View
27
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
M. M. SEYIDOV
RUSCA-AZƏRBAYCANCAHƏRBİTERMİNLƏRİNİXTİSARILÜĞƏTİ
M. M. СЕИДОВ
РУССКО-АЗЕРБАЙДЖАНСКИЙСЛОВАРЬСОКРАЩЕНИЙВОЕННЫХТЕРМИНОВ
'; r< ra o E frriN İN
K İ T A B X A N A S I
“Azərnəşr” BAKI - 2002
Rəyçilər:Genaral-mayor Ə. Ə. Qasımov, general-mayor S. Y. Əliyev,
filologiya elmləri doktoru, prof. M. İ. Qasımov
Tərtibatçı müəllif:Polkovnik SEYİDOV MİRİŞ MİRCAVAD oğlu
Redaktor: Cəfərova Zərif Sədi qızı
S30 SEYİDOV M. M. Rusca-azərbaycanca hərbi terminlərin ixtisarı lüğəti. Bakı: “Azərnəşr”in qrifı ilə çap olunub. 2002-ci il, 136 səh.
Lüğətdə 4800-ə qədər ümumi hərbi, hərbi-siyasi, hərbi-tarixi, hərbi-texniki termin, söz və ifadələrin ixtisarları verilir. Lüğət hərbi ədəbiyyatla maraqlanan geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulubdur.
4602030000S 30 ------------------- qrif ilə
M 651(07)-2002
ISBN 5-552-00251-2
© “Azəməşr”, 1993 © Seyidov M., 2002.
Rusca-azərbaycanca hərbi terminlərin ixtisan lüğəti zabitlər, təhsil alan gənclər, tədris müəssisələrinin, hərbi kafedraların, kütləvi müdafiə və vətənpərvərlik işinin rəhbərləri, nəşriyyat və mətbuat, radio və televiziya işçiləri, jurnalistlər, tərcüməçilər, eləcə də hərbi ədəbiyyatla maraqlanan geniş oxucu kütləsi üçün azərbaycan dilində ilk ədəbiyyatdır.
Lüğət Azərbaycan ədəbiyyatında və dövri mətbuatda müxtəlif ixtisarların aradan qaldırılmasına kömək göstərər, həm də Azərbaycan dilində mövcud ixtisarların rus dilində işlədilməsini aradan qaldırar.
Lüğətdə ümumi hərbi, hərbi-siyasi və hərbi-tarixi xarakterli, eləcə də qum və raket qoşunlarının, hərbi hava qüvvələrinin, hərbi dəniz donanmasının, ölkənin hava hücumundan müdafiə qoşunlarının, kütləvi qırğın silahı və ondan müdafiə, müasir hərbi texnikanın müxtəlif növləri, nizamnamələr, hərbi topoqrafıya və hərbi biliklərin digər sahələri haqqında ixtisarlar verilir.
İxtisarlar lüğətdə əlifba sırası ilə yerləşdirilib.Lüğətdən istifadə edərkən aşağıdakıları nəzərə almaq lazımdır.1. Rus dilində olan müxtəlif tipli ixtisarlar və onların Azərbaycan
dilində tərcümələri:- həıfı - БТР - ZTR, A3C - ADS, OB - ZM, ПХЗ - KƏM və ı;- heca tipli mürəkkəb ixtisarlar: zam-müa, разв - kəşf, эск - esk;- qarışıq təşkil olunmuş mürəkkəb ixtisarlı sözlər: ГАБр - QABr,
самбо - sambo;- qismən ixtisarlı sözlər: (ixtisar və bütün sözlər): начштаба - qə
rargah rəi.2. Başqa dildən götürülmüş mürəkkəb ixtisarlar və müxtəlif slruk-
turlu ixtisarlı sözlər: напалт - napalm, родар - rodar.3. Müxtəlif şərti qrafik ixtisarlar: r. - d. деж. - növ. б-ка - g-ka, б/к
- d/'k və i.4. Hər hansı sinifdən olan maşınlar və texniki əşyaların nişanlan
ması üçün müntəzəm istifadə olunan bir hərfli ixtisarlar. Məsələn: M- подводная лодка (М-1) - sualtı qayıq (M-l), P - разведчик (в маркировке самолетов P - 3, P - 10) - kəşfiyyatçı (təyyarələrin nişanlanması R - 3, R - 10).
5. Lüğətin sonunda əlifba sırası ilə Azərbaycan dilində ixtisarlar və onların lüğətdə yerləşdiyi yer göstərilib.
M Ü Ə L L İF D Ə N
3
Lüğətin tərtibi zamanı Silahlı Qüvvələrin nizamnamə və təlimatlarından, rus dilinin ixtisarlar lüğətindən, rus və Azərbaycan dillərində çap olunmuş hərbi ədəbiyyatdan da istifadə edilib.
Lüğət Azərbaycan dilində ilk məlumat ədəbiyyatı olduğundan müəyyən çatışmazlıqlar ola bilər. Oxucuların hər cür rəy və təklifləri minnətdarlıqla qəbul ediləcəkdir.
Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olmadığım, göstərilən adm yenisi ilə əvəz olunduğunu vo həmin ixtisarın işlədilmədiyini göstərir.
ОТ АВТОРА
В связи с тем, что Азербайджанская Республика длительное время находилась в составе СССР, не имела своей армии, не выпускалась военная литература на азербайджанском языке, азербайджанские военные термины были забыты. В этот период в азербайджанский язык и литературу вошли военные термины на русском языке. Для устранения этого, а также для совершенствования и развития азербайджанской военной терминологии необходимо, в первую очередь обогатить словарный фонд, который даст возможность широко развивать и использовать военную литературу на азербайджанском языке.
Русско-азербайджанский словарь военных сокращений представляет собой первое справочное пособие на азербайджанском языке, рассчитанное на офицеров, учащихся учебных заведений, военных кафедр, руководителей оборонно-массовой и военно- патриотической работы, работников печати и издательства, радио и телевидения, журналистов, переводчиков, а также для широко-' го круга читателей, интересующихся военной литературой.
Словарь дает возможность устранить различные сокращения, имеющиеся в литературе и в периодической печати на азербайджанском языке, а также исключить употребление на азербайджанском языке русских сокращений при наличии подобных на азербайджанском языке.
В словаре имеются сокращения общевоенного, военно-политического и военно-исторического характера, а также по органи
4
зации, вооружению и тактике сухопутных, ракетных восйк, военно-воздушных сил, военно-морского флота, войск ПВО, по оружию массового поражения и защиты от пего, по различным видам современной военной техники, уставам, топографии и другим областям военных знаний.
Все сокращения расположены в едином списке в алфавитном порядке.
При пользовании словарем необходимо иметь в виду следующее:
1) - в словарь включены разнообразные типы сокращений русского языка и их переводы на азербайджанский язык;
- буквенные: БТР, АЗС, ОВ, ПХЗ и т.д.;- сложносокращенные слова слогового типа: автобат, начмед,
райвоенком, слова: зам, эск и т.п.;- сложносокращенные слова смешанного образования: ГАБр,
самбо и др.;- отдельные частичпосокращенные слова, состоящие из части,
основы и полного слова: начштаба;2) - словарь содержит заимствованные из других языков слож
носокращенные слова и инициальные сокращения различной структуры: напалм, родар и т.д.;
3) - в словаре представлены условные графические сокращения различных структурных разновидностей: г, т.е., деж., б-ка, в/ч и т.д.;
4) - в словаре, кроме того, помещены одйобуквенные сокращения, регулярно используемые при маркировке какого-либо класса машин технических изделий и т.д. Пример:
Д - дорожная машина,Л - подводная лодка,М - подводная лодка (M-1),Р - разведчик (в маркировке самолетов Р-3, Р-10);5) - в конце словаря в алфавитном порядке даны сокращения
на азербайджанском языке и указаны страницы где они помещены.При составлении словаря использовались материалы уставов и
наставлений вооруженных сил, “Словарь сокращений русского языка” и многочисленная военная литература на русском и азербайджанском языках.
5
В связи с тем, что данный словарь является первой справочной военной литературой на азербайджанском языке возможны недостатки. Отзывы, пожелания будут с благодарностью приняты автором.
Пометка звездочкой ставится непосредственно послезаглавно- го слова и обозначается:
- данная организация уже не существует;- данное название заменено новым;- данное сокращение в настоящее время не употребительно.
6
АА - бензин автомобильный - (например; А-72, А-76)А - азимут А - антеннаА - армия (например: 11 А) - А- асфальт (покрытия до- -
рог, топ.)АА - армейская авиация АА - армейская артиллерия - ААГ - армейская артилле- -
рийская группаА АРМ - армейская артилле -
рийская ремонтная мастерская АБ - авиационная база аб* и АБ* - авиационная
бригадааб* и АБ* - артиллерийская -
бригада (см. абр)АБЗ - автобензозаправщик - АБМ - артиллерия большой -
мощностиАБР - авиационная баллис- -
тическая ракетаабр - артиллерийская бригада - АБТ - автобронетапковый -
(например: АБТ войска)АБТВ* - автобронетаико-
вые войскаАБТУ - Автобронетанковое -
управлениеАВ - авианосец АВВ - автоводовоз АВВП - аппарат вертикаль- -
ного взлета и посадкиавиа - авиация: авиапочта - авиа... - авиационный (нап- -
ример: авиабензин, авиабомба)
А - avtomobil benzini (məsələn: А-72, А-76)
А - azimut А - antenaО - ordu (məsələn: 110)А - asfalt (yolun örtüyü, top.)
OA - ordu aviasiyasıOA - ordu artilleriyasıOAQ - ordu artilleriya qrupu
OATE - ordu artilleriya təmir emalatxanası
AB - aviasiya bazasıab* və AB* aviasiya briqadası
ab* və AB* - artilleriya briqadası (bax abr)
ABD - avtobenzin dolduran BQA - böyük qüvvəli artilleriya
BAR - balistik aviasiya raketi
abr - artilleriya briqadası AZT - avtozirehlitank (mə
sələn: AZT qoşunları)AZTQ* - avtozirehlitank qo
şunlarıAZTİ - Avtozirehlitank idarəsi
TG - təyyarə gəmisi ASD - avtosudaşıyan ŞQEA - şaquli qalxan və enən
aparatavla - aviasiya; aviapoçt avia... - aviasiya (məsələn:
aviabenzin, aviabomba)
7
АВЛ - авианосец легкий АВЛ - армейский ветери
нарный лазаретАВМФ - авиация военно-
морского флотаАВС - автоматическая вин- -
товка Симонова (АВС-36)АВТ - авианосец тяжелый - а 6 т - автоматическая вин- -
товка Токарева (АВТ-40)авт. - автомобильный завод -
(топ.)авто... - автоматический ...авто... - автомобильный автобат. - автомобильный
батальонавтомото... - автомобильно- -
мотоциклетныйавторем... - авторемонтный -
(например: авторембаза) авторембат. - авторемонт
ный батальонАВЦ - автоводоцистерна АГ - авиагоризонт АГ - авиационная группа АГ - артиллерийская группа - АГБ - авиагоризонт бомбар
дировщикаАГИ - авиагоризонт истре
бителяАГИТАБ - агитационная
авиационная бомбаагитпроп.* - агитация и
пропагандаАГЛР - армейский госпи
таль для легкораненыхад и АД* - авиационная ди -
визия
YTG - yüngül təyyarə gomisi OBL - ordu baytarlıq lazareti
HDDA - hərbi-dəniz donanma aviasiyası
AST - avtomatik Simonov tüfəngi (AST-36)
ATG - ağır təyyərə gəmisi ATT - avtomatik Tokaryev
tüfəngi (ATT-40)avt. - avtomobil zavodu (top.)
avto... - avtomatik ...avto... - avtomobil avtobat. - avtomobil batalyonu
avtomoto... - avtomobil-motosiklet
avtotəm... - avtotəmir (məsələn: avtotəmir bazası)
avtotəmbat. - avtotəmir batalyonu
ASS - avtosu sistemi AÜ - aviaüfuq AQ - aviasiya qrupu AQ - artilleriya qrupu BAÜ - bombardmançmın avia-
üfiiqiQAU - qırıcının aviaüfüqi
TƏŞVAB - təşviqat aviasiya bombası
təşvtəbl.* - təşviqat və təbliğat
YYOH - yüngül yaralılar üçün ordu hospitalı
ad və AD* - aviasiya diviziyası
8
ад* и АД* - артиллерий ский дивизион (см. адн)
АДД* - авиация дальнего действия
АДД - артиллерия дальнего - действия
АДМ - автодегазационная машина
адм. - адмиралАДН - автоматическая дис- -
танционная наводка (арт.)адн - артиллерийский диви- -
зионАДУ - автомобильная душе -
вая установкаАЗ - аэростат заграждения - аз - авиационное звено АЗС - автозаправочная
станцияАЗС - авиационные зенит- -
ные средствааиб и АИБ* - армейский
инженерный батальонАИР - артиллерийская инс- -
трументальная разведкаАК - автомат Калашникова - АК - артиллерийский компас - ак и АК* - авиационный
корпусак и АК* - армейский корпус - акад. - академия АКМ - автомат Калашнико
ва модернизированныйАКМС - автомат Калашни- -
кова модернизированный со складывающимся прикладом
АКУКС - Артиллерийские - курсы усовершенствования командного состава
ad* və AD* - artilleriya divi- zionu (bax adn)
UMA* - uzaq mənzilli aviasiya
UMA - uzaq mənzilli artilleriya
AQM - avtoqazsızlaşdırma maşını
ad m. - admiralMAT - məsəfedən avtomatik
tuşlama (arm.)adn - artilleriya divizionu
ADQ - avtomobil duş qurğusu
MA - maneə aerostatı am - aviasiya manqası ADS - avtodoldurucu stansiya
AZV - aviasiya zenit vasitələri
omb və OMB* - ordu mühəndis batalyonu
AAK - artilleriya alət kəşfiyyatı
KA - Kalaşnikov avtomatı AK - artilleriya kompası ak və AK* - aviasiya korpusu
- ok və OK* - ordu korpusu akad.- akademiya KTA - Kalaşnikov təkmil
ləşdirilmiş avtomatıKTQA - Kalaşnikov tək
milləşdirilmiş qundağı qatlanan avtomat
AKHTK - Artilleriya komanda həyətini təkmilləşdirmə kursu
9
а/л - атомный ледокол алб. - алебастровый завод
(топ.)AM - аэродром морской
авиацииамв - артиллерийский мете- -
орологический взводАМП - артиллерийский ме- -
теорологический постАМС - артиллерийская ме- -
теорологическая службаАМС - артиллерийская ме- -
теорологическая станцияАН - аэростат наблюдения - АНАБ - аэронавигационная -
авиационная бомба анг. - ангар (топ.)АНИМИ - Артиллерийский -
научно-исследовательский морской институт
АНП - артиллерийский наблюдательный пункт
АО - авиабомба осколочная - АО - автономная область (топ.) - ао и АО - авиационный отряд - АОН - артиллерия особого -
назначенияап и АП* - авиационный
полкап и АП* - артиллерийский -
полкАПГ - армейский подвиж
ный госпитальапдд и АПДЦ - авиацион
ный полк дальнего действия АПМ - автомобильная пере
движная мастерскаяАПП - артиллерия поддерж
ки пехоты
a/b - atom buzqıranıalb. - alebastr zavodu (top.)
DA - doniz aviasiya aerodromu
amt - artilleriya meteoroloji taqım
AMP - artilleriya meteoroloji post
AMX - artilleriya meteoroloji xidmət
AMS - artilleriya meteoroloji stansiya
MA - müşahido aerostatı ANAB aeronaviqasiya aviasi
ya bombasıanq. - anqar (top.)ADETİ - Artilleriya dəniz
elmi-tədqiqat institutu
AMM - artilleriya müşahidə məntəqəsi
QA - qəlpələnən aviabomba MV - muxtar vilayət (top.) ad və AD - aviasiya dəstəsi XTA - xüsusi təyinatlı artille
riyaaa və AA* - aviasiya alayı
aa və AA* - artilleriya alayı
SOH - səyyar ordu hospitalı
umaa və UMAA - uzaq mənzilli aviasiya alayı
SAE - səyyar avtomobil emalatxanası
PYA - piyadaya yardım artilleriyası
10
АПРИМ - автомобильная подвижная ремонтная инже мерная мастерская
АПС - автоматический пис- - тодет Стечикна
АПТРез - артиллерийский - противотанковый резерв
АПУГ - авианосная поиски- - во-ударная группа
АР - артиллерия разрушения - ар. - арык (топ.)АРВГК - артиллерия резерва -
верховного главнокомандования АРГК - артиллерия резерва -
главного командованияАРЛС - артиллерийская ра- -
диолокационая станцияАРМ - авторемонтная мае- -
терскаяАРП - автоматический ра- -
диопеленгаторАРПЛ - атомная ракетная
подводная лодкаАРС - автомобильная разли -
вочная станцияАРСОМ - артиллерийская -
станция обнаружения минометов
арт. артиллерия арт... - артиллерийский (на- -
пример: артналет, артподготовка) арт.к. - артезианский коло -
дец (топ.)арттех... - артиллерийско-
технический (например: арт техенабжение)
арх. - архипелаг (топ.)АРЭ* - армейская разведы -
ватслыщя эскадрилья
SAMTE - səyyar avtomobil mühəndis təmir emalatxanası
AST - avtomatik Steçkin tapançası
TƏAEht - tank əleyhinə artilleriya ehtiyatı
TGAZQ - təyyarə gəmilərinin axtarış-zərbə qrupu
DA - dağıdıcı artilleriya ar. - arx (top.)ABKEA - ali baş komandanlı
ğın ehtiyat artilleriyasıBKEA - baş komandanlığın
ehtiyat artilleriyasıARLS - artilleriya radiolokasi-
ya stansiyasıATE - avtotəmir emalatxanası
ARP - avtomatik radiopelen- qator
SARQ - sualtı atom raket qayığı
AMS - avtomobil mayetökən stansiya
MAARS - minaatanları aşkar edən artilleriya stansiyası
art. - artilleriya art... - artilleriya (məsələn:
artbasqını, arthazırlığı) art.q. - artezian quyusu (top.)
arttex... - artilleriya-texniki (məsələn: arttextəchizat)
arx. - arxipelaq (top.)OKE* - ordu kəşfiyyat eskad
rilyası
а/с - административной служ- - бы (например: майор а/с)
асб. - асбестовый завод, карьер (топ.)
АСП - авиасигнальный пост - аср - автосанитарная рота АСС - аварийно-спасатель- -
пая службаACT - артиллерийская сте- -
реотрубаACT - артиллерия сопровож- -
дения танковастр. - астрономический
пункт (топ.)АСУ - аварийно-спасатель- -
ное устройство (на подводных лодках)
АСУ - авиадесантная само- - ходно-артиллерийская установка
асф. - асфальтовый завод (топ.) - АСЭГ - армейский сортиро
вочный эвакуационный госпиталь
АТ - авиационная торпеда - АТ - артиллерийский тягач - ат. - атомныйАТБ - авиационио-техничес- -
кая базаАТЗ - автотошшвозаправщик - АТЛ - артиллерийский
тягач легкийАТО - аэродромно-техни
ческое обеспечение (полетов) атр - авиационная техничес
кая ротаАТРМ - автотракторная ре- -
монтная мастерскаяАТС - артиллерийская топо- -
графическая служба
i/x - inzibati xidmot (mosolon: i/x mayoru)
asb. - asbest zavodu, karxana (top.)
ASP - aviasiqnal postu asb. - avtosanitar bölük QXX - qəza xilasetmə xidməti
ASB - artilleriya stereoboru
TMA - tankları müşayiət artilleriyası
astr. - astronomik məntəqə (top.)
QXQ - qəza-xilasetmə qurğusu (sualtı qayıqda)
OHQ - özüyeriyən hava desantı artilleriya qurğusu
asf. - asfalt zavodu (top.) ÇTOH - çeşidləyici təxliyyə
ordu hospitalı
AT - aviasiya torpedası AY - artilleriya yedəyi at. - atomTAB - texniki aviasiya bazası.
