36
March 2020 PCI Messenger

D:\2020\PCI MESSENGER\march\Mar - PCI Reformed

Embed Size (px)

Citation preview

March 2020

P CI M es s e nge r

March 2020

P CI M es s e nge r

Sinzawl Biakin lamna dingSuangphumna Rev. Dr. Khen P. Tombing in nei hi

New Kangkap PCI (R) Pastor QuaterFeb. 22, 2020 in Rev. Dr. Khen P. Tombing in honna nei hi.

ReST in August a B.Th pat a sawm toh kiton inFeb. 24, 2020 in Eld. Thuamson in Propectus honna nei.

March 2020

P CI M es s e nge r

pci Messenger

Vol. XXIX March 2020 No. 02

A monthly organ of Presbyterian Church in India (R)

PRODUCTION TEAMEditor

Rev. Dr. Khen P. TombingC/No. 9862088190

Jt. EditorRev. H. Thiankhanmuan

C/No. 9774904589Contributing Editors

Rev. Dr. G. PaumuanthangRev. H. ChinthiansongRev. M. Khamlianmang

Eld. Langkhanpau GuiteCir. manager

Elder C. Biaklun

Head OfficePresbyterian Churchin India (Reformed)Box -32, Hebron Veng,New Lamka 795006Manipur, INDIA

Subscription FeeRs. 20/- per copy or per month

Website of the Churchhttp//www.pcireformed.comPrinted, published and edited by Rev. Khen P. Tombing at Thawmsons ColorPress for the Presbyterian Church in India (Reformed)

THU TUUNTE

Pathian thu nahoih sep... 02Thuakgimna toh kisai... 03Naupan lai hun... 05Bible study 07Bangchi’n na thum a 11Kei deihna bang hilou in.. 15LATE THU 19Thumanna... 21Missions Huang 25Khualzinna Report 27Thumna Pitu 29

A sung a thukisuahte editorial board

ngaihdan ahivek kei.

March 2020

P CI M es s e nge r

02 Editorial

March kha hih kumsim dan in kha 3na ahi. Hiai tan ah Toupa’ pina itante ziak in kipahthu i gen uh ahi. Hiai hih kha poimohtak ahi a, Indiabang ah Financial Year dungzui in kha tawpna ahi.

March 1, 1961 in US President John F. Kennedy in “Peace Corps”kichi ana pankhia in, America Tuailai tamtak khovel a gam khangtoulelteah pilna/ siamna, damtheihna leh mihing poimohte niampen apan huhnanasep sem ding in a sawllut hi. Amaute nasep in khovel pumpi lam chituamtuam ah sukha ahihman in khantouhna lamdangtak tuni tan in lengmuhtheih in om hi.

Eite munpi Lamka pansan in lengsaptuam leh para-church tamkhopi om uhi. Mun/ kilkoi tamtak ahdopkangna nasep sem in, hihtheihzahzah in pan i la chiat uhi. Eipawlpi ngei in leng tagah leh nutsiata om naupangte etkolna bang,school leh college tungtawn akhantouhna nasep chihte i hahbawlmahmah uhi. Huaite tungtawn inToupa min i phat uhi.

Himahleh, ki-etkikna ding leng aom ngei ding chih ka gingta ahi. Inasepna ah ginomtak in i semtakpiuhiam? Zuau heltel zek lele kuanhon theikei na unteh chi in ingainepkha uhiam? Pathianthupiak in tuh “Kei loungalpathian dangte na nei ding uhahikei” a chi ahi (Exodus 20:3).Hiai a pathian dangte a chih tuhPathian sang a thupi ngaihzawk

March 2020

P CI M es s e nge r

03

(THE CONCEPT OF SUFFERING IN THE BIBLE)Gelhtu- Liansuanthang, H.

1. THUMAPI (Introduction)Thuakgimna/ haksatna (suffering) i chih pen Khristian sahkhua zui tekia’ buaipih ahikei a, leitung bup a mihing om tengteng leh sahkho omtengteng in le a buaipih mahmah uh thil ahi. Khovel kipat chiil, hunsawtpek a kipan in Khristian-te’n haksatna toh kisai in gindan khat ananei ua, huai tuh haksatna i tuahte pen ‘‘khelhna ziak’’ ahi chih ahi.Eimah mimal khelhna (personal sin) hiam ahihkei leh i beh-leh-phung akhelhna ana pai sawnsawn (generational sin/ Adam’s sin) om tekhawng ana kingoh tangpi a, thil hihkhelh neilou pi in haksatna tuak

dang neihlouh ding, a thupiak zuihding, lampialsanlouh ding chihnaahi. Nahoih sepna a kihelkhak ziakin thupiak zui ka hi i kichih khakding uh lauhuai ka sa ahi. Panpihnanasep sepziak a Pathian’ thu mang/zui ka hi chi a mahni kikhemhihkhak ding a lauhuai ahi.Huaiziak in, Pathian thu’ tuh nahoih

sep sang in a thupi zaw a,Laisiangthou tungtawn a honthupiakte zuihna a thumanna diktakahi. Huai ding in Laisiangthou ahlutkik in, a thutak ah kipsem inkibulphuh thak ni.

Toupa’n huchibang ding in honompih chiatta hen.

March 2020

P CI M es s e nge r

04

mawkmawklou ding ahi chihngaihdan ana om hi. Huaiziak in‘‘mihing in ituhgah mah at i hi’’(retribution) chih ngaihdan ana omhi. Huai bang ngaihsutna leh lung-gelna toh mite’n khovel a et chiangun, a tak a thiltung, “Mi diktat lehmihoih te dikloutak a athuaknauleh mi hoihlou leh mi gilou te’nnopsatak leh lamzangtak ahinkhua azatna uh” hon mu ua,huaichiang in a ngaihsutna utohkibang salou leh dik satheilou ahihman un Pathian, thilbangkimhihthei, hoih leh adik a vaihawm,om taktak mah hiam? (Theodicy)chi’n dotna nasatak bawl uhi. Hiaibang dinmun lungsim a koih komin bangziaktak a tua banghaksatnate mihing in tuak a,huchibang haksatnate’n bang tupnei hipeuhmah uhiam chihte Biblepansan in i ensuk ding a, i tung ahaksatna hong tungte pen ithilhihkhelh ziak (sin) chouhhitaktak mah ahi hia ahih kei leh aziak dang le om hia chihte Biblepansan in houlim khom leng chi ihi.

2. THUAKGIMNA HAKSAT-NA I CHIH BANG HIHIAM? (Meaning of suffering)

Mihing, leitung a piangkhe na nanatuh haksatna/ lunggimnachituamtuam thuakkha lou kiomlou a, i haksatna thuak dan hongkilamdang zel chihmanthu ahi lel hi.Huaiziak tak mah in aneu-alian,atek-akhang in atheih thil ahi a thilthak ahihlouh ziak mah in gendan/ngaihdan tuamtuam mimal in kineitek hi. Bible siamte’n le haksatnatoh kisai gendan tuamtuam ana neiahih man un Theological Dictionarybangzah hiam apan in ngaihdanbangzah hiam i lakhawm ding hi.

Evangelical Biblical Theology ofDictionary in thuakgimna/ haksatnai chih pen, “Taksa mahmah ahaksatna/ natna thuakna lehlungtang leh lungsim lam ahaksatna nasatak thuakna ahi”ana chi hi.

The Westminster Dictionary ofTheology in hichi’n ana gen hi“Ana thuakna bang, lungkhammangbatna bang ahih keilehliamna baina tuahna bang ahihi. Pathian thu toh kisaizilnalam ah (Theology),haksatna i chih pen Pathiantatkhiatna (redemption) leh a

March 2020

P CI M es s e nge r

05

Bruce H. Lipyon, Ph.DLettu : K. Ginzalian

Mihing khat hinkhua ah, omdan, gamtat, mizia leh hinkhua zat dingdante, sehkholh, guanlawksa leh a zilkhiaksate a hong kipan ahi.

