T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İ...

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANA BİLİM DALI

ESKİ TÜRK EDEBİYATI BİLİM DALI

BÂLÎ

HAYATI EDEBÎ KİŞİLİĞİ

DÎVÂNININ TENKİTLİ METNİ (İNCELEME-METİN)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Danışman

Prof. Dr. Ahmet SEVGİ

Hazırlayan

Muhammed YAŞAR

Konya-2005

İÇ İNDEKİLER ÖN SÖZ …………………………………………………………………………………………… 0 4 KISALTMALAR … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … 06 G İR İŞ

BÂLÎ’N İN YAŞADIĞ I DEVRE TOPLU BAKIŞ A . S İYASÎ DURUM … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . 07 B . KÜLTÜREL ve EDEBÎ DURUM … … … … … … … … … … 13

I .BÖLÜM

BÂLÎ’N İN HAYATI , ESERLER İ ve EDEBÎ ŞAHS İYET İ 1 . HAYATI … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . . 19

BÂLÎ MAHLASLI D İĞER ŞA İRLER … … … … . . … . 22 2 . ESERLER İ

A . R İSALELER İ … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . . 25 B . D İVANI a . TERT İB İ … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … 25 b . NÜSHALARI … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … 26 3 . EDEBÎ ŞAHS İYET İ … … … … … … … … … … … … … … … … … . . 27 4 . BÂLÎ’YE TES İRLER … … … … … … … … … … … … … … … … … 34

I I . BÖLÜM

D İVAN İNCELEMES İ A . ŞEK İL ÖZELL İKLER İ

1 . NAZIM ŞEK İLLER İ… … … … … … … … … … … … 35 D İVANDA KULLANILAN NAZIM ŞEK İLLER İ VE BEY İT SAYILARI … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … 36

2 . VEZ İN … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . . 37 D İVANDA KULLANILAN VEZ İNLER ve NAZIM ŞEK İLLER İ… … … … … … … … … … … … … … … … … … … . . 40

3 . KAF İYE VE RED İF … … … … … … … … … … … … . . 41 B . MUHTEVA ÖZELL İKLER İ

1 . ÂYET VE HAD İSLER … … … … … … … … … … … . 42 2 . ATASÖZLER İ… … … … … … … … … … … … … … … … . 46 3 . DEY İMLER ………… … … … … … … … … … … . . . . . . 47 4 . ÂDET VE İNANIŞLAR . … … … … … … … … … … 51 5 . EDEBÎ SANATLAR … … … … … … . … … … … … … 52 B İBL İYOGRAFYA . … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . 69

III . BÖLÜM

TENK İTL İ MET İN TENK İTL İ METN İN HAZIRLANMASINDA TUTULANYOL … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . 62

TRANSKR İPS İYON ALFABES İ … . . … … … … … … … … … … . 64

DÎBÂCE … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . 65 KAS İDELER … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . . 0 73

GAZELLER … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . 128 SONUÇ … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … 280

İNDEKS … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . . 282 TIPKI BASIM … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . 288

ÖN SÖZ

En öneml i kü l tü re l geçmi ş imiz o lan ve edeb iya t t a r ih imizde

a l t ı a s ı r g ib i uzun b i r zaman d i l iminde var l ığ ın ı sü rdüren Divan

Edeb iya t ı a l an ında yap ı l an ça l ışmalar ın say ıs ında son y ı l l a rda b i r

a r t ış göz lenmekted i r . Buna rağmen hâ lâ üzer inde ça l ışma

yap ı lmayan Divan Edebiya t ı mensup la r ı da mevcu t tu r . B iz de bu

ça l ışmam ızda ; kaynak la rda kend is iy le i lg i l i b i lg i l e re ras t l amak

pek mümkün o lmayan 16 . yüzy ı l i s imle r inden Bâ l î Çe leb i ’n in

haya t ın ı ve edeb î şahs iye t in i t an ı t a rak d ivan ın ın tenk i t l i me tn in i

o r t aya koymaya ça l ış t ık .

Yukar ıda da değ ind iğ imiz g ib i hakk ında yok denecek kadar

az b i lg i o lan Bâ l î ’n in d ivan ın ın tenk i t l i metn in i haz ı r l ad ığ ım ız

ça l ışmam ız g i r i ş t en sonra üç bö lümden o luşmaktad ı r . Gi r iş t e

şa i r imiz in yaşad ığ ı dönemin s iyas î , kü l tü re l ve edeb î durumu

hakk ında b i lg i ve rmeye ça l ış t ık .

B i r inc i bö lümde şa i r in haya t ı , ayn ı mah las l ı d iğer şa i r l e r ,

edeb î k iş i l iğ i ve şa i r i e tk i l eyen i s imle r ye r a lmaktad ı r . Şa i r in

haya t ına değ in i rken b i rkaç t ezk i rede ve kaynak ta ye r a lan k ısa

b i lg i l e r i de r led ik . Şa i r imiz le ayn ı mah lasa sah ip 8 şa i r t e sp i t

e t t ik . Bunla r la i lg i l i kaynak la rdan u laş t ığ ım ız b i lg i l e r i ve rd ik .

Şa i r in haya t ından sonra , e l imizde sadece d ivan ı mevcu t o lduğu

iç in d ivan ın ın tan ı t ım ın ı , t e r t ib i ve nüsha la r ı o lmak üzere ik i

baş l ık a l t ında yap t ık .

Şa i r in edeb î şahs iye t i değer lend i r i l i rken e l imizde kaynak

bu lunmad ığ ından ş i i r l e r inden yo la ç ıkarak b i r t e sp i t t e bu lunmaya

ça l ış t ık . Şa i re t e s i r eden i s imle r konusunda naz i re yazd ığ ı

şa i r l e r i d ikka te a la rak b i r sonuca varmaya ça l ış t ık .

İkinc i bö lümde d ivan ince lemes i şek i l öze l l ik le r i ve

muhteva öze l l ik le r i o lmak üzere ik i baş l ık a l t ında yap ı ld ı .

Üçüncü ve son bö lümde ça l ışmam ız ın özünü o lu ş tu ran

d ivan ın tenk i t l i me tn i bu lunmaktad ı r . Tenk i t l i me tn i haz ı r l a rken

e l imizdek i ik i nüshadan herhang i b i r in i e sas a lmad ık . En doğ ru

metn i o r t aya koymaya gayre t e t t ik . Ayr ıca metn i haz ı r l a rken

dönemin ses husus iye t l e r in i de göz önünde bu lundurduk .

Edeb iya t t a r ih inde pek faz la b i l inmeyen b i r i s im üzer inde

yapmaya gayre t e t t iğ imiz bu ça l ışmam ızda o r taya mümkün

o lduğunca kusursuz b i r ça l ışma koymaya gayre t e t t ik . Faka t

u laşab i leceğ imiz kaynak say ıs ın ın yok denecek kadar az o lmas ı

önümüze b i r t ak ım mü şkül le r ç ıkard ı . Temennimiz ça l ı şmam ız ın

b izden sonrak i le re fayda l ı o lmas ıd ı r .

Ça l ışmam esnas ında , eğ i t ime baş l ad ığ ım i lk y ı ldan ber i

maddî ve manev î h içb i r des teğ in i e s i rgemeyen a i l eme, yaz ım

s ı ras ında her konuda yard ımc ı o l an a rkadaş ım Özhan AYDIN’A,

l i sans ve yüksek l i sans eğ i t imim s ı ras ında yak ın i lg i l e r in i

gördüğüm k ıymet l i hoca la r ım Prof . Dr . Emine YEN İTERZ İ ’YE ve

Yard . Doç . Dr . Semra TUNÇ’A ve ça l ışmam esnas ında dan ışman

hocam o la rak her konuda b i lg i l e r ine ve t ec rübe le r ine

başvurduğum; her zaman f ik i r l e r iy le bana şevk veren , k ıymet l i

zamanla r ın ı ben im iç in ha rcayan , he r zaman örnek a ld ığ ım

k ıymet l i hocam Prof . Dr . Ahmet SEVG İ ’YE sonsuz şükran la r ım ı

sunar ım.

Muhammed YAŞAR Konya–2005

KISALTMALAR

age : Ad ı geçen ese r

ay : Ayn ı ye r

bkz . : Bak ın ız

C : C i l t

Fak . : Fakü l tes i

G : Gaze l

Haz . : Haz ı r l ayan

h . : Hic r î

İ : İs tanbul Ünivers i t e s i Nüshas ı No: 3496

İÜ : İs tanbul Ünivers i t es i

K : Kas ide

Ktp . : Kütüphanes i

m. : Mi lad î

md . : Madde

MEB : Mi l l î Eğ i t im Bakan l ığ ı

s . : Sayfa

TDK : Türk Di l Kurumu

TKAE : Türk Kül tü rünü Ara ş t ı rma Ens t i tüsü

TTK : Türk Tar ih Kurumu

Y : Yap ı Kred i Nüshas ı No: 1080

Yay . : Yay ın ı

GİR İŞ

BÂLÎ’N İN YAŞADIĞ I DEVRE GENEL BAKIŞ ∗

A . S İYASÎ DURUM

On beş inc i yüzy ı l , Osmanl ı Dev le t in in ve Türk Edeb iya t ın ın

ge l işmeye baş l ad ığ ı dev i rd i r . Dev le t in s ın ı r l a r ı s iyas î a l anda

yen i toprak la r ın a l ınmas ıyla gen iş l emiş , Se lçuk lu Dev le t in in

y ık ı l ış ından sonra Anadoluda baş l ayan s iyas î bö lünmele re ve

uzun sü re yaşanan kargaşaya son ver i lmiş t i . Fa t ih Su l tan Mehmet

zaman ında İs tanbu lun da a l ınmas ıyla Trakyada ve Anadoluda

merkeze bağ l ı , sağ l am temel le r üzer ine o tu ran s iyas î b i r

b i r l ik te l ik sağ l anab i lmiş t i .

Yukar ıdak i ge l işmeler in de ış ığ ında on a l t ınc ı a s ı r hem

Osmanl ı Dev le t in in hem de Osmanl ı Edeb iya t ın ın büyük b i r

ge l işme gös te receğ i ve en par lak zaman ın ı yaşayacağ ı dönem

o lacak t ı r .

On a l t ınc ı yüzy ı l Or ta Asyadak i dev le t l e r in s iyas î bak ımdan

dağ ı lma ve kü l tü re l aç ıdan da çöküş devres i o lmas ına rağmen ,

Osmanl ı ’n ın b i rkaç ı çok güç lü pad işah la r ın ida res inde büyüme ve

ge l işmesin i sü rdüre rek büyük b i r impara to r luk ha l ine ge ld iğ i ∗ Bu bölümün haz ır lanmas ında şu kaynaklardan yarar lan ı lm ış t ır :

Nihat Sami Banar l ı , “16. As ır Osmanl ı Türkçesi Edebiyat ı”, Resimli Türk Edebiyat ı

Tar ihi , C.1, MEB, İstanbul, 1997, s .557-630.

Haluk İPEKTEN - Mustafa İSEN, “16. Yüzy ı l Divan Edebiyat ı”, Türk Dünyas ı El

Kitab ı , C.3 , TKAE Yay. , Ankara, 1998, s .169-203.

Haluk İPEKTEN ( ve diğer ler i ) , “16.yy Divan Nazm ı”, Büyük Türk Klasikler i , C.3 ,

Ötüken-Söğüt Yay. İstanbul, 1986, s .195-210.

Hasibe MAZIOĞLU, “Eski Türk Edebiyat ı” Türk Ans. C.32, MEB, Ankara, 1983,

s .111-122.

İsmail Hakk ı UZUNÇARŞILI , Osmanl ı Tar ih i , C.2, TTK, Ankara, 1948, s .233-420.

Nevzat KÖSEOĞLU, “16. Yüzy ı lda Türk Dünyas ı” Büyük Türk Klasikler i , C.3 ,

Ötüken-Söğüt Yay. İstanbul,1986, s .137-170.

Nevzat KÖSEOĞLU, Türk Dünyas ı Tar ihi ve Türk Medeniyet i Üzer ine Düşünceler ,

Ötüken Neşr iyat , İstanbul, 1991, s .207-267.

dönemdir . Bu yüzy ı lda , Osmanl ı Dev le t in in çok güç lü b i r dev le t

ha l ine ge lmes inde öneml i ro l oynam ış ve t a r ih imize yön vermiş

şu i s imle r t ah t t a bu lunuyordu : 2 . Bayez ıd ( 1480-1512 ) , Yavuz

Su l tan Se l im ( 1512-1520 ) , Kanunî Su l tan Sü leyman ( 1520-

1566 ) , 2 . Se l im ( 1566-1574 ) , 3 . Mura t ( 1574-1595 ) ,

2 .Mehmet ( 1595-1603 ) .

Yüzy ı l ın baş ında t ah t t a bu lunan 2 . Bayez ı t ye r in i oğ lu

Ahmet ’e b ı rakmak i s t iyordu . Faka t yen içer i l e r Kar ışd ı ran

savaş ında a tak l ığ ın ı ve cesa re t in i gördük le r i Se l im’ in pad işah

o lmas ın ı i s t iyor la rd ı . Her ne kadar Su l tan Bayez ı t sa l t ana t t an

çek i lmeyip , Se l im’ i Şah İsmai l üze r ine yap ı l acak se fe rde

komutan o la rak t ay in e tmeye ça l ışm ı ş o l sa da , hem asker le r in

öneml i k ısm ın ın hem de Se l im’ in bu i s t eğ i kabu l e tmemes i

üzer ine dev le t ida res in i 1512’de oğ lu Se l im’e b ı rak ı r .

1512’de t ah ta geçen Yavuz Su l tan Se l imin amac ı bü tün

Türk ve İs lam ü lke le r in i b i r yöne t imin bayrağ ı a l t ında

top lamakt ı . Bu amaç doğ ru l tusunda doğudak i Türk dev le t l e r in i

Osmanl ı Dev le t ine ka tmay ı p l an l ıyordu . Yavuz ayn ı zamanda

İ ran’ ı e l e geç i re rek Türkmenis tana u laşmay ı amaç l ıyordu . Bunun

yan ı s ı ra Anadoludak i ka r ış ık l ıkla r ı yak ından t ak ip eden 1 .

Se l im, Osmanl ı i ç in büyük teh l iken in doğudan ge leceğ in i t ahmin

e tmiş t i . Bu t ahmin inde hak l ı ç ıkan Yavuz; cesur , a t ak ve se r t

mizac ıyla sek iz y ı l l ık k ısa sa l t ana t ında doğu s ın ı r l a r ında

ka r ış ık l ık ç ıkaran , kend is i Türk as ı l l ı o lduğu ha lde s iyas î

emel le r i uğ runa Doğu Anadolu ha lk ın ı bö lüp ay ı rmaya ça l ışan ,

Şah İsmai l ’e b i r nâme gönder i r ve ondan İs lâm’a dönmes in i i s t e r .

Aks i ha lde savaş i ç in yürüdüğünü ve a t ın ın ayağ ın ı bas t ığ ı

ye r le r i a lacağ ın ı b i ld i r i r . Akkoyunlu Devle t in i o r tadan ka ld ı ra rak

Azerbaycan , I r ak ve İ ran ı e l e geç i re rek s ın ı r l a r ın ı Ceyhun

nehr ine kadar gen iş l e t en Şah İsmai l , b i r yandan da Anadolu’ya

gönderd iğ i adamlar ı vas ı t a s ıyla Alev î le r i t ah r ik ederek kend is ine

bağ l amaya baş l am ış t ı . Bunun üzer ine se fe r i ç in s ık ı b i r haz ı r l ığa

baş l ayan Yavuz Su l tan Se l im, yo l üs tündek i değ iş ik i l l e rde

konak lay ıp i l e r l e rken Şah İsmai l ’ in cevab ı ge l i r . Ge len nâmede

Şah İsmai l haz ı r ım demekted i r . Bunun üzer ine se fe r yo lcu luğuna

devam eden 1 . Se l im ve asker l e r i Van Gölünün doğusundak i

Ça ld ı ran ovas ında Şah İsmai l ’ in o rdusuy la ka rş ı l a ş ı r l a r . Yap ı l an

savaş t a Şah İsmai l yen i lg iye uğ ra r ve savaş meydan ından can ın ı

zo r kur ta r ı r . Bu za fe r ne t i ces inde Şah İsmai l t eh l ikes i o r tadan

ka ld ı r ı ld ığ ı g ib i , Anadolu’nun doğusu dev le te bağ l anarak

Anado lu toprak la r ın ın bü tün lüğü sağ l anm ış o ldu .

Şah İsmai l mese les i ha l l ed i ld ik ten sonra Turnadağ savaş ı i l e

Dulkad i roğul la r ı Bey l iğ ine son ver i l i r . Bu o laydan sonra za ten

önceden va r o lan Osmanl ı l a r i l e Memlûkle r a ras ındak i ge rg in l ik

daha da a r tm ı ş o lu r . Memlûkla r ın Halepe inmes i üzer ine Yavuz

Su l tan Se l im, M ıs ı r su l t an ına b i r mektup yazarak Halep’ ten ge r i

çek i lmes in i i s t e r . Kansu Gavr i gönderd iğ i cevap ta

çek i lmeyeceğ in i b i ld i r i r . Bunun üzer ine 1516 y ı l ında Sur iye

üze r inden İ rana geçmeyi p lan layan Osmanl ı o rdusu , Memlûk la ra

yöne l i r . İki o rdu Merc idab ık den i l en ye rde ka rş ı l aş ı r . Osmanl ı

o rdusu burada Memlûk o rdusunu ağ ı r b i r yen i lg iye uğ ra t ı r . Kansu

Gavr i ö lü r , Ha lep ve Şam e le geç i r i l e rek Osmanl ı Dev le t ine

ka t ı l ı r . 1517’de M ıs ı r üze r ine yap ı l an se fe r le de Tomanbay

ida res indek i Memlûk ordusu Ridan iye’de yen i lg iye uğ ra t ı l ı r . Bu

za fe r sonucunda Memlûk Devle t ine son ver i ld iğ i g ib i , M ıs ı r da

Osmanl ı t oprak la r ına ka t ı l ı r . Tüm bu za fe r le rden sonra , a r t ık

bü tün Or ta Doğu , Arab i s tan ve Kuzey Doğu Afr ika , Osmanl ığ ı

hükümdar l ığ ı a l t ındad ı r .

Dev le t in s ın ı r l a r ın ı öneml i o randa gen i ş l e t en 1 . Se l im

zaman ında yen içe r i ocağ ı yen iden düzen len i r . Donanman ın

güç lend i r i lmes i i ç in M ıs ı r ve Sur iye’den den izc i l e r ge t i r i l i r .

Görü ldüğü g ib i Yavuz Su l tan Se l im zaman ında Osmanl ı Dev le t i

çok öneml i mesafe le r a lm ış t ı r .

22 Eylü l geces i ve fa t eden Yavuz Su l tan Se l im’den sonra

yer ine 30 Eylü l 1520’de t ah ta geçen Kanunî Su l tan Sü leyman

hükümdar l ığ ın ın i lk y ı l l a r ında ç ıkan i syan lar l a uğ raş ı r . Sa l t ana t ı

döneminde Avrupa se fe r le r ine önem veren Kanunî , i lk se fe r in i

Fa t ih zaman ında S ı rp la r t a ra f ından Macar la ra b ı rak ı l an Be lgra ta

yapar . Daha öncek i pad işah la r zaman ında se fe r le r düzen lenen

faka t a l ınamayan Be lgra t , yap ı l an haz ı r l ıkla rdan sonra ka radan

ve den izden kuşa t ı l ı r . B i r ay l ık b i r ku şa tmadan sonra Be lgra t

a l ın ı r . Böylece Avrupa’ya düzen lenecek se fe r le r i ç in de öneml i

b i r üs e lde ed i lmiş o lu r . Be lgra t ’ ın fe th inden sonra Osmanl ı -

Macar i l işki le r i iy ice ge rg in leş i r . Bu s ı rada Macar la ra es i r düşen

Fransa Kra l ı F ransuva’n ın yard ım is teğ i üzer ine Macar i s tan

üzer ine se fe r yap ı lmas ına kara r ve r i l i r . 1526 y ı l ında Mohaç

ovas ında yap ı l an savaş t a Macar la r yen i lg iye uğ ra t ı l ı r . Bu

za fe rden sonra Osmanl ı o rdusu Macar i s tan i ç le r ine i l e r l ey iş i n i

devam e t t i r i r . Bu i l e r l ey iş inden sonra Viyana ön le r ine kadar

ge len Osmanl ı o rdusu , Viyanay ı ku şa t ı r . Viyanan ın ku şa t ı lmas ı

üze r ine o güne kadar b i rb i r l e r ine düşman o lan Avrupa ü lke le r i

ayağa ka lkar . Buna rağmen kuşa tma devam eder . Ne var k i se fe r

mevs imin in sonuna ge l inmiş ve se fe r i ç in haz ı r l ık yap ı lmam ış t ı r .

Avrupa se fe r l e r inden sonra Kanunî doğuya yöne l i r . İ ran

üzer ine yap t ığ ı b i rkaç se fe rden sonra Gürc i s tan , Er ivan ,

Nahç ivan ve Karabağ a l ın ı r . İ ran l ı l a r l a yap ı l an i lk resmî

an t laşma o lan Amasya an t laşmas ı i l e Tebr iz , Er ivan ve Doğu

Anado lu Osmanl ı Dev le t ine ka l ı r .

Kanunî Su l tan Sü leyman zaman ında Osmanl ı Dev le t i sadece

karada değ i l den izde de mücade le ve r iyordu . Fa t ih zaman ında

ku şa t ı l an faka t a l ınamayan Rodos fe thed i le rek baz ı den iz

yo l l a r ın ın güven l iğ i sağ l anm ış o lu r . Ayr ıca , Barbaros Hayre t t in

Paşa komutas ındak i Osmanl ı donanmas ı , P reveze den iz savaş ı

sonunda Akdeniz i b i r i ç den iz i ha l ine ge t i r i r . Bu dönemde ayr ıca

Trab lusgarp ve Sak ız Adas ı f e thed i l i r . Hin t se fe r le r i

düzen lenerek Por tek iz l i l e r yen i lg iye uğ ra t ı l ı r .

Kanunî ’n in 46 y ı l l ık sa l t ana t ı boyunca Osmanl ı Dev le t i

s iyase t , i l im, i r fan ve sana t i t iba r iy le en pa r lak dönemin i

yaşad ığ ı g ib i , hukuk ve a raz i iş l e r iy le i lg i l i ç ıkar ı l an kanun la r l a

da ne derece medenî b i r dev le t o lduğunu gös te rmiş t i r . O , hukuka

bağ l ı l ığ ı ve bu şuuru idareye hak im k ı lmas ıyla ün lüdür . Çok âd i l

b i r pad işah o lan Kanunî Su l t an Sü leyman , ya r ım as ı r l ık

sa l t ana t ın ın sonunda Osmanl ı Devle t in i üç k ı t a üzer ine yay ı lm ış ,

dünyan ın en güçlü o rdusuna sah ip , gen iş , zeng in ve haşmet l i

impara to r luğu yapm ış t ı r .

S ige tvar Ka les i ’n in kuşa tmas ı s ı ras ında 73 yaş ında

o rdusunun baş ında 13 . se fe r ine ka t ı l an Kanunî Su l t an Sü leyman 7

Ey lü l sabaha ka rş ı ve fa t eder .

Babas ın ın vefa t ından sonra t ah ta geçen 2 . Se l im babas ın ın

devr inde o lduğu g ib i kend i devr inde de sadâre t t e ka lan Sokul lu

Mehmet Paşa’n ın da ön lemler iy le dev le t in büyüklüğünü ve

ih t işam ın ı sü rdürür . 2 . Se l im zaman ında Yemen ve K ıbr ı s

fe thed i l i r . Faka t İnebah t ı den iz savaş ında Osmanl ı donanmas ı

Haç l ı o rdusu ka rş ıs ında yen i lg iye uğ ra r . Bu dönemde Süvey ş

Kana l ı aç ı lmak i s tenmiş , ancak Sokul lu Mehmet Paşa’y ı

çekemeyenle r in de gayre t iy le bu hedef ge rçek leş t i r i l ememiş t i r .

2 . Se l im’den sonra t ah ta geçen 3 .Mura t zaman ında da

se fe r le re devam ed i l i r . 3 . Mura t zaman ında Leh is tan ve Fas

Osmanl ı h imayes ine a l ın ı r . İ ran l ı l a r l a yap ı l an savaş l a r

ne t i ces inde imza lanan Ferha t Paşa ( 1 . İs tanbul ) Ant laşmas ı i l e

Osmanl ı Dev le t i doğudak i en gen iş s ın ı r l a r ına u laş ı r . 3 . Mura t

zaman ında esk i gücünü y i t i r en Sokul lu Mehmet Paşa 1579’da

uğ rad ığ ı sa ld ı r ı sonucu ö ldürü lü r . 2 . Se l im zaman ında yap ı l an

an t laşmayla son ver i l en Osmanl ı -Avus tu rya savaş l a r ı t ek ra r

baş l a r . Savaş l a r devam ederken 1595’ te 3 .Mura t ö lü r .

3 . Mura t ’ ın ö lümünden sonra t ah ta geçen 3 . Mehmet

zaman ında da Osmanl ı -Avus tu rya savaş l a r ı devam eder . Se fe r l e re

b izza t ka t ı l an 3 . Mehmet komutas ındak i Osmanl ı o rdusu

Haçovada büyük b i r Avus tu rya o rdusuy la ka r ş ı l aş ı r . Yap ı l an

savaş t a Osmanl ı o rdusu yen i l i r . Bu savaş t an sonra İs t anbula

dönen 3 . Mehmet ’ t en sonra da Avus tu rya i l e savaş l a r devam eder

ve Kani je Ka les i f e thed i l i r . Bu s ı ra la rda ü lkes indek i

ka r ış ık l ıkla ra son veren İ ran hükümdar ı , Fe rha t Paşa Ant laşmas ı

i l e kaybed i len yer le r i ge r i a lmak iç in ha reke te geçer . Osmanl ın ın

iç inde bu lunduğu durumu f ı r sa t b i l en Şah Abbas , Tebr iz ’ i e l e

geç i r i r . Daha sonra Revan ve Nahçivan da İ ran’ ın e l ine geçer .

On a l t ınc ı yüzy ı lda s iyas î ge l işmeler in yan ında dev le t in

bü tün kurumlar ında da ge l işmeler o lmu ş tu r . İdar î t eşki la t t a

çeş i t l i değ iş ik l ik le r yap ı lm ış , kanunla r öze l l ik le Kanunî

döneminde büyüyen ve mese le le r i g i t t ikçe a r tan ü lken in ve

ge l işen s iyas î haya t ın gerek le r ine göre yen iden düzen lenmiş t i r .

Bu esnada b i r eks ik l ik o la rak görü len i l im müessese le r in in

ge l iş t i r i lmes i ve a r t ı r ı lmas ı i ç in de gayre t gös te r i lmiş t i r .

Görü ldüğü üzere on a l t ınc ı yüzy ı l , Osmanl ı Dev le t in in her

a landa en ih t işaml ı zaman ın ı yaşad ığ ı dönem o la rak öne

ç ıkm ış t ı r .

B . EDEBÎ ve KÜLTÜREL DURUM

On beş inc i yüzy ı l hem Osmanl ı Dev le t in in hem de Türk

Edeb iya t ın ın ge l işmeye baş l ad ığ ı dönemdi r . Bu dönemde büyük

b i r impara to r luk ha l ine ge len Osmanl ı Dev le t inde sadece s iyas î

ge l işmeler yaşanmam ı ş , bunun yan ında bü tün dev le t kurumlar ında

ge l işmeler yaşanm ış t ı r . Bu dönemde eks ik l iğ i h i s sed i len i l im

müessese le r in in ge l iş t i r i lmes i i ç in yoğun gayre t gös te r i lmiş t i r .

Fa t ih Su l tan Mehmet ’ in İs tanbu lu fe theder e tmez yap t ı rd ığ ı ve

zaman ında en â l î i l im müesseses i o lan Sahn- ı Semân

Medrese le r inde çeş i t l i İ s lamî i l imle r oku tu lu rken , Kanunî ’n in

yap t ı rd ığ ı Sü leymaniye Medreses inde matemat ik , t ab i î i l imle r ve

t ıp öğ re t imi de yap ı l ıyordu . 16 . yüzy ı l imar faa l iye t l e r in in de

yoğunlaş t ığ ı b i r dönemdi r . İs tanbu l ve Ed i rne , Mimar S inan g ib i

büyük b i r dehan ın ve onun ye t iş t i rd iğ i mimar la r ın yap t ığ ı

ö lümsüz ese r le r l e donanm ış t ı r .

On a l t ınc ı yüzy ı lda tüm bu umumî ge l işmeler in doğa l

sonucu o la rak , i l im, kü l tü r ve edeb iya t t a da büyük ge l işme

sağ l anm ış t ı r . Pad işah la r b i r yandan durmadan sefe r l e r

düzen le rken b i r yandan da ; i l imde , edeb iya t ta , kü l tü rde ve bü tün

sana t la rda i l e r l eme ve yükse lmenin gerek l i l iğ ine inanm ış l a r ve

ge rçek leşmesi i ç in de çaba gös te rmiş l e rd i r .

Bu yüzy ı lda Türk Edeb iya t ın ın en ver iml i ve ih t işaml ı devr i

Osmanl ı s ahas ında görü lü r . Bu dönemde Divan Edeb iya t ı a r t ık

ö rnek a ld ığ ı İ ran Edeb iya t ı i l e boy ö lçüşeb i lecek b i r sev iyeye

u laşm ış t ı r . Osmanl ı şa i r l e r i , İ ran ö rnek le r iy le eş değerde ha t t a

on la rdan üs tün ese r le r o r taya koyman ın huzuru i ç inded i r l e r . Ş i i r

ve edeb iya t t a bu dönemde öneml i mesafe a l ınmas ında h iç

şüphes iz pad işah la rdan baş l ayarak bü tün dev le t büyükle r in in

edeb iya ta ve ş i i r e önem vermele r i ve sana tkâr la r ı korumala r ın ın

öneml i pay ı va rd ı r .

Bi rkaç ı d ış ında Osmanl ı pad işah la r ın ın bü tünü ş i i r ve

edeb iya t l a i lg i l enmiş ve 3 . Mura t ’ t an baş l ayarak çoğu ş i i r de

söy lemiş t i r . 2 . Bayez ı t Adl î , 1 . Se l im Se l imî , Kanunî Su l tan

Sü leyman Muhibb î , 2 . Se l im Se l imî , 3 . Mura t Murad î

mah las la r ıyla ş i i r l e r yazm ış l a rd ı r . Ha t ta baz ı l a r ın ın müre t tep

d ivan la r ı da vard ı r . İ lmin , sana t ın , ş i i r in ve edeb iya t ın

ge l işmesin i haz ı r l ayan böy le uygun b i r zeminde büyük i l im

adamlar ı , t a r ihç i l e r , şa i r l e r ve nes i r us ta la r ı ye t işmi ş ve Osmanl ı

Dev le t in in büyüklüğüne lay ık b i r Osmanl ı -Türk kü l tü r ve

edeb iya t ı meydana ge t i r i lmiş t i r .

On a l t ınc ı yüzy ı lda İs lam kü l tü rüne dayanan Divan

Edeb iya t ın ın mensup la r ı Arapça ve Farsça ke l imele r i ku l l anmakta

b i r sak ınca görmemiş l e rd i r . Bu sebep le on a l t ınc ı yüzy ı lda ş i i rde

ve baz ı mensur ese r le rde d i l daha ağ ı r l aşm ış t ı r . Hüner gös te rme

ve beğen i lme kayg ıs ı yüzünden Kas ide le r in d i l i Arapça ve Farsça

ke l imele r le yük lü ve t e rk ip l id i r .

On a l t ınc ı yüzy ı lda yüz le rce şa i r t a ra f ından iş l enen Divan

ş i i r i sana t ve ahenk yönünden z i rveye u laşm ış t ı r . Sadece bu

döneme a i t 90 c iva r ındak i d ivan İs tanbu ldak i kü tüphane le rde

bu lunmaktad ı r . Divan la rdak i ş i i r l e r in konula r ı gene l l ik le esk i

konula rd ı r . Din , t a savvuf , övgü , r in t l ik , aşk , t ab ia t g ib i . 16 .

yüzy ı lda bu konula r i ş l en i rken yap ı l an benze tmele rde ku l lan ı l an

mecaz la rda çevren in ve ye r l i unsur la r ın ş i i r e çokça g i rd iğ i

görü lür . Ge lenek le r ve görenek le r le i lg i l i benze tmele r ,

dey imler in mecaz l ı an lamlar ından yara r lan ı l a rak yap ı l an sana t l a r ,

çevrey le i lg i l i somut t asv i r l e r ve benze tmele r g ib i . Bü tün bu

unsur la r on a l t ınc ı yüzy ı lda Türk ş i i r ine daha yer l i b i r n i t e l ik

kazand ı rm ış t ı r . Rumel i şa i r l e r inde bu n i t e l ik le re çok s ıkça

ras t l an ı r . Çoğunluk la d ivan la r ın içe r i s inde ye r a lan

şehreng iz le r in bu yüzy ı lda çok yaz ı lm ış o lmas ı da edeb iya t t ak i

ye r l i l eşme eğ i l imiy le i lg i l id i r .

Bu yüzy ı lda Divan Edeb iya t ın ın en büyük l i r ik şa i r i o lan

Fuzû l î ön p lana ç ıkan i s imle r in baş ında ge lmekted i r . Fuzû l î , Türk

d i l in i ve edeb iya t ın ı b i r bü tün o la rak görmüş , Türk ü lke ler inde

yaşayan büyük şa i r l e r i yak ından iz leyerek okumuş , b i rçok öneml i

i sme naz i re le r yazm ış t ı r . Arapça ve Farsçay ı çok iy i de recede

b i l en Fuzû l î , Divan ş i i r in in o r tak malzemes in i , mazmunla r ın ı ,

sana t la r ın ı , şek i l ve i fade vas ı t a la r ın ı t amamen şahs î b i r üs lûp la

iş l emiş t i r . Ş i i r inde aşk ı , e l emi ve h ic ran ı t e rennüm e tmiş t i r . Tek

b i r bey t inde dah i onun şahs iye t in i bu lmak mümkündür . Bu

konula r ın onun ş i i r l e r indek i yoğunluğu , aşk ın ve rd iğ i üzün tüden

memnun o lmas ı , aşk duygula r ın ı yok edeceğ i i ç in vus la t t an

kaçmas ı ve ayr ı l ık üzün tüsüne seve seve ka t l anmas ı , aşk ı madd î

haz la r ın üs tüne ç ıkara rak u lv î l eş t i rmes i , Fuzû l î ’n in ş i i r l e r in in

şahs î ve o r i j ina l yön le r in i o lu ş tu rmuş tu r .

On a l t ınc ı yüzy ı l ın baş ında ye t işen Ba l ıkes i r l i Zâ t î kas ide

ve gaze l a lan ındak i büyük şöhre t l e rden b i r t anes id i r . Yen i ve

renk l i mânâ la r ya ra tmaktak i ye teneğ i , i lham ın ın bo l luğu , ko lay

ve raha t söy ley iş i i l e bu yüzy ı lda öne ç ıkm ış t ı r .

Bu dönemin gaze l a lan ında tan ınm ış şa i r l e r in in en baş ında

Hayâ l î ge lmekted i r . Hayâ l î , t a savvuf neşves inden ge len i ç

zeng in l iğ i ve ka lender mizac ı i l e r in t ve kay ı t s ız yaşay ış ı ,

sade l iğ i ve t ab i î l iğe meyl i i l e gaze le yen i b i r hava ve ses

ge t i rmiş t i r . Ş i i r l e r inde baz ı t a savvuf kavramlar ın ı s ık s ık

ku l lanmakla b i r l ik te Hayâ l î mutasavv ı f değ i ld i r . Ş i i r sana t la r ına

ve ke l ime oyunla r ına dü şkün o lmayan , sade , samimî ve kü l fe t s i z

söy ley iş i i l e Hayâ l î , o r i j ina l b i r şa i rd i r .

Bu yüzy ı l ın en büyük i s imle r inden b i r t anes i h iç şüphes iz

Türk Edeb iya t ın ın “Su l tânü’ş -şuârâs ı” Bâk î ’d i r . Bâk î ’n in

ş i i r l e r inde Fuzû l î ’n in ş i i r l e r indek i duygu der in l iğ i ve l i r i zmi

yok tur . Ş i i r sana t la r ına çok düşkün o lan Bâk î ’n in b i r bey t indek i

bü tün ke l imele r a ras ında i lg i va rd ı r . Bâk î , sana t la r ı , ke l ime

oyunla r ın ı yaparken haya t t an , çevres inden , ge lenek ve

görenek le rden , inanç la rdan , üç d i ldek i ke l imele r in he r tü r lü

an lam imkânla r ından ve dey imler in mecaz la r ından yara r lanm ış t ı r .

Kas ide le r inde Arapça ve Farsça ke l imele r i ve t amlamala r ı s ık

ku l lanmakla beraber Türkçen in t ab i î sen taks ın ı , i f ade

öze l l ik le r in i ve İs tanbu l Türkçes in in ince l iğ in i ş i i r l e r ine ko layca

yer leş t i rmiş o lan b i r d i l us tas ıd ı r . O , sana t ın iç inde boğulup

ka lmam ı ş , b i r kuyumcu t i t i z l iğ iy le iş l ed iğ i muhtevay ı i f ade

mükemmel l iğ i i l e b i r l eş t i r e rek sana t ın ın ka l ıc ı l ığ ın ı sağ l am ı ş t ı r .

Yüzy ı l ın tan ım ı ş i s imle r inden b i r t anes i de Nevî ’d i r .

As l ında b i r gaze l şa i r i o lan ve as ı l şöhre t in i gaze l l e rden a lan

Nevî , b i r kas ide şa i r i o la rak da başar ı l ıd ı r . Sade d i lden yana o lan

şa i r in bu şek i lde ve rd iğ i ş i i r l e r inde çok güze l ö rnek le r

mevcu t tu r .

Niğbolu lu Âhî , Hayre t î , Usu l î , Âgeh î , Ed i rne l i Bâ l î g ib i

i s imle r de bu dönemde gaze l ve kas ide a lan ında ese r ve rmiş o lan

d iğer i s imle rden baz ı l a r ıd ı r . Bursa l ı Lâmi î , Trabzonlu F igân î ,

İbn- i Kemal , Âş ık Çe leb i , Ed i rne l i Nazmî , Emr î , Mecdî , Taş l ıca l ı

Yahyâ , Ge l ibo lu lu Âl î ve Bağda t l ı Rûh î g ib i daha pek çok şa i r

d ivan t e r t ip e tmiş , kas ide ve gaze l l e r iy le b i re r değer o la rak

edeb iya t t a r ih imizdek i ye r le r in i a lm ış l a rd ı r . Bu i s imle rden

Bağda t l ı Rûhî , Terk ib - i Bend i l e kend i s ine üs tün b i r ün sağ l am ı ş

ve edeb iya t ım ıza ö lmez b i r sosya l h ic iv şaheser i kazand ı rm ış t ı r .

On a l t ınc ı yüzy ı l mesnev î a lan ında da öneml i mesafe le r in

a l ınd ığ ı b i r dönem o lmu ş tu r . Bu dönemde , mesnev î a lan ında daha

sonrak i y ı l l a rda aş ı l amayan mükemmel ese r le r yaz ı lm ı ş t ı r . Bu

yüzy ı lda İ ran Edeb iya t ı ’ndan ge len k las ik konula r ın yan ında d in î ,

ah lâk î , t a savvuf î h ikâyele r , h i lye ve mevl i t l e r , k ı rk had i s

çev i r i l e r i , şehreng iz le r le mesnev î konula r ı daha zeng in leşmi ş

e se r say ı s ında büyük a r t ış o lmu ş tu r .

Bu yüzy ı l ın çokça ese r ve rmiş öneml i i s imle r in in baş ında

Lâmi î Çe leb i ge lmekted i r . O , ge rek mesnev î le r iy le ge rek

manzum-mensur ese r le r iy le Divan Edebiya t ın ın zeng in leşmesine

ça l ış t ığ ı g ib i , Türkçen in iş l enmes ine ve an lam yönünden ge l iş i p

güç lenmes ine de emek harcam ış hamse sah ib i b i r şa i rd i r .

Bu dönem hamse sah ib i o lduğu be l i r t i l en şa i r l e r yönünden

de öneml id i r . Bu i s imle r in baş ında Revan î , Muid î , Fuzû l î , Âr i f

Çe leb i , Mes izade Derv iş Çe leb i ve Âmid l i Hal i fe ’d i r . Bu i s imle r

kaynak larda hamse sah ib i o la rak be l i r t i lmişse de b i rçoğunun

hamses i bu lunamam ış t ı r . On a l t ınc ı yüzy ı lda hamse sah ib i şa i r

o la rak t an ınan ve hamses indek i e se r l e r in tümü e lde bu lunan i smi

Taş l ıca l ı Yahyâ’d ı r .

On a l t ınc ı yüzy ı lda b i rçok aşk mesnev îs i de vard ı r . Bunla r ın

baş ında : Yûsuf u Zü leyhâ , Hüsrev ü Ş î r în , Ley lâ vü Mecnûn

ge lmekted i r

Bu yüzy ı lda yap ı l an manzum k ı rk had i s çev i r i l e r in in say ıs ı

on beş i bu lu r . Bu dönemde ayn ı zamanda manzum ta r ih le r in ve

fe t ihnâmele r in say ıs ı da a r tm ış t ı r .

On a l t ınc ı yüzy ı l , sadece naz ımda değ i l , nes i rde de öneml i

mesafe le r in a l ınd ığ ı b i r dönemdi r . Bu yüzy ı lda yaz ı lm ı ş mensur

ese r le r konula r ına göre şöyle s ı ra lanab i l i r : Edeb î amaç l ı

h ikâye le r , ah lâk k i t ap la r ı ve s iyase tnâmele r , d in î - t a savvuf î

ese r le r , şuara t ezk i re le r iy le bun la r ın d ış ındak i b iyogra f ik ese r l e r ,

menak ıpnâmele r , t a r ih le r v .b .

On a l t ınc ı yüzy ı lda edeb iya t t a r ih imiz i ç in b i r inc i

de receden kaynak teşki l eden şuara t ezk i re le r in in say ıs ında b i r

a r t ış gö rü lü r . Seh î Bey , Al i Ş i r Nevây î ’n in t ezk i res in i ö rnek

a la rak yazd ığ ı Heş t B ih iş t ad l ı e se r iy le Osmanl ı s ahas ında i lk

t ezk i re ö rneğ in i vermiş t i r . Sek iz pa rçaya ayr ı l a rak sade b i r d i l l e

yaz ı lm ış o lan bu t ezk i rede şa i r l e r hakk ında k ısa b i lg i l e r

ve r i lmiş t i r .

Tezk i re a lan ında yüzy ı l ın d iğer öneml i i smi Lâ t i f î ’d i r .

Tezk i res ine g i r iş k ısm ından sonra Mevlânâ’dan baş l aya rak büyük

sof î şa i r l e r i , pad işah la r ı ve şehzade le r i a l an Lâ t i f î , daha sonra

ha r f s ı ras ına göre şa i r l e re ye r ve rmiş t i r . Bu tezk i re ge rek

muhteva ge rek verd iğ i b i lg i l e r yönünden öneml id i r .

Bağda t l ı Ahdî , Â ş ık Çeleb i ve Hasan Çeleb i bu yüzy ı l ın

tezk i re yazm ış d iğer i s imle r indendi r .

On a l t ınc ı yüzy ı lda t ezk i re le rden sonra t a r ih le r de öneml i

ye r tu ta r . İbn- i Kemal ’ in yazd ığ ı Tevâr ih - i Âl - i Osman ve

Ge l ibo lu lu Âl î ’n in yazd ığ ı Künhü’ l Ahbâr ad l ı e se r le r yüzy ı l ın

öne ç ıkan t a r ih le r indend i r .

On a l t ınc ı yüzy ı l , e l l e r inde saz la r la d iyar d iyar gezen ,

ne rede b i r güze l görür le r se ona âş ık o lan ; on la r i ç in s ıcak ,

samimî , ve heyecan l ı ş i i r l e r söy leyen saz şa i r l e r in in i s im

yapmaya, şöhre t kazanmaya ve i s im b ı rakmaya baş l ad ıkla r ı

dönemdi r . Günün kahramanl ıkla r ın ı , çeş i t l i yur t güze l l ik le r in i ve

yur t l a r ın ın a l ıml ı güze l l e r i ka rş ıs ındak i duygula r ın ı d i l e ge t i ren

bu şa i r l e re a r t ık Türk dünyas ın ın her köşes inde ras t l an ıyordu . Bu

yüzy ı lda öne ç ıkan i s imle r şunla rd ı r : P i r Su l tan Abda l , Köroğ lu ,

Öksüz Dede , Bahş i , Ozan , Kul Mehmet .

Görü ldüğü g ib i on a l t ınc ı yüzy ı l , edeb iya t ve kü l tü r

bak ım ından da z i rveye u laş ı l an dönemdir . Bu as ı r , kü l tü r ve

edeb iya t t a r ih imize kazand ı rd ığ ı say ıs ız i s im ve ese r l e büyük b i r

önem arz e tmekted i r .

I . BÖLÜM

BÂLÎ’N İN HAYATI, ESERLERİ ve EDEBÎ ŞAHSİYETİ

1 . HAYATI

Tezki re le rde haya t ı hakk ında faz la b i lg i bu lunmayan Bâ l î ,

on a l t ınc ı yüzy ı lda yaşam ış i s imle rdend i r . Hakk ında b i lg i ve r i l en

çok s ın ı r l ı say ıdak i kaynak ta , Ed i rnede darü lhad i s müteve l l i s i 1

o lmas ından da ha reke t l e Ed i rne l i o la rak kabu l ed i lmes ine rağmen

Şaka ik - i Numâniye’de Karamanda 2 doğduğu be l i r t i lmekted i r .

Doğum ta r ih i hakk ında herhang i b i r b i lg i ve r i lmeyen Bâ l î ’n in

doğduğu yerden i l im tahs i l i i ç in İs tanbula 3 g i t t iğ i y ine ayn ı

kaynak ta i fade ed i lmekted i r . İs tanbu la g iden Bâ l î Çe leb i , b i r sü re

sonra Beş ik taş ’ t ak i S inan Paşa Medreses ’nde görev lend i r i l i r .

Buradak i görev in i be l l i b i r zaman yer ine ge t i rd ik ten sonra , 4Karaca Ahmet yer ine Edi rne Darü lhad is ine gönder i l i r . Bâ l î ’n in

Edi rnede darü lhad is müteve l l i s i o lduğu İs tanbu l Ünivers i t e s i

nüshas ın ın baş ındaki kay ı t t a da be l i r t i lmiş t i r . Bâ l î , da rü lhad i s

müteve l l i s i o la rak görev in i ye r ine ge t i r i rken Edi rne

mutasavv ı f l a r ından P i r Ahmed Dede’ye in t i sap eder . 5 Şa i r imiz in

P i r Ahmed Dede’ye in t i sap e t t iğ i d ivan ın ın mensur ön sözünde de

i fade ed i lmiş t i r . Bâ l î Ed i rne Darü lhad i s inde ça l ış ı rken Edi rne

Su l tan Se l im Medreses i ’ne t ay in o lunur 6. Buradak i k ısa ça l ışma

süres inden sonra Abdürr rah im Efend i ye r ine 7 t ekra r Ed i rne

Darü lhad i s indek i görev ine döner .

1 Kınalızade Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-şuara , C.1, TTK, Ankara, 1978, s.210. 2 Şeyhî Mehmed Efendi, Şakâik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri , ( Haz. Abdülkadir Özcan ) , Çağrı Yayınları,

C.2, İstanbul, 1989, s.594. 3 Şeyhî Mehmet Efendi, ay 4 Şeyhî Mehmet Efendi, ay 5 Sadettin Nüzhet Ergun, Türk Şairleri, C.2, s.734-739. 6 Şeyhî Mehmet Efendi, ay 7 Şeyhî Mehmet Efendi, ay

İ lk baş l a rda sadece medrese le rdek i görev in i ye r ine ge t i ren

Bâ l î ’n in P i r Ahmed Dede’ye in t i sab ına kadar ş i i r l e he rhang i b i r

i lg i s i o lmam ı ş t ı . 8 P i r Ahmed Dede’n in İs tanbulda bu lunduğu b i r

s ı rada Hüday i Bey i s iml i b i r za t kend is ine manzum b i r

muhabbetnâme sunar . P i r Ahmed Dede de bu ese r in Bâ l î ’ye

gönder i lmes in i ve onun ta ra f ından b i r naz i re yaz ı lmas ın ın t ek l i f

ed i lmes in i söy ler . O güne kadar ş i i r söy lememiş o l an Bâ l î ’n in

şeyh in in i s t eğ i , onun H ız ı r ’ l a bu lu şmas ın ı ve ş i i r söy lemes in i

sağ l a r .

Bâ l î bu o laydan sonra , medresedek i görev in i ye r ine

ge t i rmenin yan ı s ı ra ş i i r l e de uğ raşmaya baş l a r ve âş ıkâne ş i i r l e r

söy le r . Ş i i r l e uğ raşmaya geç baş l ayan Bâ l î i l e i lg i l i Hasan

Çe leb i ’n in t ezk i res inde 9 ve Beyân î Tezk i res i ’nde 10 ve r i l en ,

a s l ında Bâ l î Çe leb i ’ye a i t o lan bey i t l e r Kes r iye l i Bâ l î ’ye i sna t

ed i lmiş t i r . Ancak Kesr iye l i Bâ l î ’n in 1 . Se l im zaman ında yaşam ı ş

o lmas ı ve 1516’dak i M ıs ı r se fe r i e snas ında vefa t e tmes i bunu

imkâns ız k ı lmaktad ı r .

D ivan ın ın ön sözünde i fade e t t iğ i g ib i , 914-M.1508’de ö len

Neca t î i l e görü şmü ş o l an şa i r imiz uzun b i r ömür sü rmüş tü r .

Yaşam ı boyunca dör t pad işah ın sa l t ana t ın ı görmü ş o lan Bâ l î ,

Bâk î ’n in gaze l l e r in i t anz i r e tmes inden ve 2 . Se l im i l e 3 . Mura t ’a

kas ide sunmas ından an laş ı ld ığ ı kadar ıyla 1003- M.1594 y ı l l a r ına

kadar yaşam ı ş t ı r .

