47
ASsEMSLy" GOVERNOR SWARAJ KAUSHAL. SPEAKER ROK!'J'1LOVA DEPUTY SPEAKER P. L7\LBIAKA and Cabinet De pe.t trr.en t; -Vigilance.department. Pers90nel and Administrative power: and Department. Publl¢. Works Depq.rtment. 'P\lbl'ic Ii"ea-l t.h Engineering nep t t, and Public Relations' ,bepa1='i;ment'.. ' and Youth Welfare Deptt. 'Rural Develnpment' Department. Printing. and Stationery Peptt. District Council Affairs ::>eoptt. Soil Deptt. Animal "Husbaz¥1ry; and vet er Lnar-y Department. " 4. 5. 6• 7 •. '8 •.. 9. ·10. 11. 12. 13. · · PU LAL THANH.AWLA CHIEF r--!INTSrER , .. 1 •. .2. 2.. PU ,T. LAl;.JS.J\NGZUALA a MINISTER Finance Departmept. I?lannin'g and "Programme Implemen- tation Dep'ar tmerrt , . - ." 3. Department. 4. Food and CiV'i).· Supplies Depar-tmerrt ; 5.. General Adininistration Dep ar trr.enf .. 6. Secretariat· Administration Deptt 3 .. ?U C.L .. RUALA "HNr-3TER · · 1 •..Home Depar-tmen t, 2.. Excise and, TaXation 3.' Employment .H.. THANSANGA ilINISTER PU MINISTER : 1. 2. : 1. 2. Ed'IJcatidn.' .and Human Resources Deptrti , Law" JU4icial enrt 'p·,rJ Lemen t.ar-y Affairs Depa.r-tmerrt; , -Environment and Forest. Dep ar-tmerrt", .Land t ,Revebue and' Settlement . . . .. 6. PU LI'ANSUAMA STER OF STATE :tndustries'"Pepartme,rit. ·(rndepenrjent, Charge). He, s he.L'l . al'so -,assist. the Chief Minister, in Rur.al Development Departme-nt - .. and. Departme.'ntof Personnel and . 7. PULALHUTHANGA MINISTER OF STATE . 1. Department. (Independent Charge). He shall· ad's o as'si$ttbe Chd.e f Minister in Power: and Electr1city Dep ar-tme nt;,'

(b) Eng dan tlawh chhana siam nge a nih? tih ka zawt e

Embed Size (px)

Citation preview

MIZO"i\M.I>EGISL~IvE ASsEMSLy"

GOVERNOR

SWARAJ KAUSHAL.

SPEAKER

ROK!'J'1LOVA

DEPUTY SPEAKER

P. L7\LBIAKA

~ISTER T,r:~I'H PORTFot-rOS'~

PbLi..t~ical and Cabinet De pe.t trr.en t;-Vigilance.department.Departme~~of Pers90nel andAdministrative R~forrns.

power: and Ei~c~icity Department.Publl¢. Works Depq.rtment.'P\lbl'ic Ii"ea-l t.h Engineering nep t t ,Inforrn~ti6n and Public Relations',bepa1='i;ment'.. 'sport~ and Youth Welfare Deptt.

'Rural Develnpment' Department.Printing. and Stationery Peptt.District Council Affairs ::>eoptt.Soil and'Water~ConaervationDeptt.Animal "Husbaz¥1ry; and veterLnar-yDepartment. "

4.5.6 •7 •.

'8 •..9.

·10.11.12.13.

··PU LAL THANH.AWLACHIEF r--!INTSrER

,~.. ~

••

1 •..2.

2.. PU ,T. LAl;.JS.J\NGZUALA aMINISTER

Finance Departmept.I?lannin'g and "Programme Implemen­tation Dep'artmerrt ,. - ."3. Co~operat~on Department.

4. Food and CiV'i).· Supplies Depar-tmerrt ;5.. General Adininistration Dep ar trr.enf ..6. Secretariat· Administration Deptt •

3 .. ?U C.L .. RUALA"HNr-3TER

·· 1 •..Home Depar-tment ,2.. Excise and, TaXation 'DepartmE>,nt~

3.' Labou~ an~ Employment bepartrneht~

~)U .H.. THANSANGAilINISTER

PU ZALA~1MA

MINISTER

: 1.2.

: 1.2.

Ed'IJcatidn.' .and Human Resources Deptrti ,Law" JU4icial enrt 'p·,rJ Lement.ar-yAffairs Depa.r-tmerrt; ,

-Environment and Forest. Dep ar-tmerrt",.Land t ,Revebue and' Settlement Dep~t.. . .

..6. PU LI'ANSUAMA

~!1NJ;STER OF STATE~ 1'~ :tndustries'"Pepartme,rit.

·(rndepenrjent, Charge). He, s he.L'l .al'so -,assist. the Chief Minister,in Rur.al Development Departme-nt

- .. and. Departme.'ntof Personnel andAdm~nistrative Re~ormS. .

7. PULALHUTHANGAMINISTER OF STATE

.~ 1. Local>Administr~ti9nDepartment.

(Independent Charge). He shall·ad's o as'si$ttbe Chd.e f Minister inPower: and Electr1city Depar-tme nt; ,'

- 2 - •

1 O~ PU S. HIATOMINISTER OF STA~E

8. PU NIRDPAj:i CEZ'1IC'1AMINISTER OF STATE

q

•1 -,d.

I'D P. SL:;'I\'iLIANAl'lnnSTBR OF S'.i.'AI'E

PD SAIKKPTHIj~TGA

:vIINISTE1-r OF STATE

,) ..2.

,1.2.3 •

1 •.2.

Inq.epende n t.._c h'3rg.:=..:.Trans~Drt Department.Civil Avd a cLc n Depar trnerrt ,

I.nd eEe~n9~,!?.t..E.harge.

Social Welfare Dep o.r t.rucn t ,Trade and Commerce Dar-n.r t.men t.,Relief and Rehabilitition Dept~~

jEdeEenS2nt. charge~

Health and Family 'iiJclfaX0 Dep trt ,TOurism DeDartment~

He shall also assist the ChiefMinist~r in District CouncilAffairs Department •

Indep~~dent charge.

Aq.r-LcuL ture De pa.r tmcn t.,Sericulture Department.He shall also assist the ChiefMinister in ,Sports aIle: YouthWelfare Department~

•........

,

MIZ OR..l; r·1 LEGIS Lll TIVE tssET,1BLY SECRETI RII. T

NO.NhL.33/92/4 : Dated Aiz3wl, the 17th January,1992.

To,

Subj :

Siril"IAdam,

fi/pu_. _

Proceeding:'> of Miz or-am Legi.sLatave AssemblySupply of.

I am directed to forward herewith 8 copy of Hlzo

Version of the proceedings of the Ninth Session of the SecondMizoram state Legislative Assembly for favour of your informa­

tion.Kindly 3cknowledge reoeipt of the same.

Yours faithfummY,

~,o~/l1Sf'!I~lUNGi' C(11! (Under Secretary,

Mizoram Legislative hssembly.

Memo NO.MilL.33/92/4 (/') : Dated Aizawl, the 17th JanuarY,1992.COpy wetb 2 copy of the proceedings forwarded to :-

1) P.S. to Governor2~j P.S. to Chief Ninister

P.S. to Chief Secretary~ll Secretaries, Government of Mizoram

~5 j ' Director~ Information Public Relations, Govt.of Mizorarn

Direct~r, TourismI' Govt. of Mizora.mLibrarian, NEHU Library, Mayurch3ng House, NongthymaiShillong - 793 003.8j Librarian, StAte Library, Govt. of Mizoram

9 Director, SIB, Govt. of India, Aizawl.10 Librarian, ~ll Colleges, Mizoram11) Director of Census, Census Operator, Govt.of India, ilizawl.12j Direct"'r, GenEral of Police I' Govt ;. of Mizoram13 Pr'e s i de nt , r1BSE, 1\.iZ8wl14' /r-cruv i s t , Mizoram State !lrchivist, K.T.Dawla's Bldg •.I\izawl1165) Superin~endent of Police, SB/CIB, Aiz8wl.

) Secret8ry, Pawi/L8kher/Chakma District Council Lawngtlai/Saiha/Kamalanagar. -

17) Controller, ?rinting & Stationery, Govt.of Mizoram.18) Librarian, Mizoram Legislative tssembly ( 2 copies)19) Liaison Officer, Govt.of Mizoram, Silch8r/Shillong/

Gauhati/Calcutta/New Delhi.

LIST OF MEI"I3ERS OF SECOND NlZOCC<"N S~'ccE LEGISLyrrn"S SE,1BLY - "--

tio •.

56 "7.8.9.

10.11.12 ..LL14 .:15.16.1 7 ~

18.19.20021.22./. 3 •24.25.~6.

::ca.29.30.31.

32.33.34.35.36.37.38.39.{a.

TuipangSaihaSangauLewnq't.Le.LChaw nqt-eTlabung3 u ar p u iLu nqLeL SouthLunglei North'Law t pu.lVanv aHnahthial':J.VanlaiphaiXh-rwbu nqChamphaiKhawhaiSe.l t.ua LKhawzaw INqop aSu e nqpu Ll, awnRe t.uKewripu.LKol ,"3 sibBilkhawthlirLokicherraKaw.r t.h ahHand tPhuLduriqs ed3ateek3erchhipLuriqpho

Tlungvel.'U z ewI North IAi z ewL North IIAl z ewL East IAi z aw.l East IIAi. aew L wes t. IAi z awL we s t; IIA1z3\"'1 South IAi z awL South II

pu Bv'I'ev oPU S ..Hiato, Hi.rri.s ce r- of StatePu Hs Rernmewi,PU F .HanghnunaPu Nirupam, Minister of State'Pu Har-d. Krista ChakmaPu P .LeLb.i ake , Deputy SpeakerPU F ..SapaDr. R.. LalthanglianaPU P.Siamliana, Minister of Statel"'u R -Romew.i, aPu VanlalnghakaPu C.L~Ruala, MinisterPu K..VanlalauvaPu zor amt.hano aPu J~H.Rothuarna

PU" Andrew LalherlianaPU 'I'ewnLud ePu Zosiama Pachuaupu Vanl e I ngenaPU LalrinchhanaPu Vaiven~a, MinisterP_u Ai.c hh.i nq aPU Zalawma, Minister

Pu Saikapthianga, ~inister of StatePU Lalhuthanga, Minister of StatePu t.Lans ueraa , rcj r.Ls t.e r of statepu LeLr ewn.Ld an aPu Lal Thanhawla, Chief MinisterPu P.C.Bawitluanga, Minister ofStatePU P~C.Zoramsangliana

PU RosanglianaDr. H~Thansanga~ -Nf n.i c t er­Pu J.Lalsangzuala, NinisterPu Rok am.lov a , "SpeakerPu T.C ..P3chhungaPU Rualchhi naFu R.TlanghmingthangaPu Sainghaka..

.'••( ~)

, (2)

( 3)

(4)

(5)

(6)

(7)

(8)

(~l

(10)

A CHHUNGA, THU AWMTE

List of Business•

,. Mitthl sunna

ze~hna 1.eh chhanna

'General Discussion

'Laying of papers

Pre senta tion of· fl.. A .. C .Reports

Pz'e sen t.e td.on of P.A.C. Reports

S't.a-ceme.n't; by a Minister

Motiom fOr Election of Committees

Introducti6n of Bills

Page No.

1 ~ 3

3 10

11 - 33 '

34 - 38

38

38 - '40

40

41 - 42

42 - 43

43 44

-.2.. ThutkhaWm Vawi II-na 3 .. 10 .. '91- (Nilaithe.whtan)'

(1). List of Business

(2) Zawhna +eh chhanna

(3)' General dd eoua sd on ,

'(4) Laying.f 'papers

(5) Present~tion'of Reports

3.' ',Thutkhawm Vawi III-na 4.1.0.' 91 (Z~rtaW!?)

45

,46 - 6.0

61 62

63

64 - 67

( 1)

(2)

(3)

(4)

List of business

Zawhnaleh chhanna

Statement by eMinistex

Pri vate Members aus t ee.s s

6869 -'80

87 - 94

95 ;[33

L Thutkhawm Vawi· IV-na 7,10.' 91 (Th$wIltanJ.

'a"

(1)

( ~)

(3)

( 4)

(5)

(6)

(7)

List of business

4a whna leh ehh'anna, .

General'discussion

Lay.Lnq of papers .'

Announcements

S't'atementby a Minister

General dd s eus s.Lon.":

134

135 - 170

171 - 175

175

175 - 178

179

179 ~'189

- 3 -12. Dr H. TF~)NS"~JGA to beg leave of the House to

introduce a Bill seeking amendment to the MizoramSaJcies and IUlowances of the Minister Act, 1987.

ALSO

to introduce the Bill.

13.. Dr H.. TH:;NS,",J."iJG.1 to beg Le-ave of the House tointroduce a Bill seeking amendment to the MizoramSalaries and 7tilowances uf the Government ChiefWhip ncr., 1991.

i\LSO

to introduce the Bill.

S PEA K E R : Mimawl chuan hei hi a hre lava;Mi a in a hrethiam hek lo~

Mi suaksualte hlobet anga an10 chawr a, Thil tisualtute

zawng zawng an 10 duah hluah hluah nian, Kumkhua atanatihboralin an aWrn dawn a 10 ni thin, tih hi: AW Ll~P~i

nang erawhchu kumkhua atan sang taka awm rcng i oi.l;,.w L,"LP,",., nqa.l teh nangmah dotute hi I Ngai teh, rranqrnahdotute hi an boral dQw~ a ni~ Thil tisualtute zawng zawnghi 'tdhd ar-h.Ln an awm vex ang. Tui tam tak awte ef Ln,'I'ud f Lnr-La't; fawn c hak t.ak t.e a1 pewh.Ln , Chung lama D:\LPi:.Chl1 a c hak a nd , I thuhriattirte chu a rinawm 18::1 em a,,"~w L.,\LP,\, kutnkhuain 'I'hd anqbLLrrma hi i in nen a in mawi a nf, ;

( Sam 92:6-9, 93'4&5 )

Kan hna hmasa ber tur chuObituary reference siam a ni a. l~~se Leader in han hmangs e ,

PU L1U. THl'.J-1H.",NL./\ e

~"'£f "" '''/~"'~JI(

nghal ang nge a mal te .tevek mal r-ewh) ,

Pu Speaker, Obituary r8ference3 tih tur k an nei a. Ran memberhluite leh PU Rajiv Gandhi vawi­khatah reference hi ka siam

in ? (SPEi-u<ER •. Han s i.an. nghal

PI1 Speaker I vawiin Sessionkan tanna niah hian he House akan Member zahawm tak 10ni tawh thin ee , PU F.Lalchhawna, PU R.'7,oliana Leh n-u aa-.tu ropui tak Pu RajivGandpi te s~nna hun pawimawh taki rawn ruat leh an chanchi.n 't.Lema a zawng sawi theihnahun min pek avangin lawmawrn ka ti a.

A hmaSa in Fu F.Lalchhawna,PuPachhunga fa pasarih (7) te zinga upa ber Lungleikhua chungchang hi han sawi hmasak ka duh a. Pu Pachhungafa 7 zinga a upa ber a ni a. Kum 1923 September ah Mual­l~ampui Lunglei District -ah a 10 piang a. Pi S.Lianbuanginen an in nei a. PU F.Lalchhawna hi Primary Sikula hna-

••• 4/-

- 4-------.---------------------~-

thawkin a hun a tan a, 1942 khan Primary ~8acher a ni a.Tin, 1941 December, Indopui II hun lai2h khan IndianHospital Corp ehu Nursing staff angin a zawm a. BurmaFront ah ~ctive service hmuin hmuh hrang hrang0h Indo 1aikhan a thawk ani.

Indo a 10 zawh kh~n ehu hna ehuk e l s and n Sorkar hna zawmin (e.l .. ken tih anq "thin kh a)Lunglei S ..D ..O. Office ah a t.hawk a. Chu t.Lanqa t.hewkd ncapacity hrang hrangin ,~sistar.t Circle Officer niin a 10pension ao Sarka....· hna a t.hawh laiin Le h poris Lou hnu pawhinactive t.ak.Ln a 1'1 ewrn ehho zel a. Kum 54 mi an.i h.i n kum1977 ah khan B .. A. a passed ani. Mi in z.Lr nu , rni taima \.>

a nia. Tin, Pu F.Lalchhawna hian 1977 kh3D Politics lutve in Mizoram Congress a z ewm a. Kum 1980 Jch-m LunqLe LDistrict ah Vice President ah th1an a ni a. Tin, MizoramLegislative i~sembly pa1ina ah khan nominated momber a 10ni a. Ni 20 Aug. 1984 khan .rLnewmna thu a t.Le-m nqhe ngheani.

Tin, kum 1990 khan CongressParty chhuahsanin MNF a zawrn bawk a. Pu F.Lalc~hawna hip a rual kawm thiam tak Le h fiamthu duh 't.ek a nf e , Tin,sakhaw mi tak a ni bawk a. Mi nelawm leh zaidill~ ani.

Tin, ed z ewnn a k ew no hrang hranga 'thewhn a ah a hlawhtling leh a. Ri newm taka Sor-k ar- hrra at.hewh hnua (a pension) hnuin contract a th2,\,'lKc:. Tah pewhchu an Ls t; Class Contractor 1ai a kai hman a. 'I'Ln , Lung1eilama jaot.or- ne Ltiu t.e As sc c Let.Lon z awm k hewrnah t.c , Lo t.or­Workshop ne Lt.u t.e in z avtm vk hewmah t.c , Corrt.r-ac t.or- .cs soc.i at t onah te President te a 10 ni thin tawh 2 ni. Pu F.Lalchhawnahiuo heart problem nasa vak LO a nei 2 0 Mahse in enkawlnatha z awk panin New Delhi ah an ke.L a , /·...rnahe.r awhc hu NewDelhi ah ohu an in erikawLna t.ek Lak a Lak hmc in ,\pril ni 11991 ah khan. Delhi ah aboral 2 ni. ~ ruang hi Lungleiaan chenna hmunah vui liam a ni ta ani.

Hetiang mi. th':l z-orn Lc h politicsa in kaihhruaina a tha kan chan hi kan chan n2S~ hlc ani.vewd Ln n.La Pu F ..La.Lchhewrra kan s unn a tihu 52\',Ii t.heL lehkan zahna hun ruat hi ]aWm3Wrn ka ti a ni~

Tin,Pu Speaker, he House amember zahawrntak 10 ni tawh PU R.Zoliana k an Ch,3~-' oawk a.Pu R.Zoliana hi JI-1izoram Leq.i s Latd vc As sembj y hrras a berlj.pril thla 1972 a in thlanna neihah khan Hizo Un.Lonticket in 't.h.l arrt.Ld.n a ni a. 'I'Ln , a bor aL hun hi Hay 20.1991 kha a nd ; ,'\ bor al hi an kum 58 2, up A a ni.Pu R.Zoliana hi Rev P.D.Sena fapa a ni 2# October 18,lg33ah a 10 piang a. St Ant-hony College Shillong a tanqLna graduate 2, Pi x c zcehansc i t nen December 1966:~h an inned a. Fapa 2 Leh fanu 2 an nei a nr , Pu R. 201i erie hiAssam Sorkar ah khan kum 8 lai a thawk a , Chmu tmuahCentral Sorkar hnuaiah kum 4 a thawk leh a. Kum 1972 ahpoli tics a lut a. C1lU.r:zi kum chuan Nd z.o Union p ar t.y z cwmf nMizoram Legislative P~sew.bly h~asa berah thlantlin a 10ni a. l'11zo Union ah chuan rinawm taka 'thawk Ln Ai.z ewLTown block ah te thlantlin a 10 ni tawh3.. 1'1izo Unionthalai ah te Secretary te 10 thawk tawh thin ~ ni a. chu­tiang chuan a 'Party ah rinawm taka 10 thawk t2w~ thin ani a. As aernbLy hmae a berah Sateek bial e t.e nqd n t.h.Lant.Ld na 01.

~'

• .•. 5/-

Pu R.Zoliana hi ram leh hnamtana in hman b akah khawtl ang t.ene' ,in Imanq md a ni a. Zir­lai anih lai pawhin Mizo Student ASsociation ah te GeneralSecretary te 10 oi tawh thinin, literatur~ ah te pawh theih­tawp chhua~in Literature Committee ah te pawh sulsutu a 10nl tawh"thin a"ni. Tin, Eastern Tribal CUltural Union,Shillongah 't.e , ,Mizo Thalfavang Kut cui t.ur aj Games & Sportsah te a khaipa ber a 10 ui tawh thin a ~i.

