Update i.v.m. octrooien Sirius Friday - 28 februari 2014

Bart Van BesienAdvocaat – of counselSirius Legal advocaten

www.siriuslegal.be

bartvb@siriuslegal.be

Update i.v.m. octrooien

Wat is een octrooi?

Octrooi = patent

Bescherming voor een uitvinding die nieuw, inventief en industrieel toepasbaar is

Octrooi biedt exclusieve exploitatierechten (o.a. aan anderen verbieden om uitvinding te gebruiken; licenties verlenen; enz.)

Update i.v.m. octrooien

Uitvinding: technisch karakter

• Geen ontdekkingen• Geen natuurwetenschappelijke theorieën• Geen wiskundige methoden• Geen esthetische vormgevingen enz.• Geen ‘business methodes’• Geen boekhoudplannen• Geen computerprogramma’s (als zodanig)• Geen plannen van architecten, enz.• Geen planten- en dierenrassen

Update i.v.m. octrooien

Nieuwheidsvereiste

• Uitvinding maakt nog geen deel uit van de stand van de techniek (zoals publiek openbaar gemaakt)

• Wie eerder al een aanvraag in het buitenland indiende krijgt recht van voorrang (12 maanden)

• Check gespecialiseerde databanken (Espacenet, WIPO, Google Patents, enz.)

• Belang van geheimhouding: uitvinding niet openbaar maken zolang de octrooiaanvraag niet is ingediend

Update i.v.m. octrooien

Nieuwheidsvereiste

• Geheimhoudingsclausules overeenkomen bij contacten met handels- of onderzoekspartners

• Intern beleid ontwikkelen voor toegang tot bedrijfssites en gedragscodes voor werknemers

• Eventueel een i-depot doen (bijv. als partner zelf octrooi-aanvraag indient, kan een i-depot bewijzen dat uitvinding al bestond)

Update i.v.m. octrooien

Nieuwheidsvereiste

Bijvoorbeeld: • Lancering eerste iPhone in 2007• Steve Jobs: “And boy, have we patented it”• Maar: Europese octrooiaanvraag ivm ‘bounce-back’ effect slechts

maanden later• Duitse rechter in 2013: video van lancering bewijst dat uitvinding in

openbaar vertoond werd voor octrooiaanvraag• Juridische overwinning van Samsung & Motorola op Apple

Update i.v.m. octrooien

Inventief karakter:

• Uitvinding volgt niet op voor de hand liggende wijze voort uit stand van de techniek (standpunt van expert)

• Beoordeling geval per geval• Geen complexiteit of genialiteit vereist

Update i.v.m. octrooien

Industrieel toepasbaar:

• Uitvinding kan worden toegepast of vervaardigd in industrie, handel of landbouw

• Deze voorwaarde bijna steeds vervuld• Niet vervuld bij ontdekkingen of wetenschappelijke theorieën• Bij wet uitgesloten: chirurgische ingrepen, methoden van behandeling,

diagnosemethoden op menselijk lichaam

Update i.v.m. octrooien Voordelen van octrooi aanvragen:

• Exclusieve rechten op uitvinding • “Freedom to operate”: om claims en procedures te vermijden• Je kan andere bedrijven verbieden je uitvinding te gebruiken of je producten /

diensten te kopiëren• Via licenties geld binnenbrengen (licensing revenues)• Sterkere onderhandelingspositie bij samenwerking (evt. kruislicenties)• Belastingvermindering op inkomen gerelateerd aan geoctrooieerde uitvinding:

• Inkomsten uit octrooi voor 80% vrijgesteld van belasting (belasting is max. 6,8%)• Belgische vennootschappen of Belg. inrichtingen van buitenlandse vennootschappen

Update i.v.m. octrooien

Nadelen van octrooien:

• Kosten voor octrooien: ook voor ‘marketing’ van octrooi-licenties• Octrooiaanvraag: openbaarheid (evt. strategische informatie vrijgeven)• 20 jaar geldig• Alternatief: uitvinding publiek maken zodat niemand anders ze kan octrooieren

(niet meer nieuw)• ‘Patent trolls’ (procederen ipv produceren)