AYD - avtoyanacaq dolduran YAY - yüngül artilleriya yedəyi
TAT - texniki aerodrom təminatı (uçuşu)
tab - texniki aviasiya bölüyü
ATTE - avtotraktor təmiri emalatxanası
ATX - artilleriya topoqrafiya xidməti
12
OAY - orta artilleriya yedəyiАТС - артиллерийский тягач средний
ATT - артиллерийский тягач тяжелый
АУ - активированный уголь - АУ* - Артиллерийское уп- -
равнениеАУВ - автоматический ус- -
тановщнк взрывателейАУТ - авианосная ударная -
группаАУТ - автоматический уста- -
новщик трубкиАФА - аэрофотоаппарат - ( аэ - авиационная эскадрилья - аэр - аэродромная эксплуа- -
тационная ротааэрд. - аэродром (топ.) аэрп. - аэропорт (топ.)
ББ - базаБ - батарея (арт.)Б. - будка железнодорожная -
(топ.)Б - блужник (топ.) б. - балка (топ.) б - батальонБА - батальонная артиллерия - БА - батарея автоматичес- -
кая (арт.)БА - береговая артиллерия - БА - бомбардировочная ави
ацияБА - бронеавтомобиль БАВ - биологическое актив
ное вещество
AAY - ağır artilleriya yedəyi
АК - aktivloşdirilmiş kömür Aİ* - Artilleriya idarəsi
PAQ - partladıcılan avtomatik quran
TZQ - təyyarə komisi zərbə qrupu
BAQ - boruları avtomatik qu ran
AFA - ayrofotoaparatae - aviasiya eskadrilyasıaib - aerodrom istismar bölüyü
aerd. - aerodrom (top.) havl. - hava limanı (top.)
В - bazaВ - batareya (art.)B. - domir yol budkası (top.)
Ç - çay daşı (top.) q. - qobu (top.) b - batalyon ■,BA - batalyon artilleriyası AB - avtomatik batareya (art.)
SA - sahil artilleriyasıBA - bombardmançı aviasiya
ZA - zirehli avtomobil ВАМ - bioloji aktiv maddəlor
13
БАВ - большой плавающий - автомобиль
бад и БАД* - бомбардиро- - вочная авиационная дивизия
бак и БАК* - бомбардиро- - вочный авиационный корпус
бал. - балка (топ.) бао и БАО* - батальон аэро- -
дромного обслуживаниябап и БАП* - бомбардиро- -
вочный авиационный полкбар. - барак (топ.)БАС - батарея анодная сухая -бас. - бассейн (топ.)бат. - батарея...бат - батальон (например: -
автобат, медсанбат, стройбат) бат-н - батальон батр - батарея (арт.) баз - бомбардировочная ави
ационная эскадрильяББА* - ближняя бомбарди
ровочная авиацияббап и ББАП* - ближнебом- -
бардировочный авиационный полк БВБ - бактериальный воз
будитель болезни БГ - боевая группа БГСО* - “Будь готов к са- -
нитарной обороне”БГТО* - “Будь готов к тру- -
ду и обороне”БД - боковой дозор БДБ - быстроходная десант- -
пая баржаБДП - банно-дезинфекцион--
ный поездБДЩ ■ большая дымовая -
шашка
BÜA - böyük üzən avtomobil
bad və BAD* - bombardman- çı aviasiya diviziyası
bak və BAK* - bombardman- çı aviasiya korpusu
qob. - qobu (top.) axb və AXB* - aerodrom xid
məti batalyonubaa vo BAA* - bombardmançı
aviasiya alayı bar - barak (top.)QAB - quru anod batareyası höv. - hövzə (top.) bat. - batareya...bat - batalyon (məsələn: av-
tobat, tibbisanbat, inşaatbat) bat-n - batalyon batr - batareya (art.)
- bae - bombardmançı aviasiya eskadrilyası
YBA* - yaxm bombardmançı aviasiya
ybaa və YBAA* - yaxın bom- bardmançı aviasiya alayı
XBT - xəstəliyin bakteriya törədicisi
DQ - döyüş qrupu SMHO* - “Sanitar müdafiəsi
nə hazır ol”ƏMHO* - “Əməyə və müda
fiəyə hazır ol”YD - yan dazoru SDB - sürətlə gedən desant
barjıHDQ - hamam-dezinfeksiya
qatarıBTŞ - böyük tüstü şaşkası
14
бер. - береза (топ.)Бет. - бетонный (топ.)БЕТАБ - бетонобойная ави
ационная бомбаБЖ - батарея железнодо
рожная (арт.)БЗ - биологическое зараже- -
ние (сигнал ГО)БЗ - боезапасбзр - батарея звуковой раз- -
ведкиБИП - беоевая и политичес
кая подготовкаБИП - боевой информацион- -
ный постБК - батарея противокатерная - БК - боевой курс б/к и бк - боевой комплект, -
боекомплектБКА - бронированный катер, -
бронекатерб-ка - банка (топ.)БКК - боевой компасный
курс (авиа.)БКП - батальонный команд -
ный пунктБлНП - ближний наблюла- -
тельный пунктбл.п. - блокпост (топ.)БМ - батальонный миномет - БМ - боевая машина БМД - боевая машина де- -
сантникаБМК - боевой магнитный
курс (авиа.)БМО - бронированный мор
ской охотникБМП - батальон морской
пехоты
toza. - tozağacı (top.)Bet. - beton (top.)BETAB - beton dağıdan avia
siya bombasıDB - dəmir yol batareyası (art.)
BY - bioloji yoluxma (MM siqnalı)
DE - döyüş ehtiyatıskb - səs - kəşfiyyat batareyası
DVS - döyüş və siyasi hazırlıq
DMP - döyüş məlumat postu
KB - kater əleyhinə batareyaDK - döyüş kursud/k və dk - döyüş komplekti
ZKA - zirehli kater
b-ka - banka (top.)DKK - döyüş kompas kursu
(avia.)BKM - batalyon komanda mən
təqəsiYaMM - yaxm müşahidə
məntəqəsibl.p. - blokpost (top.)BM - batalyon minaatanı DM - döyüş maşını DDM - desantçımn döyüş ma
şınıDMK - döyüş maqnit kursu
(avia.)ZDO - zirehli dəniz ovçusu
DPB - dəniz piyada batalyonu
15
БМП - батальонный медицинский пункт
БМП - боевая машина пехоты - БН - биологическое нападе- -
ние (сигнал ГО)БН - боевой несекретный
(противогаз)БНП - батарейный наблюда
тельный пунктБНП - боковой наблюдатель- -
ный пунктБО - бактериологическое
оружиеБО - береговая оборона БО - биологическое оружие - БО - боевое охранение БО - боковой отряд БО - большой охотник
(воен. мор.)БОВ - боевое отравляющее -
веществобое™ - боевой (например: бое- -
головка, боезапас, боекомплект) Бол. - Большой (топ.) бол. - болото (топ.) больн. - больница (топ.)БОР - безоткатное орудие бор - батарея оптической
разведкиБОХР - боевое охранение БП - батарея полевая БП - боевая подготовка БП - боевой пост БП - боевой путь (авиа.)БП - бронепоезд БПБ - батальонный пункт
боепитанияБПДО - банно-прачечное и -
дезинфекционное обеспечение
ВТМ - batalyon tibb məntəqəsi
PDM - piyadanın döyüş maşını BB - bioloji basqın (MM siq
nalı)MD - məxfi olmayan döyüş
(əleyhiqaz)BMM - batareya müşahidə
məntəqəsiYMM - yan müşahidə məntə
qəsiBS - baktereoloji silah
SM - sahil müdafiəsiBS - bioloji silahDM - döyüş mühafizəsiYD - yan dəstəBO - böyük ovçu (hərb, dən.)
ZDM - zəhərləyici döyüş maddəsi
döy... - döyüş (məsələn: döy- başlıq, döyehtiyat)
Böy. - Böyük (top.) batax. - bataqlıq (top.) xəs. - xəstəxana (top.)TTO - təpməyən topokb - optik kəşfiyyat batareyası
DMUH - döyüş mühafizəsi SB - səhra batareyası DH - döyüş hazırlığı DP - döyüş postu DY - döyüş yolu (avia.)ZQ - zirehli qatar BDM - batalyon döyüş təmina
tı məntəqəsiHCDT - hamam -camaşırxana
və dezinfeksiya təminatı
16
БПДП - банно-прачечно-де- - зинфекционный поезд
БПЗ - боковая походная за- - става
БПК - большой противоло- - дочный корабль
БПЛ - бригада подводных лодок
БПО - банно-прачечный отряд
БПП - банно-прачечный поезд
БПП - батальонный продо- - вольственный пункт
БПТ - батарея поддержки - танков
БПТУ - батальонный противотанковый узел
БР - баллистическая ракета - БР - ближняя разведка бр. - бригада бр. - брод (топ.)БрАБ - бронебойная авиа- -
ционная бомбаБРВ - боевое радиоактив
ное веществоБРД - боевой разведыватель- -
ный дозорБРДД - баллистическая ра- -
кета дальнего действияБРДМ - бронированная раз
ведывательно-дозорная машина б-рея - батарея ...бриг - бригада (например: -
комбриг)бриг... - бригадный (напри- -
мер: бригврач, бригинженер) БРК - боевой ракетный ... -
комплекс V
HCDQ - hamam-camaşırxana dezinfeksiya qatarı
YYZ - yan yürüş zastavası
QBG - qayıq əleyhinə böyük gəmi
SQB - sualtı qayıqlar briqadası
HCD - hamam-camaşırxana dəstəsi
HCQ - hamam-camaşırxana qatarı
BƏM - batalyon ərzaq məntəqəsi
TYB - tanklara yardım batareyası
TƏBQ - tank əleyhinə batalyon qovşağı
BR - ballistik raket YK - yaxın kəşfiyyat br. - briqada keç. - keçid (top.)ZrAB - zirehdələn aviasiya
bombasıRDM - radioaktiv döyüş mad
dələriDKD - döyüş kəşfiyyat dozoru
UMBR - uzaq mənzilli ballistik raket
ZDKM - zirehli dozor kəşfiyyat maşını
b-reya - batareya ...briq... - briqada (məsələn:
briqkom)briq... - briqada (məsələn:
briqhəkim, briqmühəndis)DRK - döyüş raket ko m pl e ks i
. I i,1- ,V , Г Л Ч rm n iN
бр.маг. - братская магила (топ.)
брмп - бригада морской пехоты
броне... - бронированный (например: бронебашня, бронекатер, бронемашина); броневой (например: бронечасть)
БРСД - баллистическая ра- - кета средней дальности
бртд и БрТД - бронетанко- - вая дивизия
БС - бактериологическое средство
БС - батарея стоциоиарная - (арт.)
БС - бронестекло БСМП - бригада специали- -
зированной медицинской помо щи (в системе ГО)
бср - батарея световой раз- - ведки
БССД - баллистический снаряд средней дальности
БТ * батарея торпедная БТ - бронетанковый (напри--
мер: БТ войска)БТ - быстроходный танк БТВ - бронетанковые войс -
каБТИ - бронетанковое иму- -
щество (например: склад БТИ) БТМ - быстроходная трап- -
шейная машинаБТМВ* - бронетанковые н -
механизированные войска БТР - бронетранспортер бтр - батарея топографичес -
кой разведки
qa. məz. - qardaşlıq məzarı (top.)
dpbr - dəniz piyada briqadası
zireh... - zirehli (məsələn: zi- rehliqüllo, zirehlikater, zirehli maşın)
OMBR - orta mənzilli ballistik raket
zrtd vo ZrTD - zirehli tank diviziyası
BV - bakterioloji vasitə
SB - stasionar batareya (art.)
ZŞ - zirehli şüşə İTYB - ixtisaslaşdırılmış tibbi
yardım briqadası (MM sistemində)
ikb - işıq kəşfiyyat batareyası
OMBM - orta mənzilli ballistik mərmi
ТВ - torpedo batareyası ZT - zirehli tank (məsələn: ZT
qoşunları)ST - siirotli tankZTQ - zirehli tank qoşunları
ZTƏ - zirehli tank əmlakı (məsələn: ZTO anbarı)
SSM - sürətli səngər maşını
ZTMQ* - zirehli tank mexa- nikləşdirilmiş qoşunlar
ZTR - zirehli transpartyor tkb - topoqrafik kəşfiyyat ba
tareyası
18
б.тр. - будка трансформатор- - пая (топ.)
БТРМ - бронетанковая ре- - монтная мастерская
БТРГК - бронетанковый резерв главного командования
БТЩ - быстроходный тральщик
БУ - Боевой уставБУ - бучильная установкаБУК - Боевой устав конницы -
бум. - бумажный комбинат, - фабрика бумажной промышленности (топ.)
БУМС* - Боевой устав мор - ских сил
БУП - Боевой устав пехоты -
БУР - береговой укреплен - ный район
бур. - буровая вышка, сква - жина (топ.)
бух. - бухта (топ.)
БФ - Балтийский флот БФ - Белорусский фронт БХВ - боевое химическое -
веществоБХМ - боевая химическая -
машинаБХП - боевой химический -
постБЧК - боевая часть корабля - БШ - большая шашка (ды- -
мовая)БШ - бикфордов шнур БЭП - боевой эшелон парка -
tr.b. - transformator budkası (top.)
ZTTE - zirehli tank təmir emalatxanası
BKZTE - baş komandanlığın zirehli tank ehtiyatı
STG - sürətlə gedən tral gəmisi
DN - Döyüş nizamnaməsi QQQ - qələvi qaynatma qurğusu SD1N - Süvarinin döyüş nizam
naməsikağ. - kağız kombinatı, kağız
sənayesi, fabriki (top.)
DQDN* - Dəniz qüvvələrinin döyüş nizamnaməsi
PDN - Piyadanın döyüş nizamnaməsi
MSR - möhkəmləndirilmiş sahil rayonu
bur. - buruq qülləsi, quyu (top.)
bux. - buxta (kiçik körfəz, top.)
BD - Baltik donanması BC - Belorusiya cəbhəsi KDM - kimyəvi döyüş maddə
ləriKDM - kimya döyüş maşını
KDP - kimya döyüş postu
GDH - gəminin döyiiş hissəsi BŞ - böyük şaşka (tüstü)
BQ - bikford qaytanı PDE - parkın döyüş eşalonu
19
вВ - вязкий (дно реки, топ.) - ВА - военная академия ВА - воздушная армия ваг. - вагоноремонтный за- -
вод (топ.)ВАД - военная автомобиль- -
пая дорогаВАН - военная автоинспекция - ВАК - высшие академичес -
кие курсыВАММ* - Военная академия -
механизации и моторизации ВАРЭМ - войсковая автомо- -
бильная ремонтно-эксплуатационная мастерская
ВАТ - военно-автомобиль- - ный транспорт
ВАТИ - Военная автотрак- - торная инспекция
ВАТУ - военное авиационно- - техническое училище
ВАУ - военное авиационное - училище
ВАУ - Высшее авиационное - училище
ВАХЗ - Военная Краснознаменная академия химической защиты имени С. К. Тимошенко
ВАШ* - военная авиацион- - ная школа
ВАШЛ* - военная авиаци- - онная школа летчиков
вбп - взвод боепитания ВВ - взрывчатое вещество ВВА - Военно-ветеринарная -
академияВВА - военно-воздушная
академия
S - suvaşqan (çayın dibi, top.) НА - hərbi akademiya НО - hava ordusu vaq. - vaqon təmiri zavodu (top.)
HAY - hərbi avtomobil yolu
HAM - hərbi avtomüfəttişlik AAK - ali akademik kurslar
MMHA* - Mexanikloşdirmə və motorlaşdınna hərbi akademiyası
ATIQE - avtomobil təmir istismar qoşun emalatxanası
HAN - hərbi-avtomobil nəqliyyatı
HATM - Hərbi avtotraktor müfəttişliyi
HATM - hərbi-aviasiya texniki məktəbi
HAM - hərbi aviasiya məktəbi
AAM - Ali avasiya məktəbi
KMHA - S. M. Timoşenko adma Qırmızı Bayraqlı kimyadan mühafizə hərbi akademiyası
HAM* - hərbi aviasiya məktəbi
HATM* - hərbi aviasiya təy- yarəçilik məktəbi
dtt - döyüş təminatı taqımı PM - partlayıcı maddə HBA - Hərbi baytarlıq aka
demiyasıHHA - hərbi-hava akademiyası
20
ВВАИУ - высшее военное авиационное инженерное училище
ВВАУ - высшее военное авиационное училище
ВВАУЛ - высшее военное авиационное училище летчиков
ВВАУШ - высшее военное - авиационное училище штурманов
ВВБ - военно-воздушная база - ВВГМИ - Высший военный -
гидрометеорологический институт ВВИА - военно-воздушная -
инженерная академияВВК - военно-врачебная
комиссияВВМГУ - высшее военно-мор -
ское гидрографическое училище ВВМИУ - высшее военно-мор- -
ское инженерное училищеВВМУ - высшее военно-мор- -
ское училищеВВМУПП - Высшее военно-
морское училище подводного - плавания имени Ленинскою комсомола
ВВП - всеобщая воинская подготовка
ВВПИ* - Высший воепно- - педагогический институт имени М. И. Калинина
ВВПУ - высшее военно-по- - литическкое училище
ВВС - военная ветеринарная - служба
ВВС - военно-воздушные силы - ВВС* - Высший военный
советВВСП - временный военно- -
санитарный поезд
АНАММ - ali hərbi-aviasiya mühəndisi məktəbi
AHAM - ali hərbi-aviasiya məktəbi
AHATM - ali hərbi-aviasiya təyyarətçilik məktəbi
AHAŞM - ali hərbi-aviasiya şturman məktəbi
HHB - hərbi-hava bazası AHHMİ - Ali hərbi hidrome-
tereoloji institutHHMA - hərbi-hava mühəndis
akademiyasıHHK - hərbi-həkim komis
siyasıAHDHM - ali hərbi-dəniz hid-
roqrafıya məktəbiAHDMM - ali hərbi-dəniz
mühəndisi məktəbiAHDM - ali hərbi-dənizçilik
məktəbiAHDSÜM - Lenin komsomo
lu adma ali hərbi-dəniz sualtı üzgüçülük məktəbi
ÜHH - ümumi hərbi hazırlıq
AHPİ - M. İ. Kalinin adma ali həıbi-pedaqoji institut
AHSM - ali hərbi-siyasi məktəb
HBX - hərbi baytarlıq xidməti
HHQ - hərbi-hava qüvvələri AHŞ* - Ali hərbi şura
MHSQ - müvəqqəti hərbi-sanitar qatarı
21
ВВУЗ - высшее военно-учеб- - ное заведение
ВВФ - военно-воздушный флот
ВВФ - Волжская военная флотилия
ввэ - военно-врачебная экс- - пертиза
ВГ - верховное главнокоман- - дование
ВГ - военный госпиталь ВГК - верховное главноко -
мандованиеВГМО - Волгоградский го- -
сударственный музей обороны ВГСВ - военизированный
горноспасательный взвод ВГСО - военизированный
горноспасательный отряд ВГСЧ - военизированная
горноспасательная часть ВГУ* - Военно-географи
ческое управлениевдб - военно-дорожный ба- -
тальонвдб и ВДБ* - воздушно-де- -
сантная бригадаВДВ - воздушно-десантные -
войскавдд и ВДД* - воздушно-де- -
сантная дивизиявдк - воздушно-десантный -
комплексвдкч. - водокачка (топ.) вдп - возимый дегазацион- -
ный приборвдп. - водопад (топ.)вдхр. - водохранилище (топ.) -вет. - ветеринарный пункт (топ.) -
АНТО - ali horbi-tohsil ocağı
HHD - hərbi-hava donanması
VHF - Volqa hərbi flatiliyası
HHE - hərbi-həkim ekspertizası
AB - ali baş komandanlıq
HH - hərbi hospital ABK - ali baş komandanlıq
VDMM - Volqoqrad dövlət müdafiə muzeyi
JHDXT - hərbiləşdirilmiş dağ xilasedici taqım
HDXD - hərbiləşdirilmiş dağ xilasedici dəstə
HDXH - hərbiləşdirilmiş dağ xilasedici hissə
HCİ* - Hərbi-coğrafi idarə
hyb - hərbi-yol batalyonu
hdb və HDB* - hava-desant briqadası
HDQ - hava-desant qoşunları
hdd və HDD* - hava-desant diviziyası
HDK - hava-desant kompleksi
suvu - suvuran (suvuran, top.) DDC - daşınılan qazsızlaş-
dırma cihazışəl. - şəlalə (top.)suan. - su anbarı (top.)bay. - baytarlıq məntəqəsi (top.)