Tin, Mizoram Mautam khan ReliefCommittee ah te a sulautu 10 niin Secr~tary te pawh a 10thawk tawh thin a. Tin, Mizo CulturalClub Shillong ah teMizo Association ah te leh MZP ah te pawh Se.~etary te a10 ni tawh thin a~ Tin, Bharat Scout ah P~esident ni tawh­in Mizo Entertainment Beard Shil10ng ah te Vice Chairmante pawh a oi tawh bawk. Tin, Shilloog ah cultural M~gazine

an chhuahah Editor a oia. Tin, 3ai leh thusawite pawh timi tak a ni a. All India Radio ah Radio Artist niin articlete ziakin All Iqdia Radio ah te pawh thua sawi thin a nl.May ni 20, 1991 a Pu R.Zoli~na'n min 10 boralsan hian anupui leh a fate 4 a boralsan 3. A chanchin a tawi theiang b~a kan sawi atang khan mi inhmahg mi a ni tih a langh.Le a~

Tin, Mizo Un~on leh Congress kanin merger khahCongress Party ahrinawm taka thawkin AizawlDis~rict ah te pawh President niin a kul a taiah a tangthin ani. Tin, HouSeTa Member anih l~i pawhin member caimatak leh a dinhmun zo taka chelh thin mi a niG House commit­tee hrang hrangah te 2 thiamna leh remhriatna a hmang tang­kai hIe thin a ni. A chenna TuikhUahtlangah reilote te kanhan awm "ve in, Y.M.A. ah te leh kh0wtl~ng t~na sulsutu bera ~i a. ¥.M.A. ah phei chuan Permanent Presidenr ang deuh­thaw in rei tak a awm a. A hun hnuhnung Lemah a hr-Ls e Ln ate a 10 chek loh hnu ah chauh a nd a thlah c hauh ;' Chutiangkhawpa khawtlanga in hmang mi ani. Hetiang mi duhawm takram leh hnam tana in ,pe, theihtawpa in hmang a, hun harsatak kar pawha 't.hewk thin 1eh he HoUSe p ewha member Zah'3.WIntak 10 ni thin kan chan ta hi a pawi hl€ a ni. He tbuse inkan sun tur zinga a 10 tel hi a awm ka ti a. Kan SUD a nitih entir nart a chanc~in tawite in House ah ka han sawi ani.

Tin, Pu Speaker, sun tur clangk an neih leh chu Pu Rajiv Gandhi India ram Priwe" Ninisterh.Lud , Congress President n L thin a ni .e s-" Khewve.Ld n a hriatangin May 21, 1991 ah 10~20 P.M. ve1ah Sriperunpudur,TamilNadu Madras bulah rawng takin tihhlum a ni a. A thihhian kum 49 a upa a n1. Ani hi kan hriat angin, PrimeMinister hlui Pi Indira, Gandhi leh Parliamentarian ropuitak Feroz Gandhi te fap~ a ni a. Fapa 2 an nei a, a upazawk a n1. Sawi tak ang khan Pu Rajiv Gandhi hi August20, 19.4,4 ah "Bombay ah Inci.opui 2-na vanglai. Le h India inz e.Lenne suala a beih vanqLe.t ,. Quit" India Movement te antan vel lai a ni a. ApU pawh Pu Jawharla1 Nehru mi ropuitak, India Prime Minister hma.sa ber"a ni a. A tupa RajivGandhi a pian lai hian PU Nehru hi Jailah a awm a. Jailatanga a lawmthu a rawn hrilhna" ah chuan 'before hundredmillion anf First Indian' tiin a 10 pian lawmnaah a tlanga. kawm a nf, , Rajiv Gandhi naupanna hun hm as a ohu Dariouszirtirtu, awmtu·Goveness hnuaiah chuan a hmang a. Tin,Doon School Deraduh ami vawiin ni thleng pawha Sikul thaber pawha an ngaih ah hian a zir a. Tin~ _Imperial CollegeLondon ah chumi hnu chuan a zir leh u. Chumi hmunah chuan

.••. 6/-

- 6 -

Trinity College-ah Mechanical Engineer a zir leh ani. Heta1 'h' Ital"n nula chuta zir ve bawk Scni3 Mino nena zir a1 l21.D..LC-" .'

an in nei a. An in hmuh tirh at3ng1n an lD ng~1~3 dunnghal a. Tichuan carnl:?ridge ah a awm hnu.Ln leh c humd anchhuahsan dawnin kum 1968 Feb. 25 ah khan Rajiv G~ndhi lehSonia te pawh hi an in nei ani.

Kan hrict theuh angio fanu pakhatleh fapa pakhat an nei~. Mechanical Engineer 1 train zawhchuan Rajiv-a hian Pilot nih a z~r leh a. Licen~e a D7ihhnu.Ln Indian Air Lines ah Pilot 1D a th'''lwk. 2., n~,:~'Tl a tJ. em

H t ' Pd Lot; a tihaw h 1ai hi an d Ls c i p.Ld ne c!l.ungchangahem a. e l2 1 1 .te, thawhpui te zahcgungchangahte aD fak ber.pa~ a ~l a.Kumtina a chungchang an ziahneah pawh mit~ ala ~e~ blka.an ziah thin a 01 a. Tin, Mechanical Englneer 2Dlh anglnkhawl lampang hi a ngaina a, 2 hri~t Z2wng tak 2 ni.

Tin, a unaupa sanjay Gandhi,kum ~~ mi nia kum 1981 a thlawhthe~hna 3ccident a aboralkhan 01-'1 hi politics a lut ve t.ur-Ln a nu in n as a tokin thu­nun a tufu~. Midangte pawhin zawm turin an ngen a. Nimah­s e l a , a hreh hJ.,~ a, Lub loh hram a duh a, mahse 3.. t awpahchu an a tang hl~ithei Lov e , xum 1981 .ah kum 36 rru. na rn ..Arnethi Lok Sabha sea~ a nau thihsan ah chuan candidate nllnhnehtu chan a chang a ni. Tin, chumi atanga reiloteahchuan All India Congress. Committee ah G7~eral ~ccretary ah-'l"lt a ni a. General eecr-e t e ry and h Lad Ln Ind1 0 ram pum.I..,...~ h ' b''''' 7' 't.ed makh --,". "~.,, ram hre turin thei t.awp.i n a e.a ,,.,.. ,~

naa _ rm.Lri d~. - • ~ ':> a ni Anu Pi Lndd r e Gandhi Oct. 31st19~4 a :h,?-h a 10 nj.n J\.._ .... ~iawh turin congress 1-1.P .. tenPz-Lme Mlnlster ah an t.b Lanq ngH!....l ""~ In t.h.l anpu.l 1984a neihah khan Re.j Lv Gend n L chu an Lndden ive t-Lon a.I Cr""'H9..l"esSchu nas a t.ek.Ln a kaihruai a. Hnehtu chan c t- """'dlD. PrimeMini3ter a 10 ni leh n. ,1mahah India r~n mipuiin beiseinasanq tal< an nei a. Kum 5 emaW Vel d 10 Prime Ministerchhungin englaipawha a nunna tan~ hlauhawm khawpa veh rengleh beih reng a ni a.. Chuvangin security chungchangah anuluk em em a. Chung 3van~ chuan mipuite nena inpawhnaahh azs e t.na a awm a. Nahse , t.he.i lIt<.:l.wVa tan La in mipui te nenein pawhna tih-chah a awm 10hnF\ turin tan a 1a ani. Chu­tianga ven an.Lh avang chu an OCt. Zrid , 1986 a Nebe trne Gandhithlanah a aahna e nt.Lr- t-ur-n a kal naah p awh t.h ah t.u.n a ni a.Tin, chutianga thah tum anih pawh chuan hlau chu0ng lovin,e nqahm ah uy.:d_ 10 n.i awrrrl n va awm tihe.L a".

Sri Lanka a ~lawh tum p~whin

Guard of Honour a inspect laiin Sri Lanka Sipai pakhatins Ll af k awma a vu ak tum p awh khan engmah aWl:n Lov i n ,1 kal.pufthei leh zel a. 1989 Inthlan puiah khan eng eng effiaWnegative reaction te avang te leh a hun chhunga h ar-s atinaa tawnte atangin hnehtu nihna a chang ta lava. A~aherawh­

chu India Parliament ah a party chu H.Pg nq ah ber 0. La nitho a. Mahse majority an nei thei ta 10 0 nit Hlim lehlawm takin Opposition Leader nihna chu India ram rn.i pu.i t.erorelna verdict anih avangin lawrn takin a pawm a. Opposi­tion tangkai leh tha tak ni turim Session hmasak D8rah pawha in tiam thei nghal ani.

Tin, heti chhung huan ~inority

s oz-kar- tum 2 a 10 awm a. Chu chuan :Ehla 18 ro en r-e.l, a.Mahse Sorkar ngelnghet a kal theih loh QvaBgin May thlakhan President in Inthlanpui ~h3r a 10 puang leh ta ani •

... 7/-

,

. .

".'

elhurni' -inthlanahchuan ~an\U:al'i!iibh]'.ti. ~i",il'fd.P;'i .rmun ,: .htanghranga ngaihdart 1 aJ:n<i·~li91lUan,. ');niIo 'Minis ter atli','aan duh bera ni reng a.C!:>uti""9',ch\j,'iI.Ii\!di'l"t"amlllipuhnPrime Minister ni leb turaari d",all9 ~'n$i'i alan. laii.nleh amah pawhinthahnemngai:.tal<a.Ir\di';o••t~ dtit\<;I leh vanga}l.Party tana campaign a a beihal:secUI:'ity,t'isk, sang h.Le mah­-selah<;tin mipuite nena inpawh'iehiha hUlltha,"anih' evenq.tn ',1­

·thaihplitawpin India r8!"hmurtj:inah nik~tal1 state 3, 4 tekaHn a c8!"paign a. Cl)utiange j:helhp.~:I\aw'pa dhhuah lsi "ohuan M"adras bul ali L.T.T.E mf riia ·ri.n--t:erf'rawng takinarU,ang pewh khawrn h.leihthe±h lehkhawp.... · fawn"" nqhafs'a inan 10 that ta a nd , - .

Heti(lnga ~·"loboral hian India·,.ram:· mlptii c-raauh pawh 01 Lov.Ln, .khawvelin, '?' twu- a.India._ramah pawh' Party a ngaihdan in ~n .lohna· ee leh khati anqzawt1g -z~a¥ng.kha jah bovin nasa taka~ ap sUllnaen"t"irin ropuitakin an vul"It.am a nd , HetlangamiJ;'0pul La paYal"i tal< •InQ,ia pawh{n' bej.se.tne sang takq ~__ nEdI):Tai-:arl'akbo a10 O!l:-)'hi 'a pawiin·'s raploh1ilk a. Tln,khawvEli!. hEuaitute thi dng,.;ah hian Pr~s;id,ant JOhli 'P,.· Kertlledy- _nenJ(~n a",~;i-i'ropUi perpawl an la'nihial awm e.' A vudna a ,t"atrl .hrang--hrang 65,'veblai atanglnram hruaitute an 10,kal a.. . C!;Iut:(sng k!1awpa~uili"am chu a hi. ' ""

Tin; ~ajlvGandhi hinelawrn tak.,nui hin,el puthei r-enq , a lian ate, tupawMn hrnU s e Lanqfn ,z'ah der- thiam taka lo .. enl<awlin an Iohil ,U+ teo Leh pllut tie ;S' thelh emaw ,theth loll emaw hLlriltaka ·dawngsawng a Lo enkawla 16 be' thiam ani. . Tin, .Indiarama" 'mi, "hntl'aih-nung aawk te',.,

-rid .tiLem z awk 't.e , mirethei zaW;k te-" chba~f).huah tumna kawngar!I?aw.h hian. thelhtawp-a bedcube zing ,aOO;\ a -n~. "An pian leh,~U~nq_fr9Pui~j;n' sang hIe rnahe e Lanqdn , mt nnUai'hnungbertedlnhmuh hrethiam md " ni bawka nt ; . . ,

I~ia"ramin ~~ zab! 20-na kanlUh·qawn hianramdangte all' hnu/urna lUh:Mauin theihtawpinramdan<lite urnplla turin techn9'''ogy 'ah ta,leh thi1 dang dan\j"lItan La a theihpatawp chhuah melttu a ni.'~'l'lD~ -hnem- hnufualleh hnam ,tlemte"leh tlang':f\i'i'wtute:~':pa~h-;ihi'an Ind,ia r~purn-ah hian ani hi c hu an armahru. hia'hnia:nqaih'bl'k taernaw "tih t~,r khaWp:j.n an zingah a awm t1+i~ ai, ;';rnd;i"a bmar ch'hak ,bialahpawh ani hi chuan minhmangaih>:".bik: 'e of. kan ti tihed "deuh thetih a,01. Mizorama an Lotz.Ln tumitt an- ohe't; man

-atang pa~hin M1zo mipuiten,ka~ ngaina:hle 'ani tih a langthei a. Tj,n,- ann! pawhin min l'}.gaina, t;ak:t~ a ni awm etih thej,.h khawpin minrawn entheia. ,A lawm~Wm kan tiinMizo mipuiin arnahah 1:?eiselna Sgng:t:ak "k~n,ne( a n1.

. An chhjlngkUa'h!" remll" leh muann~dUh rni an nih bakah ani.. pawh hi,an nasa.·:t.akin"~,,tilanCj a.; ",_Chutiang l;:aw1,'1g'ah 'chuan khawveli:l· hnam';h#',allg 'hr~iigte tan9ru~a remna leh mUanna siam tumkawngah pawn a sulsutu ber 'zi,ng",aml a rti. ,'Non'-AlignEld Moveonet11;Meet all tEr 3rdWorltd Coun-

. tr.lesah,te,sAi\l<C ah te pawhtheihtaw:!>,,,,j1,hua}l :remna siam ,rna! bak,ah r'am hnufual zawk ten :tan kan"'l>ak' tla'n a ·'hma kansawn a rain hausa zawk tema min awp ben<..lohna turin thcihtawpehhua.~ t,ute .~ingami an.:!..,:- ~

Tin', a, Pr1.rie: ~'M±IrlS1::er 1cLiin, I04.i.'a, ~ramah dan leh thu pek benkawhna'tlahniam' Jiel ah te sipal chakna.niloa, "'politics hmanrua in biaktia ata~·z-4wka,.- chinfel the!beiseL mi ani. Chu chti at'l~in,a" ti1allg a,. Accbrd tam tak

'';'4

•• • d/~

' .•- 8 -

a siam nghe nghe a_ Assam ah te, Funjab-ah te, a thentechu pUitling hiei thelIa te, a awm a, Thenkhat erawh chupuitling ta te a awm b awk a , -KaD hriat,theuh ariqLn Miiorama'remna leh muanna awmna atana inbiakna ah pawh, inbiak rem10 hlaU takin MNF qLaute nena inbiaklai pawhin theihp~

tawp a ,dhhuah a,kan hriat theuh ~ngin a tawpah phei chuaninremna tha tak kan nei a, mahni kh·~laizawlah thin thl a

.mu hl.e i, thei 10 te,thin thl d ape kart mut theihna kan siamtheita ani ..

, Kan ramah pawh remne leh muanDa a -t.h'Lenna ah hian a auLs u bez- tel zing ami, a inphalna avenueremnaclep muanna hi nei thei ta kan ni a tih loh theih lova,tin, chu rernna rah pawh chu·Mizo mipuiten a zar ken 'zova,thildangah leh hmun dangah India Prime Minister teD an la't.Lh ngai Loh c hhunqkua a zinin nili leh zan' Lf, min .r awnchamchilh a, M~zoram dung leh vangah mahni ngeiir. Motortekhal ami chhe'ber berte inah telut a, chutianga min rawnhriatpuit$ leh kum' 20 harsatna avanga state dang te rualk an tawh loh te z-ua.l, banna kan awm theihna tura ruahmannaspecial taka mj,.n r-awn s Lem s ekt.u a ni a. State denqa an Ietih ngai reng reng loh angin Minister rual 7 rawn thawninchutiang chuan a, hmunah n i n .r ewn hrechiang a deve l opment; vkawngahtheih patawp a hma kan lak theihna tur atana rawnbeitu a ni a. Amahreawhchu,.ch~ngtechu tih pUitlin theianih hmain, amah pa~h Central atangin tih tlak 2 10 ni a,tin, rorelna neileh'thei tu~ leh India mipuiten PrlmeMi­nister-a an hual laiin rawng taka.thah a 10 ni 3, India~ram

c heub pawn n LLo lehawveI min barakhai a, k.an u i. em ern a.RopU;"i taka an vuf Lderr a n i ,

HerrtL pathumte hi Pu Sp eekez; ,vawiinni-ah he House zahawm takah hian, kan session inkaramin boralsan tak avang hian, hemite sun theihna hun kan neidawn' avenq .Leh an chanchf.n tawi thei .anq bero , he House-asawi theihna hun min p~k avangin ka lawm a, heng hotu duhawmtak tak kanchan te hi kan chan nasa hIe a, 3n nun atanginrual pew.I. an 't.hLam d an'ah re z af.d arrma kawngah tie fiamthu thia­nghlim an duh danah te hi .r-em leh hriam 'an lcad hr-u ad turon d anahte l~h theipatawpa rem leh hnam mipui vantlang t3na ag thawh'danah te leh hnam 't.Lem z awk leh hnem hnufual z nwktie chawi­sang tura India rama zai khata k~n luan theihna tur atanatrhedh patawp an chhuahna-ah te Leh muanne nqa.i na a t.ne Lpat awpchhuahtu te an nihna hi hre 'rengin kBini pqwhin entawn tur 1aiapiangte kan entawn hi an ni kan nina kan lantir na ah hiankan tih tur. niin ka hria a, chu chu kan scMi duh a ni

Ka lawm e.

S PEA K·E R : Hei kan ram chhung Le h rem pewna IJkan State tierra mi p awIrnewh'ce he ningei 10 luah ~etute kan hn.n~

ewm ..ta 10 te tihu a rawn a awL a, a t7Lwk tihewkho t; viau 3:. ,Amah­eraWhchu Opposition Group Leader hian sawi tura ncih ka ringa, kan s ewm ve teh anq ,

. .• 9/-

..

,9

PU ZORAMT!iANOA :Pl;-Sp!,~erj'l<a ,1",wm e. VawHnni-" all kapduh'lQh:'iiariian,f len tha

kim tihlo!f'a~g':tn :1<anthawllpui kan"thian ~ .Leh lean hruaity, t~~.mitl;;-b6r-,:,~,$~~_p q;,~_-'chyngt? chu'\1-awiihniah b Len an fTlahni hI:"~at ,r~ng_n~:->.teb;- sUnJ.:a n!3ih.tlaka- nlh2da he House-a~ pawhhi"nt~;t'l~aJi_frr':.a:,~W~.a, Anrnahni,

- rnimal chanchin Leh thil daofchu !loUS,PUa)"der-io a sawi ta;<havangig.,:ka sawi 10 ang_a. , TC!-w1te.'~~,~ri. "c~~;{~c1'lehanmahn~ .tlinna han sawi ve ka duh chu -. q,;.lunaS-ain' puLalc'hhawna kha-,~he kan -Zorarn tana dan siamna .kan ,tieg; slature .bmes a lamah '- thefhtawka 10 tho.flka 10 .oed tru a ni a., -T.1c1?uan eme mimala mi:zia pawh roi z eLdarn, mitih miam -t8:~F a nti.la chen pawh

"""hahdaJll,-·tin t chu lovah m,itihlim 1:hE,;!i'-:emem mai a rii a.Khawtlang tana mf hnawksak.l0 taka hula }:hiante" cbenq teLela ~thawhpuite r-ene reng paw1)i!l a .. fak lo_h.theih1oh a nfa. ' 'Xichuan nemdewr.Lne a ke.L dawn -tiep k an -Houee-a a awmla1pawh k han oz'e L tak kaninkaWm(f, f,khat:t;'ma"i,a,ooral turah kfiogai lova. amaherawhchu vandtrai thlak~~tn Delhi an'duhanga in enkaWIn~ pawh an neihtheih hmain:min.Io boralsanta a, a uihawmtak tak1n ka hria a ni;

Tichuan, amah atanga th11 zir ·1

tur tarn tak k an neih a t:aimakna'te, ,rnalpawl a thiamnate, darn t~a'- engkim a tin thei~ te"khangzawpg aawnqkha'hriain Mizoram leh he kanHbuse nge1'pawq, hian kan chan

"" .z-opud em em, a nd , '

;, Tin, Q.'dawt' lehah chuan 'Pu zo-,liana ~h~tunhma.HighSchdolkenkal tirh pawhip mLn zirtirzak. z ak tuah a 10 tang ta~h ,Q9'he nghe<1;~ , Anrn~hni Matriccandidate te an oi a, chuvenq ~hUan am~: pa\>1-h- naupanqtie "zawk kan nih lai atanga kalo, hriat veani aJa uihaWm ka-ti -em em mal a; khawtl c:.ng tanahrlath~hn-e«te,; k"hawtlangtanas tangkaina te, tin 'chulovahmi viaktha o.~ni a, thi1han tih r,eng 'rengi1?~o 'taka che -vee vat"~hizt .e ni , .