Mihing khat a pian akipan kum 7 a phak tan a, a thilmuh leh zilkhiaktezang in a hinkhua (100 lak a 95-te) a zangtou hi. Mihing khuak in nnaa sepdan tehna Electro encepholography zang a naupangte khuakteh ahih chiang in naupang kum 7 nuailamte khuak tuh khawphawkna,pilvang tak a ngaihtuahna khuakte sang in a niamzaw hi. Hiai tuh lungsimsuangtuahna (imagination level) lel ahi. Khuak a suangtuahnate zang

itna dai ngeilou (sustaining love)leh Pathian phalna huangsung athiltung hidan a gen leh muh in aom hi. Haksatna khenkhatte penthilhoihlou/ thilsual toh kimekmathi; phulouh haksatna i tuahte penginna toh kithuak ngitnget hi” anachi hi.

Global Dictionary of Theology inhichi’n ana hilhchian hi “Haksatnai chih pen khovel a mi omtengteng’ tuah khak ahi a, aneu-

alian, anam-azat, dinmuntuamtuam neite leh sahkhotuamtuam omte ding a deihhuailou thil ahi.”A tung a hilhchetna tuamtuam kigenteapan a aki theithei tuh, thuakgimna/haksatna i chihpen taksalam lehlungsim ngaihtuahnalam hiam ahihkei leh anih a thuakna bang ahi a,huaiban ah haksatna i chihpenkhentuam omlou a chi-leh-nam,sahkhua leh dinmun tuamtuam neitetung a tung ahi chih ahi.

March 2020

P CI M es s e nge r

06

in naupangte kimawl ua, tungmana kibawl nou/cup leh sang nektheihtoh singpi dawnkhawm bang in omua, suangtuahna ah a tak bang insuangtuah uhi. Munphiah a kalkaalua koih in sakol tung a tuang ahattak a tai bang in omthei uhi.

Huchibang a naupang kum 7nuailamte’n a khuak uh nnasemlou lungsim uh khophawkchiang nailou ahihleh thil bangchitheih ding uh ahia? A dawnna tuh;Nu leh pate panpihna, pianpihunaute leh society sung miteomdan-gamtatdan en in a lungsimuah khumlut uhi. Tulai paudan ingenleng a muh uleh a zakte uhdownload uhi. A khuak inkhophawk kholkei mahleh anakhumlut vek hi. Laibu khat“Rich dad, poor” kichi in a genbang in inkuan zawng lehgentheitak akipan mi khat innakpitak in panla in semsuah lehhausa khe zou mahmah louinkuan hausa akipan piangkhiakhat semlou, bawllou mi ginalouin om mah leh hong hausa veveahi chi in a gen hi. Hiai tuh alungsim ngaihtuahna sep leh bawlziak hilou in mihausa hinkhua

akipan ana download sa/laksawnsa khohei gamtat danteziak ahi. A huntak in lampi dik,hauhsakna ding a poimoh pen akhophawklouh pi un semkhe theiuhi. Huchi mah bang in mizawngtehinkhua leng ahithou hi.

Niteng gamtatna ah na gamtatdan100 lak a 95%-te neulai kum 7 maa laksawnsate theihlouh kal in(unconsious) kizui a 100 lak a5%-te kia khophawk (concious)a, mahni ngaihtuahna zang in kigamtang hi. Hiai omdan pen A, Aw,B, Ch i zil a, i theih chiang in laithonna gelh a, na theihsa laimalte zang ana gelh toh kibang ahi. A, Aw, B,Ch na va en thak nawn se kei hi.

Huan a tung a misiamte thilsui naah muhkhiakte a vek in a dikvekchihna hikei mahleh thil dik, thudiktampi a tun kha veve hi. Huaiziakin i tate a neulai ua etkoldan,example/ etton ding i piak dan inah a hinkhua uh king a lianmahmah ahihdan a gen chiangmahmah hi.

March 2020

P CI M es s e nge r

07

KIPUMKHATNA, THUMANNA LEH PAHTAWINA(Philippite 2:1 – 11)

Rev. Dr. G. Pau Muanthang

INTRODUCTION* Philippi khopi ahihleh Philip – II of Macedon in 356 BC a asat ahi.* Philippi khopi tuh Roman Colony khat ahi.* Sawltak Paul in a Missionary khualzin 2na, kum AD 49 – 52 kikala

aphuhkhiak ahi (Nas. 16).* Piangthak masapen tuh Lydia ahi (Nas. 16:14)* Suangkulh ngakpa leh a innkuante pianthakna thillamdang chiamteh

tham khat ahi, (Nas. 16:30-31).* Rome suangkulh apan laithon a khak hi.* Philippi Laikhak ahihleh ‘Suangkulh Laithon’ chia kitheihte laka khat

ahi. Suangkulh a pana a laikhakte ahihleh: Philippi, Kolossa, Ephesaleh Philemon laikhakte ahi.

* Philippi saptuam Paul adia poimoh na ahihleh Europe gambup adia asaptuam phuhkhiat masakpen ahi(Nas. 16:6-40).

Agelhtu: Sawltak PaulAgelh hun: AD 61/CE 61A gelh na ziak: Hasotna, kituahna,pumkhatna, bangkim tung leh banghun peuh a kipah ding. Romesuangkulha kikhum leh bang hunpeuha thah dia om thei ahihlai inleng, Philippi saptuamte tungah

kipahthu genin, lungkim lehkipaktaka om ahih dan theihsakin,amau leng huaibang dingin hasuanhi (1:12-18)

I Devotion Text sungah:Pumkhatna, Thumnna, lehPahtawina ahi.

March 2020

P CI M es s e nge r

08

Saptuam’ melma lian mahmahtelaka khat tuh “Kituahlouhna” ahi.Omtuamna (Ei ki bawl) Kikhenna(Mi hon bawl)

Huchiin, kuhkalna leh khamuannaPathianin, Khrist Jesu gen bangin,lungsim munkhat puin honom sakhen. I Toupa Jesu Khrist Pathianleh a Pa, lungsim munkhat lehkithutuaka i pahtawi theihna dingin (Rom. 15:5-7)

Huan unaute aw, na vek un thukibang na gen ua, na lak uakikhenna himhim a omlouhna dinginlungsim munkhat leh ngaihtuahmunkhata diktaka na kizop chintenjawkna ding un Toupa Jesu Khristmin in kon ngen ahi (1Kor. 1:10)

Atawppen in unaute aw,kipaktakin om un, na omdan uhbawlhoih unla, konnget limskaunla, khamuangtakin om unla,lungsim munkhat pu unla,lunglualtakin om unla; huchiin itnaleh lemna Pathian na kianguah aom ding hi (2Kor. 13:11)

HUAIZIAKIN/HUCHIAHIHLEH… “If any”

If any encouragement Christ(Khrist a Kihasottuahna)If any Comfort from Love (Itnaapan kihehneptuahna)If any Fellowship in the Spirit (Khaakithuahkhamna)If any affection and sympathy(Kilainatna leh Hehpihna)Hiai ‘If” pen Greek a first classconditional clause ahihziakin“Because” chia leh ahoih ding chihi. John Mac Arthur

If there is any encouragement inChrist – Khrist a kihasotna a omaBecause there is encouragement inChrist – Khrist a kihastona aomziakin.

Hiai ahihleh (rhetorical question)Amah tapa ngei leng hawiloua, Ivek ua ding a pepa’n thiltengtenga thawnin ahon petawk kei dia hia?(Rom. 8:32)

Khrist thuaknate tampitak ka tanbangun, Khrist jiakin khamuannaleng tamsem ka tang uhi (2Kor. 1:5)

Huchiin, i Toupa Jesu Khrist mahleh Pathian in Pa, eite honitpa lehhehpihna ziak a khantawna

March 2020

P CI M es s e nge r

09

khamuan-na leh lametna hoih honpepa’n, na lungtangte uh hih khamuangin, thil hihhoih leh thugenchiteng ah hihkip hen. (2Thess2:16)

Itna a Kihehnepna – Awlmohnataktak toh naichika houpihahehnepna. Jesu Khrist ah huaibang kihehnepna om hia? Nakomlawtel, Siampu Lianpen ihatlouhnate a hon theihpih phalounei i hi ngal kei ua, eimah bang alam tuamtuam a khemna tuaksa,khelh bel khiallou, nei i hi zaw uhi.(Heb. 4:15)

Kithuahkhawm (mutual sharing)Kineltaka akithuahna (intimaterelationship) Kha Siangthou akithuahkhawmna bangchi bangin ahong om thei a? Huchiin Kha in ihatlouhna ah hon huh jel; bangchiathum ding a hia chih i thei ngal keiua; himahleh Kha in mauna genvuallouhin honthumsak jel hi (Rom.8:26).

