MALAYSIAdari segi SEJARAHWALAYSIAIN HISTORN

KDN PP L2631512015 rSSN L67s-0594 BIL.43-201s

KANDUNGAN

POLITIK DAN SOSIOEKONOMI PENEMPATAN-PENEMPATAN AWAL 1

SELANGOR KURUN KE-6SM - 18M: SATU KRONOLOGINasha Rodziadi KhawNazarudin Zainun

TOKOH MELAYU DALAM MESYUARAI PERINGKAI 14

beBn q.rt DI SELANGOR, 1890- 1941

A hm a d F arh on tb d, I I ah@Zakari a

KERJASAMA BRITISH - PARTI KOMLTNIS MALAYA (PKM) 55

KETIKA PERANG DLINIA KEDUA, I94L-1945Ahmad Zaki Johari

PERSAIUAN MELAYU JOHOR (PMJ) DAN PENENTANGAN 73

TERHADAP MALAYAN LINIONAbdul I ah Zakaria Ghazal i

PERANAN HOME GUARD DALAM PROGRAM 93

COMMUNITY POLICING PASUKAN POLISMd Rozimi Mohd Nasir

USAHA KERAJAAN DALAM MEMBANTERAS GERAKAN 128KOMTINIS DI NEGERI SEMBILAN, 1948-1960Ho Hui Ling

DARIPADA MUFTI JOHOR KE PENGETUA KOLEJ ISLAM MALAYA: 141

SUMBANGAN ABDUL JALIL HASSAN DALAM MENGUKUHKANKEDUDUKAN ISLAM DAN UMAI ISLAM SEHINGGA TAHTIN 1970

Abu Hanifah Haris

HARIMAU DAN GAJAH DALAM TRADISI MELAYU 162Azharudin Mohamed Dali

DARTPADA MUFTI JOHOR I(E PENGETUA KOLE,J

ISLAM MALAYA: SUMBANGAN ABDUL JALILHASSAN DALAM MENGUKUHKAN I(EDUDUKAN

TSLAM DAN UMAT ISLAM SEHINGGA TATIUN 1970

Abu Hanifah Haris"

Pengenalan

Sejak tahun 193&an, kerajaan Johor telah mAnghantar sejumlah pelajar Melayu dari negeri

Johor untuk melanjuikan pelajaran dalam bidang agama di Mesir, khususnya di Universiti

al-Azhar. penghantaran pelajar Johor ke Mesir bertujuan untuk melahirkan pelajar yang

mempunyai ilmu pengetahuan agama yang tinggi, seterusnya berkhidmat dengan kerajaan

Johoi seielah pulang ke tanah air. Pelajar Johor di Mesir juga agak istimewa berbanding

pelajar Melayrr dari negeri lain kerana mereka merupakan kelompok pelajar Melayu pertama

yurrg *"*punyai ur.urnu khas yang disediakan oleh kerajaan Johor untuk kegunaan pelajar

Johor di Mesir. Salah seorang daripada pelajar Melayu pertama dari Johor yang telah dihantar

oleh kerajaan Johor untuk melanjutkan pelajaran di Mesir ialah Abdul Jalil Hassan'

Sekembalinya ke Tanah Melayu pada tahun 1.947, Abdut Jatil telah berkhidmat

sebagai Timbalan Mufti dan Mufti Johor di Jabatan Agama Johor, seterusnya sebagai

pengetua Kolej Islam Malaya di Klang, Selangor pada tahun 1964. Di sebalik kesibukan tugas

sebagai pengetua Kolej Islam Malaya, Abdul Jalil masih berpeluang untuk mencurahkan

bakti dalam mengukuhkan kedudukan Islam dan membela kebajikan umat Islam di Malaysia

*ut .rp,rp di seluiuh dunia. Perbincangan artikel ini akan mengupas sumbanganAbdul Jalil

dalam mengukuhkan kedudukan Islam dan membela kebajikan umat Islam setakat tahun

1970 sahaja iaitu setakat perkhidmatan beliau di Kolej Islam Malaya kerana selepas tahun

tersebut, beliau mula berkhidmat sebagai pensyarah di Fakulti Islam, Universiti Kebangsaan

Malaysia (UKM).

Latar Belakang Atrdul Jalil Hassan

Abdul Jalil Hassan(1912-1990) dilahirkan di Serom T,Muar,Johor pada 10 Januari t9l2'lBeliau mendapat pendidikan rendah di Sekolah Melayr Muar sebelum memasuki Royal

Dr. Abu Hanifah Haris pensyarah Kanan di Jabatan Sejarah, Fakulti Sastera dan Sains Sosial, Universiti Malaya,

Kuala Lumpur.Statutory Declaration, 12 June 1937, dalam sP 239, Clear Holder, Tan Sri Abdui Jalil Dalam Kenangan'

t47

MALAYSTA DARI SEGI SEJARAH

English School, Singapura. Pada tahun 1930, beliau melanjutk an pelajaran di Kalimantan,Indonesia selama tiga tahun sebelum melanjutkan pelajaran di Univers iti al-Azharpada tahun1933'2 Pada tahun 1935,Abdul Jalil akhirnyaberjayamendapat biasiswa JabatanAgamaJohor bagi membiayai pengajian di Universiti al-Azhar sebanyak $500 setahun.3 KerajaanJohor juga telah bersetuju untuk menanggung perbelanjaan seorang lagi pelajar Johor iaituMuhammadAmin untuk melanjutkan pelajaran di Madrasah al-Akaddin, Kaherah.a Namunbegitu, pemberian biasiswa kepada Abdul Jalil untuk membiayai perbelanjaan di Mesirterpaksa ditangguhkan ke tahun berikutnya kerana kekurangan peruntukan.s Kerajaan Johorpula hanya memberikan biasiswa kepadaAbdul Jalil untuk membiayai perbelanjaan di Mesirbermula pada tahun 1937.6

Pada tahun lg4l,Abdul Jalil pernah dilantik sebagai Ketua penuntut Johor diMesir menggantikan Khalid Ayob yang telah pulang ke Johor.i Abdul Jalil juga pernahdilantik sebagaiYang Dipertua, Persekutuan Putera-Puiera Melayu Semenanjung @pS) padatahun 1945-8 Pada 15 Jun l946,Abdul Jalil selaku Yang Dipertua ppS pernah ,ri"d#;;;;surat kepada Yan$Dipertua UMNO, onn Jaafar bugi -"*aklumkan pendirian ppS yangmenyokong penuh keputusan Kongres Melay'u di Kuala Lumpur bagi menuntut kemerdekaanpenuh daripada pihak British- Menurut beliau, PPS juga pernah menghantar surat kepadaPerdana Menteri Britain, Clement Atlee tentan g cita-citapelajar Metayu di Mesir berkenaanmasa hadapan negeri-negeri Melayu pada tahun 1945.; pada 2g ogos lg46,Abdul Jalilmewakili PPS pernah menghantar ucapan selamat kepada Yang Dipertua uMNO, onn Jaafarsempena Hari Raya Aidilfitri. ro

Semasa melanjutkan pelajaran di Universiti al-Azhar,Abdul Jalil juga berjayamemperoleh ljazah B-A. dalam bidang Usuluddin pada tahun 1937, seterusnya mendapatljazahM'A. dari Universiti al-Azh ar padatahun lg4i.tt Sebaik sahaja menarnatkan pengajiandi Mesir, Abdul Jalil juga pernah memohon kepada Tengku Mahmud Mahyiddin yangbertugas di War office, London agar mendapatkan pekerjaan untuk dirinya di London pad.a

Perjalanan Abdul Jalil ke Mesir menggunakan kapal laut ketika itu memakan masa 36 hari dengan tambangberjumlah $70- Lihat salmah Mohsin, "Tan Sri Abdul Jalit Dari Dekar',, a"-r"- it ir"s, e;;ror*bar pelajarMelayu di Mesir Terlatih Dengan perjuangan Mesir.MAJ 3/35, setiausaha Majlis Agama Johor kepada Johari bin Kecik, I 8 Mei 1935, dalam Sp z3g,Tansri prof.Hj. Abdul Jalil Hassan, Surat-Menyurat.M' A' Fawzi Basri' "Perkembangan Pendidikan di Negeri Johor 1856-1939: Satu Kajian Ringkas,,, dalam KhooK-ay Kim (ed'), Seiarah Masyarakat Melayu Moden,kuah Lumpur: persatuan Muzium ualaysia, 19g4, hlm.

Pejabat Kadi Besar Johor kepada Johari Kecik, l4 Julai 1 935, dalam sp 239, Tan Sri prof. Hj. Abdul Jalil Hassan,Surat-Menyurat."Bakal Penolong Mufti Johoq al-Ustaz al-shaykh Abdul Jalil Hassan,,, dalam Sp 23g,TanSri prof. Hj. AbdulJalil Hassan, Surat-Menyurat.Pejabat Agama Johor kepada Abdul Jalil, 16 OktoberSurat-Menyurat.