Heta AizawL:fa awm. hnuah pewh .he kan House, ~egislature a a contributlon,cQUrni z~wng zawngbakah tuna kan ngaihthlak talC angkhaJ;'l YM.'\ Lamah te Socialorg,anisation ah te a neitupa beremaw·tih turin mawhphuz-hriela in mi lima a hruai a, a lCiwmaynn tak:, takin -lta hr-La ani.

ChqtLanga'kart r'am tana theihtawkaa thawh hnuah leh he kan H~se-ah ngei-pa~p nasataka ;~an

.rern thatna tura a nqa.Lhcuahna t~,a pek hnliin' hun lo:t'akinn eupanq t.akd n min 10 bo,ralsa'O til hi ~harina ropuitaka,bkangai a, kan HoUSe pewht.n kan 'Ogaih'0gei ka ring .'3., a" uihawmtak ti ak- a oi.,

Tin, Pu Raj!v'Gandhi) 'India ramprirn~ Minister hlui h~ ram leh ~hawvelin chiang taka a hriatchutiang miikan 10 chan_leh ta ryi 'a uihawm zualin ka hria a •Amah pawh Pilot anih Led. a, mdmail a a. thl"'lwhna khawh a,thawktute hnen- ~tanga conmendjcaTo hr1.,at sre thin ah pawhama mdma L rt~.-n: :hi mi h-3wihhawn\ 'ememUla,"~a.~ni aj a thawhn"ahrmmah pawh':min' an Lo mqsdhsen thin a_nL.~' ,.

. ',' ", -,~, " " ' ;,~,

Tin, ~6Iit+cs ah_pawhkhawvelahroi lar an 10 nih bakah mi chhuartawm.tak,.'Oiin India ram kurntam tak mf n 10 hrnai.. a. Tin" C,h~i zawQg·zawng af.eMizoramj"n 'a; bika k an nqaf.natme Leh . a .1?Qpuinachu Zoram tanremna siamtu' a btll engkim' a 'innghl1hna leh ,§..' hlawhtlinna

. ""••• 10/-

"

-----------------------_...,.-10 -

pawh remna siamna kha arna kut chhuak liau liau tih theihturin a 10 awm a, hetah hian 3 lawrnawm kan ti tak zet zeta. ~ bik takin Zoram,mipuite chu2n kan hri3trcn~na turchu Zorama remne siamna- kawngah Prime Minister 3n~h chhuTI9­a Mizoram remna hmun~ min hruai luttu pakhat n ni a. Chu­vangin a uiawID em em a. Tichuan he ramhien n~kin zelahpawh.Mizorarn history mitena kan chhiar hunah a cnhe zawngahriat ni lovin Zoram remna si,~tu-ah keini chuan kan hre~reng dawn tih a l~ng ch~ang ani.

'r'Lchuan .heng mL pa't hum PU LEl1__chhawna t.e , Pu zo.Ldane 'te , Pu Rajiv Gandhi c-a t.e mLhr-Lnq .chhiarna kawngah chuan kum naupang te te an ni n. Hun 10taka r&~ leh mipuite rawng~buwltu ina min 10 boralsantahi uiawm ken ti em em a, he House-in anmahr:i SUr1:1a leh anrnahni hriat rengna hun kan hman hi k~n tih tur vereng lehan phu ve reng a niin k a trri a , Chu hun s awf t.hc.i hna hunmin pek avang chuan Pu Speaker ka lQwm e.

SPEAKER , PU ZOSi3ffid Member z2hawrntaksawi tur'i nei em ?

··PU ZCSIM1,"\ P,\CHUliU PU Speaker, tawite in ka sawiang a. Kan hocu t e n 00 r-awn sawit.awh a. K3.n nr-Lu t; tur ni maialang ehu Leq i.s Let.or- to, Parlia;..

mentarian te hi an .hun t.h at; LadLn an bo.raL thin ,:1 ni tihhriain. kan hun neih hi mipui rawngbawl nan kan ~~an zelloh ehuan keini pawh boral m~i thei kan ni tih hi kdn hriata tha a. Kan mi uihawrn tak takte 10 boraltc at3ngin.chuchu ka rawn sawi chhuah theih tawk ni mai s810.

Ka lawm e.

JJ

··SPE1'.. KER Pu F.Lalchhawna te, I'u n s zoi t cna.te, he in nqod ah h.i.nn n t.ecrerr,tana 10 thawk thintu leh r~­

pumpud a k an mi Lo r- kan chhuanvawr .Prime Minister 10 ni thin tawh Mizo to min hmangaihbik ta ernaw ·kan tih Pu Rajiv Gandhite tunah hian k~n chen­na k hawveLah van awm ta Love , ram tana k an 't.h awhpuf. te an nia, he House hian a ~un takze~ a ni tih entir n~n kan zainngawi rengin minute khat i 10 ding ang Ue (An zavaiin anding a} I thu ang u 1e.

Zawhna leh chhanna-3h kan lutang a". Hun k'an ngah leva, 11:15 2'>..r-1G a ni a, 12~15 ,,\... i'1G

-hh kan tawp ang a. Zawhna zawttu ten in z~lh tichiangula,tin thiam taka chhan zung zung ni bawk sela. Chuchu kan that tlanna tur anih ka ring. Starred Question

'No. 1-na Pu BGTevoa'n hdn zawt sela.

. .• 11/-

, .-

,'" ..

.;:~

, ,

I?U ZZ\LAWi11I;.IINISTER '

-In s awn chhuala'an in sawn hunloh a ll~ e.

_ ''''. . '. IC. : •. ,: :.c,O.•

, ' lil1 'Speal<le,\\'~":$tat:"ed questionNo. 1 ftj~!"chu -

-, "'-.' :'"t'<

'tl1ua;i'\<'tura,,~_:t'zui'-'_~el . an ni el# ",'tur'taR;erM9fl1!. '" 1 a sawi th~lh .

, ,-?:.!.- ',-',r--

-'"",

-, ,- .

, .'. _ -, .. ~., .j/,: '-, liu Speak!'lr. ,. :;:awh belhna, .";s!Jffi Rlf.Hli' t",hi Mizoram

atiihgin '"aw~,c~ah dan tur,dhungch"Wah hian tuna k an

Minister aahawmt.akf.n a ",awn $<W;l.l<h~ ~a chhuak dawna~a " '\a ian taken hian Zokhawsang, hnl(l.ne\1,' l'alfn"ittsawf> chhuak !:W'an9~ruahr;llan nlin' a 1 aP9<l,- tun?I:t ~~tI:f~O,kti:awsang hmunah ,hi"" heta tang ~an an chh,uaR;dawn"~~i'a. Mizoram~tangin an cnhuak dawn? tih kha:k<lhc~t ¢,~

,

'liuI191e.i' Assam' Rif11",i, ,?-':atifllt. 'S aw s awn-'a' $011I\ ern ? tih z;!Wha iaw't a•. '1';Wa, a,c .

<i: ' ,-,,.,,7~~,.: ... i2/- ,'..._'_.~:r'_ •

,-;, ..

PU ZlILAWMA.MINIsTE:R

: _, I'u '~e'a,~",~;:~tlr.ahchuan SorkiU"hm"'$"aF~\~h$ Zokhawsangnwnah ~h,hinUh"pek, zel an ni

" .' . ,,,a}~-::,chhti~,,,~,,in k an innawr, zel3. Theihtawpin Sorkarinanmaqni P~~~ pslfhni1ovin. anin sawn ehhueh ken duh tawh"·av...<'9.ngJri)~1ltr!t"almi'state pawisa:t1~a+ 92 :,a,i;,~: .tiem oompens6;t~tPri- 'a~an "~~:::pek -~akin Home ­~l~nistry-ah .pawh re-;l.mbuj:;s,e, t\l,rin &tf,lIl'/Ilr.,<; ni. Chutiangkh.wpa state sorkarink'ari !'eihlaii1ll!\ l;Iiriah,hian a tewp l':Jrn"­ah area min pek h;l a rual+~m- "bawk ~9q-#.-;-: ,..ar-ea z!:1Wng zawng _10% hi build'lb1e w-ee 3 rlia.'il'in.,<l,.~~na m.an.hi vaibe1­choe 33 ngawt, a I1\1ai dawne. l<1ln,t~.f~l:'hei,)o a ni an r~wn

';,,,ti Ilnuhnawh 1"" a. Engk.i,m kaJictth ~~,~,aS$ kan pek <;(;1.,5''1'<;tawry. hnuah 13th Sept '91"~"al\~\lai~~ !J.\le'" a .l;,t. a.. Chul;li,!,l .l'~ anma'hp;L,pa",hin hmUll, <iI.apg m;l1'l~c,t:b!"~h Loh chl"'li "Mizoramawifligin kan chhuejc rna;!" elt<;l,~",lel,\/f1'\al\Ssam I<tfJ "',hneD atapgin k an hmua; ,'Chumi,hi>"iIio':~'l',tuJohhch danahhmun thurt\ a ,tirah kan k3W\1'li)lUJ:l ¢h~,;""lIl' ~,tth Hlimen ah1eh~'l'hingdaw±Mel!=,iat-ah1eh, ~khaif$~>~;J cbutieh il1..duhber in thl,an9' tawh a, hemi, SaWi~el~:~tI',l\~.;l~hi nga1h­thiam,hacaa ,kan ti a. heml·lri,~hll1':,#,:n,.):>t.q~'".,Miz,:"".n .ataI\q~nc!}huuk rtt tiip, in dil; apq M~;~,ohlftl.ak mai "awh utii'll "t.unah hfan' k-'!n ,ill· d{Mr. t~, jn"~jl'~1,;' ,:,

,', ' "N' - -;-

••J•

---------- 12

-;.' .--

.p.3.hnihhil-Cl.b pUJs:pui khA.W bmun hlui Brig"3dein L1lTIbURi 1'r~_iaaz; Iman thin kh;ii,:!~:· awm t.awh Leva, .\,ssam Rifles in tunahSawn an luah a,'~~~ check gate' te an siam thar a, sawng

\ check,gate Qn s~amte s~w Sorkarin a hri3tpui en? Engchen lue:th tur'Jige \:U1 nih .tih'min chban';J 'thei em ?

,', . ,-' ,.' .:" •.: I .:

-~., ''.,,>

:

,..sen tawhte kha sawmiin Ni aor-am p awnah 10let tumoa anwm ~m ?

Pu Speaker, 'zawh bclhnQ - Zo­k hews anq in hmun tih nan sor-.karin sum tam t -1.1<: ') song ti-hkhe a r swn 8,:1:W1 a, kh_1.ng Ran

hmun atang Sawn 10 saWn chhu~k dawnwchhuak dawn nisela, kh3 Gum kha 'Ink

··PU H. Rl\Ml1.;WI

handover a hiv <3."",og him tha

tawh..,~,ern?

PU Speaker, chhan belh atan ­Rum 1988 29th Nov. khan_h~lai

Khatla Lane engemaw portionchin saw Mizoram aor-jc az- ku'tah

chu "chu 'Mizoram Sorkar hjan a 1a

S' P'E.\ K E R : M{nis1:.er in han o hhanq sel?l

,PU 'Zi'",AWM1\HTNISTE:.R

Pu Speaker, 2 hnub nunq ber- khachhang lawk ila, la v~wDghim

tha e. Midang pek ~0 la ni lava.Tin, Zakhawsang ~ an in sawn

hdan k hom.L sum sen kha: engtinnge ni3ng tih member- z ahawrnta,k 1?lJ P.C ..zor-ems anq.lfana aew hna k he an-ni .'~SS,1ln Rifleshov.Iri Home H:tnistry ne na an nq-s.Lh denah c hu an 'tunn i~.SS('1m

Rif~es bovin building materials leh tuna assct3 zawng zawngaiah hian in thl~pg mal 11a an rawn ti a. MahsL kan St2t~

Sorknr ctruan hei,_hi cbu thi1 hlui tawh a ni a, hmrm t.Lak ani dawn tawh iova. Pawisangei hlan min re-imburse tur ani tiin kan ,in d~wr m8k ani.

°Tin,Lungl3.wn 2\SsiJ.,.'11 Rifles chung­.Sha,ng sawn tumna aor-kers.n kan La-net 10. PukpuI are a bmu nSaw tunah, s awn a Luahtiu hmas atieri ohhu aha an t.aw hd n publictan ~nhffiun ,10 r-smah. .ruenrneru.n in hrnun 10 L1m pawh pekthiang 10 angin kan 'dah a. Tunah hian i~s~n Rifles in,tem~orary a ae.iuah ahih mai 19~ chuan pe~m~nent anga anluahna Sorkarin hriatna kart nei hrih 10 a'ni.

"s P E{I",K E R ·· z ewbne p ahnf.hna PU Hs Rernmawf,zawt turin i'~o sawffilng.

PU H.

. ','

RAHMAwt : PU Speaker, .z ewhna pahn.Lhna

< .,Wi],.1 the, Horr-:bn~ l-Hnister Ln-oahc.rq e District" Council Affairs Depar-tment. be pleased to state -

- 13 –

(a) Mizoram Autonomous District Council pathum (3) te hi Mizoram Sorkar siam nge ni a, India Sorkar siam ? (b) Eng dan tlawh chhana siam nge a nih ? tih ka zawt e. PU S. HIATO : Pu Speaker, starred question MINISTER No.2 chhana – (a) Mizoram Autonomous District Council pathum te hi India Sorkarin Constitution of India Provision anga a siam a ni. (b) Sixth Schedule Para – 2(1) Provision of the Constitution of India tlawh chhana a siam a ni. PU H. RAMMAWI : Pu Speaker, zawh belhna – Kan Minister khan a chhanna kha a hre reng ang a, India dan pui tlawhchhana siam a nih thu leh Sixth Schedule thro te kha a sawi a. A nih leh engatinge July 30 khan Mizoram Sorkar hian India danpui tlawhchhana siam si kha self-style Lai District Council a tih ? Kha kha a ni a, hei hi zurui chunga signed em ni a nih ? Chu chu kan Minister khan rawn chhinchhiah sela. Tin, India Constitution Article 163-na chang hnihna leh chang thumna bawhchhia leh Sixth scheduled Paragraph 20-BB bawhchhiain Mizoram Sorkar in Governor phalna tel lovin Lai District Council suspend-na order Minister signed in a siam a, envanginnge Governor discreationary power hi a phalna lova hetia Mizoram Sorkar-in an ruk ? Chu chu ka zawhna pahnihna a ni a. A copy pawh Pu Speaker, member tin daih tur ka nei a, I phal chuan House property ah ka pe thei ang, memberte information atan. Tin, kan Minister of state zahawmtak hian Lawngtlaiah lehkha ropui tak a signed leh a, Kan Minister of State lehkha hian, Mizoram Sorkarin Lai District Council hi thlaruk dang suspend nah un May 7/91 atanga, a pawh sei avangin sum leh pai cutiang khatiang pek loh tur tih hrek behna order a siam a, “Mizoram Sorkarin a extend avangin” a ti a. Vawiinni thleng hian suspeng-na Government Notification Order extend-na a awm si lo, khawi lehkha engnge a quote ? Chu chu min rawn chhang bawk sela. Tin, Pu Speaker he lehkha pahnih a signed hi; kan Minister-in Sorkar order lehkha a signed hi Mizoram Sorkar dan siam transaction of Business Rules Pu Speaker member tin ten an neih vek ka ring. Transaction of Business Rules chang II-naah Sorkar order reng reng siamtu signature pety ziah lanna a awm a. Chief Secretary leh Under Secretary huam telin, Chief Secretary leh Under Secretary te inkar ami ten an signed ang tih a awm si a. Engatinge kan Minister hian he lehkha hi a signed tak mai ? Official an awm nange ? Chu chu Minister chhan atan kan zawt belh e.

SPE.z'>.kER ; Minister in han chh~ng sel~.

..PU S. HIhTOHHJISTER

self stylecorrection

Pu Speaker, a z awh bel hna pa-.khatna kha, thirhrui an vathawn -kha q, 10 dik Lc.v-, , Self-

" . style District Council nilovin,Executive:. Ccmmd ttee tih tur a n ih ev anq.LnP 'J.wh va tihewn :tawh a nf a. .

Tin" a pahnihnaah chuan zuruichunga J. signed leh signed·loh ka hre lova, kh~ti1ngazurui chunga signed d nIh chu2n a Minister hi zuruiin asigned a tihna nge tii; khatiang ang kha chuan in ch~rge

Lo il a k e duh a'):1i.

Tin, a dang erawhchu chhan turtamtak a awm nang a, High Court Gauhati Bench-ah tunahlakiun ~ n~ tawh a, chuvangin kan danin a phal loh avanginka chhang 10 mai ang e.

PU H. Rl\MHll.WI ; Pu Speaker, High Court BenchCase a ti s i. a, e nqat.Lnqe LaiDistrict Council P~\'1i3:1 hi chen'S"vaibelchhe thum leh tih tunah

hian hren behin a awm a, chutih-laiah chuan District Coun­-cdL DeveLoprnent; p awd s a zawng zawng kha tunah hf. an hr-cribe h .vek a m a( tiu nah hian cheng vaibelchhe thum c hu ".ng a fl.it~wh a, chutihlQi chuan 17th Sept. khan Mizoram Sorkarin'international smtlggler mipakhat tan cheng nu~i thum asanctioned .Leh 4at a,. a dang zawng z~~ng hz-c nqbe t; v ek. sl­im. t rrte rnaetonat 'smuggler rrd.p akhwt; 'tan bik enq t i nnqe hert.i eart han Sanction leh theih dan hi? KQn Ministry hi inter­national .amuqqLf.nq-e ah. hian '1 involved em ni ?

SPE.".. KER ;

··

Starred Question No. 3-n2Pu zoe t eme Pachu au in han z aw t;

a e.I a ,

Pu Speaker, star.red questionNo. 3-na

vUll the Hon'ble Minister in-charge Educc1tion::"&Hernan Re.siou~ces Depar-tme nt; be pleased to state -

,

(a) Steps taken for improvement of qualities of'textbooks?

(b) Steps t~ken fQr~reduction of the prices orschool text bookS. tih ka zawt e.

·· Dr H.Thansanga Hf n.l s t.e r-cl n'c harqe in han c hbanq sela•

•.• 15/-

- 15 –

Dr. H.THANSANGA : Pu Speaker, starred question No. 3 chhanna

MINISTER chu-

The following steps have been taken-

a) (1) Printing mistakes and minor errors have been corrected.

(ii) Some slight modification have been made in some of the Text Books to

improve their qualities.

(iii) English Reader for class VIII has been thoroughly revised.

b) (i) Policy, Norms and formula used by Central Board of Secondary Education,

New Delhi have been made the basis for pricing.

(ii) Price were fixed by negotiating with the Publishers/Printers at the lowest

possible rates.

PU ZOSIAMA PACHUAU : Pu Speaker, zawhbelhna – Hei ka pawlriat

(Cl-viii) Social Studies bu hi ka hman tumin

ka chhiar a, chutah chuan Page 14-naah,

Namibia which gains independent in 1989 is the last to be free from foreign yark’ tih a

awm a. Chu chu Nimibia chungchang a sawina a ni a. Chumi bu pages 22-na ah ‘Most of

the countries are now all independent the last being Namibia which become free in 1990,

tih a awm leh a, Namibia chuan independent vawihnih a hmu nge Namibia pahnih a awm

ka hre love. Chumi ram chungchang sawina bawkah chuan pages 14-naah khan, ‘Thus

we find the highest peak of the continent in Kenya. It is 19,0340 Metres high. The next

highest peak is Mt.Kenya 17,058 M. high a ti leh a. Hei hi Mount Everest aiin an sang

zawk vek a.

Tin, chumi tlang veka chu helai ah hian a

sawi hniam leh a, pages 31-naah Mt Kenya 5197 M is the second highest peak in Africa a

ti leh a. He Social Studies Class VIII a an zir hi, Social Studies teaching Objective chu

citizenship Training, well informed students anih nan tih a ni a. Hemi hi a correction

School ah thawn a ni lo reng reng, vawiin ni thleng hian thawn a ni lo. Hei hi kumin 1991

Board of Education in a published a ni a, kan minister zahawmtak te Press atanga chhut a

ni a, Rs 15/- a ni.

Chulo lehah chuan Pu Speaker, English

Reader hi kan en thuak thuak a, chapter 6-na lesson No. 8, William Tell-a story, William

Tell-a leh a nupui chungchang Stories hi a ziak a ziak a, chutah phek khat a ziah hnuah

William Tell-a nupui hian ‘Never, wherever I go I take the cross go with me’ a ti a. A

pasal ken zawk tur hi a ni a. A nupui a kentir a.

Tin, a hnuaiah chuan a wife a tawngtir ah

chuan, ‘He had doth most who do what is right’ a tit lat mai a ni. Ka rindan chuan ‘He

had most those who do what is right’ tih tur niawm tak a ni.

