Eğitim Teknolojilerinde WEB 2.0 Kullanımı 2007 – 2015 Dönemi Makalelerin İçerik Analizi The Use of WEB 2.0 Technologies in Education – A Literature Review 2007-2015 Period

Part B: Türk Fen Eğitimi Dergisi. 13(1), 50-62

50

Eğitim Teknolojilerinde WEB 2.0 Kullanımı 2007 – 2015 Dönemi

Makalelerin İçerik Analizi

Agâh Tuğrul KORUCU1

Mustafa M. GÜNDOĞDU2

1 Yrd.Doç. Dr., Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, Konya-TÜRKİYE

2 Yüksek Lis. Öğr., Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya -TÜRKİYE

ÖZET

Bireyleri yetiştirebilmek için en önemli araç olan eğitimde teknolojinin en verimli şekilde kullanılması

gerekmektedir. Teknolojinin gelişmesi ile eğitimde kullanılabilecek araçların başında Web 2.0

teknolojilerinin bulunacağına dair birçok araştırmalar yapılmaktadır. Web 2.0 döneminde öğrenciler

sadece okuyan değil aynı zamanda üreten ve paylaşan konuma gelmekte ve bireysel ya da grup olarak

bunları paylaşabilmektedirler. Bu bağlamda yapılan araştırmada 2007-2015 yılları arasında yayınlanmış

Türkiye adresli Web 2.0 teknolojileri üzerine yapılan araştırmaların tanımlayıcı özelliklerini, yöntemsel

boyutlarını ve genel eğilimlerini ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Ülkemizde yayınlanan akademik

dergilerde yayınlanmış Web 2.0 teknolojilerine yönelik araştırmaların incelenmesinde içerik analizi

tekniği kullanılmıştır. Makaleleri incelemek için Sozbilir, Kutu ve Yasar (2012) tarafından geliştirilen

yayın sınıflama formu, Web 2.0 teknolojileri araştırmaları için düzenlenerek kullanılmıştır. Yayın

sınıflama formu makalenin künyesi, makalenin türü, makalenin konusu, makalenin yöntemi, veri toplama

araçları ve örneklem olmak üzere 6 bölümden oluşmaktadır. İçerik analiziyle incelenen çalışmalardan

elde edilen veriler yüzde ve frekans değerleri kullanılarak çö¬zümlenmiştir. Elde edilen veriler ile ilgili

olarak, her bir araştırma sorusunun cevabına karşılık gelecek şekilde frekansları ve yüzde oranları

hesaplanmıştır. Sonuç olarak Çalışmada Web 2.0 teknolojilerinde yapılan çalışmalarda ağırlıklı olarak

sosyal ağlarla ilgili eğitim uygulamaları ve Web 2.0 kullanımı hakkındaki görüşleri ve konuları üzerinde

çalışıldığı belirlenmiştir. Ayrıca, Web 2.0 uygulamalarının kullanımına yönelik çalışmaların büyük bir

çoğunlukla lisans seviyesinde yapıldığı ifade edilmektedir. Gelecekte yapılacak çalışmalarda daha yoğun

olarak ortaokul ve ilköğretim düzeyinde örneklem seçilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Web 2.0 Teknolojileri; Eğitim Teknolojisi; 2007–2015 Dönemi; Makale İçerik

Analizi.

The Use of WEB 2.0 Technologies in Education – A Literature

Review 2007-2015 Period ABSTRACT

It is necessary to use technology most efficiently in education which is the most important tool for

individuals’ training. A plenty of studies are conducted about the fact that Web 2.0 Technology will place

at the top of educational tools with the development of technology. In the Web 2.0 era, students become

not only readers but also producers and sharers and they can share individually or as a group. In this

regard, this paper aims to reveal descriptive features, methodological dimensions, and general trends of

articles on Web 2.0 Technologies published between 2007 and 2015 years in Turkey. This study which

includes research papers about Web 2.0 Technologies published in various journals and addressed Turkey

is carried out based on content analysis. In order to analyze articles, publication classification form

developed by Sozbilir, Kutu ve Yasar (2012) is used after adapted for web 2.0 Technologies research.

Publication classification form consists of 6 chapters which are article tag, article type, article topic,

article method, data collection tools and sampling. Data obtained from studies analyzed by content

Sorumlu Yazar e-mail: [email protected]

Part B: Türk Fen Eğitimi Dergisi Mart 2016, Cilt 13, Sayı 1, 50-62

http://www.turkfen.com ISSN:1304-6020

doi: 10.12973/tused.10160a

mailto:[email protected]

http://www.turkfen.com/

Korucu, A. T., ve Gündoğdu, M. M., (2016). Eğitim Teknolojilerinde WEB 2.0…... 51

analysis are resolved by using percent and frequency values. Frequency and percentage ratio of obtained

data are calculated with regard to each research question corresponding to answer. As a result, In this

paper it is determined that researchers have studied the aspects and issues with regards to educational

applications about social networks and Web 2.0 use in studies on Web 2.0 Technology. Moreover, it is

stated that a large majority of studies towards the use of Web 2.0 applications are conducted at

undergraduate level. In future studies, it is believed that selecting samples from primary and secondary

education levels more frequently is beneficial.

Keywords: Web 2.0 Technologies; Educational Technology; 2007–2015 Period; Article Content

Analysis.

