Jak odkryć potencjał dziecka w wieku szkolnym?

Jak odkryć potencjał dziecka w wieku szkolnym?

2

Wiek szkolny od 6-7 do 10-12 roku życia

ostatni etap dzieciństwa

pierwszy krok w świecie dorosłych

większe uniezależnienie się od rodziców

znacznie większa samodzielność

dominacja nauki

podjęcie roli ucznia

3

Analizowane obszary

zmiany w sferze poznawczej

zmiany w sferze emocjonalnej

życie społeczne i uczenie się różnych ról

realistyczna samoocena

potrzeba kompetencji i poczucie kompetencji

4

Zmiany w sferze poznawczej

uwaga dowolna

pamięć logiczna

ujmowanie cech rzeczywistości z

różnych punktów widzenia,

zdolność dokonywania operacji

logicznych

5

Zmiany w sferze emocjonalnej

WIEK SZKOLNY WIEK PRZEDSZKOLNY

Stałość uczuć i wartości Zmienność z sytuacji na sytuację

Obejmowanie refleksją swoich przeżyć, analiza zachowań

Dziecięca spontaniczność, impulsywne zachowania

Wzrost tolerancji na stres rosnąca umiejętność odraczania gratyfikacji (nagrody)

Niska tolerancja na stres

6

Sfera emocjonalna

postęp w kształtowaniu się kontroli emocjonalnej

zachowywanie się adekwatne do sytuacji

wyrażanie swoich emocji w sposób akceptowany społecznie

większa świadomość stanów emocjonalnych

wzbogacenie życia emocjonalnego

7

Życie społeczne i uczenie się różnych ról

RODZAJ SYTUACJI DZIAŁANIA KORZYŚCI DLA DZIECKA

Samodzielnie • rozwój samodzielności,• rozwój odpowiedzialności za wykonywanie powierzonego zadania,• rozwój umiejętności planowania pracy.

Razem z dorosłym • rozwój umiejętności korzystania ze wsparcia,• ukazywanie sfery najbliższego rozwoju,• różnica kompetencji między dzieckiem a dorosłym motywuje do rozwijania umiejętności i poszerzania wiedzy.

Z rówieśnikiem w diadzie • umiejętność współpracy,• przełamywanie egocentryzmu, uwzględnianie punktu widzenia innego niż własny.

Z rówieśnikami w triadzie • umiejętność negocjowania,• rozwiązywanie konfliktów.

W zespole zróżnicowanym wiekowo

• umiejętność podziału ról,• umiejętność udzielania pomocy,• podejmowanie roli lidera i innych ról grupowych.

8

Życie społeczne

świat rówieśników

kolejny etap uniezależniania się od rodziców

relacje z nauczycielami

9

Kontakty z rówieśnikami

wzrost znaczenia grupy koleżeńskiej

wspólnota działania

jednorodność grup koleżeńskich

podstawa przyjaźni to wzajemne zaufanie

10

Realistyczna samoocena

Jeśli dziecko ma szansę częstego doznawania radości z osiągniętego sukcesu

oraz

otrzymuje pozytywne informacje zwrotne na swój temat od rodziców, nauczycieli i rówieśników

to

doświadczenia te przyczyniają się do uformowania w wieku szkolnym wysokiej realistycznej samooceny.

11

Źródła samooceny

1. Doświadczanie sukcesów i porażek,

porównywanie siebie z innymi dziećmi

2. Wartości i poglądy osób znaczących,

stopień dopasowania do obowiązujących

standardów, oczekiwań

3. Oceny płynące od innych ludzi

Jak wypadam w porównaniu z innymi?

Co cenią moi nauczyciele, rodzice

rówieśnicy?

Co myślą o mnie inni? Jak mnie oceniają?

SAMOOCENA

Źródło: A.I.Brzezińska (2005 r.)