16 -

Tin, naup~n 1~i2 k3D 10 zirthin S~arit~n mitha chanchin ziak a awm a. Lesson IS-riaa h Man lsua thus'a~i-:' .t nver-t.ed cconma -3 c.hhunqoh d.ah 3. dub'l. l~ cer-t.atn man,tih leh went down to .Jer'us a.Lcrn andJeriko and fel t amo:n-gthiev~s .t.Lhab. hd an a duh t:ol,fk a, ahnuai 9J1i zF1Wng: ia'w:n,g,hi "fsua thus;=J.wi vek a ni C.I tichuana duhna 131 latah khan helaiah hian tlar chanvQ in dah teha~9 ti niawm takin: comma a dah a, chuLa tang chuan invertedcomma IHe to' tih kha comma a gah a, chuta t~ng chuaninverted comma lpnssed by qn the other side' a ti a. Chuchu tih dik loh a,la ni baw~ at engtikahng~ hei hi an ~~h.d.Lk dawn ? Kumd neh.i.fdnaL ex am a hun tep t awh ,

"Tin, chubakah a tawpoh hian

rewrite the following sentences as directed tih a nl a.No 4-ah chuun_Near the pot or the pit there w~s foot ofthe say,' here th~re were no foot hole, hemi correct.t.hj.sm hi chu Londonah'pawh a .awm. ka ring 10. .. .r op t.h.Laklutuk a ni he kan English Tex:f Book hi. A printing hiduhthusam 3 nih laiin a word leh a langu~ge hi Q dik lava,Bnglish' Text Book atan hei hi a tlak loh ani. Hei hierigtfnnge k an Mlniste-r in a ch3,W£n dawn?

~UH. RNvli'1AWI ; Pu Speaker, z awhbc.l hnc - Khamdzawrn c hd.e h lcha CI-I'I zLr-Ladahhian (kan Hinister z.ahawrrrt.ekhi Office ah ka hrilh t.:Mh a)

Chr'istiari te t'1nathil pawiang reng deuh m:n.i Ls ua pi annachu Nazareth ah a ni tih CI-II zirlaibu ami khJ k0n Ministera offiCe... a.h ·k1. hi:'iJh1 -tawh a, kh-,kha, tih d anqLam '3. ni 't awhem? '

,Dr ,H. THl,NS;'\.NGAI-iINISTER

PU Speaker, lean rr.cnbcr- z ahawrrrt.akte khanln a then ch~uh kha anrawn sawl a, sew i, duh lai d euha dong p awh a la -wm .i , Chu chu

tU1il:ah hlanin en vek a -nj a." A ziaktu (Author) in-]. r awnzi'ak p"nwh k ha 3. "sual. ve theitho va, Bo ar-d. ah s -vn en 10e n L'eh a, Printer en an thawn a, Pr-Lrrt.erv-Ln -in chhu a, adang copy kha Board -ah a va entir leh 3. Chumi hnuah'atak 't-ak tur kha an c hhu thin a ni i"i. Chut.L cbunq chuenhmanhmawh taka tih anih avangin- a 13 smal ta fov~. Tin,WorkSho~ pawhin ngun takin an en a, an ti dik vek a, chhut-mek a ni a, kumtharah a d Lk-vek tawh dawn c nd ,

Text Book hi -tum thum siamtur a nl ai phase khatnQ tuna kan sawi roek hi ~ ni a,Cl~ss I, II, V, VIII zirlai tih a ni a. Tin, tunah hianchhut mek Second . phase Class III, VI, IX. Tin, Third .pn;;l$.,e a owm leh '-a, ct ee e IV, VII, X. Chut.Lanq c huan zir­laibu National poliey on Education 1986 , 10 Z3m ~ng khansiam ,a ni, chu' chu.tunah hian syllabus th3r sium th2tna.mila lehkhabute hi siam a ni a. A c hhu ah 'vaw.i kh.rtma teanihavangin tihsual a awm < rem rum a, cb.unq zawng zawngchu tih dik '~ni. ,y 't.Lhdd krra angJ khan a 1a chbu ak hman10 tihna a nl m9i~'A dik 10 1a1 te zirtirtu-ir. anhri 3,

an tidilk a, t.unah hd en Board lamin tihd~kna Lernnh tanan 1 a hle a, siam .vek tawh a n~,. , .

• ,.17/-

- 17 –

Tin, member zahawmtak Pu H. Rammawi

sawi kha Jerusalem Isua piantir thu kha min hrilh ngei a, a sawi veleh khan Board ka va

hrilh nghe nghe a ni. An chhut leh hunah chuan dik tawh ang.

PU ZOSIAMA PACHUAU : Pu Speaker, misic lampang bu pawh kha kan

Minister zahawm takte khawla chhut nge ni

an chhu sual nasa lutuk a, a sak theih miah loh a ni. Kha kha hre bawk sela thain ka hria.

Tin, independent hmu hnuhnung ber

chungchang hi Namibia hi a ri leh thiang tawh lo tlat a ni. A hnu ah Russia ramah

independent an tam tawh lutuk, a bu an chhut that leh dawn pawh hian kan officer te

awarness an neih deuh a tha ang. Tin, tun kum tawpa correction la siam hman loh hi

tunah hian Cl-VIII exam naah tlang sang ber metre engzatnge tih chhuak sela a bu ang

hian chhang sela nge pawm tur ni a, a bu ang lo hian tih kan Minister hian min hrilh a

ngai a. Tin, Namibia independent hi 1989-ah hmu in a ziak a, 1990 ah hmu in a ziak leh

a, a bu bawkah hian a eng zawka chhan tur nge ? kha kah zawhna a chhuak thei a ni a;

chuvangin he kan Text by hi a chau lutuk a, en that leh a ni dawn em ? A ngai leh a ngai

hi em ni kan en leh dawn ?

SPEAKER : Anih leh aw, zawhna 4-na Pu Aichhinga’n

han zawt rawh se.

PU AICHHINGA : Pu Speaker, ka starred question No. 4-na ka

zawt e.

Will the Hon’ble Minister in-charge Political & Cabinet Department be

pleased to state –

Gurkhali Mizorama pianga seiliante tan scheduled tribes facilities chan ve

a dilna kha Sorkarin engtinnge a tih dawn ?

PU LAL THANHAWLA : Pu Speaker, member zahawmtak zawhna

chhanna chu Gurkha-te hi Scheduled Tribe

anga dah tumna a awm rih lova,

amaherawhchu cheng hlunten hamthatna thenkhat an dil erawh chu Sorkarin a ngaihtuah

mek a ni.

PU AICHHINGA : Pu Speaker, zawhbelhna – Mizorama piang

Gurkhali te hi hman deuh lawk khan

chhiarpuite pawh neih niawm takin kan fo

hria a. Engzatnge lo awm ve chiah a ? A lo thleng hnuhnung heta piang ve lo ten en thliar