1941, dalam SP 239, Thn Sri prof. Hj. Abdul Jalil Hassan,

8

9

l0l1

irt-tiilt kepada Jeneral Konsul British di Kaherah, 30 ogos 1945, datamsp 92, Fail Berkenaan uMNo,

Abdul Jalil kepada onn Jaafar, 15 Jun 1946, dalam Sp g2,FailBerkenaan uMNo, 1945_1950.Abdul Jalil kepada onn Jaafar, 2g ogos 1946, daramsp 92, Fail Berkenaan uMNo, r945_rg50."Fatwa Council Chief Dies of Heart Failure", The straits Times,22May 1990, dalam Sp 239, clearHolder, TanSri Abdul Jalil Dalam Kenangan.

t48

DARIPADA MUFTT JOHOR KE PENGETUA KOLEJ ISLAM MALAYA: SUMBANGAN ABDUL JALIL HASSAN

DALAM MENGUKUHKAN KEDUDUKAN TSLAM DAN UMAI ISLAM SEHTNGGATAHUN 1970

tahun 1945.Lz Bagi rneningkatkan lagi pengetahuan dan kemahiran bahasa Inggeris, Abdul

Jalil pernah mengambil kursus bahasa Inggeris di British Institute, Kaherah pada tahun 1946.13

Sekembalinya ke tanah air pada tahun l946,Abdul Jalil telah bertugas di Jabatan

Agama Johor sebagai Timbalan Mufti Johor.ra Pada 18 September 1957, Sultan Ibrahim

pernah menganugerahkan pingat Darjah Paduka Mahkota Johor kepadaAbdul Jalil sempena

Hari Keputeraan Sultan Johor Ke-84.'5 Pada 12 September lg6l,Abdul Jalil telah dilantik

sebagai Pemangku Mufti Johor selepas Mufti Johor, Sayyid "AlwT Ibn Tdhir al-Haddad

mengambil cuti panjang untuk bersara.16 Abdul Jalil telah dilantik sebagai Mufti Johor

secara rasmi pada tahun lg62.t? Abdul Jalil kemudian meletak jawatan sebagai Mufti Johor

pada tahun 1964, seterusnya dilantik sebagai Pengetua Kolej Islam Malaya.r8 Pada 5 Jun

1968, beliau telah dianugerahkan gelaran Tan Sri sempena Hari Keputeraan Yang di-Pertuan

Agong Ke-61 sempena jasa beliau.le

Berkhidmat di;[abatan Agama Johor

Semasa berkhidmat sebagai Timbalan Mufti Johor, Abdul Jalil giat memperjuangkan

penghayatan ajaranlslam dan kebajikan umat Islam. Pada23 Januari 1947, beliau pernah

dijemput oleh sebuah perlubuhan Islam dari Kuala Kangsar, Perak iaitu Mflad al-SharTf

untuk menyampaikan ceramah sempena Hari KeputeraanNabi Muhammad SAW.20 PadalT

Disember 1948, beliau telah dilantik sebagai salah seorang anggota Suruhanjaya Siasatan

bagi pemberian bantuan kepada sekolah Arab yang dibiayai secara persendirian.2l

13

Abdul Jalit kepada Tengku Muhyiddin, 19 Februari 1945, dalam SP 239, Tan Sri Prof. Hj. Abdul Jalil Hassan,

Surat-Menyurat.N.E. Williams kepadaAbdul Jalil Hassan, I September 1946, dalamsP 219, Tan Sri Proi. Hj. Abdul Jalil Hassan,

Surat-Menyurat. TindakanAbdul Jalil mempelajari bahasa Inggeris di British Institute, Kaherah ada kaitan dengan

arahan Pejabat Agama Johor yang meminta pelajar Melayu di Mesir yang mendapat tajaan kerajaan Johor agar

mempelajari bahasa Inggeris. Lihat Abdul Jalii kepada Tengku Muhyiddin, 19 Februari 1945. dalam SP 239,

Tan Sri Prof. Hj. Abdul Jaiil Hassan, Surat-Menyurat-"State Mufti" , The Straits Times, l0 February 1960, hlm. 8-

"Johor Honours List: Ruier's Son Becomes a Dato", The Straits Time.s,18 September 1957, hlm. 9-

"Johor Mufti on Leave", The Straits Times, 12 September 1961, hlm. 7. Sayyid'Alwr lbn Tdhir al-Haddad

6ilahirkan di Arab Saudi dan mendapat pendidikan arval di Makkah, seterusnya trenyambung pengajian di

Mombassa ketika berumur 20 tahun. Beliau kemudian melawat Aden di Yaman, seterusnya tinggai di Jawa.

Indonesia selama sepuluh tahun sehingga dilantik sebagai Presiden Persatuan Arab .lawa. Sultan Johor, Sultan

Ibrahim kemudian berkenan untuk melantik beliau sebagai Mufti Johor pada tahun 1933. Selepas Perang Dunia

Kedua, Sa1ryid "Alwr sekali lagi dilantik sebagai Mufti Johor mulai tahun 1946. Llhat "State Mufti" , The Straits

Times,l0 February 1960, hlm.8."Profesor Jalil Hassan Meninggal Dunia", (Jtusan Malaysia,23 Mei 1990, dalam SP 239, Clear Holder, Tan Sri

Abdul Jalil Daiam Kenangan."Fatwa Council Chief Dies of Heart Failure", The Straits Times,22 May 1990, dalam SP 239, Clear Holder, Tan

Sri Abdul Jalil Dalam Kenangan."The King Honours 555 People", The Straits Times,5 June 1968, htm. 1. Anugerah tersebut merupakan Panglima

Setia Mahkota (PSM) yang membawa gelaran Tan Sri. Lihat "The King's Birthday Honours List', The Straits

Times,5 June 1968, hlm. 6.yang Dipertua Mllad al-Shanf kepada Abdul Jalll,23 Januari 1947 , dalam SP 92, Fail Berkenaan UMNO, 1945-

1950.Suruhanjaya Siasatan tersebut telah dilantik oleh Jabatan Agama Johor. Lihat "Aid for Arabic Schools", Iize

Singapore Free Press,lT December 1948, hlm. 5-

t-l

t2

l415

t6

l8

19

z1

t49

MALAYSIA DARI SEGI SEJARAH

Pada bulan Mac 1950, Abdul Jalil pernah diminta untuk menghadiri MesyuaratPerwakilan Islam bagi membincangkanpersoalan "agamadanpendidikan';yang berlangsungdi pejabat Persatuan Seruan Islam Seluruh Tanah Melayu, Singapura.2z pada23 Disembei1950, Abdul Jalil juga merupakan salah seorang penceramah sempena sambutan HariKeputeraan Nabi Muhammad SAW Peringkat Negeri Johor. Beliau telah menyampaikanceramah berkenaan sejarah hidup Nabi Muhammad SAW di Masjid Sultan Abu BakaAJohor Bahru selepas selesai solat Jumaat.23 Pada 1l Disember 19i1, Abdul Jalil pernahmenyampaikan ceramah di Radio Singapura sempena sambutan Hari Keputeraan NabiMuhammad SAW di Singapura.2a

Pada 3 September 1953, ABdul Jalil selaku Timbalan Mufti Johor pernah menyeruorang Melayu agar mempelajari bahasa Inggeris kerana hampir kesemua ilmu pengetahuanterdapat dalam bahasa Inggeris. Beliau jug atelahmenyuarakan rasa kesal terhadap kelemahanorang Melayu yang tidak gemar membaca buku kerana tabiattersebut tidak akan memberisebarang faedah kepada orang Melayu.25 Pada 14 November 1953, Abdul Jalil pernahmemberikan ceramah sempena sambutan Hari Keputeraan Nabi Muhammad SAW di BatuPahat,Johor bershia-su-u p.gu* ai JabatanAgama Johor keturunan Cina,Haji Musa MaJinwu.26

Pada 7 Mei 1959,Abdul Jalil selaku Timbalan Mufti Johor dijangka berlepas keLondon pada keesokan hari bagi melihat keadaan Sultan Johor, Sultan Ibrahim yang sernakintenat-27 Sultan Ibrahim yang menetap di Grosvenor House Hotel, park Lane, London sejakbulan Julai 1958 ketika itu sedang dirawat oleh seorang doktor pakar British, Dr. DanielDavies-28 Pada 8 Mei l959,Abdul Jalil telah menyertai rombongan ke London bagi membawa

Mesyuarat tersebut yang dipengerusikan oleh Pemangku Setiausaha Tanah Jajahan, J. D. M. Smith turut disertaioleh dua ahli panel lain iaitu Sim Boon Hwee dan Dr. Paul H. Means dari Methodist Mission. Lihat..MuslimMission Meeting", The Straits Times,3 March 1950, hlm.4. Lihat juga "singapore Diary,,, The Straits Times,2 March 1950, hlm.6."Quiet Prophet's Birthday", The Straits Times,23 December 1950, hlm. g."singapore Plan for Birthday of prophet", The straits Times, ll December I 95 I , hlm. 4.Ucapan tersebut disampaikan oleh Abdul Jalil ketika menghadiri sebuah mesyrarat di Muar, Johor. Lihat ..StudyEnglish - Malays Told", The singapore Free press,3 September 1953, hrm. 5."Johor Talks on the Prophet", The Straits Times, 14 November 1953, hlm. 8. Haji Musa Ma Jinwu merupakanPegawai Agama di Perkhidmatan Cina Muslim Johor, Pengerusi Bahagian Belia Cawangan Johor Bahru dalamPersatuan Cina Tanah Melayu' serta Ketua Jawatankuasa KebudayJan. Beliau merupakan graduan luiusanUniversiti al-Azhar. Haji Musajuga merupakan salah seorang daripaia 12 delegasi kerajaan Tanah Melayu yangtelah berlepas ke Pakistan pada26 Mac 1961 bagi menjalantan penyeliaikan selamaiiga minggu, seremsnyamelawat beberapa negara Arab- Lihat "Chinese is in Muslim Tour ieam", The Straits Times, 4 March 196 I , hlm.5' Untuk maklumat lanjut tentang Haji Musa Ma Jinwu, lihat Rahmat Saiipan, "Haji Musa Ma Jinwu: KegiatanPgnsyarah Agama Kerajaan Johor Dalam zaman Darurat (1953-lg5g)-, Mataysii Dari segi Sejarah,Bil. lg,1990,hlm.22-29.Sultan Ibrahim ketika itu berumur 85 tahun dan mengalami masalah jantung. Lihat ..Sultan,s Heart Gives Risefor Concem", The Singapore Free Press, T May 1959, hlm. 1. Pada mulanya, hanyadoktor peribadi SultanIbrahim' Dr' Wallace diarahkan agar berlepas ke London, sebelum arahan sama dikeluarkan kepada MenteriBesar Johor, wan Idris dan TimbalanMufti Johor,Abdul Jalil agar berangkar ke London. Lihat..Sultan ofJohor,No Improvement",The Straits Times,SMay l959,hlm. l.Nelson Rutherfurd, "Johor Sultan very Ill", The Straits Times, T May 1959, hlm. l. Sultan Ibrahim mangkat dihotel tersebut pada 8 Mei 1959 sebelum ketibaan rombongan dari Johor. Sultan Ibrahimjuga mempunyai seoranganak perempuan di London bemama Puteri Meria,m yang dilahirkan pada tahun tgjoLsil perkahwinaanyadengan Lady Marcella. seorang rakyat British pada tahun 1940. Lihai "Johor is Stunned by the News,,, z/zeSingapore Free Press,8 May 1959, hlm. l.