GİRİŞ

Sürekli olarak gelişen ve değişen teknoloji, günlük hayatımızın değişilmez

parçalarından biri haline gelmiştir. Gündelik hayatlarında insanlar sürekli yeni bir teknolojik

araçla karşılaşmaktadır (Çelik ve Kahyaoğlu, 2007). Dolayısıyla bu gelişmeler hayatın her

alanını sürekli olarak etkilemektedir(Ersoy ve Balkul, 2012). Bu durum, insanların

teknolojiden hayatını kolaylaştıracak biçimde kullanmalarını ve bu gelişmeleri anlamalarını

gerektirmektedir. Bu bağlamda, teknolojinin eğitim-öğretime dahil edilmesi ve bireylerin bu

gelişmelere yönelik eğitim alması gerekmektedir (Bacanak, Karamustafaoğlu ve Köse, 2003;

Güllüpınar, Kuzu, Dursun, Kurt ve Gültekin, 2013; Tor ve Erden, 2004). Bilim ve teknolojide

yaşanan gelişmelerle birlikte çağımızın adı “Bilgi Çağı “ olarak adlandırılmaktadır. Bilgi

çağında bilgiye erişim şekli ve hızı değişmekte, bilgiye erişmek için yeni ortamlar ortaya

çıkmaktadır (Seferoğlu, 2009). Bu gelişmelerin bir sonucu olarak kendini sürekli

yenileyebilen, bilinçli olarak bilgileri kullanabilen ve bilgileri üretebilen bireylere ihtiyaç

duyulmaktadır (Seferoğlu ve Akbıyık, 2005). Bu bireyleri yetiştirebilmek için en önemli araç

olan eğitimde teknolojinin en verimli şekilde kullanılması gerekmektedir (Şimşek, Becit,

Kılıçer, Özdamar, Akbulut ve Yıldırım, 2008).

Eğitim ve teknoloji insanın yaşamını etkileyen önemli iki temel ögedir. Her iki öge de

insanın çevresine egemenlik kurmak amacıyla kullanıldığı iki temel araç olmuştur. Eğitim,

insanın gizil güçlerin çıkarılmasına, onun daha yaratıcı, güçlü ve olgun olmasını sağlamıştır.

Teknoloji ise, insanoğlunun eğitim yoluyla edindiği bilgilerden daha etkin ve verimli bir

şekilde faydalanmasını sağlamıştır (Sakallı, Bakay ve Hüssein, 2008). Eğitim teknolojisi

kavramı 1960’lardan beri sık sık kullanılan bir kavram olmuştur (Aygün, 2009). Eğitim

teknolojisi kavramı ilk başlarda eğitimde araç gereç kullanımı olarak tanımlanmaktaydı. İki

binli yıllarda teknolojinin gelişmesi ile birlikte bilgisayar destekli eğitimden, insan teknolojisi

etkileşimine sanal eğitime kadar çeşitli konuları kapsamaktadır (Şimşek, Özdamar, Kobak,

Uysal, Berk, Kılıçer ve Çiğdem, 2009).

İnternet teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte Web 2.0 uygulamaları interneti kullanımı

tamamen değiştirecek yenilikleri ile göze çarpmaktadır. Web 2.0 bir kişinin internet rahat ve

kolay bir şekilde içerik oluşturmasına imkan vermekte, kullanım kolaylığı ile işbirliği ve

sosyal etkileşimin kendiliğinden ortaya çıkmasını sağlamaktadır (Atıcı ve Yıldırım, 2010). Bu

bağlamda web 2.0, kullanıcı merkezli, kullanıcılara hareket özgürlüğü sunan, içeriğine

katkıda bulunmalarına imkan veren yeni nesil internet platformu olarak tanımlanabilir (Genç,

2010). Web 2.0 ifadesi ilk 2003 yılında O’Reilly Media tarafından internette yapılan bilgi

paylaşımındaki yeni bir yolu ifade etmek için türetilmiştir. Web 2.0 ifade edilen yeni yol

kullanıcıların kendi tarafından üretilen ve geliştirilen içeriklerin özgür ve kolay bir şekilde

paylaşımı olarak ifade edilebilir (Karaman, Yıldırım ve Kaban, 2008). Web 2.0 teknolojisinin

ortaya koyduğu kolaylıklardan biri de kullanıcıların teknik engellerle karşı karşıya kalmadan

bilgi paylaşmaları ve aynı zamanda internetin sağladığı işbirlikli ve sosyal etkileşimli

ortamlarından faydalanmasını sağlamaktır (Horzum, 2010). Web 2.0 teknolojilerinin kullanım


52

alanları her geçen gün artmaktadır. Bu durum temel sebebi, bu teknolojilerinin kullanıcılar

arası etkileşim, uygulamalar ve kullanıcılar arası etkileşimi ve bilgiye erişimi internet

ortamında çok kolay hale getirmesidir. Bu özellikleri sayesinde eğitimde kullanılması

kaçınılmaz hale gelmektedir (Deperlioğlu ve Köse, 2010).

Teknolojinin gelişmesi ile eğitimde kullanılabilecek araçların başında Web 2.0

teknolojilerinin bulunacağına dair birçok araştırmalar yapılmaktadır. Öğrencilerin internet

kullanımları bakıldığında bloglar, podcast’ler, vikiler, Facebook ve Myspace gibi sosyal ağ

siteleri, fotoğraf ve video paylaşım sitelerini sıklıkla kullandıkları görülmektedir (Genç,

2010). Bu bağlamda kullanıcı merkezli olan bu teknolojilerinin eğitim ve öğretim sürecinde

kullanılması açısından çok büyük potansiyele sahiptir (Karaman, Yıldırım ve Kaban, 2008).

Web 2.0 araçları tüm kullanıcıların rahatlıkla kullanabileceği özelliklere sahiptir. Bu

programların kullanımına yönelik birçok materyal(animasyon, video vb.) mevcuttur. Web 2.0

araçları, kullanıcılarını aynı zamanda içerik üretebilen kimseler olarak görmekte ve

kullanıcılar bir anlamda ortak hareket etmektedir (Elmas ve Geban, 2012). Web 2.0,

kullanıcıların içerik ve fikir paylaşımında bulunan ortamlara katkı sunmasını

kolaylaştırmaktadır. Son zamanlarda giderek yaygınlaşan ve kullanımı artan Web 2.0

uygulamalarının bloglar, wikiler, etiketleme ve folksonomik araçlar, Flickr ve del.icio.us gibi

fotoğraf ve sosyal adres-paylaşım siteleri gibi kullanıcı tarafından paylaşılan bilgi, oluşturulan

içerik, çevrimci ve sosyal ağlar sayesinde yayılan bilgi yanında YouTube, Facebook ve

Myspace gibi sitelerde bu teknolojilerinin büyüme eğiliminin önemli parçalarındadır.