hran deuh dante Sorkarin a nei em ? Tin, facility pek turah khan ruahman

~~~--~-- ..._ ...",n__

- le ­

chhinna mai mah nisela,/ he mi tribal soho13rshipt~ nng chihi "pek ve tur an' nl dawn ern ?

,:·'U Ll'.L. TH!~1'\1tL;l!'JL.\.

CHIEF MINISTERPU Spe ake r-; a z awhnc rmas a 'enq­zat c hfah nge tih kh'l'l cut 'ofyear ah Republic :ndi? kan nih'~uril ,1950 .ranuary 26 kh.i hrnanq.i n

k an han tichhin a, .Z'iiz3.wl District ah hi.an 3974 »n awm anl. ~ bunglei D1st~ict ah 120, tin, Baiho District ah chu~n

~wm 10 tih a ni. Tin, zawhbelhna thenkh~t entirr.~n - PostMatric Schol~ship .1D hmuh ,thin'angte, k2TI han ti tawplawk 'a. Chung. dil Le h to c hu a ni a. - Tin, .Land Settle­ment ownership lehEmp16ym~nt leh Commerce chungch0ngah,tel tin, anmahnd pawh a lutthar emaw _infil,tr·."tL:-n emawk,hang mite 10 dan theih nan leh in hriat theih nan khnnPermanent Residential cer-t.Lffc at;e. angte p awh min pe theilawrn ni an ti- a. Chu chu_Sorkar-in 10 ti d awn t:-llng chuniseI a, thilc tho. tak a nL mai ~wm mang e 3W tihn~ kanneic ; 'HqD S'1W! belh z awk Ll e , North E3.stern .'::.rea h h.lan 1"

state tiem takin an. bue.Lpud. v.Lau. ·tawh a", .Ke.Lnf chuan xarib ue.Lpu i. IGh nan nq afht.uah dan chih 't awk ewm' 5e tri h a ni .30

"r.Ln , s t at;e -danc te tib dan p awhJean han zir Dual '3., 3. pawng a pud a Lek buaih 10h dan te2 awm em tih te, state thenkhatah chuan anmahni Gorkhalil~ hnam zinQ~h pawh a hnufual deuha ngaih an identify a~i';ntirnan aar-kd tih te, Tornai tih te s cheduj ec: 'I'r-Loe a 10puang mekte pawh an awm a. A riru3ng chu chuti2ng angaen mek :'1' nd ,

SPE'AKER ·· PU p"C.Zort"Jlltsi3.nglian,l. t n z awhnapangana han Z2Wt r~wh see

Iv 1?C~ZOR.\MS?\NGLIf".T\JII. ·· PU Speaker, z aw hn a 5-n:1. kaa sw t e.

Wi"ll "t-he fun'lHe,-IYIiilister .i n-char-qe GcncI"3.1:~ninistrati9n Department be pleased to state -

Mizoram ·s6rkar Officer Motor dawng thei chinthliar fel a ni tawh em ?

I~U J .LALShNGZU.'\LA11INI.STER

·· PU Speaker, member zch nwrrrtakzawhnd chhanna chu la nl 10til;1 ei pi.

··PU P. c. ZORiIMS.1NGLL\N.•.' -'

Pu~Sp~akerl zawhbelhn~ ­~~ugust nl 5, 1991 ~ Secre­taries Meeting Resolution

~ hmang a Joint Searetary .Finance Chair hnu~ia Project officer leh Under SecretaryGoA.D. te member rti a., MizoramOfficer hrang hr~nJteMotor dawng tur an tlhtc impl~ment a nl 10 em nl ?

•.. 19/-

- '\'-,

ru T;.wNLU11\

litres sao la, 10e inMotor kaWl thei tur

;-,

,

• Pu Spe;akerl·~em.be,; aahawrntiekPU i>.<:.2:o!"lWtSl'lt;lgl!ans 'zawhbelh­naikha a '.en'fiab t.urin Commitrt.e e .­ki~n :'siartL's'; "Officer 3, Finance'

Joint secretary,'hQih~ ~~bUm~te ¢huan reporta , Soik3.rah annari~'-thehlut.:*~turiahaor-xar-Ln

filL. J. Ll\I.;S:~GZUl'J..,A

M!NISTER

bep3.rtment a"-.D paLh t9.wh-a en mek ,

luis saw!- kha53-wi ~Eil;g khanIDeK' a ·ni.'

, Tin.,;·lnemberhriatna k-~n 1~ 'nel 10 ,a.Sork~r ah report a 10 ltit

zAillawrnt(,kI:'up;ngpawhnisetj,lwh aj hei

Tawn­ka 'hi en

iu P.c• .zoRAMSANGLI2\Nj\; Pu- Speaker, '2:"8.whbelhna Tunah-khan kan ~!nister-in Committeek<1D dina-, "a' -'.ti a. 'Kha COmmi­ttee kha Cabinet din nge nj, a,

secretary lcveL~ din tih k e "hre duh,a.':- :~iri4- an z-eccrrmendan;J anq .lchan aor-kari.n ':S.pawmang -'tih ~a 'fil au a. ,'8.•ll..D.ah chuan Vnder-Secret~ry·~.~.D;·anhan ,ti bik a, Underaecre t.ar-y rau .r eueb, tin_, Deputy -PxotOC(T+ Office te,- j-ool,Officer te an ti a~ kan Chlef-Mtnister :~~8. in ti a a dwm­e,--Chief secretary' P.S,. ue eng,3.tirtge Minist~rp.s. te intih sre Loh 1, Heng Officer in"t.lh r-uakze ht an,

~, -".., .

.sP.El~KJi;R ··,~ - .co ,"

PU J. L1\LSANGZUlILA • PU -SjSeak:6;;"eommj, ttee kha ChdefHHUSTER Secre't;.ary lidiri;1pistration head ~

a. nihna ;aniaiiiam' a rtl a. 'Tin,Chie:!' Minilltei 1 eh. P. s , to

SecJ:'eta:ry~,tih t.nu. lche c hu Sorkat'ln' a en ':aawn 13. Commd tteerecornmend-na anq ' ',apg hi Scrrkar-Ln a paWrrt; ang"tihna' p'lW'h an1 chuang 10.- -

'" .

.. ru r .C. ZORAMS.t.NGLIliliA : Pu sp'eaket; andh Leh k ar- tinaM'eetlti.g an' rieih ,thin" hi a LnzuLzUi'~.avaWin Sorkar hr;i..ata nt. ern _l'

I'1J J. LZ'.L-SANGZU..1LA!{INISTER _

Minister ah c1earance.

.. ''';

----------------------_"!_'lIJ-.-2~ _

,•

. - . "

~unisterte hriat-puia Directorate Le ve.i.ahria em -;

Pu. Speaker, p akb o t. l,~h LawkSorkar hriatpuia tih A ni a,Minister hi~ng hr~n~t2 con­cernea an kh~wih tum hian

lava, Secret3Cy atanga lchkha kalLmjrLf.me nt.c-na a awm tih Sor-kar-Ln a

,

Pl1 J. LllliS,-'...."ifGZUl'.Ll\.NINISTER

chiang t~k'in engkim a mchuan engmah harsatna a

.. ~u Speaker, chu13i chungchangchu Rules of BusineSs ah khanMinister~te leh Sccretary-te1eh Officer d anq t;c mowhphuzhna

~iak vek a, chuvangin hclaiah hiewm 10.

,

sawinaah khan kan Ministeran nih tak ?

Pu Speaker, zewhoe Lhna - Chuo t f Lcer- mee t.Ln r c huan em nfIndia President 10 ki,l trumamotor kal tl ar- dan tur Lndewt;zahawmtakte 21-n:::L"1t::::nga tan

PU J. L'i\LSIJ.'JCZUliLANrrJISTER

: ru Speaker, kha kh~ chu Recep­tion Commdt t.ee t~_h~, nd ,

SPEll.KER ·· Zawhna 6NnaDr R.L~~thangliana'nhah zawt rawh so.

Dr. R. LIU.THIJ-JGLli',NA ,e -

Will the Hon'ble Minister Ln-eoh or-qc :.rinting &qtationery Depnr~ent be pleased to state

Printing & Stationery Department t.an t.u nhnad ahSorkarin ram lei a nei em ?

··I'D Li\L TR.~...."JI-L.l.WL.'\CP..IEF HINT STER

Pu Spe ake r-, member z.ahewrn'takeevbne c hhann a chu nei 10 Ef.h "e nd , :\ITI:Jhcr cwhc hu t.u ria kankhawl hmun khu Printing &

Stationery Pd s a Le h k haw.L bunna vel Jehu mihring t.an p awh Q

c hep lutuk a ... a hFlsel lobawk a, c hem.Lc a'l-v tiam vt.ak khawihan nl a. Kh~wl thar h~n bun dawn pawh nl ilQ, ~ bunna tura awm hk awL tawh 10··:} nd ,

ll/;;.. .,

Chuvan~in 0mun zau zawk zawn and , Khumi ch-wnpuj .v~ngah k hu an Pra Rd nz awnu r-rm bigha 12.8'~ zau, a awm a. Chu chu 3 n8itutc n~n~ h~n inbi,k chhinna~h chuan nU2i 18 vel a chhiar~. Im~herjwhchu d"n angak01 ~ tul av~ngint Llnd rqquisition l~t hmangin Revenuet.c n an bu n.Lpuf mek ;1., a fincH amount eriqzat.nqe n.i enq tih",hI'ht loh.

, Dr P..L,,1LTIl.\NGLbNA : P1>. ,sJ>,iak;ifl ,,;aJaWhbelhna- Helai'F.J;am-J:~i riti:r~'cl1.y.a~ I'u Van­

'slillgilui,i" L'~'$;C. NO;. 765 of1981· a dah,·ar2ffi area z eu

zawng.hi bigh,l. 5.20 a z au niin a l~I:lga.:.'·~Qni1h khan k<iDMinister 'zahawmt'1k'k::m Chief _MinisteJ;.,ni','baw'k khan bigha12 .. 8 angin' a r awn 81-,-"i tia "a.•_Chu ctrc ta'hrik 30.8.1991niin a 13rig'a, 'Governmen~report atangi~._ K~,3 chhungaa ram Z"'lU zawng bigh3 ,6 aet;e a aau ce pUQ.g ta hd, engngc ac hhan ? .

: Pu$Pcaker/' zawhbelhna Khulairam; 'khu 'zing~n exercise lao.ka kalna a-:n1·, a.-."--Ka ohennaatangin km enanveiemew a nf a.'

KhawL 6,0 qt.l. 70 qc'l , d ahrra a't.an cturen 21.- ,ram· khu a zawl10 hle-a-ni" tih hi hrechian~ ~~ hlein-ka in hria a.

,

PU Tt~vJNJ;.UI2\'~

a bighatinge '1

_ Tin, he~ :r:.aIn p atit.a tawh, 1'9875; jearn 1991-abigha 12 a: a +,ot,hang, thei hi enga­

A zam enqaf, r enq . e i, tih ka zawt. a' -nd;

. '

," .. .i ;

PU K. VANL1:J..AUVA ,. -, : '. Pli:Sp~aker, ,t-1,i.n;I.ster Ln-cbaroc'zah~tak khankar. la lei 10a ti a. AnnUal plan-nhkhancheng.nuaisaWin paruR expendd.e-:

trur-e dah a ni tawh .3. Nakwn.' 'plan~3.h kMan 2 Lakh dah Leha r1~ 'a" kha 16 1akh khain' -La pe rih 10: nqe , in La kawltih hriat,ka dUh a~ Tin, he 'ram' acquiredchungchangahhian k a z awh lehduh chu Revenue Department, in harsatnanasa tak an 't.awk a. Hotu lawK lam at;.angin bigha 12 turinhan .chewk hr-ern rawh u an ti a ; Maru::e an thiam' ng.ang lov~'./''t.Lcbuan mr. t.berncha'c t.h.Lam deuh _bik an .awrn ,taa. ,-~ thiarndeuh bik chu8n bigha 12 ~h a'qhhuah ta tih hi kan hriatdan a ni a. .\ dik ern ?

:i?U H. R r.MMAWI : Pu SpeaKer, - pU" Rd nzewne " r-sm a'nih _hm,"l k han 5.20 bigha a ni'a.Pu nf.naewna r am a nih hnu"ah khan .1~ .bigha zet; a nqe.Lhria.

chhan kha Rs 18 1akh man tu~ area angai~tlat avang khantipung turin chhi arkawp thi3ITl_ an r-ued a. an tih tir ani.10 -maw ?,

#

•Himal' ram lei, apii,ng z awnqa

lei a hian ke1 tap. chim hnu hi ",kan ang il, k'an nawr- tawntawn maiz"awn@ anih hi maw,

.. ~ .I'U L2\Li<::MNLIliliA : p~,·,)~p~'f.ik;er, ,eng~t'inge. m,3,W kan

Sorkar hi:.an rrii re:-the1 r am a nih1:3i3 lei dl1.h-; ~i ,10, k an "Minis-

. -, ter, te ctih\.l~uaih:'a an lei 'veleh a to em em a xan lei' .zel',le?' < -Kan hri.ptdanin heihi '.~ .nei·tu,. hmae a hi an ehe~q:'" :n"r9'~-kh'lti;\t;Ju,~-ve~a'.<'1 1 ei a n Lt.ih ¢hiang'" ang reng t'3.kil,1" K~p:~4a~·;a.'-"'I1,ga.,t:_ihge trunab, " .~__

1'; ~ ";'~~:'.: ••• 2'2..f-,:_~

"'-'-.

22 -

nuai khat hu vel a a lei a nl tih chdonq ang r-e nq 'takd nkan hr'Lo a. Engatinge tunah DUell k ha't; m--n nuc.i 18 ak en hru,qi tute hf an an lei leh mal thin t.Lh k' z awt; c.

-SFE,~~KER .. Minister-in h~D chh,ng tawh.r nwh s e ..

1'U LI~ THi\NH;'.WL,). ; ['U Spe.nker , membcr-t o -m p.hur- --:,cmEF l'UNIS'l'ER a. Lawmewm thin hIe ma.l , Nichin- ~

a. member- z ahewmtrkLn vi rawnsawi Revenue No 765 '1 rawn tih

khe.« dik '1. '',1;1n, 12 bighi1 in tih kha 2 dik u , Kum 3chhungin engatinge a loz3.u tak tih kha G 2nk~wltu ka nilova, kj 'hra lava. ~ neitupa hian a thcDQwmt2 a lei

-pawh a nl thei -a, an. pe p awh a nl t.heL' ;:1. Chu chu achhan ko. hre mal lov~, a 10 zau tak theih d~n chu a neitu­pain tihe n awm to. a lei thei a, '1 t.honawrn ten -in roe thei 3,.chutiang chuan a zau thei a ul. '

Tin, Revenue Dcp,rtmcnt in cnb~aipui tehehi3ffi k; hrc lQv~. j~,herawhehu tu te p~whn Lse , Sor-k ar-Ln a m"mawh'1l Department in"'n m.rn.iwh :1.1 anduh avanq.Ln Sor-k ar- chuan -in r-ewn ncwr- chuan kin remtihs ak 10 't he f lava, -3 awm tiewk c hd rrah c huan , Chuv.anqLnDepartment in an mamawh an r-awn SeMi hi ::\ ewrn Le.h ,'}TNm Loh.en mek a nd , Tin, p.re.l Lm.Lnar-y neqot.Let.Lon ah chu an 18 Lakhman vel .3. ni anq e tih a nl '''-L. Chu ehu Larid ,'.cquisiticn-~et '«3n' hmangin engtinnge a z-own tihehhu,:->.h c: ,~·dLti.h c.e owb-.ehu hriai: a ni I ovo , Bel ~iah h.Len r:i.nhleln tur "l awm an.Lhc hu an Sor-kcr- hrratihowk'ten Sorkar min burn dawn ;'l nih chu.anmin k awhhmu h theih c hu'an .chunq mite chu k a hr-cr- mad anq ,

'I'Ln, hei :lii1 man tl,Mfr, z awkmin k awhhmu h u.l a , Depar-tmcnt; mamawb phuhruk si k'? leima.i. anc,

,

PU ZOSIf~iA P~CHUhU

:

..

Pu zos Lnmc Pechu eu in starredquestion No. 7-n,-:,h,"lD z ewt;z-ewh s e ,

I'u Spe akermX> starred questionNo. 7 - na k2 zawt eo

wi i i the Hon'ble Minister Ln-cc hnr-qe Dcp.rr-trne nt;of r'ez-aonne.l & ,Administrative Reforms be p.Lens cd tostate -

(a) Ho,v many LCS Of·ficers who have DO Socr-et a-.ri~t .1Drninistrative experienped are promoted to J~G ?

(b) The number of Senior/Selection Grade fvlCSOfficers, Who have not been posted outside ,liz3wl Dis­trict since sectt./encadrement ?

(c) The nomber of MCS Officers transferred formore than once since September, 1990. • •• 23/-

r .,-, ~

" ',',

;; "

PU LI2\NSU1J.l.YMINrS'l)J;:R

• !-

,¥:,i\' ''';.

'''~3''" ';' i'~u$pe~eij' niemb,er zah".wmtal<.

'J., "zawhna-~a~iia: 'ehu hengte hi'", ''In:oj,. ':'Il)',13 Mes QfUcers•" (in, 13 Mes .'Off.j.cers'. (c) 2

MiPS Offi"e,,"'.J' ',-J'. - , ''j:~:J, • ~ <. --,'; ('.

,

PU Ll)U-JS1j1\M/LHINIS:!'ER '

I, •

I

"2U ZQ$I~A, PACHUP..U ¥: P1.l~6~aite~j'-kani"-bilbk 'bone-te

. - an:' 'hf',baWka, ,z-avlhbelh,teh ang.,Hang jean MCS ()fficer~te hi'Under seore~ary ern3W nilo~in,

SDO ah te, kan hlangkai a. He!' hi state dangten an 10_ c hd nq" -ve thin 'z-enq .nqe , .kan state hi:an: -hei,~ hiUhde,r Sec:r:~-~

tary ab. aawm .chu an a r-o 1ut~_,· ang_a,,:; ahrtawng 1 amah h1irhian i dab teh ang, "a A.CR,.- a, tha ,lQ'I1:S' 03,Cbief Secretarytie pawhin a waive leh maL,ang a ... ,Ath$nte hi, Under' sec.re-­ta.ry ali· vawi ·2 te i sawnlut:,'tii!hang>~,:t.l ng,ei h.e 13-tehi ka'hrl> duh a. Xin, MCS OfHcer 13l\izawl Districtchnuahs'an '~m'iahlova, Selection ,Grad~ emaw, Senior Gradeemaw kai .h1:C1f tawh ate' l'd'; an l'iningbe pawh a puan chhuahtheih Lawm ni? An Va ro;lui, hmingtl:tang bik ve., Ministry,heti zoz ed, kal tlang tawh a, vohblk han niha ce cbu b,rJ,atpa~W';n" a "chakawm aj..~w~ maW-lee- -.

.; .:' PU ,.$peak$rf.· stat~ Ci vi.h, SerVi'c,e,~i state~uncihfla a nihna 3hg. o

." in,:stat,e'"da1;lt;l t,i:h: d an xen ent.'1wniova. AmaherawhChu MCS ee

hten a bikln baa chi hrang hrang 'an th!am a nga1 a. Mag1s­tratea~te an thnwkanga',A.O., B~D.O., Sub-DivisionOf'ficer,' ,tr.rider Secretary "euc , chutiang ;-z~'lip, Head of ,Dep<l"rtmerrt1::'<3.h-te. 'tunbma atang khan~i posting pojLcy .:hi C rnuma.L tak'ln a9wm 10 thin a-~ Cmrv.anqd n sta·tet€ kenle;c"ih hnueh Leh MCS rUlete fel talCkan 10 nedh t.ak oawksieh'-.hi' chunn service an. ·rCiwn'.luh phat- atanga, senior scarean nih hi··chuan Under ·Secr-etai:y ah 'k\Wt ,lemaw, kum 2 emaw,"a .r~i 'z'awng chu Sorkar ..tihu r,..lsf3"1 hm~rr~h.ral'lg .hr anqah expe-e .z-Lence nei vek se-·tiin 'Jean ital 1:a a.' ~ichina,experienc~12.neilQ;,~ ah kanpromote,~ahtihtehiSecretariat-ah hiankan'p0st· :t-a ze1 ani. -' Chl;lvang .dh~,<9.ri"':a.n,·vai.in·~ecretarj,.·crt'ah hiana!l' awm a~ ,Distric-t;:Of;Ei¢e .. aq, o..p. ,Office al:tr :'Hec"ld,at \Departm-ent ah' chutianga post -k4al- Ze1. tU.r chu ara-k anruaQnJana~ratidnalizat.ionpawb. .k sn 't:! 'a. ., c';

, -., Xiri" Mzawl ~l:l;l$t"ict ,chhuah"im

10 'ce hi enc ad.r-e an nih "ichihan.:tiha 'ili"ao;..·.. -xan MCS karl'encadee na hi 1989 Cl nd ; Chtivang chuan'chuti hun'atangai\iza1fl c hhuehs an 10 han tih hfan thil, m-M ani 10.' ,'\, zawhnnah khan encadrement; at! a. l-ICS RUle"kan'neih 1988imPHfueiit loh, 1989 a k anined h i.3lcatang l<h1ln anl'1:L h6'ends'dreine'ht hi kan tA, chauh"a.. , Chumi at.anga A!zawl Dis-

·"tIt.et, 'c~huahsan loh:' h;i. 'tl:1il,.~inak 'a ri1 10., A list pawh k ann~i"'vGk a" manse rnemberza:haWIntakte kha: kan·l a furnishzawk: ang"'a, .a ~ retn mai '_I?lW\D "'~i" ?;:_;,(.sPiilJ<li:~,1.:,) A.tl;1a zaW}C: i'"i?9 e).,

',".,

PU zosr.1M"A, PACHUAU ; ~';':r~ ·'.;:pea~E' :ka'J.,~rn e.i,Ka~: zawb-~;";'fQelh:J,aWk~;""g, '''.-iRe! MeS Officer .

" ",,~an:ne:L~a,~t";;'hi rnifel lakJ<:h~_'an I'll, a.- I<an ram rarel nauJ;1 h-\q:.13: a: li:l~~bI)ne ·tal< tak an 01

- 24 -

nl e kan ti a. .imaheraWhchu kah MCS Officer zingahcorruption emaw, IJibility chungchungah emaw h~rsatna

tawk engernaw zat an awm a ni tih Ran Sorkarin ~. puangcrh~ak a, the~hatte chu puan chhuah tur an In ~wm mek-a, in 1"'1 ti bawk'a~ Hengho hi post,i'n9 1eh 't.ron afer'Sorkarin a siam dawn hian a en thlithlai hmas > 10 em hi.Tehkhin nan Officer pakhnt chu ~iability nu 0 i s~wm chu~ngdaih a 10 neih Xai khan 'euneh pawisu k hawd h acL in kan 10Qah tn a, engvangaoah n~e kati nih? Ken 10 cnngun lohva~ga 10 d~h palh,nge kan nih a, nge suol ng3ihnathiamna1eh lungmuanna'l~ahKnn kal? Kha kha ka hre duh a nl. ..SPEAKE-R .. Minister-in han chh3ng sgla•

,ru LI.\NSUZ'.M.i\MINISTER

Pu Speaker, Officer hi MCS 'Officer tie nl k her- Lc pnwh :enqemsw cornp.l, Clint"':'_ -wrn avanqal chuti~ng~ sum leh pai Q fel

10 deuhhlek an ~wm a hriat 3 nih chuan rolitic2l lehVigilance Department in an enkawl 3 ni UI tr~ns£er and

'vosting -h.L DP &,.1R lnmpiClng -rtanqa enk aw.l, a ni a , c huv anqc huon k an Officer tic c hu tdanq a liabilities "in rei a nitihhi Dr&' :~ lampang ~tang hi2n kan hre 10 a ni. Chuv~ng­

in li,abilities enqpewh 3 10 awm a nih. c hu an pc Ldt.Lc a.Ldepartment -in anmahni tih tur 30gin a~ ti 2, chu chu minrswn furnish. siloh chu en an pos t.Lriqah pawls'" k hawLh annih leh nih Loh kha k e.LrrLn chutiangin nq e Lhd-an k an neIy.10 a n1 p akhtrt; a.