Abba! Pa! chia i kikou chianginKha mahmahin eimah kha toh,Pathian tate i hi chih hon theisak hi(Rom. 8:15-16)

Huai tuh a tawng deng hehpihnaleh lainatna genna ahi.

Huai tuh mihing hinna a poimohmahmah “sin leh lung” piankhiaknathumal ahi. “If any bowels andmercies”

John Wesley (1701 – 1800):Aldersgate, London a utlousasa akikhopna ah. “Someone read fromLuther’s preface of the Epistle toRomans about 8:45pm while hewas describing the change whichGod works in the heart throughfaith in Christ, I felt my heartstrangely warmed. I felt I did trustin Christ, Christ alone forsalvation; and an assurance wasgiven me that He had taken awaymy sins, even mine, and saved mefrom the law of sin and death.”

Huai tuh a tawng deng hehpihnaleh lainatna genna ahi. Huai tuhmihing hinna a poimoh mahmah“sin leh lung” piankhiakna thumalahi. “If any bowels and mercies”John Wesley (1701 – 1800):Aldersgate, London a utlousasa akikhopna ah. “Someone read fromLuther’s preface of the Epistle to

March 2020

P CI M es s e nge r

10

Romans about 8:45pm while hewas describing the change whichGod works in the heart throughfaith in Christ, I felt my heartstrangely warmed. I felt I did trustin Christ, Christ alone forsalvation; and an assurance wasgiven me that He had taken awaymy sins, even mine, and saved mefrom the law of sin and death.”

Kha sunga kipumkhatna nei ni –Huai in ka kipahna bukimsak dingahi.

Fill – Full: Fill it to the fullNou ah ka kipakta, himahleh‘Khrist a kipumkhatna in’ kakipahna bukim, ka kipahnadimsak ding hi. I meh uh zaw limnain chin hiai sangin neuchik al zawdeuh leh fuh mahmah di eive.

Hih dingte:Lungsim munkhat (general) – Tupkibang, Lungsim kibang,It kibang – Thil it kibang (Etskn. Ibiakinn lamsa), Jesu itna, athute itna, kithuahkhawmnanopsakna.Tup kibang – Deihdan kibang(same desire)

Lungsim khat (particular) – Sepding bawl ding khat, thugin lehpomdante.

Huan a gingta mipite lungsim munkhat leh ngaihtuah mun khat in aom ua; a lak ua khat in leng asumneih, kei a tuam ahi, a chi keithiltengteng a kikop zawzel uhi(Nas.4:32)

Mahni angsungkhual louh ding –Sa deihdan, eihamphatna ding. Donothing from rivalry/strife. Huai tuhthagum leh kivaulau na zangamahni deihdan paisak teiteisawmna.

Mahni ngaihdan kia hoihsaklouhding – Mahni kingaisang inmidangte thusimlouhna, pilna,siamna (talent), kizenkisakna. Ei akimuanngamna neih hoih mahmahahihlai in, midangte muhsitna lehsimmohna dia kimuanna penhoihlou ahi.

Lungsim niamlakin ding: Ki-ngainiamte mi dawilok, The weakcan never forgive. Fogiveness isthe attribute of the strong. - Gandhi.Angaidam zouloute mihatlou ahi.Ngaihdamna kichi tuh mihatte a

March 2020

P CI M es s e nge r

11

ahi. Ei sanga midang hoihsak zawkding: Hiai bang community ah tuhmitengteng hoihsak zawkna in midawmkang ahi. “Nang zaw fel nahi, hih thei ding na hi”

Pekluum – Bag sunga om

Sikhip – Sik a belh, Sik-hip inamah a hipna a neih bangin, nouteah : Khrist a Hasotna, Itna aKhamuanna, Kilainatna lehKihehpihna, Lungsim munkhatnaItna kibang, Mahni a kia enlouamidangte khualna

sutzop ding/-

“Huan, a khukdin a, a thum a, Pa, hoih na sak leh hiai nou kakianga pan la suan in; himahleh kei thu hi lou in, nangmah thuthuhi jaw hen” a chi a. (Luka 22:42).

Thupatna: Tutung in thumna tungtawn a, thumanna lampi zui dia ikisakthakna ding un,thumna bang ahia?, Milohchingte’n thumna agen danuh, chihleh thumna a lohchin louhna ziak leh thumna a lohchinna ding inchih Laisiangthou pansan in saulou genkhom leng i chi ahi.Thumna kichi bang ahia?

Tulai in gingtute lak ah, thumna toh kisai Sui sese lou a, Pathian minloua thum ahihnak leh gintakna kinei mawk hi. I thumna tengteng Pathian

March 2020

P CI M es s e nge r

12

in hondawng ding hilou in, Pathiandeih bang a i thumnate kia Pathianin hondawng ding hi zaw hi.William Cary in, “Prayer, Secret,Fervent, Believing prayer lies at theroot of all personal Godliness” anachi hi. Amah genbang in aguk a,ataktak a thum, Gintakna neitak athum ding ahi. Pathian a ginnataktak nei a thum te’n- Pathiandeihdan a thei ua; Amau apanchinlou kisakna a kimukhia ua;huchin a thumna uh dawn in om hi.Tulai mite’n i theihsiam louh ziakun, Ei-ut bangbang in thumna i neiua; Pathian in i ngetbangbanghonpia ding in ilamen ua, i lametbang ua, thumna dawnna imuhlouh chiang un, Pathian kiangah i khasia zel uhi.

Milohchingte’n thumna agendanuh:1) David Brained: “Kei vuak in,Ka inn ah thumna sawttak kaneia, Anngawl thumna leng kanei”achi hi.2) John Wesley: “Thumnapanglou in, Pathian in bangmah asem kei” achi hi.3) Martin Luther: “Nnasep dingka hau theilua a; niteng in dakkalthum bang ka thum kei leh ka

Nnasep kasem zom thei kei ding”achi hi.4) John Hyde tuh India gam a,thummi ahihziak in, Amah theichian mahmah te’n “Prayer Hyde”chi-hial uhi.

Pathian a mihangsante’n, thumnaana ngaipoimoh ua, thumna tuhnakna ana chi hial uhi. Ei-gingtute’nbel- I kipah ziak in I thum ua, Idah-ziak in I thum ua, Thum diasawl a I om khakziak in I thum uhi.Huan thumna tuh neih-kilawm ahii chih hun kia in i nei zelzel uhi.Bangchi thum ding ahia?

Thumna kichi I pianpih uh ahikeia, i ziltawm uh ahi. Jesu Christnungzuite’n, “Jesu koilai mun hiamah a thum a, a thum khitin a nungzuimi khat in a kiangah, Toupa,thumdan Johan in a nungjuite a hilhbangin honhilh sam ve”, a chi a(Luka 11:1). Nungzuite leng JesuChrist toh kithuah khawm,Nnasem khawm himahle uh, JesuChrist kiang ah, thum dan hilh dingin ngen uhi. “...Pa, hoih na sak lehhiai nou ka kianga pan la suan in;himahleh kei thu hi lou in, nangmahthuthu hi jaw hen, a chi a (Luka22:42). Hiai apan bang i sinthei

March 2020

P CI M es s e nge r

13

hiam ichihleh, Ei-deihdan a thumding himawklou in, Pathian deihdana thum ding ahi honchi sak hi.