Haya t ın ın büyük bö lümünü ibade te ve medrese le rde i l im

yo lunda h izmete ha rcayan Bâ l î , iy i ha l l e r i o lan , güze l ah lâk ıyla

t an ınm ış , t emiz i t ikad i o lan , f az la mal ı mü lkü o lmayan faka t

kanaa tkâr o lan , iy i l iğ i seven , neşe l i ve sab ı r l ı b i r şahs iye t t i . 11

8 Sadettin Nüzhet Ergun, ay 9 Hasan Çelebi, age, s.209. 10Mustafa Bin Carullah, Beyânî, Tezkiretü’ş-şuara, ( Haz. İbrahim Kutluk ) TTK, Ankara, 1997, s.44. 11 Şeyhî Mehmet Efendi, ay

Yukar ıda da i fade ed i ld iğ i g ib i bü tün güze l vas ı f l a r ı

k iş i l iğ inde yer leş t i rmiş o lan Bâ l î Çe leb i , y ine i l im ve ibade t l e

meşgul o lduğu b i r Ramazan gününde vefa t eder . 12

12 Şeyhî Mehmet Efendi, ay

BÂLÎ MAHLASLI D İĞER ŞA İRLER

Yap t ığ ım ız a raş t ı rmala rda Divan Edeb iya t ında şa i r imiz le

ayn ı mahlasa sah ip sek iz i s im daha o lduğunu gördük .

I . BÂLÎ : Âş ık (17 .y -? ) . Haya t ı hakk ında b i lg i bu lunmayan

şa i r in b i r koşmas ı S . Nuzhe t ERGUN ta ra f ından Mi l l e t

Kütüphanes i ’ndek i b i r mecmuadan a l ınarak Türk Şa i r l e r i ’nde

yay ımlanm ış t ı r . 13

II . BÂLÎ : Divan şa i r i (15 .y ) . Muğ l a Menteşe l i o lan şa i r in

haya t ı hakk ında t ezk i re le rde b i lg i yok tu r . . E lde bu lunan Bahr - i

Nasây ıh i s iml i mensur -manzum te rcümes iy le b i l in iyor . 79

varak tan iba re t o lan ese r Fa t ih ’ in sancak bey le r inden Mahmud

Bey’e sunu lmu ş tu r 14.

III . BÂLÎ : (Kesr iye l i ) Divan şa i r i (16 .y ) . Haya t ı hakk ında

gen iş b i lg i bu lunmayan şa i r in Rumel ide t ımar sah ip le r inden

o lduğu tezk i re le rde kayded i lmiş t i r . Ş i i r l e r inden ö rnek le r Ahdî ,

Beyân î ve Hasan Çe leb i t ezk i re le r inde ver i lmiş t i r . 15

IV. BÂLÎ : Bosna l ı d ivan şa i r i ( ? - 1684 ) . As ı l ad ı Abdul lah .

İs tanbu l kad ı l ığ ı ve Anadolu kazasker l iğ i yap t ı . Az led i ld ik ten

sonra vefa t e t t i . İs tanbu l medrese le r inde uzun süre de rs ve rd i .

S ic i l - i Osmanî ş i i r l e r i o lduğunu kayded iyor 16.

V. BÂLÎ : Sofya l ı mutasavv ı f şa i r (Us t rumca ? - Sofya

1553) . Ha lve t iye t a r ika t ı şeyh le r inden o lan Bâl î Efend i t ahs i l in i

İs tanbu l ve Sofyada yap t ı . Daha z iyade Sofyada o tu rmuş o lduğu 13 Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergâh Yay., C.1, İstanbul, 1977, s.305-306 14 Sadettin Nüzhet Ergun, ay 15 Sadettin Nüzhet Ergun, ay 16 Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, ay

iç in Sofya l ı d iye t an ın ı r . Ha lve t iye şeyh le r inden Kas ım Çeleb iye

in t i sap e t t i . Devr in pad işah ı Kanunî Su l tan Sü leyman’ ın i lg i s in i

kazand ı . Pad işah la be raber baz ı s avaş l a ra i ş t i r ak e t t i . Vefa t ından

sonra Sofya c ivar ında b i r ye re de fno lundu . Daha sonra buraya b i r

tü rbe , cami ve zav iye in şa ed i ld i .

Şeyh Bâ l î , â l im o lduğu kadar kuvve t l i b i r d ivan şa i r id i r .

Muhyidd in Arab î ’n in Fusûsu’ l Hikem’ ine yazd ığ ı şerh i l e İbn

Kemâl ’ in Kaza vü Kader r i sâ les ine yazd ığ ı r edd iye , onun i lmî

kudre t in i i f ade ederken , Manzûme- i Vâr idâ t ’ ı da ş i i rdek i gücünü

gös te r i r .

Ese r le r i . Fusûsu l Hikem şerh i , E tvâr - ı S i t t e , R i sâ le - i Kaza

vü Kader , Mecmuatün Nesây ih , Manzûme- i Vâr idâ t , Şerh- i

Had is - i Kuds i - i Küntü Kenzen , Makâmât , Merâ t ibü’n Nefs ,

R isâ le - i E tvâru ' s Sâ l ıkîn , R isâ le - i E tvâr - ı Seba , Tercüme- i K ıssa -

i İbrah im. Ayr ıca mecmuala rda ş i i r l e r i i l e mektup la r ı

bu lunmaktad ı r . Eser le r i bas ı lmam ı ş t ı r . 17

VI. BÂLÎ : (Sarhoş ) Mutasavv ı f şa i r (T i re ? - İs tanbu l 1533) .

Babas ı Kad ı B i rg i l i zade Mus l ih idd in Mus ta fa Efend i , 2 .

Bayez id’ in şehzade le r inden Ahmet ’e hoca l ık e tmiş t i . Bâ l î de

genç yaş t a Saç l ı Emir ve d iğer baz ı şahs iye t l e rden ders a ld ı .

Hayredd in Efend i ’den mülâz im o ldu . Daha sonra Kepenekç i

Medreses inde ders ve rd i . Genç l iğ inde aş ı r ı i çk i ve eğ l ence

müpte lâs ı o lduğu iç in “Sarho ş” l akab ıyla t an ınd ı . Sonradan

p işmanl ık geç i ren Bâ l î t a savvufa meyl e t t i . Ha t ta memur iye t i

b ı rakarak Halve t î t a r ika t ı şeyhle r inden Ramazan Efend i ’ye

in t i sap e t t i . İs tanbu l Âl i Paşa zav iyes ine şeyh o ldu ( 1556 ) .

Cevr î mahlas ıyla ş i i r l e r yazm ış o l an Bâ l î ’n in d ivan ı yok tu r .

Â ş ık Çe leb i , onun baz ı bey i t l e r in i ö rnek a la rak t ezk i res ine

a lm ış t ı r . Baz ı mecmuala rdak i bey i t l e r inden başka S . Nuzhe t 17 Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, ay

ERGUN, 16 . yüzy ı l a a i t b i r ş i i r mecmuas ında bu lduğu b i r

gaze l in i yay ımlam ış t ı r . E lde bu lunan ş i i r l e r inden şa i r l iğ i

hakk ında f ik i r ed inmek güç tü r . Tasavvuf neşves iy le i l âh î l e r ve

gaze l le r yazd ığ ı t ahmin ed i l iyor . 18

VII . BÂLÎ : İ şkodra l ı d ivan şa i r i (19 . y ) . Haya t ı hakk ında

b i lg i yok tur . Al i Emir î , İ şkodra Vi lâye t i Şa i r l e r i ad l ı e se r inde

baz ı ö rnek le r ve r i r . 19

VIII . BÂLÎ : Tekede doğdu . Hoş Tab Bâ l î d iye t an ınd ı .

S ipah i id i . B i r savaş e snas ında Es te rabâd’ ta ö ldürü ldü . 20

18 Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, ay 19 Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, ay 20 Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ankara, 1988, s.67-68.

2 . BÂLÎ’N İN ESERLERİ

A . R İSALELER İ :

Bâ l î , Dîvân ı ’n ın ön sözünde :

1 . Tasavvufa da i r 4 r i sâ le

2 . Gü lşen- i Meèân î

3 . İnt ihâbü ' t -Tevâr îh

ad l ı r i sâ le le r i o lduğunu z ik red iyorsa da a raş t ı rmala r ım ızda bu

ese r le re u laşamad ık .

B. D İVANI:

a . TERTİBİ :

Bâl î Divan ı mensur ön sözünün sonuna dü şülen t a r ih ten

an laş ı ld ığ ı üze re H.980-M.1572 y ı l ında t e r t ip ed i lmiş t i r .

E l imizdek i ik i nüshada da d ivan ın te r t ib i aç ıs ından ayn ı s ı ra

va rd ı r . Şa i r , d ivana mensur b i r d ibâce i l e baş l am ış , kas ide ve

gaze l le r le devam e tmiş t i r .

D ivan ın te r t ib i şu şek i lded i r .

1 - Mensur d ibâce

2 - Kaside le r

3 - Gaze l le r

b . D İVANIN NÜSHALARI

1 - 21Yap ı Kredi Sermet Çi f ter Kütüphanes i 1080

Mensur d ibâce , 23 kas ide ve 195gaze l va rd ı r .

Se r -maù l aè - ı Ke lÀmul lÀh ve t evúìè- i r e fìè- i

è i lmu'l lÀh , söz le r iy le baş l a r .

Divân î ha t l a , Türkçe , 200x mm. Ölçüsünde , 50 varak ta , 18

sa t ı r l ı , âha r l ı k rem kâğ ıda yaz ı lm ış t ı r . S ı r t ı kahvereng i meş in ,

üs tü ebru ve mik leb l i c i l t i ç inded i r .

Künc- i ãafÀda gÿşe-n işìn o ld ı BÀ lì k im

è İ r fÀn yüz inde seyr ide dünyÀ bucaà ın ı

bey t iy le sona e re r . Nüshan ın baş ında kayda değer mensur b i r

d ibâce yer a lmaktad ı r .

2 - İs tanbul Ünivers i tes i Kütüphanes i Türkçe Yazmalar

Bölümü 3496

Mensur d ibâce , 23 kas ide ve 177 gaze l va rd ı r .

Ser -maù l aè - ı Ke lÀmul lÀh ve t evúìè- i r e fìè- i

è i lmu'l lÀh , söz le r iy le baş l a r .

Divân î ha t l a , en 140 mm, boy 210 mm, ka l ın l ık 10 mm

ö lçü le r inde 48 varak ta , 18 sa t ı r l ı yaz ı lm ı ş t ı r .

Künc- i ãafÀda gÿşe-n işìn o ld ı BÀ lì k im

bey t iy le sona e re r . Bu nüshan ın baş ında da d iğer nüshada o lduğu

g ib i mensur d ibâce yer a lmaktad ı r .

3 . EDEBÎ ŞAHS İYETİ 21 Sermet Çifter Kütüphanesi Yazma Eserler Katalogu, Yapı Kredi Yay., İstanbul, 2002, s.428

Bâ l î ’n in edeb î şahs iye t iy le i lg i l i kaynak say ıs ı yok denecek

kadar az o lup , onun hakk ında b i lg i ve ren b i rkaç kaynak tak i k ısa

b i lg ide edeb î şahs iye t inden z iyade medrese le rde üs t l enmiş

o lduğu görev le r hakk ında b i lg i ve r i lmi ş t i r .

Bâ l î ’n in edeb î şahs iye t iy le i lg i l i değer lend i rme

yap ı l ab i lmes ine o lanak sağ l ayacak t ek değer lend i rme Hasan

Çe leb i t a ra f ından yap ı lm ış t ı r . Hasan Çe leb i , t ezk i res inde

Bâ l î ’n in edeb î şahs iye t ine yöne l ik şu b i lg i l e r i ve rmiş t i r .

“ Ed i rnede Dârü ' l -had i s müteve l l i s i o lm ışdur . Nice zamândur k i

h idmet - i t ev l iye tde kâd i r o ldukça t ahs î l - i emvâl - i mar i fe tde yek -

d i l yek- rûy ve eşèâr ına hadd u gâye t yok şâ i r - i pür -gûy .

Mükemmel d îvân ı ve mahsû l - ı Bâ l î ’n in zevây id- i b î -hadd u g i rân ı

va rdur . Zübde- i ke l imât ı bu ebyâ t la rdur . ” 22

Bâ l î ’n in edeb î şahs iye t ine yöne l ik yukar ıdak i i f ade le r i

ku l l anan Hasan Çe leb i , he r ne kadar ke l imele r in in en seçk in i bu

bey i t l e rd i r i f ades in i ku l lanm ış o l sa da , Bâ l î ’n in bey i t l e r inden

ö rnek ve rmemiş t i r . Hasan Çe leb i ’n in t ezk i res inde verd iğ i ve

Rumel i l i ( Kesr iye l i ) Bâ l î ’ye 23 a i tmiş g ib i gös te rd iğ i bey i t l e r

as l ında Edi rne l i Bâ l î ’n ind i r . Ayn ı du rum Beyân î Tezk i res i ’nde 24

ve Tuhfe - i Nâ i l î ’de 25 de söz konusudur . Bunda Hasan Çe leb i ’n in

i lk baş l a rda Edi rne l i Bâ l î ’den haberdar o lmad ığ ı i ç in bu bey i t l e r i

Rumel i l i Bâ l î ’ye i sna t e tmiş o lma ih t imal i daha yüksek t i r . Za ten

on a l t ınc ı yüzy ı l ın baş l a r ında ö lmü ş o l an Rumel i l i Bâ l î ’n in ,

Ed i rne l i Bâ l î i l e ayn ı zamanda yaşam ış o lma ih t imal i de o lmad ığ ı

i ç in bu dü şünce daha kuvve t l id i r .

İs tanbu ldak i ve Ed i rnedek i medrese le rde uzun y ı l l a r vaz i fe

üs t l enmiş o lan Bâ l î ’n in ş i i r l e t an ışmas ı a s l ında çok sonra la r ı 22 Hasan Çelebi, age, s.210 23 Hasan Çelebi, age, s.209 24 Mustafa Bin Carullah, ay 25 Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, ( Haz. Cemâl Kurnaz-Mustafa Tatcı ) Bizim Büro Yay., Ankara,

2001, s.87

o lmu ş tu r . Bâ l î , daha önce de be l i r t t iğ imiz g ib i , Ed i rne ’deyken

P i r Ahmed Dede i sminde b i r mutasavv ı fa in t i sap e tmiş t i . Bu

o laydan b i r sü re sonra P i r Ahmed Dede , İs tanbu lda bu lunduğu

b i r s ı rada Hüday i Bey i s iml i k iş i t a ra f ından kend is ine sunu lan

manzum muhabbe tnâmenin Bâ l î ’ye gönder i lmes in i ve onun

ta ra f ından b i r naz i re yaz ı lmas ın ın tek l i f ed i lmes in i i s t e r . O güne

kadar ş i i r yazmam ış o lan Bâ l î , şeyh in in de a rzusuy la âş ıkâne

ş i i r l e r söy lemeye baş l a r .

Bâ l î ’n in ş i i r l e t an ışmas ına değ ind ik ten sonra , ş i i r l e r inden

yo la ç ıkarak edeb î yönüyle i lg i l i t esp i t l e rde bu lunmak daha

doğ ru o lacak t ı r . Her ne kadar d ivan ın ın mensur ön sözünde

b i rkaç ese r inden daha bahse t se de Bâ l î ’n in edeb î şahs iye t in in

o r taya konulmas ında önem te şki l eden e l imizdek i t ek ese r i

d ivan ıd ı r .

Ş i i r l e r inde Bâ l î mahlas ın ı ku l l anan şa i r imiz in he r ne kadar

ş i i r l e iş t iga l e tmes i çok sonra la r ı o l sa da , yaşad ığ ı dönemde de

kü l tü r ve edeb iya t merkez i o lan İs tanbu lda ve onun yak ın ındak i

Ed i rnede bu lunmuş o lmas ına rağmen tezk i re le rde , b i rkaç

t ezk i redek i benzer ve k ısa malûmat tan başka yer a lmam ış t ı r . Bu

durum onun edebî yönüyle de t an ınmas ına enge l t eşki l e tmiş t i r .

Ş i i r l e r in in büyük bö lümünü âş ıkâne t a rzda yazan Bâ l î , bunu

baz ı gaze l l e r inde kend is i de i fade e tmiş t i r .

Eg lence o ld ı èÀ l eme BÀlì àaze l le r i

ErbÀb- ı èaşúa söz le r i hep èÀş ıúÀnedür

èÁş ıúÀne BÀ l inüñ eşèÀ r ı f i rúa t -nÀmedür

Anuñ içün her b i r in b i r d i l -be re yazar ãunar

Yazd ığ ı gaze l l e r in b i l inen şa i r l e r in t a rz ında o lduğunu ve

mânâdan uzak k iş i l e r in ş i i r l e r in i an layamayacağ ın ı d i l e ge t i ren

şa i r imiz , ayn ı zamanda ş i i r sana t ında yap t ığ ı iş in a l t ına

benzed iğ in i i f ade ed ip b i r ye rde edeb î yönünün de kuvve t l i

o lduğunu or taya koymaya ça l ışm ış t ı r .

Merd- i bì -maènÀ ne b i l sün söz in i BÀ lìnüñ

Ùarz - ı e rbÀb- ı muèÀyindür anuñ her àaze l i

G184-5

BÀ l iyÀ ãanèa t - ı ş iè r iyede a l tundur işüñ

Ola l ı naôm i le eh l - i suòanuñ ze r -dÿz ı

G189-5

On a l t ınc ı yüzy ı l g ib i Divan Edeb iya t ı ’n ın en büyük

i s imle r in in ye t iş t iğ i b i r dönemde yaşayan ve ş i i r l e uğ raşmaya geç

baş l ayan Bâ l î ’n in edeb î yönünün şek i l l enmes inde bu i s imle r in

öneml i pay ı va rd ı r . Şa i r imiz in yazd ığ ı o tuz c ivar ındak i naz i re

bunun en öneml i işare t id i r . Neca t î ’den sonra ge len b i rçok i s imle

münasebe t i çe r i s inde bu lunduğunu i fade eden Bâ l î , yazd ığ ı

naz i re le r le as l ında iy i b i r şa i r o lduğu da o r taya koymu ş tu r .

Ş i i r l e r in i meydana ge t i r i rken yaşad ığ ı dönemin e tk i s i ve

a lm ış o lduğu d in î eğ i t imin de e tk i s iy le Arapça ve Farsça ke l ime

ve t e rk ip le r le öze l l ik le kas ide le r in in d i l in i k ısmen

ağ ı r l aş t ı rm ış t ı r . Divan ına yazd ığ ı mensur ön sözde daha ağ ı r b i r

d i l ku l l anan Bâ l î , gaze l l e r in i gene l o la rak sade ve samimî t a rzda

yazm ış t ı r .

Şa i r imiz in edeb î yönüyle i lg i l i o r t aya koyab i leceğ imiz en

öneml i öze l l iğ i , baz ı l a r ı bugünkü şek i l l e r iy le ku l lan ı lm ış o l an

dey imle r i çok s ık ku l lanm ış o lmas ıd ı r . Her ne kadar on a l t ınc ı

yüzy ı lda ha lk d i l ine yak la şma söz konusu o lmasa da , Bâl î ’n in

dey imlere çok yer ve rmes i , be lk i de onu d iğer şa i r l e rden ay ı ran

en öneml i öze l l ik t i r . Ayr ıca dey imler i ku l l anmaktak i us ta l ığ ı ,

şa i r imiz in kuvve t l i b i r yönü o lmuş tu r .

İ rgürd i a t ı menz i l - i maúãÿda èÀú ıbe t

Tì r - i MurÀd he r k ime k im úol úana t o la

Bâ l î ’n in edeb î yönüyle i lg i l i o r t aya ç ıkan öneml i b i r

öze l l iğ i , d in î sembol le r i çokça ku l lanm ış o lmas ıd ı r . Öze l l ik le

d ivan ın mensur ön sözünde ve kas ide le rde öneml i say ıda âye t ve

had i s ik t ibas ı yapm ış t ı r . Şa i r imiz böy lece d in î b i lg i s in in

de reces in i ve d in î sembol le r i ku l l anmaktak i us ta l ığ ına da o r taya

koymuş tu r .

Óıø r è i lmine vÀú ı f u dÀnÀ

bàÜÇ b£ãbÛ åß êbäÜّÇ ë

İ lk kas idey i Hz. Muhammed iç in yazan Bâ l î , s ık s ık

peygamber t e lmih le r in i de ku l l anm ış t ı r . Hem kas ide le rde hem

gaze l l e rde b i rçok peygamber in t e lmih i va rd ı r .

D ikd i re sÀyes i c ihÀnda èaãÀ

Old ı MÿsÀ e l inde e jde rhÀ

Bâ l î , sana t l a r ın çoğunu ku l lanmakla beraber öze l l ik le

i s t i a re ve t e lmih sana t la r ına daha faz la başvurmuş tu r . Sana t la r ı

s ık ku l l anmas ı k imi zaman ş i i r l e r ine ince b i r an lam ka tm ış t ı r .

Her dem Àdem nefes ledür gÿyÀ

Bir ne fes oà l ıdur görüñ èÌsÀ

Göñül murà ın ş ikÀ r i tmek içün şeh-bÀz h immet le

Açup bÀ l v i rey in fa rú - ı f e lekden b i r hümÀ ge ld i

Úoúula r Yÿsuf - ı gü l pì rehen-veş cÀn cÀnÀn ı

Anuñ 'çün èÀş ıú - ı d i l -òas tenüñ yüz indedür cÀn ı

G175-1

Kas ide le r inde d in î sembol le r ve dönemin pad işah la r ıy la

i lg i l i husus la r öneml i ye r tu tan şa i r imiz , gaze l l e r inde daha çok

aşk konusunu iş l emiş t i r . O , gaze l l e r in in dünya eh l i i ç in eğ l ence

o lduğunu ve aşk eh l ine de âş ıkâne ge ld iğ in i be l i r t i r . Sevg i l iden

ayr ı o lan Bâ l î ’ye göre aşk insan ın gön lünü yaş l and ı rmaktad ı r , bu

yüzden ş i i r l e r in i ayr ı l ık nâmes i o la rak n i t e lend i rmekted i r . Onun

söz le r i p işmi ş aşk kebab ıd ı r ve sevg i l in in mes t o lmuş gözüne de

t aze kebap tan l ezze t l i b i r şey o lmaz . Bâ l î , burada y ine ş i i r l e r in in

ne de rece değer l i o lduğunu be l i r tmeye ça l ışm ış t ı r .

BÀliyÀ bi ryÀn- ı èaşú ola l ı sözüñ può t edür

Çeşm-i mes t - i yÀ re o lmaz tÀze b i ryÀndan leõìõ

Bi r b iñ güze l esì r i durur y ine BÀ lì k im

èA şú i l e i td i cümle d i l - i nev-cevÀn ı pì r

Sevg i l iy i bek leye bek leye gönül mağaras ında Eshab- ı Kehf

o lan Bâ l î , i ç inde sü rek l i r ak ip end işes i t aş ıyan b i r âş ık t ı r . İ ş t e

aşk ı bu şek i lde iş l eyen şa i r imiz , gaze l l e r inde s ık s ık ün lü aşk

h ikâye le r ine t e lmih te bu lunur . Öze l l ik le Ley lâ ve Mecnûn’ la

i lg i l i daha faz la o lan bu t e lmih le r gaze l le r i daha an laş ı l ı r

k ı lm ış t ı r .

Úaysuñ ki èaks- i nÀ fe - i Ley lì göz inde var

Úan lu başun ı ey led i deve d iş i enÀ r

äanma FerhÀd i l e Mecnÿndur úarìn- i èaşú olan

Ol úar ında cümle èaşú ehli úar ındaş o ld ı l a r

áar - ı d i lde BÀ l iyÀ EãóÀb- ı Kehfüm èaşú - ı yÀ r

Gi tmez i çümden raúìb endìşes i Ú ıùmì r -veş

Yârdan ayr ı o lan Bâ l î , aşk şarab ıyla r in t l iğe uygun o la rak

Al lah’ tan başka her şeyden geçmiş t i r . Öyles ine kend inden geçmiş

o lan Bâl î , ö lümlü has ta g ib i düşmeye yer a ramaktad ı r . Ayr ı l ık

a teş i i ç in i öy le b i r yakm ış t ı r k i , f e leğe ış ık ve ren y ı ld ız la r değ i l

onun ah ın ın a teş id i r .

äaú l a e fend i òançer - i be r rÀn ı BÀ lìden

Ölümlü òas te g ib i o düşmege y i r a ra r

BÀlì f e lekde şuè l e v i ren le r degü l nücÿm

PervÀne le rdür Àhum od ından y i t e r geçer

Ayr ı l ık a teş ine dayanamayacak o lan âş ık Bâ l î , a r t ık Hakk’a

yan i en büyük i s t eğ ine kavu şmay ı bek lemekted i r .

MÀ - s ivÀdan geçmişüz BÀlì şarÀb- ı èaşú i l e

ÒÀn-úÀh- ı d i lde yüz ge tü r te vuã l a t bek le rüz

Tüm bu husus lar ın ış ığ ında , on a l t ınc ı yüzy ı l g ib i hem

Osmanl ı Dev le t in in hem de Divan Edeb iya t ın ın en pa r l ak

zaman ın ı yaşad ığ ı b i r döneme mensup o lan Bâ l î , d i l ve üs lûp

o la rak da başar ı l ı ş i i r l e r o r t aya koymuş tu r . Ş i i r l e uğ raşmaya geç

baş l amas ına ve medrese le rdek i görev le r ine rağmen bu derece ş i i r

yazan Bâ l î ’y i , Divan ş i i r in in k las ik an lay ış ı i çe r i s inde ka lmas ın ı

da göz önünde tu ta rak başar ı l ı kabu l e tmek gerek i r . Yer i ge l ince

sade ve an laş ı l ı r b i r b iç imde i fade e t t iğ i bey i t l e r i a s l ında onun

kab i l iye t in in b i r işare t id i r . Her ne kadar Bâ l î Çe leb i sade ve

samimî ş i i r l e r iy le edeb iya t t a r ih indek i yer in i a l amam ı ş i se de

edeb iya t ım ız i ç in b i r değerd i r

4 . BÂLÎ’YE TESİRLER

Divan Edeb iya t ın ın en pa r lak dönemi o lan on a l t ınc ı

yüzy ı lda yaşam ış o l an Bâ l î ’n in döneminde ön p lâna ç ıkan b i rçok

i s imden e tk i l end iğ i görü lmekted i r . Bu e tk in in en öneml i

gös te rges i de yazd ığ ı naz i re le r in say ıs ıd ı r . Bâ l î , top lam o tuz a l t ı

gaze l i devr in önde ge len i s imle r ine naz i re o la rak yazm ış t ı r .

Divan ın ın mensur d ibâces inde Necâ t i ’den i t iba ren yaşam ı ş

o lan b i rçok i s imle münasebe t i o lduğunu be l i r t en Bâ l î ’n in uzun

b i r sü re yaşam ış o lmas ı da göz önünde tu tu lu r sa bu i s imle r in

b i rçoğuyla görü şmü ş o lma ih t imal i yüksek t i r .

Bâ l î ’n in naz i re yazd ığ ı i s imle r in baş ında , on a l t ınc ı

yüzy ı l ın en öneml i i s imle r inden b i r t anes i o lan Bâk î

ge lmekted i r . Şa i r imiz , Bâk î ’ye top lam y i rmi naz i re yazm ış t ı r .

Say ıdan da an laş ı ld ığ ı üze re Bâ l î ’n in edeb î yönünün

şek i l l enmes inde Bâkî ’n in öneml i e tk i s i o lmu ş tu r .

Bâ l î ’n in naz i re yazd ığ ı d iğer i s imler de şunla rd ı r : Neca t î ,

Zâ t î , Hayâ l î , Âhî , Taş l ıca l ı Yahya , Emr î , Kemal Paşazade ,

Hayre t î ve Su l tan Se l im Han’d ı r .

Görü ldüğü g ib i Bâ l î , yaşad ığ ı devr in önde ge len i s imle r ine

naz i re yazarak on la rdan i l e r i de recede e tk i l end iğ in i gös te rd iğ i

g ib i , edeb î yönünün şek i l l enmes inde b i rçok i smin e tk i s in in

o lduğunu da o r taya koymuş tu r .

I I . BÖLÜM

D İVAN İNCELEMES İ

A- ŞEKİL ÖZELLİKLER İ

1 . D İVANDA KULLANILAN NAZIM ŞEKİLLERİ

Bâl î , d ivan ında mensur ön sözden sonra , ik i naz ım şek l i

ku l l anm ış t ı r . Bunla r : Kas ide ve gaze ld i r .

KAS İDELER: Divanda 23 kas ide va rd ı r . Bunla r ın k ime

yaz ı ld ığ ın ı İs tanbu l Ünivers i t e s i nüshas ından öğ reneb i l iyoruz .

Kas ide le r in i lk i Hz . Muhammed na ' t id i r . Diğer kas ide le r in

dağ ı l ım ı i se şöyled i r : 1 . Se l im iç in 5 kas ide , 3 . Murad iç in 6

kas ide , Nişanc ı Paşa i ç in 1 kas ide , Osmanl ı donanmas ı i ç in 2

kas ide , Hz . H ız ı r i ç in 1 kas ide , devr in â l imle r i i ç in 1 kas ide ,

Mehmed Paşa i ç in 1 kas ide , çemen 1 kas ide , İ ran se fe r i i ç in 1

kas ide , d ivan sah ip le r i i ç in 1 kas ide , ve fa t eden Edi rne aha l i s i

i ç in 1 kas ide . En son kas ide i se hazan iyyed i r .

GAZELLER: Bâl î , d ivan ın ı t e r t ip ederken gaze l l e re ağ ı r l ık

vermiş t i r . Divanda top lam 195 gaze l va rd ı r . İs tanbul Ünivers i t e s i

nüshas ında , Yap ı Kred i nüshas ına göre 18 gaze l eks ik t i r . Bu

nüshada top lam 177 gaze l va rd ı r . Bu gaze l le r in t amam ına yak ın ı

5 bey i t t en o luşmaktad ı r . 63 . gaze l ve 67 . gaze l l e r eks ik t i r . 92 .

ve 119 . gaze l l e r 7 bey i t t i r . 169 . bey i t müzeyye ld i r . 192 . gaze l 4

bey i t t i r .

Gaze l l e rde aşk , sevg i l i , aşk şarab ı , dünyaya değer ve rmeme

g ib i kavramlar öne ç ık t ığ ı g ib i d in konusu da öneml i b i r ye r

tu tmaktad ı r . Bunda , şa i r imiz in d in eh l i o lmas ın ın h iç şüphes iz

öneml i pay ı va rd ı r .

Gaze l le r in d i l i ye r ye r Arapça ve Farsça i fade le r le k ısmen

ağ ı r l aşmakla b i r l ik te , gene l l ik le samimî ve an laş ı l ı rd ı r .

D İVANDA KUL L ANILAN NAZIM ŞEK İLLER İ VE BE Y İT SAYILARI

B .S . GAZEL KAS İDE M.T. BEY İT TOPLAMI

4 2 2 8

5 190 2 192 960

7 3 3 21

9 1 1 9

13 1 1 13

14 1 1 14

17 4 4 68

18 3 3 54

19 1 1 19

20 3 3 60

21 4 4 84

23 1 1 23

26 1 1 26

36 1 1 36

195 23 218 1395

BS: Bey i t Say ıs ı

MT: Manzume Top lam ı

2 . VEZİN

Bâl î Divan ında 10 fa rk l ı a ruz ka l ıb ı ku l l an ı lm ış t ı r . Divanda

ku l l an ı l an ka l ıpla rdan 3 ’ü Bahr - i Hezec , 4 ’ü Bahr - i Remel , 2 ’ s i

Bahr - i Muzâr i , 1 t anes i Bahr - i Haf i f ’ t i r .

Divanda a ruzun ku l l an ı lmas ıyla i lg i l i gene l o la rak şa i r in

vezn i en iy i şek i lde uygulamaya ça l ış t ığ ı söy leneb i l i r .

Tesp i t l e r imiz esnas ında c idd î an lamda kusur say ı l ab i lecek b i r

so run la ka rş ı l aşmad ık . Karş ı l aş ı l ab i l ecek kusur la r he r şa i rde

görü leb i lecek tü rdend i r .

İki ye rde vezne uymayan bey i t t e sp i t e t t ik .

Nevèa vü sìni èadÿ bürüs in À l úan la r la

Baó r u be r şöyle dügün bayrÀm o l sun yÀ rÀna

K19/16

İ t se àaze lüm murà-ı òo ş -e lóÀn ı n 'o la t aúsìm

ÁvÀze- i bü lbü l daò ı b i r başúa faã ı ldur

G62 /4

İki bey i t t e de şa i r imiz in z iha fa başvurduğunu tesp i t e t t ik .

Her ùopuñ o ld ı pÀd işÀhum b i r ged ik e r i

A ta r hevÀyì ùopla ruñ ı mihr - i úa lèa-gì r

K18 /12

Úomaz şerÀ r - ı kevÀkib evc- i semÀda fe r

Gün g ib i o ld ı şuè l e - i Àhum fe lekde fe rd

G23 /3

B i r buçuk hecen in çok s ık ku l lan ı lmas ı da vez in hususunda

göze ça rpan öze l l ik le rdend i r .

Ú ı rm ız ı À t eş i düp tu làa d iyü b i r ùas ı

Mihr g iderd i èadÿya k i o l ınca yana

K .19 /15

Neşv ü nemÀ-y ı gü l -şen- i èÀ l em durur s i r işk

YÀd- ı óabÀb t eşne le re ãu hevÀs ıdur

G .45 /2

Ayr ıca ; z ı l l , Hakk , kadd ve ha t g ib i sözcük le r k imi

bey i t l e rde vezn in uyduru lab i lmes i i ç in z ı l , Hak , kad , ha t şek l inde

a l ınm ış t ı r .

Òaù òayÀ l - i ô ı l a beñzer BÀlì

SÀye- i zü l f i şeb- i s tÀn- ı òayÀ l

G102 /5

H i lÀ l e dönd i úadüm çenber - i e f lÀkden geçdüm

Ùolundum gün g ib i ãubóa bu zì r - i òÀkden

geçdüm

G .114 /1

Vez in hususunda o r taya ç ıkan öneml i b i r sonuç , şa i r imiz in

b i rkaç yerde baz ı sözcük le r i b i r kapa l ı b i r aç ık a l ınamad ığ ı

ha lde , b i r kapa l ı b i r aç ık a lmas ıd ı r . Bey t in vezne uyduru lmas ı

i ç in başvuru lan bu yo l hem kas ide le rde hem de gaze l l e rde

ka rş ım ıza ç ıkmaktad ı r .

A t meydÀn ına o l mÀ r ı ù ı l s ım old ı d imek

Ge ld i sÿ ra şeh- i mÀ rÀn i l e gör e jde rhÀn ı

K5 /11

Áh- ı se rd i l e ãovuú söz le rüñ ebr - i zü l füñ

Úar yaàd ı g iyürür ay b ig i seyyÀ re baña

áonca mecmÿèas ın ı açd ı gü l - i s tÀnda ãabÀ

Yaz ge ld i àaze lüñ BÀ lì ge l evrÀú ına yaz

G69 /5

Bâ l î , gene l an lamda düşünüldüğünde vez in hususunda

başar ı l ıd ı r . Her ne kadar vezn in uygulanmas ında baz ı s ık ın t ı l a r

göze çarpsa da , bun la r ın her şa i rde görü leb i lecek tü rden

o lduğunu kabu l e tmek gerek i r .

3. KAFİYE ve REDİF

DİVANDA KULLANILAN VEZİNLER VE NAZIM ŞEKİLLERİ VEZİNLER NAZIM ŞEKİLLERİ NO

GAZEL KASİDE TOPLAM1 Mefâ’ilün Mefâ’ilün Mefâ’ilün Mefâ’ilün 21 2 23

2 Mefâ’ilün Mefâ’ilün Fa’ûlün 3 2 3 Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fa’ûlün 6 6 4 Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün 57 7 65

5 Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün 39 4 43

6 Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün 3 3 7 Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün 1 1 8 Mef’ûlü Fâ’ilâtün Mef’ûlü Fâ’ilâtün 4 4

9 Mef’ûlü Fâ’ilâtü Mefâ’îlü Fâ’ilün 50 8 58

10 Fe’ilâtün Mefâ’ilün Fe’ilün 11 2 13

195 23 218

Bâ l î Divan ındak i ka f iye ve red i f hususunda tesp i t e t t iğ imiz

en öneml i ayr ın t ı , Divan Edeb iya t ın ın k lâs ik an lay ış ına bağ l ı

ka l ınm ış o lmas ıd ı r .

Türkçe , Arapça ve Farsça sözcük le r in ka f iye l i o la rak

ku l l an ım ı f az la o lmasa da göze ça rpan b i r öze l l ik t i r . 5 . kas ide de

böy le b i r ö rneğe ras t l amaktay ız . Bu kas iden in 22 . bey i t indek i

meydân ı i l e 23 . bey t indek i an ı sözcükle r i a ras ındak i i l işki buna

ö rnek t i r .

Hem kas ide le rde , hem gaze l l e rde ka f iyen in ön p lana ç ık t ığ ı

görü lmekted i r . Kas ide ve gaze l l e rde red i f l e r in daha çok ek lerden

o lu ş tuğu görü lmekted i r . Kas ide le rden sadece üçü kaf iyeden

o lu şmaktad ı r . Gaze l l e rde i se gene l o la rak sadece kaf iye

ku l l an ım ı daha faz lad ı r .

Ş i i r l e r in gene l inde zeng in kaf iye ku l lan ım ı daha faz lad ı r

Gaze l le r in ha r f l e re göre dağ ı l ım ına bak ı ld ığ ında , ظ d ış ında

bü tün har f l e r l e gaze l yaz ı ld ığ ı görü lmekted i r .

ا 8 ب 4 ت 2 ث 1 ج 2 ح 3

خ1 د 2 ذ 1 ر 42 ز 10 س 1

ش 5 ص 1 ض 1 ط 2 1ع غ 2

ف 1 ق 2 ك 8 ل 9 م 15 ن 11

و 1 م 15 ن 11 و 1 ه 34 ى 25

B- MUHTEVA ÖZELLİKLER İ

1 . ÂYETLER ve HADİSLER

Bâ l î , d ivan ında öneml i say ıda âye t ve had is ik t ibas ı

yapm ış t ı r . Öze l l ik le d ivan ın ön sözünde çok say ıda âye t ve had i s

ik t ibas ı va rd ı r . İ lk önce mensur ön sözde yer a lan âye t

ik t ibas la r ın ı daha sonra da kas ide ve gaze l l e rde yer a lan âye t

ik t ibas la r ın ı ve receğ i z . Ayr ıca âye t l e r i çe r i s inde , mensur ön

sözde bu lunan , f aka t ne âye t ne de had i s mahiye t i o lan üç söze de

yer ve receğ i z . Âye t le r in sonunda i se had i s ik t ibas la r ına ye r

ve receğ i z . İkt ibas la r ı ve r i rken Türkçe aç ıklamala r ına da ye r

ve receğ i z .

1 . åîàÛ bÈÜÛ òàyر üaÚbäÜgرabßë Enbiyâ Sûres i 107 .

Âye t : B iz sen i bü tün â lemlere rahmet ve sadece b i r r ahmet o la rak

göndermiş i zd i r .

2 . æ ë œjÈîÛ üaf fسã üa ë åvÛa oÔÜ¥ bß ë Zâr iyâ t Sûres i : 56 . Âyet : Ben c in le r i ve insan la r ı ancak bana ku l luk e t s in le r d iye ya ra t t ım.

3 . åîàíÛa lbzBaåß ÙÛ âýgÏ Vâk ıa Sûres i 91 . Âye t :

Öyle i se , se lâm sana ashâb- ı yemînden .

4 . åvÛaåß —Ðã óÛaóyëaÝÓ Cinn Sûres i 1 . Âye t : De

k i : “Bana , c in le rden b i r k ısm ın ın Kur 'ân ’ ı d in ley ip de şöyle

ded ik le r i vahyo lundu .” Gerçek ten b iz hayran l ık uyand ı ran b i r

Kur 'ân d in led ik .

5 . óy ìí óyë üa ìçæa ôìèÛa åÇ ÕÁäí bßë Necm

Sûres i 3 . , 4 . Âye t : O (Peygamber ) kend i ne fs inden konuşmaz .

Onun konu ş tuğu vah iyden başka b i r şey değ i ld i r .

6 . Ê Ë —jg| bß ë áÜÔÛ aë Kalem Sûres i 1 . Âye t : Nûn . Ka leme ve sa t ı r sa t ı r yazd ıkla r ına yemin eder im.

7 . åîß ûàÛaÞëa bãaë ÙîÛa ojm Ùãbzjg ÛbÓ ÖbÏa

bàÜÏ Arâf Sûres i 143 . Âye t : Va tkâ k i Musa tay in e t t iğ imiz

vak i t t e ge ld i ve Rabbi O’nu ke lâm ıyla t a l t i f buyurdu . Musa : “ Ya

Rabb! Bana cemâl in i gös te r , Sen i görey im” ded i . Al lah : “Beni

ka t iyen göremezs in , f aka t dağa bak , eğer yer inde durursa ben i

göreceks in demekt i r” buyurdu . Derken Rabbi dağa t ece l l i

buyurunca , onu toz duman ed iverd i . Musa da bayg ın dü ş tü .

Ay ı ld ıktan sonra da : “ Sübhans ın ey Rabb im. Sana t evbe i l e

döndüm ve ben mü 'min le r in evve l iy im” ded i .

8 . bè Üّ× ¡bàga üaâœa á ÜّÇ Bakara Sûres i 31 . Âye t :

Ve Âdeme bü tün i s in le r i öğ re t t i ; sonra on la r ı me lek le re gös te r ip ,

“ Haydi baka l ım, sözünüzde sâd ıksan ız , Bana şunla r ı i s imler iy le

haber ver in” buyurdu .

9 . aìèÂ biad( áèiر áèîÔgÏ İnsân Sûres i 21 . Âye t :

Üs t l e r inde yeş i l , ince ipek ten ve a t l as tan e lb i se le r i va rd ı r .

Gümü ş b i l ez ik le r le süs lenmiş l e rd i r . Rab le r i on la ra t e r t emiz b i r

i çecek i ç i recek t i r .

10 . bàÜÇ b£ãbÛ åß êbä ÜّÇ ë Kehf Sûres i 61 . Âye t :

Derken , ku l la r ım ızdan b i r in i (H ız ı r ’ ı ) bu ldu la r . B iz O’na

nezd imizden b i r r ahmet ve rmiş ve t a ra f ım ızdan b i r i l im

öğ re tmiş t ik . K1/2

11 . óãœa ëa Necm Sûres i 9 . Âye t : Aradak i mesafe ik i

yay boyu o ldu , ya da daha az . K1/5

12 . ïy õï( Ýّ× õbàÛ a åßë Enbiyâ Sûres i 30 .

Âye t : O inkâr eden le r b i lmiyor la r m ı k i , sema ve a rz b i t iş ik id i

de Biz on la r ı ay ı rd ık , haya t ı o lan her şey i sudan yara t t ık! Hâ lâ

inanm ıyor la r m ı? K1/6

13 . bè Üّ× ¡bàga üaâœa á ÜّÇ Bakara Sûres i 31 . Âye t :

Ve Âdeme bü tün i s in le r i öğ re t t i ; sonra on la r ı me lek le re gös te r ip ,

“ Haydi baka l ım, sözünüzde sâd ıksan ız , Bana şunla r ı i s imler iy le

haber ver in” buyurdu . K1/11

14 . bß ً ýg ë ا ً b ر ×Üi óã ì د b ن eEnbiyâ ي Sûres i 69 .

Âye t : “Ey a teş ! İbrah im iç in se r in ve se lâmet o l ded ik .” K1/12

15 . bه ت ب مو ع ب رض aال يحي Ñî× Rûm Sûres i 50 . Âye t : Al lah’ ın

rahmet in in a lâmet le r ine b i r bak . Yeryüzünü ö lümünden sonra

nas ı l d i r i l t t iğ in i gör . Gerçek ten ö lü toprağ ı k im d i r i l t iyorsa ,

ö lü le r i de d i r i l t ecek o lan O’dur . Şüphe yok k i , O her şeye

kâd i rd i r . K9/1

16 . ب ا ت ک م aل عل ه د عن Rad Sûres i 39 . Âye t : Al lah d i l ed iğ in i

mahveder , d i l ed iğ in i de b ı rak ı r . Ki tab ın Anas ı (Ana Ki tap) O’nun

yan ındad ı r . G10/2

17 . —bÌÛa ïÏ bàç ‹a Tevbe Sûres i 40 . Âye t : Eğer s i z

O’na (peygambere ) ya rd ım e tmezsen iz , b i ld iğ in iz g ib i Al lah O’na

yard ım e t t i . Küf reden le r O’nu (Mekke’den) ç ıkard ığ ı s ı rada ik i

k iş iyd i le r . İkis i mağarada iken , o s ı rada a rkadaş ına : “Mahzun

o lma; çünkü Al lah b iz imle be raberd i r” d iyordu . Derken Al lah

O’nun üzer ine rahmet in i ind i rd i , onu da görmediğ in iz o rdu la r la

des tek led i . Öyle yap t ı k i , o küf reden le r in ş i rk davas ın ı en a lçak

e t t i . Al lah’ ın t evh id in i i se en yüksek k ı ld ı . Şüphes iz k i Al lah

üs tün ve güç lü o lup hüküm ve h ikmet sah ib id i r . G 97 /3

18 . áíìÔm ågya T în Sûres i 4 . Âye t : B iz insan ı en güze l b i r

b iç imde yara t t ık . G101/3 , G184/4

Âye t ik t ibas la r ın ı ve rd ik ten sonra , d ivanda bu lunan had i s

ik t ibas la r ı da şunla rd ı r :

1 . éÜÛ a Ò رÇ bÔÏ éÜÛa ·رÇ åß Kim nefs in i b i l i r ve

t an ı r sa Rabbin i t an ım ış o lu r . Mensur ön söz ve K4/6

2 . áè×ìÜß åîœ óÜÇ bäÛa İnsanس la r me l ik le r in in d in i

üzer ined i r . Mensur ön söz

3 . óì أ — åß Kim ben i görürse Hakk ı görmüş tü r . G10/2

2 . ATASÖZLERİ

Divan Edeb iya t ı ’n ın gene l yap ıs ı dü şünüldüğünde ,

a tasöz le r in in pek faz la ku l l an ı lmad ığ ı gö rü lür . Bu d ivanda

günümüzdeki ku l lan ımlar ına yak ın o la rak i fade ed i lmiş dö r t

a tasözü t esp i t e t t ik .

Disem aú aúçamuz úara gün iç in

Yüzde o l òaùù-ı mü şg-bÀ r a l ınur

Sengìn-d i l n igÀ ra iken i tme iè t imÀ t

äaú ın c ihÀnda sezmedigüñ ùaş baş yo rar

Dar ta lum cevher i l e úa t ı sözüñ

Úopduà ı y i rde aàur o lu r ùaş

èAks- i ruòsÀ r ı i l e BÀ lì b i r od o ld ı yaşum

Úur ı yan ınca begüm yaş daò ı yanar yür i

G180/5

3 . DEYİMLER:

Divanda baz ı l a r ı günümüzdeki şek i l l e r iy le ku l lan ı lm ış o l an

çok say ıda dey im mevcu t tu r . Dey imle r i d ivanda ku l l an ı ld ıkla r ı

şek i l l e r iy le değ iş t i rmeden a ld ık . Bâ l î Divan ı ’nda t e sp i t

edeb i ld iğ imiz dey imler i şu şek i lde s ı ra layab i l i r i z :

Adaş o l - G54/1 Başdan ç ıkar - G190/2

Ag ız aç - G39/1 Başu dön- G39/3

Ag ız a ra - G40/1 Baş o l - G54/5

Ag ız ag ıza v i r - G28/2 Baş ü s t ine tu t - K9/12

Agza ba l ça l - G110/5 Baş v i r - G141/3

Ag ız eg- G65/4 Ba ş ya r - G130/1

Agza ba l ça l - G110/5 Bagr ına bas - G26/4

Agz ı dua lu G79/3 Baş ı göge i r iş - G94 /3

Âh i t - G7/1 Başu e f lâka i r - G10/3

Akl i t - G20/4 B i l bag la- K6/18

Alem ka ldur - G52/5 B i r i ç im su G139/4

Arkay ı y i re ge tü r - G22/6 Burn ında kok- G173/1

Arkas ı o l - G48/3 Câk i t - K16/2

Ayag a l t ına a l - K13/3 Can v i r - K10/2

Ayag ına kara su in - K16/10 Cana minne t G135/2

Kar ındaş o l - G54/1 Canuna deg- G115/1

Ba i s o l - K11/2 Çeküp çevür - G149/5

Bakup ka l - G137/3 Ç ıka ge l - K21/14

Barmag ında çev i r - K5/24 Ç i f t o l - G73/4

Barmag ında göndür - G81/3 Çok i ş i d - K11/4

Barmak ka ldur - G44/4 Çok yaşa- G100/3

Başa baş K16/16 Cömerd o l - G128/2

Başa y ık ı l - G111/2 Cûşa ge l - G134/2

Baş ç ıkar - K5/7 Dad ı t uz ı o lma- G189/4

Baş eg - G111/7 Derme ça tma G12/1

Def te r in kapa- K9/5 Gözden sak la - G83/5

Des t ine a l - K9/17 Göz d ik - G65/2

Devr i t - K4/5 Göz i ıs ı r - G176/1

Diş b i l e - G92/1 Gözden geçür - G22/3

Di l dök- K16/2 Gün gös te rme- G2/1

Di l uzad- K6/21 Ha l i s a l tun G77/5

Di l uza tma- K15/6 Hâ l i t - K4/12

Döküp saç - G155/2 Hâ l so rmaz o l - G120/5

Dua i t - K15/18 Hased i t - G128/2

Dünya deger G144/1 Hasedden ça t l a - G43/2

Eksük o lma- G8/1 Hayran o l - K5/25

E lden sak ın- G73/3 Haz ı r o l - K8/11

Elem çek- G153/2 Hemşehr i o l - G82/4

E lüne e l i rme- G110/2 H ıdmete tu r - G21/5

E l kav şur - K21/5 H ışm i t - G180/3

Emân v i rme- G32/5 Ho ş du t - G183/3

Emr i t - K8/1 Ho ş gör - G60/4

Esüp savur - K13/1 İbade te tu r - K7/4

E şkâ l gös te r - K5/28 İ t t i f ak i t - G123/1

Fark ideme- G82/3 İnled- K13/1

Farz o l - G117/3 İmren- G53/1

Gal ip o l - K19/13 İ ş b i tü r - K22/9

Gam y ime- G166 /3 Ka lem kaş G13/5

Gark i t - G47/2 Kan ı kayna- G18/5

G ınâ ge l - K21/10 Kanl ı baş G36/1

Gönül a l - G147/4 Kara bağ ı r G160/3

Gönül a lda - G13/2 Kan lu yaş G176/5

Gönül eg lences i G97/1 Kâ t i l i t - K10/5

Göz i aç ı l - G71/1 Kasd i t - G63/1

Göz ine tu r - G171/5 Kana kana i ç - G166/4

Göz in yum- G4172 Karşu ge l - G115/3

Kanla r saç - G132/3 Pâk k ı l - K7 /11

Kahr ey le - G166/5 Pas tu t - G77/5

Kara la r g iy - K6/24 Perde çek- G30/3

Kar ındaş o l - G5471 Pervâne o l - K7/12

Kara gözlü G72/3 Rehber o l - K15/3

Kâmete ka lk - K7/2 Rûz u şeb uyuma- K4/8

Kendünden geç- G38/4 Rûz- ı K ıyâmet G74/1

K ıbleye yöne l - K7/2 Sağ o l - G156/2

K ı l ı k ı rk ya r - G15/4 Saf bag la - K18/18

Kol kanat o l - K2/2 Sa f sa f tu r - G90/4

Korkudan kaç- K6/20 Sark ı t - G195/2

Koyn ına koy- G36/2 Sa taş - G181/2

Koy ı sohbe t ey le - G471 Sark- G145/1

Köpür - G17/5 Ser ka ldur - K9/1

Kulag bur - G93/1 S i l l e y i - K18/7

Kulag çek- K15/6 Sormaz o l - G120/5

Lâf - ı güzâf G33/5 Su saç - G134/4

Laf uçur- G66/5 Şah in göz lü G32/1

Medh i t - K15/17 Ş iş sok- K10/9

Meyl i t - K17/3 Ta t lu söz K16/11

Mum yak- K13/6 Tavaf i t - G117/3

Muhtac i tme- G116/5 Tesk in i t - G95/4

Müfer reh o l - G1/5 Tes l im o l - G63/2

Nâ lân o l - G66/4 Teşbih ideme- G82/5

Nak ş ey le - G162/2 Tebessüm i t - G71/5

Nerm i t - G138/4 Toz kopar - G22/2

Nişan dak- K11/8 Utanup y i re g i r - G139/2

Ot la r b i tü r - K9/7 Vas l o l - G28/2

Ölüdürüp kur tu l - G143/3 Yak- y ık- G67/2

Öl i he lvas ı G173/4 Ya lan dünya G8075

Pâk i t - K4/11 Yankes ic i G56/2

Yan ına soku l - K16/9

Yagmala - G14/4

Y ı lduz ı ba r ış - G71/2

Yi rden y i re ça l - G132/4

Yoluna baş v i r - G79/1

Yüküni tu t - G16/2

Yüreg i agz ına ge l - K6/22

Yüz bu l - G95/1

4 . ÂDET ve İNANIŞLAR

Günlük hayatın Divan şiirine çok fazla aksetmemesinden dolayı

tespit edilebilecek âdet sayısı da yeri gelince sınırlı olmaktadır. Biz de

eserde ancak iki tespitte bulunabildik.

