Wilhelmina Ziekenhuis Assen De do’s en don’ts bij huidproblemen Hannie Bouwman Gespecialiseerd...

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

De do’s en don’ts bij huidproblemen

Hannie BouwmanGespecialiseerd chirurgie verpleegkundige

(oa. Stomaverpleegkundige)

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Uitgangspunten

• Peristomale huid is erg belangrijk

• Verzorging vereist voortdurend aandacht

• Voorkomen van huidproblemen is beter dan genezen. Soms kun je het niet voorkomen

• Bij huidproblemen zo snel mogelijk een stomaverpleegkundige inschakelen

- Anamnese!

- Behandelen Oorzaak wegnemen / infecties behandelen

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Huidproblemen

• Huidirritatie (toxisch/ afsluiting)

• Granulomen

• Contactallergie/ intolerantie

• Huidinfectie (bacterieel/schimmel)

• Folliculitis

• Maceratie

• Stripeffect

Minder voorkomende huidproblemen:

• Hyperkeratose• Pyoderma

Gangrenosum• Ulceratie• Predisponerende

(andere huidaandoeningen) factoren

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Huidirritatie• Huid vuurrood met/ zonder

papels

• Soms vorming van blaasjes die gaan perforeren en vocht of afscheiding geven

• Droge en gebarsten huid

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Huidirritatie-oorzaken 1

• Inwerking van urine/ ontlasting op de huid door o.a.:- kuil/ plooi

- lekkage- te grote opening huidplak

• Chemische irritatie (door prikkelende stoffen zoals bv oplosmiddelen/ ontvettende substanties)

• Verkeerd aanbrengen/ verwijderen materiaal

• Allergie voor het opvangmateriaal

• Scheren

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Huidirritatie-oorzaken 2

• Bacteriële/ schimmelinfecties• Gevoelige/ droge huid• Verminderde weerstand/ algehele malaise/

ondervoeding/ bepaalde ziektebeelden• Medicatie (chemotherapie, antibiotica,

corticosteroïden)• Radiotherapie

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Huidirritatie-behandeling

Oorzaak achterhalen

Controle basiszorg

• materiaal aanpassen

• hulpmiddelen toepassen:

- pasta

- barrière-crème

- poeder

• Toepassen wondverzorgingsmaterialen

• Dermatoloog inschakelen zn

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

GranulomenOvermatige vorm van

granulatieweefsel

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Granulomen-oorzaken

• Hechtingen blijven te lang in situ en zo ontstaat er “wild” vlees

• Irritatie van de brug bij een dubbelloops stoma

• Slechte algehele conditie

• Het schuren van het opvangmateriaal tegen de stoma en/of huid

• Te krapzittend opvangmateriaal

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Granulomen-behandeling

• Granulomen rondom de stoma:- soepele huidplak- goede stomamal knippen- aanstippen met zilvernitraat (i.o.m. stomaverpleegkundige of de arts)

• Granulomen op de stoma: - aanstippen met zilvernitraat (i.o.m. de arts)

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Contactallergie

Contactallergie is een overgevoeligheid voor een bepaalde substantie en kan optreden na herhaalde blootstelling hieraan.

• Roodheid

• Jeuk

• Zwelling

• Wondjes of blaren

• Papels

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Contactallergie-oorzaken

• Kan na jaren spontaan ontstaan

• Overgevoeligheid voor bepaalde componenten van het opvangmateriaal

• 1 à 2% is een allergie voor hydrocolloïd

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Contactallergie-behandeling

• Materiaal aanpassen

• Poeder

• Barrière-crème/film

• Eventueel een katoenen overhoesje

• Wondverband bij huiddefecten

• Evt. niet vette zalf, op indicatie van de dermatoloog

• Evt. dermatoloog in consult voor allergietest

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Schimmelinfecties

Een schimmelinfectie kan een

gevolg zijn van Candida Albicans

Candida is normaal aanwezig

in de mond, vagina, maag- en

darmslijmvlies, peri-anaal en

soms elders op de huid

Bij verminderde weerstand

zoals bij OK wordt

het pathogeen

CANDIDA INFECTIE

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Schimmelinfectie-oorzaak

• Onbekend

• Er zijn wel bepaalde factoren bekend: - Diabetes Mellitus - gebruik van corticosteroïden - antibioticakuur

- chronische vochtigheid met warmte (incontinentie)

- slechte lichamelijke conditie

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Schimmelinfectie-behandeling

• Huid droog houden - bij warm weer, sterke transpiratie vaker het opvangmateriaal verwisselen - opvangmateriaal gebruiken wat vocht opneemt

• Nystatine, Daktarin poeder of lotion i.o.m. de dermatoloog/specialist aanbrengen

• Een huidbeschermend en vochtopnemend opvangmateriaal gebruiken

• 1 keer per dag behandeling toepassen, ook bij gebruik van een 2-delig opvangmateriaal

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Folliculitis

Een ontsteking van een haarzakje

FOLLICULITIS

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Folliculitis-oorzaken

• Ontstaat onder pleisters of occlusief verband (huidplak)