Kullanıcılar basit ara yüzleri kullanarak linkler, fotoğraflar, videolar, dokümanlar gibi

içeriklerle kendilerine ait koleksiyonlarda oluşturabilmektedir Kullanıcı ön plana alan bu

teknolojilerin sosyalleşme ve paylaşım açısından öğrenme – öğretme süreçlerinde büyük

öneme sahiptir(Minocha ve Roberts, 2008; Karaman, Yıldırım ve Kaban, 2008).

Web 2.0 döneminde öğrenciler sadece okuyan değil aynı zamanda üreten ve paylaşan

konuma gelmekte ve bireysel ya da grup olarak bunları paylaşabilmektedirler (Karalar ve

Özdemir, 2013). Bu faydaları sağlayan ve kullanıcılar arasında en yaygın kullanılan Web 2.0

teknolojilerinin başında sosyal ağlar gelmektedir (Özmen ve diğerleri, 2012). Sosyal ağların

eğitimde farklı şekillerde sıklıkla kullanıldığı görülmektedir (Kocadere ve Aşkar, 2013). Bu

teknolojilerin eğitim ve öğretim ortamına girmesi ile öğrenci ve öğretmen ilişkisinin artacağı

söylenebilir. Facebook ve Youtube gibi uygulamalar öğrenciler açısından daha çok bireysel

bir anlam ifade etse de bu uygulamaların sosyal öğrenme ve geri bildirim alma özellikleri

bakımından birçok kurumsal eğitim teknoloji özelliğinin görüldüğü ve bu özellikleri sebebiyle

eğitim ve öğretim amacıyla birçok eğitimcinin dikkatini çektiği ifade edilebilir (Öztürk ve

Talas, 2015).

Bu bağlamda yapılan bu araştırmada 2007-2015 yılları arasında yayınlanmış Türkiye

adresli Web 2.0 teknolojileri üzerine yapılan araştırmaların tanımlayıcı özelliklerini,

yöntemsel boyutlarını ve genel eğilimlerini ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Çalışma

kapsamında aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:

1. Web 2.0 teknolojileri araştırmaları yaygın olarak hangi dergilerde yayınlanmıştır?

2. Web 2.0 teknolojileri araştırmalarında hangi araştırma konuları yaygın olarak tercih

edilmiştir ve bunların yıllara göre dağılımı nasıldır?

3. Web 2.0 teknolojileri araştırmalarında hangi yöntemler yaygın olarak kullanılmıştır

ve bunların konulara göre dağılımı nasıldır?

4. Web 2.0 teknolojileri araştırmalarında hangi veri toplama araçları yaygın olarak

kullanılmıştır ve bunların yöntemlere göre dağılımı nasıldır?

5. Web 2.0 teknolojileri araştırmalarının örneklem özellikleri yaygın olarak nasıl

değişmektedir?

a. Hangi örneklem düzeyleri yaygın olarak tercih edilmiştir?

b. Örneklem büyüklükleri yaygın olarak hangi aralıklardadır?


YÖNTEM

a) Çalışmanın Yöntemi

Çeşitli dergilerde yayınlanmış Türkiye adresli Web 2.0 teknolojileri araştırmalarının

incelendiği bu çalışmada içerik analizi temel alınarak gerçekleştirilmiştir. İçerik analizi

birbirine benzer verileri belirli tema ve kavramlar kullanarak bir araya getirmek ve bunları

okurların anlayabileceği bir şekilde düzenlemek ve yorumlamaktır (Yıldırım ve Şimşek,

2006). Yapılan bu çalışmada örneklem olarak Ebscohost’da, Google Scholar’da “Web 2.0”

anahtar kelimesi ile yapılan arama sonucunda bulunan 38 araştırmadan meydana gelmektedir.

b) Veri Toplama Aracı

Makaleleri incelemek için Sozbilir, Kutu ve Yasar (2012) tarafından geliştirilen yayın

sınıflama formu, Web 2.0 teknolojileri araştırmaları için düzenlenerek kullanılmıştır. Yayın

sınıflama formu makalenin künyesi, makalenin türü, makalenin konusu, makalenin yöntemi,

veri toplama araçları ve örneklem olmak üzere 6 bölümden oluşmaktadır.

c) Verilerin Analizi

İçerik analiziyle incelenen çalışmalardan elde edilen veriler yüzde ve frekans değerleri

kullanılarak çö¬zümlenmiştir. Elde edilen veriler ile ilgili olarak, her bir araştırma sorusunun

cevabına karşılık gelecek şekilde frekansları ve yüzde oranları hesaplanmıştır. Sonuçta elde

edilen veriler tablo haline getirilmiştir.

BULGULAR

Toplanan veriler araştırma soruları dikkate alınarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda

elde edilen sonuçlar aşağıda sunulmuştur. Araştırmada yer alan çalışmaların hangi dergilerde

yoğun olarak yayınladığına dair Tablo 1’de sonuçlar verilmiştir.

Tablo 1. Web 2.0 Teknolojileri Araştırmalarının En Çok Yer Aldığı Dergiler

YAYIN YERİ ARAŞTIRMA

SAYISI

YÜZDE YAYIN YERİ ARAŞTIRMA

SAYISI

YÜZDE

AB KONF. 6 16,21 AJESİ 1 2,70

TÜRKİYE İNTERNET

KONF.

3 8,10 İMCW 1 2,70

IETC 3 8,10 TRAKYA ÜNİ. EĞT.

FAKÜLTESİ

1 2,70

BİLİŞİM

TEKNOLOJİLERİ DER.

