσουμεεδώστηνάκρητουδρόμου.Φρεσκοψημένοψωμί,αχνιστόμυρίζει...Θ’άνοιξεοφούρνοςστηγωνία.Μήπωςπείνασες;
Κοίτα!Έναχελιδόνι.Πούπάειστοκαταχείμωνοκιαυτό;Δώςτουδυοψίχουλα.Παγωμέναφτερά.Πόσοθ’αντέξει...
51
Φλωρινανθοί
Αγκάλιασεμε.Φυσάειπολύ.Σκόνηέφερε.Ναβρούμεμιασκούπα.Αγαπώτηνκαθαριότητα.
Θαμπωστ’άσπροποτάμιναπλυθώ.Κάπωςμικρόμουμοιάζει.Καλάεσύ...ωςκαιταρυάκια,ποτάμιαορμητικάταλες!Δίψασα.Νερόμιαχούφτα,μέταλλο.Θεςλίγο;
Έλαναχτίσουμεένανπύργομ’αυτάταγκρίζαβότσαλα...Γυάλισεηκορφή,ασήμισε.ΊσαμετοΘεόέφτασε...
Σεισμός!Έναςσωρόςταβότσαλα.Μηφοβάσαι.Είσαιασφαλής.Πάωναδωτιέγινε.Μείνεδώκαιθα’ρθωνασεπάρω.
Ρωγμές.Χαλάσματα.Έδωσατοχέριμουμεςστασυντρίμμια.
Γύρισα.Τομπαλκόνιμουεκεί,κρεμασμένοτώραστοβαθύάπειρομπλέ.
Τοάγγιγμαέγινεαχ,ηβροχήτοέπνιξε.Τοπνιγμένοαχκιεγώ.
Κόσμοςμαζεύτηκεστηστρογγυλήπλατεία…σαγιορτή.Απότομπλεμουμετρώ,εγώκαιτοπνιγμένοαχ… Κάποιοςλείπει…
52
Φλω
ρινα
νθοί
Έλα ξανάΈλα.
Έλαγιατί,βουβάθηκανοιμουσικές.
Καήκανοιχορδές,κιτρίνισανταπλήκτρα.
Σκέβρωσανταδάχτυλάμουαναζητώνταςτοτραγούδιτηςφωνήςσου.
Έλαγιατί,άδειασανόλοιοιδρόμοι.
Ερήμωσαντασκαλιάαποζητώνταςτααέριναβήματάσου
κιέμεινανταδικάμουσιδερένιαχωρίςτονδικόσουχορό.
Έλαγιατί,ταφώταείναισκοτεινά
καικάθεκερίπουανάβωκαίεικαιλιώνειστασωθικάμου.
Έλαγιατί,κάθεεικόνααόρατηχωρίςτηδικήσουμορφή.
Έλασεικετεύω,έλα.
Έλαγιατί,τυφλώθηκαμηβλέπονταςταμάτιασου…
Παιδί κρυμμένο στη ρυτίδαΚρατάωσφιχτάέναάγγιγμαστηντσέπηκιαφήνωμιαλέξηφυλακισμένη
στουςκάλυκεςτηςγλώσσαςμουναδιαλέγειγεύση.
Κοιτάζωκατάματατασύννεφα.Έρχεταιβροχή.
Έχουμεπερπατήσειπολύ.Καθίσαμετώρα,στηνάκρητουγκρεμούμετα
πόδιακρεμασμέναστοκενό.Χάσκειτοτίποτα·κρύαμυρωδιά.
Έναχελιδόνισκίζειμετακοκαλωμένατουφτεράτονπαγερόαέρα,που
τσακίζειταγυμνάδέντρακαικρυσταλλώνειτοδέρμα.
Δενσ’αγκαλιάζω,έτσιγιανασυνηθίζεις...
Σκονισμέναρούχακαιμαλλιά.
Κοίταεκείκάτω.Τοποτάμιπουάλλοτεέπλενεημάνατηφλοκάτηπου
κυλιόσουνμεπαιχνίδιακιόνειρα,δενξεπλένειπια,ούτεξεδιψά.Ταβότσαλά
του κολλημένα στην παγωμένη λάσπη μοιάζουν με τα κλειδωμένα σου
τραγούδια.Μνήμεςαπόυγρέςνότεςπουσπάζουντηνσιωπήτουαύριο.