22
вещ... - вещевой (например: - вещмешок)
ВЖПП* - военно-железно- - дорожный продовольственный пункт
ВЗА - войсковая зенитная артиллерия
вз(в) - взводВЗД- взрыватель замедлен- -
ного действиявзор - взвод оптической раз
ведкивзп - взвод зенитных пуле- -
метоввзр - взвод звукометричес- -
кой разведкивзрыв... - взрывной (напри- -
мер: взрыв пакет)ВИ - военная инспекция ВИА - Военно-инженерная -
академияВИА - Военно-исторический -
архивВИИЯ* - Военный институт -
иностранных языковВИН - величина изменения -
направления (арт.)вин. - винодельческий сов- -
хоз (топ.)ВИРТА - Военная инженер- -
пая радиотехническая академия противовоздушной обороны имени маршала Советского Союза Л. А. Говорова
ВИСУ* - Высшее инженер- - но-строителыюе училище
ВИТ* - воздушный истребитель танков
əşy... - əşya (məsələn: əşya- çantası
DHƏM - dəmir yol hərbi ərzaq məntəqəsi
ZQA - zenit-qoşun artilleriyası
ta(t) - taqımYP - yubandıran partladıcı
okta - optik kəşfiyyat taqımı
zpt - zenit pulemyotları taqımı
skt - səsölçən kəşfiyyat taqımı
partla... - partlayıcı (məsələn: partlayıcı paket)
HM - hərbi müfəttişlik HMA - Hərbi-mühəndis aka
demiyasıHTA - Hərbi-tarix arxivi
HXDİ* - Hərbi xarici dillər institutu
İÖK - istiqamətin ölçü kəmiyyəti (art.)
şər. - şərabçılıq sovxozu (top.)
HRTMA - Sovet ittifaqı marşalı L. A. Qovorov adına hərbi- radio texniki mühəndis akademiyası
AİMM* - Ali inşaat-mühəndisi məktəbi
HTQ* - havadan tank qırıcısı
23
ВК - военный комиссариат, - военкомат
ВКАС - Военная Краснозна - менная академия связи
в к д - военная канатная до- - рога
вак. - вокзал (топ.) влк. - вулкан (топ.)ВМ - военные мемуары ВМА - Военно-медицинская -
академияВМА - Военно-морская ака -
демияВМАК* - Военно-морские -
академические курсыВМБ - военно-морская база - в м г - военно-морской гос- -
питальВМГУ - военно-морское гид- -
рографическое училищев м и - военно-морская инс -
пекцияВМИУ - военно-морское ин- -
женерное училищев м и ч - военно-морская ин- -
женерная частьв м к * - высшее морское ко- -
мандованиеВММ - Военно-медицинский -
музейВМНО - Военно-морское
научное обществов м о - военно-морской округ - ВМОЛА - Военно-медиции- -
ская ордена Ленина академия имени С. М. Кирова
ВМОЛА - Военно-морская - ордена Ленина академия
в м п - военно-медицинская — подготовка
НК - horbi komissarlıq
QHRA - Qırmızı Bayraqlı horbi rabitə akademiyası
HKY - hərbi kanat yolu
vağ. - vağzal (top.)vlk. - vulkan (top.)HM - hərbi memuarlarHTA - Hərbi-tibb akademiyası
HDA - Hərbi-dəniz akademiyası
HDAK* - Hərbi-dəniz akademik kursları
HDB - hərbi-dəniz bazasıHDH - hərbi-dəniz hospitalı
HDHM - horbi-dəniz hidroq- rafıya məktəbi
HDM - hərbi-dəniz müfəttişliyi
HDMM - hərbi-dəniz mühəndislik məktəbi
HDMH - hərbi-dəniz mühəndis hissəsi
ADK* - ali dəniz komandanlığı
HTM - Hərbi-tibb muzeyi
HDEC - Hərbi-dəniz elmi cəmiyyəti
HDD - hərbi-dəniz dairəsiLOHTA - S. M. Kirov adına
Lenin ordenli hərbi-tibb akademiyası
LOHDA - Lenin ordenli hərbi-dəniz akademiyası
HTH - hərbi-tibb hazırlığı
24
ВМП - военно-морская почта - вмпо - военно-морское
почтовое отделениевмпс - военно-морская -
почтовая станцияВМПУ - военно-морское под- -
готовительное училищеВМПУ - военно-морское по- -
литическое училищеBMP - военно-морской район - ВМРК* - Военно-морской -
революционный комитетВМС - военно-морские силы - ВМУ - Военно-медицинское -
управлениеВМУ - военно-морское учи -
лищеВМУЗ - военно-морское
учебное заведениеВМУК* - военно-морской -
учебный комбинатВМФ - военно-морской флот - ВНАР* - воздушное наблю- -
дение и разведкаВНО - военно-научное об- -
ществоВНОС* - воздушное наблю -
дение, оповещение и связь (например: войска ВНОС, пост ВНОС)
ВНП - военно-научный по- - тенциал
ВНП - вспомагательный наб- - лгодательпый пункт
ВО - военный округ ...ВО - военный округ (напри- -
мер: ЗакВО, ПрибВО, УралВО) воб - вычислительное отде- -
ление батареи
HDP - hərbi-dəniz poçtu HDPŞ - hərbi-dəniz poçt şö
bəsiHDPS - hərbi-dəniz poçt stan
siyasıHDHM - hərbi-dəniz hazırlıq
məktəbiHDSM - hərbi-dəniz siyasi
məktəbiHDR - hərbi-dəniz rayonu HDİK* - Hərbi-dəniz inqilab
komitəsiHDQ - hərbi-dəniz qüvvələri HTİ - Hərbi-tibb idarəsi
HDM - hərbi-dəniz məktəbi
HDTO - hərbi-dəniz tədris ocağı
HDTK* - hərbi-dəniz tədris kombinatı
HDD - hərbi-dəniz donanması HMK* - hava müşahidəsi və
kəşfiyyatıНЕС - hərbi-elmi cəmiyyət
HMXR* - hava müşahidəsi, xəbərdarlıq və rabitə (m əsələn: HMXR qoşunları, HMXR postu)
HEP - hərbi-elmi potensial
KMM - köməkçi müşahidə məntəqəsi
HD - horbi dairə ...HD - hərbi dairə (məsələn:
ZaqHD, PribHD, UralHD) bhm. - batareyanın hesablayıcı
manqası
25
вог - военно-оперативная - группа
вод. - водный, водонапорная - башня (топ.)
вод - вычислительное.отде - ление дивизиона
воен. - военный воен... - военный (например: -
военврач, военинженер)военком. - военный комиссар - военкомат. - военный комис -
сариатвоенкор. - военный коррес- -
пондентвоенлет.* - военный летчик - воен.-мед. военно-медицинский - воен.-мор. военно-морской - военмор.* - военный моряк - военорг. - военный организатор - военпред. - военный пред- -
ставительвоенрук. - военный руково- -
дительвоенсанупр.* - воепно-сани -
тарное управлениевоенспец,* - военный специа- -
листвоентехупр.* - военно-тех
ническое управлениевоенторг. - управление тор- -
говых предприятий для военнослужащих; торговое предприя тие для военнослужащих
ВОК - Высшие офицерские - классы (воен. мор.)
ВОКУ - высшее общевойсковое командное училище
ВОП - взрывоопасный предмет
HOQ - horbi-operativ qrup
su. - su, su qüllosi (top.)
dhm - divizionun hesablayıcı manqası
hərb. - hərbihərb... hərbi (məsələn: hərb-
həkimi, hərbmühəndisi) hərbkom. - horbi komissar hərbkomlıq. - hərbi komissar
lıqhərbmüx. - hərbi müxbir
hərbtəy.* - horbi təyyarəçi hərb.-tib. - hərbi-tibb hərb.-dən. - hərbi-dəniz hərbdən.* - hərbi dənizçi hərbtəş. - hərbi təşkilatçı hərbnümay. - hərbi nümayəndə
hərbrəhb. - hərbi rəhbər
hərbsanida.* - horbi-sanitar idarəsi
hərbmütə.* - hərbi mütəxəssis
hərbtexida.* - hərbi-texniki idarə
hərbtic. - hərbi qulluqçular üçün ticarət müəssisələri idarəsi; horbi qulluqçular üçün ticarət müəssisələri
AZD - Ali zabit dərəcələri (hərbi dəniz)
AÜKM - ali ümumqoşun komandirlər məktəbi
PTƏ - partlayış təhlükəli əşya
26
BOCO - служба военных со- - общений
ВОФУ* - Военно-финансо- - вое управление
ВОХР - военизированная ох- - рана
ВОХР* - войска внутренней - охраны Республики
ВП - военный порт ВП - воздушная подушка ВП - выжидательная позиция - ВПА - Военно-политическая -
академия имени В. И. Ленина ВПАК* - Военпо-политичес--
кие академические курсывпг - войсковой ПОДВИЖНЫЙ -
госпитальВПДТ - временная площадка -
дезактивации транспорта
ВПК* - воепно-промышлеп - ный комитет
ВПК - воеиио-промышлеи- - ный комплекс
ВПО - военизированная по- - жарная охрана
ВПП - воепно-продовольст- - венный пункт
впс - военно-почтовая станция
впсп - военно-почтовый сортировочный пункт
ВПУ - военно-политическое - училище
ВПУ - вспомогательный пункт управления
впх - военная полевая хи- - рургия
HNX - hərbi-nəqliyyat xidməti
HMİ* - Hərbi-maliyyə idarəsi
HMUH - hərbiləşdirilmiş mühafizə
RDMQ* - Respublikadaxili mühafizə qoşunları
HL - hərbi liman HY - hava yaşdığı GM - gözləmə mövqeyi HSA - V. İ. Lenin adına Hərbi-
siyasi akademiya HSAK* - Hərbi-siyasi akade
mik kurslarSQH - səyyar qoşun hospitalı
NAMM - nəqliyyatın aktivsiz- loşdirməsi üçün müvəqqəti meydança
HSK* - hərbi-sənaye komitəsi
HSK - hərbi-sənaye kompleksi
HYM - hərbiləşdirilmiş yanğından mühafizə
HƏM - hərbi-ərzaq məntəqəsi
HPS - horbi-poçt stansiyası
CHPM - çeşidləyici horbi- poçt məntoqosi
HSM - hərbi-siyasi məktob
YİM - yardımçı (olavə) idarə məntəqəsi
HSC - hərbi səhra corrahlığı
27
ВПХР - войсковой прибор - химической разведки
ВПШ* - военно-политичес- - кая школа
вр. - врачврид. - временно исполняю -
щий должностьВРК* - военно-революцион--
ный комитетВРО* - военная революци- -
онная организацияВРП - временное революци -
онное правительствоВРТ* -военно-революцион- -
ный трибуналВРФ - военно-речная фло- -
тилияВС - Военный совет ВС - Вооруженные Силы -
(СССР)век - военно-спортивный -
комплексвен - войска специального -
назначенияВСО - военно-санитарный -
отделВСО - военно-строительный -
отделвсп - военно-санитарный -
поездВСУ - военно-строительное -
управлениеВТ - военный трибунал ВТ - воздушная тревога (сиг- -
нал ГО)ВТ - военная техника ВТА* - Военно-техническая -
академияВТА - военно-транспортная -
авиация
KQKC - kimya qoşun kəşfiyyatı cihazı
HSM* - hərbi-siyasi məktəb
hə. - həkimmüvvi. - müvəqqəti vəzifə icra
edənHİK* - hərbi-inqilabi komitə
HİT* - hərbi-inqilabi təşkilat
MİH - müvəqqəti inqilabi hökumət
HİT* - hərbi-inqilabi tribunal
HÇF - hərbi-çay flotiliyası
HŞ - Hərbi şuraSQ - Silahlı Qüvvələr (SSRİ)
HİK - hərbi-idman kompleksi
XTQ - xüsusi təyinatlı qoşunlar
HSŞ - hərbi-sanitar şöbəsi
HIŞ - hərbi-inşaat şöbəsi
HSQ - hərbi-sanitar qatarı
Hİİ - hərbi-inşaat idarəsi
HT - hərbi tribunal HH - hava həyacanı (MM siq
nalı)HT - hərbi texnika HTA* - Hərbi-texniki akade
miyaHNA - hərbi-nəqliyyat aviasi
yası28
ВТК - военно-техническая НТК - hərbi-texniki komissi-комиссия
BTH - вспомогательная точ- - ка наводки (арт.)
втп - вспомогательная точ - ка прицеливания
втр - взвод топографичес- - кой разведки
втс - военно-техническое - снабжение
ВТС - военно-топографичес- - кая служба
ВТУ - Военно-техничекое управление
ВТУ - Военно-топографичес- - кое управление
ВУЗ - военно-учебное заве- - дение
ВУН - вспомогательный угол наводки (арт.)
ВУС - военно-учетная специ- - алыюсть
ВФ - военная флотилия ВФ - воздушный флот ВФО - военно-финансовый -
отделвхрр - взвод химической и -
радиационной разведкивхз - взвод химической за- -
щитыВХР - войсковая химичес- -
кая разведкаВХУ* - Военно-химическое -
управлениев ц н - визир центральной -
наводки (арт.)ВЦУ - визир целеуказания -
(арт.)в.ч. и в/ч - войсковая часть -
уаKTN - köməkçi tuşlama nöq
təsi (art.)KNN - köməkçi nişanlama
nöqtəsitkt - topoqrafik kəşfiyyat ta
qımıHTT - hərbi-texniki təchizat
HTX - hərbi-topoqrafıya xidməti
HTİ - Hərbi-texniki idarə
HTİ - Hərbi-topoqrafiya idarəsi
НТО - hərbi-tədris ocağı
KTB - köməkçi tuşlama bucağı (art.)
HHİ - horbi-hesablama (uçot) ixtisası
HF - hərbi flotiliyaHD - hava donanmasıHMŞ - hərbi-maliyyə şöbəsi
krkt - kimya və radiasiya kəşfiyyatı taqımı
kmt - kimyadan mühafizə taqımı
KQK - kimya qoşun kəşfiyyatı
HKİ* - Hərbi-kimya idarəsi
MNV - mərkəzi nişanlama vi- ziri (art.)
HGV - hədəf göstərmə viziri (art.)
h.h. və h/h - hərbi hissə
29
ВШ К - Военно-штабной HQK - Horbi-qərargah komi-комитет (ООН) təsi (BMT)
вэ - вертолетная эскадрилья - ve - vertolyot eskadrilyası
ГГ - гравий (топ.) г. - год г. - гора г. - город га - гектаргабр и ГАБр* - гаубичная
артиллерийская бригадаГАБТУ* - Главное автобро- -
нетанковое управление гав. - гавань (топ.)ГАЗ - Горьковский автомо- -
бильный завод (в маркировке автомобилей, например: ГАЗ-24, ГАЗ-69, ГАЗ-63)
газ. - газовый завод, газовая - вышка, скважина (топ.)
“газ” - автомобиль Горьков-- ского автомобильного завода
ran и ГАП* - гаубичный ар- - тиллерийский полк
ran и ГАП* - гвардейский авиационный полк
гапбм и ГАПБМ* - гаубич- - ный артиллерийский полк большой мощности
гар. - гараж (топ.)ГАУ - Г лавное артиллерий- -
ское управлениеГБ - главная база (воен. мор.) - ГБ - госпитальная база ГБА - госпитальная база армии - ГБПДП - гарнизонный баппо- -
Ç - çınqıl (top.) i l - i l d. - dağ ş. - şəhər ha - hektarqabr və QABr* - qaubitsa ar
tilleriya briqadasıBAZTİ* - Baş avtozirehlitank
idarəsilim. - liman (top.)QAZ - Qorki avtomobil zavo
du (avtomobillərin markalanma- sında, məsələn: QAZ-24, QAZ-69, QAZ-63)
qaz. - qaz zavodu, qaz qülləsi (top.)
“qaz” - Qorki avtomobil zavodunun avtomobili
qaa vo QAA* - qaubitsa artilleriya alayı
qaa və QAA* - qvardiya aviasiya alayı
bqqaa və BQQAA* - böyük- qüvvəli qaubitsa artilleriya alayı
qar. - qaraj (top.)BAİ - Baş artilleriya idarəsi
ƏB - əsas baza (hərb, dən.) HB - hospital bazası OHB - ordu hospital bazası QHCDM - qarnizon hamam-
30
-прачечный дезинфекционный - пункт
ГБФ - госпитальная база фронта
гв. - гвардия, гвардейский ГВГ - гарнизонный военный -
госпитальГВИЗ* - Государственное
военное издательствоГВИИ - Главная воеино-ин- -
женериая инспекцияГВИУ - Главное военно-ип- -
женерное управлениеГВК - городской военный
комиссариатГВМСУ* - Главное военно- -
морское судное управление ГВМУ* - Главное военно-
медицинское управлениеГВП - главный военный порт - ГВП - группа ветеринарной -
помощи (ГО)ГВПП - грунтовая взлетно- -
посадочная полосаУВПУ* - Главное военно-
промышленное управлениеГВСУ* - I лавное военно-са--
питарпое управлениеГиту* - Главное военно-
техническое управление ГВФУ* - Главное военно-
финансовое управлениеГВХУ* Главное военно-хоз
яйственное управление гг. - города гг. - госпада ГД - головной дозор ГД - горизонтальная даль- -
ность (авиа)гдм - головная дозорная
машина
camaşırxana dezinfeksiya məntəqəsi
СНВ - cəbhə hospital bazası
qv. - qvardiyaQHH - qarnizon hərbi hospi
talıDHN* - Dövlət hərbi nəşriy
yatıBHMM - Baş hərbi-mühəndis
müfəttişliyiBHMİ - Baş hərbi-mühəndis
idarəsiŞHK - şəhər hərbi komissar
lığıBHDGİ* - Baş hərbi-dəniz
gəmiçiliyi idarəsi BHTİ* - Baş hərbi-tibb ida
rəsiƏHL - əsas hərbi liman BYQ - baytar yardım qrupu
(MM)TQEZ - torpaq qalxma-enmə
zolağıBHSİ* - Baş hərbi-sənaye ida
rəsiBHSİ* - Baş hərbi-sanitar ida
rəsiBHTİ* - Baş hərbi-texniki
idarəBHMİ* - Baş hərbi-maliyyə
idarəsiBHTİ* - Baş hərbi-tosərrüfat
idarəsişş. - şəhərlərcc. - cənablarBD - baş dozorÜU - üfüqi uzaqlıq (avia)
BDM - baş dozor maşını
31
ген. - генералген... - генеральный (напри- -
мер: генплан, генштаб)ген.-л(ейт.). - генерал-лейте -
нантген.-м. - генерал-майор Генмор.* - Морской генераль -
ный штабген.-п(олк). - генерал-пол- -
ковникГЗ - группа заграждения гиап и ГПАП* - гвардей
ский истребительный авиацион ный полк
ГИУ* - Главное интендант- - ское управление
ГК - главное командование - ГК - главный калибр (арт.) - ГКО* - Государственный
Комитет Обороныгкп - главный командный -
пункт (воен.-мор.)Главвоенпром.* - Главное -
управление военной промышленности
Главвоенпромстрой* - Глав- - мое управление военно-промышленного строительства
Главвоенторг* - Главное управление торговых предприятий для военнослужащих
глин. - глина (топ.)ГЛР - госпиталь для легко- -
раненыхГЛС - Гидролокационная
станцияГЛСМ - гидролокационная -
станция миноискания
gen. - generalbaş... əsas... ümumi... - məsə
lən: baş qərargah, əsas plan gen.-l(eyt). - general leytenant
gen.-m. - general-mayor Başdən.* - Baş dəniz qərargahı
gen.-p(olk). - general-polkovnik
MQ - maneələr qrupu qqaa və QQAA* - qırıcı
qvardiya aviasiya alayı
Bİİ* - Baş intendant idarəsi
BK - baş komandanlıq ƏK - əsas kalibr (art.)DMK* - Dövlət Müdafiə Ko
mitəsiƏKM - əsas komanda məntə
qəsi (hərb, dən.)Başhərbsən.* - Baş hərbi-sə
naye idarəsi
Hərbsənbaştikint* - Hərbi-sənaye baş tikinti idarəsi
Başhərbtiç* - hərbi qulluqçular üçün ticarət müəssisələri baş idarəsi
gil - gil (top.)YYH - yüngül yaralılar üçün
hospitalHLS - hidrolokasiya stansiyası
MHLS - minaaxtarma hidrolokasiya stansiyası
32
ГМЗ - гусеничный минный - заградитель
ГМК - гиромагнитный ком - пас
гмк и ГМК* - гвардейский - механизированный корпус
гмп и ГМП* - гвардейский - механизированный полк
гмп и ГМП* - гвардейский - минометный полк
ГО - головной отрядГО - гражданская оборона -гост. - гостиница (топ.)ГП - гражданский противогаз - ГП - группа прорыва гпз - головная походная
заставаг.прох. - горный проход
(топ.)ГПСД - главный пункт сбо- -
ра донесенийГПТ - гусеничный плаваю- -
щий транспортерГПХО* - “Готов к противо- -
химической обороне”гор. - горячий источник (топ.) - ГР - глобальная ракета ГРВ - головная ремонтная
бригадаГРТ - гибридное ракетное
топливогряз. - грязевой вулкан (топ.) - ГС - госпитальное судно ГСВГ - Группа советских
войск в Германиигсд и ГСД* - горно-стрелко
вая дивизияГСМ - горюче-смазочные
материалы
TMD - tırtıllı minadüzən
НМК - hidromaqnitli kompas
qmk və QMK* - qvardiya me- xanikləşdirilmiş korpusu
qma və QMA* - qvardiya me- xanikləşdirilmiş alayı
qma və QMA* - qvardiya minaatan alayı
BD - baş dəstə MM - mülki müdafiə mehm. - mehmanxana (top.) MƏ - mülki əleyhiqaz YQ - yarma qrupu BYZ - baş yürüş zastavası
d.keçid. - dağ keçidi (top.)