2 5,40 İJTASE 1 2,70

EĞİTİM BİLİM 1 2,70 UTEB 1 2,70

TOJDAC 1 2,70 ADIYAMAN ÜNİ. SOS.

BİL. DER.

1 2,70

İJHS 1 2,70 NSWA 1 2,70

JOURNAL OF YAŞAR

ÜNİ.

1 2,70 JITTE 1 2,70

IATS 1 2,70 ZFWT 1 2,70

İOJES 1 2,70 EEO 1 2,70

TURCOMAT 1 2,70 AUAd 1 2,70

UŞAK ÜNİ. SOSYAL BİL.

DERGİSİ

1 2,70 ICITS 1 2,70

PROCEDİA 1 2,70 KEFDERGİ 1 2,70

JRET 1 2,70


54

Araştırmada 27 dergide yayınlananmış olan 38 çalışma incelenmiştir. İncelemenin

sonucunda Tablo 1‘deki sonuçlar ortaya çıkmıştır. Tablo incelediğinde en çok çalışma AB

konferanslarında yayınlanmıştır. Bunu sırasıyla Türkiye İnternet Konferansları yayınlanan

bildiriler, International Educational Technology Conference, Bilişim Teknolojileri Dergisinde

yayınlanan çalışmalar takip etmektedir.

Araştırmada yer alan çalışma konularının yıllara göre dağılımı Tablo 2’de gösterilmiştir.

Tablo 2. Web 2.0 Teknolojileri Araştırma Konularının Yıllara Göre Dağılımı

Tabloya bakıldığında Web 2.0 teknolojilerinde yapılan çalışmalarda ağırlıklı olarak

Web 2.0 kullanımı ve hakkındaki görüşleri ve sosyal ağlarla ilgili eğitim uygulamaları

konuları üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Web 2.0 teknolojilerinde olan bloglar ve vikiler

hakkında çok fazla çalışma yapılmadığı anlaşılmaktadır. 2010 ve 2013 yıllarında çalışmaların

yoğunlaştığı gözlemlenmektedir.

Araştırmada yer alan çalışma yöntemlerinin konulara göre dağılımı Tablo 3’de

gösterilmiştir.

Tablo 3. Web 2.0 Teknolojileri Araştırma Yöntemlerinin Konulara Göre Dağılımı

Tabloya bakıldığında çalışmalarda ağırlıklı olarak alan yazın derleme yönteminin

kullanıldığı görülmektedir. Bu yöntemin ardından sırasıyla karma ve nicel yöntem

gelmektedir. Çalışmalarda en az tercih edilen nitel yöntem olarak tespit edilmiştir. Web 2.0

kullanımı ve hakkındaki görüşler konusunda genellikle alan yazın derleme yöntemi

seçilmektedir. Sosyal ağlar ile ilgili eğitim uygulamaları konusunda ise en çok başvurulan

nicel yöntem olmuştur. Diğer çalışma konularında ise nitel yönteme hiç başvurulmazken diğer

yöntemler kullanılmaktadır.

Araştırmada yer alan veri toplama araçlarının yöntemlere göre dağılımı Tablo 4’de

gösterilmiştir.

Çalışmanın Konusu Yıllar TOPLAM

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 N %

Anlamsal Web ile

ilgili eğt uyg

1 1 2,70

Sosyal Ağlar ile

Eğitim Uyg.

3 1 3 6 1 2 16 43,24

Wikipedia ile Eğitm

Uyg.

1 1 2 5,40

Bloglarla ile Eğitim

Uyg.

1 1 2 5,40

Web 2.0 kullanımı ve

hakkındaki görüşler

1 2 6 2 1 1 2 15 40,54

Diğer 1 1 2,70

Toplam 1 3 1 9 4 4 7 3 5 37 100

Yöntem Çalışmanın Konusu TOPLAM

Anlamsal

Web ile ilgili

eğt uyg

Sosyal

Ağlar ile

Eğitim Uyg.

Wikipedia ile

Eğitm Uyg.

Bloglarla ile

Eğitim Uyg.

Web 2.0 kullanımı

ve hakkındaki

görüşler

Diğer N %

Nitel 4 3 7 16,21

Nicel 1 5 2 9 24,32

Karma 3 2 1 3 9 24,32

Alan

Yazın

Der.

4 1 7 1 12 35,13

Toplam 1 16 2 2 15 1 37 100


Tablo 4. Web 2.0 Teknolojileri Veri Toplama yöntemlerinin Araştırma Yöntemlerine

Göre Dağılımı

Tabloya bakıldığında ağırlıklı olarak anket ve doküman veri toplama aracı olarak

kullanılmıştır. Bunları görüşme, tutum, algı, kişilik ve ya yetenek testleri ve başarı testi

izlemektedir. En az başvurulan veri toplama aracı ise gözlemdir. Nicel ve karma yöntemin

kullanıldığı araştırmalarda veri toplama aracı olarak genellikle anket kullanılmaktadır. Nitel

yöntemin kullanıldığı araştırmalarda ise görüşme, gözlem, başarı testi ve ankete

başvurulmaktadır. Alan yazın derleme yöntemi kullanan çalışmalarda ağırlıklı olarak

dokümanlardan faydalanıldığı görülmektedir.

Araştırmada yer alan örneklem düzeylerinin dağılımı Tablo 5’de gösterilmiştir.

Tablo 5. Yaygın Olarak Seçilen Örneklem Düzeylerinin Dağılımı

Örneklem Düzeyi N %

Lisans 17 68

Öğretmenler 2 8

Ortaöğretim 2 8

Öğretim Elemanı 2 8

Ortaokul 2 8

İlkokul

Lisansüstü

Yöneticiler

Okul Öncesi

Veli

Diğer

Toplam 25 100

Tabloya bakıldığında çalışmalarda en fazla lisans öğrencileri örneklem düzeyi olarak

seçilmektedir. Çalışmalarda seçilen diğer örneklem düzeyleri ise öğretmenler, ortaöğretim

öğrencileri, öğretim elemanı ve ortaokul öğrencileri olduğu görülmektedir. Araştırmaya dahil

olan diğer örneklem düzeylerine çalışmalarda rastlanmamıştır. Bazı araştırmalarda birden

fazla örneklem düzeyi kullanıldığı ortaya çıkmaktadır.