Λίγοπιοεκεί,στοανοιχτόθέατρο,κόσμοςπολύςστήνειχορό.
53
Φλωρινανθοί
Πηδάςκαιτρέχεις.Δίνειςτοχέρισου,πρωτοστατείς.
Μένωνακοιτάζωπίσωαπόταπλεγμέναμουκάγκελατονμετέωροσουχορό.
Φοβάμαιγιασένα.
Βγάζωαπότηντσέπημουτοφυλαγμένοάγγιγμα,χαϊδεύωτοτέλοςμου
στ’απαλάτουμαλλιά.
Γλυκόπικροένααχ,ξεφεύγειαπότηγλώσσαμου,λεύτεροπια.Να‘ρθει
ομπρέλασου,γιατί...ήρθεηβροχή...
Σημεία ζωής(24χαϊκού)
Κοιμήσουχαρά,
εγώκιάμαξυπνήσεις,
αλλούσεργιανώ...
Ξημερώματα,
παγκάκιστηθάλασσα
ψαθάκιμόνο.
Άγουρεςρόγες
μαονειρεύεσαικρασί,
κέρναμιαγουλιά.
Σ’έναξωκκλήσι,
φώλιασεχελιδόνι
κιήρθεςάνοιξη.
Ηλιοστάλαχτη,
κοίταμιανύχταήρθε,
αλλάζειηζωή.
Φεγγάρισταχύ,
μνήμηςφουστάνιμακρύ,
φοράςαπόψε.
Χάρισεμουτο,
τομαύροτοπαλτόσου
να,βγήκεοήλιος.
Σ’ονειρεύτηκα,
σ’ανθισμένηκερασιά
μεχείληκόκκινα.
Νασεκλείδωνα,
στηςψυχήςμουτονκήπο
που‘ναιάνοιξη.
Πάλιθαβρέχει,
ξέχνατηνομπρέλασου
κιέλαναμεβρεις.
54
Φλω
ρινα
νθοί
Δειλόπρωινό,
πότεξανάθ’ανθίσεις
ηλιοτράγουδα...
Κρυφήπαγίδα,
ποιόςήθελεςνασουπει
μηνπέσειςμέσα;
Λιόγερμαείναι,
ξύπνα,ξέρωσ’αρέσουν
οιδύσειςτηςγης.
Μακριάηζωήσου
απ’αυτόπουήθελες,
μαναεμμένεις.
Αριστούργημα,
δίπλαστηνανάσασου
τοδικόμουφως.
Μπαλόνιακρύβω
κάτωαπ’τοκρεβάτισου
ονειρόστατα.
Ψιθυρίσματα
κιεγώθαρρείςακούω
ψυχήςποιήματα.
Μεπαιδιούνότες
κιθάραξεκούρδιστη
ηαλήθειαγελά.
Μιαλίγηνύχτα
κιέγειρετολιοτρόπι
πλάτηστοΘεό.
Κουρασμένημα,
πρόφτασακαιμιαφωτιά
στονήλιοανάβω.
Δεντρίκρυμμένο,
τηνκαταιγίδαέχασες
καιτώραθαδιψάς.
Ακροβάτηςγης,
τ’όνομάμουΆνθρωπος
νούμερομηδέν…
Σκιαγμένοςήλιος,
Χιόνιστοχώμα
καιδελέειναβγει.
Στ’αύριοτουχτες
νατονφιλάςτονήλιο.
Νωρίςνυχτώνει…
“...Πούναμαζεύειςταχίλιακομματάκιατουκάθεανθρώπου...”Γ.Σεφέρης
55
Φλωρινανθοί
Μια αστεία σαΐταΑύραμελαγχολικήμετυλίγει.
Ίσωςλίγηδικήμου,
μασίγουραπιοπολλήδικήσου
κιαυτών,τωνπεραστικών.
Συνταξιδιώτεςσεπέλαγοβουβό.
Τρύπιοσκαρίημοναξιά
μεσημαίαέναχαμόγελοντεμοντέ,
αυτότηςψευτιάς.
‘Ο,τικραγιόνικαινατουβάλεις
ενσυντομίαθα‘ναιχάλια,
κιεκτενέστερα...ασύγκριταχάλια.