Thumna a lohchin louhna ziak:Laibu khat ka simna ah, “Biak inngei khat ah zu zuak om a; Biak Inna Upa te’n Zuzuak topsan ding inngen zel ua; Pathian kiang ah lengkum khat bang zuzuak a tawpsannading in, thumta uhi. Nikhat a kipatnatheihlouh in, huai zu zuakna inn hongkang hi. Zuzuak pa leng hehlua a,Upate kiang ah, Na thumna ziak ua,ka Inn uh kaang ahi, achihlehUpate’ utdeklou uh” achi uhi. Khatveivei i thum chiang in, Pathian apandawnna i ngah, Ei-lam etbang hi gigekhollou thei hi. Tuabang hunchiangin i thumna Pathian in pomtak salouahi diam honchi saksek hi.Laisiangthou a kimu bang in, ithumna a lohchinlouhna ziak tuh:

1) Gintak louh ziak: Jakob Laibua imuhbang in, Kuapeuh thumnami’n, “..Ginglel het louin ginna neiin ngen hen, ginglelmi tuh tuipikihot huih mutleng leh sep bangahi ngala. Huchibang mi’n tuh Toupakiangah bangmah muh kiging keihen” (James 1:6-7).

2) Midang sukkhelh ngaihdamlouhziak: “Huan, thum a na dinpeuhmah chiang un, kua tungahleng thupoi banghiam na neih ulehngaidam un; na Pa uh vana ominleng na tatlekna uh a honngaihdamtheihna dingin. A hihhangin nangaihdam kei uleh, na Pa uh vanaomin leng na tatleknate uhhonngaidam sam kei ding hi, a chia, a dawnga” (Marka 11:25-26).3) Thulimlouh ziak: “Ka lungtangathulimlou ka limsak leh Toupanhonngaikhe kei dinga” (Sam66:18).4) Thumkhelh ziak: Na ngen ua,na nget diklouh ziak un na mu keiuh, na nawpsak bawlna ding uazat na tup ziakun (James 4:3).

Thumna a lohchinna ding in:1) Pathian deihdan a thum ding:“...Neukha in malam ah a vapaizek a, khupboh in, Ka Pa aw, ahihtheih leh hiai nou in hon pelmahmah heh; a hihhang in keimahthu hilou in, nangmah thuthu hijawheh, chi in, a thum a” (Matthai26:39).2) Ginna neitak a thum ding:“Huaijiakin ka honhilh ahi,bangkim na thum

March 2020

P CI M es s e nge r

14

ua na nget peuhmah uh mu sainkiging unla huchiin, na mu ding uh(Marka 11:24).3) Midangte sukkhelh ngaihdamding: Pathian in i sukkhelhte honngaihdam bang a, Ei-tung a khialtei ngaihdam ding, tua hileh i thumnauh dawn in om ding hi (Marka11:25-26)4) Pathian thupiak zuih ding:Laisiangthou Johan gelh in, “Athupiakte i zuih ua, a mit muh a thilkipahhuai i hih zel ziakin, i ngetpeuhmah amah akipanin i mu zelahi” (I Johan 3:22).5) Jesu Christ a om gige ding:“Nou keimaha na om gige ua, kathu leng noumaua a om gige leh,na ut peuh uh ngen un, nou adiahihin a om jel ding hi” (Johan 15:7).6) Kha a thum ding: LaisiangthouJuda gelh in hiaibang in thum unchi hi, “Himahleh, deihtakte, noujaw na ginna siangthou uh tunganoumau leh noumau kilem touin,Kha Siangthoua thumin” (Juda1:20).7) Jesu Christ min a thum ding:Jesu a chi hi, “Tu tanin ka mininbangmah na ngen nai kei uh; ngenun, huchiin na mu ding uh, na kipahuh a kimna ding in” (Johan 16:24).

Thukhitna: Thumna ngaipoimohsaptuam sung a, i kibehlap zelziakin kipah huai i sa a, thumna toh kisaia, i ngaihpoimoh ding ua; deih huaikasak mahmah tuh; I thumna uh alohchinlouhna ziak zonkhiak a,Pathian pomtheih dia thumna neiha, thumna tungtawn a, khalam lehsalam halhna i muhkhiak theihnading un, Huan I thum ua, Khalamleh Salam a kikhekna, Kha-siangthou ompihna i tan kei uleh, Ithumna pointte i enthak ding uh aw.Pathian deihdan a thum ding lehLohchinna tang ding in, Toupa’nhon ompihta hen.

Dated:pastor t k shyam valte,[email protected]

March 2020

P CI M es s e nge r

15

Mat.26:39,42,44

Kumthak leh hunthak a hong pi galkai I biak Pasian’ tungah lungdamnaI ko masa uhi. Tutung Messenger a thugelh nading a hamphat na hongpia I Heutu te tung ah zong Lungdam thu kong ko hi.

Aw le, I theihciat sa uh mahbang in I poimawh te I Heutute tungtawn inTopa in hong pia zel a Tukum I kum thupi dingzong “THUMANNA”cih telkhiat in hong omta hi. Mihing hinkhua a ding in thu poimawh takkhat ahi a, ei Christian te bek hilo in khuataang hinkhua ah zong Nu lehpa’ thu manding leh makai (Heutu) te thu manding mah hinkhua hoih nading a kisin sakna poimawh mahmah leh a lo theilo khat ahihi. Khangluipaunak ah zong “Nu leh Pa thumang anahlawh pek” ci-in nu leh pathumang te lawhcing uh/thupha ngah ci-in thuhilhna in kinei hi.

Hih thumanna mah I Laisiangthoin hongnget leh hong sinsak thupoimawh mahmah ahihi. Ahihhangin thumang icih bangci te hi a, kuathu ahiam iman ding cih I theihkeileh Hih kammal poimawh tak hinapi in a kimanna omlo thei mawkdingdan himawk hi. Khatvei upapilvang tak khat in mipi lak ah “Ikum thupi uh THUMANNA ahi

a, kua thu ahiam Moderator pathumaw / mipi thu cih ahi kabuaipih” acih in ka lungsim hong sukhamahmah hi. Izuih pa kua hi a a thuiman ding pa I theihkei leh kipaibuai ding ahihna hong phawk sakahih manin I kum thupi Thumannaahih mahbang in “Kei deihnabang hi lo in Nang deihna banghita hen” cih Jesu’ kammal

March 2020

P CI M es s e nge r

16

pansan in kikum leng ci-in kongkisa hi. Jesu in asep ding theikhol a, a kithuzawh na tawh Leitung ah hongkum hi.

Thumang I ci ta zong in, hongsawlpa kua hi a, koi lai ah banghih dinga hong kisawl ahi hiam cihtheilo pi in I paikhiat mawk leh Isepding pen theilo in, sepding a Imai aom te zong ei tawh kisai khalo bang a koih in hihna kician neilo,dinmun kician neilo in ki om teiteiding cihna ahi hi.

1. Phil.2:6-8 Pa’ deihna tel taka athei Jesu in Pasian’ pianzia nei napiin Pasian tawh a ki zakim theihnading in thatang hat thu a suangkei hi. Amah ki niamkhiat tawmzaw a, nasem lim ahong pua zawhi. Mihing bang in amahh o n gkibawl a mihing teekteek mah ahongsun hi. Amah hong kiniamkhiat tawm a Singlamtehtunga sihding nangawn a ut hi.

Vanmi ten, “Siangtho, Siangtho,Siangtho” ci a aphat phat kimlaiun, mawhnei mi thulimlo pi tenghondam dinga Pa’ Thupiak

manna lamdang in thupi mahmahhi. Tuatan kia hilo in mihing tenundan lakah zong Nundanniampen leh sihna lakah zong mikhialpen te sihna Singlamteh tungasihding zong theitel sinsen sa aapom ahi hi. Tua thumanna hangin eite in Hotdamna/suahtak naingah hi. Phil.2:5 Note in JesuKhrih lungsim puakzia nanei un cihThupiak inei hi.