z)2425

22

26

27

28

150

DARIPADA MUFTI.TOHOR KE PENGETUA KOLEJ ISLAM MALAYA: SUMBANGAN ABDULJALIL HASSANDALAM MENGUKUHKAN KEDUDUKAN ISLAM DAN TIMAT ISLAM SEHINGGATAHT'N 1970

balik jenazah Sultan Johor, Sultan Ibrahim yang t€lah mangkat di London .zs pada 10 Mei1959, Abdul Jalil turut terlibat dalam upacara memandikan jenazah dan mengkafankanjenazah Sultan lbrahim yang berlangsung di Grosvenor House Hotel, London.30 Pada 17Mei 1959, Abdul Jalil yang beradadi London turut mengiringi jenazah Sultan Ibrahim yangdihantar pulang ke Tanah Melayu menggunakan kapal Wiltem Ruys yang akan berlepas dariPort Southampton, England.3 1

Pada 27 Januari 1961, Abdul Jalil turut terlibat dalam mengendalikan majlispernikahan Perdana Menteri Tanah Melayu, Tunku Abdul Rahman dengan Che Zaharuyang berlangsung di Jalan Mahmood, Johor Bahru.32 Pada 16 Mei lg1l,Abdul Jalil pernahmemimpin Majlis Tahlil sempena ulang tahun kedua kemangkatan Sultan Johoq SultanIbrahim yang telah diadakan di Makam Diraja Jalan Mahmoodiah, Johor Bahru.33 Pada10 Jun 1961, Abdul Jalil telah memimpin bacaan doa selamat selepas berakhirnya majlisminum petang anjuran Menteri Besar Johor, Hassan bin Yunos sempena Hari KeputeraanYang di-Pertuan Agong.3a

Kesibulg tugas sebagai Timbalan Mufti Johor pula tidak menghalang AbdulJalil untuk bergiat aktif dalam kegiatan persatuan dan perjuangan politik. Pada tahun 1947,beliau pernah dilantik sebagai Setiausaha Biro Kesusasteraan dalam Persatuan MahasiswaMelayu. Ahli persatuan tersebut terdiri daripada lepasan Raffies College, Singapura danKing Edward VII College of Medicine, Singapura, selain lepasan universiti luar negara.35Meslruarat bagi penubuhan Persatuan Mahasiswa Melayu telah diadakan pada L2 Jun 1947di Johor Bahru.36 Abdul Jalil juga pernah terlibat dalam penubuhan UMNO (tlnited MalayNational Organization),Y'hususnya di Johor. Beliau pernah bekerjasama dengan Onn binJaafar dan menjelajah ke seluruh Johor bagi menyeru orang Melayu agar menyokongpenubuhan UMNO.37 Pada bulan September 1948, Abdul Jalil juga pernah menganggotaisebuah jawatankuasa yang bertanggungjawab untuk mengumpul pelbagai berita yang

Selain Abdul Jalil, rombongan tersebut turut disertai oleh empat individu lain iaitu doktor peribadi Sultan Johor,Dr. H. B. C. Wallace, putera baginda Tengku TernenggongAhmad dan isterinya Tengku Maimunah, serta MenteriBesar Johor, Wan Idris bin Ibrahim. Lihat " 100 Gather at Airport to Send off Five Flying to Bedside", The StraitsTimes,S May 1959, hlm. IPersatuan Pelajar Melayu di London turut membatalkan program berbentuk hiburan dan sukaneka bagimenghormati kemangkatan Sultan lbrahim. Lihat lan Mok-Ai, "What a Pity That This Sultan Did Not WriteHis Memoirs", The Straits Times, I0 May 1959, hlm. 5-"It's 'Hush-Hush' for Sultan's Last Voyage", The Singapore Free Press, 18 lr4ay 1959, hlm 16- Jenazah SultanIbrahim akan dihantar pulang ke Tanah Melayu menggunakan kapal Willem Ruys, dan dijangka tiba di Singapurapada 4 Jun 1959. Majlis pengebumian baginda pula akan diadakan pada 6 Jun 1959. Lihat "Nelson Rutherfurd,"Body of Late Sultan to Retum by Ship", The Straits Times, l0 May 1959, hlm. l. Pada 8 Mei 1959, TengkuMahkota Johor iaitu Tengku Ismail telah diisytiharkan sebagai Sultan Johor yang baru. Lihat "sultan of JohorDies", The Straits Times.9 May I959. hlm. l."Honeymoon to be Abroad but Destination is Secret", The Straits Times, 27 January 1961, hlm. 18."Johor Homage to Late Sultan", The Straits Times, 16May 1961, hlm. 9.Majlis tersebut telah diadakan Saujana, Johor Bahru yang merupakan kediaman rasmi Menteri Besar Johor.Lebih 400 tetamu telah menghadiri majlis tersebut, termasuklah Sultanah Johor dan Tengku Mahkota Johor.LihatAlexandra Lee, "Singapore Diary", The Singapore Free Press,l0 June 1961, hlm. 3.Persatuan Mahasiswa Melayu dipimpin oleh Dr. Awang bin Hassan selaku Presiden, Haji Hassan bin Haji Yunosselaku Timbalan Presiden, Ahmad bin Mohamed Ibrahim selaku Setiausaha, dan Ahmad bin Perang selakuBendahari. Lihat "Malays Form Political Body'', The Singapore Free Press, I 8 June 1947 , hlm. 5."Malay Scholars Unite", The Straits Times, 18 J ur;re 1947, hlm. 5."Fatwa Council Chief Dies of Heart Failure", The Straits Times,22May 1990, dalam SP 239,Clear Holdeq TanSri Abdul Jalil Dalam Kenangan.

29

30

3l

323334

3637

3-5

151

MALAYSIA DAzu SEGI SEJARAH

disiarkan dalam akhbar bahasa Melayu dan bahasa Inggeris berkenaan kegiatan politik danekonomi orang Melayu.38

PenglibatanAbdul Jalil dalam aktiviti keagamaanjuga semakin aktif setelah dilantiksecara rasmi sebagai Mufti Johor setelah kematian bekas Mufti Johor, Sayyid "Alwr Ibn Tahiral-Haddad pada tahun 1962.3e Pada 2l Januari l962,Abdul Jalil selaku Mufti Johor pernahmemimpin upacara pengebumian Onn bin Jaafar di Tanah Perkuburan Mahmoodiah, JohorBahru.ao Pada 26 Mei 1962, Abdul Jalil pernah memimpin bacaan doa selamat sempenaperkahwinan dua orang kerabat diraja iaitu Sharifah Salwah dengan Tengku Sulaiman diJohor Bahru.ar Sempena sambutan Hari Keputeraan Nabi Muhammad SAW Peringkat NegeriJohor yang diadakan pada 13 Ogo\ 1,g62,Abdul Jalil telah menyampaikan ceramah tentangsejarah kehidupan Nabi Muhammad SAW di Masjid Sultan Abu Bakar, Johor Bahru.a2

Pada 24 Aprll l963,Abdul Jalil selaku Mufti Johor juga pernah memimpin majlistahlil sempena ulang tahun keempat kemangkatan Sultan Johor, Sultan Ibrahim. Majlis tahliltersebut turut disertai oleh putera baginda, Sultan Ismail yang telah dilantik sebagai SultanJohor yang baru menggantikan baginda.a3 Pada 28 Oktober l963,Abdu1 Jalil selaku MuftiJohor pernah rffingetuai solat hajat bagi memohon keberkatan dan keselamatan sempenasambutan Hari Keputeraan Sultan Ismail Ke-69 yangtelah diadakan di Johor Bahru, Johor.aa

Berkhidmat di Kolej lslam Malaya

Ketika memegang jawatan sebagai Pengetua Kolej Islam Malaya di Klang, Selangor, AbdulJalil juga berusaha untuk memajukan kedudukan Kolej Islam Malaya. Pada 2lanuari 1970,Abdul Jalil menjelaskan bahawa Kolej Islam Malaya akan mewujudkan kadet khusus bagipelajar lelaki, manakala pelajar perempuan pula akan menyertai pasukan pertolongan cemasyang akan ditubuhkan. Abdul Jalil juga menjelaskan bahawa seramai 251 orang pelajar,termasuk 3l orang pelajar perempuan berjaya mendapat Sijil Tinggi Kolej Islam Ma\ayasejak tahun L962hingga 1968. Selain itu, 30 orang bekas pelajar Kolej Islam Malaya jugasedang menyambung pengajian peringkat pascasiswazah di Universiti abAzhar, UniversitiKaherah dan Universiti Ain al-Shams di Mesir. Pelajar yang mengambil Diploma Pendidikandi Kolej Islam Malayaberdasarkan sukatan pelajaran lamajuga akan mengambil tiga subjek

Jawatankuasa tersebut telah ditubuhkan di Johor Bahru, manakala mes)ruarat yang membincangkan penubuhannyapula telah dihadiri oleh tokoh politik Melayq Onn bin Jaafar dan tokoh pendidikan Melayu, UngkuAbdulAiizbin Ungku Abdul Hamid. Lihat "seeking News of Malays", The Straits Times, 16 September t g+S, trtm. t O.Abdul Shukor Haji Husin, "Pidato Umum Memperkenalkan Tan Sri Dato' Haji Abdul Jalil bin Haji Hassan,Penerima Ijazah Kehormat Doktor Undang-Undang di Majlis Konvokesyen Ke-16 UKM, 6 Ogos tqAS", frm.3, dalam SP 239, Gambar-Gambar Pelajar Melayu di Mesir Terlatih Dengan Perjuangan Mesir.Onn bin Jaafar meninggal dunia ketika berusia 66 tahun, dan telah dikebumikan bersebelahan kubur bapanya,Jaafar bin Haji Muhammad dan kubur abangnya, Mustapha bin Jaafar. Sepehi Onn, ayah dan abangnya jugamerupakan bekas Menteri Besar Johor. Lihat Mushahid Ali, "Dato Om Funeral" , The Straits Times,2l fanuary1962,htm.13.Sharifah Salwah merupakan puteri Yang di-Pertuan Agong ketika itq manakala Tengku Sulaiman pula merupakansepupu Sultan Johoq Sultan Ismail. Lihat "A Golden Night for Johor Bahru" , The Straits Times,26 May-1962,hlm.5.Ceramah tersebut akan disampaikan selepas selesai bacaan al-Quran oleh Haji Hasan bin Haji Ismail, pelbagaiaktiviti juga telah diatur sempena majlis sambutan tersebut seperti persembahan nasyid, peraiukan yang disertaioleh rakyat Johor, dan upacara menaikkan bendera negeri Johor dan bendera Persekutuan Tanah Mebyu. Lihat"All Set for Birthday Joy", The Straits Times,ll August 1962,hlm. 6."Anniversary of Sultan's Death", The Straits Times,24 April 1963, hlm. 6."The Big Celebration", The Straits Times,28 October 1963, hlm. 14.