Είπακιεγώναπετάξωένααστειάκι,
σαμικρήχάρτινησαΐτα,
κιέπεσεμέσασεκουβαδάκιμεαρμυρόνερό.
Δικόσουήταντοξέρω...
Το‘χειςγιανακαταβρέχειςτουςπύργους
καιτιςπολεμίστρεςστοκάστροσου.
Ταθέλειςόλατέλεια.
Θεςστοδιαγωνισμότοπρώτοβραβείο.
Σοκολατάκιατυλιγμένασεφύλλαμέντας.
Θα‘ναιμεγεύσημένταδηλαδή;
Ναμουτοπειςήνακεράσεις...ανσουπερισσέψεικανένα!
Μα,ενμέσωκρίσηςκαιψευδαίσθησης,
πούσχήμαγέλιου;
Κρυμμένοσεπορτοφόλι,
56
Φλω
ρινα
νθοί
μαζίμετιςφωτόαπό“καλύτεραχρόνια”
καιταμετρημέναευρώ.
Άμαγεμίσειτοπορτοφολάκι,ίσωςνασκάσεικαιτοχειλάκι!
Καισουτα’λεγα.
Κιεπέμενα.Γιαπολύκαιρό…
Καιχάθηκεησαΐταμουσεμάτιααπόλιγνίτη.
57
Φλωρινανθοί
ΣΤΟΓΙΑΝΤΣΗΣ ΠΕΤΡΟΣ
ΛευκάδιΣκάειξηρόχορτάρι
ΣτοκέντροΛευκαδιμοναχό
Υψώνεται
Λεπτήσκιάαφήνει
Στουτυράννου
Τοχάλκινοπαλάτι
Βαρύστέλνειεκτελεστή
ΤοΛευκαδιστακάρβουναναρίξει
Σεληνόφωςλούζειτοτσεκούρι
Σφύριγμαγδούποςσιωπή
Σανπέφτειοκορμός
Στουψεύτικουβασιλιάτοσβέρκο.
Φύλλα απάτηταΜ’ένασυγγνώμη,
διαλυθηκεςσεβραδυνόαγέρα.
Ταρόδινασ’αγαπώ
κιτρίνησαν,
πέφτουνστηνάσφαλτο.
Σαγαρύφαλλα,
πουρίχνουνσεφέρετρο,
απόμαόνι,
κίβδυλοιχαμογελαστοίάνθρωποι.
58
Φλω
ρινα
νθοί
Πλούσιοι ζητιάνοιΈναςψίθυρος
μου‘πεσ’αγαπώ.
Κοίταξαπίσω,
σ’είδαναμουτραβάςτομανίκι.
Ζητιάνευεςψίχουλααγάπης.
Κρυστάλινηθάλασσα
τρικύμιζεμέσασου.
Πήραταχέριασου.
Ταφίλησαναμεζεστάνουν.
Τακρατώ.
Τρέμωμηνφύγεις
Μηνμείνωστονχιονιά.
59
Φλωρινανθοί
ΧΑΤΖΗΤΥΠΗ ΦΑΝΗ
ΑιφνιδιασμόςΙτιάκλαίουσαστονΣακουλέβα
βάφεταιμεταχρώματατουδειλινού.
Βαθύκόκκινομπορντώ
σασταγόνεςαπόκρασίμπρούσκο
λαμπυρίζειστακλαδιάτης.
Μιαβροντήκεραυνούπαντελώςαπρόσμενα
προσπαθείναταράξειτησυγχορδίατωνχρωμάτων.
-Γκολ!!!φωνάζειοΚωστάκηςαπότηναλάνα
θρύψαλαορομαντισμόςστηνατμόσφαιρα.
ΗΦλώρινατοσούρουποδίπλαστοποτάμι
κράμαγαλήνης,ομορφιάςκαιπαιδικήςζωντάνιας
-Κώστα,σπίτιγρήγορα
Αςείναι,αςπάεικιορομαντισμός...
Αξίζουνίσωςπερισσότεροστηβόλταμου
ταξαφνικάκαιαναπάντεχατηςφύσηςκαιτωνανθρώπωντης.
LymericΉτανμιαγριάκοντή
Μεμύτηχοντρήκαιγαμψή
Έσερνετοπόδιηχηρά
Καιβογκούσεδυνατά
Ηγριάγερακομύτα
Πουέφτιαχνεωραίαπίτα.