ƏMYM - əsas məlumatyığma məntəqəsi
ÜTT - üzən tırtıllı transportyor
KƏMH* - “Kimya əleyhinə müdafiəyə hazıram”
isti. - isti çeşmə (top.)LR - qlobal raketBTB - baş təmir briqadası
HRY - hibridli raket yanacağı
palç. - palçıq vulkanı (top.)HG - hospital gəmisi SQAQ - Sovet qoşunlarının
Almaniyadakı qrupu dad və DAD* - dağ-atıcı divi
ziyaYYM - yanacaq-yağlama ma
terialları
33
ГСО* - “Готов к санитарной - обороне”
ГСП - гусеничный самоход - ный паром
гсп и ГСП* - гвардейский - стрельковый полк
гсп и ГСП* - горно-стрелко- - вый полк
г.сол. - горко соленная вода - (топ.)
гоп . - госпиталь (топ.)ГТО - “Готов к труду и обо- -
роне СССР”ГТТ - гусеничный тяжелый -
тягачГУ - группа усиления ГУВП* - Главное управление -
военной промышленностиГУВПС* - Главное управле- -
ние военно-промышленного строительства
ГШ - Генеральный штаб гэп - головной эшелон
паркаГЭС - гидроэлектростанция -
(топ.)
SMH* - “Sanitar müdafiəsinə hazıram”
ÖTB - özüyeriyon tırtıllı bərə
qaa və QAA* - qvardiya atıcı alayı
daa və DAA* - dağ-atıcı alayı
a.-duz. - acı duzlu su (top.)
hsp. - hospital (top.)ƏMH - “Əməyə və SSRİ-nin
müdafiəsinə hazıram”TAY - tırtıllı ağır yedəkçi
GQ - gücləndirmə qrupuBHSİ* - Baş hərbi-sənaye ida
rəsiBHSTİ - Baş hərbi-sənaye ti
kinti idarəsi
BQ - Baş qərargahPQE - parkın qabaqcıl eşelonu
HES - Hidroelektro stansiya (top.)
ДД - дальность Д - день начала операции Д - деревянный (мост, шлюз -
топ.)Д - дорожная машинад. - деньд. - деревняд - дивизияд. - долгота (геогр.)
U - uzaqlıqG - əməliyyatın başlama günü T - taxta (körpü, şluz top.)
Y - yol maşını g. - gün k. - kənd d - diviziyaud. - uzunluq dairəsi (coğr.)
34
Д. - дом Д . - дюймДА - дальняя авиация ДА - Дегтярева авиационный -
(пулемет)ДА - дивизионная артиллерия - ДА - дымообразующая аппа -
ратураДАБ - дымовая авиационная -
бомбаДАГ - дивизионная артилле -
рийская группаДАП - дымовой авиацион- -
ный приборДАРМ - дивизионная артил -
лерийская ремонтная мастерская ДАС - дивизионный артил -
лерийский складДБ* - дальний бомбордиров- -
щикДБА - дальнебомбардировоч -
ная авиациядбад и ДБАД* - дальнебом- -
бардировочная авиационная ди визия
дбап и ДБАП* - дальнебом- - бардировочный авиационный полк
дбаэ - дальнебомбардировоч- - ная авиационная эскадрилья
ДВ - длинные волны; длин- - новолновый (например: ДВ станция)
ДВ - дымообразующее вещество
ДВ - дымоотравляющее ве щество
дв. - двор (топ.)ДВБ - дальный высотный
бомбардировщик
e. - ev d. - düyümUA - uzaq mənzilli aviasiya DA - Dektaryev aviasiya (pu
lemyot)DA - diviziya artilleriyası TA - tüstü törədən aparat
TAB - tüstülü aviasiya bombası
DAQ - diviziya artilleriya qru-
PUTAC - tüstülənən aviasiya cihazı
DATE - diviziya artilleriya təmiri emalatxanası
DAA - diviziya artilleriya anbarı
UB* - uzaq mənzilli bombard- mançı
UBA - uzaq mənzilli bombard- mançı aviasiya
ubad və UBAD* - uzaq mənzilli bombardmançı aviasiya diviziyası
ubaa və UBAA* - uzaq mənzilli bombardmançı aviasiya alayı
ubae - uzaq mənzilli bombard- mançı aviasiya eskadrilyası
UD - uzun dalğa; uzun dalğalı (məsələn; UD stansiya)
TM - tüstü törədən maddə
TM - tüstülü zəhərləyici maddə
həy. - həyət (top.)UYB - uzaq mənzilli yüksək
uçan bombardmançı (təyyarə)
35
ДВ13 - дробящее взрывчатое - вещество
ДВК - Дом военной книги - (Москва)
д.в.н. - доктор военных наук - ДВО - Краснознаменный
Дальневосточный военный округ ДВФ* - Дальневосточный
фронт (1945)ДВЭ* - Дальневосточная эс
кадраДМГК - дистанционный ги- -
ромагпитный компасДД - дальнего действия (на- -
пример: артиллерия ДД)ДДА - дезинфекционно-ду- -
шевая автомобильная установка ДДИ - дальномер двайного -
изображенияддп - деревянный десант
ный парк (средства переправы) дегенверх* - дежурный гене- -
рал при штабе верховного глав нокомандующего
деж. - дежурный ...дез... - дезинфекционный -
(например: гордезпункт, дезкамера, дезстанция)
дес. - десантдет. д. - детский дом (топ.) - ДЗ - дизельное зимнее (топ- -
либо)ДЗ - дымовая завеса ДЗВ - дымовая завеса воз- -
душнаядзз - дымовая завеса наземная - дзос - дерево-земляное ог- -
левое сооружение
PPM - parçalayıcı partladıcı maddə
HKE - Hərbi kitab evi (Moskva)
h.e.d. - hərbi elmlər doktoru UHD - Qırmızı Bayraqlı Uzaq
Şərq hərbi dairəsiUŞC* - Uzaq Şərq cəbhəsi
(1945)UŞE* - Uzaq Şərq eskadrası
MGMK - mosafəli hiromaqnitkompas
UM - uzaq mənzilli (məsələn: UM artilleriya)
ADD - avtomobil dezinfeksiya duş qurğusu
İTU - iki təsvirli uzaqlıq ölçən
TDP - taxta desant parkı (keçid vasitəsi)
başkomnövgen* - ali baş komandanın qərargahı nozdindo növbətçi general
növ. - növbətçi ...dez... - dezinfeksiya (məsə
lən: şəhdezməntəqo, dezkamera, dezstansiya)
des. - desant uş.e. - uşaq evi (top.)QD - qış dizel (yanacaq)
TÖ - tiistü örtüyü HTÖ - hava tüstü örtüyü
YTÖ - yerdən tüstü örtüyü TTAQ - taxta-torpaq atəş qur
ğusu
36
дзот - дерево-земляная огне- - вая точка
див. - дивизиядив... - дивизионный (напри- -
мер: дивврач, дивинженер)...див - дивизия (например: -
комдив)дивинж. - дивизионный ИИ- -
женердивном.* - дивизионный ко- -
миссардив-н - дивизион Щ К - Дистанционный им- -
дукцирнный компасДК - дегазационный комп- -
лектДК - Дегтярева крупнокали -
берный (пулемет)ДК - десантный корабль ДКА* - Дом Красной Армии - дкб - дорожно-комендант
ский батальонДКБФ - Дважды Краснозна
менный Балтийский Флотдкп - дополнительный ко- -
мандный пунктд к р - дорожно-комендант- -
скии райондкр - дорожно-комендант- -
ская 'ротаДКУ - дорожно-комендант- -
ский участокДД - десантная лодка (на
пример: ДЛ-10)ДДП - деревянный легкий
паркдм - дальномер дм - деревянный мост ДМ - дозорная машина
ttan - taxta-torpaq atəş nöqtəsi
div. - diviziyadiv... - diviziya (məsələn: div-
həkimi, divmühəndisi)...div - diviziya (məsələn:
komdiv)divmühən. - diviziya mühən
disidivkom.* - diviziya komissarı
div-n - divizion MİK - məsafəli induksiyalı
kompasQK - qazsızlaşdırma komplekti
Dİ - Deqtaryev iri kalibrli (pulemyotu)
DG - desant gəmisi QOE* - Qızıl Ordu Evi ykb - yol komendant batalyo
nuİQBD - İki dəfə Qırmızı Bay
raqlı Baltik donanmasıƏKM - əlavə komanda mən
təqəsiYKR - yol-komendant rayonu
ykb - yol-komendant bölüyü
YKS - yol-komendant sahosi
DQ - desant qayığı (məsolon: DQ-10)
YTP - yüngül taxta park
UÖ - uzaqlıq ölçən TK - taxta körpü DM - dozor maşını
37
ДМ - дымомаскировка дмв - дециметровые волны -
(радио)дмп - деревянный моею- -
вой паркДМП - дивизионный меди- -
цинский пункт.дмп - дивизия морской пе- -
хотыдн - дивизион ДНЛ - десантная надувная
лодкадно* и ДНО* - дивизия на- -
родного ополченияднп - дополнительный наб
людательный пунктд.о. и д/о - дом отдыха (топ.) - ДОЗК - корабльный дозор - дол. - долина (топ.) дон - дальнее огневое на- -
падениедоп - дивизионный обмен- -
ный пунктДОС - долговременное огне- -
вое сооружениеДОС - Дом офицерского
составаДОСААФ и Досааф - Добро- -
вольное общество содействия армии, авиации и флоту
ДОСАБ - Дневная ориентир- - пая светящаяся авиационная бомба
ДОСАВ* и Досав* - Всесоюзная- добровольное общество содействия авиации СССР (1948-1951)
ДОСАРМ*и Досарм*- Всесоюз- - ное добровольное общество содействия армии СССР (1948-1951)
т м - tüstü maskalanması DD - destimetr dalğalan (radio)
TKP - taxta körpü parkı
DTM - diviziya tibb məntəqəsi
pdd - piyada-dəniz diviziyası
dn - divizionHDQ - hava doldurulan desant
qayığıyxd* və YXD* - yığma xalq
diviziyasıƏMM - olavə müşahidə mən
təqəsii.e. vo i/e - istirahət evi (top.) GDOZ - gəmi dozoru dər. - dəro (top.)UAB - uzaq atəş basqım
DMM - diviziya mübadilə məntəqəsi
UAQ - uzun müddətli atəş qurğusu
ZHE - zabit heyətinin evi
OADKYC və Oadkyc - Orduya, aviasiyaya, donanmaya könüllü yardım cəmiyyəti
GISAB - gündüz işıqlandırım səmtgöstorən aviasiya bombası
AVKYC* və Avkyc* - SSRİ aviasiyasına ümumittifaq könüllü yardım cəmiyyəti (1948-1951)
ORDKYC*və Ordkyc* - SSRİ ordusuna ümumittifaq könüllü yardım cəmiyyəti (1948-1951)
38
ДОСФЛОТ и Досфлот - Все- - союзное добровольное общество содействия флоту СССР (1948-1951)
дот и ДОТ* - долговременная - огневая точка
ДП - далыюмерный пост (воен. мор.)
ДП - дегазационный пункт - ДП - Дегтярева пехотный
(пулемет)дпл - дивизион подводных -
лодокДПЛ - док плавучий ДПМ - Дектярева пехотный -
модернизированный (пулемет) ДПП - дальняя поддержка -
пехотыдрап и ДРАП* - дальнераз- -
ведывательный авиационный полк драэ - дальнеразведыватель- -
пая авиационная эскадрилья древ. - завод, фабрика дере- -
вообрабатывающий (топ.)ДРЛО - дальное радиол ока- -
ционное обиоружениедров. - дравяной склад (топ.) - ДС - Дегтярева станковый -
(пулемет)ДС - дежурный по связи ДС - дизельное специальное -
(топливо)ДС - долговременное соору- -
жениедедп - дивизионный сани
тарно-дегазационный пунктдел - десантная складная -
лодкадсп - для служебною поль- -
зования
DONKYC və Donkyc - SSRİ donanmasına ümumittifaq könüllü yardım cəmiyyəti (1948-1951)
uan və UAN* - uzun müddətli atəş nöqtəsi
MP - məsafəölçən post (hərb, dən.)
DM - qazsızlaşdırma məntəqəsi DP - Dektaryev piyada (pu
lemyot)SQD - sualtı qayıq diviziyonu
ÜD - üzən dokDPT - Dektaryev təkmilləşdi
rilmiş piyada (pulemyot)PUY - piyadaya uzaqdan yar
dımukaa və UKAA* - uzaq mən
zilli kəşfiyyat aviasiya alayı ukae - uzaq mənzilli kəşfiyyat
aviasiya eskadrilyası taxt. - taxta zavodu, fabriki
(top.)URLA - uzaq məsafədən ra-
diolokasiya aşkaretməodun. - odun ambarı (top.)DD - Dektaryev dozgahlı (pu
lemyot)RN - rabitə növbətçisi XD - xüsusi dizel (yanacaq)
UT - uzun müddətli tikinti
DSQM - diviziya sanitar qaz- sızlaşdırma məntəqəsi
BDQ - bükülən desant qayığı
İİÜ - işdə istifadə üçün
39
ДТ - Дегтярева танковый - DT - Dektaryev tank üçün (pu-(пулемет) lemyot)
ДТП - дорожно-транспорт- - YNH - yol-nəqliyyat hadisəsi ное происшествие
ДУ " дирекционный угол - DB - direksiya bucağı (top.) (топ.)
ДФС - долговременное ф ор-- UİT - uzun müddətli istehkam тификационное сооружение tikintisi
ДЦВ - дециметровые волны - DSD - destimetr dalğaları (ra-(радио) ' dio)
ДЦМВ - децимиллиметро - DSMD - destimiilimetr dalğa- вые волны (радио) lari (radio)
ДШ - дежурный по штабу - QN - qorargah növbətçisiДШ - детонирующий шнур - DQ - detonasiya qaytanıДЩ - дымовая шашка - TŞ - tüstü şaşqasıДШ К - Дегтярева и Шпаги- - DŞİ - Dektaryev və Şpaqin
на крупнокалиберный (пулемет) irikalibrli (pulemyot)ДШ КМ - Дегтярева и Шпа- - DŞİT - Dektaryev vo Şpaqi-
гина крупнокалиберный модер- nin irikalibirii təkmilləşdirilmiş низированный (пулемет) (pulemyot)
дым... - дымовой (например: - tüstü... - tüstü (məsələn: tüstü дьгмаппаратура, дымзавеса, дым- aparatları, tüstü pərdəsi, tüstü шашка) şaşqası
EEO - ежедневное обслужива- -
ние (вид технического обслуживания автомобилей)
ЕО - ежедневный осмотр (вид технического обслуживания автомобилей)
ер. - ерик (топ.)
ефр. - ефрейтор
GX - gündəlik xidmət (avtomobillərə gündəlik xidmət forması)
GB - gündəlik baxış (avtomobillərə gündəlik xidmət forması)
qol. - qol (iki gölü birləşdiroıı çay, top.)
yefr. yefreytor
40
ЖЖБ - железобетонный (мост, -
платина, топ.)ЖБМ - железобетонный мост - жел. - железистый источник, -
место добычи железной руды, (топ.)
ЖМВВ - жидкое метатель- - ное взрывчатое вещество
ЖРД жидкостный ракет- - ный двигатель
DB - dəmir-beton (körpü, pla- tina, top.)
DBK - dəmir-beton körpüdəm. - dəmir mənbəyi, dəmir
çıxarılan yer, (top.)
TMPM - tullayıcı maye partlayıcı maddə
MRM - mayeli raket mühərrik
33 - запад3 - зимнее (в маркировке
автотракторного дизельного топлива)
з. - запад; западныйЗА - зенитная артиллерияЗАБ - зажигательная авиа- -
ционная бомбаЗабВО - Забайкальский ор- -
дена Ленина военный округЗАГ - зенитная артиллерий- -
ская группаЗАК - зенитный артиллерий- -
ский комплексЗакВО - Краснознаменный -
Закавказский военный округ (КЗакВО)
зал. - заливзам. - заместительзап. - западныйзап... - запасной, запасный -
(например: запчасти)ЗАС - зенитный автомат
стрельбы
Q - qərbQ - qış (avtotraktor dizel yanacağının nişanlanmasında)
q. - qərbZA - zenit artilleriyası YAB - yandırıcı aviasiya bom
basıZabHD - Lenin Ordenli Za-
baykal hərbi dairəsiZAQ - zenit artilleriya qrupu
ZAK - zenit artilleriya kompleksi
ZaqHD - Qırmızı Bayraqlı Zaqafqaziya hərbi dairəsi (QZaqHD)
kör. - körfəz müa. - müavin qər. - qərbeht... - ehtiyat (məsələn: ehti
yat hissələri)ZAA - zenit atəşi avtomatı
41
заст. - застава зат. - затон (топ.)