Hih Jesu Khrih’ Thumanna hang ahamphat na, Hotdamna/pianthakna taktak aneilo te ading in “Jesusung a om lungsim bang nanei un”cih pen Thu galzak milmial banglel ding hi. Himah leh Hotdam tate ading in hong neipa, Topa’Thupiak nialvual loh, ki theihmawhbawl theih vual loh Thupiak“Thumanna leh ki niamkhiathinkhua” hi zel hi. 2. DEIHNA CI NIH (Jesu’ deihnaleh Pa deihna) Mat. 26:39, 42,44

Jesu in mihing ahih na ah lunggimna tawpkhawk atuah lai inGethsemane huan sungah thungenhi. Khua ul sisan mal bang liangaluang thei zahdong a lunggim a, athunget na ah “Kei deihna bang hilo

March 2020

P CI M es s e nge r

17

in Nang deihna bang hita hen” cihJesu thumanna hang in Hotdam nabukim sepkhiat in hong om hi. Hihlungsim mah nei ding in a Hotdamtate hong deih hi.

Tuni in Jesu Christ’ Hotdam tatein “Note hong sampa a siangthoahih mahbang in Note zong nagamtat na khempeuh u’ah Siangthoun” 1Pet.1:15,16. ci in Siangthonuntak na hong deih hi. Himah lehI ci leh sa deihna Duhna, deihna,huaiham na, kiliat sakna te in Galin na do den hi. Tua ahih man in Isungah deihna ci nih kido den uhi.Tu ni a damlai Christian te sungah,tu a I gen Deihna cinih te kisualden uh a, himah leh nang panpihpenpen in zo gige ding hi. Tua hi ahaksa leh gimhuai zaw ding himahleh Ei deihna sang in Pasian’ hongdeih Hinkhua teel zaw in “Kei deihna bang hilo in Nang deihna bangin piang hen” cih theihna in Topa’hong deih Thumang hinkhua ahihi.Tua lungsim mah nei ding a hongdeih ahihi.

3. Christian hinkhua leh Thumanghinkhua (Heb. 13:17)“Na makai te uh thu na mangunla, agen na uh bang in na

gamta un, Pasian’ kiangahamaute in a nasep na te uh pulakding uh ahihman in tawlnga loin note hong lung himawhtawntung uhi. Amau te thu mangle uhcin a nasepna uh ahLungdam mahmah ding uh a,mangkei le uhcin dah pipi in nasem ding uhi. Dah pipi in na asepna uh no te ading in zongphattuam na omtuan hilo hi.”

Makai/ Heutu kua peuh Pasian’theihloh kal a khanglian a makaisuak omlo hi. Makai/kum pi ahoihaom mahbang in asia zong omtham hi. Ahoih makai hi in a sia hita leh Pasian in a ma hun a ding apoimawh a akoih ahihman aomthei a hihi. Tua hi a makai te ina sepna bang bang uh Topa’ maiah pulak ding uh ahihman in a thuuh man ding a mipi te mawhpuakhi. Eipen, Pasian’ mun ah I nakikoih kha pahpah a makai/ Heutute hoih leh hoihloh na ah I nabuai/manlah kha pahpah uhi. A makaiding a zong Pasian in hong koihlohkimlai amau tunga thukhenpaPasian’ mun ah I kikoih khak ciangin makai te thu manding bang haksaI sak hun om mawk hi. Bangbanghi leh asep hoih uhleh hoih loh uh a

March 2020

P CI M es s e nge r

18

enpa Pasian’ kiang ah pulak dinguh ahihman in ei ading a bangmahphattuam na omlo ding khop in vamawkbuai kei ni in Thumang dingin Topa’n hong deih hi.

Pa’ tung a Cross sihna tanpha aThumang pa’ nung zui Christian tecih min pua kawmkawm a Heutute/ tungsiah te Thumang lo pen,phunhat pen, nuak hatpen, genhakpen a omkhak na in Manthan nalianpi khat ahihi. Bang hang hiamcih leh Christian cih ding a lah hikhalo, Christian min lah puanuamveve Hihna kician neilo te pen, Omnapi a mangthang te ahihi.

Tua hi a, hongpiang sak pa thei in,hong Hondam pa theician in, amahong piak Khasiangtho I sung ahaom lam thei cian lehang nisim inama deihna leh ei ci leh sa deihnacinih hong om gige te lak ah Keideihna bang hilo in nangdeihna bang hi tahen ci in nitengin ama deihna mangden lehang ILaisaingtho’ hong sinsak na,Pasian’ hong deih na hinkhua lehI Heutute hongpi na kum thupitawh kituak hinkhua hong hi dinghi. Hi ci bang a Topa pahtakhinkhua zang thei ciat ding in Ibiak Pasian in mimal kim Thuphahong pia ciat tahen.

By: Pastor Kam Cin ThangStation: Bungmual, 2020. 

Lungthul (T) PCI School Building thak

March 2020

P CI M es s e nge r

19

Akaikhawmtu: Rev. H. Chinthiansong

TOUPA NA THU MAH HOIH PEN E

Hiai la hoihtak gingtu Khristian tamtak in English a kiphuak kiletkhiahidi’n a gingta uhi. Himahleh, huchi ahikei a Pastor Liangkhaia phuahahi. Pastor Liangkhaia in Cherra ah Lai Siangthou a zillai in a lunglengmahmah a, Lai Siangthou simsuak di’n hong kipan hi. Sawtlouchik sungin Mosi in Aigupta apan Israel mite a pikhiakna thu hon simkha hi.Huchi in “Gamdai a ka vakvaih sung in” chih la hon phuakkhia hi.Aban hon simzel a, Sam 119 a hon phaktak in Sam gelhtu in PathianThu a ngaihsang dan thupi a salua hi. Tang 103 na a “Na thute ka kama ding in khum hina tel e! ahi, ka kam a ding in khuazu sang in akhumzaw hi” chih leh Tang 105 a “Na thu tuh ka khe a ding inkhawnvak ahi a, ka lampi adi’n vakna ahi” chih in a lungtang luahdimvek ahihman in:

“Toupa, Na Thu mah manpha pen,Leitung sum tengteng sang in;Toupa, Na Thu mah hoihpen e,Leitung thupina sang in;Khuaizu sang in khumzaw,Ka lungsim a taisak hi”

Chih la hon phuak hi. A la thu leh a tang kilepdan leng LaiSiangthou paipi tawh a kituak a, gingtute’ niteng hinkhua a gen kimvekhi. Leitung khawsakna leh sum-le-pai a lungkimna zong a lawhsam

March 2020

P CI M es s e nge r

20

tampite leh piangthak tungte ngialin hiai la kipahpih kholdiak uhi.Nektawm zong a, gentheitak akhawsa, khalam hinkhua a Pathiantawh kinaitak a omkhawm mite ading in hiai la a dikna tam mahmahhi. Pathian ngai a, Pathian Thu duha, Pathian aw limsakte’n hiai lathupina a musuah semsem ua, a tultheikei hi.

Pastor Liangkhaia in hiaila khumtak a phuah kia hilou in,

kum 1919 vel a Mizoram a halhnahong tun tung in mite’n “Sisan pha,Sisan pha” chih la tang 2 tanomlel, sa-tawp theilou a a lumletzihzeh lai un; tang 3 na “Tangminthang Kalvari, Mite’nsimmoh mahleh; Tang dangtengteng sang in, Ken zawngaizaw veng aw; Aw nopnatang, aw mun siangthou,Pathian sisan a luanna hi,Pathian sisan a luanna hi” chihhon phuahbeh hi.

TOUPA NA THU HOIHPEN Sam 119:14

1. Toupa, Na thu mah hoihpen e, Khovel sum tengteng sang in;Toupa, Na thu mah hoihpen e, Khovel thupina sangin;Khuaizu sang in khumzaw, Ka lungsim a taisak hi.

2. Gamkeu, gamdai a ka pai lai’n, Na thu in hon pi inla;Hiai hi tung thangvan meipi vak, Israel tate’n a zuih uh;Ei hon pi ding in leng, A vakna mial tuanlou hi.

3. Nuai simlei tusuahgiat tung a, Lauthawng a ka pailai in;Mal aksi bang in Na thu in, Van gam lampi’h hon pi hen;Huan hon zui tawntung nu’ng, Tangtawn a mang nawnlou in.