ΠέρασεαπόδωκιοΦώτης
Νοικοκύρηςαλλάπότης
Έχειτοκρασίγιαφίλο
60
Φλω
ρινα
νθοί
Σέρνεικιέναμαύροσκύλο,
ΟμπεκρούλιακαςοΦώτης.
Ομικρόςμαςγαϊδαράκος
Είν’κιοπρώτοςφιλαράκος
Μαότανφόρτωμασιμώνει
Τότεείναιπουπεισμώνει
Οπαλιοκατεργαράκος.
ΧαϊκούΚλάμαγοερό
Μάναςορφανεμένης,
Θαύματαφέρνει.
Σανπέφτειηνύχτα,
Λάγνεςατραπούςπερνώ.
Ήμαρτονπάτερ!!!
Γκρίζοςποντικός
Μεγάταστοκατόπι
Τύχηάτυχη.
Ξενύχτισκληρό,
έμπνευσηκαρτερώντας
Θείοςτοκετός.
Άψογοςκύριος
Μικρούλεςκυνηγάει
Ήθοςαστικόν.
Ήρωςαφανής,
ποιήματασκαρώνει.
Δόξαχαμένη.
Θείοςοργασμός
Απόλυτησυνθήκη,
Θανάτουλήθη.
Ψυχήπαιδιού
χαροκαμένηςμάνας,
Θεόμεκάνει.
Ακατάπαυστη
κιαπόλυτηπλήξη,
θαφανείκανείς;
Γυναίκαςπρόσωπο
Βαθιάσκαμμένο
Ψυχήστεγνή.
(Πάθουςορισμός)
Ρεβανίμεπαγωτό
ήμήπωςσκέτο;
Λαγνείαγεύσης.
Γυναίκαμόνη
Κλάμαπουσπαράζει
Άδειααγκαλά.
61
Φλωρινανθοί
ΣΟΥΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΡΙΣ
ΕδώΕδώστοχάλκινοπεδίοτηςμάχης
πέσανεπολλοί,
δικοίμαςκιαπ’τουςάλλους,
κλάψτεκατάβούληση
ΕδώστονμεθυσμένοκάμποτουΛυγκέα
κάθεανατολή
πάνταθρηνείμιαδύση
κιηεκδίκησητωνΔιόσκουρωνκαλάκρατεί
Εδώστοβυθισμένολεκανοπέδιο
τουΒαρνούντακαιτουΒέρνου,
γεννήθηκαπρινγεννηθώ
κιεπέστρεψαγιαναμάθω
Εδώστηνπλακόστρωτηοδό
τηςεπανάληψης
ανάμεσασεσυντρίμμιανεοκλασσικά
κάθεμέραηκαρδιάεπιλέγειναεπιμένειαγάπη
Εδώστοδιασταυρούμενοπέρασμα
κρατούνταόριαμιαςζώνης
πουπολλοίεπιμένουννατηνβλέπουνγκρι
ματοαληθινόχρώματηςλίγοιβλέπουν
Εδώστονακίνητοχειμώνα
χάσουναξαναβρεθείς
μηφοβηθείς
τομονοπάτιθασεβρει,δεςτοποτάμιακόμαρέει
Εδώστολευκότοπίο
υπάρχουνκόκκινοικαρποί
κρεμασμένοισταμπαλκόνια,
62
Φλω
ρινα
νθοί
ηκαψαϊκίνηρυθμίζειτονπυρετότηςνύχτας
ΕδώστησκηνήτουΑγγελόπουλου
δενπαίζεικανείς,
ηκλακέταέκλεισε
κιόμωςτοΔιεθνέςενδιαφέρονπαραμένει
Οι ΚυριακέςΈχουντηφωνήτουΧόρν
Βουλιάζουνσεξεχειλωμένεςπολυθρόνες
Λένεπαραμύθιαστοαύριογιατοχτες
Μπαλώνουνπρόχειρατακενάτηςκαθημερινής
Διπλωματικάμαςσπρώχνουν
ΝαδεχτούμεμίαακόμαΔευτέρα
Παίζουνμετουςλεπτοδείκτες
Πνίγουνταχρέηστηφοντανιέρα