ЗАЭР - запасный аэродром - ЗВ - зажигательное вещество - звер. - зверосовхоз зверопи- -
томник (топ.)ЗВС - звукоулавливающая
станцияз-д - заводздн - зенитный дальномер -
нерасстраивающийся Зем. - земляной (топ.) земл. - землянка (топ.) зенад. - зенитный артилле- -
рийский дивизионзенап. - зенитный артилле- -
рийский полкзенбат. - зенитная артилле- -
рийская батареязенпуль... - зенитио-пулемет- -
ный (например: зенпульрота) зерн. - зерносовхоз (топ.)ЗЗС - закрыть защитные сооружения (сигнал ГО) зим. - зимовка, зимовье (топ.) - ЗИП - комплект запасных -
частей, инструментов и принадлежностей
зкнп - запасный командно- - наблюдательный пункт
зкп - запасный командный - пункт
ЗМ - минный заградитель змк - заданный магнитный -
курсЗМС - звукометрическая
станцияЗИП - запасный наблюда
тельный пункт
zast. - zastavakör. - körfəz, bənd, tərsanə
(çayda; top.)EAER - ehtiyat aerodromu YM - yandırıcı maddələr hey. - xəzlik heyvan sovxozu,
heyvan pitomniki (top.)SƏS - səstutan stansiya
z-d - zavodPZM - pozulmayan zenit mə-
safəölçəni Tor. - torpaq (top.) qaz. - qazma (top.) zenad. - zenit artilleriya divi-
zionuzenaa. - zenit artilleriya alayı
zenbat. - zenit artilleriya batareyası
zenpul... - zenit-pulemyot (məsələn: zenpulbölməsi)
tax. - taxıl sovxozu (top.)MQB - müdafiə qurğusunu
bağla (MM siqnalı) qış. - qışlama, qışlaq (top.)EAL - ehtiyat hissələri, alət və
ləvazimat
EKMM - ehtiyat komanda müşahidə məntəqəsi
EKM - ehtiyat komanda məntəqəsi
MD - minadüzənVMK - verilmiş maqnit kursu
SÖS - səsölçən stansiya
EMM - ehtiyat müşahidə məntəqəsi
42
30 - заградительный огонь - зол. - золотой (происк, мес- -
то рождение, топ.)ЗОМП - защита от оружия -
массового пораженияЗОС - зенитное огневое
средствоЗОС - зарядно-осветительная -
станцияЗП - запасный командный -
пункт (воен.-мор.)ЗП - зенитный прожектор ЗП - зенитный пулемет зп и ЗП - запасный полк зпв - зенитно-пулеметный
взводЗПл - зенитный пулемет ЗПр - зенитный прожектор - зпр - -зенит! ю-пулеметная рота - ЗПУ - зенитно-пулеметная -
установкаЗР - звукометрическая раз- -
ведкаЗРВ - зенитные ракетные
войскаЗРК - зенитно-ракетный ко
мплексЗС - заградитель сетевой ЗСУ - зенитная самоходная -
артиллерийская установкаЗУР - зенитная управляемая -
ракетаЗУРО - зенитное управляв- -
мое ракетное оружиеЗУРС - зенитный управляв -
мый ракетный снарядЗУС - запасный узел связи - ЗФК - защитный фильтрую- -
щий комплект (для защиты от 0V)
ÇA - çəpərləmə atəşi qız. qızıl (mədəni, yataqları,
top.)KQSM - kütləvi qırğın sila
hından mühafizə ZAV - zenit atəş vasitələri
DİS - dolduran, işıqlandıran stansiya
EM - ehtiyat komanda məntəqəsi (hərb, dəniz.)
ZP - zenit projektoru ZP - zenit pulemyotu ea və EA - ehtiyat alayı zpt - zenit-pulemyot taqımı
ZP1 - zenit pulemyotu ZPr - zenit projektoru zpb - zenit-pulemyot bölüyü ZPQ - zenit-pulemyot qurğusu
SK - səsölçmə kəşfiyyatı
ZRQ - zenit-raket qoşunları
ZRK - zenit-raket kompleksi
TM - tor maneə ÖZQ - özü hərəkət edən zenit
artilleriya qurğusu İZR - idarə edilən zenit raketi
İZRS - idarə edilən zenit raket silahı
İZRM - idarə edilən zenit raket mərmi
ERQ - ehtiyat rabitə qovşağı SMK - süzgəc mühafizə komp-
lekti (ZM qorunmaq üçün)
43
ЗФМ - землеройно-фрезер- - YFM - yerqazan frezerli т а лая машина şin
ЗФО - защитная фильтрую - MSG - mühafizoedici süzgəc щая одежда geyim
ИИ - инструкция (например: -
И-100-2, И-101-3)И - инфекционный госпиталь - И* - истребитель (в марки- -
ровке самолетов; например:И-1, И -16, И-153)
ИА - истинный азимут ИА - истребительная авиация - иад и ИАД* - истребитель- -
ная авиационная дивизияиап и ИАП* - истребитель- -
ный авиационный полкИАС - инженерно-авиациоп- -
ная службаиаэ - истребительная авиа- -
ционная эскадрильяиаэрб - инженерно-аэрод
ромный батальонИБ* - истребительный ба- -
тальонИБА - истребителыю-бом- -
бардировочная авиацияИВИМО - Институт воеи- -
ной истории Министерства обороны СССР
ИВПП - искусственная взлет- - но-посадочная полоса
ИГ - инфекционный госпи- - таль
ИГО - инфекционный гос- - питаль особо опасных болезней
Т - tolimat (məsələn: Т-100-2, Т-101-3)
Y - yoluxucu hospitalQ* - qırıcı (təyyarələrin mar-
kalanmasında, məsələn: Q-l, Q-16, Q-153)
HA - hoqiqt azimutQA - qırıcı aviasiyaqad və QAD* - qırıcı aviasiya
diviziyasıqaa və QAA* - qırıcı aviasiya
alayıAMX - aviasiya-mühəndis
xidmətiqae - qırıcı aviasiya eskadril
yasımaerb - miihondis-aerodrom
batalyonuQB* - qırıcı batalyon
QBA - qırıcı-bombardmançı aviasiya
MNHTİ - SSRİ Müdafiə Nazirliyinin hərbi-tarix institutu
SUEZ - süni uçma-enmə zo- lağı
YH - yoluxucu hospital
TYH - xüsusi təhlükəli yoluxucu xəstəliklər hospitalı
44
идорб - иижеперно-дорож- - ный батальон
идк - индивидуальный де- - газационпый комплект
иди - индивидуальный де- - газационпый пакет
изв. - известковый карьер (топ.)- ИК - инфракрасный (напри
мер: ИК лучи)ИК - истинный курс ИКЛ - инфракрасные лучи - Ил и ИЛ - Ильюшин (в мар- -
кировке-самолетов; например: Ил-2, Ил-18)
имостр - инженерно-мосто- - строительная рота
инж. - инженер; инженерный - ...инж... - инженерный (на- -
пример: ипжсклад, начииж)инжб - инженерный батальон - ■ ИНП - инженерный наблю- -
дательный пунктинст. - институт (топ.) ин-т - институт инт. - интендант информ... - информационный- -
(например: Информбюро, ии- форм(пдел)
ИОВ - инвалиды Отечественной войны
ИИ - истинный пеленг ипг - инфекционный под- -
вижный госпитальИПК - индивидуальный ила- -
вательный комбинезонИПК - инженерные подзем- -
ные коммуникациии п м - исходный пункт
маршрута (авиа)
myolb - mühəndis-yol batalyonu
FDD - fərdi qazsızlaşdırma dəsti
FQP - fərdi qazsızlaşdırma paketi
əhə. - əhəng karxanası (top.) İQ - infraqırmızı (məsolən:
İQ-şualar)HK - həqiqi kurs İQŞ - infraqırmızı şüalar İl və İL - İlyuşin (təyyarələrin
markalanmasında; mosəlö'n: İl-2,İl-18)
nıkörpüb - mühəndis körpü- inşa bölüyü
müh. - mühondis ...ıııiih... - mühəndis (məsələn:
mühambarı; mührəisi) mühb - mühəndis batalyonu МММ - mühəndis müşahidə
məntəqəsiinst. - institut (top.) in-t - institut int. - intendantməlum... - məlumat (məsələn:
məlumbürosu, məlummərkozi)
VMƏ - Vətən müharibəsi olil- lori
HP - həqiqi peienq YSH - yoluxucu səyyar hos
pitalFÜK - fordi üzmo kombine-
zonuYMK - yeraltı mühəndis kom
munikasiyalarıMÇM - marşrutun çıxış mən
təqəsi (avia)
45
ипо - истинный пеленг ориентира
ИПП - индивидуальный пе- - ревязочный пакет
ИПП - индивидуальный про- - тивохимический пакет
ИППГ - инфекционный по- - левой подвижный госпиталь
ИПР - истинный пеленг ра- - диостанции
ипс - истинный пеленг са- - молета
ИПТА - истребительно-про-- тивотанковая артиллерия
иптад - истребительно-про- - тивотанковый артиллерийский дивизион
иптап и ИПТАП* - истре- - бительно-противотанковый артиллерийский полк
иптб - истребительно-про- - тивотанковая батарея
иптд - истребительно-проти- - вотанковый дивизион
ИРГ - инженерно-разведы- - вательная группа
ИРГК - инженерный резерв - главного командования
ИРС - инженерно-ракетная - служба
и/с - интендантской службы - (например: Majop и/с)
исб - инженерно-саперный - батальон
исв - инженерно-саперный - взвод
ист. - источник (топ.) исх. р-ж - исходный рубеж -
ОНР - orientirin həqiqi ре- lenqi
FSP - fordi sarğı paketi
KFP - kimya əleyhinə fordi paket
SSYH - səhra səyyar yoluxucu hospitalı
RHP - radiostansiyanın həqiqi pelenqi
THP - təyyarənin həqiqi pelenqi
TƏQA - tank əleyhinə qırıcı artilleriya
təqad - tank əleyhinə qırıcı artilleriya divizyonu
təqaa və TƏQA A* - tank əleyhinə qırıcı artilleriya alayı
təqb - tank əleyhinə qırıcı batareya
təqd - tank əleyhinə qırıcı di- vizion
MKQ - mühəndis-kəşfiyyat qrupu
BKME - baş komandanın mühəndis ehtiyatı
MRX - mühəndis-raket xidməti
i/x - intendant xidməti (məsələn: i/x mayoru)
mib - mühəndis-istehkamçı batalyonu
mit - mühəndis-istehkamçı taqım.
mən. - mənbə (top.)başl. x-i - başlanğıc xətti
46
ИТН - исходная точка на- - ведения
ИТР - инженерно-техничес- - кий работник
ИТС - инженерно-техничес-- кая служба
BTN - başlanğıc tuşlama nöqtəsi
MTİ - mühəndis-texniki işçi
MTX - mühəndis-texniki xidmət
Кк - каменистый (топ.)К. - колодец (топ.) к. - колодец (топ.)КА* - конная армия КА - корпусная артиллерия - КА - космический аппарат - КА* - Красная Армия КА - Краснознаменная армия кав. - кавалерия кав... - кавалерийский (на- -
пример: кавгруппа, кавдивизия) кавторанг - капитан второ- -
го рангаКАГ - корпусная артилле- -
рийская группаказ. - казарма (топ.) кам. - каменоломня, камень -
(топ.)кан - канал (топ.) кап. - капитанкап* и КАП* - конноартил- -
лерийский полккап и КАП* - корпусной
артиллерийский полкКАРМ - корпусная артилле
рийская ремонтная мастерская карнач - караульный началь- -
ник, начальник караула
D - daşlıq (top.)Q. - quyu (top.) q. - quyu (top.)SO* - süvari ordu KA - korpus artilleriyası KA - kosmik aparat QO* - Qızıl Ordu
- QO - Qırmızı Bayraqlı ordu süv. süvarisüv... - süvari (məsələn: süv-
qrupu, süvdiviziya)ikidərkap - ikinci dərəcəli ka
pitanKAQ - korpus artilleriya qru-
pukaz. - kazarma (top.) daş. - daş karxanası (top.)
kan. - kanal (top.) kap. - kapitansaa* və SAA* - süvari artille
riya alayıkaa v KAA* - korpus artilleri
ya alayıKATE - korpus artilleriya tə
mir emalatxanasıqarrəi - qarovul rəisi
47
КАФ - Краснознаменная Амурская флотилия
КБВО - Краснознаменный - Белорусский военный округ
КБР - корабельный боевой - расчет
КБФ* - Краснознаменный - Балтийский флот
КВ - команда выздоравли- - вающих (в госпитале)
КВ - командир взвода КВ - короткие волны (на- -
пример: KB-приемник, КВ-связь) КВВМКУ - Каспийское выс- -
шее военно-морское Краснознаменное училище
квг - клинический воеп ный госпиталь
КВМ - Курс вождения машин - К.В.Н . - кандидат военных паук -
КВО - Краснознаменный Киевский военный округ
КВП - корабль па воздуш- - пой подушке
КВФ* - Каспийская военная флотилия
КГ - корпусной госпиталь - КД - командир дивизии КД - командир дивизиона кд* и КД* - кавалерийская -
дивизияКДВО - Краснознаменный -
Дальневосточный военный округ кдп - командно-дальпомер--
ный пост (на корабле)кдп - командпо-диспетчер- -
ский пункт (авиа)керам. - керамический за
вод (топ.)
QAF - Qırmızı Bayraqlı Amur flotiliyası
QBHD - Qırmızı Bayraqlı Be- lorusiya hərbi dairəsi
GDB - gomi döyüş bölgüsü
QBD* - Qırmızı Bayraqlı Baltik donanması
SK - sağalan komanda (hospitalda)
TK - taqım komandiri QD - qısa dalğalar (məsələn:
QD-lı qobuledici, QD - rabitəsi) QXAHDM - Qırmızı Bayraqlı
Xəzər ali hərbi-dəniz məktəbi
KHH - kliniki hərbi hospital
MİK - Maşınını idarə etmə kursu h.e.n. - hərb elmləri namizədi KHD - Qırmızı Bayraqlı Ki
yev hərbi dairəsi HYG - hava yastığı üzərində
gəmiXHF* - Xəzər hərbi flotiliyası.
KH - korpus hospitalı DK - diviziya komandiri DK - divizion komandiri sd* və SD* - süvari diviziya
QUHD - Q ırmızı Bayraqlı Uzaq Şərq hərbi dairəsi
KUP - komanda - uzaqölçmə postu (gəmidə)
KDM - komanda dispetçer məntəqəsi (avia)
keram. - keramika zavodu (top.)
48
КЗакВО - Краснознаменный - Закавказский военный округ
КЗО - комплект знаков ог- - раждения (ГО)
КИПС - контрольно-испы- - тательная передвижная станция
КК - космический корабль - кк* и КК* - кавалерийский -
корпусККА* - Кавказская Красная -
АрмияКК и КП - Красный Крест -
и Красный Полумесяц (общество) КККА* - Кавказская Крас- -
нознаменная Красная Армия ККС* - курсы командного -
составаККФ - Краснознаменная
Каспийская флотилияКЛ - канонерская лодка к.-л. - какой-либо кл - килолитр кл. - класс кл. - клубКЛА - космический летатель- -
ный аппаратКЛП - курс летной подго- -
товкиколх. - колхоз (топ.) клх.дв. - колхозный двор
(топ.)КМ - каменный мост км - километр кмг* и КМГ* - конно-меха
низированная группаКМОР* - Кронштадтский
морской оборонительный район кмсб-1 - командир 1-го мо- -
тострелкового батальона
QZaqHD - Qırmızı Bayraqlı Zaqafqaziya hərbi dairəsi
ÇNK - çəpərləmə-nişanlama komplekti (QO)
SNSS - səyyar nəzarət-sınaq stansiyası
KG - kosmik gəmisk* və SK* - süvari korpus
QQO* - Qafqaz Qızıl Ordusu
QX və QA - Qırmızı Xaç və Qırmızı Aypara (cəmiyyət)
QQQO* - Qafqaz Qırmızı Bayraqlı Qızıl Ordu
KHK - komandan heyətinin kursları
QXF - Qırmızı Bayraqlı Xəzər flotiliyası
KQ - kanoner qayığı h.-h. - hər hansı kl - kilolitrdə. və si. - dərəcə, sinif kl. - klubKUA - kosmik uçan aparat
UHK - uçuş hazırlığı kursu
kolx. - kolxoz (top.) klx.hə. - kolxoz həyəti (top.)
DK - daş körpü km - kilometrsmq* və SMQ* - süvari me-
xanikləşdirilmiş qrupKDMR* - Kronştat dəniz mü
dafiə rayonumabk-1 - 1-ci motoatıcı batal
yon komandiri
49
кмср-1 - командир 1-й мо- - тострелковой роты
к-н - капитанк н п - командно-наблюда- -
тельный пунктКНП - контрольно-наблюда- -
тельный пунктКО - команда обезврежива- -
ния (ГО)КО - командир отряда КО - контрольный ориентир - КОВ - командир огневого
взводаКОВО* - Киевский особый -
военный округКОВР - командир охраны -
водного районаКОдВО - Краснознаменный -
Одесский военный округком. .. - командир (например: -
комбат, комбриг, комдив)командарм - командующий -
армиейкомбат - командир батальона - комбат - командир батареи - комбриг - командир бригады - комвзвод - командир взвода - комвуз* - командир военного -
учебного заведениякомдив - командир дивизии - комдив - командир дивизиона - комкор - командир корпуса - комполка - командир полка - комроты - командир роты - комэск - командир эскадрильи - комэск - командир эскадрона - КОН - конвой (воен.-мор.) -кон. - коневодческий совхоз, -
конный завод (топ.)
mabk-1 - 1-ci motoatıcı bölmə komandiri
k-n - kapitanKMM - komanda-müşahidə
məntəqəsiNMM - nəzarət-müşahidə
məntəqəsiZK - zərərsizləşdirmə koman
dası (MM)DK - dəstə komandiri NO - nəzarət oriyentiri ATK - atəş taqımı komandiri
KXHD* - Kiyev xüsusi-hərbi dairəsi
SRMK - su rayonu mühafizəsinin komandiri
QOdHD - Qırmızı Bayraqlı Odessa hərbi dairosi
kom... - komandir (məsələn: kombat, kombriq, komdiv)
ordkom - ordu komandanı
batkom - batalyon komandiri batkom - batareya komandiri briqkom - briqada komandiri taqımkom - taqım komandiri hərbməkkom* - hərbi mək
təb komandiridivkom - diviziya komandiri divkom - divizion komandiri korkom - korpus komandiri alaykom - alay komandiri bölükkom - bölük komandiri eskkom - eskadrilya komandiri eskkom - eskadron komandiri KON - konvoy (hərbi dəniz) at. - at sovxozu, at zavodu
(top.)
50
кон... - конный (например: - конармия, конзавод)
КОП - контрольно-опозна- - вательный пункт
КОП - корпусной обменный - пункт
КОП - курс огневой подго- - товки
котл. - котловина (топ.)КОУ - командир огневых
установоккоч. - кочевье (топ.) кош. - кошара (топ.)КП - командир полка КП - командный пункт КП - комендант переправы - КП - компасный пеленг КП - контрольный пункт КП - коробка передач (тех.)- кп* и КП* - кавалерийский -
полкКПБ - командный пункт ба
тальонаКПВТ - крупно-калиберный -
пулемет Владимирова танковый КПП - командный пункт
полкаКПП - контрольно-пропуск -
ной пунктКППР - команда подводных -
подрывных работКПР - комплект для под
рывных работКПР - корабельный проти- -
володочный расчетКПриВО и КПриво - Крас
нознаменный Приволжский военный округ
at... - at (at zavodu, atlıordu)
NTM - nəzarət-tanıma məntəqəsi
KDM - korpus dəyişdirmə məntəqəsi
AHK - atəş hazırlığı kursu
hev. - hövzə, böyük çuxur (top.) AQK - atəş qurğuları koman
diridüş. - düşərgə, köç yeri (top.) yat. - qoyun yatağı, ağıl (top.) AK - alay komandiri KM - komanda məntəqəsi KK - keçid komendantı KP - kompas pelenqi NM - nəzarət məntəqəsi ÖQ - ötürücü qutu (tex.) sa* və SA* - süvari alayı
BKM - batalyon komanda məntəqəsi
VİTP - Vladimirovun irikali- birli tank pulemyotu
AKM - alay komanda məntəqəsi
NBM - nəzarət-buraxılış məntəqəsi
SPİK - sualtı partlayış işləri komandası
PİD - partlatma işləri dəsti
QGB - qayıq əleyhinə gəmi bölgüsü
QPriHD və QPrihd - Qırmızı Bayraqlı Privoljsk hərbi dairəsi
51
КПУГ - корабльная поиско - во-ударная группа
КП У НИЛ - корабльный пост - управления и наведения истребительной авиации
кпхз - коллективная противохимическая защита
КР - командир роты КР - комендант района КР - комплект для размини -
рованияКР - космическая ракета КР - (тяжелый) крейсер к-р - командир КРА - корректировочно-раз- -
ведывательная авиацияКРВ - крейсер вспомогатель- -
ныйКРД - комбинированный
ракетный двигателькреп. - крепость (топ.) кр-ец - красноармеец КРЛ - крейсер легкий КРП - компасный радиопеленг - КРП - контрольно-распре- -
делительный пунктКС - корабельная служба КС - курс стрельб КС - курсовая система (авиа.) - КСБ - командир стрелково- -
го батальонакед - командир стрелко
вой дивизииКСП - командир стрелково- -
го полкаКСФ - Краснознаменный
Северный флотКТ - катерный трал
GAZQ - gomi axtarış-zərbə qrupu
QAIIGP - qırıcı aviasiyanı idarəedən və istiqamətləndirən gəmi postu
KƏKM - kimya əleyhinə kollektiv mühafizə
BK - bölük komandiri RK - rayon komendantı MD - mina çıxarmaq üçün dəst
KR - kosmik raket KR - (ağır) kreyser k-r - komandirKDA - kəşfiyyatçı-düzəldici
aviasiyaKKR - köməkçi kreyser
KRM - kombinasiya edilmiş raket mühərriki
qal. - qala (top.) ə-r - qızıl əsgər YKR - yüngül kreyser KRP - kompaslı radiopelenq NBM - nəzarət-bölüşdürmə
məntəqosiGX - gəmi xidmətiAK - atəş kursuKS - kurs sistemi (avia.)ABK - atıcı batalyon koman
diriADK - atıcı diviziya koman
diriAAK - atıcı alay komandiri
QŞD - Qırmızı Bayraqlı Şimal donanması
KT - kater trail
52
КТП - контрольно-техни - ческий пункт
КУ - комендант участка КУ - Корабельный устав КУ - курсовой угол КУВКС* - Курсы усовер
шенствования высшего команд ного состава
КУВНАС* - Курсы усовер- - шенствования высшего начальствующего состава
КУГ - корабельная ударная - группа
КУКС* - Курсы усовершенствования командного состава
КУЛП - курс учебно-летной - подготовки
КУМНАС* - Курсы усовер- - шенствования младшего начальствующего состава
КУОМС - Курсы усовершен- - ствования офицеров медицинской службы
КУР - комендант укреплен- - ного района
кур. - курорт (топ.) кург. курган, курганы (топ.) - КФ - командующий флотом - КЦО - угол “командир-цель, -
орудие” (арт.)КЧФ - Краснознаменный
Черноморский флотКШ П - командно-штурман
ский пункткшр - кабельно-шестовая рота - КШУ - камандно-штабное -
учениеКЭ - командующий эскадрой - КЭ - крейсерская эскадра
TNM - texniki-nəzarət məntəqəsi
SK - sahə komendantı GN - Gəmi nizamnaməsi KB - kurs bucağı AKHTK* - Ali komandan he
yətinin təkmilləşdirmə kursu
KRƏHTK* - Ali rəis heyətini təkmilləşdirmə kursu
GZQ - gəmi zərbə qrupu
KHTK* - Komandan heyətinin təkmilləşdirmə kursu
UTHK - uçuş təlimi hazırlıq kursu
KRHTK* - Kiçik rəis heyətinin təkmilləşdirmə kursu
TXZTK - Tibb xidməti zabitlərinin təkmilləşdirmə kursu
MRK - möhkəmləndirilmiş rayonun komendantı
kur. - kurort (top.) kurq. - kurqan, təpələr (top.) DK - donanma komandanı KHT - bucaq “komandir-hədəf,
top” (art.)QQD - Qırmızı Bayraqlı Qara
dəniz donanmasıKŞM - komanda-şturman
məntəqəsikşb - kabel-şüvül bölüyü KQT - komandir-qərargah tə
limiEK - eskadra komandanı KE - kreyser eskadrası
53
КЭП - контрольно-евакуа- - ционный пункт
КЭС - квартирно-эксплуата- - ционная служба
КЭУ - квартирно-эксплуата-- ционное управление
К ЭЧ - квартирно-эксплуа- - тационная часть
TNM - toxliyyə-nəzarət məntəqəsi
MİX - mənzil-istismar xidməti
Mİİ - mənzil-istismar idarəsi
MİH - mənzil-istismar hissəsi
ЛЛА - легкая артиллерияЛА - летательный аппарат -Ла и ЛА - Лавочкин (в мар- -
кировке самолетов, например: Ла-5, Ла-15)
лаг. - лагуна (топ.)
ЛАГГ - Лавочкин, Горбунов - и Гудков (в маркировке самолетов, например: ЛАГТ-3)
лакокр. - лакокрасочный завод (топ.)
лап - легкий артиллерийский полк
ЛАС - лодка авиационная спасательная
ЛАС - лодка аварийная спа- - сательная
ЛБА* - легкобомбардировоч- - ная авиация
лбап* и ЛБАП* - легкобом- - бардировочный авиационный полк
ЛБП - линия боевого пути - (авиа.)
лбе - линейный батальон связи
YA - yüngül artilleriya UA - uçan aparat La və LA - Lavoçkin (təyya
rələrin markalanmasında, məsələn: La-5, La - 15)
laq. - laqun (dənizdən ayrılmış kiçik göl. top.)
LAQQ - Lavoçkin, Qorbunov və Qudkov (təyyarələrin marka- lanmasında, məsələn: LAQQ-3)
lakbov. - lak-boya zavodu (top.)
yaa - yüngül artilleriya alayı
AXQ - aviasiya xilas qayığı
QXQ - qəza xilas qayığı
YBA* - yüngül bombardmançı aviasiya
ybaa* və YBAA* - yüngül bombardmançı aviasiya alayı
DYX - döyüş yolu xətti (avia.)
xrb - xətti rabitə batalyonu
54
ЛВМ - легкий висячий мост - ЛВО - Ленинградский воен- -
ный округЛВФ* - Ладожская военная -
флотилияЛД - летальная доза (мед.)ЛД - лидер (воен.-мор.) ледн. -ледник, ледники (топ.) - лейт. - лейтенант лесн. - дом лесника (топ.) леснич. - лесничество (топ.) - леса - лесопильный завод (топ.) - лет. - летник (топ.) лет... - летный (летсостав) леч. - лечебница (топ.) лзп - линия заданного пути -
(авиа.)лим. - лиман (топ.) линкор. - линейный корабль - ЛК - линейный корабль лкбе - линейно-кабельный -
батальон связиЛКР - линейный крейсер лмн - лодка малая надувная -
лмл - легкий мостовой парк - лнп - ложный наблюдатель- -
ный пунктЛП - летное поле ЛП - линия прицеливания ЛПД - линия поправок даль- -
ности (арт.)лпн - линия поправок нап--
равнения (арт.)J1IIII - легкий пантоный парк - ЛР - легкая радиостанция лре - линейная рота связи ЛС - легкие силы (воен.-мор.) -
YAK - yüngül asma körpü LHD - Leninqrad hərbi dairəsi
LHF* - Ladoqa hərbi flotili- yası
ÖD - ölüm dozası (tibb.)LD - lider (hərbi-dəniz) buz. - buzluq, buzluqlar (top.) leyt. - leytenant meş.-ev - meşəbəyinin evi (top.) meşəbəy. - meşəbəyilik (top.) taxt. - taxta zavodu (top.) yay - yaylıq (top.) uça... - uçan heyət müa. - müalicəxana (top.) VYX - verilmiş yolun xətti
(avia)lim. - liman (top.) xətkəm. - xətt gəmisi XG. - xətt gəmisi xkrb - xətt-kabel rabitə batal
yonuXKR - xətt kreyseri KHQ - kiçik hava doldurulan
qayıqYKP - yüngül körpü parkı SMM - saxta müşahidə mən
təqəsiUS - uçma sahəsi NX - nişanlama xətti MDX - məsafə düzəltmə xətti
(art.)İDX - istiqaməti düzəltmə xət
ti (art.)YPP - yüngül panton parkı YR - yüngül radiostansiya xrb - xətt rabitə bölüyü YQ - yüngül qüvvələr (hərbi-
dəniz)
55
л/с - личный состав л.с. - лошадиная сила ЛСД - лаборатория санитар -
ной дезинфекции (ГО) л-т - лейтенант ЛТУ - летно-тактическое
учениельновод. - лоноводческий
совхоз (топ.)ЛТУ - линейно-технический -
узел (связи)ЛЭО - лечебно-эвакуацион- -
ное обеспечение
ş/h - şəxsi heyət a.q. - at qüvvəsi SDL - sanitar dezinfeksiya la
boratoriyası (MM)1-t - leytenantTUT - taktiki-uçuş təlimi
kətançı - kətançılıq sovxozu (top.)
XTQ - xətt-texniki qovşaq (rabitə)
MTT - müalicə-təxliyyə təminatı
MM - масштабM - металлический (мост, топ.) - M - миноносец M - модернизированный (в -
маркировке машин, приборов и т.п. например: АКМ)
м. - майор м. - масштаб м. - метр м. - минутам. - море м. - мост м. - мыс (геог.)МА - магнитный азимут МА - мастерская артилле- -
рийскаяМАБ - мостовая авиацион- - ная бомбаМАВ - малый плавающий -
автомобильмаг. - магазин
M - miqyas D - dəmir (körpü, top.)M - mina daşıyan (gəmi)T - təkmilləşdirilmiş (maşın,
cihaz və s. markalanmasında, məsələn: AKT)
m. - mayor m. - miqyas m. - metr d. - dəqiqə d. - dəniz k. - körpü b. - burun (coğr.)MA - maqnit azimutu AE - artilleriya emalatxanası
KAB - körpü aviasiya bombası
KÜA - kiçik üzən avtomobil
maq. - maqazin
56
МАЗ - Минский автомобиль- - ный завод (в маркировке авто- - мобилей, например: МАЗ-200, МАЗ-500)
МАРМ - малый автодорож- - ный разборный мост
маек... - маскировочный (на- - пример: маскхалат, маекчехол)
маги. - машиностроительный - завод (топ.)
МБ - маневренная база (воен. - мор.)
м-б - масштаб мб - мостовой батальон МБВ - минимальная*безоп- -
асная высота (авиа.)МБР - межконтинентальная -
баллистическая ракетаМБР - морской ближний
разведчик (самолет)МБУ - медицинская бригада -
усиления (в системе ГО)МВ - малокалиберная вин- -
товкаМВ - масштаб высот МВ - минный взрыватель мв - минометный взвод МВВ - метательное взрывча- -
тое веществоМВД - Министерство внут- -
ренных делМВЗ - минно-взрывное заг- -
раждением-во - министерство МВС* - Министерство воору- -
женных силМВТ - Международный во- -
енный трибунал
MAZ - Minsk avtomobil zavodu (avtomobillərin markalanma- sında, məsələn: MAZ-200,MAZ-500)
KASM - kiçik avtoyol sökülən körpü
mask... - maskalama (məsələn: maskxalat, maskçexol)
maş. - maşınqayırma zavodu (top.)
MB - manevrli baza (hərbi, dəniz)
m-s - miqyas kb - körpü batalyonu MTY - minimal təhlükəsiz
yüksəklik (avia.)QBR - qitələrarası ballistik ra
ketYDK - yaxın dəniz kəşfiyyat
çısı (təyyarə)GTB -gücləndirilən tibb
briqadası (MM sistemində)KT - kiçik kalibrli tüfəng
YM - yüksəklik miqyası MP - mina partladıcısı mt - minaatan taqım TPM - tullayıcı partlayıcı
maddəDİN - Daxili işlər nazirliyi
MPM - mina partlayıcı maneələr
n-lik - nazirlikSQN* - Silahlı qüvvələr nazir
liyiBHT - Beynəlxalq hərbi tribu
nal
57
МГБ - Министерство госу- - дарственной безопасности
МГПП - механизированная - госпитальная полевая прачечная
мгг - мегатонна МД - минный детонатор
(например: МД-2)Мд - масштаб дальности мд и МД* - механизирован- -
ная дивизияМДЗ - маскирующая дымо- -
вая завесаМДР - морской дальный
разведчик (самолет)мдш - морская дымовая
шашкамеб. - мебельная фабрика
(топ.)медепл. - медеплавильный
завод (топ.)медн. - медные разработки -
(топ.)медсанбат. - медико-сани- -
тарный батальонмет. - металлический завод -
(топ.)...мех... - механизированный -
(например: мехкорпус, мото- мехвойска, мехчасти)
М3 - минное заграждение М3 - минный заградитель МЗА - малокалиберная зе- -
нитная артиллериямзд - мина замедленного
действиямзз - малозаметное заграж- -
дениеМЗП - малозаметное преп- -
ятствие
DTN - Dövlət təhlükəsizlik nazirliyi
MSHC - mexanikləşdirilmiş səhra hospital camaşırxanası
mqt - meqatonMD - mina detonatoru (m əsə
lən: MD-2) uM - uzaqlıq miqyası md və MD* - mexanikləşdiril
miş diviziyaMTE - maskalandırıcı tüstü
örtüyüUDK - uzaq mənzilli dəniz
kəşfiyyatçısı (təyyarə)DTŞ - dəniz tüstü şaşkası
meb. - mebel fabriki (top.)
misər. - misəridən zavod (top.)
mis. - mis mədəni (top.)
tibsanbat. - tibb-sanitar batalyonu
met. - metal zavodu (top.)
...mex... - mexanikləşdirilmiş (məsələn: mexkorpus, motomex- qoşunlar mexhissələr)
MM - mina maneələri MD - mina düzən KZA - kiçik kalibrli zenit artil
leriyasıYM - yubandıncı mina
GÇM - gözə çarpmayan maneələrGÇÇ - gözə çarpmayan çətinliklər (maneələr)
58
МЗП - малокалиберный зе- - нитный пулемет
Ми и МИ - Миль (в марки- - ровке - вертолетов, например: Ми-6, Ми-8)
МИГ и МиГ - Микоян и Гуревич (в маркировке самолетов; например: МИГ-3, МИГ-15)
мин. - минеральный, минеральный источник (топ.)
мин. - министр мин... - минометный (напри
мер: минрота)минбатр - минометная бата- -
реямин-во - министерство минзаг - миный заградитель - миним. - минимальный мини - минометный полк минр - минометная рота МК - магнитный курс МК - моторный катер мк и МК* - механизирован
ный корпусм/к* - младший командир МКБР - межкоптиненталь- -
ная баллистическая ракета МКК - Международный
Красный КрестМККК - Международный
Комитет Красного КрестаМКРЗ - Международная ко
миссия по радиологической за щите
МКС* - младший команд- - ный состав
мл. - младшиймлд - минимальная деталь--
.ная доза (мед.)
KZP - kiçik kalibrli zenit pulemyotu
Mi və Mİ - Mil (vertolyotların markalanmasmda, məsələn: Mi-6, Mi-8)
MİQ və MiQ - Mikoyan və Qureviç (təyyarələrin markalan- masmda, məsələn: MİQ-3, MİQ-15)
min. - mineral, minerallar mənbəyi (top.)
naz. - nazirmin... - minaatan (məsələn:
minbölmə)minbatr - minaatan batareya
naz-lik - nazirlik mindüz - minadüzən minim. - minimal mina - minaatan alay minb - minaatan bölük MK - maqnit kursu MK - motorlu kater mk və MK* - mexanikləşdiril
miş korpusk/k* - kiçik komandir QABR - qitələrarası ballistik
raketBQX - Beynəlxalq Qırmızı
XaçBQXK - Beynəlxalq Qırmızı
Xaç KomitəsiBRMK - Beynəlxalq radiolo-
giadan mühafizə komissiyası
KKH* - kiçik komandan heyəti
ki. - kiçikMED - minimal ölüm dozası
(tibb)
59
млн. - миллион млрд. - миллиард ммб* и ММБ* - мотомеха- -
низированная бригада м. миля - морская миля ММВ - миллиметровые волны - ммк* и ММ К* - мотомеха- -
низированный корпусммс* и ММС* - мотомеха- -
низированное соединениеМНС* - младший научный -
сотрудникМНС - младший начальст- -
вующий составМО - массированный огонь -
(арт.)МО - местная оборона МО - Министерство обороны - МО - морской охотник (ка- -
тер)моб. - мобилизационный моб... - мобилизационный
(например: моботдел)мод. - молочный завод (топ.) - мол.-мясн. - молочно-мясной -
совхоз (топ.)МООП* - Министерство
охраны общественного порядка Морак* - Военно-морская -
академиямото... - моторизованный
(например: мотодивизия, мотопехота)
мотомех... - мотомеханизи- - рованный (например: мотомех войска, мотомехгруппа, мото мехчасти)
МП - магнитный пеленг МП - малокалиберный пистолет -
mln. - milyon mlrd. - milyard mmb* və MMB* - motome
xanikləşdirilmiş briqada d. mili - dəniz mili MMD - millimetr dalğalan mmk* vo MMK* - motome-
xanikləşdirilmiş korpusmmb* vo MMB* - motome-
xanikləşdirilmiş birləşmə KEİ* - kiçik elmi işçi
KRH - kiçik rəis heyəti
KA - kütləvi atəş (art.)
YM - yerli müdafiə MN - Müdafiə nazirliyi DO - dəniz ovçusu (kater)
səf. - səfərbərlik səf... - səfərbərlik (məsələn:
səfşöbəsi)süd. - süd zavodu (top.) süd-ət. - süd-ət sovxozu (top.)
İAMN* - İctimai asayişi mühafizə nazirliyi
Dənak* - Hərbi-dəniz akademiyası
moto... - motorlaşdırılmış (məsələn: motodiviziya, motopi- yada)
motomex... - motomexanik- ləşdirilmiş (məsələn: motomex- qoşunlar, motomexqrupa, moto- mexhissələr)
MP - maqnit pelenqi KT - kiçik kalibrli tapança
60
МП - медицинский пункт МП - мертвое пространство - МП - метрологический пост - МП - минное поле МП - мостовой парк МПВО - местная противо- -
воздушная оборонаМПВХО* - местная проти- -
вовоздушная и противохимическая оборона
МПК - малый противоло- - дочный корабль
МПК - модернизированный - плавательный костюм
МПО - магнитный пеленг - ориентира
МПП - механизированная полевая прачечная
МПР - магнитный пеленг радиостанции
МПС - магнитный пеленг самолета
МР - мастерская ремонтная - (мор.)
МР - масштаб расстояний МР - метериологическая ра
кетаМР - микрорентгенметр мР - миллирентген м-р - майорм.р. - малорастворимый МРГ - медицинская разведы- -
вательная группа (в системе ГО) МРП - магнитный радиоле -
ленгМС - медицинская служба - мрам. - мрамор (топ.)МС - место самолета (в полете) - МС - метеорологическая служба -
ТМ - tibb məntəqəsi ÖS - ölü sahə MP - metereoloji post MS - minalı sahə KP - körpü parkı YHHM - yerli hava hücumun
dan müdafiəYHHKM* - yerli hava hücu
mundan və kimyadan müdafiə
KQG - kiçik qayıq əleyhinə gəmi
TÜK - təkmilləşdirilmiş üzmə kostyumu
OMP - orientirin maqnit pe- lengi
MSC - mexanikləşdirilmiş səhra camaşırxanası
RMP - radio stansiyanın maqnit pelengi
TMP - təyyarənin maqnit pelengi
ТЕ - təmir emalatxanası (dəniz)
MM - məsafə miqyası MR - metereoloji raket
MR - mikrorentgen metr mR - millirentgen m-r - mayor a.h. - az həll olan TKQ - tibbi kəşfiyyat qrupu
(MM sistemində)MRP - maqnit radiopelengi
TX - tibb xidməti mərm. - mərmər (top.) f Y - təyyarənin yeri (uçuşda) MX - metereoloji xidmət
61
МС - морские силы м/с - медицинская сестра м/с - медицинской службы -
(например: майор м/с)мсб и МСБ* - медикосани- -
тарный батальон, медсанбат мсб и МСБ* - мотострелко- -
вая бригадамсб - мотострелковый ба
тальонмсв - медико-санитарный
взводмсв - мотострелковый взвод - мсго - медицинская служ- -
ба гражданской оборонымед - минимальная смер- -
тельная доза (мед.)мед и МСД* - мотострелко- -
вая дивизиямсп и МСП* - мотострелко
вый полкМСР - мостостроительный -
районмер - медико-санитарная рота - мер - мотострелковая рота - МСС - медико-санитарная -
службаМСС - международный свод -
сигналов (мор.)мтап и МТАП - минно-тор- -
педный-авиационный полк МТКК - транспортный кос- -
мический корабль многоразового использования
МТО - материально-техни- - ческое обеспечение
МУВ - минный универсалы - ный взрыватель
МУК - машитный угол карты -
DQ - dəniz qüvvələri t/b - tibb bacısı t/x - tibb xidməti (məsələn: t/x
mayoru)tsb və TSB* - tibb-sanitar ba
talyonu, tibbsanbat mab və MAB* - motoatıcı bri
qadamab - motoatıcı batalyon
tst - tibb-sanitar taqımı
mat - motoatıcı taqım MMTX - mülki müdafiənin
tibb xidmətiMOD - minimal ölüm dozası
(tibb)mad və MAD* - motoatıcı di
viziyamaa və MAA* - motoatıcı
alayKTR - körpü tikmə rayonu
tsb - tibb-sanitar bölüyü mab - motoatıcı bölük TSX - tibb-sanitar xidməti
BSK - beynəlxalq siqnal külli- yatı (dən.)
mtaa və MTAA - mina-torpe- do aviasiya alayı
BNKG - bir neçə dəfə istifadə olunan nəqliyat kosmik gəmi
MTT - maddi-texniki təminat
UMP - universal mina partla- dıcısı
XMB - xəritənin maqnit bucağı
62
мук. - мукомольная мельни- - ца (топ.)
