Nâng cao sức cạnh tranh và hình ảnh ngành thủy sản thông qua thực hành

trách nhiệm xã hội

BỐI CẢNHNgành Thuỷ sản Việt Nam đóng một vai trò quan trọng

trong sự phát triển kinh tế đất nước.Tốc độ tăng trưởng bình quân của sản lượng thủy sản đạt

6.17%/năm (Nguồn: Bộ NN&PTNT, 2009). Nếu năm 1985, sản lượng thủy sản đạt 1.161 triệu tấn đã tăng lên trên 4.6 triệu tấn (tăng gần 4 lần) ở năm 2008 (Nguồn:Bộ NN&PTNT, 2009). Trong đó, khai thác hải sản tăng 2.35 lần, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 3.79%/năm; nuôi trồng thủy sản tăng lên gần 8.82 lần, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 9.99%/năm. Năm 2014 vừa qua ngành thủy sản đã đạt được con số xuất khẩu kỷ lục 7.9 tỷ USD (Nguồn:VASEP)

Kim ngạch xuất khẩu Thủy sản Việt Nam giai đoạn 2000-2013 (năm 2014 là 7,92 tỷ USD)

Nguồn: VASEP

Cơ cấu sản xuất thủy sản chính (tính đến 15/11/2014

Phát triển kinh tế thủy sản đã thu hút lao động khoảng gần 5 triệu người năm 2007.

Khai thác: Tính đến năm 2006, số hộ trực tiếp khai thác thủy sản trong cả nước có khoảng gần 1.4 triệu người. Tính đến năm 2013 toàn ngành thuỷ sản có khoảng gần 123.125 tàu thuyền.

Nuôi trồng: Toàn quốc có trên 1 triệu ha nuôi thủy sản, Sản lượng thuỷ sản nuôi trồng cả năm 2014 ước đạt 3413,3 nghìn tấn;

Chế biến: Cả nước hiện có 568 doanh nghiệp chế biến TS; trong đó trên 250 doanh nghiệp chế biến xuất khẩu , giải quyết việc làm cho trên 4 triệu lao động ; sản phẩm thủy sản đã xuất khẩu đi 164 quốc gia trên cả nước,

Một số vấn đề gặp phải

Điều này có thể ảnh hưởng xấu đến uy tín và chất lượng thủy sản Việt Nam khi bán ra thị trường thế giới

MỘT SỐ THÁCH THỨC CỦA NGÀNH THỦY SẢN

(1) Số lượng tàu thuyền khai thác thủy sản tăng nhanh, năm 2001 là 74.495 chiếc, năm 2013 là 123.125 chiếc .

(2) Nguồn lợi thủy sản bị khai thác tận diệt: Tình trạng đánh bắt cá con trong mùa sinh sản tăng, khai thác tận dụng còn phổ biến, tỉ lệ cá tạp ngày càng cao, chiếm khoảng 40% - 80% sản lượng đánh bắt tuỳ theo từng loại nghề

(3) Ô nhiệm môi trường: Sản lượng khai thác đã tiệm cận với giới hạn cho phép (2,2 triệu tấn/năm), nhiều nguồn lợi hải sản đã có dấu hiệu tổn thương; nuôi thủy sản còn gây nhiều hệ lụy về môi trường; quản lý xả thải của nhà máy chế biến còn chưa thực sự tốt

(4) Việc áp dụng các mô hình đồng quản lý, quản lý có sự tham gia của cộng đồng trong ngành thủy sản còn hạn chế…

(5) Mối liên kết giữa các nhân tố, các bên tham gia trong chuỗi sản xuất, cung ứng thủy sản yếu, các “mắt xích” trong chuỗi thường bị “ngắt đoạn”.

(6) Tuân thủ các quy định quản lý hoạt động khai thác thủy sản còn hạn chế, nhiều ngư cụ cấm, nghề cấm vẫn được sử dụng, khai thác trái vùng theo quy định của Nghị định 33/2010/NĐ-CP còn phổ biến.

(7) Quản lý lao động nghề cá còn rất yếu, chủ yếu là hợp đồng miệng, mang tính thời vụ, ngắn hạn, chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm xã hội đối với người lao động, thuyền viên

(8) Thiếu nguyên liệu cho chế biến XK: Đa số các nhà máy chế biến phải nhập nguyên liệu để phục vụ cho sản xuất

(9) Thách thức về chất lượng, VSATTP và năng lực cạnh tranh : Càng ngày, các thị trường NK càng yêu cầu thêm nhiều quy định về VSATTP. Do đó, việc đảm bảo kiểm soát VSATTP toàn chuỗi sản xuất của DN và các bên tham gia chuỗi nhằm đạt chất lượng, VSATTP và năng lực cạnh tranh cao đang là thách thức lớn đối với ngành thủy sản.