Günümüzde de b i r ge lenek o lan k ına yakma o lay ı , insan la r ın

öze l gün le r inde ve gün lük yaşamlar ında t e r t ip ed i lmekted i r . O

dönemde de sünne t d iye k ına yak ı lmas ı ge leneğ i va rd ı .

Boyad ı ba rmaà ı sünne t d iyü ãanmañ ó ınnÀ

Belk i sünne t y i r inüñ aúd ı bu laşd ı úan ı

K5 /21

Dinî vecibe olarak beş vakit namaz kılan kişi namazla birlikte

dua etmeyi ihmal etmez.

E h l - i tÀèa t l e úu l uñ o l d ı åenÀy a me şàÿ l

İ t d i b i ş vaú t d e d uèÀ i t me g i èÀd e t f a røÀ

K15 /18 5 . EDEBÎ SANATLAR

1 .TEŞBİH

Meh o ld ı ùavú - ı hÀ l e i l e boyn ı baà lu úul

AèdÀnuñ o la beg le r i vü ban la r ı e sì r

K18 /14

BÀlì çemende bü lbü l - i de l lÀ l èaşú idüp

Gül Yÿsu f ına óüsn- i ke lÀm ın ãa ta r yürür

G39 /5

2 .TELMİH

Maôhar - ı è i lm- i ÒudÀ iken o MÿsÀ -y ı Ke lìm

Óıø r anuñ mü şki l in i óa l ide es rÀ r nedür

K4 /12

Rezm- i aèdÀda èAlì ãa l sa èaceb mi tìàuñ ı

M ıã r - ı şevke t Yÿsuf ı e lde s inÀnuñdur şehÀ

K14 /2

3 .TEZAT Úara lanup müsevvede- i se r -nüv iş tüm Àh

Ç ıúd ı beyÀøa nÀme- i baò t - ı s iyÀh ımuz

Çekdükle rüm ac ı l ıà ı şehd ey led i l aè lüñ

Bal - ı l ebüñ a la m ı begüm ùatlu be lÀdur

4 . İSTİFHÂM Sözüñe yÀ r o lana söy le cevÀb ı BÀlì

èÁ r i f o l añ lay ı gör yÀ r l a aàyÀ r nedür

K4/17 NigÀ r ı sevmeden àayr ı òaùÀm ı b i lmedüm BÀlì

GünÀhum ney k i yÀ Rabb ne i tdüm an ı küs tü rdüm

G122/5

5 . TEŞHİS J eng o la d iyü òÿn i l e tìà ı

Úorúudan úaçd ı dü şmenüñ úan ı

Cürèa-veş cÀm- ı ãafÀdan daş ra düşdük BÀ l iyÀ

Ç ıúduk ayaúdan gezer ÀvÀ re b i r ben b i r óabÀb

G11/5 6 . İSTİARE Gün g ib i nÿ r - ı f e rüñ o la muóìù-i èÀ l em

DÀyim ey leye ÒudÀ dev le t - i bì-hemtÀy ı

K13/20

ŞÀd o la nuã re t i l e BÀ l i şehen-şÀh- ı c ihÀn

Gün g ib i rÿşen ide luù f ı bü tün dünyÀy ı

K13/19 7 . TEVRİYE Óaúdan MurÀd- ı èÀ l em o lup pÀd işÀh ımuz

Her nÀ -murÀda v i rd i murÀd ın i lÀh ımuz

Old ı muùÀb ıú i sm- i müsemmÀya sen şehüñ

Úa lb - i Se lìmüñ i td i de lÀ l e t se lÀmete

K7/18 8 . TENASÜB Ú ız ı l úan la r la çoú donanmas ı va r c i sm- i aèdÀnuñ

Bi r inden zevraú - ı òÿnìnüñüñ yoú óadd u pÀyÀn ı

Bì -şeker úadüñ i l e büs tÀn- ı óa lÀve tdür y i rüñ

Olmaya ùÿùìye ãaón- ı şeker - i s tÀndan l eõìõ

9 . TEKRİR

Yine zencì r i l e baà lu ge t i re aèdÀy ı

Rÿm i l inüñ de lü dìvÀne le r i dìvÀne

K19/17 Ruúèa g ib i dürd i bükd i àoncay ı d ivşürd i gü l

äunmaà i çün bü lbü l - i dìvÀneden dìvÀna èarø

10 . NİDÂ

Ey àaf le t iy le peyk- i ece lden n işÀn uman

B i r ú ı ldan a l k i rìş - i beyÀøuñ òaber y i t e r

G29 /3

Sìm-veş k imse aà ız açmaz iken merd üs t ine

Ey e l i f -úad nÿn úaşuñ óar f i td i nÀ-merd üs t ine

G169 /1

11 . TECÂHÜL-İ ÂR İF ÚurbÀnuñ o l sa zümre- i düşmen èaceb midür

Ùoúu şduà ında her ça ròa her óab ş - ı ú ı rd -gì r

Berg- i gü l g ib i ãabÀdan m ı aç ı ld ı seher i

Dest - res y i r l e r i va r gÿşe- i dÀmÀnuñda

G170 /4

12 . AL İTERASYON AbdÀ l - ı èaşúa dÀà - ı maóabbe t n işÀnedür

äanma güzÀ f - ı èaşú ı u lu Às i tÀnedür

G60 /1 èÁş ıúÀne BÀ l inüñ eşèÀ r ı f i rúa t -nÀmedür

Anuñ'çün her b i r in b i r d i l -be re yazar ãunar

G64 /5

13 . ASONANS ÁåÀ r ı o ld ı BÀ l inüñ evãÀ f - ı óüsn- i yÀ r

İ rgürd i èömr- i åÀnìye nÀm u n işÀn b iz i

G183 /5

Ge l ey zamÀne Òüsrev i tÀc- ı keyÀn ı g iy

Gün g ib i ze r úabÀ -y ı şeh- i kÀm-rÀn ı g iy

G185 /1

14 . MÜBALÂĞA Nefòa- i ãÿ ra deg in o lmaya ãÿ ruñ miå l i

Ùold ı èÀ l emlere f e rmÀn- ı şeh- i şÀhÀn ı

ÁvÀze- i f iàÀnum i r işdi fe lek le re

Var i se peyk- i Àh ımuza nÀ l e daúd ı z i l

G104 /3

15 . C İNÂS

áonca mecmÿèas ın ı açd ı gü l - i s tÀnda ãabÀ

G69 /5

Saña de rdüm k im bu de rdüm ö ldürü r Àò i r ben i

DÀ l úadüm red i l e de rd ey ledük derd üs t ine

G169 /4

16 . HÜSN- İ TA’LİL Tebsì - i mihr ü mehle y ine cÀn-bÀz fe lek

Oynad ı döne döne o ld ı c ihÀn óayrÀn ı

K5 /24 YÀ re yo l ında ö ldügüm d imegin

Utanup y i re g i rd i he r mürde

G139 /2

BİBLİYOGRAFYA

AK, Mahmut , Fehamet t in Başar , Osmanl ı Türkçes i , Dünya

Ki tap la r ı , İs tanbu l , 2004 .

ALTUN, Ara , Dipno tu ve Bib l iyogra fya Esas la r ı , İÜ Edeb iya t

Fak . Yay ınla r ı , İs tanbu l , 1986 .

AYAN, Hüsey in , Nes imî Divan ı , Akçağ Yay ınev i , Ankara , 1990 .

BANARLI , Nihad Sâmi , Res iml i Türk Edeb iya t ı Tar ih i C .1 , MEB

Yay . , İs tanbul , 1998 , s .557-630 .

BEYÂNÎ, Mus ta fa Bin Caru l lah , Tezk i re tü ’ş -şuara , (Haz . İbrah im

Kut luk ) , TTK, Ankara , 1997 , s .44 .

CANIM, R ıdvan , Lâ t i f î Tezk i re tü 'ş -Şuara ve Tabs ı ra tü ’n-Nuzamâ

( İnce leme-Met in ) , AKM Yay . , Ankara , 2000 , s .185-186 .

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - , Ed i rne Şa i r l e r i , Akçağ Yay . , Ankara , 1995 ,

s .205 .

ÇAVUŞOĞLU, Mehmet , Yahyâ Bey Dîvân ı , Edeb iya t Fak . Yay . ,

İs tanbu l , 1977 .

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - , (M. Al i Tanyer i ) , Hayre t î Dîvân ı , Edeb iya t

Fak . Yay . , İs tanbu l , 1981 .

D İLÇ İN, Cem, Türk Ş i i r B i lg i s i , TDK, Ankara , 2000 .

DEVELL İOĞLU, Fer i t , Osmanl ıca-Türkçe Ans ik loped ik Lûga t ,

Ayd ın Ki tabev i , Ankara , 2000 .

ELMALILI HAMD İ YAZIR, Kur 'ân- ı Ker îm ve Yüce Meâl i ,

(Sade leş t i r en Sabr i Y ı lmaz) , Huzur Yay ınev i , İs tanbu l , 2001 .

ERGUN, Sade t t in Nüzhe t , , Türk Şa i r le r i , C .2 , s .734-739 .

FERHENG İ Z İYA, Farsça-Türkçe Lûga t , MEB Yay . , İs tanbul ,

1996 .

HAMAM İ , E rda l , Râmî Divan ı , Kül tü r Bak . Yay ınla r ı , Ankara ,

2001 .

İPEKTEN, Halûk , Mus ta fa İsen , Turgu t Karabey , Met in Akkuş ,

“XVI . Yüzy ı l Divan Nazm ı” , Büyük Türk Klas ik le r i , C .3 ,

Ötüken-Söğüt , İs tanbul , 1986 , s .195-210

- - - - - - - - - - - - - - - - - , (Mus ta fa İsen) , “16 . Yüzy ı l Türk Edeb iya t ı” ,

Türk Dünyas ı E l Ki tab ı , TKAE Yay . , Ankara , 1998 , s . 169-203 .

İs lâm Ans ik loped is i , Divan Edeb iya t ı md . , C .9 , İs tanbu l , 1994 ,

s .389-427 .

KINALIZADE HASAN ÇELEB İ , Tezk i re tü ’ş Şuara , C .1 ,TTK

Yay . , Ankara , 1978 , s .209-210 .

KOCAKAPLAN, İsa , Aç ıklamal ı Edeb î Sana t la r , Damla Yay ınev i ,

KORTANTAMER, Tunca , Esk i Türk Edebiya t ı Maka le le r i , Kül tü r

ve Tur izm Bak . Yay ınla r ı , Ankara , 2004 .

KÖSEOĞLU, Nevza t , Türk Dünyası Tarihi ve Türk Medeniyeti

Üzerine Düşünceler, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1991, s.207-267

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - , “16. Yüzyılda Türk Dünyası”, Büyük Türk

Klasikleri, C.3, Ötüken-Söğüt Yay., İstanbul, 1986, s.137-170.

KÜÇÜK, Sabaha t t in , Bâk î Divan ı , TDK, Ankara , 1994 .

LEVEND, Agâh S ı r r ı , D ivan Edeb iya t ı , Enderun Ki tabev i ,

MAC İT, Muhs in , Ned im Divan ı , Akçağ Yay ınla r ı , Ankara 1997 .

MAZIOĞLU, Has ibe , “Esk i Türk Edeb iya t ı” , Türk Ans ik loped is i ,

C .32 , MEB Yay . , Ankara , 1983 , s .111-122 .

MUALL İM NÂC İ , Lûga t - ı Nâc i , Çağ r ı Yay ınla r ı , İs t anbul , 1995 .

MÜTERC İM ÂSIM, Burhân- ı Ka t ı , TDK Yay . , Ankara , 2000 .

PALA, İskender , Ans ik loped ik Divan Ş i i r i Söz lüğü , Ötüken

Yay ınla r ı , İs tanbu l , 1999 .

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - , Divan Edeb iya t ı , LM Yay ınla r ı , İs tanbu l 2002

Sermet Çi f t e r Kütüphanes i Yazma Eser le r Ka ta logu , Yap ı Kred i

Yay . , İs tanbul , 2002 , s .428 .

ŞAH İN, Hat ice , Esk i Anadolu Türkçes i , Akçağ Yay ınla r ı ,

Ankara , 2003 .

ŞEMSETT İN SÂM İ , Kâmûs- ı Türk î , Çağ r ı Yay ınla r ı , İs tanbu l ,

1996 .

ŞENTÜRK, Ahmet At i l l â , Osmanl ı Ş i i r i Anto lo j i s i , Yap ı Kred i

Yay ınla r ı , İs tanbu l , 1999 .

ŞEYHÎ MEHMED EFEND İ , Şakâ ik- ı Nu’mâniye ve Zey i l l e r i ,

(Neş re Haz . Abdülkad i r Özcan) , C .2 , Çağ r ı Yay . , İs tanbu l , 1989 ,

s .594 .

TARLAN, Al i Nihad , Zâ t î Dîvân ı , C .1 ,Edeb iya t Fak . Yay .

T İMURTAŞ , Kadr i , Osmanl ı Türkçes i ’ne Gi r iş , A l fa Yay ınla r ı ,

İs tanbu l ,1998 .

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - , Osmanl ı Türkçes i Gramer i , Al fa Yay ınla r ı ,

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - , Osmanl ı Türkçes i Met in le r i , Al fa Yay ın la r ı ,

TOLASA, Harun , Ahmet Paşa’n ın Ş i i r Dünyas ı , Akçağ Yay ınla r ı ,

Ankara , 2001 .

TUMAN, Mehmet Nâ i l , Tuhfe - i Nâ i l î , ( Haz . Cemâl Kurnaz-

Mus ta fa Ta tc ı ) , B iz im Büro Yay ınla r ı , Ankara , 2001 , s .87 .

Tezk i re le re Göre Divan Edeb iya t ı İs imle r Söz lüğü , Kül tü r ve

Tur izm Bakan l ığ ı Yay ınla r ı , Ankara , 1978 , s .67-68 .

Türk Di l i Derg i s i , Türk Ş i i r i Öze l Say ıs ı , TDK, Ankara , 1986 .

Türk Di l i ve Edeb iya t ı Ans ik loped is i , Bâ l î Maddes i , C .1 , Dergâh

Yay ınla r ı , İs tanbu l 1977 , s .305-306 .

UZUNÇARŞ ILI , İsmai l Hakk ı , Osmanl ı Ta r ih i , C .2 , TTK,

Ankara , 1948 , s .233-420

ÜZGÖR, Tah i r , Feh îm- i Kadîm Divan ı , TDK, Ankara 1991

Yeni Tarama Söz lüğü , (Düzen leyen Cem Di lç in ) , TDK, Ankara ,

1984 .

III . BÖLÜM

TENKİTLİ METİN

TENKİTLİ METNİN HAZIRLANMASINDA TUTULAN YOL

1 . Tenk i t l i me t in haz ı r l an ı rken Yap ı Kred i Sermet Çi f te r

Kütüphanes i ve İs tanbul Ünivers i t es i Kütüphanes i nüsha la r ı

ka rş ı l aş t ı r ı l a rak doğ ru b i r met in o lu ş tu ru lmaya ça l ış ı ld ı .

2 . Nüsha la r ın rumuzla r ın ı , bu lundukla r ı kü tüphanen in baş

ha r f l e r in i k ısa l t a rak verd ik .

3 . Kas ide ve gaze l numara la r ıyla vez in le r in i ş i i r in baş

k ısm ında ve rd ik .

4 . Kas ide le r in ve gaze l l e r in va rak numara la r ın ı ş i i r

son la r ında be l i r t t ik .

5 . Bey i t le rdek i değ iş ik l ik le r i d ipno t o la rak verd ik .

6 . Öze l i s imler i büyük har f le r le gös te rd ik faka t üzer le r ine

ge len ek le r i ay ı rmad ık .

7 . Âye t ve had i s le r i Arapça as l î şek l iy le ve rd ik ten sonra

d ipno t o la rak da hang i sû ren in kaç ınc ı âye t i o lduğunu be l i r t t ik ve

daha sonra i se âye t in Türkçe aç ıklamas ın ı ve rd ik . .

8 . Metn i haz ı r l a rken 16 . yüzy ı l Türkçes i ’n in d i l

husus iye t l e r in i d ikka te a ld ık .

9 . Di l imize yer leşmiş baz ı Arapça ve Farsça i fade le r i

yayg ın ku l lan ı l ış l a r ına göre a ld ık .

10 . Farsça sözcük le rdek i vâv- ı madûley i (º) işare t iy le

gös te rd ik .

11 . Baz ı tü remiş ve b i r l eş ik sözcük le r i şu şek i lde a ld ık:

a . Yer ve zaman b i ld i ren Arapça ve Farsça ek le r i ay ı ra rak

yazd ık . Kâr -gâh , t ekye-gâh , gü l -şen , şeb- i s tân v .b .

b. Ön ek le r i ( - ) i l e ay ı rd ık . Bî -had ,nâ-sâz v .b

c . Fa r sça vas ı f t e rk ip le r in i ( - ) i l e ay ı rd ık . Şâh-bâz , şeh-bâz

v .b .

d . Say ı i s i ml e r i y l e d iğe r s ö z c ü k a r a s ın a ( - ) k oy d u k . Ç â r - g û şe ,

s ad -pâ re v .b .

e . B e n z e t me e d a t l a r ın ı ( - ) i l e a y ı r a r ak gös t e rd ik . Meh-ve ş , İ sâ -

ve ş v . b .

12 . D i p n o t l a r ı g ö s t e r i r k e n şu husus l a r ı d i kka t e a ld ık :

a . H e r m ı s r a i l e d i p n o t u a y r ı m ı s r a d a g ö s t e r i l d i .

b . Ş i i r b a ş l ık la r ın ın h a n g i n ü s h a y a a i t o l d u k l a r ın ı d i pno t

o l a r a k , ( *) koya rak nüshan ın k ı s a l tmas ıy la gös t e rd ik . . .

13 . Baz ı Tü rkçe sözcük l e r i n b i r l e şme s i n d e o r t a y a ç ık a n s e s

dü şü şü n ü ( ' ) i l e g ö s t e r i p , s ö z c üğü n 'o l a şe k l i n de y a z d ık .

TRANSKRİPSİYON ALFABESİ é ء A, a, E, e ا Á, À آ B, b ب P, p پ T, t ت æ, å ث C, c ج Ç, ç چ Ó, ó ح Ò, ò خ D, d د Õ, õ ذ R, r ر Z, z ز J, j ژ S, s س Ş, ş ش

ä, ã ص Ø, ø, ë, ê ض Ù, ù ط Ô, ô ظ è ع á, à غ F, f ف Ú, ú ق K, K, G, g ك Ñ, ñ ك L, l ل M, m م N, n ن V, v, Ö, ö, U, u , Ü, ü, ß, ÿ و H, h ه Y, y, I, ı, İ, i, Ì, ì ى

DÎBÂCE

Se r -maù l aè - ı Ke lÀmul lÀh ve t evúìè- i r e fìè- i

è i lmu'l lÀh. Aènì èünvÀn- ı dìvÀn- ı f aø l - ı b i smi'l lÀh ve

se r - i sÿ re - i k i tÀbu'l lÀh . EfêÀ lü'd-daèvÀ t - i min-è ind i'l lÀh .

FÀ t ióa tü'l -k i tÀb e lóamdü l i'l lÀh ãa lavÀ tü'l lÀhi ve se lÀmih .

èAlÀ-Muóammedin èabdühÿ ve resÿ lüh Faó rü'l enb iyÀ- i ve'l -

mürse lìn 26åîàÛ bÈÜÛ òàyر üaÚbäÜgرabßë. DaèvÀ t - ı è i zz ü

ıóù i rÀm ve tes lìmÀ t - ı min-kü l l - i emr in se lÀm. Be- rÿó - ı çehÀ r - ı

yÀ r - ı è ıôÀm ve À l ihì ve aãóÀb ih i'l -k i rÀm. Ve's - se lÀmü èa lÀ

meni't - t ebeèa l -hüdÀ. İ lÀ -yevmi'l óaş r - i ve'l -ú ıyÀm. Her

rü tbe- i şere f -nümÿn ve èaù ıyye- i dür r - i hümÀyÿn . Ke-

emåÀ l i'l üé lüéi'l -meknÿn k i cevÀhi r - i bü legÀ -y ı õü- fünÿn ve

zevÀhi r - i kemÀ lÀ t - ı maúar rabÿndur . Ol şerÀyi f - i gencìne- i

èÀ r i fÿn ve maèÀ r i f - i èavÀ r i f - i ne tìce- i 27f æ ë œjÈîÛ üaf

fسã üa ë åvÛa oÔÜ¥ bß ë t aúdì r in muteøamm ındur .

26 Enbiyâ Sûresi 107. Âyet: Biz seni bütün âlemlere rahmet ve sadece rahmet olarak göndermişizdir. 27 Zâriyât Sûresi 56. Âyet: Ben , cinleri ve insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.

Efêa l - i è ibade t - i maè r i f e tu'l lÀh ve aósen- i t ezekkür - i LÀ- i lÀhe

i'l lÀ l lÀh 28éÜÛ a Ò رÇ bÔÏ éÜÛa ·رÇ åß o l

óaø re t - i r i sÀ l e penÀh dÀyi re - i t eúar rüb le r inde

qg d¦ ójã üë ldÔß ÙÜß éîÏ óäÇ bسí üoÓë éÜÛaÉß óÛ d iyü

buyurup ve rÀb ıùa- i t aèar ru f la r ında åàîÛaÝjÓ åß

æbày d¼«نفس bu üóäa buyurm ış l a rdur . EnfÀs - ı ne fìs l e r i f evÀy ió -

i gü l -zÀ r - ı ke lÀm- ı úadìm ve revÀy ió - i ezhÀ r - ı ã ı rÀù - ı

müs taúìm. Der - taã l iye - i cenÀb- ı şere f -n iãÀbla r ı fü tÿó - ı eh l i'l -

yaúìn va l lÀhü òayrü'l - fÀ t ióìn ve t es l iye - i saèÀde t - in t i sÀbla r ı

şerÀyi f - i dür r - i semìn 29åîàíÛalbzBaåß ÙÛ âýgÏ olup ne tìce- i

mecmaè-ı è i lm- i maèÀnì ve feóvÀ-y ı menbaè-ı s eb’a'l -

meåÀnì ú ı lup aãóÀb- ı ü lü'l - e lbÀba ve mi rèÀ t - ı ü lü'l - e lbÀba

münèak is o lup çehÀ r - ı yÀ r - ı è ıôÀm rükn- i aèôam- ı dÀ rü ’ s -

se lÀm o ld ı l a r . ErbÀb- ı maèÀnì ve maèÀ r i f - i aãóÀb- ı f eøÀyi l

ü şerÀyi f o l mecmaèuñ ÀåÀ r ı ve vÀ r iå-i şere f -

n iåÀ r l a r ıdur . Ol s i l s i l e - i èulemÀ -y ı è ıôÀmdan ve ekrem- i

mevÀlì - i k i rÀmdan mecmaèu'l -baóreyn ve müf t i's -

saúa l eyn aènì Aómed b in Sü leymÀn eş -şehì r İbn- i KemÀ l

PÀşÀzÀde'llÀhü t aèÀlÀ õb'í bß ë bídí bß óÜÇ i lm- i f aø l - ı

óaúÀy ıú l a ve kemÀlÀ t - ı deúÀy ıúas ından sa ’d i'l -

be r iyyes inden an ı t e rcìh i tmiş l e rdür . Yüz y ig i rmi èaded r i sÀ l e -

i maèÀ r i fÀ t ı ve ekåer fünÿnda t aó rì rÀ t ı ve t e f sì r i ve sÀyi r

kü tüb- i t eè l i fÀ t ı bì -óad o lduà ından àayr ı yevmì b iñ ik i yüz

fe tvÀya cevÀb- ı b i's - sevvÀb yazup mecmÿè - ı t aó rì rÀ t ı

èömr inüñ he r gün ine b i r cüz düşdügi meşhÿ r u müteèÀ r i fdür

ve ùÀyi fe - i c in baèøı mü şki l l e r in i s t i f tÀ i düp 30åvÛaåß —

28 Hadis: Kim nefsini bilir ve tanırsa Rabbini tanımış olur. 29 Vâkıa Sûresi 91 Âyet: Öyle ise selâm sana ashâb-ı yemînden. 30 Cin Sûresi 1 Âyet: De ki: “Bana, cinlerden bir kısmının Kur'ân’ı dinleyip de şöyle dedikleri vahyolundu.”

Gerçekten biz hayranlık uyandıran bir Kur'ân dinledik.

Ðã óÛaóyëaÝÓ sÿ res i t e f sì r in kendü le rden oúuduú l a r ı

muóaúúaú ve muúar re rdür . Ebenèan-ced óuøÿ r - ı

è i zze t l e r inde ò idmet ve n ice y ı l f e tvÀ -y ı şerì f l e r in k i tÀbe t

idüp muúbi l - i ÀzÀdes i aènì ke tòudÀ-zÀdes i idüm. Ol

úarÀbe t le ve tÀmme- i münÀsebe t l e mühimmÀ t - ı enÀm ve

lÀz ıme- i tÀm içün Meş rÿèÀ t -nÀm b i r k i tÀbumda f e tvÀ -y ı

şerì fden n ice b iñ mesÀé i ldür de rc ey ledüm. Bundan mÀèadÀ

maù l aè - ı dìvÀn- ı dÀ re fde ve mübtedÀ -y ı şÀh-bey t - i

n iyÀzumda f ih r i s t - i s e r -nüv iş t - i ke lÀmum ve maó l aã-ı

óüsn- ih t i rÀmum naôm- ı şere f - n iôÀmla ve maèÀ r i f - i

kemÀlÀ t - ı i n t iôÀmla nevèan ãudÿ r u ôuhÿ r bu lduà ı budur

k im şehr - i gü l -şen-ÀbÀd- ı şere f -n ihÀdda ve me lce’ - i òayrü'l -

b i lÀdda aènì mahmiye- i Ed i rne- i saèÀde t - imt ióa l l e rde

be r - seccÀde-n işìn- i mió rÀb- ı Úuds ü òa lve t - güzìn- i òÀn-

úÀh- ı ins - i muú t edÀ-y ı enÀm ve pìşvÀ-y ı e rbÀb- ı k i rÀm

Şeyòü'l - İs lÀm Aènì Pì r Aómed Dede-nÀm b i r èazìz- i be -

nÀm var id i k im saèy-i ãafÀs ında f e lek le r peyk- i bÿyÀn ve

è i r fÀn duèÀs ında melek le r l ebbeyk-gÿyÀn o lup n iôÀm- ı

maèÀş - ı dünyÀ ve in t iôÀm- ı meèÀd- ı èuúbÀ anuñ

vÀs ıùa- i t edbì r - i úavmine menÿù ve rÀb ı t a - i t aúdì r - i

mus taúìmine merbÿ t o lup 31óy ìí óyë üa ìçæa ôìèÛa åÇ

ÕÁäí bßë

f eóvÀs ınca peyàÀm- ı i l hÀm- ı i lÀhì ve ke lÀm ı vÀ r idÀ t - ı

nÀ -mütenÀhì olup óüsn- i óÀli göñü lde òa lve t ve

keå re tde vaóde t id i . Ol mürş id - i fÀy ıúa hem-dem ve

gencìne- i óaúÀy ıúa maó rem o lup sÿz iş - i pe r tev- À f i tÀbla ve

pe rver iş - i h immet - i mÀh- tÀbla Àyìne-ã ı fa t tÀb-nÀk u

küdÿ ra t - ı mÀ s ivÀdan de rÿnum pÀk idüp o tuz b iş y ı l bÀb- ı 31 Necm Sûresi 3., 4. Âyet: O (Peygamber) kendi nefsinden konuşmaz. Onun konuştuğu vahiyden başka bir

şey değildir

ò idmetde èaãÀ -vÀ r i s t iúÀmet le ber -úarÀ r ve mió rÀb- ı

èubÿdiyye tde seccÀde-ã ı fa t yüz y i re u rup mus taà raú - ı e s rÀ r

o ld ım. Göñül è i lminde Gül -şen- i MeèÀnì -nÀm bi r r i sÀ l e

t eé lì f ve t aãnì f ey led im.

Bey t : Göñül è i lmin ãora rsañ è i lm- i Óaúdur .

Oúumad ın oú ınur b i r sebaúdur .

İ lm- i t aãavvufda dör t pÀ re r i sÀ l e ìcÀd idüp ve cümle- i

TevÀrìò - i Ùaberìden ve àayr ıdan İn t iòÀbü't - t evÀ rìò -nÀm

muò t aãar b i r k i tÀb t eélì f ey ledüm. AmmÀ deryÀ -y ı

maèÀ r i füñ emvÀc- ı cüzé iyyÀ t ın ı edÀ - i mecÀz la e rbÀb- ı

èaşúa ebyÀ t - ı eşèÀ r l a işèÀ r ey led igüm eånÀ l a rda o l merd- i

maènì ve menbaè - ı è i lm- i l edünnì-emìn seccÀde- i eh l - i

envÀ r aènì Aómed- i Muò tÀ r Óaø re t l e r i mecmaèü'l -

baóreyn ve'l -be r reyn o lan şehr - i S i t anbÿ l ı t eş rì f

buyurm ış l a rd ı . Anda aãóÀb- ı ãafÀ ve cumhÿ r - ı yÀ rÀn- ı

bÀ-vefÀ i l e z iyÀ re t l e r i'çün rÿz- ı penç- şenb ihüñ vaú t - i

èaã r ında ÒudÀyì Beg-nÀm b i r mì r - i ke lÀm baèøı ebyÀ t - ı

eşèÀ r l a naôm- ı düre r -bÀrla è i zz - i óuøÿ r - ı fÀy ıøu'n-

nÿ r l a r ına duòÿ l u vuãÿ l bu lduúda ıôhÀ r - ı maè r i f e t i çün

yed- i beyøÀ - i şerì f l e r ine mÀnend- i k i rÀmen kÀ t ibìn se r -

nÀme- i maóabbe t i ãunup oúutduúdan ãoñra e rbÀb- ı lÀ-

reybüñ ve gürÿh- ı r i cÀ l - i àaybuñ güzìde le r inden b i r ine

bun la ruñ maèÀ r i f in Ed i rnede dÀ rü'l -óadìå - i şerì f

müteve l l i s i o lan BÀlì Çelebìye i r sÀ l u iãÀ l idüñ

naôì res in èa le'l - f evr bu cÀnibe göndersün le r d iyüp o l

úÀbi l - i vücÿduñ e l ine v i rdükde ó ikmetu'l lÀh ve kemÀlÀ t - ı

ke rÀmÀ t - ı eh lu'l lÀh i l e o l saèÀ t - ı s aèìdde ve o l dem- i

úadr - i èìdde tÀ Edi rnede úa lb- i Àyìne- miåÀ l imüze b i r

óÀ l e t - i nÿ rÀnì ve b i r keyf iyye t - i e s rÀ r - ı RabbÀnì

münèak is o ld ı k i an ı vaú tü'l -è ışÀ óÀ l e t - i vecde ve dÀyi re -

i i s t ià rÀúa dü şüp o l óÀ l e tüñ mü şÀhedÀ t - ı è i cÀz- ş ièÀ r ında

b i r úul le - i f e lek -ÀsÀnuñ f a rú ında b i r b ıñar - ı Àb- ı óayÀ t a ve

se r -çeşme- i øü lÀ l - i úand- ı nebÀ t a va rup kenÀ r ında o l

se rdÀ r - ı ev tÀd- ı e f rÀd aènì Óaø re t - i Óıø r - ı õü'l- fevÀd

ge lüp baña b i r úaãìde- i manôÿm taè lìm ü t e fhìm idüp ve

ik i pÀ re mÿmyÀ - i baó rì v i rüp b i r i s in úaãìdey le èazìz - i

ãÀó ib - t emeyyüzüñ bÀb- ı ÀsumÀn-cenÀbla r ına i r sÀ l ey le

d iyüp f e rmÀn- ı şerì f l e r inden ãoñra o l óÀlÀ t - ı müker rem

re fè o lup devÀ t - ı nÿñ ve k i lk - i 32 Ê Ë —jg|bë áÜÔÛ aë i l e

b i't- t emÀm úaãìdey i t aó rì r u t a sùì r idüp mÿmyÀ i l e

vÀúiè olan óÀlÀ t - ı meş rÿó ı èayÀn u beyÀn idüp èa la's -

seóer maómiye- i İs tÀnbÿ l a i r sÀ l ey ledüm. Ol he f tenüñ

yevm- i he f t inde aènì g i rü rÿz- ı penç-şenb ihüñ vaú t - i

èaã r ında mü şÀ run i l eyh ÒudÀyì Beg emåÀ l - i aú rÀn i le ve

gürÿh- ı èayÀn i l e z iyÀ re t - i eh lu'l lÀha ve maózen- i

maóabbe tu'l lÀha va rduú l a r ında o l se rdÀ r - ı e rbÀb- ı è i r fÀn ve

muò tÀ r - ı eh l - i d i lÀn aóbÀba ò iùÀb- ı müs teùÀb idüp ÒudÀyì

Begüñ maèÀ r i f - i sÀb ıúas ı Ed i rneye i r sÀ l o l ınd ı m ı d iyü

t e faóóus buyurduú l a r ında g ide r Àdem bu lunmad ı d iyü cevÀb- ı

b i's-ãevvÀb i l e aãóÀb- ı ãafÀ ol ebyÀ t ı èayn ıyla g i rü

èAzìz- i pÀke v i rüp t ek rÀ r oú ınurken daş radan b i r f e rd - i

À fe rìde e l inde ce rìde i l e i çe rü se r -vaú t l e r ine g i rüp

Ed i rneden BÀlì Çelebì gönderd i le r d iyüp des t - i

şerì f l e r ine ãunduúda oúuñ d iyü ÒudÀyì Begüñ e l ine v i rd i l e r .

Ruúèa- i r aúìbüñ rÿy ından n iúÀb- ı mü şg-bÀyì r e fè o l ınup

naôar o lunduúda kend inüñ o l on b iş bey t i baó r inde ve

32 Kalem Sûresi 1. Âyet: Nûn. Kaleme ve satır satır yazdıklarına yemin ederim.

ùarz ında ve o l úÀ f iye i l e muúaf fa b i r naôì re - i èuzmÀ k i

y id i m ıã raè ı kendü m ıã raè ınuñ èayn ı o lup andan Óaø re t - i

Óıø ruñ aóvÀ l i ve aúvÀ l i şurÿóı bi't - t emÀm oúunduú da

o l mecmaè - i kübrÀda ve èa tabe- i èu lyÀda mevcÿd

o lan la r ın ı vücÿd- ı cenÀb- ı è i zze te de rÿnì sücÿd idüp o l

muò tÀ r - ı eb rÀ ruñ se rdÀ r - ı eh l - i envÀ ruñ naôar - ı ikåì r -

t eèåì r l e r inde mes t - i bì-hÿş u óayrÀn u medhÿş

o lup 33 aìèÂ biad( áèiر áèîÔgÏ óÀ l e t - i s ekrÀnla

lÀ-yeèú ı l o lup óÀ l e t - i vecde varup o tu ru r ve ùurur k imsene

úa lmad ı .

Bey t :bä× bîàî×dÅã éia d Ú bC é× aã æآ

bä× bàã á'¶ ء é(ì× é×œìi bíآ Baède-zamÀn ın

ifÀúa t bu lup mezbÿ r ÒudÀyì Beg menbaè - ı i lmu'l lÀhda ve

maóøar - ı eh lu'l lÀhda ıôhÀ r - ı maè r i f e t l e va r l ıú i tdüg ine

nÀdìm o lup 34åîß ûàÛaÞëa bãaë ÙîÛa ojm Ùãbzjg ÛbÓ ÖbÏa

bàÜÏ f eòvÀs ınca rÿy- ı n iyÀz ı be r -òÀk idüp mezkÿ r

úuãÿ rÀ t ınuñ èafv ı i çün taøar ruè l a r ey led i . Ol úaãìde

dìvÀn ımuñ ib t idÀs ında t aó rì r ve t a sùì r o l ınm ışdur . Ol

merd- i sÀó i l ü kÀmil de ryÀ -d i l baó r - i bì -g i rÀnla r ından

t emevvüc idüp mevc- i ÀsumÀn- r i fèa t i ve òurÿş - ı evc - i

èaôamet i bu cenÀn ı ãadef - i dür r - i şÀh-vÀ r idüp naôì r e - i

33 İnsân Sûresi 21. Âyet: Üstlerinde yeşil, ince ipekten ve atlastan elbiseleri vardır. Gümüş bileziklerle

süslenmişlerdir. Rableri onlara tertemiz bir içecek içirecektir. 34 Arâf Sûresi 143. Âyet: Vatkâ ki Musa tayin ettiğimiz vakitte geldi ve Rabbi O’nu kelâmıyla taltif

buyurdu. Musa: “ Ya Rabb! Bana cemâlini göster, Seni göreyim” dedi. Allah: “Beni katiyen göremezsin,

fakat dağa bak, eğer yerinde durursa beni göreceksin demektir” buyurdu. Derken Rabbi dağa tecelli

buyurunca, onu toz duman ediverdi. Musa da baygın düştü. Ayıldıktan sonra da: “ Sübhansın ey Rabbim.

Sana tevbe ile döndüm ve ben mü'minlerin evveliyim” dedi.

bì -naôì r in t ek l i f i i l t i fÀ t ı i l e Óıø r - ı õü'l- fevÀduñ t aèlìm- ı

muúÀ rene t iy le maèÀnì vü maèÀ r i f müte raúúì o lup ebyÀ t u

eşèÀ rum ekåer ebhÀm ve baò t ı t amÀm o lup ebkÀ r - ı

maèÀniy le dìvÀnum n igÀ r - i s tÀn mani o ld ı .

Bey t : Yaz ı l an de rd- i èaşú i çün müre t t eb

Úara baà rumdan o lm ışdur mürekkeb

Egerç i k im mecÀzìdür edÀs ı

Óaúìúìdür maèÀnì muú t eøÀs ı

D iyÀ r - ı İs lÀmda ve memÀ l ik - i dÀ rü ’s - se lÀmda 35áè×ìÜß åîœ óÜÇ سbäÛa feòvÀs ınca gÀh Se lìmi gÀh

Sü leymÀn ı dü şüp Su lùÀn MurÀd ÒÀn- ı èÁdi l Óaø re t l e r inüñ

devr - i saèÀde t -des t -gÀhla r ında dìvÀn- ı èaşú - ı maóabbe t ve

dÀs tÀn- ı óüsn- i maè r i f e t - i èÀ l eme işèÀ r u iôhÀ r a l ınup

pÀd işÀh- ı ãÀó ib -ú ı rÀnuñ şerì f l e r inde mevÀlì - i è ıôÀm i l e

ve eh lu'l lÀh- ı k i rÀmla i t t ióÀd- ı tÀm idüp d iyÀ r - ı Rÿmuñ

şuèarÀ -y ı õü- fünÿnıyla ve bü leàÀ -y ı dür r - i meknÿn i l e tÀ

NecÀ tìden be rü ge len le r le muãÀóebe t ve münÀsebe t vÀúiè

olm ışdur .

Y 1 a , İ 1 a

35 Hadis: İnsanlar meliklerinin dini üzerinedir.

KASİDELER

MEDÓ - i ÓAØRET-İ RESßL-I K İRÁM ∗

Feè i lÀ tün MefÀè i lün Feèilün

1 Ey resÿ l - i emìn- i s ı r r - ı ÒudÀ

Ve'y hümÀm- ı k i rÀm- ı eh l - i hüdÀ

2 Óıø r è i lmine vÀú ı f u dÀnÀ

36bàÜÇ b£ãbÛ åß êbäÜّÇ ë

3 ÕÀ t - ı bì-çÿne úa lb idür mi rèÀ t

Beóce t - i nÿ r - ı f e r l e óüsn- i õÀ t

4 Nÿ r - ı õÀ t o lduà ı c ib i l lìdür

Göñl i Ùÿ rundaà ı t ece l lìdür

5 Menz i l i o ld ı úurb- ı 37óãœa ëa

è İzz ü cÀh ı maúÀmen Maómÿda ∗ Başlık: İ 36 Kehf Sûresi 65. Âyet: Derken, kullarımızdan birini (Hızır’ı) buldular. Biz O’na nezdimizden bir rahmet

vermiş ve tarafımızdan bir ilim öğretmiştik. 37 Necm Sûresi 9. Âyet: Aradaki mesafe iki yay boyu oldu, ya da daha az

6 Teşne Àb- ı óayÀ t ına he r şey i

38ïy õï( Ýّ× õbàÛ a åßë

7 Fa rú ına sÀye-bÀn o la l ı seóÀb

Old ı hem-sÀye hÀ l eye meh- tÀb

8 Şeb úadar o l sa n'ola gìsÿs ı

K i h i lÀ l o ld ı èìde ebrÿs ı

9 Barmaà ında õü lÀ l i Àb- ı óayÀ t

èArèar - ı úÀmet inde úadd- i åebÀ t

10 ÚÀmet i b i r e l i fdür èÀ l emde

Nefes i óüsn- i demdür Àdemde

11 S ı r r - ı lÀmda o ld ı è i lm- i ÒudÀ

39bèÜّ× ¡bàga ü a âœa áÜّÇ

12 İ rd i cedd i Òa lì l e óüsn- i n idÀ

40bß ًýg ë د ً ا Üi ó‹ ì× يb نb ر

13 Dikd i re sÀyes i c ihÀnda èaãÀ

O ld ı MÿsÀ e l inde e jde rhÀ

38 Enbiyâ Sûresi 30. Âyet: O inkâr edenler bilmiyorlar mı ki, sema ve arz bitişik idi de Biz onları ayırdık,

hayatı olan her şeyi sudan yarattık! Hâlâ inanmıyorlar mı?

39 Bakara Sûresi 31. Âyet: Ve Âdeme bütün isinleri öğretti; sonra onları meleklere gösterip, “ Haydi

bakalım, sözünüzde sâdıksanız, Bana şunları isimleriyle haber verin” buyurdu. 40 Enbiyâ Sûresi 69. Âyet: “Ey ateş! İbrahim için serin ve selâmet ol dedik.”

14 Aña e rvÀó - ı enb iyÀ meddÀó

O lduà ı i çün o l ebü'l - e rvÀó

Y 3 b , İ 3b

ÓÀlÀ se rver - i èÀ l em ü dÀver- i devr - i Àdem. Uãul -

i gürÿh- ı ümem se rdÀ r - ı l evÀ ve èa leme- i ek rem- i müker rem

Aómed- i Maómÿdu'l -óÀ l ve Muóammed- i Mesèÿdu'l meéÀ l

r e sÿ l - ı g i rd -gÀ r ve hümÀm- ı kÀm-kÀ rdur k i s ı r r - ı ke l ime- i

LÀ ilÀhe İ l lÀ'l lÀhda e sÀs - ı l emèa- i Muóammedü'n

Resÿ lu'l lÀh lÀmè idür . Maèlÿm o lu r e smÀ - i müsemmÀé-i

eh l - i hüdÀ 41bèÜّ× ¡bàga üaâœa áÜّÇ e s rÀ r - ı sü lÀ l e - i

meleéü'l- aè lÀ kü lÀ l e - i gü rÿh- ı muúa l l id ev lÀd- ı r e sÿ l - i

mülk i's - se lÀme ve Àlihi -k i rÀmdur k i se r -maù l aè - ı mih r - i

èÀ l em-À rÀ ve se t re - i ãadr - ı se rde-ÀsÀ durur la r . Se lÀm- ı

dÀ rü's - se lÀm a la ve è i lÀm- ı merÀm- ı Ke lÀmu'l lÀh

merÀóü'l - e rvÀóa vÀã ı l ev rÀd- ı mülk - i murÀd s imÀke ve

semek s ı r r - ı è i lmÀ - i èİ lmul lÀh ve duèÀ -y ı eh lu'l lÀhdur k i

e sÀs - ı devr - i èÀ l emdür edÀmu'l lÀh èömr- i hem ve

aèmÀ l ihüm.

NAèT-I ÓAØRET-İ SULÙÁN MURÁD ÒÁN-I èÁD İL ∗

Mefèÿ lü FÀè i lÀ tü MefÀèì lü FÀè i lün

1 Bir şeh k i dehre nÀmla Su lùÀn MurÀd o la

Her merde úad i çekse e l i f b i r murÀd o la

41 Bakara Sûresi 31. Âyet: Ve Âdeme bütün isinleri öğretti; sonra onları meleklere gösterip, “ Haydi

bakalım, sözünüzde sâdıksanız, Bana şunları isimleriyle haber verin” buyurdu. ∗ Başlık: İ

2 İ rgürd i a t ı menz i l - i maúãÿda èÀú ıbe t

Tì r - i MurÀd he r k ime k im úol úana t o la

3 Atduúça èömr i úavs- ı úaderden z iyÀd oú ın

Her b i r z iyÀd ı şöyle z iyÀd b i r z iyÀd o la

4 Bir úadd- i dÀ l bendeñüm ey úÀmet- i e l i f

Ey le yaú ın bu úuluñ ı tÀ k im berÀd o la

5 Zar oyn ı i tmemege şehÀ kevkebüm úamer

BÀlì di le r úapus ın ı dÀyim güşÀd o la

Y 4 a , İ 4 b

NAèT-I PÁD İŞÁH ∗

1 Óaúdan MurÀd- ı èÀ l em o lup pÀd işÀh ımuz

Her nÀ -murÀda v i rd i murÀd ın i lÀh ımuz

2 Yol sü r sÿz- ı s ip ih re n'ola keh-keşÀn g ib i

Evc- i semÀya i rd i şehÀ şÀh- rÀh ımuz

3 B i r gÿşe i t se õer re úadar luù f - ı e f se r i

Se r - tÀc- ı mÀh mihr o la ze r rìn-kü lÀh ımuz

∗ Başlık: İ 4a úadd-i dÀl: úÀmet-i dÀl Y

4 Úara lanup müsevvede- i se r -nüv iş tüm Àh

Ç ıúd ı beyÀøa nÀme- i baò t - ı s iyÀh ımuz

5 İki Se lìme BÀ lì SüleymÀn ı yüz d imez

İ ren MurÀda d imedi le r Àh şÀh ımuz

Y 4 b , İ 4 b

ÚAäÌDE-İ ÙAäAVVUF Kİ ÓAØRET-İ ÓIØR èADEM-İ

TAèLÌM-İ KERDE EST ∗

Feè i lÀ tün Feè i lÀ tün Feè i lÀ tün Feè i lün

1 Feylesof - ı d i l e ãor s ı r r i l e eôhÀ r nedür

Ya bu es rÀ r ı beyÀn ey leyen aòbÀ r nedür

2 İki kez ùoàuban ı b i r ne fes i l e büyüyen

Pì r iken bÀlià olan merd- i ùa leb-kÀ r nedür

3 Dimedin añ lan ı l an söy lemedin iş id i l en

CÀn göziy le görü len óÀ l e t - i e s rÀ r nedür

4 Nedür eşyÀ -y ı cevÀhi r nedür o l cemü'l -Cem

Sende ùoàar ùolanur ay i l e gün-vÀ r nedür

5 Añladuñ m ı hemÀn Al lÀh d imek i l e Óaú ı ∗ Başlık: İ 4b çıúdı: çıúsun Y

S ı r r - ı eşyÀda o lan pe r tev- i dìdÀ r nedür

6 s من عd 42ف ı r r ı i l e èÀ l em- i kübrÀya i rüp

Varmad ın menz i l a l an sÀ l ik - i eb rÀ r nedür

7 Bì -n işÀn menz i l ine nÀvek- i müjgÀn ı i rüp

LÀ -mekÀn y i r in iden çeşm-i güher -bÀ r nedür

8 Egnine kevn ü mekÀn ı g iyüben ò ıdmet iden

Rÿz u şeb uyumayan dìde- i bìdÀ r nedür

9 Merkez- i cümle c ihÀn s ı r r - ı øamì r - i èÀ l em

Mer tebe dÀyi re vü noúùa vü pe rgÀ r nedür

10 Babaya a ta o lup a tas ın oàul id inen

Ö lmeden öñd in ö len kÀmil ü dìn-dÀ r nedür

11 B i r inüñ yur a r ıdur şerède he r Àb- ı r evÀn

Ya óaúìúa tde sen i pÀk iden enhÀ r nedür

12 Maôhar - ı è i lm- i ÒudÀ iken o MÿsÀ -y ı Ke lìm

Óıø r anuñ mü şki l in i óa l ide es rÀ r nedür

13 Mebde- i kevn ü mekÀn men şeé - i mülk - i melekÿ t

Aènì mirèÀ t - ı ÒudÀ Aómed- i Muò tÀ r nedür

14 Remz- i mÿ r l a Sü leymÀn òaber in söy le b ize

Manùıúu’ù-ùayr oúudan Óaø re t - i èAùùÀ r nedür

42 Hadis: Kim nefsini bilir ve tanırsa Rabbini tanımış olur.

15 Var l ıú yoú luúa hìç l ik eyü yan lu neyk i

Úadr - i úudre t -èaôamet õer re vü mikdÀ r nedür

16 èÁ r i f - i vaóde t - i kübrÀda nedür mülk- i

miåÀ l

Seyr iden kevn ü mekÀn ı d i l ü d i l -dÀ r nedür

17 Sözüñe yÀ r o lana söy le cevÀb ı BÀlì

èÁ r i f o l añ lay ı gö r yÀ r i l e aàyÀ r nedür

Y 4 b , İ 4 b

ÚAäÌDE-İ SßR İYYE-İ ŞEHZÁDE ÓAØRET-İ SULÙÁN

MURÁD ÒÁN-I èÁD İL ∗

1 SÀèa t - i saèd i l e devr i td i görüñ devrÀn ı

ŞÀd-mÀn ey led i è i zze t l e úamu ÀèyÀn ı

2 Nefòa- i ãÿ ra deg in o lmaya ãÿ ruñ miå l i

Ùold ı èÀ l emlere f e rmÀn- ı şeh- i şÀhÀn ı

∗ Başlık: İ

3 Yidi ıú lìmi y id i ad ım idüp bÀd- ı ãabÀ

Dügüne oúud ı hep memleke t - i èOåmÀn ı

4 Dö şed i ãaón- ı çemen fe rş ine pì rÿze bahÀ r

SÀye-bÀn ey led i l e r be rg- i gü l - i òandÀn ı

5 Gül ãuy ıyla ãulad ı yo l l a r ın ı eb r - i bahÀ r

İ td i cÀ rÿb- ı ãabÀ sünbül i l e reyóÀn ı

6 Şuè l e - i mihr i l e baà l a td ı he r eù rÀ fa ù ınÀb

Úurd ı gü l çe t r - i hümÀyÿn ı f e l ek eyvÀn ı

7 Her melek baş ç ıúarup revzen- i mihr ü mehden

Geld i seyr i tmege gökden şere f - i insÀn ı

8 Ayaà ı t oz ı ä ı fÀhÀna durur kuó l - ı ãafÀ

N'ola v i rü rse èAcem yaşmaà ına Ş i rvÀn ı

9 Hindden bÿy- ı úaranfü l g ib i ÓºÀce- i C ihÀn

Gönderür mecmaè - ı è i r fÀna BahÀ r - i s tÀn ı

10 Cümle e rbÀb- ı saèÀde t ge lüben t aèôìme

İ td i l e r anda b i r ay şen l ik i l e dìvÀn ı

2a nefòa-i sÿra degin olmaya: olmaya nefòa-i sÿra degin Y

11 At meydÀn ına o l mÀ r ı ù ı l ı sm o ld ı d imek

Ge ld i sÿ ra şeh- i mÀ rÀnla gör e jde rhÀn ı

12 äadr - ı è i zze tde úarÀ r i td i aàa la r beg le r

Yol lu yo l ınca r ièÀye t idüben e rkÀn ı

13 Keh-ke şÀn çekd i ãumÀ t ı y ine şarúa àarba

Úurã-ı mihr ü meh o lu r sa n'ola anuñ nÀn ı

14 Murà -zÀ ra dönüben envÀè-i ùuyÿ r ı l a ãumÀ t

Çevr i lüp ey led i ùÀvus o rada cev lÀn ı

15 Çìnden ge ld i tüy in düzmek içün he r nÀ fe

Úod ı l a r şerbe te misk ezmege TÀ tÀ r úan ı

16 Yapd ı l a r cümle deñ iz mÀ l ik in i şekkerden

N 'o la ge r şerbe te t ebdì l ide le r èummÀn ı

17 Her óabÀb e l l e r ine kÀse - i b i l lÿ r a luban

äund ı her t eşne-d i l e şerbe t - i nÿş - ı cÀn ı

18 CÀm- ı mey g ib i ayaà üs t ine ge ld i he r gü l

Ey led i se rv le r i lden aşur ı s eyrÀn ı

19 Sÿz- ı s aza úu şanup úu şaà ı úa t úa t n'ey le r

Ùutd ı òÀnende l ige bü lbü l - i òo ş -e lóÀn ı

20 Şemè - i kÀ fÿ ruñ uc ın kesd i le r o l mec l i sde

Sünne t eh l in i úamu i tmek içün nÿ rÀnì

21 Boyad ı ba rmaà ı sünne t d iyü ãanmañ ó ınnÀ

Be lk i sünne t y i r inüñ aúd ı bu laşd ı úan ı

22 Luèb- ı bÀz- ı f e l egüñ d i r i lüp oyunc ı l a r ı

Her b i r i b i r hüner i l e bezed i meydÀn ı

23 Dikd i b i r meş rebe- i ze r fe legüñ ùaú ına gün

Urmaàa úavs- ı úuzaò tì r - i şehÀb ıyla an ı

24 Barmaà ında çev i rüp kÀse - i ça ròa meh- i nev

KÀse -bÀz i td i f e lek şunuñ i ç in devrÀn ı

25 Tebsì - i mihr ü meh i l e y ine cÀn-bÀz fe lek

Oynad ı döne döne o ld ı c ihÀn òayrÀn ı

26 Mühre- i mihr ü mehi ãaú l ad ı çün óoúúa- i ça rò

Baà l ad ı şeb göz in i òa lú - ı c ihÀnuñ Àn ı

27 Vaú t - i aóşam i r işüp şemè l e r in yaúd ı nücÿm

Şeb-çerÀà ey led i le r anda meh- i tÀbÀn ı

28 Rev iş - i dehr òayÀ l - i ô ı l a beñzer ancaú

Òa lúa gös te rdüg i eşkÀ l ine yoú

pÀyÀn ı

2 8 b pÀyÀn ı : óadd u pÀyÀn ı Y

29 MÀh- tÀb ın g ice èarø i t se n'ola À t eş -bÀz

Yed- i beyøÀ ãana se r -pençe- i devrÀn an ı

30 Gice y i rüñ yüz i oddan deñ iz o lu r sa n'ola

Her óiãÀ ruñ ú ız ı l adaya döner yanan ı

31 Á t eşüñ g ice i l e èaks i düş i cek baó re

Deñ iz i ç indek i yanar ada ãandum an ı

32 Cümle èÀ l em kerem ü luù f l a rÿşen-d i l o lup

Şevú i l e g iyd i c ihÀn ò i lèa t - ı tÀb- i s tÀn ı

33 B iñ yaşar b i r eyü ad ıyla c ihÀnda Àdem

NÀm- ı bÀúìs i durur k iş iye èömr- i åÀnì

34 B i r murÀd i td i c ihÀn òa lú ın ı Su lùÀn MurÀd

Her murÀd ın n'ola v i rü rse ÒudÀ erzÀn ı

35 Óüsn- i aòlÀk ına èömr i g ib i yoúdur àÀye t

Dev le t ü è i zze t inüñ o lmaya hìç pÀyÀn ı

36 İ l t i fÀ t ın ı bu BÀlì úuluñuñ ey le z iyÀd

Aña èÀlì-naôaruñ i t se n'ola iósÀn ı

Y 5 a , İ 5 a

3 5 b o lmaya hìç: hìç olmaya Y

2 9 a b u À t e ş - bÀ z : Y

ÚAäÌDE BERÁY-I ÁMEDEN İLCİ -İ D İYÁR-I èACEM

BERÁY-I MÜBÁREK-BÁD SALÙANAT-I SULÙÁN MURÁD

ÒÁN ∗

Feè i lÀ tün MefÀè i lün Feè i lün

1 èÁ l emüñ òÀn ı şÀh- ı su lùÀn ı

Ô ı l l - ı YezdÀn S ikender - i åÀnì

∗ Başlık: İ

2 Óüsn- i luù f l a èad l u dÀd ey le r

Beñzed i rÿz- ı óaş re dìvÀn ı

3 Ol şehüñ yoú durur b i r aú rÀn ı

Ô ı l l - ı Óaúúa o lu r m ı hìç åÀnì

4 è İ lm ü ó i lm ü n iôÀm- ı şerè i l e

Emr- i Óaú üzre o ld ı f e rmÀn ı

5 è İ lmin i cemè i çün ge tü rd i ÒudÀ

Devr - i Àò i rde Á l - i èOåmÀn ı

6 Kuó l - ı òÀk- i r eh- i şerì f i i çün

äa ld ı Àdem şeh- i ä ı fÀhÀn ı

7 Gül yüz inüñ úa t ında o l şÀhuñ

Sürò - i se r - lÀ l e - i beyÀbÀn ı

8 BÀd- ı pÀdur semend- i pÀdişehüñ

Yi l gö türse n'ola Sü leymÀn ı

9 ÒÀk- i pÀy- ı muèanber i se ãabÀ

Pür ide r nÀ fe - i TÀ tÀ r ÒÀn ı

10 N'ola cey ş - i S ikender - i devrÀn

Gös te rürse òurÿş - ı èummÀn ı

11 BÀd- ı pÀ l a r ãabÀya baş úo şuban

Old ı şehr i ç re a t meydÀn ı

12 Zer ü zìver le b i r şükÿ fe g ib i

MÀ l - ı ÚÀ rÿna ba td ı à ı lmÀn ı

13 Alay a lay çemen p iyÀde senüñ

Çek i lü r èasker - i f i rÀvÀn ı

14 Her ãulaà old ı necm- i gìsÿ -dÀ r

A lup o r taya mÀh- ı tÀbÀn ı

15 Şeh- i óüsn- i bahÀ ruñ o gence

Yürüd i se rv le r ò ı rÀmÀn ı

16 Naò l -bende g iyürd i he r gü l -şen

CÀme- i be rg- i ve rd- i òandÀn ı

8 a bÀd- ı pÀdur: bÀd- ı pÀ lar Y

17 Óüsn- i luù f ı murÀd- ı èÀ l emdür

Cümle òa lúuñ şeh- i MurÀd ÒÀn ı

18 Tìà -veş ge r àazÀya baà l a sa b i l

Kese o r tay ı tìà - i be r rÀn ı

19 Giye l aè l in úabÀy ı úÀs ım-veş

Òÿn- ı düşmenle tìà - i èüryÀn ı

20 Jeng o la d iyü òÿnla tìà i

Úorúudan úaçd ı dü şmenüñ úan ı

21 Di l uzadur èadÿya nìze le r i

Ya l ınur cenge tìà - i ya lman ı

22 Yüreg i aàz ına ge l i r ùopuñ

Od v i re d iyü tìà - i l emèÀn ı

23 Sey l - i òÿn-Àb- ı Àb- ı tìà ından

Úopa küf fÀ ra Nÿó ÙÿfÀn ı

24 Ola mÀ t em-zede úamu küf fÀ r

Úara la r g iye cümle ruhbÀn ı

25 Ola èavn- i ÒudÀ muèìni şehüñ

Himmet - i ev l iyÀ n igeh-bÀn ı

26 Olmaya àÀye t èömr ü dev le t ine

Lafô ınuñ yoú ni tek i pÀyÀn ı

Y 6 a , İ 6 b

ÚAäÌDE-İ BİNÁ -YI CÁMİè -İ ŞERÌF-İ SULTÁN SELÌM ÒÁN ∗

1 B i r cÀmiè i td i Úuds-veş o l şÀh ümmete

∗ Başlık: İ

4b ùurdı melekler: melekler ùurdı Y

S ı r r - ı Muóammed anda geçüpdür imÀmete

2 N'ola yönel se ú ıbleye úarşu minÀ re le r

Yi r y i r sü tÿn- ı s e rv g ib i úa lúd ı úÀmete

3 Úubbe o lupdur aña fe lek cÀmlar ı nücÿm

Mió rÀb ı resmi beñzer id i bÀb- ı r aómete

4 Ol cÀmiè i ç re ãanma k i i l ãÀye ãa ld ı l a r

Òa lú aras ında ùurd ı me lek le r è ibÀde te

5 B i r münì r i td i şuè l e - i mihr aña èarş -miåÀ l

ÁvÀze ãa ld ı hÀ t i f - i àayb ı ò iùÀbe te

6 Ef lÀka döndi şöyle muùabbaú cevÀb ın ı

Úavs- ı úuzaò kemer le r a tup evc- i r i fèa te

7 è İzz ü şere f le o lduà ı'çün maó rem ü óarem

EnvÀ r - ı Kaèbe an ı ge lüpdür z iyÀ re te

8 B i r cumèa o ld ı şöyle k i cÀmiè cevÀmiè i

İ t sün ãa lÀ Bi lÀ l - i Óabeş eh l - i ùÀèa te

9 Úar rÀ vü è i lm- i f aø l i l e ùold ı cevÀb ın ı

İ td i l e r eh l - i sünne t i anda cemÀèa te

10 Kendin i ç inde y i t i rüben àayb e ren le r i

EãóÀb- ı ãuf fa ey led i n iyye t iúÀmete

11 Göñlün i àayr ıdan ge lenüñ pÀk ú ı lmaàa

ÚÀyim nesìm-i f eyø - i ÒudÀ anda ò ıdmete

12 Mihr ü meh o lup aña ik i sìm ü ze r çe rÀà

Pe rvÀne o ld ı òa lú- ı c ihÀn şevú u óÀ l e te

13 Aç ı ld ı dö r t yañas ına úut lu úapu la r ı

MÀh- ı nev o ld ı òa lúa o bÀb- ı saèÀde te

14 B inÀ-y ı nes l - i Àdem aña ãan e l u rmad ı

èAú lum óavÀ l e ey led i mièmÀ r - ı

úudre te

15 R i fèa tde o ld ı Ùÿ r - ı t ece l lì eren le re

Gör ind i şöyle gün g ib i eh l - i ve lÀye te

16 İ td i ióÀùa nÿ r - ı h idÀye t derÿn ın ı

Tevóìd eh l i i rmege keå re tde vaóde te

17 Áb-des t a lan la r anda yumaz mÀ - s ivÀya yüz

ŞÀdur revÀn ı beñzed i o l óavø - ı cenne te

18 Old ı muùÀb ıú i sm- i müsemmÀya sen şehüñ

Úa lb - i Se lìmüñ i td i de lÀ l e t se lÀmete

19 EnôÀ r - ı óüsn- i luù f l a manôÿ r idüp şehÀ

BÀlì úuluñ ı maôhar i t èayn- ı è inÀye te

20 B i r úaã r - ı cenne t o ld ı ãanas ın k i Àdeme

BünyÀd ı pÀy-dÀ r o la úa la ú ıyÀmete

Y 7 a , İ 7 a

ÚAäìDE-İ SEFER-İ HÜMÁYßN DER CEVÁBET-İ DERYÁ

ÓAØRET-İ SULÙÁN SELÌM ÒÁN ∗

FÀè i lÀ tün FÀè i lÀ tün FÀè i lÀ tün FÀè i lün

1 Her úaçan emr i t se o l şÀh- ı ôafe r peyker se fe r

Cism- i aèdÀdan hemÀn rÿó - ı r evÀn ey le r se fe r

2 MÀ-cerÀ -y ı baó r i f e tó i tmege İskender g ib i

Ey led i de ryÀya her b i r yañadan ãula r se fe r

3 Fì - seb i l i'l lÀh meåÀb o lduà ı ' çün eh l - i àaze l

Emr- i Óaúda baèø-ı t ek l i fÀ t ı èafv ey le r se fe r

4 Her úonaú ãaón- ı çemen her cÀy-gÀh Àb u hevÀ

Yol mübÀ rekdür şehÀ her k iş iye ya ra r se fe r

5 Gün ge lüp geçmekde vü èÀ l em úonup göçmekdedür

KÀy inÀ tuñ yoú muúìmi cümle baó r u be r se fe r

6 Hef te vü eyyÀm ı bu ıúlìm-i he f tüñ geçmede

Ùurmayup devr ide r i l l e r ay la r u y ı l l a r se fe r

7 Tìà-i À t eş - tÀbuñ ı gördükde n'ola düşmenüñ

Göz le r in ú ıùèa tü'n mine'n-nÀ r o lu rsa ger se fe r

∗ Başlık: İ

20a oldı: itdi İ

8 LÀ l e g ib i c i sm- i aèdÀ àarú-ı òÿn o ld ı yaòÿd

Oddan göñ lüñ g iyürd i be rú - ı tìàuñ her se fe r

9 Rezm iç inde ãanma zer rìn-ùu làa g iyd i düşmeni

Tìà-i À t eş - tÀbla baş ına od yaúar se fe r

10 Úan úu şanursa dem-À -dem n'ola bu raòş - ı şafaú

Kim şebüñ şeb-dìz i vü gü l -gÿn- ı mihr ide r se fe r

11 Şeb degü ldür he r g ice şÀhum úara d i l bek leyen

ÓÀø ı r o lm ışdur àazÀya i tmege Úanber se fe r

12 B i r se fe r ay ı durur añ layana mÀh- ı f e l ek

Şarúa àarba ùurmaz ey le r Òüsrev- i Òaver se fe r

13 Sacd ı i lúar i tmege gerd- i fü tÿ r ı bÀd- ı ãubó

Toz úoya dü şmen göz ine rÿzgÀ r i s t e r se fe r

14 äÀó ib - i seyf ü úa lem SulùÀn Se lìm ÒÀn- ı c ihÀn

Ùurmaz ey le r beg le r i mÀnend- i İskender se fe r

15 Her úudÿm- ı èazm- i rezmüñdür şehÀ nuã re t - i beåì r

Fe tó - i ÓÀúanìye lÀ-büd hep o lu r óançer se fe r

16 Çek ú ı l ıç sÿ sen g ib i d ik lÀ l e -veş y i r y i r èa lem

Çekdi tìà - i muèc izÀ t ı i t d i Peyàamber se fe r

17 ÒÀk- i pÀyuñ bÀd- ı ãubó l a aşup yürü t se

İ lden i l e ide ge ld i misk le èanber se fe r

18 Himmet i e rbÀb- ı lÀ- reybüñ i r işüp BÀ l iyÀ

YÀ r o la fe tó u ôafe r i tdükçe bu èasker se fe r

Y 7 b , İ 7 b

ÚAäÌDE-İ ÇEMEN ∗

1 Nev-bahÀ r i rd i y ine úa ldurd ı b i rden se r çemen 43 bه ت ب مو ع ب رض يحي aال Ñî× d i r he r çemen

2 Nev-bahÀ ruñ èasker - i ezhÀ r ın ı úondurmaàa

Úurd ı çad ı r ç içeg in i o luban mehte r çemen

3 JÀ l e ãanmañ gör inen meydÀn- ı sebze-zÀ rda

Bi r yeş i l cevgÀn u sìmìn ùopla uyanur çemen

4 Dikmek içün óul le -veş gü l ò i lèa t - ı nev- rÿz ın ı

Söz in a ld ı ge ld i İdrìs - i Nebìden he r çemen

∗ Başlık: İ 43 Rûm Sûresi 50. Âyet: Allah’ın rahmetinin alâmetlerine bir bak. Yeryüzünü ölümünden sonra nasıl

dirilttiğini gör. Gerçekten ölü toprağı kim diriltiyorsa, ölüleri de diriltecek olan O’dur. Şüphe yok ki, O her

şeye kâdirdir

5 Mìr-i mì rÀn- ı bahÀ r o lm ış durur gÿyÀ k i o l

İbt idÀé-i mar tda be r füñ def te r in úapar çemen

6 Nìze le r ç ıúar ı lu r cümle d i l -Àver le r g ib i

Rÿm i l i şeh-bÀz ıdur k im daú ınur t e l l e r çemen

7 Ùaşda o t l a r b i tü rdüg in bahÀ ruñ d i r gören

Yine mermerde úa lemle s ikkey i úazar çemen

8 áoncanuñ b i r e lde şÀh ı b i r e l inde gü l s ipe r

äaón- ı gü l -şende anuñla des te -çÿb oynar çemen

9 Ùoúuduúda b i r yeş i l aù l a s bu üs tÀd- ı bahÀ r

KÀ r -gÀh ında a r ış a ràaç anuñ y i t e r çemen

10 SÀyes iy le he r boy- ı s e rvüñ u rur ÀzÀdedür

JÀ l e l e r baş ına b i tmekden düşüpdür t e r çemen

11 Sünbül - i gü l -bün i baà l a r b i r ú ı l i l e bÀàda

R iş t e -veş gü l -şende her gü l des tey i ãara r çemen

12 Old ı ne rg i s le r mubaãã ı r ãa tmaàa òa lúa bahÀ r

SìmsÀ r - ı jÀ l ey i baş üs t ine ùuta r çemen

13 Bülbü l - i şÿ rìdey i da ldan da la úondurd ı gü l

Gerç i y i rden ç ıúd ı ammÀ o lmad ı aóúar çemen

14 PÀdişÀh- ı gü l -şen- i èÀ l em Se lìm ÒÀn- ı c ihÀn

Baãduà ı y i rde úudÿm ından y i t e r ekåer çemen

15 Görmek o lu r m ıyd ı ãu dìdÀ r - ı yÀ r i dünyede

Ol şehüñ seyr ine bÀèiå olmasayd ı ge r çemen

16 DÀyimÀ ùaà üs t ine bÀà ey leye luù fuñ şehÀ

SÀye- i müjgÀnuñ i t sün dehr i se r - tÀ - se r çemen

9 b yi ter anuñ yi ter çemen: anuñ yi ter çemen

17 Berg- i sebz üzre şehÀ vaã fuñda ş iè r - i BÀ lìyi

Des t ine a lup úa lem şÀm u seóer yazar çemen

Y 8 a , İ 8 b

ÚAäÌDE-İ BERÁY-I FETÓ -İ DEYÁH-İ TEBRßS DER ZAMÁN-

I SULÙÁN SELÌM ÒÁN ÙABE æERÁH ∗

MefÀèì lün MefÀèì lün MefÀèì lün MefÀèì lün

1 DiyÀ r - ı àarb ı f e tó i tmege mihrüñ tìà - i l emèÀn ı

Şafaúdan úan ãaçar mÀh- ı nevüñ şemşì r - i èüryÀn ı

2 N'ola cÀn v i r se tìà - i Àb-dÀ ruñ nÿş i den dü şmen

DehÀn- ı mÀ r zehr - i úÀ t i l ey le r Àb- ı nìsÀn ı

3 Ece l peymÀnes i tì ruñ i l e çün aàz b i r ikdürd i

Teke l lü f ãund ı aèdÀnuñ úamus ı tìàuña cÀn ı

4 MehÀbe t tìà ınuñ úut tÀ lü'l-àayb ın görd i rezm iç re

∗ Başlık: İ

èAdÿnuñ o lmadan àayr ıya hìç úa lmad ı de rmÀn ı

5 İçürd i Àb- ı merg i düşmen- i d i l - t eşneye tìàuñ

Ola ruñ úara baò t ı úÀ t i l i td i Àb- ı óayvÀn ı

6 Ú ız ı l úan la r la çoú donanmas ı va r c i sm- i aèdÀnuñ

Bi r inden zevraú - ı òÿnìn inüñ yoú óadd u pÀyÀn ı

7 Alay lar sökmege vü úa lb- i aèdÀ ya rmaàa şÀhum

Úuluñuñ cümle Àhen-pÿş o lupdur tìà - i èüryÀn ı

8 Z ı r ıh-pÿş o l sa n'ola úa t re úa t re úan i l e èasker

Pe lenge döndürür şì r - i d i lì r i düşmenüñ úan ı

9 KebÀb i tmege ùoà ra r tìà - i À t e ş - tÀbla baà r ın

èAdÿnuñ göz ine ş iş l e r ãoúarsa ùañ m ı müjgÀn ı

10 EmÀn bu lmad ı aèdÀs ın Şeh- i Rüs tem-òaşemden hìç

äa la r s ın sÀm- ı kÿh e fgen-veş aña her ne rìmÀn ı

11 áubÀ r - ı c i sm- i aèdÀ y i r l e re geçsün d iyü şÀhum

Şafaúdan úan i l e ãulad ı devrÀn ãaón- ı meydÀn ı

12 L ivÀ - i mihr - i ze r rìnüñ d ik i ld i ùÀú - ı MìnÀda

Ser -À - se r nìze vü tÿà o ld ı dehrüñ her ney i s tÀn ı

13 Baó i rde da làa l ıú i tmek i çün rÿzgÀ r aã ı l a

Deñiz mÀ l ik le r idür beg le rüñ bek ler l e r èummÀn ı

14 Seg i rd im ãa ld ı l a r hep baş aç ıú yükrük lük i td i l e r

At oyuncaà ı i düp èaskerüñ meydÀn- ı èummÀn ı

6 a donanmas ı : donanmad ı Y

15 Söke lden barmaà ın ancaú şehÀ eh l - i şehÀde tdür

Kimesne başúa baş çekmez meger tuà rÀ -y ı su lùÀn ı

16 MübÀ rek yÀ r i çün pÀy- ı se rì r - i èÀ l em-À rÀya

Yine söz g ib i cevher ãund ı BÀlì açd ı b i r kÀn ı

17 Muôaf fe r o la tìàuñ baó r u be rde dÀyimÀ şÀhum

Şere f burc ında l emèÀn ide Óaú sen mihr - i d ı raòşÀn ı

Y 8 b , İ 9 a

ÚAäÌDE-İ BERÁY-I N İŞÁNCI PAŞA ∗

1 Bi r s id re ãadr u mihr - i mürüvve t úamer n işÀn

Úod ı c ihÀnda n i t ek im eh l - i hüner n işÀn

2 NÀm u n işÀn ı i l e c ihÀn ùold ı se r - t e - se r

BÀèiå o la añ ı lmaàa tÀ óaş r he r n işÀn

∗ Başlık: İ

2a cihÀn ùoldı: ùoldı cihÀn Y

3 B i r seyf - i úÀùıè olmaàa va rduàı y i rde o l

AókÀma Õü ' l - f ikÀ r - ı èAlì -veş çeker n işÀn

4 B i r baş ı i l e ik i d i l i o lduà ı i çün

Her y i rde emr- i şÀhla çoú iş i de r n işÀn

5 Ùuà rÀ l a r üz re ãanma e l i f l e r çeker n işÀn

äaf ãaf suùÿ r a lay ına sancaú çeker n işÀn

6 An ı müşebbek a l tun i l e l evóa ãanmañuz

Göz úulaú old ı èÀ l eme ey nÀm-ver n işÀn

7 Çaròa yay ı ld ı ãanma şerÀ re nücÿmla

ÙÀú - ı s ip ih re ãaçd ı meger rìg- i ze r n işÀn

8 Gü l -àoncas ı bürüd i baş ın berg- i sebz le

LÀ -büd baş ına e l o lan e lbe t daúar n işÀn

9 èÁş ıú s e r inde ey led i yo l la rda pü ş t e le r

Beg güc i be l lü o lmaú i çün úor g ide r n işÀn

10 Fe ryÀdum aña i rmedi àam baña yaúd ı dÀà

ÁvÀz i r işmedügine i l od yaúar n işÀn

11 Yav ı ú ı l an n igÀ r ın ı göz le r òayÀ l in i

Úoyn ında k iş i ya tu ran i s t e r a ra r n işÀn

12 R i fèa tde ça ròa ãanma k i yo l sü rd i keh-keşÀn

Ef lÀka èaks- i rÀh- ı úudÿmuñ ãa la r n işÀn

13 Dikdük úa lem n işÀn- ı saèÀde tde oú gib i

Menz i l a t ınca oú ına k iş i d ike r n işÀn

14 Ò ıdmetde o l sa pì re -zen- i dehr

èaceb midür

Her günde b ik r - i dev le te õÀ tuñ ide r n işÀn

15 Ùuà rÀ -y ı s e r -bü lend ine o lmaà i çün

şebìh

Mihr i l e mÀh ı ça ròa èUtÀ r id yazar n işÀn

16 B i r òo ş n işÀne i l e n işÀn ı o la l ıdan

Ol bì -n işÀndan o ld ı saña nÿ r u fe r n işÀn

17 AèyÀnuñ èÀlì-şÀn ü maèÀnì n işÀn ıs ın

èOåmÀn òuùÿù u şerè - i n iôÀma èÖmer n işÀn

18 Añ ı lmaú èömr- i åÀnìdür ÀåÀ r - ı òayr la

TÀ óaş r o l ınca ãÀó ib in i yÀd ide r n işÀn

19 İ lü k i mÀé i l i td i ÒudÀ luù f - ı t abèuñ ı

Kim luù f g ib i dünyede yoúdur ya ra r n işÀn

20 Rÿşen-çerÀà id ind i meh ü mihr i dev le tüñ

BÀlì úuluñ ı luù f i l e i t müènì r n işÀn

21 Üs tüñe döne luù f - ı ÒudÀdan meh- i şere f

N i tek i gökde devr ide bu mihr - i ze r n işÀn

Y 9 a , İ 9

ÚAäÌDE-İ BERÁY-I TESELLÌ -İ SULÙÁN SELÌM ÒÁN Kİ

BE DERYÁ-YI èASÁKİR-İ İSLÁM MÜNHEZİM-ŞODE ∗

1 Tìà - i ze r rìn i l e f e tó i t he r y i r i ÒÀver g ib i

Murà - ı èÀ l em ãayd ın i t şehÀ zer rìn-per g ib i

2 Baó r - i òÿna àarú ide aèdÀy ı tìà - i ÀbdÀ r

Her yaña deryÀca leşker aú ı t İskender g ib i

3 Necm- i gìsÿ-dÀ r d iksün b i r a lay bayraà ın ı

Çeksün a l tun baş lu sancaàuñ güneş bek le r g ib i

4 Òaymele r úursun şükÿ fe lÀ l e l e r d iksün èa lem

Òa lúa ze r tu làa g iyür de ryÀda nìlÿ fe r g ib i

5 Berg- i gü l n'i t sün nesìm-i bÀd- ı pÀya ãubó-dem

ŞÀò - ı gü lden nìze a l sun àonca la r èarèar g ib i

6 Hef t -peykerdür yanuñda y id i ıúlìm begle r i

Leşker - i encüm-şümÀ ruñ yürüsün Ülker g ib i

7 Peh levÀndur b i r ayaà ıyla b iñ Àdem y ıúmada

Aàz ı úan lu b i r d i l -Àverdür oúuñ sÀàar g ib i

8 B i r p iyÀ l ey le y id i de ryÀm ı nÿş ey le şehÀ

∗ Başlık: İ

Bi r úuluñ la n ice se r -keşden se r a l se rver g ib i

9 Úa lèa- i ge rdÿn o lu r sa l eşker encüm-veş u şup

Mevc- i de ryÀ döge b i r yandan d i l -Àver le r g ib i

10 Yürüy iş o l sun seker dü şsün kenÀ ra da làa la r

Bi rb i r ine i rmeyüp doúunsa la r èasker g ib i

11 Yaúa la r fÀnÿs - ı b i l lÿ rìn şuèÀ - i mÀhdan

äudaà ı èaks - i h i lÀ l i daúa la r l enger g ib i

12 F i tne - i Yeécÿc-veş ç ıúmamaàa daş ra èadÿ

Óad kese de ryÀda tìàuñ sedd- i İskender g ib i

13 PÀd işÀhum àÀzì l e r sünne t r ièÀye t i td i l e r

Ó ikmet i l e ãand ı l a r EãóÀb- ı Peyàamber g ib i

14 Zaòm-nÀk o ld ı Uóud ceng inde Faò r - i KÀy inÀ t

Úoma àayre t Õü ' l - f iúÀ r ın Óaø re t - i Óaydar g ib i

15 äÀó ib - i Bey tü’ l -Óarams ın şÀh- ı eh l - i

şerè-i dìn

Nÿ r u fe r s in mülke t - i İs lÀma saèd-aò t e r g ib i

16 Mihr - i èÀ l em óükm- i ze r tuà rÀnla èünvÀn bu lu r

S ikke-sÿ re tdür c ihÀn nÀmuñla sìm ü ze r g ib i

17 Vaã f - ı luù fuñdak i ş iè r - i Àb-dÀ rum yazmaàa

äafóa- i de ryÀy ı emvÀc ey led i maãùar

g ib i

18 ÒÀkde úa lmazsa n'ola úa t re -veş BÀlì úuluñ

Des t -gì r i va r anuñ su lùÀn- ı baó r u be r g ib i

19 äubó - ı ãÀd ıú -veş gü şÀde o la ùÀliè dem-be-dem

Fe tó i l e rÿşen-d i l o l dÀy im şehÀ ÒÀver g ib i

Y 10 a , İ 10 a

ÚAäÌDE-İ DONANMA-YI HÜMÁYUN BE DERYÁ ∗

1 Raèd-veş naè ra i l e iñ lede lüm deryÀy ı

Úoparup toz la r e süp ãavura lum dünyÀy ı

2 Ùop o lup dü şmenüñ üs t ine a t ı lmaàa şehÀ

Úoya lum her gemiye od ãaçar e jde rhÀy ı

3 Cümle keş tì yürüye düşmene mÀnend- i neheng

Çih l -pÀ l a r ayaà a l t ına a la de ryÀy ı

4 Mevc- i de ryÀ a luban egn ine Àyìnec iye

Her óabÀbuñ baş ına g iyd i re lüm tu làay ı

∗ Başlık: İ

19b dÀyim: İ

2b od ãaçar ejderhÀyı: od ãaçar bir ejderhÀyı Y

3b ala deryÀyı: alalar deryÀyı Y

5 èAskerüñ g ices i gündüz g ib i o lmaàa şehÀ

Şeb-çerÀà id ine fÀnÿs fe lekde ay ı

6 Gice deryÀdak in i èaks - i kevÀkib ãanmañ

Mÿmlar yaúd ı nücÿm aramaàa aèdÀy ı

7 Ber ü baó rüñ úuruda yaşdak i àÀzì l e r iyüz

Vara lum tìà-i ôafe r le kese lüm àavàÀy ı

8 Kefe re cümle ú ı r ı lmas ın ı ìcÀb ideyor

Yi re indürd i g ib i devr - i zamÀn èÌsÀy ı

9 Yid i de ryÀda şehüñ o lmaà i çün óükm-i revÀn

Yazd ı mih r èaks - i b ihÀ ruñ yüz ine tuà rÀy ı

10 Her gemiy i baş ı ü s t inde ge tü rsün emvÀc

Z iyne t iy le ãa la lum gü l g ib i donanmay ı

11 Ala lum zevraú - ı sìmìni h i lÀ l i y idege

Aña gür lük ide lüm hÀ l e - i ãanda l - sÀy ı

12 Óüsn- i de ryÀs ı i ç inde bu la lum dünyÀnuñ

Ala lum òÀ l - i n igÀ r i se de he r aday ı

13 Ser - i òÿnìn- i èadÿya y ine b i r r enk ide lüm

Gös te re lüm ú ız ı l e lmaya k imi a lmay ı

14 Dü şmenüñ baş ın ı ùop ey leye lüm meydÀnda

äaya lum baş ùop ı i l e y ine İspanyÀy ı

15 İ re lüm Óaúa c ihÀn mülk in i àÀzì l e r imüz

Ola şehr - i Venedìk b i r úuluñ ednÀ pÀy ı

16 äa la lum her gemiy i fe tó - i F ı reng- i s tÀna

Başa baş başúa ó iãÀ r a lmaàa baş ına r idÀy ı

17 PÀd işÀhum b i lemez herkez èadÿ ióãÀnuñ

Gör imez şeb-pere le r mihr - i c ihÀn-À rÀy ı

18 İde lüm zevraú - ı sìmìn i h i lÀ l - i sÀàar

İçüp a l tun k ise le r l e o mey- i ãahbÀy ı

19 ŞÀd o la nuã re t i l e BÀ lì şehen-şÀh- ı c ihÀn

Gün g ib i rÿşen ide luù f ı bü tün dünyÀy ı

20 Gün g ib i nÿ r - ı f e rüñ o la muóìù-i èÀ l em

DÀyim ey leye ÒudÀ dev le t - i bì-hemtÀy ı

Y 10 b , İ 10 b

1 5 a c i hÀn : Y

ÚAäÌDE-İ FETÓ -İ TßNßS VE ÚALèA-İ èAÚL BEND-İ S İNÁN

PAŞA DER ZAMÁN-I SULÙÁN SELÌM ÒÁN ∗

∗ Başlık: İ

1 Ey şeh- i ge rdÿn r i fèa t - i maôhar - ı èavn- i ÒudÀ

Rehberüñdür rezm iç inde muèc izÀ t - ı MuãùafÀ

2 Rezm- i aèdÀda èAlì ãa l sa èaceb mi tìàuñ ı

M ıã r - ı şevke t Yÿsuf ı e lde s inÀnuñdur şehÀ

3 èAks- i meh ãanmañ ãuda şÀhuñ yed- i beyøÀs ıdur

Des t -bÿs i t sün deñ iz mÀ l ik le r id i r cÀ -be -cÀ

4 èAzm-i de ryÀ i t se èasker n'ola i z gös te rmeyüp

Baó r i MÿsÀ -veş yo l ey le r ey leyen tìàuñ èaãÀ

5 Sen ãanemden yaña ãanma ùoà r ı baş egd i èadÿ

Gös te rür emre çe lìpÀs ıda anuñ şek l - i lÀ

6 Her kenÀ r - ı baó rüñ aèdÀs ın àamuñ yaúm ışd ı b i r

Tìà - i À t eş - tÀbuñ i re dü şmene ik i yaúa

7 Mürde tÀbÿ t ı durur aèdÀya lÀ-büd he r úay ıú

Kim ece l t eknes idür dü şmen gemis i gÿy iyÀ

8 DÀyimÀ mevcüñ suùÿ r ı dü şmene óar f a tmaàa

DÀ l - ı de ryÀdur dümen zevraú l a r ı baó r i ç re rÀ

9 Ça lúanup dü şmen bu lansun baş ın ı úa ldurmasun

Baó r i ùutam d i r èadÿ şÀllÀh an ı de ryÀ Ùuna

10 Ba şdan baş t a rda la r úadr i úadar àÀs ın ãoyup

A ld ı rup düşmen donanmas ın d iye vÀ f i rúa tÀ

11 Cümle pür -kende perÀkende o lup d i r i lmeye

BÀ r - ı àam parça la r ıy la úa l ı t a úa la ya ta

12 Mióne t e sk i dü şmeni id ince pì r - i nÀ-òa le f

ÙÀliè - i dÿn dün c ivÀn o lmaú yi te r

bed-nÀm aña

13 YÀ a l ay baà l ad ı baó r i ç re cüyÿş - ı mÀhiyÀn

èAskerüñ ya èaks- i tìà ıdur gör ind i

he r yaña

14 Beg le r i k imi ú ı l ıcdur k imis i úur t oà l ıdur

Ge lmeye şì r - i d i lì re b i r ce t ikce mavna

15 Ùobto ludur cümley i ecnÀs - ı maòlÿúÀ t l a

Her úad ı ràañ keş tì - i Nÿó - ı Nebìdür gÿyiyÀ

16 Her óabÀb ı ey led i fÀnÿs - ı b i l lÿ rìn bahÀ r

èAks- i encüm g ib i v i rmege y i r y i r øiyÀ

17 Her Se lìm ÒÀn fe tó - i şarú u àarba i td i h immet i

Áb- ı tìà ı úo muóì t - i èÀ l em o l sun BÀliyÀ

18 B i r i ç im ãu minne t in çe ld i rmiye lden tìàuña

äuy ı mÀhì l e r da lup i çe r se òavfuñdan n'ola

19 èAzm-i de r -gÀh- ı ÒudÀ ey le r duèÀ -y ı müs tecÀb

Himmet i t şÀhum ç ıúaru r àÀzì l e r iş in Óaúa

20 Áb- ı rÿy ı èÀ l eme deryÀ ide lden h immetüñ

Dü şmene úan t e r l edür òÿn-Àb- ı eşki dÀyimÀ

21 Òo ş -hevÀ l a r l a o la şÀhum muvÀ f ıú rÿzgÀ r

èAskerüñ öñ ine düşsün her seóer peyk- i ãabÀ

Y 11 a , İ 11 a

ÚAäÌDE-İ DÜSTßR-I èAÔAM MEÓMED PAŞA BERÁY-I

TEDBÌR-İ ÓIFÔ KERDEN DER S İGETVÁR ∗

1 R i fèa tuñ úaã r ı du ru r úubbe- i ùÀú - ı MìnÀ

Şems- i èÀ l ems in eyÀ lÀyıú - ı ãadr - ı aèlÀ

2 ÕÀ t - ı pÀküñ b i r emìn- i h imem-i èÀ l iyedür

Óüsn- i luù fuñdan o lu r luù f - ı ÒudÀ nev-peydÀ

3 FuúarÀ göñ lün i e ldeñ e le mÀnend- i ye tìm

Rehberüñ o ld ı duèÀ -y ı èulemÀ vü ãuleóÀ

4 äadr - ı ã ıddìú - i ãadÀúa t saña lÀy ıú ancaú

YÀ r - i àÀ r - ı óarem s ı r r - ı se rì r - i kübrÀ

∗ Başlık: İ

5 Kimse reéyüñsüz iş aãmad ı c ihÀnda aã lÀ

Kimsenüñ hìç ú ı l ıc ı kesmedi sens iz úaùèÀ

6 Úoú ıya úoymaga aèdÀy ı úulaú çekdi b ióÀ r

Dehre k imse d i l uza tmad ı meger k im deryÀ

7 I s s ı ãovuú çeker èÀ l emde hemÀn mihr i l e be r f

İè t idÀ lüñ le od ı penbeye ãard ı dünyÀ

8 Ùoúunan Àyìne- i úa lbüñe yanarsa n'ola

ä ı rçadan penbey i od la ra yaúar şems- i êuòÀ

9 Her Ferìdÿn- fe r ü Keyòüsrev- i èÀ l em pendüñ

èArø - ı dÀ rÀ t idemez dev le t ine hìç DÀ rÀ

10 Aósen- i devr- i Sü leymÀn- ı saèÀde ts in k im

Úudre tüñ ÚÀ f ınuñ èuãfÿ r ı du rur he r èAnúÀ

11 Ó i c re t - i rÿó - ı Sü leymÀndak i tÀ r iò i t düñ

Ùutd ı ÀfÀú ı hep o l rÀy- ı memÀ l i k -À rÀ

12 äaú l ad ı mühr- i Sü leymÀn ı Óaú emr i ancaú

Sen Sü leymÀn ı daò ı ãaú l aduñ o lup dÀnÀ

13 Devr - i Àò i rde sen o l s ı r r - ı Muóammeds in k im

Óükm-i şerèüñle o lu r dìn- i Muóammed ióyÀ

14 Menbaè - ı luù f u ke rem aènì Meóemmed Paşa

Kimse maó rÿm ola anuñ kereminden óÀşÀ

15 Sürme- i òÀk- i r ehüñ eh l - i baãì re t göz ine

Fa rø-ı èayn ey led i çekmegi he r eh l - i t aúvÀ

16 Ø ı l l - ı YezdÀnla hem-sÀye o lupdur úaddüñ

Yaraş ıú se r ü saèÀde ts in eyÀ bì -hemtÀ

17 Saña lÀyıú sen i medó i tmege k im úÀdi rdür

BÀ l i b i r èarø - ı èubÿdiyye t i r idür maóøÀ

18 Eh l - i tÀèa t l e úuluñ o ld ı åenÀya meşàÿ l

İ td i b iş vaú tde duèÀ i tmegi èÀde t fa røÀ

Y 12 a , İ 12 a

ÚAäÌDE-İ BERÁY-I REéÌS-İ KÜTTÁB-I ERBÁB-I DÌVÁN ∗

1 F ih r i s t - i se r -nüv iş t i yazup mihr - i ze r úa lem

Saña ge tü rd i şevú l e ey mÀh- ı se r -úa lem

2 ÇÀk i t se sìnes in i úaãìdem èaceb midür

Ser -nÀme- i maóabbe te çoú di l döker úa lem

∗ Başlık: İ

3 Yazd ı àubÀ r - ı òaùù ın ı zü l f in a lup d i l e

NÀzükdür ince d i f f i t i l e ú ı l úapar úa lem

4 Ol úara baà r ı de rd in i fÀş i tmege i l e

DÀyim devÀ tuñ aàz ın a ra r d i l ãoúar úa lem

5 Úadd- i bü lend i o lduà ı budur boàun boàun

Úu şand ı ò ıdmetüñde b i r ik i kemer úa lem

6 Di l l e r úamuy ı nÀme- i aèmÀ l o lu r sa da

Men şÿ r ı zì r - i des t idüben óar f a ta r úa lem

7 Úudre t - raúam d inürse n 'o la des t - i òaùùuña

Barmaú l a ruñ ı ey led i o l Óaú bi re r úa lem

8 Barmaú l a ruñuñ èaks i i l e ãand ı he r gören

MüjgÀn b i r ine göz le r imüzde b i t e r úa lem

9 äoúulduà ınca yan ına yÀ rüñ devÀ t l a

Òa lúa d i l uc ı i l e v i rü r hep òaber úa lem

10 B i r ayaú üzre ò ıdmete hep úÀyim o lmada

Bi lmedi ayaà ına úara ãu ine r úa lem

11 Óüsn- i óa lÀve t i l e èaceb bì -şeker

midür

èÁ l emde ùa t lu söz le r i l e d i l ya ra r úa lem

12 Gencìne g ib i mÀ r o la n'ola anuñ iç i

B i tdüg i y i rde ãu i l e e jde r yudar úa lem

13 Her mÿ bedende úıl úa lem o ld ı k i bu fe lek

Òa lúuñ vücÿd ı de f te r ine hep çeker úa lem

14 YÀúÿ t ı i td i luù f i l e òo ş -nÀm-ver úa lem

İ l l e r n'i çün k i e l uc ı i l e ùuta r úa lem

15 Eh l - i r ev iş l e r inden anuñ hep òaber a lu r

İz gös te rene y i rde k im ayaú baãar úa lem

16 Des t - i suòÀña o lduà ı i çün muúÀ r in o l

Cömerd o lu r sa ùañ ıdur ey pür -hüner úa lem

17 Vaã f - ı úa lemle döndi úa lem-dÀna her saù ı r

Bu ş iè r - i t e r b i r Àb- ı r evÀndur y i t e r úa lem

18 Şevúuñla a la des t ine k i lk - i maóabbe t i

BÀlì úuluñ ı bende- i maò l aã yazar úa lem

Y 12 b , İ 12 b

ÚAäÌDE-İ BERÁY-I MEVÁLÌ -İ EHL-İ ŞERè -İ ŞERÌF ∗

∗ Başlık: İ

1 İcrÀ -y ı emr- i şerè i çün o l muú t eøÀ -y ı şerè

B i r eh l - i Óaúú buld ı ge türd i be rÀy- ı şerè

2 Úoúmad ı k imsenüñ gü l in i èande lìb- i úuds

Baúmad ı Óaúdan ayruàa eh l - i à ınÀ-y ı şerè

3 Meyl i tmedi k imesneye şerè - i Muóammedì

Meş rebde o l sa n'ola èÖmer muú t edÀ -y ı şerè

4 Di r l e r se n'ola yegd i mürüvve t şerìèa t i

Şerèüñ g i rü mürüvve t idür o l èaùÀ -y ı şerè

5 Dikd i n ihÀ l - i şerè i de r - i Óaúda úÀmetüñ

GÿyÀ k i ùutd ı Óaø re t - i MÿsÀ èaãÀ -y ı şerè

6 Şemèüñ kes i ld i ba rmaà ı şerèÀ aà ı rmad ı

Emr- i ÒudÀya müntehìdür mÀverÀ -y ı şerè

7 Ol tìà - i şerè kesdüg i baş g i rü b i tmedi

Kim naãã - ı úÀùıè olma durur iú t iøÀ -y ı şerè

8 Ùaş úopar i se b i r k iş i baş ın y i r ine úor

Kim Àye t ü óadìå l e o ld ı b inÀ -y ı şerè

9 Óaúú ı edÀya naú l - i şehÀdla ümmete

Mürse l l e r o ld ı şÀhid- i rÀh- ı hüdÀ -y ı şerè

10 Levó - i s ip ih re yazsun èUùÀ r id s i c i l lüñ i

Evc- i f e lekde derc o la tÀ her úaøÀ -y ı şerè

11 Şerèüñ yaz ı lm ı ş ında yuyulm ış bu l ınmad ı

Kim mÀ -hüve'l-Óaú old ı úaøÀda edÀ -y ı şerè

12 Vi rd i şeb- i be rÀ t a saèÀde t le hücce t i

Úadrüñ şeb inde per tev- i nÿ r - ı øiyÀ -y ı şerè

13 Buld ı umÿ r - ı şerè i l e kevn ü mekÀn şere f

Á rÀ -y ı èÀ l em o l sa n'ola cümle rÀy- ı şerè

14 Olmaz emìn- i úarè ıy ı ey le r ò ıyÀne t i

Vi r se yemìni o l ce re n'ola r ıøÀ -y ı şerè

10 b evc- i felekde: evc- i s ip ihr fe lekde Y

1 4 b v i r s e : d i r s e Y

15 Òa lúuñ egerç i manã ıb ı b i r des t -mÀ ldur

Saña o lu rsa n'ola müéebbed úaøÀ -y ı şerè

16 èÁ l emde èömr ü dev le tüñe àÀye t o lmaya

Olmaz c ihÀnda n i t ek i hìç in t ihÀ -y ı şerè

17 BÀlì ki è i lm- i f aø l l a maò l aã úuluñ durur

Maúbÿ lüñ o la luù f i l e müntehÀ -y ı şerè

Y 13 a , İ 13 a

ÚAäÌDE-İ SEFER-İ D İYÁR-I èACEM ∗

Mefèÿ lü FÀè i lÀ tü MefÀèì lü FÀè i lün ∗ Başlık: İ

1 ÙÀú - ı s ip ih re úurd ı şehÀ dev le tüñ se rì r

LÀy ıú yanuñda mÀh i l e ge r şems o la vezì r

2 Aú sancaà ın ı çözd i f e lek ãubó-ı ãÀd ıúuñ

èAzm-i se fe r ide r d iyü o l mihr - i bì-naôìr

3 Sìmìn-per daú ınd ı s ip ih r üz re mÀh- tÀb

Zer tu làa g iyd i baş ına her encüm- i d i lì r

4 İ tmege rÿşen èasker - i encüm-şümÀ ruñ ı

D ikd i o taàuñ öñ ine meh meşèa l - i münì r

5 ZÀ r ın ãadÀ -y ı bÀng- ı ce res ãanma düşmenüñ

Çarò ı du tup ça l ınd ı meger sÀèa t - i aòì r

6 İñle td i y ine düşmeni ãì t u ãadÀ -y ı kÿs

MeydÀnda ceng i óarb i ça lup cümle- i ne fì r

7 Ceddüñ ùabancasun ı yemişdür şehÀ èAcem

Beñzer ùabanca oà l ın ı k im y ine s i l l e y i r

8 Laàımla n'ola dü şmen a t ı l sa yaban la ra

Daş ra a ta r c ihÀnda úabÿ l o lmayan ı y i r

9 ÚurbÀnuñ o l sa zümre- i düşmen èaceb midür

Ùoúu şduà ında ça ròada her óab ş - ı ú ı rd -gì r

10 Dü şmen óiãÀ r ın a lmaàa ùopraú sü re r ãabÀ

Toz ın göge ãavursa n'ola bÀd- ı zemherì r

11 Oúuñ n'ola a t ı l sa şehÀ dü şmen aàz ına

Úuluñ g ib i k i ùoà r ı geçer ò ıdmetüñde tì r

12 Her ùopuñ o ld ı pÀdişÀhum b i r ged ik e r i

A ta r hevÀyì ùopla ruñ ı mihr - i úa lèa-gì r

13 Tìàuñ duèÀ -y ı s eyf i daú ınd ı èadÿ i çün

Úa tè - ı naôarda òa lúa beåì r o ld ı hem-neõì r

14 Meh o ld ı ùavú - ı hÀ l e i l e boyn ı baà lu úul

AèdÀnuñ o la beg le r i vü ban la r ı e sì r

15 Baúma úu l ın d idüg ine fu rãa t esì r idür

Dü şmen şehÀ mütÀbaèa t i tmez a ra r øamì r

16 İ ş gö rmiş u lu beg le rüñ esk i úuluñ durur

Dönmez ş ikÀ r ın a lmadan èÀ l emde görüñ pì r

17 B i r şems- i èaã r - ı óüsn- i saèÀde t s in ey şehüm

Olur èaã rda dü şmenüñ èömr i gün i úaãì r

18 äaf baà l ad ı suùÿ r l a BÀlì úaãìdede

Dizd i óurÿ f a lay ın ı düşmen o la òabì r

19 Ô ı l l - ı èadÀ l e tüñde i l Àsÿde-óÀ l o lup

İder duèÀ k i pÀdişehüm bay eker faúì r

20 Misk g ib i òÀk- i pÀyuña o lu r d iyü şebìh

Muàber o lupdur èanberüñ o l óÀ l ine èabì r

21 Nev- rÿz- ı rÿzuñ èìd- i saèìd o la dem-be-dem

İ rgüre úadre úadrüñ i he r demde o l úadì r

Y 13 b , İ 13 b

ÚAäÌDE-İ DONANMA-YI HÜMÁYßN BE DERYÁ REFTE ∗

1 Á l l a r enk ide lüm y ine F ı reng- i s tÀna

Boyaya lum ú ız ı l e lmay ı s e r -À - se r úana

2 Yine de ryÀy ı donanma i l e t ezbì r ide lüm

Mevc le r g ib i a lay gös te re lüm èummÀna

3 Yid i de ryÀy ı p iyÀ l ey le bugün nÿş ide lüm

Üs tüòºÀn- ı se r - i aèdÀy ı idüp peymÀne

4 Ú ı l ıcuñ ãa l sa èAlì -veş n'ola şÀhum úapudan

NÀm ıdur tìà - i ôafe r èasker - i bì -pÀyÀna

5 Õü'l - f iúÀ r ı úu şana baó r - ı Nec idden ç ıúarup

èAlì - i åÀnì - i evve l ãa la lum èummÀna

∗ Başlık: İ

6 Vi re lüm bÀda donanma-y ı óabÀb ı cümle

Kim durur úarşu ùuran sen şeh- i de ryÀ-şÀna

7 RÿzgÀ r i l e y ine baş úo şa lum deryÀda

Raòş - ı şeş -pÀ g ib i zevraú sü re lüm meydÀna

8 Tì r - i bÀ rÀn ide lüm düşmene úan yendüre lüm

KÀ f i re Nÿó ola lum àarú ide lüm ùÿfÀna

9 Ùur ışup rÀh- ı àazÀda ide lüm rÿó ı f edÀ

Öñ ãoñ ö lüm o l ıcaú úa lmaya lum b i r cÀna

10 B iz bugün ùoàuban ı bugün ö lü r àÀzì l e rüz

Ece l imüz i l e b iz i b i l e ùoàurd ı ana

11 Úo hevÀ vü heves i l e ùop ın a t sun düşmen

RÿzgÀ ru a tacaú nesnes i va r yabÀna

12 Úaraè ı kendü baş ın ı y iy i se rdür Àò i r

Ald ı ãa td ı n ice se r ke l l ey i bu süròÀne

13 Dü şmeni e l i l e mÀ t i tmege bìdaú vi re lüm

Òaãma àÀ l ib o l ıcaú ùaró v i r i lü r F izÀna

14 Dü şmenüñ göz le r ine úur t gör inür úoy ın ımuz

Ùaúu ş ı ùoúu ş ı va rur úuçamaz úurbÀna

15 Ú ı rm ız ı À t e ş i düp tu làa d iyü b i r ùas ı

Mihr g ide rd i èadÿya k i o l ınca yana

16 Nevèa vü sìni èadÿ bürüs in À l úan la r la

Baó r u be r şöyle dügün bayrÀm o l sun yÀ rÀna

17 Yine zencì r l e baà lu ge t i re aèdÀy ı

Rÿm i l inüñ de lü dìvÀne le r i dìvÀne

18 Óaø re t - i ŞÀh- ı Se lìm ÒÀn k i c ihÀn bendes idür

TÀc ın a ta r göge úulum d ise úanú ı yana

19 Re şk ide rse n'ola dÀ rÀ t ına DÀ rÀ i l e Cem

Úul la r ı yegdür anuñ beg ler i va r şÀhÀne

20 èAsker i mihr -veş o la l ı ze r u zìvere àarú

Her s ipÀhì l e r inüñ şevket i va r mì rÀne

21 Luù f - ı e rbÀb- ı h imem Óıø r - ı h idÀye t BÀlì

Baó r i l e be rde muèìn o la şeh- i devrÀna

Y 14 a , İ 14 b

ÚAäÌDE-İ BERÁY-I ŞİKÁR-I ÓAØRET-İ PÁD İŞÁH ∗

1 Kebg- i sìmìn-bÀl mÀhì id icek ÒÀver ş i kÀ r

∗ Başlık: İ

Old ı tÀb- ı mihre necm- i murà - ı ze r rìn-per ş ikÀ r

2 ÇÀ r -gÿşe ãayd-gÀhuñ şÀhinüñ èAnúÀya ãa l

ÚÀ fdan ÚÀ fa c ihÀn ı i td i İskender ş ikÀ r

3 İki pervÀzì l e rüñdür mihr ü meh e f lÀkda

İ tmege Sìmurà dehr i ey şeh- i k işver ş ikÀ r

4 Başa baş zÀà-ı èadÿy ı kesmege seyfì l e rüñ

Eylesün şeh-bÀz la r la èÀ l emi beg le r ş ikÀ r

5 Püf te rüñdür şeb şehÀ şeh-bÀz- ı mihr ind i rmege

İde gör minúÀ r - ı mÀh- ı nev le saèd-aò t e r ş ikÀ r

6 Ol hümÀ ãayd ına dÀm olmaz f iàÀn- ı eh l - i èaşú

HÀy hÿdan vaóşe t ey le r lÀ -ce rem ürker ş ikÀ r

7 Óaù i de r şÀh in baú ış lum murà - ı d i l ãayd i tmede

Óüsn- i dev le t mevs iminde beg le r i añ la r ş ikÀ r

8 B i r úolay ı bu àaze ld i murà - ı d i l ãayd ey leyüp

Tìà-i àamze dÀyimÀ şeh-bÀz-veş ça la r ş ikÀ r

9 YÀ r ãovuú luú i tdüg ince d i l ev ine vaã l o lu r

Úar la r yaàduúça ey le r lÀ -ce rem i l l e r ş ikÀ r

10 Ol t eze rv- i şìve-kÀ r ı òºÀbda ya tu r görüp

İ tmesün kebg- i ò ı rÀmum úorúaram i l l e r ş ikÀ r

11 CÀn uçurmas ıyla ey le r se n 'o la t aèlìm-i ãayd

Göz i úan lu yavr ı şÀhin lÀ -ce rem i s te r ş ikÀ r

12 DÀ l ùuàÀ t ıdur n ihÀ l -úad i l e şÀhin göz le rüñ

Ol ãoyas ı úan lu müjgÀn dem-be-dem umar ş ikÀ r

13 Eh l - i d i l yan ınca ãa l ınsa n'ola he r se rv-úad

LÀ -ce rem ãayyÀd o lan la r yan ına daúar ş ikÀ r

14 YÀ re sengìn-d i l d imek göñ l ine úa t ı ge lmedi

Ùaş ı ya tu r d in i l ince lÀ -ce rem úa lúar ş ikÀ r

15 Ùaş t ü lek şeh-bÀz- ı s engìn-d i ldür o l nev-òaù güzel

Süzü lüp şÀhin göz i úa ldurmaz ayaú l a r ş i kÀ r

16 Ol àazÀ l - ı vaóşì ya l t aú l and ı ru r la r úorúaram

R ind- i şÀhid-bÀz la r k im dÀyimÀ a ra r ş i kÀ r

17 İs temem vaóşì àazÀ luma i t aàz ı degmesün

Seg le u lanmada gerç i pÀkdür d i r le r ş ikÀ r

18 Ölmege cÀnla r v i rü r şeh-bÀzuñuñ öñ inde kebg

Úurb- ı şÀh- ı è i zze t i yaènì ş ikÀ r ide r ş ikÀ r

19 Úanda bu lurd ı úudÿm- ı şÀhla saó rÀ şere f

Olmasa èazm- i hümÀyÿn ına baè iå ger ş ikÀ r

20 Ôıll-ı YezdÀn Óaø re t - i Su l tÀn MurÀd ÒÀn- ı

c ihÀn

Luù f ı gögüñ èÀ l eminde hep duèÀ ey le r ş ikÀ r

21 Murà - ı maènì şÀh-bÀz ıdur şehÀ BÀlì úuluñ

Ùapuña ùabè-ı bülend-pervÀz la i l l e r

ş ikÀ r

22 B i r göz i baà lu ùuàÀ tdur óas te çe şmüm merdümi

Kuó l - ı òÀk- i pÀy- ı şÀh ı i tmege i s t e r ş ikÀ r

23 äayd-gÀh- ı sa lùana tda ey şeh- i ge rdÿn se rì r

O la şeh-bÀz- ı hümÀyÿna hümÀ ekåer ş ikÀ r

Y 15 a , İ 15 a

ÚAäÌDE-İ BERÁY-I ÁMEDEN ÓAØRET-İ PÁD İŞÁH BE

EDİRNE ∗

1 B i -óamdi'l lÀh k i şehre dev le t i l e pÀd işÀh ge ld i

HümÀ -veş sÀye ãa la r òa lúa b i r ô ı l l - ı ÒudÀ ge ld i

2 NevÀ -y ı bü lbü le ãunsun y ine gü l lÀ l e -gÿn cÀm ı

MaãÀ r ı f mecmaè ı o l şeh Óüsey in Bayúara ge ld i

3 Gör inen ãu degü l neşv ü nemÀ i rüp úudÿm ından

Sev inüp Óabr Tuncanuñ göz ine b i r bükÀ ge ld i

4 Yid i baş lu b i r e jde rdür y id i ıúlìm úabø ında

∗ Başlık: İ

äanas ın des t ine MÿsÀ - i è imrÀnda èaãÀ ge ld i

5 Göñül murà ın ş ikÀ r i tmek içün şeh-bÀz h immet le

Açup bÀ l v i rey in fa rú - ı f e l ekden b i r hümÀ ge ld i

6 MisÀ f i r -òÀnedür dev le t úapuñ öñ inde ey şÀhum

Anuñ mihmÀn ıdur eh l - i münÀã ib k im úona ge ld i

7 Muó ibb - i şehr - i yÀ r - i èÀ l em o lduàum ı èarø i tdüm

Úaãìdeyle ùapuña úıããa- i şÀh u gedÀ ge ld i

8 ÒayÀ t - ı VÀm ıú u èAzrÀ ola ldan luù f cÀn-baòşuñ

Demüñden dehr - i dÿna tÀze b i r mihr ü ve fÀ ge ld i

9 N'ola ge r àarú-ı òÿn o lu rsa devrüñde şehÀ düşmen

Ki he r İskenderüñ èaã r ında bün b i r úayd- ı fÀ ge ld i

10 ZamÀne dev le tüñ yemìnle bez l - i n ièmet ide lden

CihÀna Yÿsuf - ı óüsn- i cemÀ lüñden à ınÀ ge ld i

11 äadÀ -y ı şevke t - i se rde se rì rüñ ùutd ı ÀfÀú ı

Y id i ıúlìm yid i ãaf èaskerüñdür úapuña ge ld i

12 Úudÿm-i è i zze t iy le mecmaèu'l-baó reyn şehr inden

Ş ikÀ ra MÀ-verÀü'n-nehre İskender - l iúÀ ge ld i

13 Zümürrüd sebze vü ãaón- ı çemen pì rÿzes in gü l -şen

Úudÿm- ı şÀhid èarø i t sün d iyü peyk- i ãabÀ ge ld i

1 3 b ã a bÀ : h e bÀ Y

14 Seóer pÀy- ı s emendüñe yüz in fe rş ey led i he r gü l

Şükÿ fe şÀhid i s t iúbÀ l e he r y i rden ç ıúa ge ld i

15 C ihÀn òa lú ına cÀn-baòş o la l ı en fÀs - ı èÌsì-dem

MuvÀ f ıú rÿzgÀ r u muè t ed i l b i r òo ş -hevÀ ge ld i

16 N'ola rÿy- ı c ihÀn ı óüsn- i mi rÀ t ında seyr i t señ

Ki b i r İskenderì Àyìne- i èÀ l em-nümÀ ge ld i

17 ŞehÀ rehne úoyacaú nesnes i o lmad ı BÀlìnüñ

Ayaàuñ toz ın ı çeşminde úoyup tÿ t iyÀ ge ld i

18 Sözüñ camasb- ı ó ikmet o lduà ı de rd eh l ine d idüm

C ihÀn şÀh- ı zamÀn vaã f ında gÿyÀ bo lúaya ge ld i

19 Z iyÀde ey lesün Óaú dev le t ü èömr- i şehen-şÀh ı

ZebÀn- ı òÀmeye evve l úa lemden bu duèÀ ge ld i

20 äadefden ayr ı lup lüé lü g ib i dür r - i ye tìm olm ı ş

B i r ik i bende zÀduñ var şehÀ luù fuñ uma ge ld i

Y 15 b , İ 15 b

1 8 a ç ü n : Y

MERSİYYE-İ MÜTEVEFFÁ -YI EHÁLİ -İ DİRNE ÙÁèİF-İ

EKBER ∗

1 Òayfa k i òa lúa tì r - i úaøÀy ı ü şürd i le r

Baà run de lüp cevÀhi r i òÀke dü şürd i l e r

2 Bu çÀ r -èanÀã ı r Àdeme b i r ça rdaú iken

Úomad ı l a r y i r ev ine òa lú ı göçürd i le r

3 B i r òÀk-sÀ r ı yÀ r - i f enÀ öñ ine úa tup

CÀ rÿb- ı rÿzgÀ r l a òa lú ı süpürd i l e r

4 Olmaà i çün ş ikÀ r ece l şÀh-bÀz ına

Ùab l - ı f igÀnla èarãada çoú cÀn uçurd ı l a r

5 Güm güm c ihÀn ı nÀ l e le r iñ le t se bÀd yaòÿd

MevtÀya kÿs - ı r ıó l e t i l e nevbe t u rd ı l a r

6 Tu tu şd ı küş t -gì r - i ece l i l e y ig i t beg i

Yi r oyun ıyla a rúay ı y i re ge tü rd i l e r

7 TÀ óaş r dek uyumaàa EãóÀb- ı Kehf le

áÀ r - ı mezÀ ra miómel- i c i smi gö türd i le r

8 Göz yumd ı l a r c ihÀndan u úoyup tevÀb ièin

Gün görmez eh l - i zì r - i zemìnde o tu rd ı l a r

∗ Başlık: İ 1a òalúa tìr-i úaøÀyı üşürdiler: òalúa zamÀne tìr-i úaøÀyı üşürdiler Y

9 äa tup bu cÀn ı de rd a la l ı òa lú BÀliyÀ

KÀ r -òÀne- i zamÀnenüñ iş in b i tü rd i l e r

Y 16 a , İ 16 b

ÒAZÁN İYYE ∗

1 Berg- i r engìn i l e zeyn o ld ı se r -À - se r eşcÀ r

B i r güzeş t e güze le dönd i hemÀn köhne-bahÀ r

2 Sebze-zÀ ruñ yüz ine sepd i ãovuú ãu şeb-nem

Seóer i buz luàa döndürd i óayÀ t - ı enhÀ r

3 Gül - i nes rìn n'ola dökülse ãaç ı l sa yÀ re

Kesd i yapraúdan aña ãar ı f i lo r ı eşcÀ r

4 Verd- i nes rìn mi k i he r be rg- i òazÀn ı şecerüñ

Naò l -bend ey led i he r şÀò ın ı yÀ nerg i s -zÀ r

5 Noòud ı ãanma o lubdur he r aàaç ãaó rÀda

Dürd i çad ı r ç içeg in çünki s ipÀh- ı ezhÀ r

6 Verd- i bÀ r id ne fes i se rde ãabÀnuñ le rze

Ùurd ı d i t remege gör be rg- i òazÀn ı nÀ -çÀ r

∗ Başlık: İ

7 İè t ibÀ r - ı şecer - i naò l - i şere fden düşe l i

Did i l e r óÀ l e t i he r be rg- i òazÀna düşvÀ r

8 Yemyeş i l baó r id i de ryÀ -y ı çemen gü l -şende

İ rd i yapraúdan aña bÀd- ı òazÀn Àò i r -kÀ r

9 Sünbül ü bÿy- ı gü lüñ şemme- i ÀåÀ r ında

Úa lmad ı rÀyióa gö tü rd i úoúuy ı èaùùÀ r

10 äa tmaàa gü l -şene kÀsey le úaranfü l l e r in i

Y ı lda b i r ke r re ge lü r òºÀce- i e sbÀb- ı bahÀ r

11 äa ld ı b i r uà r ı g ib i bÀd- ı òazÀn ı bÀàa

Cümle eşcÀ r ı ke fens iz úod ı ça rò-ı àaddÀ r

12 RÿzgÀ r i l e ãabÀ gib i òo ş i d i ba ş ı

Berg ü bÀ r ın b i l e v i rd i bu hevÀda küh-sÀ r

13 äaón- ı èÀ l em ruò - ı nev-òaù g ib i iken BÀlì

Çemenüñ rìş i aàard ı yaà ıcaú üs t ine úar

Y 16 b , İ 16 b

8 a yemyeş i l : b ir yeş i l Y

GAZELLER

1 Her dem Àdem nefes ledür gÿyÀ

B i r ne fes oà l ıdur görüñ èÌsÀ

2 Nefòa- i úudre t o ld ı eh l - i ne fes

Mürde z inde ide r Mesìó -ÀsÀ

3 Nefesüñ d id i l e r k i va r cÀn ı

O lur èÀ l em duèÀ i l e ióyÀ

4 Ney k i eh l - i ne fes le hem-demdür

Naàmesine semÀè ide r MonlÀ

5 BÀ lì n'ola müfer reó olsa nesìm

Nefes - i èÀ l em o ld ı bÀd- ı ãabÀ

Y 17 a , İ 17 a

1 Yüz üzre va r y i rüñ ey ùur ra - i mü şgìn n iúÀb-ÀsÀ

C ihÀn òa lú ına gün gös te rmemek i tme seóÀb-ÀsÀ

2 An ı yan ınca ãa l ınmaú di le r señ ol sehì -úaddüñ

Aã ı lmaà ı baã ı lmaà ı úabÿ l ey le r ikÀb-ÀsÀ

3 HevÀ -y ı èaşú i l e başuñ pür o l sun d i r señ ey dìde

Yür i ãu üzre i z gös te rme k imseye óabÀb-ÀsÀ

4 Vücÿduñ nüsóa- i cÀmiè durur b i r l evó - i úudre t s in

Bu te rkìbüñde maènÀy ı n ihÀn ey le k i tÀb-ÀsÀ

5 HemÀn åÀbi t -úadem o l iş ig inde BÀ l iyÀ yÀ rüñ

Göñül geh aç ı lu r geh úapanursa n' ola bÀb-ÀsÀ

Y 17 a , İ 17 b

1 èAr èar çemende òay l i a lay çek t i ùu ş düşe

Hem-sÀye o ld ı se rv i l e úaãd i td i ùuru şa

2 Gü l -gÿn ruòuñ s ipÀhìs i şeb-dìz- i zü l f l e

MeydÀn- ı óüsne ge ld i ik işer úo şa úo şa

3 Ùoúunmad ı l eb inden anuñ d iş l e r ine úan

äa ld ı o seg raúìbi göz i Àhÿ o ş o şa

4 èU şşÀú ı d idüm ö ldürüben ey leseñ òa lÀã

BìmÀ rì çeşmi òas te le r in ãa ld ı òo ş òo şa

5 NÀz uyúus ına BÀ lì döner òˇÀb- ı çeşm-i baò t

Göz açmaz o l k i dìde- i mes t l e uyu şa

Y 17 b , İ 17 b

1 NÀ l e s iy le y i re göge ã ıàamaz eh l - i f enÀ

K i yaş ı baó r - i muóì t o ld ı vü göñ l i de ryÀ

2 Murà-zÀ run seóerì ãì t u ãadÀs ın n'ide lüm

NÀ l e vü zÀ r i l e bü lbü l i se óÀø ı r àavàÀ

3 İki gözüm aras ında ayaàuñ t oz ın a lu r

Ùopraú uà rus ı m ıdur bÀd- ı ãabÀ hey cÀnÀ

4 Göñül uà ru laduà ında o óarÀmì çeşmüñ

Merdüm- i dìdeme ùopraú dökelüm d id i ãabÀ

5 N'ola gencìne- i óüsn o l sa Ed i rne BÀlì

Ki ù ı l ıs ım ı va ranuñ ãu g ib i üç e jde rhÀ

Y 17 b , İ 17 b

1 Naúş - ı kemòÀ g ib idür sìnede her ya re baña

Tenümüñ şe róas ı g ide rd i hezÀr-yare baña

2 Üs tüme göz d ike l i sen gü l i çün bunca hezÀ r

Çeşm-i bü lbü l durur egnümdeki ÀvÀ re baña

3 Áh- ı se rd i l e ãovuú söz le rüñ ebr - i zü l füñ

Úar yaàd ı g iyürür ay b ig i seyyÀ re baña

4 Bu ya luñ úa t bedenüm sÀye durur egnümde

MÀéì reng iy le yaşum mevc i y i t e r yÀ re baña

5 O s iyeh-çe rde mehüñ kÀkül - i şeb reng i g ib i

BÀ l iyÀ zü l f - i s iyÀh ı g iyürür úara baña

Y 17 b , İ 18 a

1 Necf le ãayd ı d i l - i ãÀàa r ın o l bì-hemtÀ

B i r úul oà l ı meded ayaàuma urd ı ba l t a

2 Pe rde-sÀz i td i hevÀ l a r l a ben i naàme- i èa şú

Old ı ev tÀ r - ı èa rÿ f i l e vücÿdum şeş - tÀ

3 Bi r pe r - i murà- ı ece ldür t enüm üf d i señ uçar

Bu ya luñ úa t bedenüm sÀye-veş o ld ı yek- tÀ

4 Ne g i re r ç ıúar eyÀ se rv-úadüm yanuñdan

Áb- ı tìàuñ n'ola d i l - t eşneye aúsa vaú tÀ

5 Ya luñuz saña degü l èahde t aóa l lü f BÀ lì

èÁş ıúa vaède- i f e rdÀ l a r ı f e rden fe rdÀ

Y 18 a , İ 18 a

1 Áh i tdüm aúd ı gözyaş ı v i rd i g ide r ş i tÀ

Güçdür be -àÀye t Àdeme yaàar ese r ş i tÀ

2 ZÀ l - i zamÀne úahr i l e aàarsa n'ola k im

Berd- i èacÿz - ı dehr i l e ü l fe t du ta r ş i tÀ

3 SÀdÀ t a öyk inür d iyü a ld ı yeş i l l e r in

Ùaà baş l a r ına se r - t e - se r aú l a r ãara r ş i tÀ

4 Úar he lvÀs ın ı i td i ùoñup ö l i cek raúìb

Ùutd ı èadÿy ı úar top ına bì -óaõer ş i tÀ

5 Mevcüñ suùÿ r ı sa fóa- i Àb üzre BÀ l iyÀ

AókÀm- ı be r fdür k i yüz üzre yazar ş i tÀ

Y 18 a , İ 18 a

1 B i r demde úan la r aà l aduñ ey dìde b iñ yaşa

Derd- i se r eksük o lmad ı he r ãaà o l an başa

2 Mihr- i cemÀ l üñ o yÀ re b i r müşè i l - i münì r

Kim ãubó - ı ãÀd ıú i l e seher -gÀh ùañlaşa

3 Dev le t c ihÀnda óüsn- i maóabbe tdür èaşú l a

Di r l e r se n'ola èÀş ıú u maèşÿúa beg paşa

4 Ùoldurd ı murà-zÀ r ı f igÀn i l e èande lìb

ZÀà u ke lÀà dü şmene düşmege úaràaşa

5 èArø i td i BÀ lì óüsnüñ i sengìn d i lüñe Àh

Fe rhÀd ãanki Şì rìni naúş ey led i ùaşa

Y 18 a , İ 18 b

5 b Şìrìni naúş eyledi : naúş eyledi Şìrìni Y

1 CÀnÀne da l ınursa eger cÀn degü l èaceb

YÀ r i ùa lebde yüregüm ey le r ùa leb ùa leb

2 èÁ l em der i ld i yÀ r i l e o r imÀma g i rmed i

Göñ lüm u laşd ı göñ l ine òa lú old ı úa lbe úa lb

3 Òaùù - ı ruòuñ ç ıúa l ı i çe rden s iyÀhì -veş

O l cìm-zü l füñ i l e l eb o ld ı şehÀ ce leb

4 Di l -ber ãa lÀy- ı óüsn- i maóabbe t ide r y ine

Òa lú ç ıúd ı l a r minÀ reye y i r y i r ezÀn sebeb

5 BÀ l iy i çekdi baà l ad ı b i r zengìdür saçuñ

Yaúd ı c ihÀnı òÀ l - i ruòuñ uà r ı b i r èArab

Y 18 b , İ 18 b

1 RÿzgÀ r i l e hevÀ kesb ey leye lden mevc- i Àb

äu yüz inde şöyle k im y i lden dügüm dökdi óabÀb

2 Mekteb- i óüsn i ç re yÀ r i gör eyÀ kÀmil naôar

44 d e n óì أ — åß s ebaú a l عنده علم aلکتا ب 45

3 HÀ l e s i dÀyi re t aósì l ide l i pe rgÀ r -veş

Baş ın ı e f lÀke i rgürd i meh- i r i fèa t -me’Àb

4 Ola l ı vech- i óüsünde èanberìn-òaù perde-dÀ r

İ td i mÿdan yüz ine he r nÀzenìn mü şgìn-n iúÀb

5 BÀ lì-i d i l -òas te geçd i yÀ rdan aàyÀ rdan

VÀã ı l - ı Óaú old ı mÀnend- i duèÀ -y ı müs tecÀb

Y 18 b , İ 18 b

44 Hadis: Kim beni görürse Hakkı görmüştür. 45 Rad Sûresi 39. Âyet: Allah dilediğini mahveder, dilediğini de bırakır. Kitabın Anası (Ana Kitap) O’nun

yanındadır.

1 Mübte lÀyuz dìde- i òÿn-bÀ ra b i r ben b i r óabÀb

èÁş ıúuz b i r göz le r i òammÀ ra b i r ben b i r óabÀb

2 Yi le inanduú aúar ãuya dayanduú bi lmedük

Bu hevÀda úa lavuz e lve re b i r ben b i r óabÀb

3 Daà l a r seyyÀ re le rdür zaòm- ı tì ruñ di re le r

Beñzedük çeşm-i ü lü ’ l -ebsÀ ra b i r ben b i r óabÀb

4 Óaymedür he r b i r óabÀb eşkümde èaks- i yÀ r i çün

Sÿ-be-sÿ olduú hevÀ -y ı yÀ re b i r ben b i r óabÀb

5 Cürèa-veş cÀm- ı ãafÀdan daş ra düşdük BÀ l iyÀ

Ç ıúduk ayaúdan gezer ÀvÀ re b i r ben b i r óabÀb

Y 18 b , İ 19 a

1 CÀme- i ze r -bef t id inmiş de rme ça tmadan raúìb

Yaraşur ò i lèa t g iyürse çÿp- ı t eédìb aña åeyb

2 Nièmet- i vaãlı n igÀ ruñ ãof ra - i t aúdì rde

Úaş ıàumda ç ıúa dü şmen kör lüg ine yÀ naãìb

3 Şöyle èÀ lì-himmet i va r dev le t - i èaşú eh lünüñ

Dil -ber - i èÀ lì-cenÀb ı sevmek i s te r eñ àa rìb

4 İú t i rÀn- ı kevkebümden mÀh- ı èÀ l em- tÀbuma

Umaram o la úarìb o lmaú müyesser èan-úarìb

5 Şerbe t - i şÀfì gerek BÀlì l eb - i d i l -be r g ib i

E l uc ıyla nabø ın ı d i l -òas tenüñ ùuta r ùabìb

Y 19 a , İ 19 a

1 Çeşm-i maòmÿ ruñ ay ı lmad ı yü rür dÀy im mes t

Mey- i bÀúì mi sunupdur aña o l cÀm- ı e l e s t

2 Kendümi ben unudup úa lm ış i düm añd ı n igÀ r

Aldad ı göñ lümi a ld ı d imek i l e yÀ des t

3 Görd i de rd- i se re düşdüm o s ipÀhì güze l i

Başum ı baà l ad ıgum ide tìmÀ rum se r -bes t

4 èAks- i t ebòÀ l e - i ãÀúì gib i meyde gör inür

CÀm- ı Cem g ib i óabÀb o la l ıdan bÀde-peres t

5 BÀ l iyÀ úa ld ı úa lem úaş ınuñ a l t ında òaù ı

NÀme taó rì r o l ıcaú lÀ -büd o lu r zì r -des t

Y 19 a , İ 19 a

1 äaón- ı gü l -zÀ re yay ı ld ı y ine eh l - i è iş r e t

Y ine bü lbü l gü l l e ey led i koy ı koy ı ãoóbe t

2 B i r imüz b iñ biñ imüz b i r d i se n'ola èÀ r i f

B i r durur lÀ -büd e l i f e l f - i r aúamda e lbe t

3 B i r t e r oà l an ı durur cebhe- i óüsnüñde èaraú

Áb- ı rÿy i l e n'ola i t se yüz üzre ò ıdmet

4 Ald ı èaú l ım e lem ü àussa vü àam àurbe tde

Var ım ı yaàmalad ı óayf gürÿh- ı àurbe t

5 İki zaòmüñdür ik i sÀàar - ı mey-Àlÿde

BÀ l iyÀ saña ik i başdan o lupdur óürmet

Y 19 a , İ 19 b

1 Her sözüñ bÀb- ı ş i fÀda i td i LoúmÀn ı baóå

İ re l i l aè l üñ óayÀ t è i lminde her cÀn i l e baóå

2 N'ola èu şşÀú- ı dehÀnuña r i cÀ l - i àayb d i sem

Eyle r èa l lÀmü'l-àuyÿb o l s ı r r - ı p inhÀn i le baóå 3 Old ı òaùùuñ l a dehen òa lúa şeb- i s tÀn- ı òayÀ l

İ tmege eh l - i muèammÀ è i lm ü i r fÀn i l e baóå

4 Mÿ-miyÀnuñ d iúúa t inde b i r ú ı l ı ú ı rú yard ı l a r

Or ta l ıú faã l o lmayup i td i l e r imkÀn i l e baóå

5 Her òayÀ l i oúuyan i rmez òayÀ l e BÀ l iyÀ

Eylesün ş iè rüñ òayÀ l i he r suòan-dÀn i l e baóå

Y 19 b , İ 19 b

1 Ábnÿs o ld ı ãaçuñ yine beyÀø ı aña èÀc

Yaraşur dÿde i l e naúş o l ıcaú i s fìdÀc

2 Deng óayrÀnuñ i sekde t emiz a lu r çeşmüñ

Ehl-i èaşúun güze lüm sen yüküni ùut a l bÀc

3 Zìb- i f e rdür ne úadar z iyne t ide rseñ yaraşur

KÀkülüñ boynuña úanum g ib i şÀhum döke ãaç

4 Old ı dìn-dÀ ruñ i l e maôhar õÀ t - ı Ày inemüz

ÚÀb- ı úavseyn i úaşuñ ãÿret-i Óaúda miè rÀc

5 BÀ l iyÀ old ı r aúìb i l g ib i küf r a lmaàa

ÓÀc ı d i sem k ime úoyn ında ç ıúar lÀ -büd óÀc

Y 19 b , İ 19 b

1 Leb- i sÀúìye mü şÀbih o la m ı dünyede hìç

äa tma engÿ r ı b ize ãÿfì yür i ã ıú ãuy ın i ç

2 Şey degü ldür bu raúìb a lma ó i sÀba e lemin

Olur i se hìçe ãay sen an ı lÀène t b i r hìç

3 Õü ' l - f ikÀ ruña ik i d i l lü d imi şdür cÀnÀ

Bir kez ö ldürmek i l e úoma raúìbi ik i b iç

4 PÀy-mÀ l ey led i l e r sÀyes in i gü l -şende

Sevr le r o lduà ı i çün ãa l ına ne ãaàd ıç

5 Òay l ice t e r l eyüben daşd ı köpürd i BÀlì

Úu l ın ı a rda t ı du tunca kenÀ r ında Mer iç

Y 19 b , İ 20 a

NAÔÌRE-İ BÁÚÌ ∗

1 Yine do lana çeküp mec l i s - i mes tÀn ı úadeó

Ùavú - ı mec l i s óarem o ld ı gü l - i òandÀn ı úadeó

2 Devr - i gü lde l eb- i mey-gÿn ı i l e sÀúìnüñ

Mecl i s - i óüsn òaù ı cÀh- ı zeneòdÀn ı úadeó

3 Áş iyÀn mec l i s - i èaşú old ı se r - i Mecnÿna

NÀ fe - i Ley lìnüñ i z i deve taban ı úadeó

4 Òa lúa- i mec l i s i òam úÀmet idür èu şşÀúuñ

NÀ l e s i naàme- i ney dìde- i g i ryÀn ı úadeó

5 Úaynad ı úan ı y ine ya re le rüñ mec l i sde

BÀliyÀ dik yumasun úan i l e he r úan ı úadeó

Y 20 a , İ 20 a

∗ bkz., Sabahattin Küçük, Bâkî Dîvânı, TDK Yay. , Ankara, 1994, s. 120

Başlık: İ

1 Olmaàa úì l u úa l ı òaùùuñ aãaó

Ú ı l úa lem yazd ı aña úayd- ı ãaó

2 Did i le r õ ik r - i èay şa n ıã f - ı èay ş

B i r ùasavvur durur ó i sÀb- ı f e raó

3 èÁ r ıøì i se õevú - ı t e rkìbüñ

Bir òo ş -Àmed durur ãafÀ -y ı úadeó

4 Mihr ü meh ÀsmÀn- ı óüsne ruòuñ

Old ı ya úaşuñ aña úavs- ı úuzaó

5 BÀ l iyÀ yÀ r f e r - i melÀóa tda

Şehd ü şeker i l e úamudan emeó

Y 20 a , İ 20 a

1 Úuf l - ı d i l açmaàa vaã f - ı ruò ı şeró - i mi f tÀó

è İ lm- i maúãÿda èömür ãar f ı merÀóü ' l -e rvÀó

3 a i se : i le Y

2 Mÿ-miyÀnuñ mutavass ı t o lana kÀfìdür

Old ı b i r şemè ruòuñ øu aña şeró- i miãbÀó

3 Levóa- i be rg- i gü le yazd ı bahÀ r - i s tÀn ı

Neşèe- i è i lm- i maèÀnì o la cümle e lvÀó

4 Manù ıúu’ù- ùayr o la n 'o la suòan- ı eh l - i ke lÀm

Feylesof - ı d i l e èaú l i td i he r è i lm- i i lóÀó

5 CÀn id i cÀn ımuza BÀ lì o rÿó - ı şÀfì

Gelmedin èÀ l em- i i cÀda gürÿó- ı e rvÀó

Y 20 a , İ 20 b

1 Her seóer bÀd- ı ãabÀdan o l sa kÀkül şÀò şÀò

Kendüyi ey le r çemen ãaón ında sünbül şÀò şÀò

2 B i r n ihÀ l - i tÀzenüñ des t inde gördüm àonca la r

äaón- ı gü l -şende aç ı lm ı ş ãanas ın gü l şÀò şÀò

3 YÀsemen-veş úol úola ãar ı lmaú i s t e r èÀş ıúuñ

N'ola ger gü l -şende seyrÀn i t se bü lbü l şÀò şÀò

1 b sünbül: bülbül Y

4 Sünbül ü gü l le r l e zeyn o lm ış boyuñdur naò l b i t e

Ruò l a ruñ n'ola aña daúsam úaranfü l şÀò şÀò

5 Úaddüñe e l úav şurup her se rv ùursun ò ıdmete

BÀ l i şemşì r ü ãanevber daò ı úol úol şÀò şÀò

Y 20 b , İ 20 b

1 Luù f ına o n igÀ r ımuñ olmayay ın m ı şÀd

Mektÿb- ı èaşúa yazd ı ben i eøèaf - ı è ibÀd

2 Her şìve oú ı dü şdügi y i rde úoparsa toz

Toz úoparana tì r ım ızuñ úor b i re r z iyÀd

3 CÀnÀ kemerde Àb- ı murÀd o ld ı òançerüñ

Gözden geçürd i c i s r - i d i l an ı a lup murÀd

4 Gi tmez yabana per açuban sìneye úonar

Bi r murà durur ü füñ kim uçar ik i üç úanad

5 BÀ lì c ihÀnda ad e r idür mülk- i naômla

EfkÀ r - ı b ik r - i maènìye o la l ı nÀ-murÀd

Y 20 b , İ 20 b

1 YÀ rüñ ãovuú luà ıdur aúutd ı ş i tÀ vü be rd

èU şşÀúa rÿzgÀ r - ı be lÀdur hevÀ -y ı se rd

2 Zü l füñ ruòuñda gös te re l i şek l - i iè t idÀ l

Sünbül hevÀya baş l ad ı bu ça rò - ı lÀ -ceverd

3 Úomaz şerÀ r - ı kevÀkib evc- i semÀda fe r

Gün g ib i o ld ı şuè l e - i Àhum fe lekde fe rd

4 Áh o l ùabìb- i cÀna bu d i l -òas te le r l e b iz

DermÀn d iyü çaà ı rduú iş idüp d id i k i de rd

5 Gül gü l o lup ú ızarur u tanmaú l a àoncamuz

äunduúça verd- i nes rìn aña BÀlì rÿy- ı ze rd

Y 20 b , İ 21 a

1 ÓÀ l e t - i nezè inde va r m ı òas teye cÀndan l eõìõ

Aç ıcaú óe lvÀ-y ı dü şmendür meger andan leõìõ

4 a d i l -òaste ler le biz : d i l-òaste ler b iz Y

2 Teşne- i d i l -òas teye eg lenmesün mÀé- i èase l

Şerbe t - i l aè lüñ l e o lup Àb- ı rümmÀndan l eõìõ

3 Sükker i ey àonca- fem b i r gü l şarÀb ıdur l ebüñ

Şì r - i òurmÀ o lmaya o l l aèl-i cÀnÀndan leõìõ

4 Bì -şeker úadüñ i l e büs tÀn- ı óa lÀve tdür y i rüñ

Olmaya ùÿùìye ãaón- ı şeker - i s tÀndan l eõìõ

5 BÀliyÀ bi ryÀn- ı èaşú ola l ı sözüñ può t edür

Çeşm-i mes t - i yÀ re o lmaz tÀze b i ryÀndan leõìõ

Y 21 a , İ 21 a

NAÔÌRE-İ ÕÁTÌ ∗

1 Ú ıymet i ùaş i l e ze r rìn-sÀz i çün od çaúd ı l a r

Micmer- i óüsn- i ãa lÀó - ı şehde èÿd ı yaúd ı l a r

2 Olmaya eh l - i hevÀnuñ úol tuà ında perde-sÀz

Zecr i çün ceng- i ş ikes tüñ yüz ine ú ı l daúd ı l a r

3 Ne fe lek le yÀ rda o lmaà ın eh l - i dÀyi re

Bi r ùabancay la dìni de fè i aradan úaúd ı l a r

∗ bkz. Ali Nihad Tarlan, Zâtî Dîvânı, C. 1, İstanbul, 1967, s.153

Başlık: İ

4 Yine bÀà i ç re he r èuøv ından de l ik le r açd ı göz

Bi r ne fesden mi y ine uà raduà ına baúd ı l a r

5 ŞÀh- ı de ryÀ -d i l e demle BÀliyÀ pÀkiyye te

Áb- ı rÿy- ı neng ü nÀm ehl i ãu g ib i aúd ı l a r

Y 25 a , İ 25 a

NAÔÌRE-İ ÒAYÁLÌ ∗

1 äaó rÀ -y ı èaşú sìne yaşum kÿh-sÀ r ıdur

Her bÀda úan lu ãu i l e yaş lu bì -kÀ r ıdur

2 BÀrÿy- ı òaù ki baó r - i melÀóa t kenÀ res i

ÓÀn şÀh şehr - i óüsne S i tanbÿ l óiãÀ r ıdur

3 Bü lbü l yuvas ın a la l ı b i r se r n ihÀl-i gü l

áonca-se rì r bÀà-ı óüsn tÀc-dÀ r ıdur

4 Baà r ına baãsa yare le rüm d i l èaceb degü l

Bi r úo l ı úan lu beg güze lüñ yÀd- igÀ r ıdur

5 Úoñ sÿé- i ôann ı t e r dü şüren her suòan-ver i

BÀ l i - i bì -d i lüñ àaze l - i Àb-dÀ r ıdur

Y 21 a , İ 21 b

∗ Başlık: İ

1 Óüsn- i ruòsÀ r l a d iyÀ r a l ınur

İki şÀhid le b i r óiãÀ r a l ınur

2 Al ıc ı şÀh-bÀz- ı çeşmi görüp

Di l - i èu şşÀúa bì-úarÀ r a l ınur

3 Úapd ı l a r şÀh- ı óüsn i kÿy ında

áÀ f i l en şehr ü şehr -yÀ r a l ınur

4 Disem aú aúçamuz úara gün iç in

Yüzde o l òaùù-ı mü şg-bÀ r a l ınur

5 BÀlì bi r çeşm-i şÀh-bÀz ı sever

Yavr ı şÀhin le çoú ş ikÀ r a l ınur

Y 21 b , İ 21 b

1 Áb- ı tìàuñ yaúar i çürdügin i kesk indür

Mes t - i nÀz o ld ı gözüñ tì r - i müjeñ geçk indür

2 Vi rüp aàız aà ıza yÀ r l a vaã l o l saú olur

İki mìm bi r ye re lÀ -büd ge l i cek mümkindür

3 è İ şve-ger şìvede o lmaz dügen iden óÀ l i

ÚÀmet- i e l f i mülÀyim güze lüñ sÀkindür

4 Baş ına doúunan añ l ad ı ce fÀ l eõõe t in i

Ú ıymet i ùaş d idügüñ yÀ rda d i l - i t e sk indür

5 Bedenüm gÀhì mey-À lÿde gehì úana boyar

BÀliyÀ tÀze ge lüñ şìvele r i r eng indür

Y 21 b , İ 21 b

1 Ne peyk- i bÿy- ı zü l füñe bÀd- ı seóer y i t e r

Ne seyr - i mihr - i óüsnüñe devr - i úamer y i t e r

2 Her ne úadar úaçarsa o şeb-dìz zü l f in i

Gör bÀd- ı pÀy- ı e sb- i ãabÀy ı a ra r y i t e r

3 Ey àaf le t iy le peyk- i ece lden n işÀn uman

B i r ú ı ldan a l k i rìş - i beyÀøuñ òaber y i t e r

4 Nerg i s mubaãã ı r o lmamaàa cÀm- ı l aè l üñe

BÀd- ı ãabÀy ı dìde- i ãÀó ib -naôar y i t e r

5 KÀn de ld i BÀlì naôm durur yÀ r l a bugün

äar rÀ f - ı dehr o lana eyü söz güher y i t e r

Y 21 b , İ 22 a

1 Óaş re dek yo l la rda ey sengìn-d i l o lm ış i n t iôÀ r

Saña mermer şÀh ı dü lbend i l e he r eh l - i mezÀ r

2 Bendeñ olmaàa yemìn i tmiş s i l aó-dÀ r ım ızuñ

Úul o la n'ola yemìnle he r e rbÀb- ı yesÀ r

3 Pe rde çekd i úaã ra d i l -be r görmeye nÀ l em d iyü

Áh u zÀ r i l e de r ü dìvÀ r ın anuñ ùutd ı zÀ r

4 N'ola ça lúansa hevÀ -y ı óüsn le şemşì r -veş

Baş ı ye l lü b i r güze ldür bÀàda se rv- i çenÀ r

5 Gi rd -bÀd- ı Àh ımuz se rv- i hevÀ-bah şüñ l edür

Úad- i bÀlÀ başuma BÀlì be lÀ -y ı rÿz-gÀ r

Y 22 a , İ 22 a

1 ÓarÀmì çeşmüñ èu şşÀú ı yaúar zü l füñ a t a r baà l a r

Görüñ ol ùur ra - i b ik r - i óasen meydÀnda e r baà l a r

2 Olursa münèak is tìàuñda n'ola ke l l e - i òurşìd

Ki şemşì rüñ di l -Àverdür kese r yan ına se r baà l a r

3 Göñül le r açsa n'ola gü l -şen- i e şèÀ r - ı eh l - i d i l

Ki naôm- ı naò l b i td i tÀze gü l le rden d ize r baà l a r

4 Kemend- i èaşú ola l ı kÀkülüñ se r -bend- i èu şşÀúa

HevÀ -y ı zü l f l e başum be lÀda derd- i se r baà l a r

5 Göñül le r bend o la l ı ùur ra - i mü şgìnine BÀlì

Kemend- i zü l f ip in gÀhì uzadur k i çeker baà l a r

Y 22 a , İ 22 a

1 Her k imüñ des t inde şÀhin göz lü b i r şeh-bÀz ı va r

Devle t anuñ kim ş ikÀ r o lm ış hümÀ-pervÀz ı va r

2 Úaèbe- i kÿy ında àayr ı l a r y i t e r inãÀ fdur

Bi r ik i yüz sürd i l e r üçünc i ÓÀc ı áÀzì va r

3 Zaòm- ı tìàuñ her s ipÀha b i r ú ı l ıç tìmÀ r ıdur

áamzenüñ di r lük t amÀm i tmeye derd-e f rÀz ı va r

4 N'ola ger se rdÀ r o lu r sa meh s ipÀh- ı encüme

Zeyn içün e f lÀk ı Maómÿd şebüñ ayaz ı va r

5 Merd- i èaşúa nev-èarÿs ı ça rò ı gör v i rmez emÀn

Cevr i çoú di l -ber g ib i BÀlìye è i zz ü nÀz ı va r

Y 22 a , İ 22 b

1 O s ipÀhì güze l i zümre- i óÿbuñ beg idür

Tÿà zü l f i l e l ivÀ úad i l e beg le r beg idür

2 Zümre- i eh l - i d i l e óüsn le se r -èasker o lup

Zül f - i se rdÀ r - ı s ipÀh àam- ı èa şú d i rneg idür

3 Merdüm- i dìde g ib i hìç aña åÀnì o lmaz

Rÿy- ı dehrüñ güze lüm òÀ l - i ruòuñ bi r beg idür

4 Bende- i kem- te r i yüz esk i úu l ıyuz ammÀ

Derd imüz dev le t - i óüsn i g ib i he r gün yeñ idür

5 Úoya lum lÀ f - ı güõÀ f ı güze lüm BÀlìnüñ

Şiè r i t aóúìú - i ke lÀmla sözüñ ge rçeg idür

Y 22 b , İ 22 b

Mefèÿ lü FÀè i lÀ tün Mefèÿ lü FÀè i lÀ tün

1 Ùolu-y ı cÀm- ı èaşú ı he r k im k i dÀyim ey le r

Şevú i l e şemè-i bezmi mec l i sde úÀyim ey le r

2 Áşÿb- ı rÿzgÀ rum müjgÀn- ı f i tne -engìz

Devr - i zamÀne g ib i dür lü èa lÀyim ey le r

3 RÀm old ı çeşm-i sÀúì mestÀne eh l - i bezme

Keyf iyye t - i mey- i tÀb yÀ r i mülÀyim ey le r

4 VÀz ge ld i eh l - i è iş re t èay ş u ãafÀ -y ı mülden

èÌd- i emìn- i vuã l a t èu şşÀú ı ãÀyim ey le r

5 Aà l aduàuña BÀlì yÀrÀn te raóóum i td i

CìvÀn raúìbüñ iş in ancaú bahÀyim ey le r

Y 22 b , İ 22 b

MefÀèì lün MefÀèì lün Faèÿ lün

1 Göz i èayn- ı èAlìdür òaùù ı Úanber

Beg i èabd- ı Óabeşdür nÀm ı èanber

2 B i r Àdem oà l ıyuz cÀnÀ senüñ l e

Bu cÀn Yÿsuf ına ú ıyma b i rÀder

3 Nuúÿd ı sìm-i eşküñ dev le tüñde

Degül eksük he le aúmazsa ùamlar

4 İçüp g ideñ i çe rden cÀme- i sü rò

Ş i r a lu b i r úumÀşdur meyle sÀàar

5 İki cÀbe tde BÀlì beñzemez mi

Ki rÀmen KÀ t ibìne òaùù - ı d i l -be r

Y 22 b , İ 23 a

1 Úaysuñ ki èaks- i nÀ fe - i Ley lì göz inde va r

Úan lu ba ş ın ı ey led i deve d iş i enÀ r

2 CÀnÀn vücÿd ı meyves idür úoyd ı úoyn ına

İki gü lÀn ı sìb- i şeker - rìz ü mü şg-bÀ r

3 Laè l - i l eb inde v i rmedi b i r meyve- i murÀd

Şef tÀ lüsüz lük i l e y id i Úays ı i nk i sÀ r

4 YÀ rüñ àam ına göñ l imüz a lçaúda d iye l i

YÀ r - i be lÀy ı gö r k i yük in yuúaru y ıàar

5 Ba l mÿm ı i l e BÀlì meh ine oúur ş ihÀb

Mihrüñ yan ında dügüne varmaludur n igÀ r

Y 23 a , İ 23 a

1 Teb- i tÀb- ı ruò - ı cÀnÀnla d i l ü cÀn d i t re r

èA şú b i r ze lze ledür èÀş ıú-ı nÀlÀn d i t re r

2 Şevú ın i l e n'ola mevc u rsa yaşum úa t re le r i

Cemre le r şaèşaèa- i mihr le yek-sÀn d i t re r

3 B i r perì rìvi degü l baña beden l e rze le r i

Yüregüm òavf - ı àam- ı hec r le he r -Àn d i t re r

4 Baó r - i zìnbaú gib i ça lúand ı hevÀñ i l e göñül

RÿzgÀ r i l e òazÀn be rg i perìşÀn d i t re r

5 Se rd- rÿ gös te re l i BÀlìye berd- i s i t emüñ

èA şú abdÀ l ı úa lender g ib i èüryÀn d i t re r

Y 23 a , İ 23 a

∗ bkz., Sahahattin Küçük, age, s.143

Başlık: İ

1 Göre l i l aè lüñ õü lÀ l in Àb kend inden g ide r

Dü şdi t eng vÀdì l e re sey lÀb kend inden g ider

2 èAksidür yÀ úaş ıñuñ ef lÀkda úavs- ı úuzaó

Per tevüñde mihr - i èÀ l em- tÀb kend inden g ide r

3 èAks- i òaùùuñdan gör ind i münòas i f cÀnÀ úamer

Óüsn bedr - i tÀm içün meh- tÀb kend inden g ide r

4 SÀúiyÀ rÀh- ı óasende çeşm-i maòmÿ rum benüm

TÀze mes t - i nÀz o lup bÀb bÀb kend inden g ider

5 BÀ l iyÀ lÀz ım degül daève t aña şeydÀ l a r ı

O l pe rìyi gör icek aóbÀb kend inden g ide r

Y 23 a , İ 23 b

1 Nev- res te yÀ rüm a la l ı göñ lüm úaçar yürür

Şol ù ı f l şÿòa döndügi èÀş ıú úapar yürür

2 Şemşì r - i yÀ re ya ram aà ız açsa n'ola k im

Teşnedür Àb- ı tìà i l e zaòmum úanar yürür

3 Ola l ı rÿzgÀ ra göreml i hevÀñ i l e

B i r y i l deg i rmeni g ib i ba şum döner yürür

4 Úand- ı l ebüñ l e b i r l ige b i tdüg i'çün bugün

Laè lüñ i bì -şekerden i l èÀ l em ãora r yürür

5 BÀlì çemende bü lbü l - i de l lÀ l èaşú idüp

Gül Yÿsu f ına óüsn- i ke lÀm ın ãa ta r yürür

Y 23 b , İ 23 b

NAÔÌRE-İ ÕÁTÌ ∗

1 Laè l - i n igÀ ra èÀş ıú ı b i ld ig i e l úara r

Di l ãoúmaà içün o l pe rì gör aàz ımuz a ra r

2 äaru lmas ın ı şöyle úolay ãanmañ o l mehüñ

Dülbend in i de ãarmada cÀnÀn bura r ãara r

3 Sengìn-d i l n igÀ ra iken i tme iè t imÀd

äaú ın c ihÀnda sezmedigüñ ùaş baş yora r

∗ bkz., Ali Nihad Tarlan, age, s.188

Başlık: İ

4 Olup óavÀ l e ge rç i k im i tdük taúdìmi

Olmaz úadìm-i şerède ey úadèì øara r

5 äaú l a e fend i òançer - i be r rÀn ı BÀ lìden

Ölümlü òas te g ib i o düşmege y i r a ra r

Y 23 b , İ 23 b

1 Gör gì tì -nÀ fe gün ine gÿ r deger geçer

Baó r - i f enÀ nesìmis idür k i yüzer geçer

2 Uò rÀya i r t ióÀ l in i güç ãanmasun göñül

Bu c i s r - i mevt i he r k iş i göz in yumar geçer

3 Gördükçe ùuta r oúa müjeñ baña raóm idüp

Her tì r i sìne úan ın ı şöyle s i l e r geçer

4 Ol bÀà-bÀn-ı óüsn i gör Àb- ı óayÀ t l a

∗ bkz., Sabahattin Küçük, age, s.184

Başlık: İ

BÀàçe ãuvarmaú oyn ın ı gÀhì ide r geçer

5 BÀlì f e lekde şuè l e v i ren le r degü l nücÿm

PervÀne le rdür Àhum od ından y i t e r geçer

Y 23 b , İ 24 a

1 Muèanber kÀkülüñden bu d i l - i dìvÀne bend i s t e r

Esì r - i èaşú olan zencì r - i zü l füñden kemend i s t e r

2 Ten- i ze rdümle hem-peh lÿ olur yÀ r i c t inÀb i tmez

Gör o l sìmìn-beden r aènÀ bì -ze r rìn sìne-bend i s t e r

3 Úamu d i l -òas teye hecrüñ be lÀs ı semm-i úÀ t i lken

Ùabìbüm tec r ibey le ö lmege b i r de rd-mend i s t e r

4 Òo ş aúar söz le r ine yÀ r i l l e rüñ he r èadem ey d i l

Gör o l nev-òaù güze l dÀyim hemÀn b i r rìş -òand i s t e r ∗ bkz., Sabahattin Küçük, age, s.190