м-ц - месяцМЧ - материальная часть,
матчастьМШ - морской штаб МЭД - минимальная эффек
тивная доза (мед.)МЭП - местный эвакуацион- -
ный пункт (воен. мед.)
un. - un üyüdən dəyirman (top.)
ay - ilin ayıMV - material vasitə
DQ - dəniz qərargahı MED - minimal effektiv doza
(tib.)YTM - yerli təxliyyə məntə
qəsi (hərbi, tib.)
HH - нежилая постройка (топ.) -
НАБ - невзорвавшаяся авиоционная бомба-
набл. - наблюдательная вышка (топ.)
напалм - (англ)применяемый - в огнеметных и авиационных бомбах, хорошо прилипающий к различным поверхностям горючий смес
нарком* - народный комис- - cap
нарком... - народный комис- - сариат
НАТО - Организация Североатлантического договора (Североатлантический пакт, Североатлантический союз)North Atlantic Treaty Organization NATO
нач. - начальник нач... - начальник (напри
мер: начарт, начхоз, начштаба) - нач... - начальствующий (на
пример: начсостав)
YO - yaşayış üçün olmayan tikinti (top.)
PAB - partlamamış aviasiya bombası
müşa. - müşahidə qülləsi (top.)
napalm - (ingil.)od saçan və aviasiya bombasında tətbiq edilən, müxtəlif sətlərə yaxşı yapışan yandırıcı qatışıqlar
xalqkom* - xalq komissarı
xalqkom... - xalq komissarlığı
NATO - Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı (Şimali atlantika paktı, Şimali atlantika ittifaqı) North Atlantic Trantyor Organization NATO
rəi. - rəis...rəi... - rəis (məsələn: artrəi,
təsrəi, qərargahrəi)rəi... - rəis (məsələn: rəihe-
yəti)63
начарт - начальник артил- - лерии
начвещ - начальник веще- - вого снабжения
начдив* - начальник дивизии - начинж - начальник инже- -
нерной службыначкар - начальник караула - начмед - начальник медицин- -
ской службыначпоарм* - начальник по- -
литотдела армииначподив* - начальник по- -
литотдела дивизииначпрод - начальник продо- -
вольственного снабженияначпуокр* - начальник по- -
литуправления округаначсанарм - начальник са- -
нитарной службы армииначсанбриг - начальник са- -
нитарной службы бригадыначсандив - начальник са- -
нитарной службы дивизииначсанкор - начальник са- -
нитарной службы корпусаначсанупр - начальник во- -
енно-санитарного управления начснаб - начальник снаб- -
женияначфин - начальник финан- -
сового снабженияначхим - начальник хими- -
ческой службыначхоз - начальник хозяйст- -
венной части (отдела, управления) начштаба - начальник штаба - НБ - научная библиотека
artrə i - artilleriya rəisi
əşyrəi - əşya təminat rəisi
divrəi* - diviziya rəisi mühəndrəi - mühəndis xid
məti rəisiqərrəi - qarovul rəisi tibrəi - tibb xidməti rəisi
ordsşrəi* - ordu siyasi şöbə rəisi
divsşrəi* - diviziya siyasi şöbə rəisi
ərzrəi - ərzaq təminatı rəisi
daisirəi* - dairə siyasi idarə rəisi
ordsanrəi - ordu sanitar xidməti rəisi
briqsanrəi - briqada sanitar xidməti rəisi
divsanrəi - diviziya sanitar xidməti rəisi
korsanrəi - korpus sanitar xidməti rəisi
sanidrəi - hərbi-sanitar idarəsi rəisi
təmrəi - təminat rəisi
malrəi - maliyyə təminat rəisi
kimrəi - kimya xidməti rəisi
təsrəi - təsərrüfat hissəsi rəisi (şöbə, idarə)
qərargahrəi - qərargah rəisi EK - elmi kitabxana
64
нбад и НБАД* - ночная бом- - бардировочная авиационная дивизия
нбап и НБАП* - ночной бомбардировочный авиацион ный полк
НБП - начало боевого пути - (авиа.)
НВМУ - Нахимовское воен- - но-морское училище
НВС - начальник военных - сообщений
НВП - начальная военная подготовка
нефт. - нефтедобыча, нефтеперегонный завод (топ.)
НЗ - неприкосновенный запас - НЗО - неподвижный загра- -
дительный огонь (арт.)низм. - низменност (топ.) ник. - никель (место добы- -
чи (топ.)НКБ* - Народный комисса- -
риат боеприпасов СССРНКВ* - Народный комисса- -
риат по военным делам, Нар комвоен
НКВ* - Народный комисса - риат вооружения СССР
НКВМ* - Народный комис- - сариат по военным и морским делам СССР
НКВМФ* - Народный ко- - миссариат Военно-Морского флота СССР
НКО* - Народный комисса- - риат обороны
НКОП* - Народный комис- - сариат оборонной промышленности СССР
gbad və GBAD* - gecə bom- bardımançı aviasiya diviziyası
gbaa və GBAA* - gecə bom- bardmançı aviasiya alayı
DYB - döyüş yolunun başlanğıcı (avia.)
NHDM - Naximov hərbi-dəniz məktəbi
HNR - hərbi-nəqliyyat rəisi
İHH - ibtidai hərbi hazırlıq
neft - nefthasilatı, neftayırma zavodu (top.)
ТЕ - toxunulmaz ehtiyatHMA - hərəkətsiz maneə atə
şi (art.)ova. - ovalıq (top.)nik. - nikel (çıxarılan yer (top.)
DSK* - SSRİ döyüş sursatı xalq komissarlığı
HXK* - Hərbi işlər üzrə xalq komissarlığı
SXK* - SSRİ Silahlar üzrə xalq komissarlığı
HDXK* - SSRİ hərbi və dəniz donanması üzrə xalq komissarlığı
HDDXK* - SSRİ Hərbi-Dəniz donanması Xalq Komissarlığı
XMK* - Xalq müdafiə komissarlığı
MSXK* - SSRİ müdafiə sənayesi Xalq komissarlığı
65
НКТП* - Народный компе- - сариат танковой промышленности СССР
н-к - начальник НКП - наблюдательный ко- -
мандирский пунктНКП - наблюдательный кор- -
ректировочный пункт (арт.)НКП - навигационный кур- -
совой прибор (авиа.)нлц - низколетящая воздуш- -
ная цельННА - Национальная народ- -
ная армияннп - неподвижный наб- -
людательный пункт н/о - на обороте НОА - Народно-освободи- -
тельная армияНОВ - нестойкое отравляю- -
щее веществоНОВТ - научная организа- -
ция воинского трудаНОСАБ - ночная ориентир- -
ная светящаяся авиациошгая бомба НП - наблюдательный пункт - НП - носилочный пункт
(воен. мед.)НПЗ - носимый прибор за
раженияНПЛ - Наставление по бое- -
вой деятельности подводных лодок нпм - начальный пункт
маршрутаНПП - непосредственная
поддержка пехотыНПСШ - Наставление по
полевой службе штабов
TSXK* - SSRİ tank sənayesi Xalq Komissarlığı
r-s - rəisKMM - komandir müşahidə
məntəqəsiKMM - korrektura (düzəliş)
müşahidə məntəqəsi (art.)NKC - naviqasiya kurs cihazı
(avia.)AUH - alçaqdan uçan hava hə
dəfiMXO - Milli xalq ordusu
HMM - hərəkətsiz müşahidə məntəqəsi
a/a - arxasındaXAO - Xalq azadlıq ordusu
DZM - davamsız zəhərləyici maddə
NİET - hərbi işin elmi təşkili
GİİAB - gecə işıqsaçan istiqamətlənmə aviasiya bombası
MM - müşahidə məntəqəsiXM - xərək məntəqəsi (hərbi
tibb)KZC - gəzdirilən zəhərləyici
cihazSQT - Sualtı qayıqların döyüş
fəaliyyəti təlimatıMBM - marşrutun başlanğıc
məntəqəsiPBY - piyadaya bilavasitə yar
dımSQXT - Səhra qərargah xid
məti təlimatı
66
НПУ - наземное приемное - устройство (авиа.)
НРБ - нормы радиационной - безопасности
НРС - неуправляемый реак- - тивный снаряд
НС - начальник связи (на- - пример: НС дивизии)
НС* - начальствующий состав - НСД - Наставление по стрел- -
ковому делуНТ - начальник тыла НУРС - неуправляемый ре- -
активный снарядНФ - Народный фронт НФ - Национальный фронт - НФП - Наставление по фи- -
зической подготовкен х с - начальник химичес- -
кой службыНШ - начальник штаба НШС - Hacı авлеиие по
штурманской службен.е. - пашей эры
оО - орудиео. - остров (топ.)ОА - оперативный аэродром - ОА - отдельная армия ОАБ - осколочная авиаци- -
энная бомбаоадн - отдельный артилле- -
римский дивизион оаз. - оазис (топ.)
YQQ - yerüstü qəbuledici qurğu (avia.)
RTN - radiasiya təhlükəsizlik norması
İRM - idarə olunmayan reaktiv mərmi
RR - rabitə rəisi (məsələn: diviziya RR)
RH* - rəis heyətiAİT - atıcılıq işi təlimatı
AR - arxa rəisiİORM - idarə olunmayan re
aktiv mərmiXC - Xalq cəbhəsiMC - Milli cəbhəBTT - Bədən tərbiyəsi təli
matıKXR - kimya xidməti rəisi
QR - qərargah rəisiŞXT - Şturman xidməti təli
matıb.e. - bizim eramız
T - topad. - ada (top.)OA - operativ aerodromƏO - əlahiddo orduQAB - qolpəli aviasiya bom
basıəadn - əlahiddo artilleriya di-
vizionuvahə. - vahə (səhrada yaşıllıq
və su olan sahə (top.)
67
ОАРМ - окружная авторе- - монтная мастерская
ОАЭР - основной аэродром - ОБ - операционная база
(воен. мор.)ОБЗ - очаг бактериологи
ческого зараженияоблвоенкомат - областной -
военный комиссариатобмп и ОБМП* - отдельный -
батальон морской пехоты обо - отдельный батальон
обслуживанияОБП - отдел боевой подго- -
товкиобр. - образца (например:
винтовка обр. 1891/ 1930 г.)обе - отдельный батальон
связиОВ - отравляющее вещество -
(чаше вещества)ОВА - область возможных -
атак (авиа.) о-ва - островаОВВК - окружная военно- -
врачебная комиссияОВГ - окружной военный
госпитальовис - отдел военно-инже--
нерного снабженияОВИУ - окружное военно- -
инженерное управлениеОВК - областной военный -
комиссариатОВМС - объединенные
военно-морские силы (например: ОВМС НАТО)
ОВО - особый военный округ - овош. - овощехранилище (топ.) -
DATE - dairə avtotəmir emalatxanası
ƏAER - əsas aerodrom ƏB - əməliyyat bazası (hərbi
dəniz)BZO - bakterioloji zəhərlən
mə ocağıvilhərbkomisarlıq - vilayət
hərbi komissarlığı ədpb və ƏDPB* - əlahiddə də
niz piyada batalyonuəxb - əlahiddə xidmət batal
yonuDHŞ - döyüş hazırlığı şöbəsi
nüm. - nümunə (məsələn: 1891/1930 nüm. tüfəng)
ərb - əlahiddə rabitə batalyonu
ZM - zəhərləyici maddə
MHS - mümkün həmlə sahəsi (avia.)
a-ar - adalarDHHK - dairə hərbi-həkim
komissiyasıDHH - dairə hərbi hospitalı
HMTŞ - hərbi-mühəndis təminatı şöbəsi
DHMİ - dairə hərbi-mühəndis idarəsi
VHK - vilayət hərbi komissarlığı
BHDQ - birləşmiş hərbi-dəniz qüvvələri (məsələn: NATOBHDQ)
XHD - xüsusi hərbi dairə tər. - tərəvəz anbarı (top.)
68
ОВОШИ. - овощной совхоз (топ.)
ОВП - общевойсковая под- - готовка
ОВР - охрана водного района - овр. - овраг (топ.)ОВС - обозно-вещевое снаб- -
жениеОВС - обозно-вещевой склад - ОВС - общевойсковая связь - ОВС - объединенные воору
женные силы (например: ОВС НАТО)
ОВС - отдел вещевого снаб-- жения
овц. - овцеводческий совхоз - (топ.)
ОГ - обеспечивающая группа (воен. мор.)
ОГ - осколочная граната огнеуп. - завод огнеупорных -
изделий (топ.)ОД - оперативный дежурный - ОдВО - Одесский военный -
округОДО - окружной Дом офи- -
цероводо. - обмывочно-дегазаци- -
энное отделениеОДП - обмывочно-дегазаци- -
онный пунктОДУ - обмывочно-дезинфек
ционная установка оз. - озеро (топ.)0 3 - огневое заграждение
(арт.)0 3 - очаг заражения озад и ОЗАД* - отдельный -
зенишый артиллерийский дивизион
tərəv. - tərəvəz sovxozu (top.)
ÜQH - ümumiqoşun hazırlığı
SRM - su rayonunun mühafizəsi yar. - yarğan (top.)NƏT - nəqliyyat-əşya təminatı
NƏA - nəqliyyat-əşya anbarı İQR - ümumqoşun rabitəsi BSQ - birləşmiş silahlı qüvvə
lər (məsələn: NATO BSQ)
ƏTŞ - əşya təminat şöbəsi
qoy. - qoyunçuluq sovxozu (top.)
TQ - təminedici qrup (hərbi, dəniz)
QQ - qəlpəli qumbara odada. - odadavamlı məmulat
zavodu (top.)ON - operativ növbətçi OdHD - Odessa hərbi dairəsi
DZE - dairə zabitlər evi
qyş - qazsızlaşdırma-yuma şöbəsi
QYM - qazsızlaşdırma-yuma məntəqəsi
DYQ - dezinfeksiya-yuma qurğusu
gö. - göl (top.)AM - atəş maneəsi (art.)
ZO - zəhərlənmə ocağı əzad və ƏZAD* - əlahiddə
zenit artilleriya divizyonu
69
озм - осколочно-загради- - тельная мина
оиаэ - отдельная истребитель- - пая авиационная эскадрилья
ОИП - общий истинный пеленг
оипд - отдельный истреби- - тельно-противотанковый дивизион
ОИРП - обратный истинный - родиопеленг
ОК - орбитальный корабль - ОК - отдел кадров ок. - океанОКА* - Отдельная кавказская -
армияОКА* - отдельная Красно- -
знаменная армияОКДВА* - Особая Красно- -
знаменная дальневосточная армия ОКП - общий компасный -
пеленгОКПП - отдельный контроль- -
но-пропускной пункт окр. -округокраэ - отдельная корректи
ровочно-разведывательная авиационная эскадрилья
окрветупр* - окружное во- - енно-ветеринарное управление
окрздрав* - окружной от- - дел здравоохранения
ОКС - одноканальная сис- - тема (связь)
ОКС - орбитальная косми- - ческая станция
окшр - отдельная кабелыю- - шестовая рота
ОМ - особой мощности (арт.)
QMM - qəlpələnən maneə minası
əqae - əlahiddə qırıcı aviasiya eskadrilyası
İHP - ümumi həqiqi pelenq
ətəqd - əlahiddə tank əleyhinə qırıcı divizion
ƏHRP - əks-həqiqi radiope- lenq
OG - orbita gəmisiKŞ - kadrlar şöbəsiok. - okeanƏQO* - Əlahiddə qafqaz or
dusuƏQO* - əlahiddə Qırmızı Bay
raqlı orduQUŞXO* - Qırmızı Bayraqlı
uzaq şərq xüsusi orduIKP - ümumi kompaslı pelenq
ƏNBM - əlahiddə nəzarət-buraxılış məntəqəsi
dai. - dairəədkae - əlahiddə düzəliş-kəş
fiyyat aviasiya eskadrilyası
daibayida* - dairə hərbi- baytar idarəsi
daisəhiy* - dairə səhiyyə şöbəsi
BKS - birkanallı sistem (rabitə)
OKS - orbital kosmik stansiya
əkşb - əlahiddə kabel-şüvül bölüyü
XQ - xüsusi qüvvəli (art.)
70
ОМП - оружие массового поражения
ОМРП - обратный магнит- - ный радиопеленг
ОН - основное направление - стрельбы (арт.)
ОНП - отдельный наблюда- - тельный пункт
ОО - особый отдел оод - отряд обеспечения
движенияОП - обмывочный пункт ОП - огневая позиция ОП - очаг поражения опад - отдельный пушечный -
артиллерийский дивизионОПВТ - оборудование для -
подводного вождения танкаОПШ - осветительный пис- -
толет Шпаги паОР - оборонительный район - ор. - оранжерея (топ.) ор. - орудие ор. - ориентирОРД - отдельный разведыва
тельный дозорорхз - отдельная рота хими- -
ческой зашитыОРП - обратный радиопеленг - орс и ОРС*-отдельная рота -
связиОС - ось связи ОС - отряд сопровождения -
(воен. мор.)осаэ - отдельная санитарная -
авиационная эскадрильяосб - отдельный стрелковый -
батальоност.п. - железнодорожный
остановочный пункт (топ.)
KQS - kütləvi qırğın silahı
ƏRMP - əks-radiomaqnit pe- lenqi
Əİ - əsas atəş istiqaməti (art.)
ƏMM - olahiddə müşahidə məntəqəsi
XŞ - xüsusi şöbə HTD - hərəkəti təmin edən
dəstəYM - yuma məntəqəsi AM - atəş mövqeyi ZO - zədələmə ocağı əpad - olahiddə puşqa artilleri
ya divizionuTSİA - tankları su altında ida
rə etmək üçün avadanlıqŞİT - Şpaqin işıqlandırım ta
pançasıMR - müdafiə rayonu or. - oranjereya (top.) to. - top or. - ori^entrƏKD - əlahiddə kəşfiyyat do-
zoruəkmb - əlahiddə kimya
əleyhinə mühafizə bölüyü ƏRP - əks-radiopelenq ərb və ƏRB* - əlahiddə rabi
tə bölüyüRM - rabitə məhvəri MD - müşayiət dəstəsi (hərbi
dəniz)əase - əlahiddə aviasiya sani
tar eskadrilyasıəab - əlahiddə atıcı batalyonu
day.m. - dəmir yol dayanma məntəqəsi (top.)