Φωτίζουνανακριτικάτοννιπτήρα
Είσαιέτοιμος;
ΑνήκουμεΠροσκυνώόλεςτιςτριανταφυλλιές
Πουάναρχαφυτρώνουνσεξένεςαυλές
Κιεύχομαιναρθειημέρα
Καθέναςναλάβει
Τοχώμαπουτουανήκει
ΠρωτομαγιάΚαθόμουνστογρασίδικαιχάζευατονουρανό
Πρωτομαγιάκιηάνοιξηπαρούσα
Τασύννεφαπλησίαζανολοέναπιοπολύ
Ενώνονταναργάκαιρυθμικά
63
Φλωρινανθοί
Σαπουνάδεςμιαςαιθέριαςμπανιέρας
Κιενώφαινότανεηκαταγίδαπωςθαρθει
Αδυνατούσατοθέαμαναεγκαταλείψω
Έμειναεκεί
Βράχηκαωςτοκόκκαλο
Ηευτυχίατηςψευδαίσθησης
Προφήτευετηνουσία
64
Φλω
ρινα
νθοί
ΣΑΒΒΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ
Αγγελικές σειρήνεςΕίναιμιαπόληορεινή
Πουκατοικούνκαιανασταίνονται
ΜικροίΆγγελοι
Σεκάτισπηλιέςθατουςβρεις
Ναψάλουνμελωδίες
Σειρηνικές
Μασανκατέβουνστιςπλατιές
Τονκόσμογαληνεύουν
Τονσταυρόψηλάκρατάνε
Όλουςμαςφυλάνε
Καισανβρεθείς
Σταστενάκια,ταερωτικά
Τοφεγγάριθαακουμπήσεις
Στολέωειλικρινά
ΕνδιάμεσαΜετακομίσαμε
στοσπίτιτηςγιαγιάς,
Χωρίςνερόκαιρεύμα
Μονάχαμιαγλάστραστηναυλή
Ναθυμίζειτηναγάπητης
Γιαταλουλούδια
Ταδέντρα
Ταπουλιά
Πουίσωςλησμόνησανκιαυτά
Τηνύπαρξητης
65
Φλωρινανθοί
Τηναγνήτηςτηνκαρδιά
Ταμοσχομυριστάπρωινάτης
Μεταφρέσκααυγουλάκιατης.
Πούνακείτεσαιτώρα
Αγαπημένημου
Καιπωςείναιτοπρόσωποσου;
Χαμογελάςακόμα;
Μουλείπειςπολύ
Ήτανόμορφατότε
Ίσωςκαικαλύτερα
Πουδενβλέπεις
Ταλουλούδιαπουμαράθηκαν
Ταπουλιάπουέφυγαν
ταδέντραπουέγιναν
άνθρακας
66
Φλω
ρινα
νθοί
ΠΙΤΟΣΚΑ ΛΙΛΙΑΝ
Η πόλη μουΕκείπουπερπατάςκάτωαπότηβροχήμεμίαομπρέλα
πουνιώθειςτονανοιξιάτικοαέραμεευωδιέςφλαμουριάς
ναχαϊδεύειτοπρόσωπόσου
καιζειςσανμέσασεγυάλινημπάλαμεχιονάνθρωπουςτυλιγμένους
σενιφάδεςχιονιού
πουβλέπειςτιςδιαδρομέςτωνχρωμάτωνστοβουνό
εκείπουτοκαλοκαίριζειμέσαστηβαρυχειμωνιά
πουνιώθειςτηνανάγκηναβάζειςζακέτατακαλοκαιρινάβραδιά
εκεί βρίσκεται η πόλη μου
Εκείπουτοάναμματηςφωτιάςείναιμυστικιστικήιεροτελεστίακαιγιορτήμαζί
πουμεμίακαλημέρακλαιςήγελάς
πουηθλίψη,οφόβος,ηχαράχορεύουνλεβέντικα
καιοιδιαθέσειςψυχήςακολουθούντρελόρυθμό