12

Samoocena Właściwości Wpływ na zachowanie dziecka

W jakich warunkach się kształtuje

Realistyczna • znajomość swoich mocnych i słabych stron

• adekwatne ocenianie swoich możliwości

• realistyczne planowanie swoich działań• osiąganie sukcesów radzenie sobie z porażkami• umiejętność doskonalenia swojego postępowania

• otrzymywanie adekwatnych informacji zwrotnych na swój temat• system nagród i kar spójny, adekwatny do postępowania dziecka

Nierealistyczna • nadmierna koncentracja na mocnych stronach, nie zauważanie słabych lub przeciwnie• przecenianie lub niedocenianie swoich możliwości

• podejmowanie zadań znacznie przekraczających możliwości • zachowania nadmiernie ryzykowne lub nadmiernie zachowawcze

• brak adekwatnych informacji zwrotnych• ciągłe krytykowanie lub ciągłe chwalenie• nagradzanie nawet gdy nie ma ku temu powodów, lub karanie nawet gdy dziecko odnosi sukces

13

Poziom samooceny

Poziom samooceny zależy od dwóch czynników:

stopnia rozbieżności między tym jakie dziecko

chciałoby by być, a tym jakie myśli, że jest,

całkowitego poczucia wsparcia, którego dziecko

doświadcza ze strony ważnych dla niego osób.

14

Rozwój potrzeby kompetencji

Przejawy potrzeby bycia kompetentnym

chęć zajmowania się czymś poważnym

dążenie do zdobycia uznania

potrzeba osiągania pozytywnych rezultatów

dążenie do robienia rzeczy dobrze, a nawet perfekcyjnie

15

Szkoła a poczucie kompetencji

Nowym obszarem funkcjonowania dziecka, który może

stwarzać odpowiednie warunki dla rodzącego się poczucia

kompetencji, jest szkoła.

Każdy uczeń powinien mieć szansę doświadczenia

powodzenia w jakiejś dziedzinie.

Duża rola edukacji elementarnej.

Rola nauczyciela to: zauważyć i wiedzieć, jak wykorzystać

w procesie edukacyjnym to w czym dane dziecko jest dobre.

16

Poczucie kompetencji a poczucie niższości

• przekonanie o własnej przydatności do

wykonywania obowiązków i powierzonych zadań;

• przekonanie, że jestem kompetentny;

• poczucie akceptacji przez rówieśników;

• doświadczanie uznania ze strony nauczycieli

i rówieśników.

przekonanie o swojej mniejszej wartości; poczucie odrzucenia przez grupę;

dziecko doświadcza przewagi porażek nad sukcesami; dziecko nie ma szans wykazania się;

nie ma świadomości swoich mocnych stron; dziecko ma poczucie niedopasowania; zadania które

dostaje, ciągle są dla niego za trudne, czemu.

POCZUCIEKOMPETENCJI

POCZUCIENIŻSZOŚCI

17

Podsumowanie

Osiągnięcia rozwojowe, które są udziałem dziecka w wyniku pomyślnego przebiegu rozwoju w okresie szkolnym,

mają znaczenie

dla przebiegu fazy kolejnej i

usposabiają dziecko do radzenia sobie z wyzwaniami,

które przyniesie

okres dorastania.

18

Literatura, którą polecam:

1. Psychologia w szkole. Dziecko od początku, od sześciolatka do nastolatka. Wydawnictwo Charaktery,

2. Brzezińska A.I., Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne,

3. Całusińska M., Malinowski W., Trening umiejętności wychowawczych. Dla rodziców i specjalistów. Praktyczny przewodnik, GWP 2012.

Kontaktul. Mydlarska 430-703 Kraków

Biuraul. Wiśniowa 36 m. 202-520 Warszawa

ul. Iwana Pawłowa 1/153-604 Wrocław

ul. Kościuszki 31a/810-503 Olsztyn

sekretariat@ud.edu.plwww.uniwersytetdzieci.pl

Dziękuję!

Agnieszka Burzyńska

20

Wykład został zrealizowany dzięki

pomocy finansowej przyznanej przez: