View
392
Download
1
Category
Preview:
DESCRIPTION
Verslag van de reis naar Ladelund in het kader van Volkstrauertag 2011
Citation preview
1
Putten – Ladelund Volkstrauertag 2011
Zaterdag 12 november, het is prachtig weer als ik ’s middags in de auto stap om met een delegatie van
het college van Burgemeester en Wethouders en de Gemeenteraad van Putten af te reizen naar
Ladelund, of… is het opreizen? We hebben immers een behoorlijke noorderlijke rit voor de boeg.
Na een voorspoedige reis bereiken we, onze burgemeester en zijn echtgenote, wethouder Ard Kleijer,
de raadsleden Wilma van Voorst, Robin Hoogendijk en ondergetekende , ’s avonds rond de klok van
21.00 uur onze bestemming, hotel Friesland in Leck.
De volgende ochtend, rijden we na het ontbijt richting Ladelund om samen met de bevolking van
Ladelund Volkstrauertag te gedenken. Volkstrauertag is in Duitsland een nationale rouwdag, een stille
dag, een dag ter herinnering aan alle oorlogsslachtoffers ter wereld.
Onderweg van Leck naar Ladelund valt het ons op dat het merendeel van de Duitse boeren naast
voedselproducent ook energie producent is. Veel daken van stallen zijn voorzien van zonnepanelen en
ook regelmatig zien we een biomassa installatie op het boerenerf, hier kunnen we in Putten nog heel
wat van leren.
Rond de klok van half tien parkeren we de auto’s bij de Gedenkstätte in Ladelund en lopen we richting
de kerk. De wandeling gaat langs de 3 massagraven over het kerkhof. Een bijzonder gevoel overmant me,
een niet te beschrijven gevoel. Hier op deze plaats ligt een deel van de geschiedenis van ons dorp,
maar… ook een deel van de geschiedenis van mijn familie. Een broer van mijn opa, een broer van de
oma van mijn vrouw, ik heb ze nooit gekend, maar toch…. het is bijzonder, niet met woorden samen te
vatten.
Als we de kerk binnen komen valt mijn oog op een tekst aan de muur:
Een bijzondere tekst, op een (voor mij) bijzondere plaats, op een bijzonder moment, het is namelijk de
één na laatste zondag van het kerkelijk jaar en dat betekent in onze kerk het begin van de week van
voorbereiding op de viering van het heilig avondmaal.
Als we de kerk binnen komen voelt het als ‘thuis’, ik zie veel bekende gezichten, een warme en open
sfeer, ik me voel me welkom, ik voel me een beetje thuis. Ook dit is het huis van de vader, al voor de
dienst valt mijn oog op een glazen kelk, een kelk waar ik in Putten al een en ander over heb gehoord.
2
Een kelk die ook deze zondag aandacht krijgt, een kelk die relatief kort na de oorlog door de toenmalig
burgemeester van Putte, Jonkheer Quarles van Ufford is geschonken aan de gemeenschap van Ladelund.
Een glazen kelk met een aantal afbeeldingen, de Oude kerk in Putten, het monument van de Vrouw van
Putten en een afbeelding van de St. Petri Kirche in Ladelund.
Een glazen kelk, niet zo maar een glazen kelk, nee… een avondmaalskelk. De kelk, hij liet me niet meer
los. De avondmaalskelk! Het avondmaal, opdat wij gedenken het lijden en sterven van onze Heere Jezus
Christus, een gedenken in de gemeenschap der Heiligen. De gemeenschap der Heiligen, niet alleen in
onze eigen kerk, maar een gemeenschap der Heiligen hier in Ladelund, en de beker als cadeau uit Putten.
Het laat me niet los, ik raak er niet over uitgedacht….
Na de kerkdienst wandelen we via de begraafplaats naar de 3 massagraven voor de kranslegging. Ook
hier wordt net als op 2 oktober bij ons monument een groot aantal kransen gelegd, door jong en oud,
door Nederlanders en Duitsers.