Tin, nichin~ ka s:w~l~n tawh~ng khan MCS Of£icer thenkh~tte chu Chhimtuip~i District~ la ~wrn ngar ngar vawikh~tm~h 13 S3Wn chhu2~ loh tekanned <'1. Chu p ewh chupost chhuah te "kan tum '~'I rtuhs ec hhurrqk aw he.rs atine (human Lt.e.rLan ground) iJ.vJ.t"lj"l tih hleih­theih Lob te p;1:w,h3n han nei thin 3., cbuv anq.i n auaj, ngaih­d cmna Le h lung mu anna min. pc tih Lampan.; k hn chuon k anngaihtuah loh. MCS Officer to leh Officer d0n]tep~wh anPO?t ngaiah hi~n half posting te a nih ChU2~ r~~ 10 deuh,t-lema a nawmne -deuhah chuan rei deuh 'pewh n.i.sc , Tiangchu~n ·transfer and posting policy pawh hi ki1n ru~hman

chho va. Nichina k3 turlan tawh ang khan, A.O. ah te,S"~D.O., ah tel Magistrate,. E.A.C. e h, S.DoO~:1h, UnderSecretary ah te an::lwm ang .. "11 chut.tanqa 2 ku e I ': a khattiewk a an awrn theuh k ha kan duh a ni':1. Chu c hu k anvk a.Ld an a .nd , Liabilities Lempanq kha chu D:? & ,7J< Lam ne.na in kaihhnawih Yak 10 ani.

PU ZOSI1~lA PACHUAU : ~u Speaker, sual ng2ihdanna.--- lam ka sawi Lc ve , su,,,-l ngaihna-.

thi amne a ni a k a s -,wi n.i ,Sual ngaihnathi2ffin~ 1eh lung­

mu anne Lam ah lc an Jca.L em ni ? ka ti anf e , sU2l no.if.hdamnakha chu a sang lutuk a.

ru Spe~ker, hemi ki1n D? & ~~

hia~political1d1 Home t~ nen hian Relation 3n nei thavak 'na ngs? Eng~iinge chuinform~tion chu ~~ o~wn loh

~L "

.-.;:","

.

r.:

......" "." i~,f'ik,.~'" .. ',' .v{gilan~~, Ln '9n pe. dUh"J.,~,',·em·:?:~:';<:4;ijde:"infri'~ldil10h·chucl:n, ,kan pe ,;>9 "ng an ti ve ?kha:l;~4, k~"ilr'iiat ~ th" k~awp mala. A chhilnchu Kohhr-an .pelJ9~~het hdikaJl.. thllp dawn~" kahria a;:tin, thil j:ha t~ltL,'(:,a'f:Ih.i '~a~<~~Sa.f,4i'a,ValambaWkurn

,ang de\lhanla k an put;e thll!1awl, hanaw.ih p1lj'!h hi, man phakman:;l ailoh hian hUng zl:ng"h>min ~lJal lut anq tih hi ahlallhaWlftkhaWp Cl, thu the' tal< hi il'l';"'awi aj q man phall Ie'llnang' Lova; . Hemi,:.lCS he fdi)lH";l l\:'i!li,~'aJ< kl10wm an ni a.,emeher-ewhcbc a sual ate leha' an tl$ual·'a n1 tih Sorkarin::;1 man t3w:h. c huari (D€p3X,tnie'rit 't'aKh'atirl. a· man t!1wh chuan) q

;-d>ng k hani.a hre ttlr anqa ngaih. a ni ,a,:, Sorkar k an ni md au

V,""3.( ch4 c hu vawiin ni'thll;;!ng hian a}.a hre 10 and h chuan .tun~e hrilh Le h tawh anq.• ' Ti7;'li. khanij'ho k ha ' hrem .an nihlch:c-huanthil tha ti tur hi,qn>in tlan~iak, turin k'an Sor...karin e\n~:t13.I?-9' ruahmanna. ll';fe. 'a dang a Si am ka hre duh a .nt ,

"I'U ,S)\INGPJ\l(.\

'. ';

: :i 't?,tt":Spe a~~.r;f ~ tuna zawhnaMCS. DUlcet; 'll!h' .chungchang thu ktie

HCS Offic;"'r Senior tak t.akte ._ ":k-aii: riei :"ve~~ - a·.~t'hente phed chu

L\5-;a r~commend ~ek leh kai cA~-Ihelt~,:kan awm bawk a, an 'mihring ~ality ah hian :Il~~: pawh ndaeLa an danglam thut 10m~i 't.heL a, mahse ,lAS atan 'a,n .tlingtiareeommend te an~j'.1hlawma, hengho hi LiS a-~·n:ihhma p'dWhln N-izoram. sorkerah. ,~

bemi. senior post ah hd an d:1htb'eih~:~n:i: ve l';J.wm ni ? char-qe1'::\ turin. postthe~hat pt~tr~tie.dre past -ce. a ni a, MesOfficer senior tak tilk t~ ve tal< tllk'lehlomah kan I.\5OffiCle.r te 'em in.d nih ,,~o~~,.~m. a, .~rirtme.nt p at.hum p;qli:¢te erikawl ~n nil) l:d h~9fl.a' ;t~~~e;,nrCth~,ki3.n, MCS Officertoe hi an an enk awL tihed. laWItFQ;'? TIn dan .Lempanqah her-s adeuh.-'3. nih .pewhf n anm&lhni~dinfJi:}1unah6fn~ chUti''1ng angaenkawl: t.he.L tura' sLemne a awrn',~ 'I" ,

:I'U'L!,\NSU1IMAi'1INISTER.

PU .Spe "iker,.,; vigil"anee leh Dr & '~'\Ri"n Lat.cha a, den '.1{ha, k an inhriat.;...paWl:1, dan' chin tam tak ;::! awin a , -i

. en;d.rnarl".01iticer in -v;<icancy ,en,ge(nilw V-c'lZ1g1. k sd e-m 10 'nga'i ~tiseng~ 11f.. &.;R khan Vigil-9:nce'c'l eerance k en ve dil t a a. ·Chlitahchuatf henqbo hi ohu eng­mBh Cqse an nei love, promotepawh Itheih an;ni e' an ti mui~. T{c~uan-in'promotion,an' hmuth!n•.

,,, ,'t,_

. :" . ',' Ti;n, ·~transfer '8: posting. chunq-. .chang t.haah hdan mi k'ln tr,ar:rs:~er d.:i\4.n :ap;iangin FWD i:Lh a 'ni .e1.:9aw I r'ower all a p.i emaW)/,Vigil'-e:hce' ac~,eai:;ance' lakzel ang c::,bi khai1SorJ:<::l.r ..kiiL d~aln 'hi a 'Q:I,.'h loh :avan;rinkan tilo' ani, mai i"l,. Chu cku kan meJtiber zehawm-cak khanminlu;i"tthiam k",t;i!,g a ni.'< .'

~~nl kan ,'tJ'en.ior'·NCS Offic~·te hi I.\~sel..ctmlist a lut o!lhp ml'k; an awm a. Chungtechuan IlIS:Cadre postkan luah !iir \I'el('''''' Tin. a senior'zual-"t tEl. chu k;;Jn member zah3.Wn'itak r.iwn~~a::wt:i;'Zawhha· ni:pahfawm ,$i 0. kha :Sorkar 10 :kal melt dan. a n.:i.,.' ,. '.' ,,'.. ' 'i' ,,', . ,

"

, ' Oppar'bnentthenkhatah chuan.Hd~4 of. D~pi)rtmen:t te ;};:~1i:,"jl:7.ttn.i.'l'\, ~a.r-i..:tt'."ah ngei pawhhia11Joint,,-sccret.J.ryah,'ts.'.il¥J~.nd~':c}ij~ge'ang ti tihin Secretary kaltlang ta~p, l~tnM~P$~ter,~e1eh ChiefSecretary te a tul y''''ln <iltlqi'h. an daw;p,'m'Q a., Hun hm'iSa

.//: • , ' ",,,, +' '.-,1. ·;,·t,-,'~,

- ~6

,1 amah p"",Wh chut.Lanq chu-rn k an ti thin el, tunah j--awb hd an";ffiifel t'1k tak'acs Offd:cer' te chut.ian-j a mewhpbu.r hna lien

z ewk en ned h 't.he Lh nan cadre post e h kher- 10 pewh henqkan Officer hate hi Sorka~ ohuan a k?-lpui mck Z,-twk .::l nf •

.·SFE."'l.KER ··

··

Starred -qu os t.Lon N,". Se-naI'u F' 0 Manqbnuna ' n h -n zawtselq,.

r-c Speaker, S'tar-z-c.d questionNo. 8-oa

Hill the Hopi b Lc Hinister Ln-ccher qc Scil & WaterCcnserv3tion Department'be pleased to state -

Soil & Hater Conservation Dcpar tment; nnua i a Dil tlangRan~c a nih an~~tur takin ,2 'function ern ?

SPEAKER

:-U L.tQ, TH.;lJfL'\WLl\CHIEF M!NI8TER

srEAKER

ru B TEVO

•'.

··

I'll LaL 'I'banh awLe I-anister-incharge i~ hunchh~nJ sela.

PU Speaker, s t.a r r cd que s t Lc.n.No: 9 n a c hhanrie cnu -South Dd Lt.Lanq R,lD:J~' hi 1990April thlaah h~wr ' ni a, m~h~

se a l~ function t}n rih 10 ~

ni •

. Starred question ~~i' 9-naPu B.Tevo in haD Z2Wt rawh S8.

ru Speaker, St2rred questionNo. 9-na

Will the Hon1ble Minister in-ch2rgc rublic WorksDepartment be _pleased to state -

(a) Saiha Leh La'lrlngtlai Lnkaz' IIShort cut Jeep r-o ad"hichei that leh zual t~~n? a awm em ?

(b) ~wm nise Gn~tikah nge thawh tan tum a nih· ?tih k a zawt e.

'0.27/-

in han chhan<: "

~.',

'-',

. ,.

••

S :J E A ICE R ••, I,

PU·Lt.L THANHA'/l,t.CHIEF' 'AINIS TER

. .{

j

, .J

!! PEA K E E •• S'ber-r-ed q):ti;stion No.1 o-nePu LSlrawnlia'na tn han Z8Wtsels:- .

PU LIlLRAiINLUNI.. '

Pu SpeDlter~, ;':'ata::rt'iSd. que s trLontJo.10-na -

Will .Lhe Hon "le Uinlster in-charii" Food & CivilSU"'Pll"aD€;1ertll\~nthe p Leased to st~,tti: -

J';'Y, f.u1:ust, sE,tamb~;'.1991 ct\b.J~in enga t.Lnge Buj1£oichhs Lubuk (lJipui hr-Ls s Lna atRna tl4-Acth'\i):lawrlawm kheW',"suj~ly rati?n pek -0 nih ~'

, ,

,.'

S~'El'.KE"R ~ I' 'Pu; J ...tqls,:,a~'ti,~tlo, . Minister\;, i_charg'e ill haa c hhang s eLa ,

:'u J JLI:Ls/!JG ZU1\Ll~INISIlER

•• Pu .sncaksr , s t.or-r-e.I que s tdon"No~1 O-na c'j:lhaM. c hu ' '

'.,,;

.Jll~Y", Sugust .Le h Septel1lbe~.1.991¢hhung' hian buhf'a i.:

c hhfa , Mihringt€hristlna._~a-e2ne 'hlauhtoownawm khpw r)

"ek/ s em a nih k-in hr-e. l{)'~;';" .

••

?u Sp€Bk€~"supplyMinister­i~!eichPinv" l"h Se kn'np~¢sent·teh sne: PU'Specker

" nang .p'lWp ka present nng' the ...Tin hei Chini t€ nawh hi' khawnghh;l.i> e1 ve -tah u, KanMinister te pawh khan ei ve t"h u, .<il'lg~ting€ het;l.ange~,ubf&,'i cBh1!1 min pe.k ? Buhfa L €'ise~ +ph' pekmin tirffi s L,nal'lgninll tui -tha 'the in €1:, ~." t~\ll;l:t;""'P;!,J\in tlan ne nga-td nge. mi pul te- hetinng9 m~.t;1, chawn;t:l:e-l1 s.!'.;_JlIanifEsto~

" a h khan induh 'tawk €1'lgkilll d'tlawm z8'l'k f~J:"tLa z awk l~n,hnianghnn,r zawk e »ak ~n-tlam':~f2' ir:tthu-,tl,~ angln iri'tll".h;,thd ~ilova. Chuvangin,~·tianghi 3 l'!"wlhhlawha;'8.. ,te.nawm__ ~, a '~:3:hp.tiiia,Vl~ 'a , ,:ka~' ~ini~:ter:-.te,' ht.an mfpuf-te '"

." I1n~na in,)3bbi',u pek hlei ye'-raw):l u.. C):liIJi pawh kha dv<.turiJ\ke nt,en one u a'n;l..Hipu1:t;. hetiii!1i>a a t. tur ,c hhe ,l'utuk Lnp el, hi a dlk. 16.'

, .' .. ~ . , .'.

I i:\ ' .. , ......

" ~

28

: Ka starred. question 1;"(',. ii-haka zewt; e.

f\lrnanWill the

ResourcesHonible Minister in-charge Education &Departmen~ be pleased to state -

~ (a) Mizoramahl'Uddle SchoolFJ.indi Teacher nghet(regular) engzatnqe awm ?

(b) Government Hf.ddLe School leh De f i c i t. r.Lddj.eSchool ah Hindi 'reecbe r d ah kim a ni 't.awh an?

(c) Al ded Niddle Schoo.Le-ah Hl nd.L Teacher- c ah tiumn aaaWlTlem?

Dr H. THANS,;NGAHlNISTER

·· PU Speaker, e t.e r r cd questionNo. 11-na chhanna chu -(a) 491 an awm, (b) :Ji 10.(c) Awm e •.

PU ZQSIJl:JvlA P.~CHU.~U , Pu Speaker, ka st~~~ed questionNo. 12-na ka zawt c.

Will the Hon'ble Minister in~charge Public HealthLnqLnee z-Lnq Department be pleased to state -

(a) Whether Champhai Water Supply Scheme has beencompleted ?

(b) Expenditure already incurred for the project7

PU LU" T::L;lJR\WLACHIE F HIrU'STER

PU upeaker, st&rred questionNo. 12-na chhanna chu -(a) No. (b) RS. 10g,78,060/­over all upto ~ug~~t, 1991.

·· PU Speaker, ka starred ques­tion No. 13-na k2 z~wt e -

Will the Hon'ble Minister in-charge Food 1& CivilSupplies Department be pleased to state -

25th September, 1981 a member zahawm takPu V.Lalnunzira Private'Resolution put luh, House pawhin i.I,'~

a passed kha, eng angin nge action kal a nih ?

, He 'Resolution hi .c.hu a.Lbulc'(Rest House) Aiz2'.,'l, LungleiIBh Saiha khawpuiah te thing-tlang mitena an thlenna tur

sak thu a nl a, a Subject hi Supply Department hna lamnilovin P.W.D. leh G.A.D. chan lam a ni a. Chuvangin.Supply Department hian P.W.D. leh G.A.D. te a raWn hnljin

PU J. LALS;U,JGZU,tU..AHINISTER

....".

-.'"

tul

,''''.:

,_,c,',, "-,

: \~'i~l,.<$~~"f..;~~tt'arred quest~btiF'J.~"'''' 4"ii:'~~'- e '

'\ ",' .;;;,._._ -",.;,-, -':t:~~'>~»( ",":, ., ,. .'c' WUV the Hoc'J;jl,e ~I~r itl;;i!:lj~g""J;>ub1ic Worl<s '~

Department be pJ. eased 'to·"·"at.. ~ ,-.,- ,,' . ;.-,

_ ~:rF hovinZoraln:~-'i!l'hU~~' Culvert/RetainingWall an s I em nanal.ei lawill;J/vaivut l~pan9 rih tlV-al<.)'smhmang'-;',~hin 'hi Nizoram"',So:Ukar hia~;{aJhr.:Lat pu~ ern ?

",'" ..

put,AL TP"\NK\WLACHIEF MINISTER •

,

Pu s.peaker~·:starredquestion' ,~'

Nth 14.'cbhanna ohu - .HriatpUi:.lo till ", nd ,

l!il Speake:t)l<a starredti6n Me., 15 na ke zawt

."'.quee>."

~,

e.

"

I, i

, -~ " , ' 'j.'

Vj:l.ll the HOn' ble~inis,j:ei:·an~·~h~rge Public HeaHh.E:,nciineelfii':J,g Depaz-tmerrt; b~:--",tJ.eas~,-to,;si:ate~ - . i

;:.;;

.i ,Kol"sjJo l<hawpu{ t~"p~~'l ~t,!l: W'lter S!lpplySChern'! hLi neih :fe,l 'I nita,>t? <iIi).? ..',

, 'j

, ,';

,pu CAL' 'I1MNH,\WLACHIEF. MIl'lISTER

··,'~

-P~. Speakerifi 'starred questionNo. 15 nan chhanrre chu -:Ni 10 I:.~h ani.

< ,,' , ,", '

_'.1 ",,,;, C

PII Z05,IJlMA P1>CHU<\U". ,_J," ,P-q 'spe:~eri'~k~, starred question ..

·No. 16~I1a~:a'Z'awt_ e.,

, Will the HOn'ble,Mi~t."rin~/tl$rgepower end "EHl,*ri"it¥ Department. be"pleased ,j;o"state -

'>' " ", ,," .' '",' , " ,..- ,',,,-- .. ' ,:; ,', I .. , .. ,:: .'

('I) How long will tlie'Departinenttate to complete 't~,Mic£*ii" Hyqel ;eroje<lt,'lt:"Hnahla!lAait;epha1 ?, '~' ,,',"."''', ' --',

PU LALHUTH.\NGAl1IN:l:STER•

• <', "'" ':

(b) When Will ,the $ep;l'tbnen.t,~:L'\i"~er 1:.0 Rabung ?

, ", " ,.PU Speal<"ri, st.¥;-ed que s t.Lon

.--No_,,1Q':.:.pjt.,.'.qhh:~ach~ ... --,. , , -('I)' ~l,;!lll M£cro HyqelPrtH

" i'" I ,,' ject wlU15ecQIl1Pleted durincf,, '~cu>;r!>nt year 1991.. 92:; "',, 'J!;» Itisexp"",teq th'lt Ra,bU"!l

Vill'lge will be ,connect~,'witl\"11 gi:st.ril:I1H!ion line bye-tld' of cttn"ent financ,i!3-1T' .year 199';li:o'9~.:;:../ - '"

',,-,

"

-'-' , -

," ,,"

,,

PU H. RN1M2~.'i]I

.",'P'u 'Sp'eakE?:r, ka starred ques t.LonNo. 17-na ka zawt e.

Will the ~o~'bl~ ¥inis~er in-charge ~d~cation and.Huma;q. ReS6un:;e's'D~]:iaitm,ent be pleased -to s t at;e -

,(a) Mizorarn pchoo~s ~~t ~ook hman lai thenknat1,.992-93 chhung bi~n thlak','tumna a" awm em ?

(b~ Awm nise, lehkhabU chhu tur hian tender koha. rii em,,;?

"Cd Koh nfse , a c hhu cur thlan. a n;i t.awh em ?

Dr H. THl>.NS ..'U'JGi;':ilINIS,'.I'1i::R:,

·• Pu Speaker, starred questionNq. 17-na chhanna chu -(a) ."wm e, (b) lii e.Ic) Ni tawh e ,

PU B. J~EVO,

PU Speaker, ka starred q~estion

lito. i.a-rie k a z awt; e.

Will the HO'n"bLe Minister i n,",:, charge Pub.l ic uor-ksDepartrnerrt be pleased to state, -

Sa;lha - Chhl.larlun,g:, C:Qhu¥lung -C;hakhang,Chakhang - Chapui',',Chapui'- zawng,ling, ZawD']lingTUipang road hi engtikah nge 'Sorkarin laih za~ha tum ?

·· PU Speaker, 'he'kawng hmi nq d Lktak hi Saiha.- Chhuarlung ­Siata, - Chappi - Zawnq l Lnq -Tuipang Road tih a ni a. For....

mation cutting,leh culve~ l~h RetaininQ_Wall pawin~wh

zual siam bna hi 8tn"F-i-ye Year Plan c hhu nq a Z'F_iWh tum a nj ,

PU L.7d. T IT-\l:1!l'\'dLZ\.CHIEF MINISTER

, Pix" Speaker, ka starred question,:N"O~ .t s-cne k a z ewt; e.

~'iill 't.he Hori'~l'~" Niriis'ter in-Charge Home Departmentbepleas-,13d .to st_ate -

PU .'UCHHINGl'1.

Kolasib Sub-Jail chu Home Minister nge11n a hawnhnu-ahengv,angin nge va~iin ni thlenga functicnat La 'nih' Loh ?

.'~".

. • • 31/-

,FU C~L. RUAL!\llINISTER

pu Speaker, Kolasib Bub-Jaila,thawktur, hd.an mf -an la d nded htawk Lova., "!Tunah "h.i.an Addit-t:ional Staff 'd ah bel b tum mek

'a ~~;pqrmi tihfel hunah leh police Department in Securi­ty 'Guard"a:'tan secercn. khat min pejc the,ih hurrah Le n P ..H.E.Department I emf.n tui connection min p ek their. hurrah func­tion theih 'a n~ ang.

".'

~' ,

Pt! ~OS'tAMA PACHO'Ii.tr

, , ,

.?'." .:,';)

·· Pu ,speaker,,,, starr$j quee t.Lon.' :l;W~ '20':chhanna_ c,h~ -> .

It is"notposslble, for the ,- ''' GOvet·nment"tO ~'rneet:· this, add!.... ,

tionalrequiremel1t'from' ava~f~le fU~S¥"Th~,require~nt;on account of enhanced pay have b~h wo~e4,out. NeceSsa­ry .st~ps, are' being t.aken to'findth~ i~qutred funds f-orthe :pu~ose.- .' ;~-,... '

,4~'

Dr HI TH.~Sl\llG,;

'MINISTER '

r-.

PU <8. TEvO; '~" !

i 'pU, Speake~,~"-:k$starredquestion.<,No .n-,na 'k\j t"wt e -

'. -' ";""""" "",' '.,, . " , -',.'.,' ',~

. Will the Hon1ble Min{~~ ±n~c~~,~r~Spbrtnepar-tmen-e be pleased 'to state -" .',.' "~ ,

._ ,', , .• r _ ,"~ ".}L ,~,,;:,L',' ,,' , "';. ,(~) O!)h:iIn\:Uipui (Kaladani'>lUijik,Iftl-aIl'{t, Water

Transport a vt.an hman ....:urnna a awm em ?~ 'i, "- , ' , .'.-', '

(b) . Awm n~i.' ta' s e sur,vey, nath'" a:r~·t~h:'e.m ?',: ,," '.'" ,'. ",'-

{c) Neih n1 s e enqt.Lkah' ngEi!,~W'h~,:a-pih eng. ?

,

"

PU,NIRUPAMMINISTER

.CHlU<Ml-t. ·•

."~q:' Speakkt::~:'-::a-~- 2 aWh~a c hhanna

,~..l, _~ e. )i ,(0) 'lilUrvey, neLh'<1 :La ,'M 1";',. ~cV$a"i tihedh a,Le Iii:l"'." "

Ji;, " ~ "

,~ "

~,

it

PU AIO!iHIN(>!\ , 'pu·Speake~.k~.s~~red qUestion,.No•• '2,2....na..~l;a; zawu 'e -

, , . ~:r"""" ~.-,::/

Will ,the ,.Ho.Q'ble Minister 'i,;n-.e~e,.po~~r andElectricity Department be ,~.~~4,~o st~~ -

". . '" - .'j . . .. " '::.:' -';". \: ,',.,h'· ',' ., ,(a) , Iti,tina Mizo--ram-irl' a. :1l""""u-l<i:F..wer:, kim hman

ral hi 'engZlft nqe r: _ ' ";c", _. ':,,,'

(b) State dang atanga,ltan';m1w.,i)# ....hgzatpg" ,1Tblakhatah"sum engzatnge kan'··'·sen'? ':.--. ) "<,"

/; -

t

..c;:

"'~,

<'~"

~~ .W1_- 32 -

Cd) Statedangah Power kan l~ina man ba (liability) eng­zatnge kan neih ?

(el Power kan pekchttUahnahm~h kir leh hi engzatngeh.Lep z awk ?

Consumer te atanga pawisa kan? Sorkar hian a hloh nge a

,(f) A hloh zawk 10 nl ta 5e engvanghge ?

PU LALHUTHANGA'MINISTER

MW during peak hours withMillion Units.

PU Speaker, zawhna No. 22-oachhanna chu-(a) Our daily Power consumption

,throughQut Mizoram is around 35energy consumption of 0.13

(b) The Power imported from other States at presenc standsat around 15 MW with an average monthly expenditure ofRs 46.00 Lakhe ,

(c) Our own Power qerie.r e't.Lon c epecf. tyfrom diesel & Hydelstands at 20 MW {15.36 NV ennual.Iy) with monthly cost ofgeneration of R$ 4Q.OO lakhs.

(d) .:\t present, the amount of liability for purchase ofPowe~ from other States is NIL.

(~) our annual revenue collection from consuners is droundRs. 266.00 lakhs (90?91 figures). Government is losing.

(f)Secause C0SL of i~pJrt end local generation is veryhigh compared to the rate of sale of energy.

.. Pu Speaker, ka starred questionNo. 23-na ka zawt e -

"

Will the H9nlbl~ Minister in-charge IndustriesDepartment be pleased to state ~

(a) Industrial Growth Centre tana Sorkar in mimalram Luangmuata a l~cte kha a man pek kim ani tQwh em?

(b) Pe ~im 10 nise, engzatnge 8 la bat ?

PU LIANSUAMAMINISTER

PU H. RilMMAWI I

Pu Speaker, zawhna No. 23 $nachhanna chu -{a} P2k kim a Lanf 10. (b) Rs 41,283/- (a pe 10.)

·Pu Speaker, ka starEcd questionNo. 24-na ka zawt e.

J.I

Will the Hon'ble Minister in-charge Departm~nt of·Personnel & Administrative Refonas be pleased to state -

(a) MizQram- public seruice Commission hiar. Sorkarhna "eng chin ng-~ a kbewd h dawn?

(b) A·khawih tur chin bithliah a awm tawh em ?

PU LJ\l, THlINHAl'iLACHIEF MINISTER

Rs 2900/- and above.

(b)

,&',-.'

PU -sp~ ak~r'i'··, z.a"hn~~ ·,No. 24-nachhanna chu~-(a)-Directorrecru)..tinent."to,p6sts carryingilhe maximum pay" ~cale of

Yes, as abO~..' -

\

Ph Speake r-, ka starred questionNo. 25-na ka zaw~ e -,

Will the Ejon'ble Minist~r in-charge IndustriesDepartment be pleased to .s eaee -

-InduBt'ry Department-ah hian Diredtor hi ,permanenta dah tumna Sorkarin a neiem ? ~

PU LIANSU1\M,~

MBlISTER

-I·,

: PU Speaker, zawhna No. 25~na"

.qhhannachu,Director of ,Indus­<Eries post hi ,IAS. Cadre posta nd, tawh a, permanent; in mip akhat; awmn'a chla n1 10•

- 34 -

•• I, 'tiawk 'tewh E, c hh-m pawh a,ngni towh love, k~n dauah hianZero hour hi a owrnl ova , c orrve n­

,tiOD 2 swm 2, 3D tin daD tlang­puf c hua n vs awf -tur ne L ChU'OlD Speake r' r'awn tur r, 111 8.Vawiin hiah hian sawi ~akh0t a a~m a. He House hi a thawla Convention 3 ni bgwk ~, s8~i phsl nilovin, holna kape thei lova, mahse din~ tnwh pakhpt 8 8Wffi, chu crawhchu han ding tlaDC seln Q tho euge.

"u TilWT-JLUlt ', ru Spcexe r-, humin 20th J,ug.·1()91 Pu Ra.j Lv GJn(~hi-a p La nc ham~h8 phek Con~rEss (I) BhavanI~izawJ. .') .Lawmna a h khnn Mizo-

ram Chief 1"1inister z a hawm 'takLn r''1NF 'te c hu ':,D r-r-wntnSur-r-e nde r-c-n m.lpuf Ln ken J0 r'[1l"rID 8, r'or-e Lna a h lc.m hl;-Hl,E;kai a, ti in r-emna thu t.hl.un-: :'.lV8D[';2, 111NF rtam hnur-Laawmthinte 10 hawte "kha Surrender' ti in krm Chie f r,1inistet'z ahawm tak hdan mipui hmaa h a sawi 8. 9 he L hi un t t onn'lIntegratio:r:l., ram inpuil{h;;.tn2 Le h tan horia ~ Lumtr-ua.Lna'tLchhe tu a nih avang Ln vawl Ln ni.a h hi ar. Ch.Lef »Lnts ter-z ahawm 'tak hdan hethu hi a s awf.f'Lah ka »hut.t r. thupha3 chawi ke. ngiot a ni.

Kari hr-La t tihe uh '-ngiL tukinz Lngn h nawh- Pu Rajiv Q2ndhi-;-] Eridd a Prime t-dn.i.s t.cr-;z8hawm t3k Mizorarn Accord pnw c~huaktu leh 8 tvl tantute' zing a md pawLmawh tak s unna ah khan jttz or-on- r-emnatluanetling a awm -theLhnc atan thn [I 't.hawh t:-:-,rc1zi2 ko.n

.hr-La a 9 MiZQ l:1tpui tie »awh.l n PU Raj Lv Ge ndhd e-n kha kanhriat rengna'point lian ber pokhat chu remns tluantling­atana a tha thawhne. Z8W~G ZGWDS leh Mizor0 ill !ccorc-Sdrtne d na atGD8 theihtawp 8 c hhua hnr Le h s Lgne 8 nih'tek kha n mah kan ·hri8.t r-e nrmc a ni 8. Tukin z tngnn ka nHouse Leade;r zahawm tQk paw'n a Sawi k",n ngnithla () ni.

Tichuan, India rom :iJumptiiken nga Lh tun ht n Indian Na'td ona L Errbe g r'n t.Lori "" t.ariChief f.1inister z a hawm 't.e k 'tak't.e r,Unister Z8N::11/lEl tnktak te h'i ari he t.Lang a r-emn-i -t.hut hl.uru, :lng 't h.Lat: 8. inrem­na a ng 8, 10 haw 'tu'te pawh ni r-awh s c Unde r-gr-cund c n nie1118W Sorkarnihna r-emnc s Lamau te" hi SurrendEr tiinko tawh 10 se tih hi India r2m inpumkh8tnan 2 th3t karin~ a. Chuvangin he thu hi Nata.onc l Emr.or tr-r.ceNa't.Lo na L Integration atop te thil paw.imawh 8. nih aveng Ln ,

,••.. 35/-

- 35 -.--".

tukin zingan hian ka rown tarl<ang a ni 5!., ,A bik takin<kanChief Ministerzahawm 't.ak .pewh hi' kan,_~iak _~:~.;j" khan theih

. _tqwP _chnuahae, ,~mna tluantli.,ng,a "'awm~ ,tJ::l~~i;~a1!ttana,bei tu-'q ni, t.Lh turnan lean hai Love , . 14·1mal tak,phGi chuan ken 10- "hrekhewpf.n 'ka X"~irig a 01.. Al:naherawh chu v~wiinniah h;t.an:£u~Rajlv Gandhi-a a ,piancham lawmna ni hmasa berab an mah~

11:1,' Party Head Que etcr-ah .mipui hri-a't:-.a:n--~F ¥Chu an rawn'.ttl· aurarendex a, -mdpud.Ln kan 1Q 'PilW19 -Sl', tia·-a s~wi#vq.wiin-n~ah hiah mipUi -tcn hei hi annga.:£:th1airt lQ' .a n1 •. ·,Zo~arnremna signeo. nf hJ 30ili June 1986 zan'khai ggai)1tuah letang u, 1st July lamrnuala remna Lawmne-, Lnkriawm a Party ltal:khawm zawng zawrigte kha i ngaihtuah nawn lah agg u, -conqr-e as(l) teo MNU te pc teo M.C. te Kohhran h.rued t.u zawng zawn\1te

.pawhk~n Lawm a ,karl' h Lfrtr a' 01. _ ehuvang~n in surrender kannilova he document -pawh hi kart hmu ve.k' tawh a, Memorandumof settlement ~ nj., a ta\'lPa $ignatureh:;i..·,tu .tengeni ? Home

. Secre·ta,ry GOv I t of India, ten sec~t.arf'~~V,I t of ,M1z0rarn, : Lal,danga 00 Behalf, of 1I1i20 i~ational Froo't "a ni. Hei -hi

Remne thuthl ung a nd , Mellorano.um of ~tctJ.e",ent hi sus-ran-I' der...na thuthlung ti a let thetl kab aw.mem,.?".sap,'pachal':p~wh­

in a' let -tEu111 lovang-. India Sorkar nen,remna thuthlung siam­in ka~ 10 hawng- a, .ram .mmpui te t'awngbawlWrih. k an tbeihsag, tawk "'tawkah- lean thawk ve a. Chuvang,111 PU "s,peaker, ingaihtuah chiang ang u.JUne 30ili zan"dfotneMinistry romna

.s1gned a,khataceremony a kal' khawm te: )dia<k.;p. nd , 'Vawiina. ken Minister zahawm tam ta:ktelehk~,,«cn.;.ef':,Ministe<r

, te pawh hi an tela ni'. KanhlimUang-, a'.ni.;" Chuvangin<Memorandum of $ettlement hi House PrppQJ;ty ata{\ ka pe 0.00

<<ani.' Tun hnuah chuan zoe-am Iilipui <leh HOuse zahawm t3k pawhhian <MlfA ta· Leh India< Sorkarta inlJiakll<l, a~iI\ MelllO<iandum

-< of cettletnent, puan chhuan .. n1 a, Chumi .. an,hChllan ngenne <. thuthlUng' $:I.aIil a 6Uh rami}nuai <a !Uta <pawh <10 hawhgin an iJI-'

I;'emna eng thlapa thil' tHn an -10 ha~!. .' c < .. - -', "

. . .1ta""'-inah hiail~P~ Speak"r Ino.iaSorkarin an lilahn1 lam thil tih puiUinlOh at> .La. neihte hJ'.rawn ~nD;awn Leh sela, .MizoramRorkar pawh; ~hta:~:oc.tah hianhme thar la ila. tj,ch,;",n India ,ram", iliu~l}~g Illigneo. ta'!!>zawng zawng ·a, hlawhtl~ng reraan llgairf,:'vaW11n.-n1a. centralSo;,kadn a 'a Le. p\.l1tlin kim loh I)j, p\.l1tlin -'l;U1ll ila•. hma'"hruai tu nUn ,kan chuah vel a mi. 'l:ep~,!!> l:>,ian InQ.ia SOl'k3rh~ a rinawm e tiin ,J;emna thutlllupgt:e ,pa,wb '~an rawn ZiJ.:wi1gvethei ang tih pawh ka ring ani. < ,< . "< - .'

_. ChUvangin. SMta llorl{ar atanga hmalak turta kan-,Miniswr in-ohafte i1ah,aWIII"<t:ak1:e lq,ief l1intstarzaha_taktenian an hom vekin ,ka ring<,a. A tharin vawiininab hianhma;'4la ang u. Vawiin J'liah, IXi.m. hbn kan Chief'Mihi..teL';zah~loiIlI tak hian atih,palha, nih ka"ripg. A titak tak< an1h< chuan he remna thuth1'!Pg PI'4..u!:na a dam tihnaa n:L a •. <au ehu a ni hauh lovang< tih ka:,<r.:in,<"vanWin Pu . <Speaker. loan Chief Minister zaha.... tak<hian siamQ.ik maise<tiin ka rawn ngiat a ni. An inremna< pofnt'lhJ;an~I'hranghaJ:]. en'pawhin Remna Uuant1:llng :oel" a hi.:,; Vewiin ni a <Chu

Chu tip1l:l.Uin9 turin tan i la. tlariiJ< ang9;'<' !<an ChiefMinister zahawmtak hian kan ngenna angh;!,an rawnsiam o.ik

- m~i Be,ti in ka han ngc:o a 01 e. '. ; ."

Xa la"' ...

. ",'

, , , ' .. •'••,6/_

--~---;:-:-:;--~~----.,....--.,...._.~-

.,-;,;.

..THAJ,'1HLAWLAMINISTER

PU LALCHIEF

Pu' Speaker, 'FElffiLan Ish mipuiteknqwngaihna 'inthuphu ch3Wi turka ne L Lova,. -. cnu chu Miz'bram mi-

. pui;te leh Endd.e.. ram rru pud. ten h rehmasa 5e ka duh a. kan hriat theuh angin, Mizor~m Congressten .Remna leh rauenna a't.an theihpatawpkan chriuaa -I, zor'emeblJ?i.na sos?-n 1a1 ber pawhi-n kanhotute hnung zuiin theih-­patawp kan -chhuah ani. Lehlam "Leh Lem et.anq i n v:':'.una 1\:30 atawk.. a", ~ei phed chu kum khat ka,t3n hnuin tum Li. ka tangren a ana , Chtl'lng khawp chuan k an bel ch -,0 ve , Tichu<J.npa­thian, Chatuana remruattu-a'n hun.a tih tukah June 30.1986ah he ramah hian remna Leh rmuanna tluantlrimg 't.hLen turin huntha vanneihn~ mipui te,D kan chang 'a nf.

Tah leh Hathialna, thisen chhuah­na, in leh 10 chenna, "har-se cna tin reng kun kal tlang hnuin;Tichuan kan sawina a piangah hian he MNF Unaut0 hi Partyangin kan kal phung kan ngaihtuahna a ioan loh l~i pawhin,an chhe tawh emew a chhe acwnoLn emew lean sawi ngai lava.

Tin chu chu khawve L> phe t; rualioh a entir tu chu khe.wve La 10 awm ngai Loc awm Lch tawhlcc,t.uc Ram inpumkhatna '3 tan mipui te tuna z-emnc Lch muennea'tan mahki khumlaiz3.wla thih thi dapa kan mut theihna turin.~'sua Krista- khavmgaihn3 Leh aannqaf.hn-cl n, em a Ls awnna kunchang a, kan Lalthutthlengte remna leh muanna 3. tan knnkiaothe! a 01. Chu chu ropui kan ti. Pathian nungin keini teh­lulrinna lama tlinglo berte a zawn chhuah rama 3. tlliansatezingah innghirnghona ha~satna chitin reng 3.wm mckte seng­hawina tura 'hmanrua pakhatamin hmang duh hi ropui k~ ti.'vewadn nithleng hian':l<1wnthu k an sawi a nd ,

Tich..J.an chu cchu he: r-amah hian athl~iltlin theihna tura .atana keini aia duhtu ~i::lD awm karing 10. Amahe z'awh chu chu tih chaunq ch uan vcnd uad tihLaktakin kan hmu Q oi. Sorkar hmasa hunahte hun hr~ng hranghh:hnurtg khira kan unau'te z-awn kirtir tum ·,'>;n awm, kut luchhupchhuana rawn kirtir te an awm tawh thin ani,. chu chukan -ngaih dan a oi 10. Chuvangin vawiin niah chuan zaidamtaka an ·10 thawh theihna turin keini hian kQn thawk an L, kanti a. Chutiang cbuan kan kal chho ani.

AmahGrawh chu a Pass History kansawinaah Politics tawngkamah chunn chung chu knn auk re­calledchangih sawi tel zeuh zeuh a awm tihe L anq , Kcinichuan zahmwm taka an 10 hawn hi kan duh oe r-, Amehe r-awh cnuchutih karahhar;atna siam thin an awm, kut IUkhima, kuthnungkhira hawtir tum ta1te an awm. Chutih k~rdh chuanmitam::: tak an in s urre nde r- a, nuraahseLa, an 10 hQW kanduha ':::.n1;" chuni at.an chuan. kan thawk ani. Chuvanqi.i n a theninin .surreode~ angin ao,pawm aog. Mahsela~gin MizQ mip,Jitenthiamtakink~h IO'dawm a, I returnee' te kan ti thin at chu­tiang chuan iri§urredder aogtepawhio 'an sawi ang. Nimahs~

1angin .keini chuan chutiang chu kan ti ngai 10. zahawrntakaan 10 kirna siamtu, ruahmanna siamtu"l:.i:i.: ken n i., Chutiangcbuan-jce Ln L chuan kan pawm a, kan ti ani.. Chmi bak COngressmiten kan sawt ngai 10. Chutianga dawta Lnohhuo.r ttih ka nduh 10. Chumi avangCbuan Pathian malsa~~n2 loh zahngaihnap awh k an daWhg rene 3. n L,

r,

• ··37 /-

,

".' '-'

e

,

· ...:

SPEAKER

SPEAKEB-

DR.H.·nlANSANGA·MINI.STER ..

l:$a~~lit a,l<~ lUnang rei deuha"::p;l )'n~ ,.~~f -~turitj;li chu\1n a- ':

«>iawi1ltoe\<ll. J<.siJ:<ing 'Ia, ke.n jnhmu-'._ ,lChaWm"~~-_'Pd~"hril'ng hrangl dan

hrang hrang kiln ne t a. forUllpilkli'rt'th~'*"ilirahhmang tawh"him;jgai'ilangiu, ken tih turte at.'lIlla,\'br~.put. kan la nefa: . (M>m\l'ler-te an 10 .taWrlIl, n}lai n\L'#';l.};',iI:'tii):!,ur Lehtih loh tur chu a sawi- tqwh·,a~: . .'-' ,;. _. ­

~. ",I;'\

Heti:an~ -~~:--~i·-"~wih:-vG·-':(oval, Housed"ll'gah ,.til, ,pq.>m.kanhmu nuaL a.En(lpawh nisl:>/·.;S,tatemept thilah

.' hi"n lkati'"tib ;I.eh •ka ti 10''tih- a awrrihi chuan a fiahn"a;:.awmtawli ~i;ia nia. - Chuvangin'

mi til; Loh pawn klia a tih tilit:h"iha'.bll~(fin, tuna p.- .poligJ.se tur ang zawng <:1. kan Hpua~ Le~'-i>~r.':kan tihna Jq1~-'~anfn- arawn sawi-fiah t8wh a. "Apol:lgi..,>xtl,t". thil ka neih 'ka -hre Lo" a~a......... ti ~_iaho.lpb9 chtl" d -ahft~- :'daWn chuang lova.-·Chuvangin khakna an lungawichi<\h.lo ,,:n,Ui> pawhin Pu Spaa­,ker, kan thi.<!lnte 'kha, ka],a --maw! ,tawh',':l:Q.•./'Q-iuvangln kan ."ausdneee pangngai ken tih i<ha. - t\ltlahpl\1,JaU kal1 House zeh-« 'awtn nan, zcram aiawhkannih' ~a. ,patiJ.~i·g;, kan House Lea~der bedn khe ti khan a ·t;tawh a. chu'li'al19in kqa, laiahchuan intihuai tawh 10 .ila a .!'i)a xl" ka hria.- I'li! Speaker,kal dan tur, pangngaiin min -ka1-,::put': rna!: la.,-',;kan,,',zavai atan

, a tha an:g a, House -zaha1JlTl nan:pawh~-' -' > ..':",. .- •

"''''-

It.p.

- . " 'ptJ ZORAMTHANGA, ' . . . . . :

r-.

SP.EAJ,<ER,

,

:,

- 38 -

S PEA -K"E R : Chawhrna khari.Ln nidanga kon hmanng~i vuk loh ken zalenoa hmangmnZero hour kQn hmang~, chuaninthu lean neia. "Kan t.hu kha a te

Yak lov3, chuan~n Opposition Group Leader kh3n heti tal hi. chu hriat chian kandUha 01 -t.Lh a neL .::1.- Kan .i a remna kha~jjpnourable settlement a n I ern tih 2. 01 (1.. Ngaithla' teh U ,

-, ka ti a., kan inngaithla h Le L thei Lova, -kha t.Lh lai khanHouee Leader a ding a, Ni e , chumf a t.an chuan Q lawm kan 1'0-pek tiim Statement ~,~iarn a, inngaithla duh si lova, mahsephut ang oge110 chu thu duhawm tak'chu, khati khawpa hri­puiin kan lawm Lnz'emna kha a anpe ate., eh urni ,:1. t.ana tihawk­te vawi.Ln..niah hd.en, 'Nham,i. thuah khan insu Le h thiang 01.hauh ~ote kha kha helaian k:ln vawrh tn, Yak mai ~, mahselang_in, a boz-uak a tha e. "Khawnqe.Lh tiakdn membe r zahawm 't.ak .~~e ka ngem che u a, k3n za2ennshikanhm3D tQ~~ chin a'#ffiselang, ken vei zawngte a lang vek tawk a, ktin duh dante a

.fan9 ~wn a,'kanduh.dan pawh chu YQn.ti l~ng tawh~. Tunchinah chuan ram karisiamne, trur-a , harsG.tnakiJ.n 10 ~::.wh

zawng zawng kan chdfe L te kh a , a- zahawmna anq nqed Ln kanken~wh tur a ni tih,kan sawi hona khanin a ti lang tawhbawk a, kha thu kha chu kal san c , .kan hna. 't.ak takahlutzel tUrin kan ngen che U'n 'ni c.

PU H.RAMMAWI

Speaker Statem~nt kha,a sawi ng~i/2, the mai

.. xan buai nuaih n uadh 1<11a leanChief Minister Stil. t.amcnt; pekkh a r-e coz-d--ah a :J.'WlTI -thc L em aw ?(SPEAKER : A chiang nai ang chu,

an record ang a:, House Le ade r- -d.nse Lanc.j.n; )

SPEAKER , Tunah hian a pQthu~n~ah khan kankQI ang a, Pu Zosi~ma Pachuauh Lac t n , P.A.C. Ch af. rman a nihnaanrYin papa r 1 ay tur ,~ rie i thl uah.me.L ''1, r-awn lay pbawt. eo La a thaange.

PU ZOSIAl'1A Pl\,CHUAUA Pu Speakpr, with your permission,I lay on the table of the HouseStateme:nt of act.Lon tak-en onaction taken report, relating

to Transport Department and dlso Animal Husbandry and Vety"Department and'relating to, Home Depar-tm-an t., rcl,'J.ting toCo-o~ration Depar-tmen-t.: and .repor-t; relating to publicWo:rk$: ~partment.

Thank you':"

SPEAKER , P.A.C. ChaiD~3n Pu Zosium~, Pa­.chuau-d.n kha paper pr.nqe. lui a·rawn lay ta a. A Copy sern' ni se~

1angin a tha ang 8. I 10 scm angu.

Kum Janu3~ Ni.21,1?91 khan Panelof Chai~an kan·han siam tawh a. Hei hi tun tu~ah hian kumkhat atan kan ti ve tawh a, kan z-ua tmaeh p awh khan a in dan

••• 39/_

"tawh a.Chu $u .iimdlh nawnleh,a thl\;;'~ " , ,'l'.un hma khan'

,.session apianginkan, puangt!lj.n,ai. ,~uila&':era~chuan-~-);turn'!ilin kan -a.Lem takavang;l.n'" PU '1'.11'Rb~: l?lo"P.C. Zoram-'..sangliana;· pi,i Rua.Lchh.Lna , PU- ,P.•c .-aiJ.witl;ua'$ga~-'-khangte kha

-.·--Pan~l_ of' ch~J+man_a rid ;3.. , ',Tin, -:-tun-hi-~ake't- ~.n: aannouo-­c'~mEm't 'te , tihtur 'an nei-pte "tihil:a"'hun.":a:-{i-:ih .avencLrr -S6,wi ­tut>ne!.#l' neuh' dang ,ia:wm-~·.- Chuc,J;lu_~'ehklia:tbenlthatinhml1hwh mai thei a, in La hmu 10- maither a. De,."ty Spe,akerkab ne I 1.0 ee t;huta•.•a diln'a:.leh. tigen1)a' angin dirihInunchu tih r-uahdn- a 10 awm 'ta a." ~uv:ang-'chuanke~p-i ho hi-,a 'thtangtu. tur a;te "ker. 'n;i. ,a. ~ N'i 7. QC~.- 1991 hi ken thlanpWJtur a n1 af chuah herrd, a, j)eputySPI>j'lk",.rnJ.h duh apiang­te cnuenan Secretary .hnenah . dJ:'tawpn.i ·\J>L<\'.Oct.199ldar 1:I1umhmalnnominati-on paper tbch luh -thE;dh':9:·n.i.:- e ~ih :l:ha karawp. puaog a 'nl. ~ .