Başlık: İ

4a her èadem: İ

5 İken óüsn- i c ihÀn e f rÿz ına yÀ r o lmasun àar rÀ

K i BÀlì lÀ'ü bÀl i bì - t eke l lü f şÀh- levend i s t e r

Y 24 a , İ 24 a

1 äoy ınup d i l -ber ãuya g i rdükçe eşküm te r dü şer

Úa t re -veş ü s t ine anuñ cemre le r d i t re r düşer

2 Ey melek- rÿ ça t l amasun m ı óasedden raèd u be rú

Mihr- i èÀ l em- tÀbuñ üs t ine fe lek gür le r düşer

3 Se rd- rÿ gös te rd i d i l -ber dü şdügince gözyaş ı

LÀ -ce rem ar ta r bürÿde t he r úaçan Ülker dü şer

4 Õevú ımuz var dÀyimÀ vaã f - ı l eb - i d i l -dÀ r l a

Ne aà ızdan l aè l - i yÀ r e lden ne òod-sÀàar düşer

5 BÀ lì yüz sü rsün hevÀñ i l e úo òÀk- i pÀyuña

RÿzgÀ r i l e y i re be rg- i òazÀn ine r dü şer

Y 24 a , İ 24 a

1 Úandì l seyr ine ge le l i mÀh-pÀ re le r

Á t eş úu şand ı şevú i l e úa t úa t minÀ re le r

2 SeyyÀ re ãanma èaks- i úanÀdì l i he r g ice

Sen mÀh ı gökde mÿmla a ra r şerÀ re le r

3 Á t eş yaúa l ı baş ına o l meh minÀ renüñ

Göñ lüñ giyürd i egn ine oddan s i tÀ re le r

4 İôhÀ r - ı f e r ü şevke t - i İs lÀm içün ùurup

Úa ldurd ı y ine şevú i l e ba rmaú minÀ re le r

5 BÀlì minÀ re kendüye mef tÿ l ze r daúup

Laè l in kanÀdì l o ld ı aña gÿş -vÀ re le r

Y 24 a , İ 24 b

1 ŞÀhum úapuñda sìne sa rÀyuñ evÀs ıdur

Aúan o çeşm-i sa r ı yaşum mÀ-cerÀ s ıdur

2 Neşv ü nemÀ-y ı gü l -şen- i èÀ l em durur s i r işk

YÀd- ı óabÀb t eşne le re ãu hevÀs ıdur

3 Dar t ı l sa n 'o la misk le zü l f - i muèanber i

Ú ıymetde fÀnì b i r úara oà l an bahÀs ıdur

4 Aúdum o se rve ãu i l e ye ldüm ãabÀ i l e

Şÿ rìde göñ lüm eg leyen Àb u hevÀs ıdur

5 S id re se rì r - i şÀhuma BÀlì zamÀnede

Úaã r - ı Ed i rne evc- i şere f müntehÀs ıdur

Y 24 b , İ 24 b

1 Beg le rüñ misk- i ò ıùÀ kÀkül - i gìsÿ Çìndür

èÁ r ıøuñ Àb ı i l e ùur ra la ruñ MÀçìndür

2 Òÿbm ış kebg- i ò ı rÀm i le t eze rv i ùuta lum

Gör o şÀh-bÀz ı ki şÀhin göz i b i r lÀ-çìndür

3 èA şú se r -òÀnes ine ke l l e geçüp baş o lan ı

Götürür êarb ı müjeñ tìà ı şehÀ se r -çìndür

4 Tekye-gÀh- ı àam- ı èa şúuñda n ' ide r cürmi o lan

Göñül abdÀ l kes i lmez o ne k i ò ı rç ındur

5 Kevkebüm a t ınuñ ayaà ına dü şd i ãandum

Naè l ınuñ mìò ı uc ı BÀlì meger pe rçìndür

Y 24 b , İ 24 b

NAÔÌRE-İ NECÁTÌ ∗

1 Be güze l le r be e lÀ göz lü le r Àhÿ bek le r

èA şú ıñu da ùolu b i r cÀmla yÀ hÿ bek le r

2 áarú idüpdür göz imüñ merdümin i òÿn- ı s i r i şk

áÀ f i l o lmañ ãaú ınuñ úan ludur o l ãu bek le r

3 Cürèa la r sÀúìnüñ ayaà ına dü şdi cümle

Vaú t o lu r k im düşürür adum ı úayàu bek le r

4 GÀh şeb- i bÿy- ı ãaç ı geh àam- ı zü l f - i gìsÿ

Ne be lÀdur bu benüm başuma uyu bek le r

5 BÀ lìye òÀk- i de rüñ Óaú úara r ı o la fe lek

Naúd- i cÀn ı v i re lüm o l şehe ùapu bek le r

Y 24 b , İ 25 a

∗ Başlık: İ

1 Gör o èÌsì-nefesde òo ş dem var

C i sm- i d i l -be rde b iñ b iñ èÀ l em var

2 Gi td i naúd- i óayÀ t va r l ıúdan

èÖmrümüñ var ı ancaú ö lmem var

3 İki a rúa ludur e lüñdek i tìà

Seyf - i úaùèa ö lü rsem arúam var

4 İsmin i g iz le r o l pe rì gerç i

Cümle esmÀya maôhar adum var

5 Gözyaş ıdur aúan miyÀn ı i çün

Benüm or tada BÀl iyÀ nem var

Y 25 a , İ 25 a

1 PeykÀn uc ı k i y ine de lüp b i r yaña ç ıúar

Her úanda o l sa b i r uc ı öñ ãoñ baña ç ıúar

2 Se r -óad- ı òüsn uc ında durur zü l f - i kÀ f i rüñ

Anuñ i çün d i l -Àver o lan çaú uca ç ıúar

3 Ç ıúsa èaceb mi lÀ dimek aàızdan o l mehüñ

YÀ r lÀm zü l f úad i e l i f o l sa lÀ ç ıúar

4 Úaãd ı miyÀn- ı èÀş ıúa ùoúunmadur begüm

Òançerüñe s iv i r i lüben o r taya ç ıúar

5 Aldurd ı nÀ fe bÿy ın ı BÀlì hevÀ l a ra

Misk- i ò ıùÀy- ı zü l f i çün e lden ò ıùÀ çıúar

Y 25 a , İ 25 a

1 Zaòm- ı sìnem göz o lup dìde- i bìnÀya baúar

Revzen- i úaã r - ı S i t anbÿ l g ib i de ryÀya baúar

2 Göz le r i d i lde òayÀ l - i ruò ına düş o ld ı

İki cÀdÿ ãanas ın aynada aya baúar

3 Rezm- i èaşúuñda baş ına ge leceg i gör inür

Kü ş t e k im úaùè - ı naôar tìà-i müce l lÀya baúar

4 Úoyuban seyr ü ãafÀy ı dem- i vuã l a t gözedür

Dìde- i eh l - i naôar èÀ l em- i kübrÀya baúar

5 SÀde-e l fÀô ı n ' ide r deyr - i c ihÀnda BÀlì

Úa lb - i mi rèÀ t ı anuñ ãÿ re t - i maènÀya baúar

Y 25 a , İ 25 b

Mefèÿ lü MefÀèì lü MefÀèì lü Faèÿ lün

1 SeyrÀna ge lüñ mey-kede le r Àb u hevÀdur

E lde gü l ü mül ãaón- ı çemen seyr - i ãafÀdur

2 Çekdükle rüm ac ı l ıà ı şehd ey led i l aè lüñ

Ba l - ı l ebüñ a la m ı begüm ùa t lu be lÀdur

3 Em-semle l ebüñ ey led i d i l -òas teye tìmÀ r

EmrÀø-ı òaùuñ yazma durur ya oú ımadur

4 áam-àìn o l ıcaú úara - rÿ d i se

n'ola aàyÀ r

Reng- i òaùuñ o l rÿ - s iyehe úara boyadur

5 Dü şde aña vaã l o lmaú işÀ re t mi k i BÀlì

Òayra yoruñuz vÀúıèa- ı yevm

buradur

Y 25 b , İ 25 b

1 Saña asa rum bu med úaşuñ ı s e r -med çekd i le r

Ol e l i f úaddüñ i o r t aya se r -Àmed çekd i le r

2 Hep e lüñdendür eze l t aó rì r o lan ó i c rÀn baña

Ser -güzeş tüm def te r - i ú ı smetde èan-yed çekd i le r

3 NÀ l eye úa t úa t úu şaú úu şa tmad ı nÀy o lmayan

Her miyÀn-bes tüñ àama b i l baà l ad ı şed çekd i le r

4 CÀnla o r t adan ayr ı lmaàa ıú lìm-i beden

Tìàuñı bu úara başum üzre se r -óad çekd i le r

5 BÀl iyÀ her b i r n ihÀ l - i tÀze úa ldurd ı èa lem

Di l - rübÀ l a r hep se r -e f rÀz o ld ı l a r úad çekd i le r

Y 25 b , İ 25 b

1 Úucaà ında d i l - i Àşüf te k i cÀnÀn gö tü rür

Leb- i cÀn-baòş ine imrense n'ola cÀn gö türür

2 YÀ r òaù i tmeyecek úan lu başumdan d id igüm

Çoú çoú aà l ama ãaú ın yoòsa sen i úan gö türür

3 Úa t ı çoú gÿşes i va r vefú - ı òaù - ı cÀnÀnuñ

Belk i şì r in l ik i çün mühr - i Sü leymÀn gö tü rü r

4 CÀn v i rü r òas te göñül bu lmasa t i ryÀk- i l ebüñ

Ehl - i keyf iyye t i gör èÀ r iye t - i cÀn gö tü rü r

5 a her : İ

5 YÀ r i td i gö tür i óüsn- i metÀè ın bÀzÀ r

BÀ lì cÀn v i r se bahÀ yi r ine yÀ rÀn gö tü rür

Y 25 b , İ 26 a

NAÔÌRE-İ ÁHÌ ∗

1 Derd- i èaşú eh l i i l e şunla r k i óÀ l -dÀş o ld ı l a r

LÀ -ce rem FerhÀd u Mecnÿn i l e adaş o ld ı l a r

2 äanma FerhÀd i l e Mecnÿndur úarìn- i èaşú olan

Ol úar ında cümle èaşú eh l i úar ındaş o ld ı l a r

3 Nevbe t i l e èarãa- i e f lÀkda g iz lenmege

Bi rb i r iy le mihr ü meh oyn ında pÀdÀş o ld ı l a r

4 Di r òayÀ l - i ô ı lda gören cÀm- ı des t - i sÀúìyi

SÀye le r èaşú eh l ine ancaú ayaúdaş o ld ı l a r

5 Zümre- i se r -pÀ bürehne BÀ lì o lmaz se r - se rì

Yitd i l e r ayaúda ammÀ èaşú l a baş o ld ı l a r

∗ Başlık: İ

Y 26 a , İ 26 a

1 Úaã r ında revzen in i k i cÀnÀn açar úapar

Görüp c inÀnda ravøa- i R ıêvÀn açar úapar

2 B i r d i l -ş ikes teyem k i àamuñ göñ l imüz açar

Bi r òas teyem k i óücremi yÀ rÀn açar úapar

3 CÀnÀn görünmez o la l ı vì rÀne göñ l imüz

ÒÀn- ı òarÀba dönd i k i mihmÀn açar úapar

4 Merdümlerüm k i o l şehüñ Àn ına úul iken

ä ı rça -sa rÀy- ı dìdemi her -Àn açar úapar

5 Úan lu úapu aç ı l sa n 'o la BÀ lì üs tüñe

Devle t úapu la r ın şeh- i devrÀn açar úapar

Y 26 a , İ 26 a

1 Úaş l a rum b i r güze lüñ sÀye- i ebrÿs ı m ıdur

èA şú se r -nÀmesinüñ başdaà ı yazus ı m ıdur

2 Yankes ic i mi k i tìà - i müje cÀn naúdin a lu r

Ol óarÀmì göz i yÀòÿd göñül uà rus ı m ıdur

3 Di rhem- i eşkümi b iñ b iñ yine vezn ey lemege

Kef fe - i dìde le rüm aúça t e rÀzÿs ı m ıdur

4 Gün g ib i doàduà ı he r b i r güze lüñ èu şşÀúa

Mihr se r -pençes inüñ úuvve t - i bÀzÿs ı m ıdur

5 ÒºÀb- ı nÀz ı gözüñüñ BÀ lìye b i r şìve mi ya

Dìde- i baò t - ı s iyÀhuñ Oàuz uyúus ı m ıdur

Y 26 a , İ 26 b

NAÔÌRE-İ ŞEMS PAŞA ∗

1 Úavs- ı úuzaò ki emr le ça ròa n işÀn çeker

Bi r peh levÀn du td ı i k i úa t kemÀn çeker

2 Se rdÀ r o la l ı o d i l e baş gös te rü r n işÀn

Dehre òuùÿù - ı èasker - i emn ü emÀn çeker

3 Çekdi çevürd i çenber - i ça rò ı n işÀn i çün

Ùuà rÀñ e l i f l e r in i aña keh-keşÀn çeker

4 èÜnvÀn úaşuñdur eh l - i be rÀ t a muós inÀ t

∗ Başlık: İ

Tevúìè - i çìn- i zü l füñ i o l óüsn ü Àn çeker

5 Tì r - i murÀd ı u rmaàa BÀlì n işÀneye

Atman kepÀdes in i úadüñ çoú zamÀn çeker

Y 26 b , İ 26 b

1 Güne ş g ib i c ihÀnda gü l yüzüñ óüsn- i ú ıyÀmetdür

N igÀ rum çeşm-i fe t tÀn i l e şehre şöhre t À fe tdür

2 Efend i úÀn ièüz b i r şìves ine gÿşe- i çe şmüñ

VefÀ resmi güze l l e r i ç re vuã l a tdan è ibÀ re tdür

3 äaçuñ cÀn maóşer idür b iz n ' i çün óaş r o lmazuz cÀnÀ

GedÀ l a r úÀmet- i se rvüñsüz ö lmek òod-ú ıyÀmetdür

4 Teèer ruú ey leyüp eh l - i se lÀmetden se lÀm almaz

Yürür o l b iñ güze l èör f ine ide r èör f iøÀ fe tdür

5 Ùuyurd ı òÿn- ı óüsnüñ BÀ lìyi ey Yÿsuf - ı åÀnì

CemÀ lüñ zümre- i èu şşÀúa hep n ièmet àanìmetdür

Y 26 b , İ 26 b

1 a c ihÀnda: c ihÀnla Y

1 Ol h i lÀ l eb rÿ l a ruñuñ mihr ü meh úurbÀn ıdur

èÌd- i óüsnüñde şafaú gÿyÀ k i úurbÀn úan ıdur

2 Ol hümÀ ãa l ınduà ınca döndi t en ãa l ıncaàa

Uçur Al lÀhum uçur o l eh l - i èaşúuñ cÀn ıdur

3 Döne döne oynamaà i çün semend- i nÀz la

Sìne òÀ lüñ e t lü úara cÀn ınuñ meydÀn ıdur

4 İndi eù fÀ l - ı nücÿm i le y i re dï lÀb- ı ça rò

Mihr ü meh bayrÀm yi r inüñ À fe t - i devrÀn ıdur

5 Şehr - i óüsnüñ zìne t iy le şöhre t in gör BÀ l iyÀ

NÀm i le bayrÀm bugün b i r òÿb- ı şehr oà l an ıdur

Y 26 b , İ 27 a

1 AbdÀ l - ı èaşúa dÀà - ı maóabbe t n işÀnedür

äanma güõÀ f - ı èaşú ı u lu Às i tÀnedür

1 a abdÀ l : abdÀà

2 Her luù f - ı bì-di rìà ına o l bì-bahÀnenüñ

Biñ-cÀn bahÀ did ik le r i ancaú bahÀnedür

3 İnce b i l in i úa t ıdur Ààÿş ide r kemer

Bi lmez an ı k i mÿy- ı miyÀn ı miyÀnedür

4 ZìbÀ -y ı rÿy- ı gü lde vü bü lbü lde yoú beúÀ

Òo ş gör bahÀ r - ı óüsn i zamÀn ın zamÀnedür

5 Eg lence o ld ı èÀ l eme BÀlì àaze l le r i

ErbÀb- ı èaşúa söz le r i hep èÀş ıúÀnedür

Y 27 a , İ 27 a

1 Yanuñda hÀ l e i l e eyÀ mihr - i bì -naôì r

Gölge óarÀmìs ine dönüpdür meh- i münì r

2 Vi r óüsnüñüñ zekÀ t ın eyÀ óˇÀããa- i cemÀ l

Mektÿb- ı èaşúa yazd ı ben i de rdüñ e l - faúì r

3 Áyìnes inde rÿy- ı c ihÀn o l sa münèak is

Olmaz umÿ r - ı mülk- i S ikender - i óÀ l -pezì r

4 Ey le r ùuta r ı úa lmad ı d idüm vücÿdumuñ

äad-pÀ re görd i cÀme- i c i smi yamad ı bì r

Başlık: İ

5 B i r b iñ güze l esì r i durur y ine BÀ lì k im

èA şú i l e i td i cümle d i l - i nev-c ivÀn ı pì r

Y 27 a , İ 27 a

1 PeykÀnuñı añ l ayamad ı k imse ne d i ldür

YÀ rüm g ib i he r tì r i b i re r aàz ı ú ız ı ldur

2 TÀ r ı ãaç ıñuñ inceden ince i se cÀnÀ

Ol mÿy- ı miyÀnuñ úa leme çaú ú ı l a ú ı ldur

3 èU şşÀú ı ãa l ındur aã ı lup úa la raúìbüñ

İki k iş i zü l füñe aãulmaú bi r aã ı ldur

4 İ t se àaze lüm murà-ı òo ş -e lóÀn ı n 'o la t aúsìm

ÁvÀze- i bü lbü l daò ı b i r başúa faã ı ldur

5 b cümle: İ

4 b faã ı ldur : sebaúdur Y

5 BÀlì úo yaşum òÀk- i r eh i l e o la t aòmì r

Ádem d id igüñ dünyede b i r Àb i l e g i ldür

Y 27 a , İ 27 b

1 Úay ı rmaz o ld ı kevn i şula r k im be lÀ çeker

Bi r yÀ r - i bÀúì diyü her èÀş ıú fenÀ çeker

2 Tes lìm olurken eb leh i gör èömr i de f te r in

DevrÀn resìde baş l a sa o l BÀú ıyÀ çeker

3 DeryÀ -y ı eşküm üzre bu c i smüm se fìnes in

Di l ye lken i hevÀ bu l ıcaú çoú yaña çeker

4 Gözyaş ı òÀke meyl ide r Àhum fe lek le re

Ùurmaz b i r i yuúaru b i r i aşaàa çeker

Y 27 b , İ 27 b

∗ Başlık:İ

1 Her úaçan àam baña zehr -À lÿde sÀàar ãunar

Meş reb in i gör meyüñ cÀm- ı ãafÀ-perver ãunar

2 Gös te rür Àyìne- i èÀ l em-nümÀ şek l in göñül

Úa lb- i ãÀfì k iş iye mi r’À t - ı İskender ãunar

3 èAks- i óüsn- i yÀ r l a şevú i r işür Àyìneye

Mihr - i èÀ l em- tÀbdur k im mÀh nÿ r u fe r ãunar

4 Münèak is o la l ı kevkeb he r kenÀ r - ı Àbda

äuda èaks- i rÿy- ı ze rd o l se rve nì lÿ fe r ãunar

5 èÁş ıúÀne BÀ lìnüñ eşèÀ r ı f i rúa t -nÀmedür

Anuñ içün her b i r in b i r d i l -be re yazar ãunar

Y 27 b , İ 27 b

1 Neyki e fend i èÀş ıúuña àayr ãanmalar

Döyince görmedük sen i ne bu uãanmalar

2 ÇevgÀn- ı zü l fe baş ımuz èÀ l emde ùop iken

İ l l e r öñüñde n içeye dek yuva lanmala r

3 èÁş ıú úu l ından Àh- ı muúaddem midür úu şaú

Úol layup ince b i lüñ i neyk i do lanmala r

4 Her aàz ı eg rü dü şer i midür d i l e a lup

Biñ b iñ ya lan i l e l ebüñ i çün ya lanmala r

5 Döndürd i b i r óabÀba hevÀ i l e BÀ lìyi

DeryÀ -y ı óüsn i ça lúanuban ı bu lanmala r

Y 27 b , İ 28 a

1 Şemsüñ degül zamÀne yo luñda ú ı l ıç ãa la r

Tìàuñ şuèÀèì şevú i l e a rd ın öñ in ça la r

2 äayduñ öñüñde cÀn uçura ldan şÀhin le rüñ

Kebg ü teõerv i d ipd i r i y i r le rd i bu l sa la r

3 Zeyn ey ledükde püş t e dehen bezm- i óüsn in i

Sìb- i õeúanda sìnede úom ış t u runca la r

4 Úadrüñ şeb inde ney g ib i nÀlÀn o lu r göñül

Bi r Mevlevì - i rÿze durur k im ãaóÿ r ça la r

5 Çoú lÀ f uçurd ı BÀ l i o kebge raúìb zÀà

Şeh-bÀz- ı çeşme dÀm ol ımaz o l uçurmala r

Y 28 a , İ 28 a

1 Gör icek yÀ r in i aà l a r k iş i kend in y iñemez

Ser - i zü l fe do laşan nÀ l e kemendin y iñemez

2 Yaúd ı vü y ıúd ı göñül mülke t in i òÀ l - i òaùuñ

ŞÀh- ı óüsn èasker inüñ kimse un ıdan y iñemez

3 Ç ıúd ı Yeécÿc òaù ı d iyü aúar sey l - i s i r işk

Puãuñuñ sedd- i S ikender daò ı bend in y iñemez

4 At ãa ld ı ruò - ı gü l -gÿn ına şeb-dìz ãaç ı

Şeh-süvÀ rum çeküben nÀz- ı s emendin y iñemez

5 B i r baş ı y i l lü güze ldür fe raó ından ãa l ınur

SÀye le r ãaón- ı gü lüñ se rv- i bü lend in y iñemez

Y 28 a , İ 28 a

1 Engÿ ruñ Àb ın i s tese ãÿfìye v i rmezüz

Minne t de i t se õÀhide úurda ã ıd ı rmazuz

2 Úaçma kenÀ ra ge lmeden ey se rv- i lÀ l e -òad

∗ Başlık: İ

äaú ınma leb le rüñ i öperken ıã ı rmazuz

3 Ger pÀ re le r se sìne le r i nÀòun- ı be lÀ

èÁ l emde e t l e ù ı rnaú aras ına g i rmezüz

4 Ça ld ı çaà ı rd ı nÀ l e l e rüm eh l - i sÀz la

Ùab l - ı f igÀnla k imseye nevbe t deg i rmezüz

5 Se r -òa lúa- i semÀè - ı maóabbe tdür eh l - i èaşú

Devr - i ãafÀda BÀlì güõÀ f ı e s i rmezüz

Y 28 a , İ 28 b

1 Meze lenmege çemen berg in i he r è iş re t - i sÀz

Sa la ta sebze le rüñ rìş ine ùoà rad ı p iyÀz

2 Muù r ıbÀ çeng i l e úÀnÿna ik i e l l e yap ış

B i r meåe ldür bu k i v i rmez ya luñuz e l ÀvÀz

3 Zü l f i çün sìney i ãad-çÀk idüben sünbü l le r

Did i l e r e lde p iyÀz ey yüz i gü l d i lde n iyÀz

4 Kaèbe- i óüsn i yüz in ö r te r i se zü l f - i s iyeh

Rÿmdan ŞÀma varup ey leyemem èazm- i Ó i cÀz

5 áonca mecmÿèas ın ı açd ı gü l - i s tÀnda ãabÀ

Y 28 b , İ 28 b

1 Bi lmem n'idem k i geçd i günüm mÀh-pÀ resüz

Oldum c ihÀnda y ı ld ız ı yoú bi r s i tÀ resüz

2 Sengìn-d i lüñ be lÀs ı d idüm ùaş l a r a l t ına

Al t ında úa ld ı ùaşuñ e lüm Àh çÀ resüz

3 Gü l şehr -yÀ r ı baúmad ı bì-nÀ l e bü lbü le

Hìç şÀh- ı k işver o la l ı ùab l u naúÀ resüz

4 DÀy im mübÀ r i zÀn- ı r ezm pÀ re lenmede

Olur m ı k im d i l -Àver - i èaşú o la ya resüz

5 Şevúum şuèÀ’ì BÀlì derÿnum ø iyÀs ıdur

DÀàum úara rm ı ş oda dönüpdür şerÀ resüz

Y 28 b , İ 28 b

1 Kuó l - ı òÀke reh- i yÀ r i l e aç ı ld ı göz imüz

N'ola b i r luù f - ı ãafÀ-baòş i l e gü l se yüz imüz

2 Kevkebüm şöyle úarìn o ld ı o saèd-aò t e re k im

Ne úadar úaú ısa mÀhum bar ışur y ı lduz ımuz

3 RÿzgÀ ra ne duyur õer re - i òurşìd g ib i

Gün o la görmeyise r bÀd- ı ãabÀda toz ımuz

4 Görüp eùfÀ l - i çemen z iyne t in i boyun eger

äaón- ı gü l -şende benefşe mi ik i öksüz imüz

5 Var o lun õer rece BÀlìye tebessüm i td i

Óüsn i ç inde dehen- i d i l -be re yoúdur söz imüz

Y 28 b , İ 29 a

1 Seyr iden ruòsÀ r - ı yÀ r i he r gü le zìbÀ dimez

áonca- i bì -nÀù ıúa d i l yÀ r - i müs teånÀ dimez

2 KÀkü lüñ t evúìè ınuñ óükmi begüm baş ü s t ine

Ey e l i f -úad lÀm-zül f emr ine k imse lÀ dimez

3 Her naôarda çeşm-i Àşÿbuñ çoú i s t iànÀ ide r

Úara gözlüm göñ lümi k imse gözüñ a la dimez

4 Úanda úa l sun úand- i l aè lüñ şerbe t in nÿş i tmeyen

Teşne- i d i l -òas teye Àb- ı l ebüñ bi r mÀ dimez

5 Mihr - i óüsn i BÀ l iyÀ bi r meşèa le uyard ı k im

Şeb-çerÀà-ı mÀha k imse şemè - i Cemè-À rÀ

d imez

Y 29 a , İ 29 a

1 ZÀ r ide r bü lbü l - i se r -mes t i o gü l t ek ùurmaz

áonca la r anuñ i çün gü l -şene úu ş uçurmaz

2 Ay u gün ruò l a r ı i l e b ig i seyyÀ re le rüñ

Yÿsuf - ı óüsn in i gören yaramaz düş görmez

3 Naúdin i òÿn- ı s i r i şküñ ãaú ınur yÀ r e lden

Baş ımuñ aúça la r ınuñ ú ız ı l ın gör durmaz

4 Ç i f t o lup yÀ r l a gezdüm d i r imiş dü şde èadÿ

Úodum uyur an ı düş daò ı gö rür t ek ùurmaz

5 Aà l adur gü le gü le sev i l iş i BÀlìyi

Leb inüñ òandele r i k imse le r i gü ldürmez

Y 29 a , İ 29 a

1 ä ı rça - sÀèa tdür óabÀb- ı eşkimüz vaú t bek le rüz

YÀ r i l e óaş r o lmaàa rÿz- ı ú ıyÀmet bek le rüz

2 DÀne- i èömr in ögü td i eh l - i d i l l e r b iz daò ı

Ás iyÀb- ı dehr - i dÿn iç inde nevbe t bek le rüz

3 Kÿy- ı yÀ r i ùolayu a lduú úamu èu şşÀú l a

B i r s ipÀhüz k im o tÀà-ı şÀh- ı dev le t bek le rüz

4 Nevbe t inde geçd i FerhÀd i l e Mecnÿn b iz daò ı

Áh ımuz ùab l i l e de r ine maóabbe t bek le rüz

5 MÀ - s ivÀdan geçmişüz BÀlì şarÀb- ı èaşú i l e

ÒÀn-úÀh- ı d i lde yüz ge tü r te vuã l a t bek le rüz

Y 29 a , İ -

1 Ùunca Mer iç a rada durur cÿy-bÀ r ımuz

DeryÀ -y ı t e lò i úa t reye ãaymaz kenÀ r ımuz

2 Gül - ruò l a ruña èarú l a r ı he r cÀna ãu seper

DÀy im gü l-Àb- ı gü ldür i l e b i r güõÀ r ımuz

3 Şeh-bÀz ımuz ş ikÀ r ıdur èAnúÀ -y ı kÿh- ı ÚÀ f

ŞÀhin yuvas ıdur güze lüm kÿh-sÀ r ımuz

4 Gül -zÀ r u gü l -şen i l e eúÀlìm-i sebèada

Heş t - i b ih iş t e beñzed i şehr ü d iyÀ r ımuz

5 Vi rdüñ c ihÀna neşv ü nemÀ BÀ lì çeşmle

Ser -çeşme o ld ı èÀ l eme bu çeşme-sÀ r ımuz

Y 29 b , İ -

1 Áh ey leyene pe rde- i nÀmÿs ge rekmez

Yi l mÿm ı yaúan èÀş ıúa fÀnÿs gerekmez

2 AùùÀ r - ı c ihÀn o l oú ı ge l Mant ıúu 'ù-ùayr ı

Úu ş d i l i Sü leymÀn ına úÀmÿs ge rekmez

3 Ey şÀh- ı ke rem óüsn- i úudÿmuñla seóer -gÀh

Güm güm dögülür sìne b ize kÿs ge rekmez

4 Üf tÀde le rüñ maóbes - i àamda úoma cÀnÀ

ÁzÀde le rüñ de rd i l e maóbÿs ge rekmez

5 BÀlì oúuma mey-kedeye õÀhid- i òu şki

èU şşÀú - ı c ihÀnuz b ize sÀlÿs ge rekmez

Y 29 b , İ -

1 İ tmezem sìb- i õeúan bÀà - ı ruò ından i l t imÀs

Laè l - i ruòsÀ r - ı n igÀ rum baña y i t e r gü l -kerÀs

2 N'ola aàz ından ı raà olanuñ ıã ı r sa göz i

Leb le rüñ şef tÀ lüs in göz iy le y i r l e r cümle nÀs

3 M ıã r - ı óüsnüñ Yÿsuf ı yaşum taãavvur i tmege

Nì l - i e şke merdüm- i dìdem durur ümmü ' l -ú ıyÀs

4 C i sm- i yÀ re cÀmdan bakduà ı ' çün óammÀmda

Mihr i l e mÀhuñ ü şürd i ne melek baş ına ùas

5 Zer g ib i Àyìne- i úa lbümi j eng i tmez bu àam

Ùabè - ı BÀlì òÀliã a l tundur k i ùutmaz hìç pas

Y 29 b , İ -

1 Kebg- i ò ı rÀmum ey lese biñ nÀz i l e rev iş

N ice göñül ó iãÀ r ın a lu r işbu yürüy iş

2 Beñze tme kendüñ ol ãaneme şöyle ãÿ re tÀ

Taãvì r - i deyr - i yÀ r i úo dìvÀ ra va r yap ış

3 At depd i sü rd i úarè ıy ı a radan bugün

Ol şeh-süvÀ r óüsn a t ına ögredür sü r iş

4 ŞÀhuma esk i úul geç inür b i r yeñ i çe r i

Gi tmez o se r t ı r aşuñ öñ inden hìç o l úay ış

5 Em-semle k imse l aè lüñe cÀnÀ úar ışmasun

BÀlì olursa n 'o la l ebüñ l e emi ş úar ış

Y 30 a , İ -

1 Çoú m ı yo l ına v i r se n ice baş

YÀ r imüñ şöyle óaú ıdur b iñ baş

2 Dar ta lum cevher i l e úa t ı sözüñ

Úopduà ı y i rde aàur o lu r ùaş

3 Yazd ı mercÀn duèÀs ı l aè l ine òaù

Virem aàz ı duèÀ luya cÀn baş

4 Baà l amalu b i r aàz ı açuúdur

Zaòm- ı sìne derÿnum ey led i fÀş

5 N'ola ge r şehd- i fÀy ıú olsa söz i

BÀ l i ba l l ebüñ i l edür adaş

Y 30 a , İ -

1 Görüñ pì r - i s ip ih r i şeb-çerÀà-ı dehr uyandurm ış

Yed- i beyøÀs ına ãaçuñ ú ız ı l a l tun ı yandurm ış

2 Úomamuş k imsede b i r Mevlevì zìbÀ ãab ı r naúdin

SemÀè- ı şevú óüsn inde c ihÀn òa lú ın do landurm ış

3 Gidermiş èÀ l em be lÀ l ı èayn ından e lem úa lm ı ş

Be lÀ -y ı èaşú Mecnÿn ı bu èÀ l emden uãandurm ış

4 HemÀn Ó ızr l ebüñ Àb- ı õü lÀ l i nÿş i de r ãanma

Nice d i l - t eşney i tìàuñ òayÀ t Àb ına úandurm ış

5 Bu úay ında beúÀ õevú ın ı bu lduú d iyüben BÀlì

Yalan dünyÀya kendüs in i ge rçek le r inandurm ış

Y 30 a , İ -

1 YÀ r i a rayup demür g idem ayaàa tì r -veş

Yi r y i r Àhen-bend ide r le r se úomam şemşì r -veş

2 Óa lúa óa lúa o lduà ı duyu ld ı òa lúa zü l füñüñ

Söy leşüp b i rb i r ine u lad ı l a r zencì r -veş

3 Ey úaş ı yÀ key ãaú ın nÀvek- f igendür Àh ımuz

Barmaà ında döndürür mÀh- ı nev i z ih -gì r -veş

4 Ey göz i Àhÿ dü şüp i züñe d i l a rdduñcadur

Úaçmaà i l e úur tu lu r m ıs ın èaceb t eòcì r -veş

5 áar - ı d i lde BÀ l iyÀ EãóÀb- ı Kehfüm èaşú - ı yÀ r

Gi tmez içümden raúìb endìşes i Ú ıùmì r -veş

Y 30 b , İ -

1 Úays u FerhÀd i l e VÀm ıú göz i o ld ı saña şeş

èÁş ıú u maèşÿú ımuñ olur i se c ihÀn ı úo dü şeş

2 Eze lì ù ıyne t imüz òÀk- i r eh- i yÀ r o ld ı

N'ola ger cümle mezÀ r eh l ine d i r señ yi r deş

3 Dìdede óüsn- i òayÀ lüñ l e sen i fa rú idemem

èAks- i t aãvì rüñ i l e Àyìnede sen deg iş

4 Ayla b i r günde toàar şehr - i óasende o pe rì

N'ola hem-şehrì ola mÀh i l e yÀ r meh-veş

5 BÀ lì t eşbìh idemez gü l yüzüñe ay u gün i

B i r s iyeh-çerde güze l meh sa ruş ın òÿb güneş

Y 30 b , İ -

1 Günde b iñ kez depe le r s in ben i ne bunca úıãÀã

Úomazum zü l füñ i e lden ge rek ö ldür ge rek aã

2 Úur tu lan maóbes- i àamdan bar ışur tì ruñ i l e

èA şúda menz i l a ta r sa n'ola ge r eh l - i òa lÀã

3 İsm- i èaôam g ib i nÀm ın iş iden meyl ey le r

LÀ-cerem i s imle göñül aú ıdur eh l - i òavÀã

4 Ge lüñüz òÀ l iã u muò l iã úul o la lum yÀ re

Ki mücerì t durur envÀè - ı murÀda iòlÀã

5 O perì- rÿy ı ÒudÀ ãaú l aya d i lden gözden

Úorúaram d i l döküne BÀ lì l eb ine eşòÀã

Y 30 b , İ -

1 NÀmeye lÀz ım degü l óÀ lüm ide cÀnÀna èarø

NÀ l e ey le r bü lbü lüñ èaşú ın gü l - i òandÀna èarø

2 Ùutd ı mek tÿb- ı h i lÀ l i pì r - i ça rò bi r gÿşede

Devr e l inden ayda b i r ãunar şeh- i devrÀna èarø

3 Ruúèa g ib i dürd i bükd i àoncay ı d iv şürd i gü l

äunmaà i çün bü lbü l - i dìvÀneden dìvÀna èarø

4 B i r ik i ba rmaú beyÀø evrÀú ın ı z inbaú - ı s ió r

Yazd ı a l tun mül le ãuna şÀh- ı èÀlì -şÀna èarø

5 BÀ l iyÀ èu şşÀú de rd- i èaşú ı yÀ re söy lemez

èArøa èarødur i tmek o lmaz degme- i su lùÀna èarø

Y 31 a , İ -

1 Kes re fe tóe o lmad ı òÀ l - i è i zÀ ruña bu òaù

LÀ -ce rem her y i rde bì- ièrÀb o lu r cümle faúaù

2 B i r òaberdür b i lde òançer t eşneye i çürmege

Eh l - i d i l l e r d id i l e r lÀ -òayre i l lÀ f i ' l -vaãa t

3 ŞÀh- rÀh- ı cezm úonum dìde vü dendÀn òÀ l

Eh l - i t ecvìd- i maóabbe t o lmayan ey le r àa la t

4 Baó r - i eşkümdür v i ren óüsn- i S i t anbÿ luña fe r

BÀè iå - i ÀbÀd- ı BaàdÀ t o ld ı lÀ-büd nehr - i şaù

5 İ şbu zìb ü z iyne t - i dünyÀy ı n'ey le r BÀ lì k im

YÀ r - i bì -hem- tÀ durur maúãÿd ı èu şşÀúuñ f aúaù

Y 31 a , İ -

1 İ td i Àyìne- i d i l yÀ r i t emÀşÀdan òaù

Bü lbü le o ld ı muúadder gü l - i zìbÀdan òaù

2 Leb inüñ olsa õü lÀ l i n 'o la baó r - i muóìù

Eh l - i d i l l e r ide lÀ -büd l eb- i de ryÀdan òaù

3 Cürèa- i bezm- i e l es t in i n iåÀ r i tdükde

Yazd ı t aúdì r - i ÒudÀ cÀm- ı muãaf fÀdan òaù

4 Leb- i sÀúìye naôar cÀm- ı Cemüñ o ld ı óabÀb

Òa lúa b i r nük te durur sÀàar u ãahbÀdan òaù

5 BÀ l iyÀ l evóa- i be rg- i gü le yazd ı k i bahÀ r

Bü lbü l - i èaşú ide b i r àonca- i r aènÀdan òaù

Y 31 a , İ -

Feè i lÀ tün MefÀè i lün Feèilün

1 Vaã f - ı eb rÿña mÀh- ı nev m ıã raè

Úaşuñ aña naôì re b i r maù l aè

2 YÀ rde úaùèì cevÀb seyf - i úa lem

Ser - i èu şşÀú ı ey led i maúùaè

3 ÒÀk- i pÀyuña meyl ide r èÀş ıú

Ù ıyne t aã ı l o la n'ola mercaè

4 Òaùù - ı müşgìn-n iúÀb-veş cÀnÀ

Eyled i zü l füñ èanberìn-bürúaè

5 Nüsòa- i cÀmiè o la l ı BÀlì

Old ı mecmÿèa maèÀniye mecmaè

Y 31 b , İ -

1 İ rüp gü l vaã l ına bü lbü l o lupdur òÀ rdan fÀ r ià

Tese l lÀs ında her vÀã ı l c ihÀn aàyÀ rdan fÀ r ià

2 Leb- i cÀnÀn g ib i d i l cÀn- ı èÀ l em o lan ı i s t e r

Göñül deyr inde èÀ r i f ãÿ re t - i dìvÀ rdan fÀ r ià

3 Yaşumla deyre ãÿ re t bu ld ı èaks- i óüsn- i yÀ rümle

Olur m ı Àb i l e Àyìne hìç dìn-dÀ rdan fÀ r ià

4 E l uc ıyla ùuta ldan nabø ın ı d i l -òas te èu şşÀúuñ

Ùabìbüm è i zz ü nÀz ından yürür bìmÀ rdan fÀ r ià

5 Daú ın b i r tÀze àonca BÀl iyÀ pe jmürde gü lden geç

ÒazÀn i r işdi bü lbü l gü l -şen ü gü l -zÀ rdan fÀ r ià

Y 31 b , İ -

1 TÀ rìk- i èÀ l em iç re o lu r nÿ r - ı f e r çe rÀà

Rÿşen-d i l o la dünyede her k im yaúar çe rÀà

2 Ge l eksük i tme À t e ş in i şemè -veş d i lüñ

Sökünmesün e fend i çeneñde yanar çe rÀà

3 Mihr o ld ı şehre encüm ış ıú l a r a lay ıdur

DervÀze- i s ip ih re gö türd i úamer çe rÀà

4 EzhÀ r ı t e rb iyey le ãafÀ-baòş idüp bahÀ r

äaón- ı çemende nerg i s - i mes t i ide r çe rÀà

5 DeryÀda BÀ l i èaks - i kevÀkib degü ldür o l

B i r şÀh- ı be r ü baó re ùuta r nì lÿ fe r çe rÀà

Y 31 b , İ -

1 Old ı d iş ya re le r i ge rden- i cÀnÀn ãaf ãaf

äank i boyn ına d ize r l aè l - i BedeòşÀn ãaf ãaf

2 Baó r - ı òÿnìn s i r işkümde ú ız ı l bayraú l a r

Dìdemüñ dizd i donanmas ına her gÀh ãaf ãaf

3 Úa lbe ùoúunmaàa meydÀn- ı óüsnde müjes i

ÇÀ r -ebrÿdan alay ı baà l ad ı cÀnÀn ãaf ãaf

4 Ey kemÀn-ebrÿ t enüm o lmaàa t aèlìm-òÀne

Dizd i peh lÿ l a rum ı yÀ g ib i devrÀn ãaf ãaf

5 O s ipÀhì güze l i BÀ l i daú ınduúda b i lüñ

Per ide r d i l ãadef in nÀvek- i h ic rÀn ãaf ãaf

Y 32 a , İ -

1 Daò ı úundaúda tü feng id i yabana a tacaú

Öykinür naè ra la rum ùop ına o l ça t l ayacaú

2 Naôar ın i rd i n igÀ ruñ aña göz degmek i l e

Úomad ı dìde le rüm óÀ lüme b i r y i r baúacaú

3 YÀ re baúmaàa ç ıúar dìde le r i aàyÀ ruñ

Göz d iker b i r baúacaà ımuza ik i ç ıúacaú

4 Başdan t iàìn ı ãavdum d iyü faò r ey le r imi ş

Se r - i sevdÀ-zedenüñ baş ına var ùoú ınacaú

5 èÌdde óadd- i èaraú - rìz i gü l -Àb i l e bugün

YÀ r o la bÀ rì göñül naúdin i BÀlì a lacaú

Y 32 a , İ -

1 Úadìmì sÿò t e vü e f rÿò t e s iyüm d i r babaú

Diş b i l e r l aè l ine b i r sÿò t edür ammÀ ùoñuzaú

2 SÀàar - ı de rd- i de rÿnun ı ãurÀò i ne döker

äaú ın ey sÀkì ki ça t l amaya başuñda úabaú

3 YÀ r - i merdÀna geçer zaòm ser - i èÀş ıúda

RÀs t ı òay l i òünerdür e r o lup baş ya rmaú

4 Ú ı l ıcuñ Àb- ı óayÀ t ın ı i çen b iñ yaşad ı

O l sebebden v i r i lü r tìàuña ú ı rú yid i ya raú

5 Yüzde su lùÀn ı begüñ şÀh- ı Óabeşdür d iye l i

Se rverÀ òÀ l - i ruòuñ neyk i b ize úara rmaú

6 äa l sa b i r cÀm- ı ãafÀ didüm o mes tÀne gözüñ

Didi keyf iyye t - i mey k imseye ãa ldurmaz ayaú

7 Be l lüdür àamzes inüñ f i tne le r inden BÀlì

Á fe t - i devr - i zamÀnda o l ıcaú b i r o lacaú

Y 32 a , İ 29 b

1 SÀz u söz eh l i i l e úarşu úulaà ın buruñ

Ravøa- i yÀ re durur ye l t emes i ùanbÿ ruñ

2 Ney i b i r bÿse l ige iden esì r - i şehnÀz

Naàme- i ùarz - ı hevÀ -baòş ı du rur mÀhÿ ruñ

3 İ l i b iz n ' ide lüm i l süz ça la lum çaà ı ra lum

Ten i şeş -òÀnes in i bozuàayuz mehcÿ ruñ

4 Eràanÿn d i l - i èu şşÀú ı nevÀ-sÀz ey le r

Söz i l e naàme- i úanÿn-veş - i ãan tÿ ruñ

5 äÿ r - ı Àh èÀ l eme gü l -bÀng- ı f enÀ naè ras ıdur

äav t - ı ãÿ rìs i durur BÀ lì ne fì r o l ãÿ ruñ

Y 32 a , İ 29 b

1 Bezm- i ãa fÀda sÀúì olan è işve-ger ge rek

Çeşm-i óabÀb- ı mey g ib i ãaçup naôar ge rek

2 Berg- i gü l o l sa bü lbü l - i èaşúa n'ola kefen

Kim şìven ine ö lüs i anuñ deger ge rek

3 Baş ı göge i r işdi ùuta lum ãanevberüñ

Se rvüm bü lend-h immete e lde óüner ge rek

4 Her óºÀce- i c ihÀn geçenüñ dür degü l söz i

äar rÀ f - ı dehr o landa e fend i güher ge rek

5 ÒÀk- i be lÀ vü àamda yanan göz i yaş luya

BÀlì c ihÀnda luù f - ı şeh- i baó r u be r ge rek

Y 32 b , İ 30 a

1 Yüz bu ld ı uyd ı zü l f - i s iyeh-kÀ re beg le rüñ

Sen mÀha o ld ı sebèa- i seyyÀ re beg le rüñ

2 Yaàmada mülk- i óüsnüñüñ üf tÀde d i l l e r in

äaçma seg i rdüm ey led i ruòsÀ re beg le rü

3 Yaúd ı buòÿ r - ı meryemi òÀ l - i muèanberüñ

Misk- i ò ıùÀda nÀ feye e l úara beg le rüñ

4 a dür degül sözi : sözi dür degül

4 Teskìn ide rse dÀà - ı derÿnum od ın n'ola

Derd ine úara baà r ım ızun çÀ re beg le rüñ

5 Eg lenmez o ld ı dÀà - ı àam- ı èa şú - ı yÀ r i l e

BÀlìyi şöyle ey led i ÀvÀ re beg le rüñ

Y 33 a , İ 30 a

1 N'ola ey merd- i s ip ih r a r t a r i se nÿ r u fe rüñ

Mihr ü meh ik i çe rÀà ıdur e lüñde b i r e rüñ

2 Yed- i beyøÀ -y ı şeh- i óüsn o la l ı mih r i l e meh

Bi r e l i gö lges idür hÀ l e s ip ih re úamerüñ

3 äar c iger zaòm ın ı ge l sìne- i kÀfÿ ruñ i l e

Òo ş durur òas te -d i l e sa rmas ı cÀnÀ c igerüñ

4 Ol pe rì ùuta r e lümdür d iyü faò r i tmez idüñ

Olmasa ey d i l - i dìvÀne senüñ b i r ùuta ruñ

5 CÀn n iåÀ r i tme hemÀn vaède- i vaã l a BÀlì

İó t imÀ l i o l ıcaú ã ıdúa vü k izbe òaberüñ

Y 33 a , İ 30 a

∗ bkz.,Sabahattin Küçük, age, s. 271

Başlık: İ

1 Bugün yar ın d iyü b iz vaède- i dìdÀ ra eg lendük

Göñül eg lences i À rÀm- ı cÀn b i r pÀ re eg lendük

2 C ihÀn deyr inde t aãvì r - i ve fÀs ız yÀ re meyl i tdük

Di rìàa óayf naúş - ı ãÿ re t - i dìvÀ re eg lendük

3 ÒayÀ lüñ i l e de rün d i lde o ld ıú 46 —bÌÛa ïÏ

bàç ‹a

B iz o l EãóÀb- ı Kehfüz óÀ l e t i l e àÀ ra eg lendük

4 èÖmür se r -óadd iñe her rÿz u şeb g i tmekdeyüz cÀnÀ

Yol eh l i ãand ı l a r k im a ra g i tdük a ra eg lendük

5 Do laşmaz murà - ı d i l BÀlì be lÀ-yı bend ine

òÀ ruñ

CihÀn bÀà ında bü lbü l -veş gü l - i gü l -zÀ ra eg lendük

Y 33 a , İ 30 b

46 Tevbe Sûresi 30. Âyet: Eğer siz O’na (peygambere) yardım etmezseniz, bildiğiniz gibi Allah O’na yardım

etti. Küfredenler O^nu (Mekke’den) çıkardığı sırada iki kişiydiler. İkisi mağarada iken, o sırada arkadaşına :