4. Khemna tuipi, khemna gal lian, Khovel toh hon dou mahleh;Toupa hon thuam in Na thu in,Tua kha namtem hiampen in;Laulou ding Setan gal, Nangmah hatna masuan in.

March 2020

P CI M es s e nge r

21

– Pastor Zamkhansuan2 Kum.5:1-16

Huan aman a kiang ah, Ka pu Samari khua ah Jawlnei ma ah va hoh lehchi nang e ! A phakna hihdam mai ding hi a” a chi a. 5:3

Pa aw, Jawlnei in thilhaksatak hon hihsak sin leh na hih mai sin ka hia?Va kisil inla va kihih siangthou in, a chihpen hihzawk tuak hilou ahimaw?” a chi ua. 5: 13(b).

March 2020 a messengergelhtheihna hun ka muh man inPathian kiang leh a saitute tung ahkipahthu ka gen hi. I Saptuam inkum thupi a i neih: THUMANNAmah a tung a Lai Siangthou pansanin tamlou gelh le hang ka chi hi. Atangthu tamveipi i zaksa leh itheihsa thu ahi. Naaman, Suriasepaih heutu phakna thu ahi. Suriakumpipa a ding a, a muan mahmahleh thumang tak a ut dandan azattheih mi khat tuh Naaman ahi.Naaman a pu thumang kia hilou in

sepleh bawl, lemgelsiam, galhat,Suriate humbitpa leh mitaimamahmah ahi chih a Lai Siangthoutungtawn in I muthei hi.

Bangziak a Naaman hichilawmlawm a Suria kumpipadeihsakna tang ahia, ngaihtuahnahon sukha khat ahi. A LaiSiangthou a i muh bang in,Naaman phak damna ding in SuriaKumpipa’n dangkasik talentsawm, dangkaeng khal sanggukleh silh-leh-ten kikhenna ding

March 2020

P CI M es s e nge r

22

sawm Israel kumpipa a ding apawsak hi. Hiai deihsakna a tannaziak tuh bangdang hilou in, athuman ziak ahi i chilou theikei hi.

Pathian/ Heutute/ Mitedeihsakna itantheihna ding in thumanna mahpoimoh ahi chih a hon musak hi.Laa phuaktu Ropert Brooke in,The Solder chih laa ana gelhna ahka lungsim hon deng mahmahkhenkhat kontak lang ding. AmahAugust 2,1887 in England ah apiang hi. Amah a hong tangvalnoua pat in England sepaih in a hongpang a, huai sepaih a sepsung in akipiakna tuh a thupi mahmah hi.

Aman hichi in gen hi, Englandgammi ka hi a, England tawndanleh kicheidan in ka om hi. Englandhuih ka dik a, a bouruak nuamtakah ka khawsa hi. Tu in Englandsepaih galkap in ka pang a, kasihna munmun tuh England ahiding chi giap ngam hi. Sepaihsapte’n a thununna uh leh amahthumanna sihtanpha a thumannapen in ka lungsim a hon sukhapetmah hi. Ropert hi heututedeihsakna tang leh hawmthohmahmah Sepaih ahi a kichi hi. Hiai

a tung a Sepaih nihte kipiaknangaihtuah mah dih uh, Amau zawa pute uh ban a mukei ua, a muahuai mahmah uhi. Endih uh,unaute tuni in, nang leh ken koitani en a, Pathian a ding in thumangin sihtanpha a ginom ding a hondeihlai in, Pathian gentaklouh hiaikhovel a hon pitute, makaitute ading a le thumangzoulou kitamkhading hi. Naaman kipahmantampi petmah Kumpipan a piakbang in, kei leh nang in huai banghamphatna khovel ah leng i ngahkha diam, i ngah zohkei leh belvangam ah haksa kha ding hi.

Hiaite gelzaw anekzonna uasihngam a pang sepaih hangsan ahiuh. Huaiziak in a pute’n a deihsakmahmah uhi. Eite Van leh lei siamtu’sepaih i hi uh, bangzah in i muanhuaia, sepding ziak mai a sem, lohmukziak a sem, Pathian’ thumannatoh sem i hihkei leh hongzahlakhuai hun om kha ding hi. Ikivel chian mahmah ding uhi.

Hichibang a, Naaman indeihsakna a tanlai in, a phaknadamna taktak omnailou in ngetnachi nih tuak hi:

March 2020

P CI M es s e nge r

23

a) Samari khua ah Jawlnei ma ahva hoh leh chi nang e!b) Va kisil inla va kihih siangthou in;Jawlnei in thilhaksapi hih ding chileh zong hihtuak hilou hiam chih ahi.

Ngetna masapen Naaman inIsraelte gallak-te lak a ana lak, asikha ding ua inn a a ompih numeinaupang in a pi kiang a a gen ahi.Hiai ngetna Suria kumpipan a zakin Naaman Israel kumpipa kiangah sawl in om hi. Hiai mun tan aleng thumang in ah Naaman akuanpah hi. Jawlnei Elisa kiang ahong tung a, a tomlam a gen in,ngetna nihna a sikhate’n anagenkhum uhi. Jawlnei Elisa kianghong tung in Jordan lui a sagihveikisilding thupiak in om hi. Damnataktak ding ahih chiang in chu banga chi ale, Naaman hehpetmah in aheh chih Lai Siangthou in hon hilha, a kilehkik hi. Damaska khua alui Alban-te, Pharpar-te Israel gamlui tengteng sang in a hoihzaw kahia chih tuh a dawnna ahita.Naaman apu thumang mahmahhinapi in, hiai mun ah a gintaklouhdantak a dawn a hong om chiangin, paikik hi. Pathian apan damnading I chih, i muhte hih ei mihingngaihtuahna toh ana kibang khollou

hi. Elisa Jawlnei in ka lutung ah akhut nga henla, thumleh ake chihNaaman deihdan ahi. Himahleh,Pathian deihdan a bel Jordan lui asagihvei kidiah ding chih ahi.Thugentu leh laigelhtu tamtak inJordan lui a gen chiang un, akihhuaina leh a nitna gen in omsekhi. Himahleh i et vengveng lehJordan lui in poimohna tampi omding a ngaihtuah ahi. Israelte’nJoshua makaih in Jordan lui leihulin a kan uhi. Huan ah, Jesu Khristngei leng Baptistpa Johan in hiaimun ah Baptisma ana pia hi.

Nidang in Judaism-te leh Kristian-te a ding a hiai lui hi sahkhua uhtoh kisai a lui poimoh mahmah ahia chih uhi. Gideon makaih a Israel-te’n Median-te Jordan lui gei ah azou uhi. Jordan lui sung mah ahElisa in heipi tang kia nahpa a khiakleh hong kilam hi. A dang tampi lenga om hi. Hiai tungtawn a Naamanhinkhua sutkhiak theihna om tuhNaaman Sahkhomi lou ahi chihmuhtheih ahi.

Israel gam a thumangtak lehginomtak a om hi napi Pathian aomlam a theihpahlouh man in, phaknatna sawttak veikha hiding a

March 2020

P CI M es s e nge r

24

ngaihtuah ahi. En dih uh unaute, tuniin, Khristian gam ah i teng a,Khalam vai himhim leng ngaihtuahngeilou, Laisiangthou a damna aomlam leng phawklou, mahni hoiha hoih chih omtheih ahi. Huaiziakin,tuni in eite a ding a hong kiluikhiaJesu Khrist theilou a thuman chihom thei ahihman in, kivel chiat lenguthuai i sa hi. Biakinn kaikai le uh leamau sang in vangam ka kaizawding…polam et in zaw niintak lengahimai thei, a lunggil uh Pathian’theih om kha thei hi.

Naaman lin pipi in Jordan lui ahkidiah hi ding a gintak ahi: Hiai munah damna taktak i tantheihna dingin mihing ngaihtuahna ah a nuamloutampitak om hi chih hon ensak hi.Joseph B. Wirthlin, in hichi in anagen hi, “Pathian i it chiang in,thumanna puakgik in kinei a,Thumanna hinkhua pitu hongsuak hi.” Thomas S. Manson in,“Thillamdang leh thilthupinou a ding a koih ahi,thumang leh gingta a na omchiang in” a chi hi.

