T.C. Sağlık Bakanlığı Adana Halk Sağlığı Müdürlüğü Polio eradikasyonu ve AFP ’ nin...

T.C. Sağlık Bakanlığı Adana Halk Sağlığı Müdürlüğü

Polio eradikasyonu ve AFP ’nin önemi

Polionun eradikasyonu hedefi; sadece klinik olarak

vakaların görülmemesi değil, aynı zamanda hastalığa

neden olan polio virüsünün de yok edilmesidir.

Polionun Eradikasyonu Hedefi Nedir?

1988’de Dünya Sağlık Assamblesi’nde tüm ülkelerde polionun ortadan kaldırılması kararı alınmıştır.

1990’da “Dünya Çocuk Zirvesi”nde aynı karar ülke liderleri tarafından onaylanmıştır.

Polio Eradikasyon Programı

Dünyada Durum

Dünyada Durum

1991 DSÖ Amerika bölgesinin son vahşi polio vakası

Batı Pasifik Bölgesi

Mum ChantyKamboçya 1997

1997 DSÖ Batı Pasifik Bölgesinin

son vahşi polio vakası

Avrupa Bölgesi Melik MinasTürkiye 1998

1998 DSÖ Avrupa bölgesinin son vahşi polio vakası

Dünyada Durum

Poliosuz Olarak Sertifikalandırıldı

DSÖ Avrupa Bölgesi

21 HAZİRAN 2002

Dünyada Durum

Dünya Sağlık Örgütü aşısız 1.3 milyon çocuk olması nedeniyle Suriye’de endemi riski olduğunu duyurdu

Polio endemik ülke sayısı: 4Hindistan, Pakistan, Nijerya, Afganistan

Türkiye’de Polio Eradikasyonu Programı

Uluslararası hedefler

doğrultusunda, 1989 yılında

ülkemizde polionun

eradikasyonuna yönelik “Polio

Eradikasyonu Programı”

başlatılmıştır.

Vahşi poliovirüs transmisyonunu durdurmak

Polio Eradikasyonunun Amacı

Polio Eradikasyonu Stratejileri

Rutin aşılama çalışmaları Destek aşılama çalışmaları

Ulusal aşı günleri Mop-up aşılama çalışmaları

AFP ve vahşi poliovirus

sürveyansı

Polio Eradikasyon ProgramıPolio Vakaları ve Polio-3 Aşılama Hızları

Türkiye, 1985-2009

* Klinik sınıflandırma **Virolojik sınıflandırma

0

20

40

60

80

100

85 86 87 88*89 90 91 92 93 94 95 96

**97 98 99

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Vaka sayısı

0

20

40

60

80

100%

UAG VE MOP-UPPEP

“Sıfır” polio vakası bildiren bir bölgede, vahşi poliovirüs olmadığından nasıl

emin olabiliriz?

Polio Eradikasyonu Stratejileri

Rutin aşılama çalışmaları Destek aşılama çalışmaları

Ulusal aşı günleri Mop-up aşılama çalışmaları

AFP ve vahşi poliovirus

sürveyansı

Polio Eradikasyonu ProgramıŞüpheli Vaka

15 yaşından küçük bir kişide şiddetli travma haricinde, herhangi bir nedenle akut flask paralizi olması,

15 yaşından büyük kişilerde hekimin klinik olarak poliodan şüphelendiği akut flask paralizili hastalar.

Akut flask paralizi

Guillain-Barre Sendromu

travmatik nevrit

transvers myelit

Poliovirüs

diğer virüsler

diğer (toksin, vs.)

Enteroviruslar

AFP ICD-10 KODLARI

-G61.0- GUİLLİAN-BARRE SENDROMU, LANDRY SENDROMU

-G37.3 - AKUT TRANSVERS MYELİTS,

-G60.3- POLİNÖROPATİLER,GENEL İDİOPATİK,

-B97.1- ENTEROVİRÜSLERE BAĞLI PARALİZİLER,

-G62.9- MULTIPL POLİNÖROPATİLER,

-A80.9- POLİOMYELİTİS GENEL,

-A80.3- POLİOMYELİTİS,ABORTİF

-A80.4- POLİOMYELİTİS,PARALİTİK

-A80.0- AŞI İLE İLİŞKİLİ,POLİO AŞISI YADA DİĞER AŞILAR

-G04.9- AKUT ASENDAN MYELİTİS

-G04.8- POST EVFEKSİYÖZ PARALİZİ

-G62.0- İLAÇ VEYA İLAÇ HAMMADDELERİ VB.BAĞLI PARALİZİLER, POLİNÖROPATİLER

Polio Sürveyansı

ŞÜPHELİ VAKA

HEMEN

1. Telefon ile İl Halk Sağlığı Müdürlüğüne bildirilir.

2. Vaka Bildirim Formu doldurulur.

Vaka Araştırması Salgın Araştırması

Vaka Araştırması

Bildirimden sonraki ilk 48 saat içinde vaka incelemesine başlanmalı,

Uygun gaita numunesi: Paralizi başlangıcından sonraki ilk 14 gün içinde en az 24 saat aralıkla iki gaita numunesi alınarak, soğuk zincir kurallarına uyarak 72 saat içinde laboratuvara gönderilmeli,

60 gün boyunca hasta izlenmelidir.