Araştırmada yer alan örneklem sayılarının dağılımı Tablo 6’de gösterilmiştir.

Tablo 6. Yaygın Olarak Seçilen Örneklem Sayılarının Dağılımı

Örneklem Sayı Aralığı N

1 – 10 arası 1

11 - 30 arası 2

31-100 arası 13

101-300 arası 6

301-1000 arası 1

1000 den fazla 1

Veri toplama Araçları Yöntem

Nitel Nicel Karma Alan Yazın Der.

Gözlem 1

Görüşme 2 1

Başarı Testi 1 3

Tutum, algı, kişilik veya

Yetenek testleri

1 1

Anket 1 6 8

Döküman 1 13


56

Tablo 6’ya bakıldığında örneklem sayısı olarak en fazla 31-100 aralığı seçilmektedir.

Bunu 101-300 ve 11-30 aralığı takip etmektedir. En az seçilen örneklem aralıkları ise 1 – 10,

301-100 ve 1000 den fazla olduğu görülmektedir.

Araştırmada yer alan örneklem sayılarının araştırma yöntemlerine göre dağılımı Tablo

7’de gösterilmiştir.

Tablo 7. Web 2.0 Teknolojileri Araştırmalarının Yöntemlerine Göre Örneklem Sayıları

Tablo incelendiğinde nitel yöntemlerin kullanıldığı araştırmalarda en fazla 11-30 ve

101-300 aralığının seçildiği görülmektedir. Nicel yöntemlerin kullanıldığı araştırmalarda en

fazla 31-100 aralığının seçildiği görülmektedir. Bunu 101-300 ve 1000 den fazla aralıkları

takip etmektedir. Karma yöntemlerin kullanıldığı araştırmalarda da en fazla 31-100 aralığı

seçilmektedir. Bunu sırasıyla 101-300 ve 301-1000 aralığı takip etmektedir.

TARTIŞMA ve SONUÇ

Bu çalışmada, bu çalışmada örneklem olarak Ebscohost ve Google Scholar’da “Web

2.0” anahtar kelimesi ile yapılan arama sonucunda bulunan 38 araştırmanın; makale sayıları,

araştır¬ma konuları, araştırma yöntemleri, örneklem düzeyleri, örneklem sayıları ve veri

analiz yöntemleri açısından incelenmiştir. Çalışmada en çok çalışma AB konferanslarında

yayınlandığı belirlenmiştir. Daha sonra gelen yerler ise Türkiye İnternet Konferansları

yayınlanan bildiriler, International Educational Technology Conference, Bilişim Teknolojileri

Dergisi olduğu belirlenmiştir. AB ve Türkiye İnternet konferanslarında yayınlanan

çalışmaların fazla olmasının sebebi geniş kapsamlı çalışmalar ve işbirliğinden kaynakladığı

düşünülmektedir. Çalışmada web 2.0 teknolojilerinde yapılan çalışmalarda ağırlıklı olarak

sosyal ağlarla ilgili eğitim uygulamaları ve Web 2.0 kullanımı hakkındaki görüşleri ve

konuları üzerinde çalışıldığı belirlenmiştir. Sosyal ağlarla ilgili olarak yapılan çalışmaların

fazla olmasının sebebi günlük hayatta kullanımının yaygın olmasından kaynaklandığı

düşünülmektedir (Topuz ve ark. 2015). Web 2.0 teknolojilerinde olan bloglar ve vikiler

hakkında çok fazla çalışma yapılmadığı belirlenmiştir. Gelecekte yapılacak olan

araştırmalarda bu durumun göz önünde bulundurulmasının alandaki çalışmaları zengin-

leştirmek açısından faydalı olacağı düşünülmekte¬dir. 2010 ve 2013 yıllarında çalışmaların

yoğunlaştığı gözlemlenmektedir. Topuz ve ark.(2015) yaptığı çalışmada Web 2.0 teknolojileri

hakkında en fazla çalışmasını 2013 yılında yapıldığı ifade edilmektedir.

Çalışmada elde edilen sonuçlarda ağırlıklı olarak alan yazın derleme yönteminin

kullanıldığı belirlenmiştir. Bu yöntemin ardından sırasıyla karma, nicel ve nitel yöntem

kullanılmıştır. Web 2.0 kullanımı ve hakkındaki görüşler konusunda genellikle tercih edilen

yöntem alan yazın derleme yöntemi olarak belirlenmiştir. Sözbilir ve ark. , 2012 yılında

yaptığı çalışmada çalışmada ortaya çıkan sonucun aksine en fazla kullanılan yöntem nicel

yöntem olarak belirlenmiştir. Bunu sırasıyla nitel ve karma yöntem takip etmektedir. Selçuk

ve Palancı’nın 2014 yılında yaptığı çalışmada da bulgular incelendiğinde, nicel araştırmaların

Veri toplama Araçları Yöntem

Nitel Nicel Karma Alan Yazın Der.