Update i.v.m. octrooien

Verschillende procedures:

• Belgische octrooiprocedure: Dienst voor de Intellectuele Eigendom (FOD Economie)• Europese octrooiprocedure: Europees Octrooibureau: kan in 40 landen gevalideerd

worden – wordt eigenlijk groep van nationale octrooien• Internationale octrooiprocedure: 30 maand tijd om te beslissen in welke van 144

landen bescherming wordt gezocht

Update i.v.m. octrooien

Belgische octrooien

• Eenvoudige procedure• Octrooieerbaarheidsvoorwaarden worden niet onderzocht• Formaliteiten vervullen en taksen betalen

• Octrooieerbaarheid wordt pas beoordeeld door rechter• Belangrijk verschil met een Europees octrooi waar

octrooieerbaarheidsvoorwaarden grondig onderzocht worden (geen octrooi als voorwaarden niet vervuld); dit maakt Europees octrooi duurder + langere procedure, maar ook sterker

• Nieuwheidsonderzoek door Europees octrooibureau: verplicht maar resultaten zijn niet bindend

• Octrooi geldig voor 20 jaar (jaartaksen betalen)

Update i.v.m. octrooien

Belgische octrooien

• Wanneer Belgisch octrooi aanvragen?• Als geen productie of exploitatie in andere landen • Als 1e depot op basis waarvan het recht van voorrang ontstaat (12 maanden

om octrooi aan te vragen in andere landen) • Gemakkelijk verkrijgbaar – combinatie met belastingverminderingen

• Taksen: • Aanvraag: 50 euro• Nieuwheidsonderzoek: 300 euro• Jaartaksen: stijgen progressief: 35 euro in 3e jaar tot 545 euro in 20e jaar

Update i.v.m. octrooien

Huidige Europese octrooien

• Octrooi aanvraag indienen bij het Europees Octrooibureau • Verplicht nieuwheidsonderzoek en onderzoek

octrooieerbaarheidsvoorwaarden• In elk land validatie aanvragen - vaak moet je vertaling maken (bijv. in

België): duur en complex• Eigenlijk een bundel van nationale octrooien• Nationale rechtbanken kunnen uitspraak doen over het octrooi geldigheid

van het octrooi kan verschillen van land tot land• Taksen betalen + nationale jaarlijkse instandhoudingstaksen: duur en complex

Update i.v.m. octrooienNieuw Europees eenheidsoctrooi

• Eén applicatie in één taal bij het Europees Octrooibureau• Bescherming in bijna hele EU (25 landen: Spanje, Italie en Kroatie doen niet mee)• Eenvoudiger procedure: je moet octrooi niet meer valideren / vertalen in

verschillende landen• Volgens EU Commissie zullen kosten voor Europees octrooi dalen van ong. 36000

EUR tot ongeveer 6500 EUR (realistisch?; nog steeds hoger dan in de VS: gemiddeld 1850 EUR)

• Slechts één jaarlijkse instandhoudingstaks betalen

Update i.v.m. octrooien

Nieuw Europees eenheidsoctrooi

Europees hof (Eengemaakt Octrooigerecht)

• Uitspraken zijn bindend in de 25 landen• Nationale rechtbanken niet langer bevoegd niet langer processen in

verschillende landen rond Europese eenheidsoctrooien• Drie centrale afdelingen: hoofdzetel in Parijs, life-sciences en farma in

Londen, en machinebouw in Munchen + lokale en regionale afdelingen per land; hoger beroep in Luxemburg

Update i.v.m. octrooien

Nieuw Europees eenheidsoctrooi

• Wanneer in werking? In de loop van 2014• Goedkeuring nodig van “overeenkomst over het ééngemaakt octrooirecht” in 13

landen (incl. Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk)• Boost aan Europese economie?• Goed voor KMOs? Makkelijker octrooi in hele EU (ééngemaakte markt);

éénmaking wetten en procedures brengt rechtszekerheid; snellere procedures; minder kosten

• Daarnaast blijven nationale en (traditionele) Europese octrooien bestaan

Update i.v.m. octrooien

Software octrooien?