πουφωνέςπαιδικέςακούγονταιακόμαστιςγειτονιές
καιθέλειςναξανανιώσειςπαιδί
εκείδυνατέςφιλίεςχτίστηκαναλλάκαιπροδόθηκαν
κιόπουσυμφέρονταεπικράτησαν
Εκεί βρίσκεται η πόλη μου
Εκείπουαναζητάςτουςψιθύρουςτωννεανικώνπάρτι
καιπερπατάςμετιςσκιέςτωνκρυφώνερώτωνσου
πουανταμώνειςκαιχάνειςτονέρωτασταμονοπάτιατουδάσους
πουμετηνκαθημερινότηταλησμονείςόνειρα,σχέδια
πουένοχεςσιωπέςτριγυρίζουνστασοκάκια
καιανομολόγητοιανεκπλήρωτοιπόθοιπαρέμειναν
ναστοιχειώνουνταφθινοπωρινάτοπία
67
Φλωρινανθοί
εκείπουενέργειακατακλύζειψυχέςπονεμένες
απόμεγάλεςαναχωρήσειςκαιπαντοτινέςαπουσίες
τιμωρημένεςαπότηνίδιατηζωή
εκείπουοιμυρωδιέςείναιψημένεςκόκκινεςπιπεριές,καμένεςζμπρέγκες,
κεφτέδεςμεκρεμμύδικαιτσίκνααπόκεμπάπια
Εκεί βρίσκεται η πόλη μου
Εκείπουανοίγειηεξώπορτακαιβήματαακούς
πουκλείνειςταμάτιαγιανααφεθείςσεέναβαθύφιλί
πουανοίγειςταμάτιασεένακαινούργιοπρωινό
καιαναζητάςτοσώμαδίπλασου
καιόλοιμαζίγεμίζουμεέναντεράστιοχώρο
πουτόσηφασαρίαγίνεταιγύρωσου
πουνιώθειςναασφυκτιάς
καιθέλειςναμιλήσειςαλλάσωπαίνεις
πουχαρούμεναπρόσωπασουμιλούνκαιτραγουδούνμαζί
ξεκαρδίζεσαιμεό,τικιανλέγεται
εκείπουηκαρδιάσουχτυπάειπιασεάλλασώματα
καιμετησκάλατηςψυχήςσουφτάνειςστααστέρια
Εκεί είναι η πόλη μου
Εκείέρχεταιέναπυκνόσύννεφοομίχλης,τρυπώνειςσεμίανιφάδαχιονιού
στροβιλίζεσαικαιχάνεσαι
πουταξιδεύειονουςκαιηψυχήσεαπωθημένακαιανεκπλήρωτα
σεγενναίουςσυμβιβασμούςκαιαδιάκοπαξενύχτια
σεαναζητήσειςτηςαλήθειαςκαιτωνμορφώνπουδενπρόλαβενααγγίξει
καιεκείσανκάτασπροβαμβάκιανάλαφρομεβελόνεςενδιάμεσα.
Ζεις τη δική σου πόλη
68
Φλω
ρινα
νθοί
Σονέτο για Κώστα ΚαρυωτάκηΗαφόρητηπλήξηεπανέρχεταιΣυχνά-πυκνάπιαδενβγαίνειμιλιάΧείλημάτιαυγράλαμπυρίζουνκρυφάΣυγκρατημένηθλίψηαχνοφαίνεται
ΒαρετήζωήχωρίςόνειραζούμεΟιμεγάλεςπροσδοκίεςπουλήθηκανΟιχλωμέςμοίρεςμαςεναντιώθηκανΑλήθεια,τιπεριμέναμεναδούμε
Εγώδεντόλμησα,φοβήθηκαναβγωΔείλιασαμπροστάστηςζωήςταόριαΚοίτα,μετηνμπουνιάσπάωκαρφιά
ΤώραπαλεύωμιαμικρήάκρηναβρωΣεμιασκληρήπαγωμένηαγκαλιάΨάχνωτηδύναμηναμπωσ΄άλληκαρδιά.