AFP

Vahşi poliovirus Kesin Polio

Vahşipoliovirus yok

Uygun olmayannumune

İki uygunnumune

polio değil

polio değil

Rezidüelparalizi, ölümveyaizleyememe

Olası polio

Rezidüelparalizi yok

polio değil

Uzmankurulu

AFP Vakalarının Virolojik Sınıflaması

AFP Sürveyansı Performansı Göstergeleri

Gösterge: Hedef 15 yaş altındaki her 100 000 1 vaka/100 000

kişide polio dışı AFP vakası

“Uygun” gaita numunesi % 80

toplanan AFP vakalarının yüzdesi

Adana’da 2013 yılı 15 yaş altı nufus 602.130

Hedef yılda en az 6 yerli AFP vakası tespit etmek

Akut Flask Paralizi Vaka Bildirimi İçin

Aktif Sürveyans

Neden “Aktif” AFP Sürveyansı ?

Eksik vaka bildirimi - polio sürveyansında temel sorun

Hastanelerden pasif vaka bildirimi güvenilir değil

AFP vakaları hastanelere yatmakta, ancak hiç

bildirilmemektedir

Sürveyansın daha aktif olması gerekmektedir

“Aktif Sürveyans” Nedir?

Hastanelerin düzenli ziyareti ile aktif olarak bilgi toplama sistemidir.

Aktif sürveyans zamanında, tam, doğru ve ileriye dönük bilgi sağlar.

Vakalardan gaita numuneleri zamanında alınabilir!

Belirlenen hastanelere haftalık ziyaretlerle (haftanın aynı günü) bir önceki haftanın vakaları hakkkında bilgi alınmalıdır.

Sorumlu kişi ile görüşülmeli - 15 yaş altındaki AFP vakaları sorulmalıdır

Kayıtlar mutlaka incelenmelidir (yatan hasta, acil, poliklinik)

Eğer AFP vakası saptanırsa, vaka incelemesine başlanmalı, ilk numune alınmalı ve vaka bildirimi yapılmalıdır

“Aktif Sürveyans”

Hastanelerdeki AFP Vakalarının Önemi

Paralizili çocukların çoğu 2. ve 3. basamak hastanelere sevk edilir ve hastaneye yatırılarak tedavi edilir.

Bildirilen AFP vaka sayısını arttırmanın en etkili yolu: hastanelerden (2. ve 3. basamak) AFP bildirimini arttırmaktır.

AFP Vakaları Neden Bildirilmiyor?

Guillain-Barre Sendromu ile polionun ayırıcı tanısının sadece klinik olarak yapılabilmesinin mümkün olduğu düşünülmektedir. Oysa mutlaka gaita incelemesi ile polioyu ekarte etmek gereklidir.

İlgili tüm sağlık personeli AFP vaka bildirimi konusunda bilgilendirilmeli ve duyarlılıkları arttırılmalıdır.

AFP Vakalarının Araştırılması;

Vakalar paralizinin başlangıcından itibaren ilk 7 günde bildirilmeli,

Vakalar bildirimden sonra 48 saat içinde incelenmeli,

AFP vakalarının en az % 80’inden uygun gaita numunesi alınmalı,

AFP vakalarının takibi 60. günde yapılmalıdır.

Aktif Sürveyans Sorumlusu Tarafından AFP Vakası Tespit Edildiğinde Yapılacaklar:

Aktif sürveyans görevlisi vaka bildirim ve inceleme formlarını ve numune kaplarını yanında bulundurmalıdır.

Bulunan her vaka için vaka bildirim ve inceleme formu doldurulmalıdır.

Vaka ilgili hekim ile birlikte değerlendirilmelidir.

60. gündeki inceleme için detaylı adresi alınmalı ve aile bu konuda bilgilendirilmelidir.

İlk numune alınmalı ve laboratuvara gönderme işlemleri başlatılmalıdır.

Aktif Surveyans Ziyaretlerimiz

Ziyaret edilen hastane sayısı

Toplam ziyaret sayısı

Ziyaret edilen hekim sayısı

EYLÜL 2013 20 23 89

EKİM 2013 27 54 94

Amacımız AFP vakalarının başvurabileceği tüm hastanelere ay içerisindeen az 2 ‘şer ziyaret gerçekleştirmek.

Polio İmportasyon Planı Genelgesi

05.07.2002 tarih2002/67-6191 sayı

Sıcak AFP Vakası (Sıcak vaka)-1

15 yaş altındaki AFP vakalarında risk faktörlerinden en az birisinin bulunması;• Poliomyelit benzeri klinik tablosu olan veya,• 3 dozdan az OPV aşısı almış veya, • Vakanın kendisinin veya temaslılarının

poliomyelitin endemik olduğu bir ülkeye seyahat öyküsü bulunan veya,

• Vahşi poliovirüsün son dönemde görüldüğü bölgelere komşuluğu olan yüksek riskli bölgelerden bildirilen vakalar.