• Europees Octrooiverdrag verbiedt software octrooien als zodanig• Computerprogramma’s beschermd door auteursrecht: kopiëren van software

(of zelfs deel van code) mag niet zonder akkoord van eigenaar• Computerprogramma of software te abstract om octrooieerbaar te zijn• Pure wiskunde of technisch product gebaseerd op onderzoek?• Geen uitvindingen…

Update i.v.m. octrooien

Software octrooien: Richtlijnen Europees Octrooibureau:

• 1978: Als bijdrage aan de techniek enkel door een computerprogramma wordt geleverd niet octrooieerbaar

• 1985: niet enkel naar bijdrage kijken maar naar resultaat van uitvinding in haar geheel: als resultaat een technologische vooruitgang is, dan octrooieerbaar: belang van “technisch effect” software innovaties octrooieerbaar als ze deel uitmaken van een concreet apparaat (zoals televisie of telefoon)

• Aanvragen voor software octrooien zelf nog steeds verworpen (<-> VS)

Update i.v.m. octrooien

Software octrooien:

• Situatie dat octrooi mogelijk op hardware die een bepaalde technische functie vervult maar niet op software die zelfde functie vervult druk om “software octrooien” toe te laten

• 1998: Raad van Beroep Europees Octrooibureau: octrooi op software mogelijk als software een specifiek technisch effect oplevert: ook op software zelf, zelfs als losgekoppeld van apparaat

• Internet hype veel software gerelateerde Europese octrooien toegekend

Update i.v.m. octrooien

Software octrooien:

• Herziening Europees Octrooiverdrag: doel was schrapping artikel over uitsluiting software verworpen in 2000

• Voorstel EU richtlijn i.v.m. software octrooien verworpen door EU Parlement in 2005

• Grote tegenkanting van open source beweging en ‘Foundation for a Free Information Infrastructure’ (FFII)

• Iedereen blij?• FFII & co.: EU software octrooien vermeden• Software bedrijven: octrooi-onvriendelijke regels vermeden

Update i.v.m. octrooien

Software octrooien:

• Huidige situatie: uitvinding octrooieerbaar als het een nieuwe en niet voor de hand liggende technische oplossing levert voor een technisch probleem

• Dus: computerprogramma, software, business method, enz. op zichzelf niet octrooieerbaar maar wel als geïncorporeerd in een product of werkwijze waarmee een technische oplossing voor een technisch probleem gegeven wordt

• M.a.w.: “technische” software of software die een bijdrage levert aan de stand van de techniek is octrooieerbaar. Uitvinding die een technisch effect veroorzaakt dat verder gaat dan de inherente technische interactie tussen hardware en software

Update i.v.m. octrooien

Software octrooien:

• 1e horde: is het een uitvinding? technisch karakter• 2e horde: is uitvinding nieuw? • 3e horde: is uitvinding inventief? “non-obvious technical

solution to a technical problem”• 4e horde: is uitvinding industrieel toepasbaar?

Update i.v.m. octrooien

Software octrooien:

• VSA: octrooi mogelijk op niet-technische uitvindingen

• Octrooien verleend op ‘triviale’ en niet-technische software: bijv. ‘one-click shopping’ octrooi van Amazon

• Octrooien verleend op ‘uitvindingen’ die al in gebruik zijn• Veel van die octrooien ook afgedwongen in de rechtbank

Update i.v.m. octrooien

Software octrooien:

Grote discussie rond nut van software octrooien:

• Meer of minder software ontwikkeling? Innovatie of ‘patent wars’?• Kleine verbeteringen op software octrooieerbaar? Wat is triviaal?• Wat is een software-octrooi?

Update i.v.m. octrooien

Software octrooien:

• Onduidelijkheid over criteria• In de praktijk: niet steeds duidelijk wat grenzen zijn – moeilijk om

techniciteit en nieuwheid te checken• Verschillende uitspraken in verschillende landen• Finale interpratie: nationale rechtbanken (en EOB bij weigering van

Europese octrooiaanvraag & bij oppositieprocedure herroeping Europees octrooi)

• Rol voor nieuw Europees Hof (Eengemaakt Octrooigerecht)?