• Ten gevolge van scheren

• Bij verminderde weerstand bij bijv. chemotherapie

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Folliculitis-behandeling

• Afwachten

• Aanstippen met jodium of chloorhexidine tinctuur

• Huid goed scheren

• Z.n. corticosteroïden

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

MaceratieOntvelling en vochtige huid

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Maceratie-oorzaken

Inwerking van urine/ ontlasting op de huid door o.a.:

- stomaligging;

• kuil

• plooi

• stoma op huidnivo- lekkage- te grote opening huidplak- te laat verwijderen huidplak

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Maceratie-behandeling

• instructie basiszorg

• barrière-crème

• bij erge vochtigheid; Orahesivepoeder

• evt. opvangmateriaal gebruiken wat vocht opneemt

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Stripeffect

Is een beschadiging van de hoornlaag door

overmatige verwijdering van de hoorncellen

• roodheid• pijn • jeuk• schrijnend gevoel• kapotte huid met nattende plekken

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Stripeffect-oorzaken

• Te frequent/onzorgvulding verwijderen van de huidplak waardoor de beschermende hoornlaag wordt verwijderd

• Het laatste stukje de plak er te snel aftrekken

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Stripeffect-behandeling

• instructie basiszorg

- ondersteun de huid goed bij het verwijderen van de huidplak

- verwissel de huidplak niet overmatig/onnodig

• gebruik van een 2-delig opvangmateriaal (tijdelijk)

• rode huid: barrière-crème

• natte plekken: Orahesivepoeder

• evt. toepassen hulpmiddelen/wondproducten

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Hyperkeratose

Een abnormale verdikking van het stratum corneum (hoornlaag van de huid)

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Hyperkeratose-oorzaken

• Inwerken van (alkalische*) urine of ontlasting (m.n. bij ileostoma) op de huid

• Onvoldoende huidverzorging• Opvangmateriaal wordt niet tijdig gewisseld• Te grote opening huidplak:

- knippen- erosie

* Gebruik een eiwitrijke voeding om de urine meer aan te zuren* Geen gebruik van citrusvruchten en thee; deze maken de urine alkalisch

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Hyperkeratose-behandeling

• Controle basiszorg

• Gebruik passend opvangmateriaal

• Aandoening deppen met een verdunde azijnoplossing (3 delen water, 1 deel azijn)

• Aanstippen met zilvernitraat, op indicatie van de arts

• Of behandelen met zalf op indicatie van de arts

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Pyoderma gangraenosum

• Zeer pijnlijk huiddefect

• De eerste fase is meestal een

blaasje, blaar, pukkeltje of pustel

• Later diverse oppervlakkige ulcera

en necrose, met onderhuids fistels

• Moeizame genezingULCUS MET VERDENKINGPYODERMA GANGRENOSA

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Pyoderma gangraenosum-oorzaken

• Onbekend

• Ontstaat wel vaak na een microtrauma (t.g.v. convexe huidplak)

• Gaat vaak gepaard met een bepaalde inflammatoire ziekte o.a.:- Colitus ulcerosa- Morbus Crohn- Rheumatische artritis- Diabetes Mellitus

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Pyoderma gangraenosum-behandeling

• Multidisciplinair: Gericht op behandeling van het achterliggende ziektebeeld, vaak met hoge dosis Prednison

• Symptomatisch:- Goede huid- en stomaverzorging- Optimale wondbehandeling:i.o.m de dermatoloog een niet vette zalf/lotion i.c.m. een huidbeschermende plak of schuimverband

- evt. pijnbestrijding: lidocaïne druppels of morfine

- evt. plastische chirurgie of stoma verplaatsen

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

UlceratieHuiddefect tot in de subcutane laag

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Ulceratie-oorzaken

• Morbus Crohn• Onbekend• Druk van convexmateriaal

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Ulceratie-behandeling

• Optimale wondbehandeling• Evt. door arts biopt laten afnemen om Morbus

Crohn uit te sluiten

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Predisponerende factoren

: bijv. eczeem, psoriasis

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Voorkomen huidproblemen

Goede basiszorg kan problemen rond de stoma voorkomen!

• Huid rond het stoma is Uw belangrijkste stukje huid

• Opvangmateriaal moet goed passend rond het stoma zitten

• Zo min mogelijk uitdrogende of ontvettende middelen gebruiken

• Plakresten hoeven niet altijd verwijderd te worden

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Verwijderen materiaal:

• Opvangmateriaal pellend van boven naar beneden verwijderen, m.b.v. een vochtig gaas

• Huid goed ondersteunen• Achterkant van de plak inspecteren om

eventuele problemen te signaleren

Na verwijderen materiaal:

• Huid reinigen met lauw water, droog deppen• Eventuele haargroei verwijderen (1x/wk)• Laatste huidinspectie

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Frequentie verwisselen opvangmateriaal

Verwissel opvangmateriaal indien nodig, gebruikelijk is het:

• Bij 1-delig:

- Colostoma; gemiddeld 2 zakjes per dag

- Ileostoma; 1 a 2 zakjes per dag

- Urostoma; 1 zakje per dag• Bij 2-delig;

- plak ± 2 of 3 per week

- zakje elke dag

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Bedankt voor Uw aandacht.