Naaman Jordan lui tuilak ahsagihvei hong kidiah ngei a, a hongsiangta, naungek chibang mai in a

chi hong om petmah hi, JawlneiElisa gen bang ngei in. Hiai munahi uangtak a kagen ut, a ziakahihleh Pathian nasepna /nungzuihna damna ding in, a nuamgigekei hial mai hi. Phatuamlou abat tawn a om, thumnatekidawnglou a bang, khosak haksadeuhdeuh mah bang, Innsung buaideuhdeuh, mi toh kilemlouhna dingtampi om khathei sek hi. Himahleh,Pathian chihdan mah chi teitei theile hang zohna zaw Pathian a ahichih a kimu thei hi.

Naaman a hong dam siangtak in, EKhai ! Israel-te Pathian kia Pathiandik ahi chih hon musuah hi, lin pipia a thuman ziak in, Israel-te Pathiankia Pathian dik ahi chih a gen ngammai hi. Huaiziak in, Thumannamihing hinkhua ding a Doctorhoihpen khovel mi’n a sukdamtheihlouh damna a hong himai hi,Halleluiah ! Toupa kiang ahkipahthu ka gen hi.

Kei leh Nang, Pathian thuman ziakin – Pathian thilhihtheihna muh dingbangzah na nei a, Pathian zawkamkia a zuih ding ahikei, Hatlousasa a zuih ding ahihdan bang honmusak petmah mai hi. Jesu Khrist

March 2020

P CI M es s e nge r

25

Pathian tak ahi i chi ngamna hia?Bang in hiai chih ding hon dalseka, ginomlouhna, kisumzohlouhna,mahni hoihkisakna, angmasialnaleh a dangdang te’n a honluahkhum lai hiam, hiaite toh JesuKhrist tawnkhawm theilou ahi.Pathian in ei a ding a damna dingthiltampi a koih kholhsa a om hi. I

thumanlouh ziak a, tangtak a honseplouh a om khak ding thillauhuai ahi. Huaiziak in, Thumannazaw Sikha (Servant hood) tohkibang ahi, himahleh Pathianthupina muhna ahi.

Toupa’n simtute hon vualzawl chiathen aw.

A masapen in eite Toupa Pathian pahtawina sangpen ka pia hi. Kumbangzah hiam kithuzak ginalou in ommahle hang a thak a hun hon pia aanai-agamla a om nu-le-pate, heutute, u-le-naute kimuhtheihna dinghun hon bawlsak ziak in. Huai toh kiton in navek un chibai kon buk hi.Huan Rev. H. Chinthiansong, Coordinator (Missions) leng Jesu Khristmin in chibai ka buk hi.

Tuni in Manipur Mission Field anuam-ahaksa-te u-le-naute’n ana zain na hon thumpih ngeingei ding uh chih ka gingta hi. Eite’n Pathian gamnna i septheihna uh i thumnate uh ziak ahi hi Nasepte 13:2-3.

March 2020

P CI M es s e nge r

26

Tu-le-tu in Manupur Mission Fieldah Pastor nih in Saptuam 7 Pathianhehpihna ziak in ka enkol uhi. Huaisung ah Moirang Oksongbung Venga om House Fellowship-te’n PCI(R)/ Manipur Mission Field ah kongtel nuam uh chi uhi. Moirang Khunouah leng Field a thak khat hon theihding lam-et ahi.

Saptuamte kigamla taktak a om ahia, Khristian hiloute lak a om uhhizomah a kihihman in Pastor nihin memberte kichuptak a etkol dingthubaihlou khat ahi. Aziak ahihlehkhovel a om i hi ua, khovel aanuam-ahaksa-te’n hon tuamsekhi (Rom.8:22-23). Huchibanghaksatnate’n hon tuam chiang inKhristian na hihziak ua tuabang tuakna hi uh, Hindu ah hong kik un chi akhemna tuak sek uh ahihmaninthumpih poimohlua uh ahi.

Ningthoukhong ThajabaPresbyte-rian Saptuam in Bible,Comic, Tract copy 3000 khongka zuakkhia ua, huai tungtawn inmi thum piangthak uhi (Koiren,Gopen Sharma, Binoy). Amauteng thum a ding in leng thumpihnaka hon ngetsak hi.

A hong tung ding March 20 –22, 2020 in Meitei MissionField, Kumtawp Khawmpi2020 Hosanna PresbyterianSaptuam, Nghathal ah om dinghi, thumna a phok di’n ka honngen hi.

Two days Youth Conference(Tuailaite ading biik ni nihKhawmpi) Thanjaba Presbyte-rian Saptuam, Ningthoukhong ahApril 2020 kha sung in om dinghi, thumna ah hon phok un.

Report petu

Sd/-Pastor H. Kumarjit

Area Pastor, Ningthoukhong.

March 2020

P CI M es s e nge r

27

February 08-10, 2020 sung Chief Coordinator toh Singngat leh ThanlonBial ah khualzinna hun kizang tangpite sauloulou, Pathian min thupinading in ka hon taklang hi.

February 08, 2020 zingkal in C. Tuiveljang ah School maban dinghoulimna nei ding in Lamka akipan ka kuankhia uhi. Kou ma deuh aPastor PL Thanga, Area Pastor ana tung masa ding chi in pastornu tohgari neu in ana tai uhi. Vansiathuaitak in ana accident kha ua, ka tuaktouua, huchi in C. Tuiveljang tan ka kiton kha uhi. Huai ah School toh kisaiSchool Board leh Session toh houlimna kinei a, biakinn puahna ding vaileng genkhawm in hoihtak in kizou hi.

Huai ni mah Sunma in NewKangkap ah Pastor’s Quartersding lamna a ki-entou a,lungtunhuai kisa mahmah hi. Mr.Thangliankhai, January 9, 2020 nia innkang vehna a kinei a, huaikhua ah zing ann kine in Bukpi kazuan uhi.

Bukpi saptuam in ChiefCoordinator hong zin ding chi inVok ana goh ua, tamtakkikaikhawm in Nitak ann ki-nekhawm hi. Huai khua ah (L) (L)

Elder Pauzadou h/o Nu Chiinhauin January 13, 2020 a anaomlouhsan na ah Presbytery sik agalna leh Chief Coordinator inamau innkuan galna hun kizang hi.Nitak in mipi Biakna hun zat hi a,Chief Coordinator in thugenna hunzang hi.

February 09, 2020 zingkal inThanlon khua ka zuan uh a, huaiah Thanlon Presbytery, ThanlonSession leh Chief Coordinatorkithoh in Vok khat gou in zing ann

March 2020

P CI M es s e nge r

28

tamtak paikhawm in kine hi. ZingBiakna ah Chief Coordinator inthutak genna nei hi. Huaizoh inThanlon Presbytery WorkingCommittee, TP/PMF, TP/PWF,TP/PYF te’n meeting poimohtakneih ahi. Nitak Biakna hun ahCoordinator Missions,Coordinator Institutions leh ChiefCoordinator “Thumanna” chihpansan in Pathian thutak sauloulougenna leh saptuamte hasotna hunzat ahi.

Nitak Biakna zoh in Thanlonakipan Sinzawl ka zuan uhi.Sinzawl saptuam a makaite’nPastor heu in singpi toh anavaidawn ua, nuam mahmah hi;nitak 9:00PM vel in ka tung uhi.February 10, 2020 zing in ChiefCoordinator in Sinzawl Biakinnthak mun ding ah Ground Breakingnei a, Coordinator Missions in amun ding Pathian kiang ah latna neihi. Sinzawl a Deacon Board in zingann hon nekpih uhi.

Hiai ni mah sun in Songtal ahSession toh School vai houlimna,biakinn puahna ding leh sep dingkhenkhat omte genkhawmna lehsingpi dawn khawmna kinei hi.

Songtal school vehna kinei a, ChiefCoordinator in naupangte hasotnathugen a, Coordinator Institutionsin thumsakna nei hi. School te’nCoordinator ava zin teng pakkhileh Paite Puandum ana silhsak uhi.

Maban sawn in, New KangkapSession toh singpi dawnna hunsawtlou zat ahi. Huai akipan paiin, Lungthul (T) ah 3:00PM inSchool Building thak Honna lehLatna Chief Coordinator in nei hi.Khawsung mipite’n Sa ana gou in,limtak in nitak ann nekkhawmnakinei hi. Huan, saptuam in Sa liangleh sa sat toh Coordinator teng anamangpha khak uhi.

Pathian in chidamtak in nitak8:00PM in innlum ah hon pitungchiat hi. Htn. Rith Tombing makaihin amau innkuan in cake limtak tohana vaitun a, kipahhuai mahmah hi.

March 2020

P CI M es s e nge r

29

Mar. 01 ITEM Training, Nepal aneih ding toh kisai COVID-19 ziakin postponed ahi. Huai ahihtohkiton in China leh a sehvel a hiainatna in nasatak a sukkhak mitethumpih ni.

Mar. 02 Myanmar Mission Fieldlam a seppihte leh a etkol uh pawlpisung mite a ding in thum ni.

Mar. 03 Rev. H. Chin Thiansong,Coordinator (Missions) in a etkolmissions field-te leh ama innkuantea ding in thum ni.

Mar. 04 Tuni’n Pastor ’sFellowship om nawn ding ahihnaah, thumna ah Pastor-te adiakitathiamna a hong hih lametna tohthumna ah phawk ni.

Mar. 05 PCI Central Choirtungtawn a Pathian gam nasepnalamzangtak a neih ahihtheihna ding

in Choir memberte thumna ahphawk ni.

Mar. 06 Rayburn PresbyterianChurch in tunia kipan “Leader’sCamp” kichi Gilead Tlang,Kawnpui ah nei ding uhi.Thugentu ding in Mr. N.Thangkhansiam zang ding uhi.Thumna ah phawk ni.

Mar. 07 Covenant ChildrenHome a etkol a om tagahte lehamaute etkolna nasep semtutea ding in thumpih ni. Tagahet ko l ding a kingen t ammahmah lai, a t amzaw igamsung a siatna omte gahahihman in nakpitak thum ni.

Mar. 08 Grace Bible College aTheology sinlel Ms. Jamkhoching,Ms. Esther Ngainunsang, Mr.Soigoulun leh Mr. Thiansiamthangchihte thumna ah phawk ni.

March 2020

P CI M es s e nge r

30

Mar. 09 Tuni March 09, 2020akipan Rev. Dr. G. Pau Muanthangin ECT, Nehru Marg ah MTh classah sinsakna va pe ding hi. Thumnaah phawk ni.

Mar. 10 Tuni Holi ahi. Milimbiapawlte adia nopbawlna ni ahihtohkiton in, i tate huchibang hun apathian dangte nopbawlna avakihellouhna ding un thumpih ni.

Mar. 11 ANM te’n tuni inRayburn College New Campusvehna hong nei ding uhi. Huaiahihtoh kiton in nasepna pailel penhoihtak a zoh ahihna ding in thumnaah phawk ni.

Mar. 12 Village school ministry ineihte uh lamzangtak a paitheihnading in thumna ah phawk ni:School Board, Sinsaktute lehnaupangte a vek un thumpih ni.

Mar. 13 Head Office staff NuChingzakim leh a innkuante thumnaah phawk ni.

Mar. 14 ReST a ding BoysDormitory lamna pailel ahihman inthumna ah phawk ni.

Mar. 15 New Kangkap ahPastor’s Quarters bawlna zoh hita.February 22, 2020 a honna lehlatna neihzoh ahihtak toh kiton inkipahthu gen ni.

Mar. 16 February 27, 2020 aITEM Training ding a Kathmandua khualzinte tuni’n hong tungkiktading uhi. Amaute thumpih ni.

Mar. 17 Pastor G. Suanzalam, aziChingbiakkim, a tapa Mark. G.Vung Minthang (IV) leh G.Liangousiam (I) tulel in AsianChristian Academy, Hosur, TamilNadu ah MTh sin in omlel uhi.Thumna in amaute delhzui ni.

Mar. 18 Singngat Presbytery ahElder leh Deacon omlelte’n khalamleh salam a saptuam honkepzomzel theihna ding un thumnaah phawk ni.

Mar. 19 Thanlon Presbytery ahElder leh Deacon omlelte’n khalamleh salam a saptuam honkepzomzel theihna ding un thumnaah phawk ni.

Mar. 20 March 20-23, 2020sung Meitei Mission Field,

March 2020

P CI M es s e nge r

31

Kumtawp Khawmpi 2020Hosanna Presbyterian Saptuam,Nghathal ah om ding ahihtoh kitonin thumna a phawk ni.

Mar. 21 South Lamka Presbyteryah Elder leh Deacon omlelte’nkhalam leh salam a saptuam honkepzomzel theihna ding un thumnaah phawk ni.

Mar. 22 Lamka Presbytery ahElder leh Deacon omlelte’n khalamleh salam a saptuam honkepzomzel theihna ding un thumnaah phawk ni.

Mar. 23 Tuni a kipan kalkhat daihding Upa Training toh tonkhawmin “Eschatology: A ReformedUnderstanding” chih seminarkipan ding hi. Sinsaktu ding in USakipan heutute hong zin ding uhi.Thumna ah phawk ni.

Mar. 24 Pastor K. Khaikhanpau,a zi Chingluan leh a tate:Niangliankim (Teacher), Vungza-nem (BPO-Accenture), Kailian-ding (MTh II year), Mangnunching(BPO-Bygbrewski), Ching ThianVen, K (BPO-Aegis) tulel in

Bangalore saptuam enkaitu inomlel uhi. Thumna in delhzui ni.

Mar. 25 Pastor-te zite’n kha tengin Thumkhawmna ana nei zelzeluh ahihman in, amaute thum tute’nthumna mah toh phungvuhsemsem ni.

Mar. 26 Covid 19 ziak a nasataka buai China leh a sehvel gamte adingin thum ni. Huan, hiai natnahii in ma asawn louhna dinginthumni.

Mar. 27 Sinzawl PresbyterianChurch in Biakinn bawlna nei lel uhi.Thumna ah delhzuini.

Mar. 28 “Eschatology: AReformed Understanding” chihseminar tuni’n zoh hita ding hi.Seminar gahsuah ahihna ding inthumna ah phawk ni.

Mar. 29 I mi-le-sa khamtheih sala tang mite adi’n thumna tohnasatak in panla ni.

Mar. 30 Sunday School subjecttoh kisai in Primary 3 leh Junior 3

March 2020

P CI M es s e nge r

32

adia panlakna paitoulel ahihman in, thumna ah phawk ni.

Mar. 31 Khatawp ni dam a hon musak Pathian tung ah kipahthu genni. Khathak dam a muthei ding in leh a nna sepna ah panla ding inkilanthak ni.

ADMISSION OPENS

Bachelor of Theology (B. Th)Duration: 3 years

Admission requirement:1. Class XII pass (or)2. Dip. Th/ C. Th/ C. Min (or)3. Ministerial Foundation Course zouEnglish a laisim thei leh gelh thei.

Monthly Fee1. Day scholar - Rs. 2,000/-2. Hosteller - Rs. 5,000/-Admission Fee: Rs. 1,000/- per year

Last date of submission: June 30, 2020CourseBegins: August 01, 2020

Prospectus leh Admission Form kithuah February 24, 2020 apan Rs.100/- pia in Principal’s Office, PCI (R) Head Office ah laktheihta hi.

March 2020

P CI M es s e nge r

Pastor Ngamtinthang& FamilyStation :

New KangkapBial : Lungthul (L)Mrs. Kimbiaklian

Thangminlian(School kai nailou)

Rev. Dr. Khen P. Tombing& FamilyMrs. Rith TombingNemy TombingKimkim Tombing (Cl. V)Mungboi (Cl. III)Ruth Tombing (Cl. II)Solomon Tombing (Cl. II)

March 2020

P CI M es s e nge r