· Herhangi bir yaştaki kişide poliomyelit benzeri klinik tablonun bulunması ve klinisyenin poliomyelitten şüphelenmesi durumu da sıcak AFP vakası olarak değerlendirilir.

· Yukarıda sayılan risk faktörlerinden herhangi birini taşıyan bir kişiden paralizisi olmasa bile poliovirüs izole edilmesi durumuna sıcak vaka denir.

Sıcak AFP Vakası (Sıcak vaka)-2

Poliomyelit Açısından Yüksek Riskli Bölge:

Aşı oranı %80’in altında kalan bölgeler

AFP sürveyans göstergeleri hedefin altında kalan bölgeler

Poliomyelit epidemiyolojisi ve vahşi virüs yayılımı dikkate alındığında risk altında olduğu düşünülen bölgeler:

• Kötü alt yapı koşullarına sahip bölgeler (gecekondu bölgeleri gibi),

• Vahşi poliovirüsün son dönemde görüldüğü bölgeler ve onlara komşu bölgeler,

• Göç alan ve nüfus hareketlerinin yoğun olduğu bölgeler (tarım işçisi, göçerler, mülteci, kaçak giriş, sınır ticareti olan alanlar, liman vs giriş kapısı olan alanlar)

SICAK VAKA

• Belirlenen AFP vakasının SICAK VAKA olup olmadığına karar verecek ve sıcak vakalar hızla incelenecek ve sonuçlandırılacaktır.

• Sıcak vaka saptanması halinde Vaka Bildirim Formu derhal faks ile gönde-rilecek ve telefon ile de bildirim teyid edilecektir.

• Sıcak vakalarda, vakanın yanı sıra en az 5 temaslısından da numune alı-nacak, numuneler derhal laboratuva-ra gönderilecek, bildirim ve laboratu-var formunda vakanın SICAK VAKA olduğu belirtilecektir.

• Sıcak vakadan ve temaslılarından numune alındıktan sonra vakanın ya-kın temaslılarının aşılanma durumları hızla gözden geçirilecek, vaka ve aşı-sız/eksik aşılı temaslılarına OPV aşısı yapılacaktır.

• Eğer vakanın bulunduğu bölgede ru-tin aşı oranı %80’in altında ise 0-59 ay grubundaki çocukların eksik aşı-larını tamamlamaya yönelik, bölge çevresini de içeren, rutin aşılama çalışmaları başlatılacaktır.

İl Pep Sorumlusunun GörevleriA

kut

Fla

sk P

aral

izİ

Vak

ası

Poliomyelit benzeri klinik tablo (ateş + akut paralizi + asimetrik ekstremite tutulumu)

3 dozdan az polio aşısı almış

Kendisi veya temaslısının poliomyelitin endemik olduğu ülkeye seyahat öyküsü

Vahşi poliovirüsün son dö-nemde görüldüğü bölgelere komşuluğu olan yüksek riskli bölgelerden bildirim

Herhangi yaştaki bir kişide poliomyelit benzeri klinik tablo ve klinisyenin poliomyelitten şüphelenmesi

Eksik aşılı, endemik bölgeye seyahat öyküsü olan veya yüksek riskli bir bölgeden bildirilen kişide paralizi olmasa bile poliovirüs izole edilmesi

Vahşi Virüs İzolasyonu Durumunda Yapılacak Aktiviteler

Tanım: Olası poliomyelit vakasından (paralitik veya non paralitik) intra tipik inceleme ile vahşi virüs olduğunun gösterilmesi durumudur.

Bir vahşi poliovirüsün izole edilmesi ulusal bir acil durum olarak değerlendirilecektir.

Yapılacak aktiviteler Polio Eradikasyon Programı Saha Rehberi’ nde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Polio Eradikasyon Programının Başarısı İçin Klinisyenler Tarafından Yapılması Gerekenler

Akut Flask Paralizili vakalarını hemen Aktif Sürveyans Sorumlusuna bildirmek,

Ani başlayan flask paralizi vakalarında poliomiyelit tanısını düşünmek,

Bakımları altındaki hastalardan uygun numunelerin alınmasını sağlamak,

Takip ettikleri çocukların aşılanma durumunu sorgulamak ve eksik aşısı var ise yaşına uygun önerilen aşı takvimine göre aşılamak,

Poliomyelitin eradikasyonu hedefi konusundaki bilgilerini diğer sağlık personeli ve klinisyenlerle paylaşmak

ADANA İl Halk Sağlığı Müdürlüğü İletişim Bilgileri

Adana İl Halk Sağlığı Müdürlüğü santrali: 0 322 400 03 03

Bulaşıcı Hastalıklar Kontrol Programları Şubesi 0 322 400 03 03 / 3432-3465

Şube Müdürü Dr. Eser Şimşir 0322 400 03 03 / 3474

Şube Müdürü Cep Tel: 0 532 655 18 87Şube Resmi İnternet adresi: hsm01.bhkp@saglik.gov.tr adana.bhs@saglik.gov.tr