(10) Thách thức về phát triển thị trường XK : sức ép suy giảm kinh tế toàn cầu, các nước gia tăng bảo hộ sản xuất trong nước, đưa ra ngày càng nhiều các rào cản thương mại, kể cả truyền thông bôi xấu. Chưa kể đến các hệ thống chứng nhận của nước mua hàng và nhà mua hàng

VỀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘICác thị trường xuất khẩu thủy sản lớn như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản…

ngày càng đề cao việc thực hành trách nhiệm xã hội, bên cạnh đó các Công ty đa quốc gia còn xây dựng riêng cho mình bộ quy tắc thực hành và thúc đẩy thực hành trong chuỗi cung ứng:

Tiêu chuẩn; quy tắc ứng xử: SA8000, BSCI….Chứng nhận liên quan: ASC; BAP; GLOBALGAP; VIETGAP; MSC;

IFFO; FOS…

Bộ quy tắc thực hành của Công ty đa quốc gia: WALMART, COSTCO, SMETA, METRO…

Chương trình, chứng nhận đang thúc đẩy: FIP/ASEAN; FIP/SFP; FIP/WWF; FAIR TRADE; UNGLOBAL COMPACT; ISO 26000, SAIP…

Tuy nhiên việc thực hiện mới bước đầu tập trung ở các nhà máy chế biến thủy sản (khoảng 30% số nhà máy) và gần như bỏ ngỏ đối với lĩnh vực nuôi trồng và khai thác thủy sản.

GIÁ TRỊ VÀ THƯƠNG HIỆU QUA THỰC HÀNH CSR

Microsoft đã được Forbes xếp hạng số 1 trong danh sách 10 (Top 10) công ty thực hành trách nhiệm xã hội tốt nhất thế giới vào năm 2012. Kết quả này đã giúp công ty tăng doanh thu đạt mức 73,7 triệu USD, tăng 37,6 triệu USD so với năm 2011

BMW cũng là một trong những công ty nằm trong Top 10 trong bảng xếp hạng này. Từ kết quả này, trong năm 2012 doanh số bán hàng của công ty đã tăng đến 9%.

Trung tâm Hợp tác Quốc tế Nuôi trồng và Khai thác Thủy sản Bền vững

Bảng xếp hạng tạp chí Forbes về thực hiện CSR trong Doanh nghiệp trên Thế giới

Tình hình tại Việt Nam Khảo sát do Viện Khoa học Lao động và Xã hội

Trung tâm Hợp tác Quốc tế Nuôi trồng và Khai thác Thủy sản Bền vững

Hiệu quả đạt được sau khi thực hiện CSR

Doanh thu tăng 25%

Năng suất lao động tăng từ 34,2%lên 35,8%

Tỉ lệ hàng XK tăng từ 94% lên 97,4%

24 DN trong Dệt may và Da giày

Công ty sữa Vinamilk được đánh giá là một trong những nơi làm việc tốt nhất cho người lao động Việt Nam. Xếp thứ 3 trên 100 doanh nghiệp do Anphabe và Nielsen đánh giá (2013).

Doanh thu tăng hơn 31.000 tỉ đồng so với 20122015, theo đánh giá của công ty Việt Nam Report,

Vinamilk dẫn đầu trong top 10 doanh nghiệp uy tín truyền thông.

Trung tâm Hợp tác Quốc tế Nuôi trồng và Khai thác Thủy sản Bền vững

Nghêu Bến Tre – MSC (2009)

Doanh thu của hợp tác xã nghêu tăng 165%

Mở rộng thêm 50% thị trường so với 2008

Thư 1: Thực hiện CRS góp phần giảm chi phí sản xuất và tăng năng suất lao động  

Thư 2: Tăng doanh thu : sản phẩm được sản xuất có trách nhiệm tăng cường uy tín và thương hiệu của chúng ta. 

Thứ 3: Cải thiện môi trường và tái tạo nguồn tài nguyên.

Thứ 4: Thực hiện TNXH góp phần nâng cao giá trị thương hiệu và uy tín của cơ sở khai thác thủy sản.

Thứ 5: Thực hiện TNXH góp phần thu hút các nguồn lao động giỏi và phát triển lâu dài.

Trước những tiềm năng và thách thức của ngành, và những lợi ích của việc thực hành CSR có thể nhận định trách nhiệm xã hội doanh nghiệp là yếu tố sống còn để tăng sức cạnh tranh của ngành thủy sản Việt Nam. Triển khai CSR không chỉ mang lại lợi ích cho ngành thủy sản mà còn vì mục tiêu lớn hơn là phát triển bền vững.

CHÂN THÀNH CẢM ƠN!Đinh Xuân Lập – 0985024307Email: lap.dinhxuan@icafis.vn TRUNG TÂM HỢP TÁC QUỐC TẾ NUÔI TRỒNG VÀ KHAI THÁC

THỦY SẢN BỀN VỮNGSố 10, Nguyễn Công Hoan, Ba Đình, Hà Nội