3
Na de kranslegging hebben we even een moment zonder programma, ik loop terug naar de kerk, zoek
een plekje in één van de banken en laat alles op mij inwerken:
Buiten gekomen valt me op dat het inmiddels stralend mooi weer is, de St. Petri Kirche op het kerkhof
en een strak blauwe lucht, wat een plaatje…
4
Na de kranslegging voor alle slachtoffer van het KZ Ladelund stappen we in de bus en gaan we naar het
monument van de gevallen Duitsers, ook hier wordt een krans gelegd, voor alle Duitse Soldaten uit de
omgeving van Ladelund. Een bijzonder moment, dit moet nog even een plekje krijgen:
Na deze sobere kranslegging,
stappen we in de bus en rijden we
terug richting Ladelund, hier worden
we bijzonder gastvrij ontvangen in
het pastoraat, het kerkelijk centrum
van de kerkelijke gemeente van
Ladelund. Met een grote groep
mensen genieten we middagmaaltijd:
Kartoffsuppe, een maaltijdsoep als
snert, maar dan net even anders (de
hoeveelheid zetmeel wordt geleverd
door aardappels ipv erwten)
Na de middagmaaltijd wandelen we naar de plaats waar het concentratiekamp heeft gestaan, de weg
die voor 107 Puttense mannen de laatste is geweest, de weg van het kamp naar het graf. Het is een
prachtige zondagmiddag, bijzonder voor de tijd van het jaar, een strak blauwe lucht, wat een contrast
met wat hier plaats vond, al weer zo lang geleden.
5
Met ons hoofd vol gedachten wandelen we terug naar de
gedenkstätte, om vervolgens weer terug te wandelen naar de
tankval die in de achterliggende periode is gegraven, op een plek
waar hij ooit ook gelegen heeft, nabij De Stele, een monument
voor alle omgekomenen op deze plaats.
6
Na het moment bij de tankval wandelen we
terug naar de Gedenkstätte, hier vindt nog een
officieel gedeelte met een aantal toespraken
plaats, waaronder ook een toespraak van
pastor Richter. Een verhaal uit een bewogen
hart, een verhaal dat andere harten raakt.
Vervolgens is er nog gelegenheid om elkaar te
ontmoeten en even door de
gedachtenisruimte te wandelen.
Na de bijeenkomst van in de Gedenkstätte
genieten we nog van de Ladelundse
gastvrijheid, Gudrun J. Hanssen nodigt ons uit voor de maaltijd en na de maaltijd gaan we op de koffie
in de pastorie, een avond met goede ontmoetingen.
Zo stralend mooi als de zondag was, zo somber begint de maandag, in de mist rijden we in de ochtend
terug naar Ladelund om de bus met Puttenaren, waaronder fractiegenoot Peter Brink, die rond de klok
van negen uur zal vertrekken uit te zwaaien en onze Duitse gastheren en gastvrouwen nogmaals
hartelijk te danken voor de gastvrijheid.
Voor ons ook het moment om de terugreis naar Putten te beginnen, een reis die we in de buurt van
Hamburg onderbreken voor een tussenstop in Neuengamme. Neuengamme, een voormalig
concentratiekamp, Neuengamme de plaats waar eind 1944, begin 1945 ruim 200 weggevoerde mannen
zijn overleden.
Het is mistig en koud als we in Neuengamme aankomen, mistroostig weer, het weer vertolkt onze
gevoelens als we over het voormalig concentratiekamp wandelen, een concentratiekamp waar nog veel
van de gebouwen in tact is, in veel van de gebouwen is veel te zien en te lezen over hetgeen hier in de
oorlogsjaren heeft plaatsgevonden. Ik heb het koud, een somber gevoel overmand me…
7
Bij de ingang van voormalig kamp
Neugengamme, het monument en de
gedachtenisruimte. In de
gedachtenisruimte hangen de muren
vol met lijsten, lijsten met namen,
namen en nog eens namen. We
treffen hier de namen van vele
Puttense mannen.
8
Ook treffen we in Neuengamme een monument aan voor de vele Puttense mannen die als gevolg van
de razzia zijn omgekomen.
9
Rond de klok van 15.00 uur wandelen we van het terrein van het concentratiekamp Neuengamme
richting de auto’s. We vervolgen onze reis naar Putten, rond de klok van 20.00 uur ’s avonds zijn we in
Putten, weer thuis. Thuis na 2 indrukwekkende dagen, thuis na een lange reis, thuis met vele indrukken
en een hoofd vol gedachten.
Het was bijzonder om dit jaar de Volkstrauertag in Ladelund bij te wonen, het was goed om de
gastvrijheid te ervaren, maar ook de vriendschappen die in de loop der jaren zijn ontstaan.
Vriendschappen tussen Nederland en Duitsland, vriendschappen tussen Ladelund en Putten. Om zo met
elkaar de oorlog en haar slachtoffers te herdenken. Het is goed dat dit een plek houd in onze gedachten,
maar ook een plek in onze samenleving. Laten we vooral niet vergeten wat er in de oorlog is gebeurd,
niet om het te koesteren, maar om er van te leren en te blijven leren.
Lubbert van den Heuvel, Putten, 24 november 2011
Recommended