38

39

40

4t

42

4344

t52

DARIPADA MUFTI JOHOR KE PENGETUA KOLEJ ISLAM MALAYA: SLMBANGAN ABDUL JALIL HASSANDALAM MENGUKUHKAN KEDUDUKAN ISLAM DAN L]MAI ISLAM SEHINGGATAHLIN 1970

baru iaitu Bahasa Melayu, Bahasa Inggeris dan Pendidikan Islam, selain enam subjek lamaiaitu Sejarah Pendidikan, Psikologi Pendidikan, Kaedah Mengajar, Bahasa Arab, TulisanArab dan Tajwid.as

Pada 3 Februari 1970, Abdul Jalil selaku Pengetua Kolej Islam Malaya telahmenyambut kedatangan Sultan Selangor ke Kolej Islam Malaya. Lawatan tersebut merupakan

lawatan pertama baginda ke bangunan baru Kolej Islam Malaya di Petaling Jaya sejak

kolej tersebut berpindah dari Klang empat tahun sebelumnya.aG Pada 10 Mei 1970, AbdulJalil menerangkan bahawa 105 orang pelajar akan memasuki Tingkatan Enam (Bawah) diKolej Islam Malaya pada tahun 1970. Daripada jumlah tersebut, masing-masing 35 orang

pelajar akan mengambitjurusan saStera, pengajian Islam dan sains. Menurut beliau lagi,Z3

orang pelajar yang akan memasuki Tingkptan Enam (Bawah) merupakan lepasan Sekolah

Menengah Kebangsaan KolamAyeq Kuala Lumpur- Walau bagaimanapun, hanya 70 orang

pelajar telah mendaftarkan diri di Kolej Islam Malaya untuk memasuki Tingkatan Enam

(Bawah).47Meskipun tidak lagi berkhidmat secara rasmi di Kolej Islam Malaya, Abdul Jalil

terus mencurahk*r+bakti kepada kolej tersebut. Pada bulan Jun 1970, Abdul Jalil juga terlibat

dalam penganjuran majlis sambutan sempena kedatangan RajaArab Saudi, Malik Faisal yang

akan melawat Kolej Islam Mal aya padag Jun 197 0 . Malik Faisal kemudian akan merasmikan

sebuah dewan baru di Kolej Islam Malaya yang dinamakan sempena nama baginda.as Pada

27 November 1970, Jawatankuasa Penyelaras Diploma Kolej Islam Malaya 1970 telahmendesak pihak pentadbiran Kolej Islam Malaya agar segera mengumumkan keputusan

serta mengeluarkan sijil diploma sebelum Majlis Kolej Islam Malaya dibubarkan pada

31 Disember l97o.ae Pada 2 Disember 1970, Abdul Jalil yang merupakan bekas Pengetua

Kotej Islam Malaya akhirnya mengumumkan bahawa Kolej Islam Malaya akan berusaha

sedaya-up aya bagi menyegerakan pengumuman keputusan peperiksaan, termasuklah

menyegerakan pemberian sijil diplomadansurat akuan kepada graduan kolej tersebut pada

tahun 1970. Beliau juga menegaskan bahawa keputusan peperiksaan akan segera dihantar

kepada Kementerian Pelaj aran Malays ia. 50

45464748

Hadzrami A.R., "Kolej Islam Tubuh Badan Kadet" ,-Berita Harian,2 Jan]oa1i 1970, hlm. 7-

Berita Harian,3 Februari 1970, hlm. 5.Shafie Nor, "34 Diterima ke Varsiti Belum Dapat Biasiswa Lag1", Berita Harian, 10 Mei 1970, hlm- 14.

Dewan tersebut dinamakan sebagai Dewan Malik Faisal setelah baginda bermurah hati rnendermakan sebanyak

$170,000 bagi pembinaan de'rvan tersebut daripada keseluruhan kos pembinaan sebanyak $240,000. Pihak

pentadbiran Ii.ot".j trtam ira ahya jugabercadang untuk memohon sumbangan sebanyak $300,000 bagi membina

sebuah masjid baru di tolej terslUut yang menelan belanja $430,000. Lihat "Pertunjukan Silat di Kolej Islam

Bagi Faisal", Berita Harian, 5 Jun 1970, hlm. 10.

Suiat desakan tersebut yang bertarikh 19 November telah dihantar oleh Setiausaha Jawatankuasa Penyelaras

Diploma Kolej Islam Malaya 1970 iaitu Mahyuddin bin Azaari kepada Abdul Jalil bagi membela nasib 104 orang

peiajar diploma Kolej Islam Malaya yang telah menamatkan pengajian pada 6 November 1970- I.that Ahmad

b.*ur, "keluarkan SegeraPutusan dan Sijil Diploma 1970, Kolej Islam Didesak",Berita Harian,27 November

1970, hlm.5."Putusan dan Sijil Diploma Disegerakan" , Berita Harian, 2 Disember 1970, hlm. 3. Pada l2 Mei 1970, Universiti

Kebangsaan Mataysii 6ffU) bu-kan sahaja menawarkan jawatan pensyarah kepadaAbdul Jalil untuk berkhidmat

di Fak;lti Islam, malah turut menawarkan gelaran Profesor kepada beliau. Llhat "29 Pensyarah Berkhidmat

dengan Varsiti Kebangsaan" , Berita Harian, 12 Mei I 970, hlm. I 0- Selepas pihak pengurusan Kolej Islam Malaya

merigumumk* p"n,rirpm kolej tersebut menjelang 3l Disember 1970, Abdul Jalil bersama-sama enam bekas

penslarah Kolej Islam'Malaya kemudian beikhidmat di Fakulti Islam, UKM bermula bulan Mei 1970. Pada

peringkat awal, Kementerian Pelajaran meminta agar UKM menjadikan Kolej Islam Malaya sebagai setruah

unl"Joiti kolej dan bukan sekadaisebuah fakulti sahaja. Namun begitu, gesaan tersebut tidak dihiraukan oleh

pihak penguruian IIKM dan mereka tetap dengan keputusan untuk menjadikan Kolej Islam Malaya sebagai salah

iebuah falulti di UKM dan dikenali sebagai-Fakulti l.lam. Lihat "Permintaan Supaya Kolej Islam Dijadikan

Varsiti Kolej Ditolak", Berita Harian, l1 Disember 1970, hlm. 10-

49

50

153

MALAYSIA DARI SEGI SEJARAH

Sumbangan Dalam Membela Kedudukan rslam dan umat Islam

Sepanjang berkhidmat sebagai Pengetua Kolej Islam Malaya,Abdul Jalil juga pernah dilantiksebagai wakil kerajaan Malaysia ketika melawat negara-negara Islam bagi menubuhkanKomanwel Islam. Pada 27 Februari 1968, Tunku Abdul Rahman melalui KementerianLuar Negeri bersetuju untuk melantikAbdul Jalil sebagai salah seorang delegasi Malaysiayang akan melawat negara-negara Islam bagi menerangkan pembentukan Komanwel lslamyang menggabungkan negara-negara Islam dalam sebuah pertubuhan.5r Pada 16 Mac 196g,Ungku Omar bin Ahmad selaku Pengerusi Majlis Kolej Islam Malaya telah memberikanpersetujuan kepadaAbdul Jalil unttk menyertai lawatan tersebut.52 Delegasi Malaysia yangterdiri daripada Abdul Rahman bin Yaakob (Menteri Tanah dan Galian), Abu Bakar binHamzah (Pengerusi PAS), Abdul Jalil bin Hassan (Pengetua Kolej Islam Malaya) dan Alibin Abdullah (Ketua Protokol, KementerianLuar Negeri) telah berlepas pada 30 Julai 196gdan dijangka melawat negara-negara Islam selama enam minggu.53 piaa ZS September I 96g,Abdul Jalil dijangka tiba di Kuala Lumpur setelah mengadakan lawatan ke negara-negaraIslam sejak bulffiJulai 1968 bagi mendengar pandangan umat Islam berkenaan cadanganpenubuhan Komanwel Islam.sa

Kesibukan tugas di Kolej Islam Malaya tidak menghalang Abdul Jalil untukmenjalankan tugas sebagai salah seorangAhli Jawatankuasa PerikatanAlam Islam (Rabitahal:Alam al-IslamT).55 Pada lTApril 1965 hingga23 Aprll lg65,Abdul Jalil telah mengetuaidelegasi Malaysia yang terdiri daripada Haji Yusof bin Haji Ibrahim, Haji Lokman binHaji Musa, dan Haji Wan Mokhtar bin Ahmad dalam Persidangan Perikatan Islam yangberlangsung di Makkah.56 Pada 18 Jun 1965, beliau menegaskan bahawa Shaykh SurUial-Sabb6n, Setiausaha Perikatan Alam Islam telah mengesahkan pelantikan beliau sebagai

5l Dua orang delegasi lain ialah Menteri Tanah dan Galian, Abdul Rahman bin yaakob dan Ketua protokolKementerian Luar Negeri, Ali bin Abdullah. Konsep Komanwel Islam telah dikemukakan oleh Tunku AbdulRahman ketika menghadiri Persidangan Perdana Menteri Komanwel di London pada tahun 1961. Bagimerealisasikan cadangan tersebut, TunkuAbdul Rahrnan bukan sahaja bersetuju mengadakan sebuah persidangandi Kuala Lumpur, malah turut menghantar perw$il11-ttr1g bagi iengelaklan berlakunya kekeliruan rentangcadangan penubuhan Komanwel Islam. Lihat SR (050) 206/{21, Hissain Mohamed Or*u., kepada AbdulJalil Hassan, 27 Februai 1968, dalam SP 239, Kolej'Islam Malaya, Petaling Jaya, 45168, Commonwealth Islam(1e68).