1-10 arası 1

11-30 arası 2

31-100 arası 1 6 6

101-300 arası 2 2 2

301-1000 arası 1 1

1000’den fazla 1


daha fazla yayınladığı (377) ve nicel araştırmaların, toplam yüzdeye göre önemli bir yüzdeye

(69.5) sahip olduğu bulunmuştur. Aynı zamanda araştırmada, çalışmaların % 22’sinin nitel

araştırma yöntemini; %5.3’ünün Alınyazın derleme araştırma yöntemini kullandığı;

%2.6’sının ise karma yöntemi kullandığı bulunmuştur. Gelecekte Web 2.0 kullanımı ve

hakkındaki görüşler konusu hakkında daha çok diğer yöntemlerin tercih edilmesinin faydalı

olacağı düşünülmektedir. Web 2.0 Sosyal ağlar ile ilgili eğitim uygulamaları konusunda ise en

çok başvurulan nicel yöntem olduğu belirlenmiştir. Bulgulara bakıldığında en çok veri

toplama aracı olarak anket ve doküman kullanıldığı belirlenmiştir. Bunları görüşme, tutum,

algı, kişilik ve ya yetenek testleri ve başarı testi izlemektedir. En az başvurulan veri toplama

aracı ise gözlem olarak belirlenmiştir. Göktaş ve ark. , 2012 yaptığı çalışmada da benzer

sonuçlar elde edilmiştir. Veri toplama aracı olarak en çok anketlerin kullanıldığı, bunu

doküman incele¬meleri, başarı, tutum, algı ve kişilik testlerinin izlediği görülmektedir. Veri

toplama sürecinde gözleme daha az başvurulduğu anlaşılmaktadır. Çakmak ve ark. 2016

yılında yaptığı çalışmada da benzer sonuçlar elde edilmiştir. Dergilerde kullanılan veri

toplama araçları incelendiğinde; makalelerde en çok kullanılan veri toplama aracının anket

(%30.77) en az kullanılan veri toplama aracının belirtilen veri toplama araçları dışında

kullanılan diğer araçlar (%4.78) olduğu görülmektedir. Bunlar dışındaki veri toplama

araçlarının kulanım sırası şu şekildedir: Alternatif araçlar (%18.30), başarı testleri (%14.14),

görüşme/odak grup görüşmesi (%10.60), doküman (% 7.28), tutum/algı/kişilik/yetenek

testleri (%7.28) ve gözlem (%6.86).Nicel ve karma yöntemin kullanıldığı araştırmalarda veri

toplama aracı olarak genellikle anket kullanılmaktadır. Selçuk ve Palancı’nın 2014 yılında

yaptığı çalışmada yapılan araştırmanın aksine veri toplama aracı tutum, kişilik, algı testlerinin

daha fazla kullanıldığı (257) ve toplam yüzdeye göre önemli bir yüzdeye (% 51) sahip olduğu

bulunmuştur. Aynı zamanda araştırmada, ankete dayalı çalışmaların, testlerden sonra en fazla

tercih edilen veri toplama aracı olduğu görülmektedir. Araştırma sonucuna göre, makalelerde

kullanılan 504 veri toplama aracından, 77’si anket olduğu görülmektedir. Araştırmada, diğer

veri toplama araçlarının (4) ve gözlem (12) en az tercih edilen yöntemler olduğu bulunmuştur.

Çalışmalarda anketin yoğun olarak kullanılmasının sebebi kısa zamanda geniş kitlelere

ulaşılmasından ve maliyetinin az olmasından kaynaklandığı söylenebilir(Göktaş ve ark. ,

2012). Nitel yöntemin kullanıldığı araştırmalarda ise görüşme, gözlem, başarı testi ve ankete

başvurulmaktadır. Alan yazın derleme yöntemi kullanan çalışmalarda ağırlıklı olarak

dokümanlardan faydalanıldığı görülmektedir.

Çalışmada elde edilen bulgulara göre en fazla lisans öğrencileri örneklem düzeyi olarak

seçildiği belirlenmiştir. Karaman ve ark. (2008) yılında yaptığı çalışmada araştırmaya paralel

olarak Web 2.0 uygulamalarının kullanımına yönelik çalışmaların büyük bir çoğunlukla lisans

seviyesinde yapıldığı ifade edilmektedir. Sözbilir ve ark. , 2012 yılında yaptığı çalışmada da

benzer sonuçlar elde edilmiştir. Örneklem ba¬zında daha çok lisans seviyesinde (27,8)

çalıştıkları görülmektedir. Ayrıca araştırmacıların (%0), okul öncesi (%2,2), yöneticiler (%0)

ve aile (%0,3) örneklem gruplarıyla çalışmayı tercih etme¬dikleri görülmektedir.

Çalışmalarda seçilen diğer örneklem düzeyleri ise öğretmenler, ortaöğretim öğrencileri,

öğretim elemanı ve ortaokul öğrencileri olduğu görülmektedir. Gelecekte yapılacak

çalışmalarda daha yoğun olarak ortaokul ve öğretim düzeyinde örneklem seçilmesinin faydalı

olacağı düşünülmektedir. Araştırmaya dahil olan diğer örneklem düzeylerine çalışmalarda

rastlanmamıştır. Bazı araştırmalarda birden fazla örneklem düzeyi kullanıldığı belirlenmiştir.

Bulgulara göre örneklem sayısı olarak en fazla 31-100 aralığı seçildiği belirlenmiştir.

Selçuk ve Palancı’nın 2014 yılında yaptığı çalışmada çalışmanın aksine en fazla 301-1000

aralığındaki örneklem sayılarıyla (118) çalışıldığı görülmektedir. Bu aralıktan sonra en fazla

31-100 aralığı (102) ve 101-300 aralığının (101) kullanıldığı bulunmuştur. Nitel yöntemlerin

kullanıldığı araştırmalarda en fazla 11-30 ve 101-300 aralığının seçildiği görülmektedir. Nicel


58

yöntemlerin kullanıldığı araştırmalarda en fazla 31-100 aralığının seçildiği görülmektedir.

Karma yöntemlerin kullanıldığı araştırmalarda da en fazla 31-100 aralığı seçilmektedir.

Göktaş ve ark. , 2012 yaptığı çalışmada yapılan araştırmadaki sonuçlara benzer olarak, nitel

yöntem¬lerin kullanıldığı araştırmalarda en fazla 11-30 ara¬lığının seçildiği ama bu

araştırmada araştırmacıların 101-300 aralığını fazla tercih etmedikleri görülmektedir. Yapılan

araştırmaya benzer olarak nicel yön¬temlerin kullanıldığı araştırmalarda en fazla 31-100

aralığının seçildiği belirlenmiştir. Yapılan araştırmaya benzer olarak Karma yöntemlerin

kul¬lanıldığı araştırmalarda da en fazla 31-100 aralığında örneklem seçildiği belirlenmiştir.

Nicel yöntemlerde 1000 ve üzerinin tercih edilmemiş olmasının sebebi Erdoğmuş’ un (2009)

ifade ettiği gibi zaman darlığından, resmi ve etik süreçlerden, araştırmacıların daha kısa süre

veriye ulaşmaya çabalamalarından da kaynaklanabildiği söylenebilir.


The Use of WEB 2.0 Technologies in Education – A Literature

Review 2007-2015 Period

SYNOPSIS

Technology which evolves and changes constantly has become one of the permanent

parts of our daily lives. People are facing a new technological device in their everyday lives

continuously (Çelik ve Kahyaoğlu, 2007). Therefore, these developments affect every aspect

of life frequently. This situation requires the use of technology to facilitate the lives of the

people and to comprehend these developments. In this context, the including technology in

education and educating individuals for these developments are required (Bacanak,

Karamustafaoğlu ve Köse, 2003). With the Science and technology developments, our era is

called "Information Age". At the information age, the way and the speed of information

access is changing and new media are emerging to access information (Seferoğlu, 2009). As a

result of these developments, individuals who capable of renewing themselves constantly

can use information deliberately and can produce Information are needed (Seferoğlu ve

Akbıyık, 2005). Using technology in education in most efficient way is required in order to

train these individuals (Şimşek, Becit, Kılıçer, Özdamar, Akbulut ve Yıldırım, 2008).

In the Web 2.0 era, students become not only readers but also producers and sharers and

they can share individually or as a group (Karalar ve Özdemir, 2013). Social networks are at

the top of the list of Web 2.0 technologies which supply these utilities and widely used among

people (Özmen et al., 2012). It can be observed that social networks are used commonly in

education in various ways (Kocadere ve Aşkar, 2013). It can be said that the relationship

between student and teacher increases as these technologies take part into teaching and

learning environment. Although applications such as Facebook and Youtube have sense of

individually in terms of students, it can be stated that they have a plenty of corporate

educational technology features such as social learning and taking feedbacks and they take

attention of much educators due to these features in the purpose of education. (Öztürk ve

Talas, 2015).

In this regard, this paper aims to reveal descriptive features, methodological

dimensions, and general trends of articles on Web 2.0 technologies published between 2007

and 2015 years in Turkey. This study which includes research papers about Web 2.0

technologies published in various journals and addressed Turkey is carried out based on

content analysis. Content analysis is to gather similar data by using specific themes and

concepts while organize and interpret them to make data understandable for the reader

(Yıldırım ve Şimşek, 2006). In this study, the sample includes 38 researches which found on

Ebscohost and Google Scholar by searching “Web 2.0” keyword. As data collection

instrument, publication classification form developed by Sözbilir, Kutu ve Yasar (2012) to

analyze articles is used by editing for web 2.0 technologies researches. Publication

classification form consists of 6 chapters which are article tag, article type, article topic,

article method, data collection tools and sampling.

In data analysis part, data obtained from examined studies are resolved by using percent

and frequency values. Frequency and percentage ratio of obtained data are calculated with

regard to each research question corresponding to answer. Obtained results are converted into

table. In this paper, 38 researches which found on Ebscohost and Google Scholar by searching

“Web 2.0” keyword taken as sample in this study are examined with respect to number of

articles, research, research methods, sampling levels, sample size and data analysis methods.

In this study, it was determined that most of the studies published in the EU conference. It is


60

determined that the published papers from Turkey Internet Conferences, International

Educational Technology Conference and Information Technology Journal follow the list. It is

thought that the reason for being much studies published in EU and Turkey Internet

conferences is extensive work and collaboration. In this paper it is determined that researchers

have studied the aspects and issues with regards to educational applications about social

networks and Web 2.0 use in studies on web 2.0 technology primarily. It is concluded that

there is not enough research about blogs and wikis from Web 2.0 technologies. Considering

this situation can be useful for future studies with regards to enrich studies in this field. It is

observed that studies have concentrated in 2010 and 2013.

The majority of the results in study demonstrate that literature compilation method is

used mostly. Following this method, mixed, quantitative and qualitative methods are used

respectively. It is concluded that the Most Preferred method is literature compilation method

In the aspect of Web 2.0 use and opinions about. It is believed that preferring other methods

for the subjects of the use of Web 2.0 and opinions about can be beneficial. It is decided that

quantitative method is the most referred method about social networks and educational

applications. Inspecting the results, it is determined that questionnaire and document are used

mostly as data collection instrument. Interview, attitude, perception, personality and aptitude

tests and achievement tests follow these instruments. The least referenced data collection

instrument is designated as observation. Researches in which quantitative and mixed methods

are used; questionnaire is utilized as data collection tool in general. It can be said that the

reason for this extensive use of questionnaire is the fact that it can reach a wide audience in a

short time with low cost. Interviews, observations, achievement tests and questionnaires are

used in qualitative researches. Documents are used mainly in the method of literature

compilation.

According to the findings it is determined that undergraduate students selected as

sample mosty. It is observed that the other selected samples are teachers, high school

students, lecturers and middle school students in studies. In future studies, it is believed that

selecting sample from secondary education level more frequently is beneficial. According to

findings the range of 31-100 is selected mostly as sample size. It is observed that the range of

11-30 and 101-300 are selected mostly in qualitative researches. It is discovered that the range

of 31-100 is selected mostly in quantitative researches. The range of 31-100 is selected in

mixed researches mostly.