“Mahzun olma; çünkü Allah bizimle beraberdir” diyordu. Derken Allah O’nun üzerine rahmetini indirdi, onu

da görmediğiniz ordularla destekledi. Öyle yaptı ki, o küfredenlerin şirk davasını en alçak etti. Allah’ın

tevhidini ise en yüksek kıldı. Şüphesiz ki Allah üstün ve güçlü olup hüküm ve hikmet sahibidir

5a cÀn: cÀnÀ Y

1 KÀkü lüñ başdan esì r - i èaşúa se r -bend ey ledüñ

Zül f i l e de ryÀ -y ı óüsnüñde èaú ı l -bend ey ledüñ

2 Şehd- i l aè lüñ vaã f ı düşdi eh l - i d i l l e r aàz ına

Micmer - i dehrüñ dehÀn ında èase l -bend ey ledüñ

3 TÀze lense úan ı ge r baà rum kebÀbunuñ n'ola

Zül f - i pe rçìnüñ l e beñzüm şek l - i rÀvend ey ledüñ

4 Yaàmalar k imse geçürmez uà r ın uà r ın baú ışuñ

Ol óarÀmì göz le rüñ l e dehr i de r -bend ey ledüñ

5 DÀyimÀ mìò - ı nücÿm üs t inde döner raòş - ı ça rò

BÀ l iyÀ aña kemend eh l in i peyvend ey ledüñ

Y 33 b , İ 30 b

1 Bende- i muúbi l iyem eh l - i d i l - i maúbÿ luñ

Yÿsuf - ı óüsn úabÿ luñ o la n 'o la úuluñ

∗ bkz., Sabahattin Küçük, age, s. 265

Başlık: İ

2 RÀh- ı èaşú i l e göñül vuã l a t - ı cÀnÀna i r iş

B i lmek o ldur k iş i kendüye ç ıúar ı r yo luñ

3 SÀúiyÀ söy leme söz pì r - i muàÀn fevú ında

Geçme üs t inden eger köpr i o lu r sa o luñ

4 èÁş ıúa d ime ãafÀñ var m ı ve fÀdan cÀnÀ

Eyü söze ne dan ışaú y i r idür maèúÿ luñ

5 ÓÀã ı l ı ò ı rmen- i óüsn inde ögü tdüm kevnüñ

BÀ l iyÀ dÀne- i òÀ l - i ruò ıdur maóãÿ luñ

Y 33 b , İ 30 b

NAÔÌRE-İ YAÓYÁ ∗

1 Gerç i yüz aú l ıà ıdur ge ld i aàard ı saúa luñ

Seni ãaú l amaú i çün penbeye ãard ı ece lüñ

∗ bkz. Mehmet Çavuşoğlu, Yahyâ Bey Dîvânı, Edebiyat Fak. Yay., İstanbul, 1977, s. 421

Başlık: İ

2 Gün g ib i şevú - ı t ece r rüdde d iñi l sen yek- tÀ

HÀ l e - i mÀha dönüp sÀyeñ olupdur èamelüñ

3 Görey in ik i gözüm merdümi çoú çoú yaşas ın

Áb- ı rÿy i l e k i a lnuñ t e r idür mÀ-óaãa luñ

4 Eg lenürse d i l ü cÀn èaşú - ı maabbe t l e n 'o la

Cevr - i nÀz ından eyü b i r nes i va rdur güze lüñ

5 Bì - sü tÿn- ı f e lege BÀlìyi ùaş l a tma göñül

Döndürür ú ıããa- i Fe rhÀda êarb- ı meåe lüñ

Y 33 b , İ 31 a

1 Ge ld i yÀ r Àyìne- i èÀ l eme e lvÀn-şek i l

Ge lmedin Àdeme urunmad ın bu cÀn-şek i l

2 Ol ãanem òas te le r i cÀn lu úadì r ey leye l i

Old ı deyr i ç re k i dìvÀ r i l e yek-sÀn-şek i l

3 Vech i va r 47áíìÔm ågya o la cÀnÀ Àdem

47 Tîn Sûresi 4. Âyet: Biz insanı en güzel bir biçimde yarattık.

äÿ re t - i Óaú bu degü l k im o la insÀn-şek i l

4 Ge l icek Àyìne- i óüsn e le ãÿ re t bu ld ı

Vech i va r gös te re ge r mihr - i d ı raòşÀn-şek i l

5 Giz lemez óüsn- i òayÀ l in i cemÀ lüñ di lden

BÀ l iyÀ olmaya Àyìnede p inhÀn-şek i l

Y 34 a , İ 31 a

Feè i lÀ tün Feè i lÀ tün Feè i lün

1 Yaşum ı yÀd i t eyÀ àonca- i À l

Gül le rüñ ãolmasun aàzuña ãu a l

2 Mevlevìyüz e l i fì -k i sve t i l e

NÀmemüz aú yaz ı l ıdur abdÀ l

3 Şöyle nÀzükdür o sìmìn- ten k im

B i r de rüm ik i çek i rdekdür òÀ l

4 Var òÀ lüñde suèÀ l - i ó ikmet

Did i LoúmÀn k i aña óubb- ı suèÀ l

5 Òaù òayÀ l - i ô ı l a beñzer BÀlì

SÀye- i zü l f i şeb- i s tÀn- ı òayÀ l

Y 34 a , İ 31 a

1 Eh l - i èaşú i çünde b i r meyyÀ l èÀş ıúdur

LÀéü bÀ lì ãÀ f -d i l yÀ r - i muvÀ f ıúdur göñül

2 B i r hevÀs ı òÿb u rÿşen şÀh- ı èÀdi l úaã r ıdur

Gice ge l gündüz de ge l úapanmaz aç ıúdur göñül

3 B i r mekÀn- ı lÀ-mekÀndur nesne eg lenmez geçer

Añ l ayana şÀh rÀh- ı bì-èa lÀy ıúdur göñü l

4 Ùur fe tü ' l -èayn ına mÀverÀ -y ı kÀyinÀ t

Berú- ı hÀ t i fdür yÀòÿd b i r Ó ıø r - ı fÀy ıúdur göñül

5 BÀ l iyÀ Àyìnes inde şemm-i vechu ' l lÀh ı gö r

Maù l aè ından gün doàar b i r ãubó-ı ãÀd ıúdur

göñül

Y 34 a , İ 31 a

1 Úand- ı müker re r Àb- ı l eb ine y i t e r eze l

Yan ınca çoú ãa l ınma eyÀ tìà o l kese l

2 Dimezdi àonca gü l -şen rÀz ın ı bü lbü le

Berg- i gü l o ld ı aña aç ı lduúda óüsn- i d i l

3 ÁvÀze- i f iàÀnum i r i şdi fe lek le re

Var i se peyk- i Àh ımuza nÀ l e daúd ı z i l

4 Gencìne o lam èaşúa d idüm n 'ey lemek gerek

Vì rÀne göñ lüñ i l e d id i yür i va r yaú ı l

5 èAks- i è iõÀ r - ı sÀúì meye BÀ lì r enk v i rüp

CÀm- ı şa rÀb humre t i l e ge ld i úan ú ız ı l

Y 34 b , İ 31 b

1 Úaş ına a l tun úa lem çekmiş b i r eb rÿs ı güze l

äank i b i r meh-pÀ redür óüsn i l e o l rÿs ı güze l

2 ÇÀ r -ebrÿy ı l a óüsn i ç re bu ben b i r bì -kese

ÇÀ r -kesdür yÀ r kendüm kevn- i gìsÿs ı güze l

3 Bosnevì bi r sìbdür bÀà - ı ruò ında àabàab ı

B i r ãanevberdür ya se rv o l úadd- i d i l - cÿs ı güze l

4 Yüz idür óüsn ü cemÀ l iy le vücÿd ı èÀ l emüñ

Rÿmì bi r meh- rÿ m ıdur o l zü l f - i gü l -bÿs ı güze l

5 B i r gü l - i nes rìn mi BÀ lì ya Yahÿdì peççe mi

Gün g ib i a l tun baş lu sìm peh lÿs ı güze l

Y 34 b , İ 31 b

1 Güld i dem- i bahÀ r l a d i l - i òur rem o ld ı gü l

Gül mevs imin geçürme zamÀnuñ yüz ine gü l

5 a b ir gül- i nesrìn mi: berg- i nesrìn mi Y

2 Áhum y i l iy le ãanma àubÀ rum semÀè ide r

ÒÀkis te r in i yÀda v i rü r eh l - i èaú l gü l

3 Kü l lense n 'o la dÀà - ı de rÿnum ocaà ı ger

èA şú eh l i cümle kendü ocaà ına eşdi gü l

4 B i ldüñ o dür r - i pÀkine güher idüg in i

Gi td i nedür b i l inmedi yÀ r i seven göñül

5 EzhÀ r ı BÀ l i u rmaz iken gü l l e nev-bahÀ r

Di r l e r benefşe des te le r ine döküldü gül

Y 34 b , İ 32 a

1 BayrÀm yi r inde àonca b i re r ik işer degü l

Alay a lay perì l e r i va rdur beşer degü l

2 èU şşÀú l a ùutuşmasun aàyÀ r ge r naôar

Ger yeg durursa göz ine an ı baãar degü l

3 Didüm lebüñden ey pe rì óaú-ı naôar ge rek

Did i k i èayn- ı èÀş ıú ımuñ óar f - i ce r r degü l

4 Mes t düşürüp úoúulayamaz k imse kÀkül in

Kim yÀ r yaú ı lduà ı gün i misk i tüze r degü l

5 CÀn levóas ına BÀ l i yazu ld ı àaze l le rüñ

Añlayamaz şu k imse k im oúur yazar degü l

Y 35 a , İ 32 a

1 Başum üs t inden şerÀ r - ı nÀ r - ı Àh eksük degü l

Devle t - i óüsnüñde b i r ze r rìn-kü lÀh eksük degü l

2 NÀ r - ı èaşúuñ l a dehÀn - ı Àhum aşd ı başdan

Úanda k im À t eş o la dÿd- ı s iyÀh eksük degü l

3 Cürm- i bì-óaddur egerç i cÀndan sevmek sen i

PÀd işÀhum èafv ú ı l úuldan günÀh eksük degü l

4 Zü l f i a l tundan hüveydÀ geh ruò ı geh cebhes i

ÁsmÀn- ı óüsne lÀ-büd mihr ü mÀh eksük degü l

5 Her zamÀn b i r yÀ r - i zìbÀ i l e eg lenseñ n'ola

BÀ l iyÀ di l mülke t inde pÀd işÀh eksük degü l

Y 35 a , İ 32 a

1 Çoú àuããa va r başumda hemÀn derd- i se r degü l

èA şú eh l i b i r be lÀ i l e ö lmek hüner degü l

2 Zaòm- ı òadeng- i àamze oñulmaz be lÀ imiş

Şemşì r - i hec r ya res i o lu r b i t e r degü l

3 ÁlÀm- ı bÿy- ı zü l fe úader d i r úader b i l en

Her şemme- i úaøÀ vü úader o lu r b i t e r degü l

4 Merd- i s ip ih r e l inde meger nìmçedür h i lÀ l

Ya peyk- i Àha sìm-i be te rdür úamer degü l

Başlık: İ

5 BÀlìye rÿó - ı şÀfì vü cÀn pÀ res i ge rek

Deyr - i c ihÀnda mÀyi l - i şek l ü ãuver degü l

Y 35 a , İ 32 b

1 Bugün o l çeşm-i àazÀ lì ú ı l ıcumla a ldum

Yine ãayyad- ı c ihÀn iç re ş ikÀ rum ça ldum

2 Meyl - i pÀ -bÿs la sÀúì e lüñe i rmedi e l

Cürèa- i bezm- i àamum e lden ayaúdan úa ldum

3 Úo şuban raòş - ı d i l - i se rv - i semend- i tÀze

Şeh-süvÀ r - ı şeh- i óüsne y ine b i r a t ãa ldum

4 YÀ re cÀn vi rmek i l e vaã l a sen i rdüñ ãanma

ÓÀ l e t - i nezèe dü şüp ben daò ı v i rdüm a ldum

5 Vaã f - ı şehd- i l eb- i cÀn-baòş ı i l e BÀlì yine

Di l - i óayrÀn ımuzuñ aàz ına b i r ba l ça ldum

Y 35 b , İ 32 b

1 Dìdeden dÿ r o l ıcaú òÀ l - i ruò- ı cÀnÀnum

O la yazdum y ine ãandum k i dök ind i dÀnem

2 Köhned i pì r - i òarÀbÀ t o la l ı òÀne- i t en

Úorúarum başuma b i r gün y ıú ı lu r vì rÀnem

3 Bey t maèmÿ r ide r sem n 'o la ey d i l y i r ev in

Mÿ r -veş zì r - i zemìn o l ısa r Àò i r -òÀnem

4 Uramaz k imse de lü göñ lüme bend ü zencì r

Ne ùutu lu r úaç ı lu r ne yeñ i lü r dìvÀne

5 BÀ l iyÀ faú r u fenÀ zümres idür À l èabÀ

Ò i lèa t - ı şÀh ı y i t e r ò ı rúa- i de rvìşÀnem

Y 35 b , İ 32 b

1 ÙÀèa t u iòlÀãda her göz ine úa ldum b i lmedüm

Secde- i sehv i l e baş egdüm yañu ldum b i lmedüm

2 Ùurm ış id im sÀye- i úadüñ i çün ãaf baà l ayup

Bi r ú ıyÀm- ı úÀmet- i se rve eg i ldüm b i lmedüm

3 Bu òamìde úametüm èaşú i td i mÀnend- i h i lÀ l

B i r d i l - i sÀdem úa lem-veş ik i de ldüm b i lmedüm

4 Maniè old ı gü l -şen ü gü l -zÀ r sey r ine raúìb

Reh-güõÀ r - ı yÀ rde b i r òÀn ey ledüm b i lmedüm

5 Yi re yüz sürmek úaøÀdur saña fa røÀ sÀye-veş

BÀ l iyÀ baş eg úaøÀya d ime b i ldüm b i lmedüm

Y 36 a , İ 33 a

1 Bi r hümÀyam ve lì ÚÀ f - ı f e lege èAnúÀyem

äu g ib i k i aúaram gÀhì ùurur de ryÀyem

2 N'ola b i r noúùa- i pe rgÀ r i se c i smüm ôÀhi r

èÁ l emüñ añ l aduà ı dÀyi reden aèlÀyem

3 Söz le rüm tÀc- ı s e r i t se n 'o la he r mì r - i ke lÀm

Kişver - i mülk- i maèÀnìde bugün DÀ rÀyem

4 R iş t e - i şevúa d izüp õer re g ib i maènÀy ı

Fe lek- i naôma bugün mihr - i c ihÀn-À rÀyem

5 Aómedì meş rebüz èÀ l emde Muóammed óaúú ı

Nÿş - ı cÀn i s t eyene sözde dem- i èÌ sÀyem

∗ bkz. , Sabahattin Küçük, age s.294

Başlık: İ

Y 36 a , İ 33 a

1 Hi lÀ l e döndi úadüm çenber - i e f lÀkden geçdüm

Ùolundum gün g ib i ãubóa bu zì r - i òÀkden geçdüm

2 Vücÿdum úa t res i ãÀ f o l sa n 'o la jÀ l e -veş he r dem

Maóabbet sebze-zÀ r ına b i r Àb- ı pÀkden geçdüm

3 Baña es rÀ r ın ı añmaàa k imse Zühres i yoúdur

İçüp cÀm- ı ãafÀ -baòş ı hemÀn t e r pÀkden geçdüm

4 Úamu se r -óa lúa- i èu şşÀúa döne döne uà radum

SemÀè - ı şevú i l e dÀyi re - i id rÀkden geçdüm

5 Geçürmişken yaúamdan nÀvek- i h ic rÀnuñ ı BÀlì

Dimiş tì ruñ k i ben o l sìne- i ãad-çÀkden geçdüm

Y 36 a , İ 33 a

1 èA şúuñda şöyle cÀnuma degd i ce fÀ begüm

Zaómet le r o ld ı degmez idük b iz buña begüm

2 Öpe úuca güreşdüñ e fend i miyÀn i l e

Andan l ebüñ nice ãora lum her ãabÀ

3 Úarşu ge lü rd i saña göñül görse úarşudan

Úuluñ ı şöyle úarşu ge le b i r aña begüm

4 ÚurbÀn ide rse èÀş ıú ı àamzeñ meåÀb o lu r

Cevr iyse óadd in aşd ı he le òayr o la begüm

5 İki c ihÀn yo luñda degü l õer re BÀ lìye

Ger cÀn ger c ihÀn i se i t señ n 'o la begüm

Y 36 a , İ 33 b

1 Bu ik i cÀm- ı müåe l leå ki müse l se l çekdüm

Cürèa- i cÀm- ı e l e s tden an ı evve l çekdüm

2 Gün g ib i ãanma ãara rdum ben eyÀ sìm-beden

äafóa- i çehreme a l tun i l e cedve l çekdüm

1a şöyle cÀnuma degdi: şöyle degdi cÀnuma Y ∗ bkz., Sabahattin Küçük, age, s.302

Başlık: İ

3 Ten- i ze rden àam- ı zü l füñden ayurd ı vaã luñ

Luù f i l e ã ı rma ãaçuñdan y ine b i r t e l çekdüm

4 Müjemi ú ı l úa lem ey leye l i naúúÀş - ı eõe l

Sìm-i eşk i l e yüzüm üzre gümüş óa l çekdüm

5 SÀú iyÀ e lden ayaàa ben i muó tÀc i tme

BÀ lì mey çekmeden aàyÀ r i l e ben e l çekdüm

Y 36 b , İ 33 b

1 İ ş igüñdür óarìm-i Kaèbe-y i eh l - i ãafÀ ú ıblem

Yüzüñdür nÿ r - ı maóø - ı Úuds e rbÀb- ı ve fÀ ú ıblem

2 CemÀ lüñ ú ıbles in göz ler dem-À -dem merdüm- i dìdem

Gözümdür èaks- i óüsnüñ l e baña ú ıble -nümÀ ú ıblem

3 äafÀs ı èumre sürd i Merve Óaúú ı Kaèbe- i Óaúúuñ

Seni èÀ l em ùavÀ f i tmek n 'o la ge r fa rø ola ú ıblem

4 äafÀ -y ı bey t - i maèmÿ ruñ ùavÀ f - ı Kaèbeden yegdür

2a ãarardum: ãordum Y

Degi ldür se rde ÙÿbÀ úÀmetüñden müntehÀ ú ıblem

5 TemennÀ -y ı v iãÀ l ey le r yüzüñ tÀb ın görüp BÀlì

Gör inse nÿ r - ı Kaèbeye müs tecÀb o lu r duèÀ ú ıblem

Y 36 b , İ 33 b

1 Yine b i r sÀúì - i gü l - ruò e l inden cÀm- ı Cem çekdüm

Aú ı tdum o l l eb - i mey-gÿn ı e jde r g ib i dem çekdüm

2 E l i f l e r kesdüm abdÀ l a ne dögdüm sìnemi güm güm

Úudÿm- ı yÀ r l a èaşúuñ diyÀ r ına èa lem çekdüm

3 áamum tes lìm-i rÿó id ince dek hìç o lmad ı fÀnì

BelÀ naúdin i bÀúì diyü èu şşÀúa õ imem çekdüm

4 Dimek úavs- ı úuzaó i td i ióÀùa Kaèbe- i kÿy ın

Aña dÀyi rey i bu rebè - i meskÿn ı óarem çekdüm

5 Úadüñden ùoà r ı óar f öğ renmek içün baş egüp BÀlì

El i f lÀma ç ıú ınca ù ı f l - ı d i l òay l i e l em çekdüm

Y 36 b , İ 34 a

∗ Başlık: İ

1 Zü l f - i yÀ re d i l edüm misk i l e b i r nÀme yazam

Úaş ı èünvÀn ın anuñ nÀmeye se r -nÀme yazam

2 ŞÀò - ı gü lden úa lem a ldum e le mÀnend- i bahÀ r

NÀme- i be rg- i gü l i se rv - i gü l -endÀma yazam

3 RÀdde çekd i ãaç ı o ld ı r aúam- ı noúùa- i òÀ l

Def te r - i óüsn ine b i r gün g ib i rÿz-nÀme yazam

4 Çeşm-i bìmÀ r ına maómÿm- ı àamuñ ãıóóa t i çün

Ol òayÀ l in n 'o la ge r dìde- i bÀdÀma yazam

5 Leb- i mey-gÿn ı i l e sÀúì - i gü l -çehre le rüñ

Nükte - i de fè-i àamda cÀm- ı s e r -encÀma yazam

6 Ki lk - i d i l àarú ola l ı baó r - ı murÀd e leme

O úa lem barmaà ı vaã f ında bu lam òÀme yazam

7 Eh l - i èaşú oúumaàa gÿşe-be-gÿşe BÀlì

TÀze dìvÀnum ı b i r yÀ r - i d i l -À rÀma yazam

Y 37 a , İ 34 a

1 ÙÿfÀn- ı Nÿóa döndi aúan yaşum aà l a ram

Baña o lacaú old ı hemÀn başum aà l a ram

1 b hemÀn: hem Y

2 Bezm- i ayaàa mey g ib i gezdüm ayaú ayaú

èÁ l emde bu lmadum b i r ayaúdaşum aà l a ram

3 BÀlÀ úadüñ l e göñ l i dü şürd im be lÀ l a ra

áurbe tde úa ld ı de rd i l e yo ldaşum aà l a ram

4 äu sepmez À t e şüme meded göz le rem yaş ı

Yand ı àam od la r ıyla i çüm daşum aà l a ram

5 ÓÀli úomazd ı òÀ l i àam ın BÀ l iyÀ ben i

Hem ãormaz o ld ı óÀ lümi óÀ ldaşum aà l a ram

Y 37 a , İ 34 b

1 Yine b i r Àh À t eş -nÀk iş igüñden yaña çekdüm

Gören ãand ı göge od la r ãaçar b i r e jde rhÀ çekdüm

2 äadÀ -y ı ãÿ r - ı İs rÀ f i l l e hem-dem o lup naè ram

Ser -Àmed raèd- ı mes tüm dehre gü l -bÀng- ı f enÀ çekdüm

3 Se r -Àmed- i peh levÀnum y ine b i r Àhen-d i l egdüm ben

Bugün meydÀn- ı èaşú i ç re demürden berg- i pÀ çekdüm

4 Uyardum şevúum i le çe şm-i èÀ l em-bìnin i mihrüñ

Baãì re t nÿ r ı i l e aña keó l - i rÿşenÀ çekdüm

5 N ' ide r èaşú eh l i yan ında d idüm Mecnÿna ben BÀlì

Maóabbet şÀh- rÀh ında an ı òay l i yo la çekdüm

Y 37 b , İ 34 b

1 Gi r i f tÀ r - ı àam- ı èaşúam y ine cÀnÀn ı küs tü rdüm

Anuñ de rd- i f i rÀú ıyla b i r inde cÀn ı küs tü rdüm

2 Güneş g ib i seóer úa lúup gör inmez kevkeb- i dev le t

Úara aòşam o lur ge lmez meh- i tÀbÀn ı küs tü rdüm

3 Ben i gördükçe gü l -şende aç ı lmaz yÀ r şÀd o lmaz

Yüz in i àonça-veş dürd i gü l - i òandÀn ı küs tü rdüm

4 ÒayÀ lüm o l perì -çehre ben i gözine gös termez

Baña aàmÀz- ı èayn ey le r göz- i f e t tÀn ı küs tü rdüm

5 NigÀ r ı s evmeden àayr ı òaùÀm ı b i lmedüm BÀlì

GünÀhum neyk i yÀ Rabb ne i tdüm an ı küs tü rdüm

Y 37 b , İ 34 b

1 Mec l i sde i t t i fÀú idüben sÀú iyÀ èumÿm

CÀm- ı l ebüñ i çün d id i l e r dÀfièü ' l -àamum

2 Resm i td i bÿy- ı zü l f in i bÀd- ı hevÀ diyü

TìmÀ r - ı óüsn i de f te r ine baà l ad ı rüsÿm

3 Úadd- i ò ı rÀm ı i l e e l i f b i r ó i sÀb imiş

O l ik i òÀ l i yüzde añ ı noúùa- i ruúÿm

4 Óüsn- i n igÀ r ı görmeye ne d ime gördügüñ

èÁ l em úaraà ı i s e gözüñ èÀ r i fÀne yum

5 BÀlì tu tu şd ı od la ra dön nÀ r - ı Àh i l e

Olursa n 'o la şevúuñ i l e ó ıdmetüñde mÿm

Y 37 b , İ 35 a

1 Çarò u ru rken èaşú i l e v i r sem eger cÀn dönmezem

Döne döne ger ben i ö ldürse devrÀn dönmezem

2 èA şú i l e pe rgÀ ra döndim dÀyi rem b i lmez o yÀ r

Bi r pe rìdür ge r çeküp çevürse he r -Àn dönmezem

3 èA şúda se r -óa lúayam g i rdüm semÀèa yÀ r i çün

Döndürem d i r se ben i ge rdÿn- ı gerdÀn dönmezem

4 Ol mehüñ gün g ib i dÿ r i tdüm der ü de rvÀzes in

Üs t ime dönmezse de o l şÿò - ı devrÀn dönmezem

5 BÀ lìyi do landurup her şeb ruòuñ pervÀne-veş

Du tuban baúmazsa o l şemè - i şeb- i s tÀn dönmezem

Y 38 a , İ 35 a

1 KÀkü lüñ ùaraña se rdÀ r o la l ıdan yÀ rÀn

Did i le r zü l f - i d i l - avìzüñe şÀh- ı mÀ rÀn

2 Deş t - i Ú ıpcaàa dönüp sìne le rüñ ãaó rÀs ı

áamze TÀ tÀ r ına kÀkül le r idür e jderòÀn

3 Úa t ı merdÀne güze ldür o c ivÀn- ı tÀze

N 'o la he r merd- i àarìbe o la şÀh- ı merdÀn

4 SÀàar - ı t eşne degü l úanun ı úuru tmaà i çün

Küpe küp dü şdi bu mey b i td i küpe pì r - i muàÀn

5 Dü şmenüñ lÀ f - ı güõÀ f ından Àdem nef re t ide r

BÀ l iyÀ bi r y i re ya lan i l e s ıàmaz ìmÀn

Y 38 a , İ 35 a

1 Naúd- i cÀn v i rd i a lan kÀkülüñüñ sevdÀs ın

Eh l - i d i l i l e lÀ-büd deg işür dünyÀs ın

2 Rÿyuñ üs t inde úaşuñdur ik i rÀ ruòsÀ re

Òa lú-ı èÀ l em sever ebrÿ l a ruñuñ buras ın

3 Yine peykÀn uc ın ı úana ba tu rd ı c ige rüm

Hele úana tdum uc ın Óaú oñara ãoñ ras ın

4 Ne a ra r òa lú - ı c ihÀn miå l ig i èÀ l emlerde

Yi rde gökde ya luñuz mihr - i c ihÀn-À rÀs ın

5 BÀ lìnüñ aàmad ı b i r òÿb- te rÀzÿs ından

Óüsn- i Yÿsuf ne a lu r ãa ta r èaceb zìbÀs ın

Y 38 a , İ 35 b

1 İ td i yaşumla gözüm zevraú ı de ryÀ se fe r in

Müje le r o ld ı görüñ i de donanma se fe r in

2 Dü ş i cek reng- i ruò ı èaks- i sìb- i õeúana

Ey lesek À l i l e n'o l a ú ız ı l e lma se fe r in

3 Se r -c ivÀn ı ge tü rüp muà-peçe le r k i bezme

Her àa la tdan ide lüm y ine áa laùa se fe r in

4 Se fe r i tmege bedenden úamu rÿó - ı èadÀ

Bir nümÿne ide lüm èÀ l eme Mal ta se fe r in

5 Ú ıble - i óüsn- i ruò ında d iz i l en BÀ l i o òÀ l

ÓÀc ı l a rdur k i ider Kaèbe- i èa lyÀ se fe r in

Y 38 b , İ 35 b

1 İçmeyen mey-gÿn l ebüñ yÀd ına nÿş ı de rd o l sun

Sevmeyen sen sÀúì - i gü l -çehrey i nÀ-merd o l sun

2 Óase t i tme èÀ ş ıú ı yo luñda úurbÀn i tmede

áamze- i òÿn- rìzüñüñ úaããÀb ı úo cömerd o l sun

3 Ç i f t e ç i f t e kÀkülüñ boyn ına ãa l ındurmayun

Riş t e - i zü l f - i t aèa l luúdan kes i l sün fe rd o l sun

4 YÀ r daúm ış ve rd- i nes rìn fa rú ına dü lbend inüñ

Gül-s i tÀn ı óüsn inüñ èu şşÀú ı rÿy- ı ze rd o l sun

5 BÀ l iyÀ mirèÀ t ı o l nev-òaù l a muàber o lmay ın

Olsa ger Àyìne- i İskenderì pür -gerd o l sun

Y 38 b , İ 35 b

1 Süre r s in òarca èu şşÀú ı n'olur bu òarc - ı zÀyi rden

Vaôì feñ o la lÀyıú m ı a su lùÀnum zevÀyi rden

2 Fü lÿs - ı aómere úadar degü ldür gü l l e r i ãanma

Şükÿ fe be rg ine b i r aúçe le r kesdürd i kÀà ıddan

3 Begüm b i r bÿseñ i b iñ şÀhid- i bÀzÀ ra v i rmem ben

Lebüñüñ aàz ı iú rÀ r ı baña b iñ n ice şÀhidden

4 O òaùù - ı l aè l - i yÀúÿ tuñ n 'o la f e tó i t se reyóÀn ı

áubÀ r - ı óüsn t aó rì rüñ miåÀ l a lm ış èUtÀ r idden

5 äadef mecmÿèas ında b i r dür - i yek-dÀnedür naômuñ

Úarì r - i èÀ l em o l BÀlì sözüñ var ùarz - ı

vÀó idden

Y 38 b , İ 36 a

1 Muèc ize gös te rür i se n 'o la óüsn- i cÀnÀn

Gün yüz inde yed- i beyøÀ durur an ı a l an

2 Çekmezem õer rece yÀ rÀn- ı ãafÀnuñ àam ın ı

YÀ r ya r sun başum ı úoñ t ek o l o l sun yÀ rÀn

3 Merdüm- i dìdeme óÀø ı r l ad ı baò t - ı s iyehüm

Dìdeden úara ãu i l e ik i ùolu f incÀn

4 Ayaú ayaú n'ola úa lú ınsa d i l - i ãad-sÀ lüm

SÀye- i úÀmet- i sÀúìdür èaãÀ -y ı pì rÀn

5 BÀ l iyÀ di lde èaúìú - i l eb inüñ õ ik r i i çün

Old ı t e sbìó i c ihÀn òa lú ınuñ e lde mercÀn

Y 39 a , İ 36 a

∗ bkz., Sabahattin Küçük, age s.322

1 E l b i r ide lüm derd i l e cÀnÀnuñ e l inden

äad-çÀk ide lüm sìnemiz i anuñ e l inden

2 Di l mi úa lur a l ınmaduú o l óüsn- i n igÀ re

An ı da a lu r Àn i l e Àh anuñ e l inden

3 Óüsn- i yed- i beyøÀs ı i çün zümre- i bÀnÿ

Úana boyar e l Yÿsuf - ı Kenèanuñ e l inden

4 äayd ey le r id i Yÿsuf ı o l pì re -zen- i dehr

Úur tu lmasa dÀmÀn ı Zü leyòÀnuñ e l inden

5 BÀlì àam i l e gü l g ib i nÿş ey led igüm mey

Úan o ld ı baña sÀúì - i devrÀnuñ e l inden

Y 39 a , İ 36 a

Başlık: İ ∗ bkz., Sabahattin Küçük, age, s. 320

Başlık

1 Uc v i rd i be lÀ zü l f - i pe rìşÀnuñ uc ından

Ucdan uca mióne t -zedeyüz anuñ uc ından

2 Ey úaş l a r ı yaúanuma her dem g i re r o ld ı

PeykÀn- ı semm-i nÀvek- i müjgÀnuñ uc ından

3 Di l ãoúduà ı ' çün ya re le rüñ aàz ına her dem

Úan la r ãaç ı lu r èÀ l eme peykÀnuñ uc ından

4 Yi rden y i re ça l ınd ı àubÀ r - ı r eh- i cÀnÀn

Bi r òÀk ayaàa b inmedi dÀmÀnuñ uc ından

5 Da ldan da la úondurd ı göñül murà ın ı BÀlì

TÀ l im uçurup se rv- i ò ı rÀmÀnuñ uc ından

Y 39 a , İ 36 b

Başlık: İ

1 Urdum yüzümi èaşú i l e Às i tÀne ben

İ rgürdüm anda başum ı he f t -ÀsmÀne ben

2 Çekdüm çoú èusr r iş t e - i maúãÿda d izmede

Tesbìó-i yüs r - i óÀ l - i ruò ın dÀne dÀne ben

3 Menz i l ùaş ı i d ind i bu seng- i mezÀ rum ı

Her úaş ı yaya óaş re dek o lam n işÀne ben

4 Fe rzÀne- i zamÀneyem o l şÀh- ı óüsn le

Naùè - ı c ihÀn ı seyr ide rem òÀne òÀne ben

5 BÀlì bu mülk- i maènìde mì r - i ke lÀm olup

ŞÀhum serì r - i naôma bugün ÒüsrevÀne ben

Y 39 b , İ 36 b

1 Bük i lüp fev te ã ıúı lmazd ı ç ıúup óammÀmdan

Dü şmeseydi ge r cedÀsun se rv- i sìm endÀmdan

2 Cÿşa ge ld i lü le le rden se rv- i úadüñ görd i ãu

Baúmaàa óammÀm saña göz le r açd ı cÀmdan

3 MÀhuñdur des tüñde ùasuñ didüm o l gün yüz lüye

Başuma ãula r úoyuld ı ùaèn- ı òÀã-ı èÀmdan

4 Úor ne baş ına perì l e r ùas üşürse àam degü l

Üs tüñe ãu ãaçduà ı ' çün kÀse - i gü l - fÀmdan

5 BÀliyÀ yÀ r ayaà ına ãu döke lde dìde le r

E l yudum Àb- ı me lÀmet le bu neng ü nÀmdan

Y 39 b , İ 36 b

1 Gören le r àam- ı pusu las ında óÀ lüm Àh u zÀ rumdan

Bi lü r le r ne hevÀ úul landuàum ı rÿzgÀ rumdan

2 MaúÀbi rde o lan seng- i èa lÀmet h ice ùaş ıdur

CihÀnuñ neydügüni hece leñ seng- i mezÀ rumda

3 Dimeñ y i rden úopar bÀ rÀn deminde şemme- i òÀk i

Ge lür ùopraà ımuñ úoúus ı c i sm- i òÀk-sÀ rumdan

4 Ú ıyÀm- ı úÀmetüñ õevú i l e çün úadem rükÿè i td i

Sücÿda vard ı ev rÀú-ı òazÀnum berg- i yÀ rumdan

5 Görüp cÀnÀnum ı BÀlì t eke l lü f ey led im cÀn ı

Úabÿ l ı cÀna minneddür a lu r sa b i r güõÀ rumdan

Y 39 b , İ 37 a

1 Od a td ı ça ròa Àhum i l e g ice mÀh- ı nev

Old ı şafaú şerÀ re le r i mihr b i r èa lev

2 Mengÿş - ı nev-a rÿs s ip ih r o lmaz id i meh

Söz cevher in daú ınmasa gÿş - ı suòan-ş inev

3 Her b i r n ihÀ l àonçaya v i rd i şeh- i bahÀ r

Gül òa lúas ın ı tÀze vü tÀze nev-be-nev

4 Açd ı óayÀ úapu la r ı yÀ r i ge lü r d iyü

Gezd i ş i fÀè - i mihr ü mehi a rayu ev ev

5 YÀ rdan vefÀ l a r o lmayacaà ı muúar re rüñ

BÀlì cefÀ i se àaraøuñ bì -ve fÀy ı s ev

Y 40 a , İ 37 a

1 Ne úadar ú ıymete ç ıúsa o dür - i nÀ-süf te

Hìç bÀzÀ rc ı l ıú olur m ı c ihÀna müf te

2 Boyn ı úulaà ı açuú tÀze gü lüñ yÀ r g ib i

áonca-ebkÀ r ı baş ı ö r t i lü b i r nÀ -òuf te

Başlık: İ

3 Óüsn- i dìn-dÀ r ına Àyìne g ib i her güze lüñ

Baúd ı úa ld ı göz imüz o ld ı göñül Àşüf te

4 Yaúd ı èaşú À t eş in i maùbaò - ı úa lb i ç re ÒudÀ

TÀ ki söz in p iş i rüp söy leye he r nÀ -può t e

5 Leb- i vaã f ındak i ş iè rüñ d ime BÀlì àayra

Yaraşur m ı eyü söz he r dehen- i bed-güf te

Y 40 a , İ 37 a

1 Ú ı ldan ú ı l a söy le tmege o tÀ r ı kemÀnçe

Di r c ik i c ik i ya lvar ı yaúar ı kemÀnçe

2 Olursa ik i söz lü n'ola zì r i l e yay ı

YÀ rüñ ãaú ız ın çekmege her ya r ı kemÀnçe

3 Anì çekerük iñ l ede l i zü l f - i s iyeh-kÀ r

Diñ l e td i n igÀ r pÀ res ine zÀ r - ı kemÀnçe

4 Nerm i tmiş i ken inceden ince söz i göñ lüm

İ tmese ã ız lad ı ãoñun ı ba r i kemÀnçe

5 äa l ınsa ik i yaña ãafÀdan n 'o la BÀlì

Seyr i td i ó ı rÀm- ı úad- i d i l -dÀ r ı kemÀnçe

Y 40 a , İ 37 b

1 Ne úadar k im ãafÀ ola dürde

İki lüé lü d işüñ geçer òurde

2 YÀ re yo l ında ö ldügüm d imegin

U tanup y i re g i rd i he r mürde

3 Bek le rük óÀc ı óüsnüñ ió rÀm ı

Ş iè rüm aña úaãìde- i bürde

4 B i r i ç im ãu m ı tìàuñ ı görsem

D id i baş eg ya raà ımuz kürde

5 BÀ l i ùururken èaşúuñ ı şÀhum

E fse r i tmeye her b i r e f sürde

Y 40 b , İ 37 b

1 Buraya c i sm- i óÀs i r g ib i y ıúas ın başuma

Şevú - ı şemèüñ ç ıúa fÀnÿs - ı t enümden daşuma

2 E şkimüñ mevc i seker düşdi kenÀ r - ı yÀ re

O düg inden güze lüm i rmedi başum başuma

3 B i r ayaú ùaş ı du rur menz i lüme seng- i mezÀ r

İ rmedi k imse n işÀnuma ne ayaúdaşuma

4 Baş ımuñ yazus ın e leminde s iyeh-mÿ ãanmañ

Aãd ı o l sÀye- i ebrÿs ı úara l t ı úa şuma

5 Gül g ib i başuma b indükçe hevÀ -y ı l eb - i yÀ r

BÀ l iyÀ óÀ l e t o lu r k im ã ıç ı ra r cÀn başuma

Y 40 b , İ 37 b

1 Yine başdan g i r işür kÀkül - i mü şg-e fşÀna

Şöyle k im sünbülüñüñ sìnene beñzer şÀna

2 Lebüñ i çün a rasunda ik i lÀm- ı zü l füñ

èAyn- ı l aè l o ld ı gözüm döne l i r eng- i úana

3 Başum ı t ek ya ra yÀ rÀn- ı ãafÀ àayre t ine

Ne t eke l lü f güze lüm baş v i re lüm yÀ rÀna

4 Diş ã ı r ı tmamaàa yÀ rüm n'ola degsem aàz ına

äar ıdan r iş t e l e r i beñzemese dendÀna

5 Úan lu göñ lüm g iyürür BÀ lì göz i merdümine

İnanan Yÿsuf - ı gü l -çehres in i iòvÀna

Y 40 b , İ 38 a

1 NÀ r - ı èaşúum şuè l e l endürd i hevÀ -y ı Edr ine

Şu úadar ùurduúça óüsn- i iú t iøÀ -y ı Edr ine

2 Her kenÀ r - ı Àbda b iñ se rv- i gü l - ruòsÀ r ı va r

CÀn b i tü r se ùañ ıdur neşv ü nemÀ -y ı Edr ine

3 Remzdür men lem-yezuú l em-yaè r i f èÀ l em òa lú ına

Bundan añ l a neydügin õevú - ı ãafÀ -y ı Edr ine

4 BÀà u dÀà u ãaón- ı gü l ye r kenÀ r - ı Àbdur

MÀ-verÀéü 'n -nehre beñzer mÀ-cerÀ -y ı Edr ine

5 Münèak is ãuy ında BÀlì mÀverÀé -y ı kÀyinÀ t

äÀ fdur Àyìne- i èÀ l em-nümÀ -y ı Edr ine

Y 41 a , İ 38 a

1 Rìş ine gü ld i he r çemenüñ berg-i sÀz i l e

Or taya ge ld i sünbül i gör b i r p iyÀz i l e

2 Meh- tÀbuñ özge èÀ l emin i t süñ senüñ l e b iz

Maómÿd- ı mÀha beñzesüñ ey şeh ayaz i l e

3 ŞÀh in gözüñe n 'o la cenÀó ın o la müjen

Òa lú diye şÀh- ı óayra ç ıúar şÀh-bÀz i l e

4 Rengìn ada l ibÀs ı durur b ik r - i maènìnüñ

Òo şdur k i nev-èarÿs - ı zamÀne c ihÀz i l e

5 Ölmemek i l e úayda bu ö ld i BÀliyÀ

İ rdüñ o se rv - i úÀmete èömr- i de rÀz i l e

Y 41 a , İ 38 a

1 Did i dünyÀ deger i l tìà - i àam- ı cÀnÀna

Dü şey in òançer - i be r rÀn ına degsün cÀna

2 Sìne k i sìne le re ãarmaàa b iñ cÀn v i re lüm

CÀn- ı èÀ l em deger idür o l ıcaú cÀn cÀna

3 Ùur ra vü zü l f ge rekür k i g i r işmiş i ken

Dü ş l e r in yek id i ãaydurmasa òa lúa şÀna

4 E lem- i cÀh- ı zeneòdÀn ına i td i ben i d i l

Yÿsuf - ı èÀ l em o laú yaramazuz iòvÀna

5 BÀliyÀ çek e lem- i èaşúuñ è ivÀ- ruò l a r ın ı

èA şú s e r -def te r ine çünki yaz ı lduñ òÀne

Y 41 a , İ 38 b

1 Ça l ışur d i l b i r l eb- i cÀnÀn i çün cÀn óaúú ına

Gör o zü l f - i kÀ f i r i ãarúar Müse lmÀn óaúú ına

2 KÀkül - i mü şgìniñüñ her tÀ r ı èömr- i cÀv idÀn

Dimeñüz uzun ú ısa zülf-i perìşÀn óaúúına

3 Öldürüp úur tu lmaàa t en maóbesünden cÀn d i l

Tì ruñuñ var t e r òa lÀãı eh l - i z indÀn óaúú ına

4 Bedr - i tÀm iken cemÀ l i mihr - i èÀ l em- tÀb ımuñ

Artuú eksük söy lemeñ o l mÀh- ı tÀbÀn óaúú ına

5 Ser - fü rÿ ey le r se ÙÿébÀ n 'o la BÀlì úadd ine

Ùoà rudur d i r l e r hep o l se rv- i ò ı rÀmÀn óaúú ına

Y 41 b , İ 38 b

1 B ikr - i maènÀya ùabè ımuz ana

Sözüm erkeg idür babayÀne

2 Nev-èarÿs - ı òayÀ l - i r engìne

Söz e r iyüz naômda merdÀne

3 N 'o la mì r - i ke lÀm olsaú naôma

Neseb- i èAlìyüz emì rÀne

4 Her úaãìdem begüm a lay beg idür

áaze lüm b iş bö lük aàayÀne

5 Úorúm ış ögünmege muòanneå o lan

BÀ l i a t sü rd i òaãma meydÀne

Y 41 b , İ 38 b

1 Bi r i gü l yÀ r imüñ bi r i àonca

MÀ l iküz èaşú i l e ik i gence

2 Yed- i beyøÀ -y ı óüsn- i meh- rÿ l a r

Pençe- i À f i tÀba se r -pençe

3 B iz i yÀ r i l e eg le r oya la r

Old ı dìvÀne d i l de l ' eg lence

4 Göñ l imüz a ld ı göñ l i d i l -dÀ ruñ

İki göñül uà raduú rence

5 BÀ l i a ldamaà i l e bÿseñ a lu r

Did i o l sun baña bu ögrence

Y 41 b , İ 39 a

MefÀèì lün MefÀèì lün Faèÿ lün

1 Dime ebrÿ -y ı yÀ re şöyle böy le

Meh- i nev egr i o tu r ùoà r ı söy le

2 Òaùuñ gün yüzde òaùù - ı i s t ivÀdur

Ne var ey À f i tÀbum o l sa öy le

3 Varup d i l -òas te le r yÀ re ãaàa ldum

Eyü va rdum òo ş i t düm iş t e şöyle

4 İçer ãÿfì mey- i òÿn-Àb ı Àb ı

K i yaènì yumaú i s t e r úan ı ãuyla

5 Ola ldan kÿy- ı yÀ re BÀ l i mÀ l i k

Vi rü r le r se deg işmez şehr i kÿyla

Y 42 a , İ 39 a

1 CÀnlu bÀúì diyü ãara rsaú oñulmaz yaraya

Sìneñüñ merhem- i kÀ fÿ r i s i zaòmed yaraya

2 Baó r - i óüsnüñ ú ız ı l adas ı ruòuñdur güze lüm

Mermer - i seng-d i lüñden geçe lüm Marmaraya

3 Baó r - i èUmmÀn melÀóa t id i de ryÀ -y ı cemÀ l

Mevc- i óüsnüñ gör icek òaù úod ı ayaú úaraya

4 Ceng imüz ú ıymete gö tü rmege úard ı dökd i

Döndüre lden t en- i şeş -òÀnemüzi pÀ reye

5 BÀ lìyi çekd i çevürd i o kemÀn-ebrÿ l a r

Göñ l imüz her úaş ı bÀde a l ınur yayúaraya

Y 42 a , İ 39 a

1 Óa lú-ı èÀ l em ide l i À rÀm b i r cÀnÀnla

Yürür o ld ı èaşú i ç inden b iñ k iş i b i r cÀnla

2 ÓÀ lüme aà l amaduà ı ' çün bu çeşm-i merdümi

Boàay ın b i r úa t re ãuda dìde- i g i ryÀnla

3 SÀàar i l e sÀú iyÀ şöyle aà ız b i r ikd i k im

äu g ib i i çdüg imüz ebrÿ gider yÀ rÀnla

4 Bezm- i gü lde sÀàar - ı aèdÀya v i rdüñ ink i sÀ r

Yine şeyùÀn ayaà ın ú ı rduú bugün r indÀnla

5 TÀze ş iè r - i d i l -güşÀn i l e pür o ld ı BÀ l iyÀ

Gü l g ib i mecmÿèa- i bü lbü l hezÀ r -des tÀnla

Y 42 a , İ 39 b

1 Mey- i èaşú i td i y ine bü lbü l - i mes t i geveze

Sebze le r o l sa n'ola bezm- i gü l eh l ine meze

2 Lebüñe baà l ad ı şerbe t şeker - i se r -gü l le

äu g ib i b i r úo l ı úuvve t lü ge rek baş eze

3 Úa t ı i nce eg idür sÀúì harì r - i sü ròi

Ar ış a ràaç y i t e rüz b iz de raúìb meleze

4 Merdüm- i çeşmi raúìbüñ müje le r l e dök inür

Göz i ç ı rp ınmaà i l e aà ı ruban döndi beze

5 BÀliyÀ mey-kede vü bezm- i c ihÀn ı do lanup

Cürèa la r ç ıúd ı ayaúdan mey i l e geze geze

Y 42 b , İ 39 b

1 Öldüg ine sev inür èÀş ıú-ı òo ş -óÀ l i göre

èA şú dìvÀnes idür Úayàusuz AbdÀ l ı gö re

2 NÀ fe - i Ley lìyi èÀ l emlere vaã f i tdüg i 'çün

Old ı Mecnÿn be lÀ -keş deve de lÀ l ı göre

3 Varaú- ı dìger idür sa fóa- i gü l bü lbü l - i èaşú

Muãóaf - ı óüsn- i ÒudÀ yÀ r f e raó fÀ l ı göre

4 Naè l ' çüñ naúş ı hevÀs ı i l e baş úo şduà ı ' çün

ÕÀhidüñ tÀc ı s e r inde o lan o l dÀ l ı göre

5 Eze lì ã iàar - ı b idÀyet o lan è i lm- i Óaúda

Noúùa- i BÀ lì durur besmelede BÀ lì göre

Y 42 b , İ 39 b

1 èAks- i òaù vi rd i óa le l ãÿ re t - i mÀh- ı f e leke

Hìç meydÀn- ı óüsnde yüz aàardur m ı l eke

2 YÀ re maènÀ gib i i rmege gerek i s t ièdÀd

Çoú e lem çekd i bu göñ lüm i r i ş ince meleke

3 Çehre- i ze rdümi a l tun o luú i td i başum

Beñze l iden óacerü ' l - esvede òÀ lüñ meóeke

4 äuda mÀhiye t - i mÀhì fe leke èaks - i h i lÀ l

Òançerüñe şaè şaès ı i rd i semÀk ü semeke

5 Vuã l a t ına ben i çekmezse naãìbüm BÀlì

Atsa ney ine úoñar k im ece lüm yÀ r i çeke

Y 42 b , İ 40 a

∗ Başlık: İ

1 İ tdükçe t emÀ şÀ -y ı c ihÀnda didüm Al lÀh

Óa lú baúd ı t emÀşÀ l a ruma mÀ-òa laúa ' l lÀh

2 Di l -be r bu yürüy iş l e nemüz var i se a ld ı

Göñ lümüzi de a la yoru l ıvi re şÀéllÀh

3 Ey úad i e l i f kÀkü lüñ old ıysa n 'o la lÀm

Her sözüme lÀ dime d idüm d id i lave ' l lÀh

4 Òÿb o lacaà ı n ' ide r o lan yÀ r ine úanè ı

Baña o lacaú o ld ı t evekkül èa l iyu ' l lÀh

5 Óaúú- ı kü le óÀø ı r göre lüm ey bü t - i sìmìn

BÀ lì osun o l èÀ l em- i vaóde tde maèa l lÀh

Y 43 a , İ 40 a

1 CÀnÀna muãaf fÀ olur Àyìne- i sìne

MiréÀ t - ı S ikender midür o l rÿy- ı zemìne

2 Yo luñda döküp ãaçmaà i çün sìm-s i r işki

èA şú i td i ik i göz le rümi ãuya òazìne

3 äaó rÀya dü şer nÀ fes i boyuñ l a àazÀ luñ

ÒÀk- i r ehüñi i l t se ãabÀ k işver - i Çìne

4 Çün eh l - i hevÀ i l e y i l e v i rd i de ründe

Ney uà rad ı ü s tÀd- ı nevÀnuñ nefes ine

5 DeryÀ -y ı naômda dür - i maènÀ i l e BÀlì

Old ı bu àaze l ùarz ına mecmÿèa se fìne

Y 43 a , İ 40 a

1 Görmezüz o l mihr ü mÀh ı ãubóda aòşamda

Zü l f - i d i l -be r le ú ı l avuz g ib i Àò i r şÀmda

2 ÚÀmetüm döndi ãa l ıncaàa n 'o la baúmazsa yÀ r

äaà olun se rvüm i l e ãa l ına lum bayrÀmda

3 Ayaà ına dìde le r ãu dökdügin añar m ı hìç

Ey perì bi r ùas ãuy ı b i l emeyen óammÀmda

4 EvvelÀ ezhÀ r - ı óüsnüñ old ı gözde münèak is

İbt idÀ lÀ-büd şükÿ fe aç ı lu r bÀdÀmda

5 Naò l - i úadüñden müfer r ih söz úoparur BÀlì k im

Leõõe t o lmaz meyve- i eşèÀ r - ı t aèb- ı óÀmda

Y 43 a , İ 40 b

NAÔÌRE-İ EMRÌ ∗

1 Bu lu şmad ın ö lü r sem se rv -úad- i gü l -çehre yÀ rümle

Dökem tÀ óaş r o l ınca başum ı seng- i mezÀ rumla

2 Dimek òÀk- i mezÀ rmm y i le v i rd i g i rd -bÀd- ı Àh

HevÀ -y ı èaşú ı b i r se rvüñ semÀè ey le r àubÀ rumla

3 Ola ldan ik i göz lü Às iyÀbum üs tüòºÀn- ı se r

Deg i rmenle r döner ba şumda eşk- i cÿy-bÀ rumla

4 MurÀdum ger degü lse o l úıyÀmet úÀmetün vaã l ı

MülÀúÀ t o lmayay ın rÿz- ı maóşerde n igÀ rumla

5 Ruòuñ òaùù - ı s iyÀhìdür úara baò tum benüm BÀ lì

Ne úara gün le re úa ldum bu óÀ l - i bì-úarÀ rumla

Y 43 b , İ 40 b

∗ Başlık: İ

NAÔÌRE-İ EMRÌ ∗

1 Gör inen yÀ dìde- i èu şşÀúdur ya şÀhda

Ey e l i f -úad óa lúa- i yÀdur bu úaddüm Àhda

2 Sìne g i r sün sìneye bu sende ãarmayan sen i

Óa lúa-y ı hÀ old ı ça ròuñ çenber i sen mÀhda

3 HÀy èömr im hÀda òam zü l füñe rÀh- ı èaşúda

LÀ -ce rem hÀ naè l i cüñ naúş ı g ib idür rÀhda

4 áabàabuñ ı sìbe teşbìh i td i ge rç i bÀà-bÀn

HÀ durur dÀyi re - i çÀh- ı õeúan e fvÀhda

5 BÀ l iyÀ cÀn Às i tÀn ına i çe rden baúmaàa

Zaòm- ı sìne hÀ g ib i r evzen durur de r -gÀhda

Y 43 b , İ 40 b

∗ Başlık : İ

1 èÁş ıúuñ gi rdükçe o l mÀh- ı şeb-À rÀ úoyn ına

Şol yed- i beyøÀya beñzer g i rd i MÿsÀ úoyn ına

2 Baó r - i eşkümde pe rì - rÿ l a r k i o ld ı münèak is

äan deñ iz mÀ l ik le r idür g i rd i de ryÀ

úoyn ına

3 S ı r r - ı èaşú yÀ r i p inhÀn ey led i d i l àayr ıdan

äank i àÀ r EãóÀb- ı Kehf i úoyd ı t enhÀ

úoyn ına

4 Mÿc ib - i vaã l o l sa ùañ ıdur maóabbe t dos tum

èA şú i l e td i Yÿsuf ı Àò i r Zü leyòÀ úoyn ına

5 DÀne dÀne òÀk- i mü şgìn mi k i BÀlì sìnede

Yaòud èanber úoyd ı o l zü l f - i muùar rÀ úoyn ına

Y 43 b , İ 41 a

Mefèÿ lü FÀè i lÀ tün Mefèÿ lü FÀè i lÀ tün ∗ bkz., Sabahattin Küçük, age, s. 367 Başlık: İ