f9ns, tulu.,. KI 1, UngkuomarAhmad kepada SetiausahaTetap Kementerian Luar Negeri, 16 Mac 196g, dalamsP 239, Kolej Islam Malaya, peraling laya,4516g, commonwealth Islam (196g)."Commonwealth Islam:

.Wakil-_Wakil Keluar Negeri", Berita Harian 7 April 1968, dalam Sp 239, Kolej Islam\!a_laya' Petaling Jaya,45/68, Commonwealth Iilam (1968); DEp. /i/B/6glcHCl1, Roominglist for MalaysianDelegation, 30 Julai 1968, dalam SP 239, Kolej Islam Malaya, Petaling laya,45/68, Coirmonwealth Islam(re68)."Minister Back from Mission Today", The Straits Times,24 September 1968, htm. I 1. Delegasi Malaysia telahsinggah di Kaherah, Mesir selama lima hari, dan telah disambutlleh Duta Maiaysia ke UAR [Mesir) iairu AbdulRahman bin Talib, selain perwakilan UAR yang terdiri daripada Timbalan presiden UAR, Husayn al-Shafi"i danMenteri Luar UAR, Mahmtrd Riyad. Selepas Mesir, delegasi Malaysia turut melawatLibya,'iunisia, Algeria,Maghribi dan Tuki- Llhat Cairo Press Review, 16 August t968, dalam Sp 239, Kolej Islam Malaya,petalingJaya, 45/68, Commonwealth Islam (196g).Perikatan Alam Islam ditubuhkan pada tahun 1962 di Makkah dan dianggotai hampir 40 buah negara Islamtermasuklah Malaysia. Perikatan tersebut beribu pejabat di Makkah, iaitu dilstana RajaArab Saudi dan mendapatbantuan kewangan daripada kerajaan Arab Saudi. lujuan penubuhan Perikatan Alam Islam ialah bagi menyeru9T 1"1g."*bangkan ajaran I1lam, selain dapat mengukuhkan lagi persaudar aar antata negara-negara Islam.Lihat Muktamar Islam, dalam SP 239,Kole1is1am Milaya, Jawatinkuasa pentadbir perikatan Dunia Islam.Abdul Jalil kepada Setiausaha labatanPerdina Menteri, 3i Januari 196,6, dalamsp 239, Kolej Istam Malaya,Jawatankuasa Pentadbir Perikatan Dunia Islam.

52

53

54

55

s6

1,54

B-a'

DARTPADA MUFTI JOHOR KE PENGETUA KOLEJ TSLAM MALAYA: SUMBANGAN ABDUL JALIL HASSANDALAM MENGUKUHKAN KEDUDUKAN TSLAM DAN UMAI TSLAM SEHINGGATAHUN I97O

Ahti Jawatankuasa Majlis Pentadbir PerikatanAlam Islam.57 Pada 3 Mac l966,Abdul Jalilmenegaskan bahawa beliau pernah menerima surat daripada Shaykh Surur al-Sabban pada

tahun 1965 yang meminta beliau selakuAhli Jawatankuasa Majlis Pentadbir PerikatanAlarnIslam yang mewakili Malaysia agar dapat menubuhkan cawangan PerikatanAlam Islam diKuala Lumpur.s8

Pada 6 April l966,Abdul Jalil memaklumkan bahawa semasa beliau menghadiriPersidangan Perikatan Islam yang berlangsung di Makkah pada 1 9 Mac hingg a28 }.4:ac 1966,

Shaykh Surur al-Sabban iaitu Setiausaha Perikatan Alam Islam menjelaskan kepadanya

bahawa segala perbelanjaan bagi penubuhan cawangan Perikatan Alam Islam di KualaLumpur akan ditanggung oleh Ibulejabat Perikatan Alam Islam di Makkah.5e Pada bulan

Jun I 966, Abdul Jalil sebagai Ahli Jawatankuasa Maj lis Pentadbir Perikatan Alam Islam yang

mewakili Malaysia juga pernah menerima permintaan daripada Setiausaha PerikatanAlamIslam agar dapat menguruskan permohonan derma daripada Pejabat Kawalan Orang Haji,Pulau Pinang bagi membaiki masjid menggunakan peruntukan PerikatanAlam Islam.60 Pada

bulan Oktober L266,Abdul Jalil dijangka berlepas ke Makkah bagi menghadiri mesyuaratn*-

Jawatankuasa Pentadbir Perikatan Alam Islam yang berlangsung pada 29 Oktober 1966

hingga 7 November 1966.61

Abdul Jaliljuga sering dipilih untukmewakili Malaysia dalampersidanganberkaitanpenyelidikan Islam di luar negara. Pada 17 Februari l97\,Abdul Jalil telah dipilih mewakiliMalaysia ke Persidangan Penyelidikan Islam anjuran Lembaga Penyelidikan lJniversiti al-

Azhar yang berlangsung pada27 Februari 197A.62 Beliau berlepas ke Kaherah, Mesir pada 25

Februari l,gT}bagimenghadiri persidangan tersebut yang dihadiri sekitar 27 orangulama dari

lapan buah negara Islam. Dalam persidangan tersebut, Abdul Jalil menyampaikan amanah

kerajaan Malaysia agar Lembaga Penyelidikan Islam Universiti al-Azhar dapat mengadakan

kerjasama yang erat dengan Pusat Penyelidikan Islam Malaysia.63 Pada 27 Februari 1970,

Abdul Jalil berlepas ke Kaherah bagi menghadiri Persidangan Pakar Islam Sedunia atas

undangan korajaan Mesir bagi mewakili kerajaan Malaysia, dan berada di Kaherah selama

10 hari.6a

- Semasa berkhidmat di Kolej Islam Malaya, Abdul Jalil juga bergiat aktif dalam

memperjuangkan kedudukan umat Islam di Palestin, khususnya melalui penglibatan beliau

Abdul Jalil kepada Duta Malaysia ke Arab Saudi, 18 Jun 1955, dalam SP 239, Kolej Islam Malaya, Jawatankuasa

Pentadbir Perikatan Dunia Islam.Abdul Jalil kepada Tunku Abdul Rahman, 3 Mac 1966, dalam SP 239, Kolej lslam Malaya, Jawatankuasa

Pentadbir Perikatan Dunia Islam.Abdul Jalil kepada Setiausaha Sulit Perdana Menteri, 6April 1966, dalam SP 239, Kolej Islam Malaya,Jawatankuasa Pentadbir Perikatan Dunia Islam.Abdu1Jalil kepada HajiAbdul Kadirbin Haji MuhammadAmin, l0 Jun 1966, dalam SP 239, Kolej Islam Malaya,Jawatankuasa Pentadbir Perikatan Dunia Is lam.Abdul Jalil kepada Pegawai Kedutaan Malaysia di Jeddah, 12 Oktober 1966, dalam SP 239, Kolej Islam Malaya,Jawatankuasa Pentadbir Perikatan Dunia Is lam.Lembaga Penyelidikan Universiti al-Azhar ditubuhkan pada tahun 1961 dan dipimpin oleh Rektor Universitial-Azhar, Dr. Muhammad al-Fahm.Cadangan penubuhan Pusat Penyelidikan Islam Malaysia telah dikemukakan Tunku Abdul Rahman dan pusatpenyelidikan diletakkan di bawah Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Malaysia Barat. Lihat "Kerjasama DenganLembaga al-Azhar Dipinta", BeritaHarian, 17 Februari 1970, hlm. 10.

Persidangan tersebut dianjurkan oleh Universiti al-Azhar dan dihadiri hampir 60 orang delegasi negara Islamdari seluruh dunia. Lihat "Tan Sri Jalil ke Kaherah Untuk Sidang Pakar-Pakar Islam", Berita Harian, 8 Februari1970, hlm. 13.

57

58

59

60

61

62

63

64

155

MALAYSIA DAzu SEGI SEJARAH

dalam Persatuan Bekas Mahasiswa Timur Tengah (PBMTT). Pada 6 Jun 196T,Abdul Jalilselaku Presiden PBMTT menegaskan bahawa PBMTT memberikan sokongan penuh kepadanegara-negara Arab yang berjuang menentang Israel. Selain melawat Kedutaan UAR,Kuala Lumpur bagi menyuarakan perasaan simpati dan sokongan terhadap negara-negaraArab, Abdul Jalil bersama enam orang ahli persatuan tersebut juga telah menyampaikancek berjumlah $200 kepada Duta UAR, Anwdr FarTd Nasr al-Drn untuk disalurkan kepadapenduduk Palestin.65

PerjuanganAbdul Jalil untuk membela nasib masyarakatArab yang menjadi mangsakekejaman Israel tidak terhenti setakat penglibatannya dalam PBMTT sahaja, malah turutdigerakkan melalui peranannya sebalai salah seorang anggota Jawatankuasa Rayuan BantuanKepada Orang-Orang Arab Mangsa Perang di Timur Tengah (JRBKOAMPDTT). Pada l3Iun 1967, beliau telah dijemput untuk menghadiri mesyuarat sulung JRBKOAMPDTT diBilik Pengarah Utusan Melayu pada 16 lun 1967 .66 Abdul Jalil sekali lagi dijemput untukmenghadiri mesyuarat kedua JRBKOAMPDTT yang diadakan di Dewan Mesyuarat (JtusanMelayu, Jalan Chan Sow Lin, Kuala Lumpur pada 18 lulai t967 .67 Pada 7 Septemb er L967 ,Abdul Jalil penffh ditugaskan untuk memberikan panduan dan nasihat berkaitan kaedahpenulisan surat kepada Jabatan Agama Islam di seluruh Malaysia bagi memohon bantuankewangan daripadawang baitulmal.6sAbdul Jalil sekali lagi telah dijemput untukmenghadirimesSruarat ketiga JRBKOAMPDTT pada26 September 1967 di Dewan Mesyuarat (JtusanMelayu, Jalan Chan Sow Lin, Kuala Lumpur.6e Pada 20 lulai 1968, JRBKOAMPDTTbersetuju untuk memberikan sumbangan berjumlah $3000 kepada kerajaan Jordan sebelumdiagihkan kepada rakyat Jordan yang menjadi mangsa kekejaman tentera Israel.70