KAYNAKLAR

Atıcı, B., ve Yıldırım, S. (2010). Web 2.0 uygulamalarının e-öğrenmeye etkisi. Akademik

Bilişim’10-XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri 10-12 Şubat 2010 Muğla

Üniversitesi, Muğla.

Aygün, H. A. (2009). Yeni ilköğretim programının uygulanmasıyla eğitim teknolojileri

kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri (İstanbul ili ümraniye ilçesi örneği).

Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.

Bacanak, A., Karamustafaoğlu, O., ve Köse, S. (2003). Yeni bir bakış: eğitimde teknoloji

okuryazarlığı. Pamukkale üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 14(14), 191-196.

Çakmak, E. K, Özüdoğru, G., Bozkurt, Ş. B., Ülker, Ü., Ünsal, N. Ö., Boz, K. ve Bahadır, H.

(2016). 2014 Yılında Eğitim Teknolojileri Alanındaki Yayımlanan Makalelerin

İncelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama,6(1).

Çelik, H. C., ve Kahyaoğlu, M. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının teknolojiye yönelik

tutumlarının kümeleme analizi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(4), 571-586.

Deperlioğlu, Ö., ve Köse, U. (2010). Web 2.0 teknolojilerinin eğitim üzerindeki etkileri ve

örnek bir öğrenme yaşantısı. Akademik Bilişim’10-XII. Akademik Bilişim Konferansı

Bildirileri 10-12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi, Muğla.

Elmas, R., ve Geban, Ö. (2012). Web 2.0 Tools for 21st Century Teachers. International

Online Journal of Educational Sciences, 4(1), 243-254.

Erdoğmuş, F., ve Çağıltay, K. (2009, Şubat). Türkiye’de eğitim teknolojileri alanında yapılan

master ve doktora tezlerinde genel eğilimler. Akademik Bilişim’09-XI. Akademik Bilişim

Konferansı Bildirileri 11-13 Şubat 2009 Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.

Ersoy, H., ve Balkul, H. İ. (2012). Teknolojik Gelişmelerin Çevirmen ve Çeviri Mesleği

Açısından Olumlu ve Olumsuz Etkileri: Çeviri Alanında Yeni Yaklaşımlar. Akademik

İncelemeler Dergisi, 7(2).

Genç, Z. (2010). Web 2.0yeniliklerinin eğitimde kullanımı: Bir Facebook eğitim uygulama

örneği. Akademik Bilişim’10-XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri 10-12 Şubat

2010 Muğla Üniversitesi, Muğla.

Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G., ve Reisoğlu, İ.

(2012). Türkiye’de eğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi

makalelerinin içerik analizi. Kuram ve uygulamada eğitim bilimleri, 12(1), 177-199.

Güllüpınar, F., Kuzu, A., Dursun, Ö. Ö., Kurt, A. A., ve Gültekin, M. (2013). Milli Eğitimde

Teknoloji Kullanımı ve Sonuçları: Velilerin Bakış Açısından Fatih Projesi’nin Pilot

Uygulamasının Değerlendirilmesi.Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 195-216.

Horzum, M. B. (2010). Öğretmenlerin Web 2.0 araçlarından haberdarlığı, kullanım sıklıkları

ve amaçlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri

Dergisi, 7(1), 603-634.

Karalar, H., ve Özdemir, S. (2013). Anlamsal web temelli öğretimde yönlendirmenin

kazanıma ve kalıcılığa etkisi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2013(1).

Karaman, S., Yıldırım, S., ve Kaban, A. (2008). Öğrenme 2.0 yaygınlaşıyor: Web 2.0

uygulamalarının eğitimde kullanımına ilişkin araştırmalar ve sonuçları. XIII. Türkiye’de

İnternet Konferansı Bildirileri.


62

Kocadere, S. A., ve Aşkar, P. (2013). Sosyal Medya Araçlarının Katkıları ve Kullanım

Sıklıkları: Öğretmenlik Uygulaması Örneği. İlköğretim Online, 12(4).

Özmen, F., Aküzüm, C., ve Sünkür, M. (2012). Sosyal ağ sitelerinin eğitsel ortamlardaki

işlevselliği. Eğitim Bilimleri, 7(2), 496-506.

Öztürk, M. F., ve Talas, M. (2015). Sosyal medya ve eğitim etkileşimi. Journal of World of

Turks, 7(1), 101-120.

Sakallı, M., Bakay, G., ve Hüssein, G. (2008). Yeni eğitim teknolojilerine ilişkin öğretmen

görüşleri. In Proceedings of 8th. International Educational Technology Conference (pp.

710-714).

Seferoğlu, S. S. (2009). İlköğretim okullarında teknoloji kullanımı ve yöneticilerin bakış

açıları. Akademik Bilişim’ 09-XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri 11-13 Şubat

2009 Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.

Seferoğlu, S. S., ve Akbıyık, C. (2005). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayara yönelik öz-

yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19, 89-101.

Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde

yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim,39 (173).

Sözbilir, M., Güler, G., ve Çiltaş, A. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: Bir

içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12, 565-580.

Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y., ve Yıldırım, Y. (2008).

Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 439.

Şimşek, A., Özdamar, N., Uysal, Ö., Kobak, K., Berk, C., Kılıçer, T., ve Çiğdem, H. (2009).

2000’li yıllarda Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında gözlenen

eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 115-120.

Topuz, A. C., Yıldırım, Ö., Topu, F. B., ve Göktaş, Y. (2015). Öğrenme Teorileri Üzerine

İnşa Edilen Web 2.0 Uygulamaları: Science Direct Veri Tabanı İncelenmesi. Bilişim

Teknolojileri Dergisi, 8(2), 59-69.

Tor, H., ve Erden, O. (2004). İlköğretim öğrencilerinin bilgi teknolojilerinden yararlanma

düzeyleri üzerine bir araştırma. The turkish online journal of educational

technology, 3(1), 120-130.

Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (14. baskı).

Ankara: Seçkin Yayıncılık.

.