1 Yaèúÿb- ı d i l ùufey lì èaşú i l e hÀy hÿda

Dev şürd i úayd- ı bendüñ cÀn Yÿsuf ın úuyuda

2 Úaddüñ şeb inde ùoàd ı o l mÀh- ı bedr tÀmÀm

äa ld ı ò ı rÀm- ı úad i he r sÀye- i sücÿda

3 Ola l ı úara baà rum derdüñ i l e mürekkeb

Baò tum şeb inde o ld ı Àhum duòÀn- ı dÿda

4 B i r yüz i ãulu tìà ol dÀy im óamiyye t i l e

K im Às iyÀb- ı dehrüñ döner hep Àb- ı rÿda

5 Yoà iken o l dehÀnuñ he rg iz n işÀn ı BÀlì

NÀm ı de lÀ l e t iy le ge ld i èadem vücÿda

Y 44 a , İ 41 a

1 Nefèì var defè - i òumÀ r i l e úamu derd- i se re

Tÿ rş - rÿ l a rda eyÀ sÀúì raúìbüñ gebere

2 Yo lda günden úara rup o ld ı s iyeh-çe rde n igÀ r

Ola l ı eh l - i se fe r beñzed i mÀh ãafe re

Başlık: İ

3 Neseb- i gü lde úamu àonca la r À l o lduà ına

Varaú - ı sebzüñ èa lÀyimler i y i t e r şecer

4 Naò l - ı úaddüñ e lemin çekmede ey se rv- i ò ı rÀm

BÀà - ı óüsnüñde l ebüñ meyve le r idür åemere

5 BÀ l iyÀ òÀ t imeme òa tme duèÀs ı y i r ine

Áye t - i òüsn- i ruò ı nÿ r - ı h idÀye t ye t i re

Y 44 a , İ 41a

FÀè i lÀ tün FÀè i lÀ tün FÀè i lün

1 Zühre b i r çengì güze lden mihr ü mÀh

Raúãa g i rmiş òÀver - i ze r rìn-kü lÀh

2 Des t in i ò ınnÀ i l e naúş ey lemiş

E lde b iş ba rmaà ı naúş - ı pençe-gÀh

3 Des te - i r eyóÀn durur zü l f - i s iyeh

İki sünbü ldür yüz inde dÿd- ı Àh

4 Ey ler o l Àhÿ baú ış lum vaóşe t i

B i r àazÀ l - ı mi skdür çe şm-i s iyÀh

5 Sen begüm d iy ince BÀ lì di l -bere

Ol èazìz yÀ ren le r an ı d id i şÀh

Y 44 a , İ 41 b

NAÔÌRE-İ SULÙÁN SELÌM ÓÁN ∗

1 äu iç re èaks - i mehden şevú i rd i gü l - s i tÀna

Gös te rd i yÀ r i ãandum Àyìne- i zamÀne

2 Taãvì r - i óüsn- i óÿbÀn naúş o ld ı kÀy inÀ t a

Mihr ü meh i l e e f lÀk o ld ı n igÀ r -òÀne

3 Öldürd i ben àarìbi boy ınca úana g i rd i

Ol úo l ı úan lu dönd i gü l -şende e ràuvÀna

4 Her bÀà -bÀn- ı gü l -şen o ld ı èazìz- i èÀ l em

Gül Yÿsu f ıyla döndi su lùÀn- ı kÀm-rÀna

5 Derd- i de rÿn ı BÀlì gös te rd i zaòm- ı sìnem

ÓÀ l - i mükedder ve lì-óÀce t degü l beyÀna

Y 44 b , İ 41 b

1 Naú l ey ledüm c ihÀndan ey yÀ r rÿy- ı sÀde

DaèvÀ -y ı èaşú tÀ k im o la naú l - ı şehÀde

∗ Başlık: İ

2 Òaù - ı zü l f i sÀyes iken maóv i td i tÀb- ı óüsn i

Kim ô ı l l ı zÀyi l ey le r gün òaùù - ı i s t ivÀda

3 Á rÀy-ı òüsn i mÀhuñ ara lad ı c ihÀn ı

Ey mihr - i èÀ l em-À rÀ úa ldum ik i a rada

4 Á lÀm ı rÿzgÀ ruñ b i r semm-i úÀ t i l iken

Rengìn-ruòuñ hevÀs ı döndürd i sü rò-i bÀde

5 Ge l f i ' l -óaúìúa rÿóum BÀlìye sü rme e lüñ

Lec lÀó - ı dehr ide k i şah-mÀ t ide r p iyÀde

Y 44 b , İ 41 b

1 Be lÀ vü derd- i hec r i l e zamÀnuñ baş ı yaãduúda

Ş ikes te óÀ ldür èÀ l em- i c ihÀnuñ baş ı yaãduúda

2 Dayanm ış kürde bÀ l iş ine çeşmüñ ik i merdümler

Uyur o l ne rg i s - i bÀà - ı c inÀnuñ baş ı yaãduúda

3 Uyanmaz çeşm-i baò tum g ib i ya tu r cÀme òºÀbunda

Göz i bìmÀ r u ebrÿs ı kemÀnuñ baş ı yaãduúda

4 Çemende sÀyes i gü l l e r düş inmiş àonca yaãdanm ış

ÒumÀ r - ı nÀz i l e se rv- i r evÀnuñ baş ı yaãduúda

5 èAdÿ ùaş yaãdanup ùopraú düş inmiş d id i l e r BÀlì

Ceó i du ' l lÀh raúìb- i bed-kemÀnuñ baş ı yaãduúda

Y 44 b , İ 42 a

1 F i tne - i devr - i ruòuñda çoú èa lÀmet le r o la

ÚÀmet- i se rvüñ uc ından ne úıyÀmet le r o la

2 Úıããa- i Yÿsuf i l e Òüsrev ü Şì rìn o las ın

Vaã f - ı óüsnüñde şehÀ özge ó ikÀye t le r o la

3 Sevdügümdür ãuçum ancaú ben i ö ldürme d idüm

Did i àam y ime günÀhuña kefÀ re t l e r o la

4 Úana úana y ine i çdüñ nice merdüm úan ın

Nerg i s - i dìde- i bìmÀ ruña ãıóóÀt l e r o la

5 Úahr - ı mÀnì baú ışuñ BÀ lìye úahr ey lemesün

Umar ın b i r gün aña èayn- ı è inÀye t le r o la

Y 45 a , İ 42 a

1 Kiş inüñ sen semen-sìmÀ gib i b i r d i l -be r i o l sa

TemÀşÀ-gÀh- ı óüsn iy le göñül àamdan ber i o l sa

2 Di le r b i r beg ler i seyyÀ re meh- rÿya dü şe kevkeb

Güze l le r çoú durur ammÀ úamunuñ Ülker i o l sa

3 Anuñ mef tÿ l - ze r g ib i do lasam ger dìnine úul

Dür - i dendÀn i l e boyn ı úulaà ı cevher i o l sa

4 Muèanber kÀkül in ãunsa úoúunsa zü l f - i r eyóÀn ı

äaç ı sünbü l n igÀ ruñ miskden beñ le r i o l sa

5 Baña b i r àonca- leb gü l -bÿ muvÀ f ıú yÀ r o la BÀlì

Muèaùùar ey lese cÀnum ı zü l f - i èanber i o l sa

Y 45 a , İ 42 a

1 Or taya ãoúu lmasun d i òançer - i be r rÀnuña

Geçmesün o l ãay lama hìç hey úul oà l ı yanuña

2 Teşne-d i l o lma s i r işk- i çeşm-i òÿn-e fşÀna ge l

Merdüm-i dìdem eger ãuãamaduñsa úanuña

3 èAnberìn-zü l füñe t eşbìh i tdüg i ' çün nÀ fey i

Tüy i yüzüñde b i t ed i òaùù - ı müşg-e fşÀnuña

4 Çekdi b i r ùuà rÀ-y ı àar rÀ úaş l a ruñ aókÀm ı k im

Rìg- i ze r ãaçd ı şuèÀ - i À f i tÀb èünvÀnuña

5 èAsker - i mì r - i suòan-verdür óurÿ f - ı eşèÀ rda

Her suùÿ r ı BÀ l iyÀ ãaf baà l ad ı dìvÀnuña

Y 45 a , İ 42 b

1 Sìm-veş k imse aà ız açmaz iken merd üs t ine

Ey e l i f -úad nÿn úaşuñ óar f i td i nÀ-merd üs t ine

2 Eh l - i d i l l e r n 'o la cÀn v i r se àubÀ r - ı rÀhuña

Yoluña her òÀk o lan kef geçd i le r ge rd üs t ine

3 Úurã - ı mihrüñ göge aàd ı geçd i kendümden göñül

Ş imdi cÿ ióãÀn ı t aúdì r o ld ı cömerd üs t ine

4 Saña de rdüm k im bu de rdüm ö ldürür Àò i r ben i

DÀ l úaddüm red i l e de rd ey ledüñ derd üs t ine

5 BÀ l iyÀ reng- i òazÀn dehre èaceb naúş ey led i

äan zemìn i l e zamÀn ze r yazd ı l a r ze rd üs t ine

6 Vay aña k im müddeèì aña èAm ı r vÀv ı ola

Óar f - i è i l l e tdür n 'o la úonulmasa verd üs t ine

7 Óüsn i l e daèvÀ -y ı f e rdÀ niyye t ey le r mihr ü meh

Sen fe rìd- i èÀ l em o l bu fe r l e he r fe rd üs t ine

Y 45 b , İ 42 b

NAÔÌRE-İ KEMÁL ∗

1 Var óarÀmì ya taà ı çÀh- ı zeneòdÀnuñda

Göñül uà r ı l a r ı va r gÿşe- i büs tÀnuñda

2 äulu şef tÀ lü le rüñ òay l i d i r i lmiş cÀnÀ

Gör inür cÀn e rüg i ùar f - ı büs tÀnuñda

3 Lebüñüñ àonca la r ın ı k im úoúulad ı e l u rup

Sünbülüñ des te lemüş l e r gü l - i òandÀnuñda

4 Berg- i gü l g ib i ãabÀdan m ı aç ı l d ı seher i

Dest - res y i r l e r i va r gÿşe- i dÀmÀnuñda

5 BÀ lìye luù f - ı ve fÀ olduà ı duyu ld ı şehÀ

Òaber a lm ış g ib i aèdÀ an ı dìvÀnuñda

Y 45 b , İ 43 a

∗ Başlık: İ

2b büstÀnuñda: gül-sitÀnuñda İ

1 E l ãuna l ıdan be rü gü l dÀmenine her naş ı

áonca la r gö tü rür o ld ı e t eg inde baş ı

2 Az idüp òÿn- ı l eb in baña durÿger -õÀdum

Úan lu yaşum g ib i gözüm boyad ı Àh iş i

3 Baà r ımuñ baş ı d idüm ö ldürüp ide r mi òa lÀã

Didi k im úur tu l ımaz o l sa eger b iñ baş ı

4 Naúş b i td i ãaç ınuñ õevú ı semÀèì ola l ı

Mÿy- ı ev tÀ ra döner èÀş ıú ı ãoñ úardaş ı

5 BÀ l iyÀ òÿn- ı c ige r gözüñe ùursun d iye l i

Merdüm-i dìde le rüñe y idüg idür gözyaş ı

Y 46 a , İ 43 a

1 Medó i td i úadd- i yÀ r i NihÀlì àaze l le r i

Óüsn- i ke lÀm- ı yÀ r CemÀlì àaze l le r i

2 Añla tmad ı òayÀ l i oúumaú l a he r òayÀ l

İ rmez òayÀ l - i yÀ re ÒayÀlì àaze l le r i

3 Ş iè r - i õü lÀ l i i l e l eb in ãormaàa anuñ

Bi r kez e le g i reyd i ViãÀlì àaze l le r i

4 Ölmek d i r i lmek èÀş ıúa cÀnÀ l aùì fedür

İ rmez meéÀ l - i èaşúa MeéÀlì àaze l le r i

5 Vaã f i td i l aè l - i d i l -be r i şì rìn ke lÀmla

Ba l ça ld ı òa lúuñ aàz ına BÀlì àaze l le r i

Y 46 a , İ 44 a

1 Mümessekdür anuñ úand- ı l eb inüñ şehd- i zìbÀs ı

Anuñ içün úoúar d i l -òas tenüñ burn ında óe lvÀs ı

2 O sìb- i àabàabuñ òa lú i l e iş i a lma ãa tmada

Giye lden bÀà - ı óüsn- i nÀz i ç inde yÀ r e lmas ı

3 èAceb mi i smine v i rd idene meyl i t se cÀnÀn ı

Ki t e sòì re mücer rebdür anuñ esmÀ - i óüsnÀs ı

4 O òÀk-À lÿde ruòsÀ r i l e gü l le r b i td i úabr inde

MezÀ r ında n igÀ ruñ l eb le r idür ö l i óe lvÀs ı

5 Ece l o lduà ı ' çün BÀlìye cÀnÀ òaùù - ı ruòsÀ ruñ

Ùuta r zü l f - i s iyeh pÿşuñ g ib i ya úaş l a ruñ yÀs ı

Y 46 b , İ 43 b

1 Lebüñ èaks iy le sÀàar g ib i kend in lÀ l e -gÿn i td i

Anuñ 'çün mi òayÀ l i àarúa- i g i rdÀb- ı òÿn i td i

2 Ne úudre tdür göreñ mièmÀ r - ı t aúdì r - i f e lek-ÀsÀ

BinÀ-y ı èaşúa FerhÀduñ asas ın bì-sü tÿn i td i

3 Gi re lden bezm- i óüsn- i nÀz i ç inde mihr ü meh ça ròa

ZeneòdÀnuñ àam- ı cÀm- ı s ip ih r i se r -n igÿn i td i

4 Müse lse l kÀkül i se r -bend- i èa şú o la l ı cÀnÀnuñ

An ı se r -óa lúa- i èu şşÀúa zencì r - i cünÿn e td i

5 ÒayÀ l - i úad le BÀlì noúùa yi te rd i baña dÀàum

El i f -úÀmet le òÀ l i de rdümi b i r iken on i td i

Y 46 b , İ 43 b

1 Úoúula r Yÿsuf - ı gü l pì rehen-veş cÀn cÀnÀn ı

Anuñ 'çün èÀş ıú - ı d i l -òas tenüñ yüz indedür cÀn ı

2 Ne nÀzük ùabè olur cÀnÀn k i baş ın kesmeden

yegdür

äa t sa aàyÀ r ı ayaà ın kese şemşì r - i be r rÀn ı

3 Urup başuma vü sögd i ne sens in d id i cÀnÀnum

Didüm èaşúuñda dögenüñ sögenüñ úu l ı úurbÀn ı

4 Se rì r - i óüsn- i d i l -be rde d iyÀ r - ı èaşúa şÀhìyem

ÒayÀ l - i şÿò - ı nev- res tem derÿnumdan iç oà l an ı

5 Aàard ı pÀ re - i meh-pÀ rem içün aàaç-veş d idüm

N 'o la b i r pÀ reye BÀlì olursa ik i èOåmÀn ı

Y 46 b , İ 43 b

1 Iã ı ru r gözüm ı raúdan l eb- i şekker -bÀ r ı

B i r yaú ın i l e n igÀ r ı öpeb i l señ bÀ rì

2 Şevú i l e görd i g ice pencereden cÀnÀn ı

TÀb- ı meh iş l ed i nÀzüklük i l e şeb-kÀ r ı

3 Merdüm- i dìde dü şer f ik r i l e i s t ià rÀú

Gör ne çoú ãu gö türü r çeşm-i ü lü ' l - ebãÀ r ı

4 Rÿy- ı ze rd i td i àamuñ cÀna s i rÀye t ide l i

èA şú- ı sÀ rì güze lüm ey led i beñzüm ãar ı

5 BÀ lìnüñ úan lu yaş ından begüm ik rÀh i tmek

PÀkdür úanda i se şerèada mÀè - i cÀ r ı

Y 46 b , İ 44 a

1 SÀàar la óabÀb- ı mey o cÀnÀna do land ı

Gözyaş ı g ib i dìde le rüm úana bu land ı

2 Şeh-bÀz- ı d i l e ùaşda yuva ide l i Fe rhÀd

èU şşÀú - ı c ihÀn iç re n ice ùaş yuva land ı

3 Keş tì - i beden ba ta g ib i baó r - i f i rÀúa

Kim dìde le rüm zevraú ı g i tdükçe ãuland ı

4 ReyóÀn ãaç ı şeb-bÿy ı g ib i o ld ı pe rìşÀn

Sünbül le r i va r i se seóerden úoúuland ı

5 Se r -óa lúa o lup BÀ lìye o l zü l f ge rek i r

Zencì r - i maóabbe t g ib i g i tdükçe u land ı

Başlık: İ

Y 47 a , İ 44 a

1 Niçe b i r şìves i yÀ rün n içe b i r bu nÀz ı

CÀnuma geçd i benüm àamze- i tì r -endÀz ı

2 Zü l f i sevdÀs ın ı dÀm ey leyüben èaşúunda

Avlasaú murà - ı d i l i l e n 'o la b i r şeh-bÀz ı

3 Resen- i zü l f i l e cÀn oynamaàa èaşú ında

CÀna úa lmaz geçer èu şşÀú - ı c ihÀn se r -bÀz ı

4 Úa t ı çoú baş ludur anuñla ç ıú ı lmaz başa

Òa lú ı b i r ú ı l l a ide r zü l f - i kemend-endÀz ı

5 Bezm- i yÀ re úoma maó rem düşe muù r ıb BÀlì

Başúa dügün ça lay ın d i r görüñ o l nÀ - sÀz ı

Y 47 a , İ 44 a

1 Hem-sÀye görd i yÀ r i l e ben òÀk- i yeg i

YÀ rÀn d id i k i gü l g ib i d i l -be r mübÀ rek i

2 B i r küş t e èabd maò l a s ıdur bu úara başum

ÁzÀd iderse n 'o la bu ö lmiş mübÀ rek i

3 İú rÀ r - ı bÿseñ i l e n 'o la vaã luñ olsa d i l

Söz i v i renden a lan e fend i ge rek zek i

4 Ger t ek mi ç i f t mi oynasa èÀş ıú nigÀ r i l e

Ol ç i f t e beg le r i i l e a lu r d i l - i t ek i

5 BÀlìye õ ik r - i zü l füñ aà ız misk i o la l ı

Laè lüñ revÀy iş ey led i úand- ı mümessek i

Y 47 a , İ 44 b

5a BÀlìye: BÀlì Y

1 Duyd ı gö rmez yanan aàyÀ ruñ ö gözüm nÿ r ı

Baña çoú mihr - i ve fÀ ey led i düşmen kÿ r ı

2 Úa t ı ú ız naúş ıdur egnüñdek i bu cÀme- i À l

Ki benefşe g ib i s in b ik r - i óüsün sen mÿ r ı

3 Oturacaú ùuracaú yi rüm o la d id i r aúìb

áamzes i ò ışm idüben d id i k i e l inüñ kör i

4 İnt iôÀ r ey led i èu şşÀú ı göz i yaşuna àarú

İ td i úara ãula r ayaà ına ùur ı ùur ı

5 èAks- i ruòsÀ r ı i l e BÀ lì b i r od o ld ı yaşum

Úur ı yan ınca begüm yaş daò ı yanar yür i

Y 47 b , İ 44 b

1 Ol rÀh- ı èaşú ola l ı ùarìú - i melÀmet i

Ölen yo luñda cÀnun ı v i rd i se lÀmet i

2 Dev le t budur k i ãa taşa d i l -dÀ r ına k iş i

ÙÀliè odur k i úarşu ge le aña dev le t i

3 Luù f - ı ÒudÀy ı gör k i bugün b i r n igÀ r i çün

Ölmek d i r i lmek èÀş ıúadur ik i r aómet i

4 NÀ l em duyurd ı vaède- i f e rdÀm ı dü şmene

YÀ r y ine úa ld ı úıããa- i hec rüñ ó ikÀye t i

5 Her òas te c i s r - i mevt i geçer ãanma BÀ l iyÀ

Yoú l amadur geçe y i r in i òa lúuñ è i l l e t i

Y 47 b , İ 44 b

1 CÀn sevmedi k imesney i a la hemÀn sen i

Ge l hey e fend i b ize ne v i rd i a lan sen i

2 Germ o lur i se n'ola fe lek b i r c ihÀnla

Va l lÀhì vi rmem ik i c ihÀna inan sen i

3 Óüsnüñ perì mi b i lmedi le r ya melek mis in

Her k iş i gökden ind i d i r ey bì-zamÀn sen i

4 Áhum bu lur fe lekde sen i ay gün usañ

Ç ıúsañ göge melek g ib i şÀhum úoman sen i

1 b ne: İ

5 Vaã f i t se BÀ lì óüsn- i ruòuñ gü l g ib i n 'o la

Òa lú diye le r n ihÀye t i sevmiş fü lÀn sen i

Y 47 b , İ 45 a

1 Úoyup g iderse Àò i r o rÿó - ı r evÀn b iz i

Mÿmlar yaúuban a raya mihr - i c ihÀn b iz i

2 Ben seyr - i èaşú - ı yÀ r i úadìm olduàum duyup

Arayu ana raómete ge ld i bu cÀn b iz i

3 Des t - i zamÀn k i ge r dü ş - i dehr i ùuta r úopar

Òo ş du t sa n 'o la òas te -d i lüz b i r zamÀn b iz i

4 Mihr i l e meh k i çeşm-i c ihÀn b ize ça rò iken

Görmez göz i k imesney i a la hemÀn b iz i

5 ÁåÀ r ı o ld ı BÀ l inüñ evãÀ f - ı óüsn- i yÀ r

İ rgürd i èömr- i åÀniye nÀm u n işÀn b iz i

Y 48 a , İ 45 a

NAÔÌRE-İ ÓAYRETÌ ∗

1 Gös te rür meh g ib i he r ayda fe lek b i r güze l i

Old ı sevdÀ -zede le r èaşú i l e hep tÀze d i l i

2 Òaúa- i zaòm ımuza o la l ı èu şşÀú z ı r ıh

O s ipÀhì güze l i gös te rü r o ld ı cebe l i

3 MÀh- ı yek-des t g ib i b i r e lden işüñ görme göñül

Var şemşì r ü çenÀ ruñ göre her y i rden e l i

4 Ò i lèa t - ı 48áíìÔm ågya i d i bu óüsn- i cemÀ l

∗ bkz. , Mehmet Çavuşoğlu, M. Ali Tanyeri, Hayretî Dîvânı, Edebiyat Fak. Yay., İstanbul, 1981, s. 230

Başlık: İ 48 Tîn Sûresi 4. Âyet: Biz insanı en güzel bir biçimde yarattık.

Riş t e - i òaù - ı ruòuñ yüz ine u rd ı t eke l i

5 Merd- i bì -maènÀ ne b i l sün söz in i BÀ lìnüñ

Ùarz - ı e rbÀb- ı muèÀyindür anuñ her àaze l i

Y 48 a , İ 45 a

1 Ge l ey zamÀne Òüsrev i tÀc- ı keyÀn ı g iy

Gün g ib i ze r úabÀ -y ı şeh- i kÀm-rÀn ı g iy

2 èÜryÀn ü pÀ -bürehnes i i señ t ece r rüdüñ

Rind o l úa lenderÀne ge l ik i c ihÀn ı g iy

3 Gün g ib i nÿ r ımuzla muóìù - i c ihÀn i señ

Bu ça rò - ı lÀceverd i vü hef t -ÀsmÀn ı g iy

4 NìsÀn deminde gü l -şene bÀ rÀn ıdur seóÀb

Vaú t - i ş i tÀda gör k i i çe rden n ihÀn ı g iy

5 BÀlì vücÿd- ı cÿd ı g iye r rÿó- ı pÀk o lup

Her ne muúadder i se ÒudÀdan sen an ı key

Y 48 a , İ 45 b

1 èAks- i yÀ r o ld ı deñ i z mÀ l ik i e şk èummÀn ı

äaç ınuñ uc la r ıdur göz le r imüñ müjgÀn ı

2 Deñeyü baúmaga b iñ cÀn v i re lüm d i r i se òa lú

Deñemege de mi degmez saña òa lúuñ cÀn ı

3 Òÿb k im aà l ad ı Yaèúÿb- ı d i l i f i rúa t i l e

Yÿsufa åÀnì o la yav ı ú ı l ay ın an ı

4 Úa t re le r dÀne- i l aè l o ld ı gözüm ik i enÀ r

TÀ o la ldan berü yÀúÿ t l ebüñ rümmÀn ı

5 BÀ l iyÀ renk v i r i cek lÀ l e le re naúş - ı bahÀ r

Úa t ı aç ıú boyad ı be rg- i gü l - i òandÀn ı

Y 48 b , İ 45 b

1 Nev-bahÀ r i rd i aç ı l ey àonca verd- i t e r g ib i

Serve èarø - ı úÀmet i t şÀh- ı gü l - i aómer g ib i

2 Şeb- i çe rÀà èÀ l em-À rÀdur fü rÿà - ı cÀm- ı mey

∗ bkz. , Sabahattin Küçük, age, s. 411

Başlık: İ

Rÿşen i t sün bezmimüz mihr - i ø iyÀ-güs te r g ib i

3 KÀse - i meh mec l i s - i e f lÀki çoú devr ey leye

Bezme sÀúì ùoàmaya b i r úut lu gün sÀàar g ib i

4 Murà - ı ze r rìn-perdür encüm ãayd-gÀh- ı ça ròda

Mihr ü meh pervÀzì l e rdür ik i şÀhin le r g ib i

5 Öykinürseñ n 'o la ne rg i s -zÀ r - ı èa şúa BÀl iyÀ

äuda èaks- i çehre - i ze rd le nì lÿ fe r g ib i

Y 48 b , İ 45 b

1 N'ola bayrÀml ıú ola èÀş ıúa anuñ nÀm ı

Ay u gün ruò l a r ıdur òa lúuñ ik i bayrÀm ı

2 Çeşm-i bü lbü l g ib i d iksün eyÀ eh l - i naôar

YÀ re kemòÀ yaraşur naúş ı o la bÀdÀm ı

3 Á l l a r i l e ùonanur èìd- i bahÀ ruñ gü l idür

YÀsemen g ib i k i aú sÀye g iyer bayrÀm ı

4 N 'o la óüsn ine n işÀn o l sa l eb i ebrÿs ı

Çekdi t evú iè aña ùuà rÀ úaş ınuñ aókÀm ı

5 Kaèbe- i kÿy ın ı cÀn i l e ùavÀ f ey lemege

BÀ l iyÀ old ı ke fen mürde le rüñ ió rÀm ı

Y 48 b , İ 46 a

1 Óaú TeèÀlÀ úu l ına şol gün i ú ı l sun rÿz ı

K i o la vaã l i l e he r rÿz ı dem- i nev- rÿz ı

2 O s ipÀhì güze l ine d ikemez se r -mÿze

İz i toz ından a lu r ö lçe r i r aúìb mÿz ı

3 Sÿé- i øan i tme r i cÀ idene Àb- ı tìàuñ

Teşne- i c i s r - i d i lüñ ãudadur ik i kÿz ı

4 B i r ùuz ek yarama ge l nÀn u nemek óaúú ı i çün

Cevr - i bì -óaddüñüñ Àh o l sun ne dad ı ùuz ı

5 BÀ l iyÀ ãanèa t - ı ş iè r iyede a l tundur işüñ

Ola l ı naôm i le eh l - i suòanuñ ze r -dÿz ı

Y 49 a , İ 46 a

1 Òo şdur baş ımuñ Àhum i se Àb- ı hevÀs ı

Yaúd ı ben i göñü l d in i l en b i r y ıú ı l a s ı

2 Şemşì r i anuñ d i l g ib idür òa lú se r inde

Başdan ç ıúarur èÀş ıú ın ı i ş t e buras ı

3 ÕÀhid k i úaøÀ ey lemedi secde- i sehv in

Baş ına ge l i se rdür anuñ dünye úaøÀs ı

4 Yaraşd ı ze r ü zìver o sìmìn- tene ammÀ

Òa lòÀlınuñ eksük degü l ayaú dolamas ı

5 BÀlì seóer i oúumaàa bü lbü l - i şeydÀ

Ögre td i àaze l gü l -şen- i èaşúuñ şuèarÀs ı

Y 49 a , İ 46 a

1 Göz i şÀhindür anuñ zü l f - i s iyeh püf te res i

Yaşum uà r ın baú ış ı i td i óarÀmì deres i

2 SÀde- rÿ l a rda ne yüz úara l ıà ıdur bu k im

Başlık: İ

Òa lú o pì r o la ç ıúa di r saúa l ı aà ı ras ı

3 Yed- i beyøÀs ına úaras ın ı bu laşdurur i l

Olmasa pek o mehüñ ayd ın e l inde úaras ı

4 Başdan úapd ı ben i èaşúa hevÀ şeh-bÀz ı

O ld ı a lnumda úaşum nÀòun- ı miòne t be res i

5 Naúd- i cÀndur y ine BÀlì úo göñül bÀzÀ r ı

İdicek vaède- i f e rdÀ i l e bÿseñ v i res i

Y 49 a , İ 46 b

1 BahÀ r o ld ı donand ı eh l - i èaşúuñ verd - i zìbÀs ı

Ed i rne şehr inüñ eksük deg i ldür gü l donanmas ı

2 Güneş g ib i ùoàar he r günde b i r mihr - i c ihÀn-À rÀ

O lur he r ayda peydÀ bi r h i lÀ l - ebrÿs ı àaras ı

3 Ú ı l ı daú ı tda ú ı rú ya rdum èaceb ùÿ l - ı emel çekdüm

MiyÀn- ı zü l f - i d i l -dÀ ruñ bu l ınmaz uc ı o r t as ı

4 B ióÀ r - ı eşkümi pÀyÀne ge l seyr - i kenÀ r ey le

Gi rüp bu l ınmaz iy se rvüm bu èaşúuñ úaè r - ı de ryÀs ı

5 C ihÀn bü lbü l le r in se r -mes t - i èa şú i tmek i çün BÀ lì

Bugün bezm- i bahÀ ruñ tÀze gü ldür cÀm- ı ãahbÀs ı

Y 49 b , İ 46 b

1 BÀàuñ gü l i vü sünbül i se rv- i benef şes i

YÀ r i ge lü r d iyü úod ı l a r gözc i ne rg i s i

2 Ald ı òaber ãabÀdan vü döndi göz ey led i

Yaènì ge lür o göz le r i Àhÿ keseñ ses i

3 YÀ rüñ benefşe zü l f ine öykünmek i s temiş

Miskìnüñ o l imiş çemen iç inde sekmes i

4 BÀlì n ice òa lÀã ola úaplÀn- ı èaşúdan

Geçd i de rÿn- ı d i lden anuñ cÀna pençes i

Y 49 b , İ 46 b

1 NÀ r - ı èaşú e td i ben semender i óay

LÀ -ce rem Àò i ru 'd -devÀ l l ikey

2 Õevú ı hep naàme- i semÀèìdür

Old ı b i r sÀz beñz lü Mevlevì ney

3 Gül - ruò ı v i rmedi bahÀ ra vücÿd

Bÿy- ı ezhÀ ra zü l f i d i r lÀ -şey

4 Gül müre devÀ o lu r sa n 'o la

Old ı t e lò olmaà ı l a nÀ f iè mey

5 Zemherìde ıãındı cÀn BÀlì

YÀ r ãovuú luà ı o ld ı ş idde t dey

Y 49 b , İ 47 a

1 B i r nev-èarÿs - ı tÀze yaúup sìne daà ın ı

Ö lçe rd i b ik r - i óüsn i e ren le r ocaà ın ı

2 Ley lì l eb ine meyl ide l i Úays nÀ-murÀd

äarúutd ı òay l i nÀ fe - i Ley lì ùuùaà ın ı

3 Baó r - i çemende òa lúa gü l i èarø idüp bahÀ r

Gös te rd i èande lìbe deñ izde úulaà ın ı

4 R indÀn - ı òaãm bÀdede b i l baà l am ış gö rüp

Ú ı rú yi rden i td i óarú ım ı ö ldüm úu şaà ın ı

5 Künc- i ãafÀda gÿşe-n işìn o ld ı BÀ lì k im

Y 50 a , İ 47 a

SONUÇ

Çalışmamızla ulaştığımız sonuçları şöyle sıralayabiliriz:

1 . 16 . yüzy ı l g ib i , Divan Edeb iya t ı ’n ın en par lak zaman ın ı

yaşad ığ ı b i r dönemde ese r ve rmi ş o lan Bâ l î Çe leb i , d in î yönü

kuvve t l i b i r şa i r o la rak karş ım ıza ç ıkmaktad ı r .

2 . D ivan ındak i ş i i r l e rde a şk konusuna daha faz la ye r ve rmiş

o l an şa i r imiz , d in konusunu da ihmal e tmemiş t i r . Bâ l î , dünyan ın

geç ic i l iğ i , aşk şarab ı g ib i konu la r ı da iş l emi ş t i r .

3 . 16 . yüzy ı lda uzun b i r yaşam sürmü ş o lan ve haya t ı

hakk ında faz la b i lg i bu lunmayan Bâ l î , i lk önce İs tanbu l ’dak i

medrese le rde görev a lm ış , daha sonra da yaşam ın ın ge r i ka lan

k ısm ın ı sü rdürdüğü Edi rne’ye geçerek medrese le rde görev

a lm ış t ı r . Darü lhad i s müteve l l i s i o la rak görev in i i f â ederken ş i i r l e

t an ışan şa i r imiz , he r ne kadar b i rkaç ese r inden bahse t se de

e l imizde sadece d ivan ı mevcu t tu r .

4 . E l imizdek i ik i d ivan nüshas ı a ras ında , İs tanbu l

Ünivers i t e s i Nüshas ı ’ndak i 18 gaze l in eks ik o lmas ı d ış ında çok

c idd î f a rk la r bu lunmamaktad ı r .

5 . Bâl î , d i l ve üs lûp bak ım ından ince lend iğ inde başar ı l ı b i r

şa i r o la rak karş ım ıza ç ıkmaktad ı r . Gene l o la rak sade ve samimî

b i r d i l ku l l anm ış o l an şa i r imiz , bunun da e tk i s iy le dey imle r i

çok s ık ku l l anm ış t ı r . Bu , onu d iğer şa i r l e rden ay ı ran en öneml i

öze l l iğ id i r .

6 . Bâl î Çe leb i , he r ne kadar edeb iya t t a r ih inde hak e t t iğ i

ye r i a lamam ı ş da o l sa , edeb iya t t a r ih imizde ger i p lânda ka lm ış

b i r değer o la rak d ikka t çekmekted i r .

İNDEKS

èAcem : K5/8 , K18/7

Aómed : K4/13 , G113/5

èAlì : K11/3 , K14/2 , K19/4 , K19/5 , G35/1 ,

G146/3

èAnúÀ : K5/10 , K20/2 , G75/3 , G113/1

èArab : G9/5

èAùùÀ r : K4/14 , G76/2

èAzrÀ : K21/8

BaàdÀ t : G85/4

BedahşÀn: : G90/1

Bey tü ' l -Óaram : K12/15

Bi lÀ l - i Óabeş : K7/8

Bosnevì : G105/1

Cem : K19/19 , G13/4 , G72/5 , G86/4 , G118/1

Çìn : K5/15

DÀ rÀ : K15/9 , K19/19 , G113/3

Edi rne : G4/5 , G45/5 , G1 42/1 , G142/2 , G142/3 ,

G142/4 , G142/5 , G192/1

FerhÀd :G8/5 , G54/1 , G54/2 , G74/4 , G82/1 , G100/5 ,

G174/2 , G177/2

Ferìdÿn : K15/9

F ı reng i s tÀn : K13/16 , K19/1

Óabeş : G35/1 , G92/5

ÓÀúanì : K8/15

Óaúú : K3/1 , K4/5 , K6/3 , K6/4 , K8/3 , K10/17 ,

K13/15 , K14/19 , K15/12 , K16/7 , K17/1 ,

K17/2 , K17/5 , K17/9 , K21/19 , G16/4 ,

G47/5 , G101 /3 , G117/3 , G126/3 ,G152/5 ,

G189/1

Òa lì l : K1 /12

ÒÀver : K12/1 , K12/19 , K20/1 , G162/1

ÒayÀlì : G172/2

Óaydar : K12/14

Heş t -b ih iş t : G75/4

Ó ıø r : K1/2 , K4/12 , G103/4

Ó i cÀz : G69/4

Hind : K5/9

ÒudÀ : K1/11 , K4/12 , K4/13 , K5/34 , K6/5 ,

K6/25 , K7/11 , K11/19 , K11/21 ,

K13/20 , K14/1 ,

K14/19 , K15/2 , K17/6 , K21/1 , G83/5 ,

G152/3 , G181 /3 , G185 /5

Óüsey in Bayúara : K21/2

Óüsrev : K8/12 , G133/5 , G166/2 , G185/1

İdrìs : K9/4

èÌsÀ (bkz . èÌsì ) : K13/8 , G1/1 , G113/5

èÌsì (bkz . èÌsÀ ) : K21/15 , G48/1

İskender(bkz .S ikender ) : K8/2 , K8/14 , K12/2 , K12/12 , K20/2 ,

K21/9 , K21/12 , K21/16 , G64/2 , G128/5

İs lÀm : K12/15

İspanyÀ : K13/14

İs rÀ f i l : G121/2

Kaèbe : K7/7 , G32/2 , G69/4 , G117/1 , G117/3 ,

G117/4 , G117/5 , G118/4 , G127/5 , G188/5

ÚÀ f : K15/10 , K20/2 , G75/3 , G113/1

Úanber : K8/11 , G35/1

ÚÀ rÿn : K6/12

Úayàusuz AbdÀ l : G152/1

Úays(bkz . Mecnÿn) : G36/1 , G82/1 , G195/2

Kenèan : G131/3

Ú ıpçaà : G125/2

Ú ı tmì r : G81/5

Ki rÀmen KÀ t ibìn : G35/5

Ley lì : G18/3 , G36/1 , G152/2 , G195/2

LoúmÀn : G15/1 , G102/4

Maómÿd : K1/5 , G32/4

MÀçìn : G46/2

Manùıúu 'ù-ùayr : K4/14 , G20/4 , G76/2

Marmara : G149/2

MÀ -ve rÀü 'n -nehr : K21/12

MeèÀlì : G172/4

Mecnÿn (bkz . Úays ) : G18/3 , G54/1 , G54/2 , G74/4 , G80/3 ,

G121/5 , G152/2 ,

Mer iç : G17/5 , G75/1

Merve : G117/3

Mesìh (bkz . èÌsì) : G1/2

Mevlevì : G80/2 , G102/2 , G194/2

M ıã r : H14/2 , G77/3

MìnÀ : K15/1

MurÀd : K2/1 , K2/2 , K3/5 , K5/34 , K6/17 , K20/20

MÿsÀ : K1/13 , K4/12 , K4/14 ,

K17/5 ,K21/4 ,G159/1

Müse lmÀn : G145/1

Nì l : G77/3

Nÿó : K6/23 , K14/15 , K19/8 , G120/1

Oàuz : G56/5

OåmÀn : K5/3 , K6/5 , K11/17

èÖmer : K11/17 , K17/3

Rabb : G122/5

R ıêvÀn : G55/1

Rÿm : K9/6 , K19/17 , G69/4

Rÿmì : G105 /4

Rüs tem : K10/10

Se lìm : K3/5 , K7/18 , K8/14 , K19/14 ,K14/17 ,

K19/18

S ikender(bkz . İskender ) :K6/1 , K6/10 , G61/3 , G67/3 , G155/1

Sìmurà : K20/3

S i t anbÿ l : G26/2 , G50/1 , G85/4

Sü leymÀn : K3/5 , K4/14 , K6/8 , K15/10 , K15/11 ,

K15/12 , G53/3 , G76/2

ŞÀm : G69/4

Şì rìn : G8/5 , G166/2

Ş i rvÀn : K5/8

TÀ tÀ r : K5/15 , K6/9 , G125/2

ÙÿbÀ : G117/ , G145/5

Ùuna : K14/9

Tunca : K21/3 , G75/1

Uóud : K12/14

èUtÀ r id : K11/15 , K17/10 , G129/4

Sìmurà : K20/3

Ülker : K12/3

VÀm ıú : K21/8

Venedìk : K13/15

VisÀlì : G172/3

Yahÿdì : G105/5 ,

Yaèúÿb : G186/3

Yÿsuf : K14/2 , K21/10 , G35/2 , G39/5 , G5875 ,

G73/2 , G77/3 , G99/1 , G126/5 , G131/3

G131/4 , G141/5 , G144/4 , G159/4 , G160/1

G163/4 , G166/2 , G186/3

Yeècÿc : G67/3

YezdÀn : K6/1 , K15/16 , K20/20

TIPKI BASIM

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İ...

Documents

Türkiye’de Edebi Gazetecilik: Emin Çölaşan’ın Turgut ...globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/sites/default/files/...Türkiye’de Edebi Gazetecilik: Emin Çölaşan’ın

PERVÎN İ İ‘TİSÂMÎ, HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ · PERVÎN-İ İ‘TİSÂMÎ, HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE LUTF-İ HAK MESNEVİSİ YASEMİN YAYLALI ÖZET İlim ve edebiyat

EDEBİ AKIMLAR

Edebi Sanatlar3

Edebi Sanatlar

"Nima Yuşic'in hayatı, şiiri, Edebi şahsiyeti ve Etkileri" yüksek lisans tezi

Edebi kalemler dergisi 6 (2014 mayis)

Edebi Analiz Nasıl Yazılır?

BATI EDEBİYATINDA EDEBİ AKIMLAR

EDEBİ SANATLAR

Edebi bilgiler

03ED.2. MAHREMİYET EDEBİ 51 ED2.1. Ev Edebi 51 ED2.2. Giyinme Edebi 52 ED2.3. Kapı Çalma ve Açma Edebi 52 ED2.4. Oturup-Kalkma Edebi 52 ED2.5. Şakalaşma-Lakap Edebi 53 ED2.6

İskender Pala _ Müstesna Güzeller-edebi bilgi kitabı

okunmusseker.files.wordpress.com€¦ · Web viewCUMHURİYET DÖNEMİNDE OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBİ METİNLER. ANLATMAYA BAĞLI EDEBİ METİNLER. A-MİLLİ EDEBİYAT ZEVK

SWAP, SWAP TÜRLERİ VE SWAP İŞLEMLERİNİN … · B'nin ödeyeceği faiz %13'tür. Görüldüğü gibi bu piyasada iki şirket ara Görüldüğü gibi bu piyasada iki şirket ara

170-4-Ru'ya-Mana-Alemi-TERZİBABAnın görüldüğü ZUHURATLar,

Popüler ve Edebi Roman Ayrımında “Kürk Mantolu Madonna” · Popüler edebiyat ülkemizde de her geçen gün çok daha fazla sayıda insana ulaşmaktadır. Popüler ve edebi

Cahiliyeden Asrı Saadete Geçiş Dönemi Bağlamın- da Edebi

“İlmi iki senede, edebi ise yirmi senede öğrendim.” · 2017. 10. 19. · “İlmi iki senede, ... Acaba bu dersten ne şekilde istifade edebi-lirim?‛ gibi bir amaçla değil

c;esgici.net/022_009/Riza Filizok Ziya Gokalpin Edebi Eserlerinde Halk... · zİya gÖ kalp'in edebİ eserlerİnde halk edebİyati tesİrİ Üzerİne bİr araŞtirma rıza fİlİzok