Pada tahun l969,Abdul Jalil turut dijemput ke meslruarat khas bagi pembentukanJawatankuasa Bantuan Palestin yang diadakan di ibu pejabat UMNO Malaysia, KualaLumpur pada 4 September 1969 "7t Abdul Jalil turut dijemput untuk menghadiri mesyuaraikedua Jawatankuasa Pembantu Palestin yang diadakan pada 17 Septemb er 1969 di BilikMesyuarat, Ibu Pejabat U\ifNO, Kuala Lumpur. Dalam mesyuarat tersebut, beberapakepufusan telah dicapai termasuklah penganjuran Hari Palestin di Masjid Negara, KualaLumpur sempena solat Jumaat.72 Pada 19 Januari 197,.Abdul Jalil turut dijemput untuk

"Cairo Grads Pledge Support for Arabs", The Straits Times, T Ju.ne 1967, hlm. 13.Mu!i1 Sheppardkepada Abdul Jalil, 13 Jun 1967, dalam SP 239. Jawataokuasa Bantuan Kepada Orang-OrangArab Mangsa Perang di Timur Tengah.Mubin Sheppard kepada Abdul Jalil, 6 Julai 1967, dalam SP 239, Jar,vatankuasa Bantuan Kepada Orang-OrangArab Mangsa Perang di Timur Tengah.Mubin Sheppard kepada Abdul Jalil, 7 September 1967, dalam SP 239, Jawatankuasa Bantuan Kepada Orang-Orang Arab Mangsa Perglg di Timur Tengah. Untuk maklumat lanjut berkenaan draf surat tersebut yang tel;hdisediakan oleh Abdul Jalil, lihat Abdul Jalil kepada Mubin Sheppard, 18 September 1967, dalam Sp Z:S,Jawatankuasa Bantuan Kepada orang-orang Arab Mangsa perang di rimur Tengah.Penolong Setiausaha JRBKOAMPDTT kepada Abdul Jalil, 19 September 1967, dalam Sp 239, JawatankuasaLTltl" Kepada Orang-Orang Arab Mangsa Perang di Timur Tengah. Namun begitu, mesyuarat ketigaryBKOAMPDTT yang dijadualkan berlangsung pada 26 September lgal t"luh ditanlguhkan ke tarikh baruiaifi 16 Oktober 1967 . LlhatPenolong Setiausaha JRBKOAMPDTT kepada Abdul fatit, 7 OttoU er 1967 , dalamSP 239, Jawatankuasa Bantuan Kepada Orang-OrangArab Mangsa Peiang di Timur Tengah.Penolong Setiausaha JRBKOAMPDTT kepadaAbdul Jalil, 20 Julai 1968, dalam Sp 239, Jawatankuasa BantuanKepada Orang-OrangArab Mangsa Perang di Timur Tengah.Senarai Ahli-Ahli Yang Hadir di dalam Mesyuarat Penubuhan Jawatankuasa Bantuan palestin, dalam Sp 239,Jawatankuasa Bantuan Kepada orang-orangArab Mangsa perang di rimur Tengah-Minit Mesyuarat, Jawatankuasa Kerja Kedua, Jawatankuasa Pembantu Palestin, 17 September 1969, hlm. l,dalam SP 239, Jawatankuasa Bantuan Kepada Orang-Orang Arab Mangsa Perang di Timur Tengah. Hari palestintelah diadakan serentak pada 20 September 1969 diseluruh negara. Lihat "Tengku to Attend S-ummit at Rabat,,,The Straits Times, 19 September 1969, hlm. 13.

6566

6l

68

69

70

71

72

t56

menghadiri mesyuarat Jawatankuasa Pembantu Palestin yang diadakan di Ibu Pejabat

UMNO, Kuala Lumpur pada 30 Januari 1970.73

Abdul Jalil juga bergiat aktif dalam Majtris Kebangsaan Hal Ehwal Agama Islam

(MAKHEAI) Mataysia Barat. Pada 6 Februari 1970, Abdut Jalil yang merupakan salah

seorang anggota MAKHEAI telah menghadiri meqruarat pertama MAKHEAI yang diadakan

di Bilik Kabinet, Jabatan Perdana Menteri.Ta Pada25 Mac 1970, Abdul Jalil bersama-sama

Ahti Jawatankuasa MAKHEAI telah menyambut kedatangan Setiausaha Agong MajlisTertinggi Hal Ehwal Islam Mesir atau {JnitedArab Republic (UAR), Dr. MuhammadTawfiq

"Uwaida'dan rombongannyayang akpnberadadi Malaysiaselamaseminggubagi memantau

perkembangan MAKHEAI yang baii dipentuk, selain menyampaikan ceramah di seluruh

negara.75 Menurut Dr. Muhammad Tawfiq,'Mesir dapat memberikan lebih banyak bantuan:

Untuk kemajuan Islam di Malaysia, terutama kepada Majlis Kebangsaan

Hal Ehwal Agama [Istam] yang baru dibentuk. Bantuan-bantuan itutermasu$rlama-u1ama, pakar-pakar Islam, buku-buku dan biasiswa-

biasiswa untuk pelajar-pelajar Islam Malaysia ke Mesir.76

Dr. Muhammad Tawfiq juga menjelaskan bahawa pembentukan Pusat Penyelidikan

Islam di Malaysia merupakan satu landasan yafig terbaik bagi mengukuhkan kedudukan

MAKHEAI di Malaysia. Beliau bukan sahaja memberi jaminan bahawa pihaknya akan

membantu pengurusan MAKHEAI, bahkan mengambil peluang tersebut untuk meninjau

kedudukan Islam di Malaysia secara mendalam, selain berharap agar kerjasama antara

kedua-dua buah negara dalam bidang agamadan kebudayaal Islam akan terus teguh.77

Pada 6 April lg'll,Abdul Jalil yang merupakan salah seorang anggota MAKHEAItelah dipilih untuk mempengerusikan mesyuarat pertama Jawatankuasa Fatwa MAKHEAI

APCi60 1/ 16, Wan Abdul Kadir Ismail kepada Abdul Jalil, 19 Januari 1970, dalam SP 239, Jawatankuasa Bantuan' Kepada Orang-Orang Arab Mangsa Perang di Timur Tengah.

Daiam o"upun pembukaan sempena mesyuarat pertama MAKHEAI, Tunku Abdul Rahman bukan sahaja

menegaskan bahawa penubuhan MAKHEAI bertujuan untuk mengembangkan ajaran Islam _sesuai dengan

kemajuan sains dan teknologi, tetapi juga memberi jaminan bahawa MAKHEAI tidak akan sesekali melanggar

tuasa Il,ta.llis Raja-Raja berkenaan agama Islam. Beliaujuga telah mengumumkan beberapa rancangan MAKHEAIseperti pembinian Bilai Islam di Sentul, Kuala Lumpur sebagai pusat kegiatan dakwah bagi orang bukan Islam,

serta mlnjadikan Masjid Negara, Kuala Lumpur sebagai Pusat Penyelidikan Islam bagi mengembangkan Islam

di seluruh As iaTenggara. Lihat Hamidon Bahari, "Kuasa Raja-Raja Tentang Agama Terjamin", Berita Harian,6 Februari 1970, hlm. 1.

Selain Dr. Muhammad Taw{iq, rombongan beliau terdiri daripada Dr. Muhammad Nasr al-Drn MustafE,

Muhammad Radi al-Qadl, Fawzt "Abd al-Rahrm dan Nabrl "Abd al-Salam Fahmt. SelainAbdul Jalil, kedatangan

rombongan Dr. Muhammad Tawfiq turut disambut oleh Setiausaha MAKHEAI, Ismail bin Panjang Aris, Pengerusi

Majlis Kolej Islam Malaya, HakimAbdulAzizbinMohamadZain,dan Duta UARdi Malaysi4 Muhammad Khayr

al-Nasr. Seiain itu, sekumpulan pe\ajar diploma Kolej Istam Malaya turut menyambut kedatangan rombongan

Dr. Muhammad Tawfiq. Dr. Muhammad Tawfiq dijangka menyampaikan ceramah di Masjid Negara, Kuala

Lumpur pada27 Mac 1970, di Masjid Jamek Muar, Johor pada 28 Mac 1970, dan di Masjid Zahir Alor Setar,

fedah pia" ZO Mac 1970. Rombongan Dr. Muhammad Tawfiq juga akan menemui Perdana Menteri, Tunku

Abdul Rahman dan melawat Bilik Gerakan Negara. Lihat "Bantuan Untuk Maju Agama Islam", Berita Harian,25 Mac 1970, hlm. 10.

rbid.Ibid. Berkenaan kedudukan rakyat Palestin yang telah ditindas.dan diusir oleh Israel, Dr. Muhammad Tawfiqmenegaskan bahawa masalah rakyat Palestin merupakan masalah kemanusiaan dan perlu mendapat perhatian

,"*,ri burrgru datagamadi dunia bagi memastikan hak dan tanah rakyat Palestin dikembalikan semula kepada

mereka.

73

74

75

7677

t57

MALAYSIA DARI SEGT SEJARAH

bagi membincangkan beberapa permasalah an agama.78 Pada B April 1970, Abdul Jalil Hassanselaku Pengerusi Jawatankuasa Fatwa MAKHEAI akan meneliti dan mengkaji keputusanPersidangan Ulama Malaysia dan Persidangan Ulama Antarabangsa yang diadakan diMalaysia pada tahun 1969 berkaitan beberapa permasalahan agama, khususnya hukumfaedah bank dalam mesSruarat pertama Jawatankuasa Fatwa MAKHEAI yang akan diadakanpada bulan Mei L970.7e

Pada 17 Jun 1970, Abdul Jalil telah mempengerusikan Jawatankuasa FatwaMAKHEAI Malaysia Barat. Persidangan tersebut telah diadakan di JabatanPerdana Menteridan dirasmikan oleh Pemangku Perdana Menteri, Abdul Razak Hussein. MenurutAbdul Jalil,persidangan tersebut akan membincbngkan beberapa masalah agamayang telah diputuskandalam Persidangan Ulama Islam Sedunia yang telah diadakan pad,a tahun lepas sepertimasalah melihat anak bulan untuk menentukan tarikh hari raya, masalah faedah bank, danmasalah pemindahanmatamanusia.s0 Pada 30 Julai l970,Abdul Jalil bersama-sama HakimAbdul Azizbin Mohamad Zain dan Haji Ismail bin Panjang Aris, Setiausaha MAKHEAItelah berlepas ke Pakistan bagi melihat sendiri kegiatan badan penyelidikan di pakistanselama seminggtF

Kesibukan tugas sebagai Pengetua Kolej Islam Malaya tidak menghalang AbdulJalil untuk bergiat aktif dalam Pertubuhan Kebajikan Islam Malaysia (PERKIM). Sempenapenganjuran Persidangan Organisasi IslamAfrikaAsia (OIAA) Ke-2yangdiadakan pada29lun 1967 hingga 2 Julai 1967 ,Dewan Pusat OIAAjuga telah menjemput beberapa pemimpinPERzuM, termasuklahAbdul Jalil.82 Sebagai salah seorang pemimpin kanan PERKIM, beliaujuga pernah menyampaikan ceramah sempena Persidangan Tahunan PERKIM CawanganNegeri Sembilan di Sekolah Agama Menengah Tinggi, Jalan Sikamat, Seremban pada 17April 1970.81

Bagi memastikan kegiatan dakwah kepada orang bukan Islam dapat dijalankansecara lebih berkesan, Abdul Jalil sendiri pernah berkongsi teknik berdakwah yang betulkepada orang bukan Islam dalam sebuah seminar. Pada tahun tg7O, Abdul Jalil pernahmengulas kertas kerja tulisan Hakim Abdul Azizbin Mohamad Zainbefiajuk "DakwahIslamiyah di Kalangan Orang-Orang Bukan Melayu: Tinjauan, Masalah d.an CaraBerdakwah" sempena penganjuran Seminar Dakwah Islamiyah yang berlangsung di Dewan

78t9

"Jawatankuasa Fatwa Sidang Bulan Mei", Berita Harian, 6 April 1970, him. 10.Gesaan agar Jawatankuasa Fatwa MAKHEAI rnengeluarkan fatwa berkenaan faedah bank telah dikemukakanoleh Menteri Pembangunan Negara dan Luar Bandar ketika itu, Abdul Ghafar bin Baba yang mendapati bahawaorang Melayu masih belum yakin untuk mengambil faedah bank, faedah Tabung Ha.il a"an pinjaman MajlisAmanah Rakyat (MARA). Lihat "Perkara Wang Faedah Soal Utama", Berita Hari-an, 8 April iSiO,lrt*. l.-SelainAbdul Jalil, Jawatankuasa Fatwa MAKHEAI Maiaysia Barat turut dianggotai oleh wakit Majlis Raja-Raja,wakil kerajaan negeri dan Peguam Negara, Salleh bin Abbas. Lihat "Tun A-iian Rasmi Sidang iatwa,,, BeritaHarian, 17 Jun 1970, hlm. 5."Tiga Wakil Malaysia di Pakistan", Berita Harian, 30 Julai 1970, hlm. 1.Ketua Setiausaha Dewan Pusat OICC kepada Duta Malaysia ke Indonesia,25 Mac 1968, dalam Sp 239, KolejIslam Malaya, Petaling Jaya,45/68, Commonwealth Islam (196g).SelainAbdul Jalil, Ibrahim Ma yang merupakan salah seorang pemimpin PERKIM turut menyampaikan ceramahdalam persidangan tersebut. Menteri Besar Negeri Sembilin, Mansor bin Othman yung t"tul, merasmikanpersidangan tersebut pula menegaskan dalam ucapan perasrniannya bahawa perjalanan dai kegiatan pERKIMCawangan Negeri Sembilan agak perlahan. Hal ini kerana PERKIM Cawangin Negeri Sembila-n hanya mampumerekrut ahli seramai I I orang sahaja, manakala dana perlubuhan pula hanya berj*umlah $94 sahaja meskipuntelah ditubuhkan sejak tiga tahun lepas. Lihat "MB Kecam Kebajikan Isiam", Blrita Hqrian, 17 Aprll 1970,hlm- 7.

80

81

82

83

1s8

DARIPADA MUFTI JOHOR KE PENGETUA KOLEJ ISLAM MALAYA: SUMBANGAN ABDUL JALIL HASSANDALAM MENGUKUHKAN KEDUDUKAN TSLAM DAN UMAI ISLAM SEHINGGATAHUN 1970

Malik Faisal, Kolej Islam Malaya. Menurut beliau, terdapat enam persoalan pokok yangtimbul apablla seseorang bukan Islam memeluk Islam iaitu berkhatan, perhubungan suamiisteri, makanan, pakaian, nama dan poligami.e

Kedudukan Abdul Jalil sebagai seorang bekas Mufti Johor yang mempunyaikepakaran yang tinggi dalam ilmu agama dan Pengetua Kolej Islam Malaya jugamenyebabkan beliau telah dilantik sebagai salah seorangAhli Jawatankuasa Majlis MuhibahNegara.ss Pada 13 Januari 1970, Abdul Jalil selaku Pengetua Kolej Islam Malaya telahdijemput untuk menyertai Majlis Muhibbah Negara.86 Pada 13 Februari lg7\,Abdul Jaliltelah dilantik sebagai wakil agama fqlam dalam Majlis Muhibbah Negara.87 Pada 2 April1970, beliau telah dilantik sebagai salah seorang Ahli Jawatankuasa Sosial, Kebudayaandan Sukan dalam Majlis Muhibbah Negard.88

Sebagai seorang tokoh ulama dan akademik yang berpengetahuan luas, AbdulJalil jugaberusaha untukmemajukan kegiatan intelektual, termasuklah melakukan pelbagaikajian mengenai Islam. Pada I Januari 1970,Abdul Jalil yang sedang membuatpenyelidikanmengenai sejara\f,edatangan dan perkembangan Islam di Alam Melayu menegaskanbahawa beliau bercadang untuk menemu bual seorang individu yang mendakwa dirinyasebagai 'Mat Kilau'bagi mendapatkan maklumat mengenai guru-guru agama yang pernahmengajar ilmu agama kepada 'Mat Kilau'.8e Pada 3 Januari lg7\,Abdul Jalil juga bersetujuagarMat Kilau disenaraikan sebagai salah seorang pahlawan bangsa yang telah disediakanmakam khusus di Masjid Negara sebagaimana cadangan Imam Masjid Negara, Haji Sallehbin Hassan Farid.eo

Abdul Jalil turut memberikan sumbangan terhadap perkembangan kegiatanintelektual, khususnya berkaitan kemajuan Islam di Malaysia. Pada 26 lulai 1967, Abdul

Menurut Abdul Jalil, jika seseorang bukan Islam terhalang daripada memeluk Islam kerana takut berkhatan,maka dia boleh mengikut mazhab Hanafr dan Mdliki yang menganggap berkhatan sebagai amalan sunat. Bagisuarni isteri pula, jika salah seorang pasangan memeluk Islam dan tinggal serumah dengan pasangan bukanIslam, maka seeloknya mereka tidak dikenakan hukuman berkhalwat kerana keadaan tersebut pernah berlakudi zaman Nabi Muhammad SAW. Bagi menarik orang bukan Islam khususnya orang asli agar memeluk Islam,mereka bolel.r mengikuti ajaranmazhab Malikr yang menghalalkan pemakanan lotong dan kera- Tentang pakaian,nama dan poligami, Abdul Jalil menegaskan bahawa orang bukan Islam tidak perlu dipaksa memakai pakaianyang menutup aurat dan menukar nama secara keras dan segera kecuali setelah mereka benar-benar faham danbersedia. Bqrkenaan persoalan poligami, beliau berpendapat bahawa poligami diharuskan mengikut kehendakzaman dan keperluan. Lihat lbnu Ariffin, "Berkhatan Tak Perlu Dipaksa Atas Muallaf-Muallaf', Berita Harian,3 April 1970,h1m.4.Majlis Muhibbah Negara ditubuhkan bagi menjadi alat penting untuk merapatkan perhubungan antara kaum diMalaysia, selain merapatkan perhubungan antara rakyat dengan kerajaan- Anggota majlis tersebut dilantik dalamkalangan ahli politik, ahli perniagaan, wartawan dan golongan agama. Mereka dijangka memulakan tugas padabulan Jun 1970. Setiap daerah, jajahan dan negeri Melalu kemudian akan menubuhkan cawangan masing-rnasing.Lihat "Majlis Muhibbah Negara", Berita Harian, 14 Februari 1970, hlm. 14."Semua Parti, Golongan Diwakili Kecuali DAP", Berita Harian, 13 Januari 1970, hlm. 1.

Majlis MuhibbahNegaratelah dipengerusikan oleh PerdanaMenteri Malaysia, TunkuAbdul Rahman dan ahliriyadipecahkan kepada beberapa wakil utama seperti wakil Melayu, wakil Cina, wakil India, wakil pendidikan, wakilagama, wakil dewan perniagaan, wakil persuratkhabaran, wakil perjawatan, wakil parti politik. Semua bekasMenteri Besar dan Ketua Menteri juga turut dilantik sebagai ahli Majlis Muhibah Negara. Lihat *Ahli-AhliMajlis Muhibah Diumumkan", Berita Harian, 13 Februari 1970, hlm. 1.

Pengerusi jawatankuasa tersebut merupakan Hamzah bin Samah. Lihat "Ghafar Menjadi Ketua JawatankuasaEkonomi, Buruh", Berita Harian,2 April 1970, hlm. 5.Pada tahun 1970,'Mat Kilau'didakwa berumur sekitar 122 tahun. Lihat Hadzrami A.R., "Sejarah Islam: MatKilau Mungkin Dapat Jadi Sumber Penting", Berita Harian, I Januari 1970, hlm. 5-AbdulJalil juga menegaskan bahawa individu tersebut yang mendalova dirinya sebagai 'Mat Kilau'perlu disahkanterlebih dahulu sebagai Mat Kilau yang sebenar sebelum layak diberikan pengiktirafan tersebut. Lihat "SyorRasmikan Mat Kilau Pahlawan Bangsa", Berita Harian,3 Januari 1970, hlm. 5.