Χαϊκού ΔυόσώματαΝιφάδεςστροβιλίζουνΠάθοςσκεπάζουν
ΔενσταματάνεΤώραφωτιέςπυρπολούνΖωέςκολάζουν
ΣπάνεοισιωπέςΝύχταςσκιέςπλανώνταιΈρωταςηχεί
ΒάψετοψέμαΜεχρώματααπαλάανυποψιάστα
69
Φλωρινανθοί
ΒΑΓΔΑΚΛΗ ΣΟΦΙΑ
Στην πόλη μουΣτηνπόλημουήμουνδέντρο
Άνθιζακόντραστουςκαιρούς,κάρπιζατουςχειμώνες
Ξεμοναχιάζονταςτοφωςμέσααπότοσινιάκι
Ταθραύσματατηςάνοιξηςμπήγοντανστακλαδιάμου
Οικαλοκαιρινέςβροχέςξέπλενανσκόνες-μνήμες
Οιρίζεςμουανασήκωναντιςτσιμεντένιεςπλάκες
Ξηλώνανεμεθοδικάαρμούςπεζοδρομίων
Καισκόνταφτανπεραστικοί,μαζίκιοιεμμονέςτους
Γινόμουνκαταφύγιοτιςνύχτεςγιασπουργίτια
ΝατακοιμίζειηαναπνοήτωνφεγγαριώντουΑυγούστου
Στηνπόλημουήμουνδέντρο
ΚαθρεφτιζόμουνστανεράτουημίθεουΣακουλέβα
ΜεπότιζανταχρώματαταμενεξιάτουΤάκη
ΚιοιάσπρεςφλέβεςδαίδαλοισταέργατουΣτερίκα
Άκουγαρίμεςποιητών,τιςδοκιμέςτουΜίμη
ΕίδατουΣτέλιουτοντρελόναχάσκειστογεφύρι
ΤηΛίλιανκαιτηΝανάτονΠέτροκαιτηνΠέγκυ
Σεδευτερόλεπτασιωπήςπουεγκυμονούσανλέξεις
Στηνπόλημουήμουνδέντρο
Οιρίζεςμουασυγκράτητεςποτέδεβρήκαντέρμα
Ψαχούλευανταδύσκολα:πολέμους,πόνους,πείνες
Σκίρτησανστονεμφύλιο,μαυρίσανεστομίσος
70
Φλω
ρινα
νθοί
Μαριζοβόλησανξανά,χάραξανμονοπάτια
Καιμ’έβγαλανσεθάλασσαμακριάαπότηνπόλη
Τώρακαράβιείμαιπια
Σκαρίαπότοδέντρο
Πανιάέχωταφύλλατου,εξάντααπότιςρίζες
Δίχτυααχειροποίητατοσύμπανκαμπυλώνουν
Αφήνουνεστηχούφταμουτηνπόλησεκοχύλι
Τοφέρνωπλάιστοαυτί,ταχάλκινααντηχούνε
Καιτοκρεμώματόχαντρο,επάνωστοπηδάλι
έτσιγιαναξορκίζονταιταμάγιατωνΣειρήνων.
71
Φλωρινανθοί
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
Ηπαρούσαέκδοσηδενθαείχελάβειποτέσάρκακαιοστά,όπωςκαιηΟμάδα
Δημιουργικής Γραφής της Λέσχης Πολιτισμού Φλώρινας, αν δεν υπήρχαν
οι καταπληκτικοί συνδημιουργοί πουστήριξαν την ιδέα και συνεχίζουν να
στηρίζουνέμπρακτατηνκάθειδέαγιατέχνηκαιδημιουργία.Τοίδιοισχύεικαι
γιαταμέλητουΔ.Σ.τηςΛέσχηςΠολιτισμούΦλώρινας.Μετονκαθημερινό
τουςαγώνα,ταπολιτισμικάδρώμενατηςΦλώριναςπαραμένουνπλούσιακι
ενεργά. Πολλές ευχαριστίες και στο Εφορευτικό Συμβούλιο της Δημόσιας
ΚεντρικήςΒιβλιοθήκηςΦλώρινας«ΒασιλικήςΠιτόσκα»καιστηνΠροϊσταμένη
Θ.Μοστάκη,πουαπότηναρχήαγκάλιασαντοέργομαςκαισυνέδραμαντα
μέγισταστηνεπίρρωσητηςαπόπειράςμαςγιαέκδοση.Τέλος,στιςεκδόσεις
BlackRowsγιατοαισθητικόαποτέλεσμα.
72
Φλω
ρινα
νθοί
ΤοβιβλίοΦλωρινανθοίεκδόθηκεσε300αντίτυπα,σελιδοποιήθηκεκαιεκτυπώθηκεαποτιςεκδόσειςBlackRowsτονΝοέμβριοτου2020γιαλογαριασμότηςΔημόσιαςΚεντρικήςΒιβλιοθήκηςΦλώρινας«ΒΑΣΙΛΙΚΗΣΠΙΤΟΣΚΑ»