,TiJ.i, a' 'Clawt:·I.ehi!h .: ghuan .Househian kalhmimg a nei!> avanqdrr a,tipah1<h¥ ;l<an ti Lova,.."Kan hun hinasa .Larnah ckhari .he Lad.a )cqn 1::hawhpuingel te .'thihna,avanginmin lO,kalsan a. min 19"}iam'san'~, anmahni kan sunzia re, a, thawhpui' ten an Ln.Lerrrse thl.ertgin'rRlnate, aunnete kannei,zQva. Amaherawh chu,.'rotelna '-k.al zvI. tUl: e nd.havanq.Ln chung hmun ruakte.leh LrisLarn rem ngai 'te, tih khae.

, turj.'n Membe'r- pethum an theih'1;aw:p chuan 'tan -an La 't.awh a, .M.r.,.A.. · Jiihna· ane.Ln ij.na, ~ antha.wk tawh .... §-.,. an, sign hnem h.LetaWhpawh a ni .thei e. Mahse'-', vawiinniah.hian,!k-an_House ...'eh an 1.0 Lu't; a, .anmahnd. hi han la.Wffi vak.O-J.p'.a awm Love, alawmluh ni Oath an lak nikhan kan lawm'lUttawh a, kanxzLnqah 'hel an awm ,:1, rrti imkhq.Wfnte: til} dimve 'ang. baw.kin:hrnu ta,wh mah ilangin aD hme L kha"nmuh, 1eh)tha, a t.haf.n a.Lanq a. Aiz:J.wl '5· 11 atangin Pu. S'ainghak,'khawngaih:l.n 10o.111g'sela" Aizawl 'W':i atarigi·rt PU T.C.pachhwiga Tuip.angCpnstituencyatangin Pu B.~vO (Member ten kut an 10 b~ng

dar_dar a) A'lawmawrn khaWp .mad , mi thar.nihna lang miah lOil in',a tir atanglri in'rawn rii'phat a/thenkh~t pheichu in rawnling ve phat thei ngha1 'a~ khakha ~an,nun .tur a ni a.' In­hhek loh 'deuh ehiah'rik rup.ru.p hi, c~'-t ken' 103 ngah mel -the:l ,Ln ring ve "ae L u.Lanqdn a enc. ang e.,

, . .:TUb~'lfitlua,n.';~~ ..A:~"C~ te pawh-h.:tnicti1n lama han' tih awm a' n.i d,1r\ahiSe -k.andan buin a ziak

. dan'fel-tak kha an 10 eni 'a•. Hbakan 'tnawh,dantur hi Ob­it4a1.·~~1 oath, a: Iunaaa j-er- ang a,"chutah. ,Obi,tua,ry ani anq .a ,ti: a,'. Lek. dante Jche a awm avang,int,unal:t h Len kan-'puang),0_ thei Love , Hemi Session kbl?:'~ng-·re.tig hi.an,Bu.s''''riess.Q;dviS6J:tC~itteehi 10 thu.in k';"lt>n7~'l,wn dan'tur hI " '10 d\lang th1n' a, ,.ehu ehu ke~mahn1', r,rge.,1.1n· :Ken _tillan kan·Mem­ber~ kha; an ,ni a. Kha mit~ -kha- an, irAlmUkhawrn' a·_chu-:c;:huannich.inah,\m kan hman'mekte 'leh hUnlb 'kal.i:ur,te chungchang,thu. kha 3n n..l 3. .. - Ni 19,,19'91. khan',Spe.ike.r Chainbe,r-ahan ,,"inhMukDa,YKna',' 'chung,," .tolte chu .Qr~,H~Tliansanga,Mi:Ui.at:e:i1:'~J.lc parl:f.am~nta~ Aff:airs ~te,I?u,,~os:iam<:,_J2R_chu,.au,Fa Zoram­thanga-,"Pu Andrew Lalherliana, ',Pu:p.c~aawitluahgaChairmanSpeaker-in. a -hova, secre±:a:ry"leh··'Under-: s-e,c~ta:.ry te nen'.thu'khawmin kanhnakalhmang tUr-6hUh~tta~g'hianan,10 ,'ruat te a ni. Nikhat Thawh~enni ',Ho.yehf~l¢ day-"'uh Questionkha .kan han £.i .a., mahsela Obituary:khan >,a:)an 1=.a'_ a. Bill

" " , ,-

, ...40/-

- - :

_ 40

awm apiangte GOVernm8nt Business- te vawiiQah k2D khawi~ anga , Nak'truk hi erawh 'chll chawlh a n.L a, nf tfiumah ken tihturawmte kan ti leh ang a, tin, Nili khu P=ivat~ m2mber ls Bu­sine S5 a nl 'a. He! hi hmun ot.Lnah mimal .Ln a Jean ngaih .pawi­mawh Sorkarina pes sed a hrana an rawn tih chiah loh ,tihoonte mimal tiain ~ing lam, Opposition pawhin an vel biktean rawn 100 pui theihna hmuna n'L a. A chanq ChU,J.D Partyr.nsuena emaw kan ti Lek Le k tawh a, .8 nl Love , hctiang hihmuntha Nernber bikte 't.ana kan nl bik a nf a. Chu chu Xenresolution ne.Ih ni tur kha a 01 a, Inrinni Leb Pathianni +'hi chu kan han 'chawl leh ang a. Thawhtanah business~wm apiang Bill pass turte kan -ti ,aog a. Tin, cfiawhnu lamah "khaninthlanna kan ne~-ang a. Ghu chu kan kalhman0 tur a ni a.Hei hi sem a nl taw em ? scm tawh a nih chuQn:<h3 kha kanchhiar chhuak a ni mai a. Chairman in: Pu Zosiam3 1 n pawm.a rawt thei - mai ema .

PUZOSIAMA PACHUAU .. BoA.C. report kan Speaker ~ahawffi

tak in a a rawn chhiClr chhuahtak kha Houae-cLn min pav.mpui kangene.

Thlawptu an awm em ? Thlawptupn awmna nge ? A nih 1eh Housein kan pawm thei maw? A copykan sam tawh a. Heti~ng ang hian

kan hurl kanhmangchho dawn a nl anq , An scm aawh tawh chuanPu Zosiam~ Pachuau ln 2lA.C. report tur a nei a. Hen presentsc La,

PU ZOSIAMA PACHUAU : Mr.Speaker, ~ir, with your per-mission, I hereby p rc aent; to t:reHouse t.he 19th, z a th , z t s t., 22nd,.23rd, 24th, 25th, 26th and 27th"

'reports of the Public Accounts Committee.

Thank you.

S 'P E AK E R : PU zoadcme chuan report a rawn-pe ta a, khan.j Copy t-c kha eemni~e~a. P~ Zosi2ma hiCln a hnaa hneh hIe ni tur a ~i. h.hrninq

~an ~am zing hIe mai. Rampum nghawng dawt thiltc a 10 kaltl';1in a. Chung' lam chu sorxae a mutthluk. 3, sawl nachang anhriat Loh chuan Sorkar kaiharh tu tun an u-awn h:?ng harh tur,a ni a. _A chanoyin" a M.inister in a' hneh deuh chuar.•, he L ~

chtran. saw,j. tur kc nei e a rawn tih chuan. an 'sawi. buwk ~pin

a...,;: 'statement hi-a eawt chiah .ang 3,· -liawhn;a hi ,'].':,'111 10. tur 'anqa nqed.h a ni a,--· chu cb.u dan" ina zd ak a n.i a, PUC~L.Rualahian Minister, Statement a pe dawn ani. Engng2 a pe k turretpawn a man sawi ngbal sela, a tha angelO i 10 ko ang u~

, •• 41 /_

, " .

:

"'}!'~".'- 4l?,,?;~'"{<;'f

c,';- ./"- _.'~ __ Ji:-!~:~, . i __ •

" t'u,C,~'••~.,;'i1t~,.~,' ."'.:~Q 'Jrhe Mizoram'rtll;i!~' oit ']>, ';; .,Iwd 'conduee

• of;l3ui>tnl\l~i il<' ~""ram Le9ila-,tiVe' J>,"3eml1l;!'i"RtMj~Orlaang ,

khan Va:i.rengte''':'"&j Bus chhungi9, _~~:~puak_d1flb~'chanSJllha sawika"'duh thu ~aJ:awn snwi a,.,. 13awi.na hun ~mfn<Pf#k Ciyangin kala~ e. - ,- - " ,.,' ,j

," -".,.'i ",> '"('.' , ,' ~-, I\:an List of~ul!'tne$" arr' khan

- n.L 27 ti~ kha 'tih sua~: pa,lpa rt1 a, n!. 2'; tJ.h:t~r a n;l.. a.Septeml:>er 28 Zing dar ,7 khanMST sus Ni. O!V077 J:,'Dri,ver chu 'Pu Chawngkhurna a ni -_al:~' chumd, kha;ih "ehu Sil¢pat.r~ta-ngingiza:wlpanin a chhuak a, haBus_ah h~~~Dr~yer-}eo:CoQQuctorSapbelaUarnil,'l<-crii 33' an .ch.ua riq a. VairetIgi;SPol'j.;de',pheck 'gate met,z"e.200 vel a ala ):blen hmaf.n , :,in9 dar8.20~lkhaQ Bus ~hhuhg­ah h.i,.an bomb & 'puak. a. Be boml'1pllakah~at?,t:ni'1?a~urn chatua:Q-brnehz-uaLa , New Saiha, zabuant:¥P9iiCbllag,e;,veng~,AizawlLeh.

B.X.Paul P.W~D. a haathawktea: hmtlnah aA 'b-o~l"hghal a •.,Tin l

hoilurary head-constable B.p::.N'ath, Vairenft:.e', POli,~e'$tation ami clw Vairengye Subsidhry ~el1;h,pentxe~en,patlpui laiih an.liam tur lo.v3.n a thi zui ngha1. bawk a. ,Hliam zinga parukchu Damdawi Ina dab an ni a, heng,zinga p?thum ~i Silchar'Medical College Hospit'31-a ,(iah ,'qn·¢ a~, :Pal¢.at chu Sipaianih ~vangin ~simpurMilitaryaospital~ah thawn a ni a. pa­hn1b'daIlg chuAizawl Hospital ....all d~,- anpl b,awk'a nt , pa-. .>

ssenger hliam dangte chu Vaireogte'SubsidiArY Health Centrea enkawJ., an nih hnu.Ln chhuah e.n ;:oi "Ie h -ea a. ~ .

" .Tin, 'mitth.1., te hi post mortem

an nih hnuah anmahnL hmun 'theunvah" thawnngtlal an nd , Bombpuabna hmu.n6h: e-nquiry 1 0k hgahl a ni a. He B~~"'ah hian

. Seat Ni 10 -Leh 11 aewnqah luggaget.-ruck;-ahBomb chak tak ti­m02 BOmb dah 01in a lang a. 99mb ~-hpua.hna a'tan hd an alarm.TaPle c Locje" hman niin hriat ani:baWk a·,ni,_ Tilt, he bomb hi

.-eBfi ,~ang ~mb cbLah ngehriat a ''la''ni l~a. (,'~BoInb .hdan a, -puanna a supawp Chhpya,1 a puahna aawn Bus bang Le h a zawhg

a Bus"piissengers te kha a kha~J.h ,hat ~ua.i-:te e n vnd.. i:a a. BusEnggino 'n chhe Love, busdat'tnialang zaug-' z1;lwng chu a kehvek:a. Driver-leh passenger pakhat t±~lohehuan hliam an'tuar- vek a -ni,.,Drivar leh h€indyman,t.:i,amin mi33 an chuang .a l pali'nihhliar:nla an awn, 'a,. Mi31 'a tl'1t<:":te U~khiamh Ld.ern an 1;u~rvh a nih crrd, 'lit; thil~len~h\}ri~nVaireng_'te Po.Ldcc Stationcaa<l No 53/91 Da.ted 2t1.9.{ll.t,1noor Section'3011/307/326/435/120 B.1 P.C. !VW 5ectio,,_'11I>{2) of Te~

r-roz-Ls-cs and Dc e-t.z'uo td.ve- Prev0ntian Acta' 19:,87R/'W serc."11-1of I);xploeion~Substan't;iveAct ,hll\anga Cr~in\lJ. 'case xegister­nghal,~~'n:i a •. A' chhUichhllanrl.a hrre paw6:aar, taka neih nghala "ni, hawk•. IJ1yestiga1;ion:l.9,kcD.)1li~~atimga,,:hriat danin Time

, bomb hi Bus"';cih hiary:-Silchar buS iria a chh'uansan' hmaa dab n1 .a rin a, ni'.': ,.':>'

',' '-,

. ,,:", v .. 'Tin Elomb ptlal1ne,ah ,hi;>.n Minister

of' State Traps-port leh Police, DeP1=t leh"z'\dministratioii at3Ig­in sevior Ofllcers engngemaw\"i!iat:an tli'ltt tl\la bawk a. He,dh'ilthlengdUhaWllllo, 'tak ",vang hian mim~ b\!ngrlla leh bagte busa an dah Q,3nte an 'lak dan to rua~annafel- tak$iama b!)ngrualeh b~g "rong' reng a neitna,n~awm ~.,.:i a I\t:,'~tih"chian zet turin"Transpo'rt~partment'chui:u.:thlnqnqanei. 'nJi1llal' 1:\11;1:1 rawn an'01 a. S\;.lPeJ;j;otandent of Ca¢b,ar 'b!~:ei~ pat.m:' 5ibi=hara M~zora:mState Trail·spe'rt' bus. S,tationah, venl;ih.imbu\~l"icO"·'aah tur;;l ngcnnghal an ni ba~k ani. - ' , ";".,:':.4' -, ,

. . . "'~

,\. ' •• ~42/-

Tin Mizoram Sorkar chuan mitthicnhungte hnehah hian Ex-Grotia. dheng singhhih pck a. tum a.Tin, h11ar:n na aue.L, tura,te hncn ah chenq sanqnqr. theuh pek a'tum bawk a ni ..- ,:Chu chu a tua.vi thei anq :<.k:J. S't.a-tement; pek.theih c u ni rawh se ,".

ic:J. Lawm C.

S PEA K E R a Kan sawi tawhang 'khcn fd aht3wk a thll thle~g 3. ni a,Chanchinbuo.h pawh k3D hria a.Amah~rawh chu he House hi a

m1b.tblu Lova , he LeLa ken sow! hi thu tawp lean r-am mipui tena an hriat tur s awchhuahna .remchanq .-J. ni 3, khn k an 10 nga1­thla ta dp Amziakah kh.an a kal te an ziak tel t.hd n a.'Speake r' hi he Lad House .chh.unqah ch uan a t.hLo no hmas a ber ani tih kha an ziah hmaih thin a ru , Khe kha Hi n t s t.c r- inchhinchhiah ve se a tho. em o.w k~ hre lovDa '

··PU H. R'lMMAliI

pe~ leh awmah ka 10aw ? (SPEAKER : Kan

MiQister Statement p~k bakRhpawh khan, Ch:J.wngtc".h -pawhkhan 't.h.i L thleng il2v,-m a. Kl1akha Session 1eh ah S't.e't.crnen t;

ng;],i a. Kan hotuten e n.; tinnge -rn ngaih10 chhinchhiah ang 0)

-.. , .

SPEAKER Tunah chuan Pu Zasiama a din lGh~ ng3i dawn ani. Chai=man P.A.C zind hne e.nq.i.n , s awf oga1 motionsiam tur a nei a. Han siam 5e1­ang~n a tha ang e.

··PU ZOSIAMA PACHUAU Mr Spe3ker Sir, I Doved the mo­tion in the following form thatthe Member of this House doproceQd to elect in the manner

require by auo-cmt.e , one of Rule 20"2 .re ed with. Rule 250of the Rules of Procedures and conducf of Busin~ss in Mi­zoram 'LcfislativeAssembly to serve as Memb~rs of thePublic Accounts ,Committee, Mizorqm Legislative ~ssemblyfor a period of -30 months~

Thank you•

in Motion move tur a noihanq e.

.~

S PEA K-B R ·· A lawmawm e. H2mi P.A.C. kansawi rual hianin i1 rual kalve 'Committee p awamcwh tak modChairman kha ko V8 r.goG1 ilang-

cb.u rawn move ve nqho L se a -cha

PU ANDREW LALHERLIANA: r-u Speaker.. 'tlith your permission,I moved that t.he tecmoc z- of thisHouse do proceed to elect in amanne r require by s'.-:b-Rul~ (1)

Rule 202 +ead with Rule 252 of the Rules ~f Procedure andconduct of ausanees in Mi'zoram Legislatiye Ad scmbLy to secveas 'Member of the Committee on Estimate Mizoram LegislativeAssembly for a period 6f 30- months.

Thank you.

.!

" 1 . ". _. "

• 'iuna\1ch\ta.n I<iitl,tih tur 10 neahkan,ka,i ang~.: Dr.H.Thans~ngaM,tnist:"r of Parliamentary Aff­a.ff:s.,in Bit:l '40 a: nei a, a .maLte

~e~ai .H6use phatna, dil hmasain han

Sc,PEAKER•

.tein'"" .re.vn ti ,zo phawtin':,=:ro(ijuee sela.

*~ , ,:'>.~'ati_~-~~~~:~·C~tte~J?~,." , ::> Z!IlII~!1'" ~acill,uau :l:n hei inthIan

'.,!tba1;;'a'hun,leh dawn a. TIlla,I!t}fi:l\tlmn at1l;tla.inthlan that a

raw.n raw,t: t~"a. Chu chu Hou8e',,:-nianin'," a":·J;'l';lwn rawtna hi dan.ang::a ni: a'j: hnial t-u,r vex p~~:a·T~9<wm. 'l~~.,~'i. ---,'

;< J ,i.'. ~o •. '.'•

DR.H. T1L'\NSANGA • Mr. ~akel;Sir,. <4 th your per..MINIS'I'ER I!l:1.-ssiOFl_ I"p~c;i leave of the '.

-':;HouSe to iatrOduce a bill see-..... ,~n~Arnen~nt t.o ,the Mizoram

Salarles,. Al Lowance s and PetJ.siono~f the· Members. Act, 1987No.2 Mizor~m SiJlaries aflfj_~.1:10'wa.nces"of tpe,speacer and' th~Deputy spea~r Act, '1987 1't6.,) li!,t",oralllllll.:\.arielland A11ow­

·nc;:e.'f> of truiMiniste.r: Act;' .19S7.~ e,Xlq., No :.,4'~.izor?1m Salaries '. and.:Allowances of the Governm;ent' 'Chief. 'wtU-p lult, 1991.

S P E;;'. KE R ·· Kha, ,MiI){S'ta!' 11)4i111 Lntiroduce"'x,owrt diliJ.,kj1,a kall phajsek em?Kanphal s~a, a.dan tein'haninti:'odueeCll<:::l.a•.,

•..

puSpeak.er,.Mtzoram Salaries,'A21owancQs &pd,peh&ion of. the:Membe,r 'Act,' '·1'9a7 ",'Mizoram Sa­.Lerf.es arid .lUlow9.nces of the

Speaker and Deputy Spe .ike z' Act, 1.987 ,;..Hlworanr Sal:lrie,sand Allowncc,s of tl1e 'Min1'stter 'A'C::'tl 1ge7"leh M1izrarn s'alC\­ries and Aloow'3.f;l.ces of' -t.he Governmc-i'lt":ChiefWhip' Apt,1~91 a pa,l~r~ian ameridmcrrt; bill':ch~ kar~yp introduce e.TJ.n, PU SpeaJe'er, danah chuan:,~bi·l:l.<'kha.k.an:rawnsem a,a mawl viau va, sawi Yak a ·awin"Ieva."Ni 4 khe.r· kha tilov~n list of business-ah' telh ~i:min'Phalsak ula,nak­tuK!. tukleha;h min pass aak mai ~ul_?'~ :a,M. ~na.chiah a nlthei tho bawl< a. . . -'

DR. H. THi;NSANGAMINIS'lER

:'

•SPEAKER . Iianan9irt !!osri, j;id.awn hia. A'dang:lehan'cbuan thiL pakhot

~,nge,~ate.,p.ft1h;a nl ;:Lnga, 'Mem­·bE:.lrto, tinen ::.at·angin, Que std.on '3

tam viau mai a. Tukin 'khe.n 10' ~an' -'ti:",~an't~k a," Han tii'Lchak viauClawrtin mi za1'>.m-Rn. sri 4:\";"':' -'~iJi"Q~iJ''t~$::m hi at~gJe;,a1a, Mi'nister a ti tang cmoma,.'--Ng'ait:ll.l:9-'tUte .,::em a' ngaihna'WlJ\

:bawk ~i~. ..Zalenna in,~hhuh~ak.hi "a ¥i:a::ka,n...1?- bawk silova.Tunla~ b.Lari. Parliament-ah.'Q3, 9man ta",k_,f3:;mai a. Tun~ hian··hg,aibdan _,: pekhe t, ka neih Ch,um .a ballo't tJ'1~i~a, ch1;1 ohauh" ,l,­chu rawn 'tLchnuek ila, a dan iJ -chu .kan".r.awn-><'chhc109 mai ang a. " .Tin,ad'an?J .Lehah chuan Que'stio,n\kha1iiJavttu-in a z~wh ohiahchhang:,in ~Suplementary awrt'! ,],.o~.el,~ •. T..i¢h'~ kab:.,zawt zo hmantheiin ka r;i:og a. A eng zaw)(n.,ge in~''-"J~ tnq'! hianmin ';.;,:chhang thei eJP,.? ",~. . ·ct'.:;i'::;,:;;~· .: '.~,

, ''E. ~ . '

,-:J:'~~,:'f' ....44/_. .. I:....j.~.:. -""'..~, ~.';,~,j;.-i:

...kz: ~)

'I •

7- 44' -

PU P ..C..ZO~SANGLIA.NA: Pu Speake r'jv z awhne h r-anq hrang,ni manse, club-ho thcih a awrn a ..Hetiang chi hi r-awn club khawmn~$e, a ziaawrn ka rin0. Suppli-

mentary nei ranin kan zawt 'ani a ..' Supplimentary awm Loh ch ua felin ka ring si lova. Depar-tment; khat., ohhnn 'he theih chiang hi chu Secretariat lamin rawn cdiub 58 the maLLn ku ring.

:PU ZORl->MTHANGl" PU Speaker, hc t.L mal ch'uan a thaber tur hriat thiam 2 hQr viaumai a, in rawn khawm ula, nakin­ah tih dan tur Committee in emaw

la ngaihtuah 5e ~ duh awm khawp mai CQ

..

PU VAlVENG A ··

aw Ran tih. Leh. Member

Pu Speaker, zawhna tin h1an'tbLe.rau nei thcuh a ni a. Chu-.tiang a harr h Lawmkbawm omewa fel lovang a. Chutinng takin

chi teh chiam a oi lavang.. Nangman a .~iang tawkte lungawina,takah ruling nei mai 10., 3 tho. ang •

PU H.RAMMAWI : Pu Speake r-, 1 mi r-awnna hi Latemawm ka ti a.. Member ten zawhnakan siam reng reng hi, thil taktak, engemaw -h ad chhunh tmmf.n kan

aewt. a, kan h r'La t d uh tiak a kha kan ehukr-u de uh a ni a. ThilkeL diltlo hai ohhuah 3.: chutih rual chuan siam dik kan tuma ni a.. Sess~on hmasa a Chdk deuh a min kalpui 3n~ khanchak deuhf.n min kalpui mai La, ballot tihte z awn.; u. tiha tawkLo ..

·· Pu Speaker, tin thil dang deuhobituary chungchang kha, Hous~

Lender Le.mtn tilovin Speake r-"in tun nmc de uh a tih dan angin

ti 11~, kQn hma a chak duh ang a ..

PU ZORN1THk'lGA

S PEA K E R : Obi t.uar-y reference pe k hi Spea­.ke r e-Ln a tih hi kan dan a awmanq a ni a~ Engtik lai emawatangin House Leader lamin an

ti a. Hetia kan sunte hi v na inkhawm ang a tih luai Iuaichi a ni lava.. Kan sun a kha a pawimawh lai ber chu ani ..Speaker in a tih h1an Politic$ ah pawha 18i ber tur angaih'ca nd, b awk a.

A tha ber tur awm chu u hriattlhiam theih t u e, Aw Ie." makturt 2 oceobe.r hi sewrscerHoliday a 10 n1 hlauh mai '3.. Kan inhmukhawrn thei 10 anD a.3rd October '91 10:.30 A,M. ah lean inkhawm Le h dnwn n Le•

•. •45/-