84

85

8687

88

89

90

t59

MALAYSIA DARI SEGI SEJARAH

Jatil pernah menerima jemputan akhbar Utusan Melayu untuk menyumbangkan rencana

berkenaan kemajuan agama Islam dan pengajian Islam. Rencana Grsebut akan diterbitkan

dalam keluaran khas sekitar 30 halaman sempena sambutan ulang tahun kemerdekaan

Malaysia ke- 10 pada 3 1 Ogos 1967 .et Meskipun sudah meletakkan jawatan sebagai MuftiJohor pada tahun 1964,Abdul Jalil terus menerima pertanyaan berkaitan persoalan agama

daripada pelbagai organisasi dan pertubuhan. Pada22 Jun 1968, Abdul Jalil pernah menerima

surat pertanyaan daripada Penyimpan Mohor Besar Raja-Raja Melayu, Ahmad bin HajiHusin berkenaan peraturan bay aran zakat fi trah. e2

Semasa masih bertugas {i Kolej Islam Malaya, Abdul Jalil juga bergiat aktifdalam membudayakan al-Quran dalam kehidupan masyarakat, termasuklah penganjuran

Majlis Titawah al-Quran. Pada tahun 1966, Abdul Jalil pemah dilantik sebagai Pengerusi

Panel Hakim sempena Majlis Tilawah al-Quran Peringkat Kebangsaan yang diadakan diKuala Lumpur.e3 Pada tahun 1970, beliau turut dilantik sebagai Pengerusi Jemaah Hakimsempena Majlis Tilawah al-Quran Peringkat Kebangsaan yang telah berlangsung di Stadium

Merdeka, Kuala*oumpur.eo Abdul Jalil juga pernah terlibat dalam mengembangkan aktivitihafazanal-Quran dalam kalangan masyarakat, khususnya di Masjid Negara, Kuala Lumpur.

Pada tahun l969,Abdul Jalil yang merupakan salah seorang Ahli Jawatankuasa MengkajiPelajaran Menghafaz al-Quran Masjid Negara telah menghadiri mesyuarat jawatankuasa

tersebut yang telah diadakan di Pejabat Masjid Negara padaZ3 Disember l969.es Lanjutandaripada mesyuarat tersebut, beberapa pelajar Melay,u juga telah dihantar untuk melanjutkanpelajaran dalam bidang pengajian al-Quran di Ma"had al-Azhar,Kaherah seterusnya bertugas

sebagai Penolong Hafiz di Masjid Negara.e6

Pada 13 Februari 1970, Shaykh "Abd al-Rauf "Abd al-Majrd Badr, bekas pensyarah

Kolej Islam Malaya, dan Shaykh "Abd al-Fattah, Pengetua Ma'had Damanhtr telah

mengemukakan beberapa cadangan kepada Abdul Jalil bagi meningkatkan kemahiranpelajar Melayu dalam bidang pengajian al-Quran di Ma"had Qirdat al-Azhag termasuklahmemindahkan mereka ke Ma"had Damanhur.eT Jawatankuasa Mengkaji Pelajaran Menghafaz

al-Quran Masjid Negara yang bermesyuarat di Kolej Islam MalayapadaZ3 Februari 1970

91 Ketua pengarang Utusan Melayujuga meminta Abdul Jalil agar dapat menyiapkan rencana tersebut selewat-lewatnya pada 14 Ogos 1967. Lihat Ketua Pengarang Utusan Melayu kepada Abdul Jalil, 26 Julai 1967, dalamSP 239, Kolej Islam Malaya Petaling Jaya, Sambutan Merdeka-PMBRR (S) JKT/048S 125, Ahmad Haji Husin kepada Abdul Jalil Hassan, 22 Jun 1968, dalam SP 239, KolejIslam Malaya, Petaling Jaya,45168, Commonwealth Islam (1968).Abdul Jalil turut mengumumkan Johan Qari dan Qariah, iaitu Haj i Abdul Majid bin Awang dari Kelantan sebagai

Johan Qari, manakala Hajah Rogayah binti Sulong pula dinobatkan sebagai Johan Qariah. Lihat "Kelantan HajiWins National Koran Contest", The Straits Times, 12 January 1966, hlm. 7 .

Seramai 26 orangpeserta dari 13 buah negeri telah menyertai Majlis Tilawah al-Quran Peringkat Kebangsaanpada tahun i970. Lihat Ahmad Osman, "Peraduan Quran: 5,000 Penonton Banjiri Stadium", Berita Harian, 17

November 1970, hlm. 5.MN. Sulit 014169, Minit Mesyuarat Jawatankuasa Mengkaji Pelajaran Menghafaz al-Quran Masjid NegaraYang Telah Diadakan Pada Hari Selasa, 23 Disember 1969 Bertempat di Pejabat Masjid Negara, dalam SP 239,Persidangan Ke-5 Bagi Badan Penyelidikan Islam di Universiti al-Azhar, Cairo. Kerajaan pusat juga pemahmengiklankan jawatan kosong sebagai Imam Masjid Negara dan mempelawa calon yang berminat khususnyalepasan Universiti al-Azhar untuk memohonjawatan tersebut. Pada tahun 1970, Jawatankuasa Pentadbiran MasjidNegara telah mengiklankan jawatan kosong sebagai Imam Masjid Negara kepada calon yang merupakan lepasan

Universiti al-Azhar atau universiti Islam lain yang diiktiraf. Lihat "Jawatan Kosong di Masjid Negara", BeritaHarian,6 Jun 1970, hlm. 10.Syor-Syor Megenai Penuntut-Penuntut al-Quran di Kaherah, Mesir, dalam SP 239, Persidangan Ke-5 Bagi Badan

Penyelidikan Islam di Universiti al-Azhar, Cairo.

92

93

94

9s

96

160

DARIPADA MUFTI JOHOR KE PENGETUA KOLEJ ISLAM MALAYA: SUMBANGAN ABDUL JALIL HASSANDALAM MENGUKUHKAN KEDUDUKAN ISLAM DAN UMAT ISLAM SEHTNGGATAHLIN I97O

akhirnya bersetuju untuk menghantarAbdul Jalil ke Kaherah, Mesir bagi menyiasat cadangantersebut, seterusnya menyampaikan laporan kepada j awatankuasa tersebut.es

Kesimpulan

Abdul Jalil Hassan merupakan salah seorang lepasan Mesir yang melibatkan diri dalamdua bidangyang berlainan sepanjang hayatnya, iaitu bidang perundangan dan pendidikanIslam. Kepakarannya dalam bidaqg Usuluddin melayakkan beliau menjalankan tugassebagai Mufti Johor, seterusnya beikhidmat di Kolej Islam Malaya. Beliau tidak pernahmenjadikan kesibukannya sebagai penghalang kepadanya untuk memberikan sumbangankepada kemajuan Islam dan umat Islam di Malaysia. Ilmu pengetahuan Islam yang tinggidan kefasihan beliau dalam bahasaArab juga menyebabkan beliau sering dilantik mewakilikerajaan Malaysia ke persidangan yang melibatkan negara-negara Islam. Abdul Jalil jugamemainkan perargt penting dalam penubuhan organisasi yang menggabungkan negara-negara Islam seperti Komanwel Islam dan Perikatan Alam Islam, selain menjalankanpenyelidikan berkaitan Islam. Pengalaman belajar di Mesir dan melihat sendiri perjuangankerajaan Mesir bagi membantu rakyat Palestin menentang Israel juga menyebabkan beliaulantang memperjuangkan kebajikan rakyat Palestin khususnya penglibatan beliau dalamJRBKOAMPDTT dan Jawatankuasa Bantuan Palestin untuk membela masa depan rakyatPalestin yang ditindas oleh tentera Israel.

Abdul Jalil juga terlibat secara aktifdalam kegiatan persatuan di Malaysia, khususnyadaiam pertubuhan bercorak Islam. Pengalaman sebagai bekas mufti juga membantu beliaumenjalankan tugas sebagai anggota MKHEAI Malaysia Barat, khususnya berkaitan fatwa.Beliau juga pernah terlibat dalam kegiatan PERKIM bagi memperjuangkan usaha dakwahsecara lebih berkesan. Kesedaran tentang kepentingan al-Quran sebagai panduan kepadaseluruh umat Islamjuga mendorong beliau untuk terlibat dalam penganjuran Majlis Tilawahal-Quran, selain mengembangkan lagi kegiatanhafazan al-Quran dalam kalangan remaja.Sebagai individu yang berpengetahuan luas berkaitan ilmu pengetahuan Islam, kerajaanpernah melantik beliau menyertai Majlis Muhibah Negara bagi menyelesaikan ketegangankaum yang tercetus akibat peristiwa 13 Mei 1969. Sebagai seorang lepasan Mesir, beliautidak melupakan tanggungjawabnya untuk membela kebajikan lepasan Timur Tengah yangmenganggotai PBMTT. Penyertaan beliau sebagai tenaga pengajar di Fakulti Islam, UKMpada tahun 1970 terus merancakkan lagi penglibatannya dalam mengukuhkan kedudukanIslam dan umat Islam.

Hal ini kerana Shaykh "Abd al-Fattah sendiri bersedia untuk mewujudkan Kursus Pengajian al-Quran khususkepada pelajar Melayu bagi mendapatkanljazah Qiraat yang diakui setaraf dengan Ma'had Qiraat al-Azhar,Kaherah. Perpindahan tersebut juga dapat memahirkan pelajar Melal,u dalam bahasa Arab kerana kedudukanMa"had Damanhur yang jauh daripada pelajar Melayu di Kaherah, sekali gus dapat meinahirkan mereka dalambahasa Arab kerana mereka terpaksa bertutur dengan masyarakatArab sahaja. Lihat Syor-Syor Megenai Penuntut-Penuntut al-Quran di Kaherah, Mesir, dalam SP 239, Persidangan Ke-5 Bagi Badan Penyelidikan Islam diUniversiti al-Azhar, Cairo.Abdul Jalil berlepas ke Kaherah, Mesir pada 25 Februari l970.L1hat MN 014/69/16, Setiausaha JawatankuasaMengkaji Pelajaran Menghafaz al-Quran Masjid Negara kepada Ketua Setiausaha Negara, 24 Februari 1910,dalam SP 239, Persidangan Ke-5 Bagi Badan Penyelidikan Islam di Universiti al-Azhar, Cairo.

97

98

I6L