71
о т - огневая точка ОТ - отбой тревоги отб - отдельный танковый
батальонотд. - отдел, отделение отд. - отдельный отд.свх. - отделение совхоза -
(топ.)отм. - отметкаОТС - оперативное танко- -
вое соединениеОФ - осколочно-фугасный -
(снаряд, бомба)ОФАБ - осколочно-фугас- -
ная авиационная бомбаохота. - охотничья изба (топ.) - ОХР - охрана рейда ОШ - огнепроводный шнур -
AN - atəş nöqtəsiHQ - həyəcanın qurtarmasıətb - əlahiddə tank batalyonu
şöb. - şöbə, - manqaəlah. - əlahiddəsvx. şöb. - sovxoz şöbəsi (top.)
. niş. - nişanOTB - operativ tank birləş
məsiQF - qəlpəli fuqas (mərmi,
bomba)QFAB - qəlpəli fuqas aviasiya
bombasıov. - ovçu daxması (top.)RMÜ - reydin mühafizəsi OQ - odkeçirən qaytan
ПП - пеленгП - песчанный (грунт брода; -
топ)п. - полк, полковойп. - пунктПА - полевая армияПА - полковая артиллерия -ПАБ - полевая армейская
базаПАГ - полковая артиллерий- -
ская группаПАЗ - противоатомная за- -
щитаПАЗС - передвижная авто- -
заправочная станцияПАК - походная автомобиль- -
ная кухня
Р - pelenqQ - qumluq (keçidin dibi; top)
a. - alaym. - məntəqə; maddəSO - səhra ordusuAA - alay artilleriyasıSOB - səhra ordu bazası
AAQ - alay artilleriya qrupu
AƏM - atom əleyhinə mühafizə
SADS - səyyar avtodoldurma stansiyası
SAM - səyyar (yürüş) avtomobil mətbəxi
72
ПАМ - подвижная автомо- - бильная мастерская
ПАМ - подвижная авиацион- - ная мастерская
ПАМ - подвижная артилле- - римская мастерская
ПАМ - полковая артиллерийская мастерская
паи. - памятник (топ.)ПАМС - подвижная артил- -
лерийская метеорологическая станция
ПАН - прибор автоматичес- - кой наводки (арт.)
пап и ПАП* - пушечный артиллерийский полк
пар. - паром (топ.)ПАРЗ - подвижный авторе- -
монтный заводПАРМ - подвижная авиа
ремонтная мастерскаяПАРМ - полевая авторемонт -
ная мастерскаяПАС - полевой армейский -
складПАС - полевой артиллерий--
ский складПАС - Правила артиллерий -
ской стрельбыпас. - пасека (топ.)
ПАСС - полевой армейский- - смешанный склад
ПБ - пикирующий бомбар- - дировщик
ПБ - плавучая база (воен. - - мор.)
ПБ - правила безопасности - ПБ - пункт боепитания
SAE - səyyar avtomobil emalatxanası
SAE - səyyar aviasiya emalatxanası
SAE - səyyar artilleriya emalatxanası
AAE - alay artilleriya emalatxanası
abi. - abidə (top.)SAMS - səyyar artilleriya me-
tereoloji stansiya
ANC - avtomatik nişanlamacihazı (art.)paa və PAA* - puşqa artilleri
ya alayıbər. - bərə (top.)SATZ - səyyar avtomobil tə
miri zavoduSATE - səyyar aviasiya təmiri
emalatxanasıSATE - səhra avtomobil təmi
ri emalatxanasıSO A - səhra ordu anbarı
SAA - səhra artilleriya anbarı
AAQ - Artilleriya atəş qaydaları
meş. - meşəçik (qırılmaq üçün ayrılmış sahə (top.)
SQOA - səhra qarışıq ordu anbarı
ŞB - şığıyıcı bomardmançı
ÜB - üzən baza (hərb. - dəniz)
TQ - təhlükəsizlik qaydalarıDM - döyüş təminatı məntəqəsi
73
ПБР - прибор биологичес- - кой разведки
ПБС - полевая баллистическая станция
пб - пехотный батальон пбр - пехотная бригада ПВ - пограничные войска ПВ - порт военный ПВО - противовоздушная
оборонаПВП - пункт ветеринарной -
помошипвсп - постоянный военно- -
санитарный поездПВУ - переговорно-вызывное -
устройствоПВХО - противовоздушная -
и противохимическая оборона ПГ - полевой госпиталь III - противотанковая граната - ПГС - парашутно-грузовая -
системаН П и гат - поселок город- -
ского типаПД - поршневой двигатель - пд и ПД* - пехотная дивизия - пдб - парашютно-десантный -
батальонпдв - парашютно-десантный -
взводпдвс - поршеневой двига- -
тель внутренного сгоранияПДД - Правила дорожного -
движенияПДД - предельно допусти- -
мая доза (радиобиол.)ПДМ - прибор дегазации
местности
ВКС - bioloji kəşfiyyat cihazı
SBS - səhra ballistik stansiyası
pb - piyada batalyonu pbr - piyada briqada SQ - sərhəd qoşunları HL - hərbi liman HHM - hava hücumundan mü
dafiəBKM - baytar köməyi məntə
qəsiDHSQ - daimi hərbi-sanitar
qatarıÇDQ - çağırış danışıq qurğusu
HKHM - havadan və kimyəvi hücumdan müdafiə
SH - səhra hospitalı TQ - tank əleyhinə qumbara PYS - paraşut-yük sistemi
ŞTQ və ştq - şəhər tipli qəsəbə
PM - porşenli mühərrik pd və PD* - piyada diviziya pdb - paraşut-desant batalyonu
pdt - paraşut-desant taqımı
DYPM - daxili yanacaqlı porşenli mühərrik
YHQ - Yol hərəkəti qaydaları
SHD - son hədli (yol verilən) doza (radiobiol.)
YQC - yeri qazsızlaşdırma cihazı
74
ПДММ - парашютпо-десант- - ный мягкий мешок
пдо - площадка дегазации - оружия
ПДО - противодесантная оборона
пдп - подвесной дегазаци- - опный прибор
ПДП - подвижной диспет черский пункт (авиа.)
ПДП - прачечно-дезинфекци- - опный пункт
пдр - парашютно-десантная - рота
ПДС - парашютно-десант- - пая служба
ПДС - гшжарно-дегазациоп- - иое судно
пдт - площадка дегазации - транспорта
пдтж - парашютно-десантная тара для жидкости
ПДУ - предельно допусти- - мый уровень
ПДУР - парашютно-десант- - пые упаковочные ремни
ПДФ - перископический длиннофокусный фотоаппарат
Пе - Петляков (в маркиров- - ке самолетов, например: Пе-2)
пер. - перевал (топ.) пер. - перевоз (топ.) пех. - пехотный пещ. - пещера (топ.)ПЗ - парашют запасной ПЗ - пуля зажигательная ц/з - пограничная застава ПЗА - приборры зенитно
артиллерийские
PDYK - paraşut-desant yumşaq kisə
SQM - silahı qazsızlaşdırma meydançası
DƏM - desant əleyhinə müdafiə
AQC - asılan qazsızlaşdırma cihazı
SDM - səyyar dispetçer məntəqəsi (avia)
CDM - camaşırxana-dezin- feksiya məntəqəsi
pdb - paraşut-desant bölüyü
PDX - paraşut-desant xidməti
YQQ - yanğın-qazsızlaşdırmaqayığı
NQM - nəqliyyatı qazsızlaş- dırma meydançası
MPDQ - maye üçün paraşut- desant tarası (qabı)
SYS - son həddə yolverilən səviyyə
PDQK - paraşut-desant qablaşdırma kəmərləri
PUF - periskopik uzunfokuslu fotoaparat
Pe - Petlyakov (təyyarələrin markalanmasmda, məsələn: Pe-2)
aşr. - aşırım (dağ keçidi, top.) daşı. - daşıma, bərə (top.) piy. - piyada mağ. - mağara (top.)EP - ehtiyat paraşutYG - yandırıcı gülləs/z - sərhəd zastavasıZAC - zenit-artilleriya cihazı
75
ПЗК - подводная защита - GSM - gəminin sualtı mühafi- корабля zəsi
ПЗМ - полковая землерой- - AYM - alay yerqazan maşın ная машина
ПЗМ - противозенитный - ZƏM - zenit əleyhinə manevr маневр
пзо “ подвижный загради- -. H1Y1A - hərəlcətlı maneə atəşi тельный огонь (арт.) (art.)
ПЗП - полевой заправочный - SDM - səhradoldurma mən- пункт təqəsi
ПИМ - предохранительно- - QİM - qoruyucu icraedici me-испольнительный механизм xanizm
ПИР - пост инструменталь- - АКР - alət kəşfiyyatı postu ной разведки
ПИР - перископ инженер- - МКР - mühəndis kəşfiyyatıной разведки periskopu
пит. - питомник (топ.) - tin. - tinglik (top.)ПК - полевой караул - SK - səhra gözətçisi (qarovulu)ПК - пулемет Калашникова - KP - Kalaşnikov pulemyotuПКБ - пулемет Калашнико- - KZP - Kalaşnikov zirehli
ва бронетранспортерный transpartyor pulemyotuПКО - противокатерная - KƏM - kater əleyhinə müda-
оборона fiəПКО - противокосмическая - KƏM - kosmos əleyhinə mü-
оборона dafiəПКП - передовой команд- - ÖKM - ön komanda məntə-
ный пункт qəsiПКП - пехотный крупнока- - PBP - piyadanın ırı kalıhrlı
либерный пулемет pulemyotuПКП - простейшая канат - SKK - sadə kanat keçidi
ная переправаПКР - противокорабельная - GƏR - gəmi əleyhinə raket
ракетаПКС - пулемет Калашнико - KDP - Kalaşnikov dəzgahlı
ва станковый pulemyotuПКТ - пулемет Калашникова - КТР - Kalaşnikov tank pulem-
танковый yotuпл. - платформа железнодо- - pi. - dəmir yol platforması
рожная (топ.) (top.)
76
ПЛА - подводная лодка атомная
ПЛАБ - противолодочная авиационная бомба
пластм. - завод пластичес ких масс (топ.)
плат. - платиновые разработки (топ.)
ПЛР - противолодочный рубеж - ПЛО - противолодочная
оборонаплодовощ. - плодовощной
совхоз (топ.)ПЛСМ - сверх малая под- -
водная лодкаПЛУР - противолодочная
управляемая ракетаПЛУРО - противолодочное -
управляемое ракетное оружие ПЛУРС - противолодочный -
управляемый реактивный снаряд ПМ - подрывная машинка - ПМ - пристрелочный минамет - ПМД - противопехотная
мина деревяннаяПМН - противоминное наб- -
люденисПМО - противоминная обо- -
ронаПМП - планетарный меха- -
низм поворота (на танке)ПМП - полевая механизм- -
рованная прачечнаяПМП - полковой медицин- -
ский пунктПМП - понтоно-мостовой
паркПМП - пост медицинской -
помощи
ASQ - atom sualtı qayığı
QƏAB - qayıq əleyhinə aviasiya bombası
plastm. - plastmas zavodu (top.)
plat. - platin mədəni (top.)
QƏX - qayıq əleyhinə xətt QƏM - qayıq əleyhinə mü
dafiəmeyvətərə. -meyvə-tərəvəz
sovxozu (top.)ÇKSQ - çox kiçik sualtı qayıq
QƏİR - qayıq əleyhinə idarə olunan raket
QƏİRS - qayıq əleyhinə idarə olunan raket silahı
QƏİRM - qayıq əleyhinə idarə olunan reaktiv mərmi
PM - partladan maşın SM - sınaqatıcı minaatan PTM - piyada əleyhinə taxta
minaMƏM - mina əleyhinə müşa
hidəMƏM - mina əleyhinə müda
fiəPDM - planetar dönmə me
xanizmi (tankda)MSC - mexanikləşdirilmiş
səhra camaşırxanası ATM - alay tibb məntəqəsi
PKP - panton körpü parkı
TYP - tibbi yardım postu
77
пмп - полк морской пехоты - ПМР - переносный микро- -
рентгенометр (например: ПМР-1) пмх - полевой механизм- -
рованный хлебозаводПНВ - прибор ночного ви- -
денияПНП - передовой наблюда- -
тельный пунктПНП - подвижный наблюда -
тельный пункт (пост)ПНС - пункт наблюдения и -
связипнц - пункт наведения и -
целеуказания (авиа.)пнш - помощник началь- -
ника штабаПО - передовой отряд ПО - пограничная охрана ПО - пограничный отряд ПО - походное охранение - По и ПО - Поликарпов (в
маркировке самолетов; напри- - мер: ПО-2)
ПОВ - полустойкое отрав- - ляющее вещество
п-ов - полуостров (топ.) ПОВО* - Прибалтийский
особый военный округПОВП - Положение о воин
ских преступленияхпогр. заст. - пограничная
заставапогр. кмд. - пограничная ко- -
мендатура (топ.)погруз. - погрузочно-разгру- -
зочная площадка (топ.)погрэск.* - пограничный эс
кадрон
dpa - dəniz piyada alayı DMR - daşınılan mikrorentge-
nometr (məsələn: DMR-1)MSÇ - mexanikləşdirilmiş
səhra çörək zavoduGGC - gecəgörmə cihazı
OMM - ön müşahidə məntəqəsi
SMM - səyyar müşahidə məntəqəsi (postu)
MRM - müşahidə və rabitə məntəqəsi
YHM - yönəltmə və hədəf- göstərmə məntəqəsi (avia.)
QRK - qərargah rəisinin köməkçisi
QD - qabaqcıl dəstə SM - sərhəd mühafizəsi SD - sərhəd dəstəsi YM - yürüş mühafizəsi Po və PO - Polikarpov (təyyarələrin markalanmasında; mə
sələn: PO-2)YZM - yarımdavamlı zəhər-
ləyici maddəy-da - yanmada (top.)PXHD* - Pribaltika xüsusi
hərbi dairəsiHCHƏ - Hərbi cinayətlər
haqqında əsasnaməsərh. zast. - sərhəd zastavası
sərh. kmd. - sərhəd komenda- turası (top.)
yüklə. - yükləmə-boşaltma meydançası (top.)
sərhesk.* - sərhəd eskadronu
78
подз. - подземный подив.* - политический от- -
дел дивизиипож. - пожарная вышка,
пожарное депо, пожарный сарай (топ.)
ПОЗ - подвижный отряд заграждений
полит. - политика полк. - полковник пол. ст. - полевой стан (топ.) - пом - помощник помб - понтоно-мостовой
батальонпомкомбат. - помощник ко- -
мандира батальонапомкомбриг. - помощник
командира бригадыпомкомвзвод - помощник
командира взводапомкомроты - помощник
командира ротыпомпам. - помощник началь- -
никапомначхоз. - помощник на- -
чальпика по хозяйственной части помполит. - помощник ко- -
мандира по политической части помпотех. - помощник ко- -
мандира по технической части ПОР - пристрелочное орудие - пор. - порог, пороги (топ.) - нос. ил. - посадочная пло- -
щадка (топ.)ПП* - патронный пункт Г1П - пистолет-пулемет ПП - тираничный пост ПП - поддержка пехоты ПГ1 - полевая почта
yalt. - yeraltıdivsş.* - diviziyanın siyasi şö
bəsiyan. - yanğın qülləsi, yanğın
deposu, yanğın damı (top.)
ÇMD - çevik maneəçilər dəstəsi
siya. - siyasət polk. - polkovnik tar. dü. - tarla düşərgəsi (top.) köm. - köməkçi pokb - panton-körpü batal
yonubatkomköm. - batalyon ko
mandirinin köməkçisibriqkomköm. - briqada ko
mandirinin köməkçisi taqımkomköm. - taqım ko
mandirinin köməkçisi bölükkomköm - bölük ko
mandirinin köməkçisi rəiköm. - rəis köməkçisi
rəitəsköm. - rəisin təsərrüfat üzrə köməkçisi
siyaköm. - komandirin siyasi hissə üzrə köməkçisi
texuzköm. - komandirin texniki hissə üzrə köməkçisi
STO - sınaq atışı topu kan. - kandar (top.) en. mey. - enmə meydançası
(top.)PM* - patron məntəqəsi TP - tapança-pulemyot SP - sərhəd postu PY - piyadaya yardım SP - səhra poçtu
79
пп - посадочная площадка - ПП - противопехотный (на- -
пример: ПП мина)пп и ПП* - пехотный полк - п/п - подлинник подписан п/п - полевая почта ППБ - полковой пункт бое- -
питанияппг - полевой подвижный -
госпитальПОД - пистолет-пулемет
ДектяреваПОД - посадочная площадка - ПОД - пункт помощи легко- -
раненным111 1М - противопехотная мина - ППМ - пункт первой меди- -
цинской помощиППМП - противопехотное -
минное полеппо - полевой прачечный -
отрядППО - полевой парк обслу- -
живания (машин)ППО - противопожарное
оборудованиеп/палк. - подполковник
ППП - передовой перевязочный пункт
ППП - подвижный пункт питания (в системе ГО)
ППП* - полковой патрон ный пункт
ППП - пост первой помощи - (на караб.)
ППП - противопехотное препятствие
ЕМ - enmə meydançası PƏ - piyada əleyhinə (məsə
lən: PƏ mina) pa və PA* - piyada alayı ə/i - əsli imzalanıb s/p - səhra poçtu ADM - alay döyüş təminat
məntəqəsiSSH - səyyar səhra hospitalı
DTP - Dektaryev tapança-pulemyotu
EME - enmə meydançası YKM - yüngül yaralılara kö
mək məntəqəsi PƏM - piyada əleyhinə mina İTM - ilk tibbi yardım mən
təqəsiPƏMS - piyada əleyhinə mina
sahəsiSCD - səhra camaşırxana dəs
təsiSXP - səhra xidmət parkı (ma
şına)YƏA - yanğın əleyhinə ava
danlıqp/polk. - podpolkovnik polk.I. - polkovnik-leytenant ÖSM - ön sarğı məntəqəsi
SYM - səyyar yemək məntəqəsi (MM sistemində)
АРМ* - alay patron məntəqəsi
İYM - ilk yardım məntəqəsi (gəmi.)
PƏM - piyada əleyhinə maneə
80
ППС - пистолет-пулемет Судаева
ППСТ - пункт погрузки са- - нитарного транспорта
ппш - пистолет-пулемет Шпагина
ППЭО - подвижный проти- - воэпидемический отряд (в системе ГО)
IIP - подвижная радиостанция - ПР - позиционный район ПР - полоса разрушения Пр. - приемник (радио) пр - пехотная рота ПРБ - подвижная ремонтная -
базаПРВГ - подвижная ремонтно -
восстановительная группа (в системе ГО)
ПРД - пороховой ракетный - дивигатель
ПРЗС - подвижная ремонт- - но-зарядная станция
ПрибВО - Краснознаменный - Прибалтийский военный округ
ПриВО - Краснознаменный - Приволжский военный округ
ПрикВО - Краснознаменный - Прикарпатский военный округ
прист. - пристань (топ.)ПРЛ - подвижная радиоло- -
гическая лабораторияПРМ - подвижная ремонт- -
пая мастерскаяПРМ - противоракетный
маневрПРО - противоракетная обо- -
рона
STP - Sudayev tapança-pulemyotu
SNYM - sanitar nəqliyyatının yükləmə məntəqəsi
ŞTP - Şpagin tapança-pulemyotu
SEƏD - səyyar epidemiya əleyhinə dəstə (MM sistemində)
SR - səyyar radiostansiyaMR - mövqe rayonuDZ - dağıdılmış zolaqQə. - qəbuledici (radio)pb - piyada bölüyüSTB - səyyar təmir bazası
STBQ - səyyar təmir-bərpa qrupu (MM sistemində)
BRM - barıtlı raket mühərriyi
STDS - səyyar təmir-doldurma stansiyası
PribHD - Qırmızı Bayraqlı Pribaltika hərbi dairəsi
SahHD - Qırmızı Bayraqlı Volqa sahili hərbi dairəsi
KarpHD - Qırmızı Bayraqlı Karpat hərbi dairəsi
körp. - körpü (top.)SRL - səyyar radioloji labora
toriyaSTE - səyyar təmir emalatxa
nasıRƏM - raket əleyhinə manevr
RƏM - raket əleyhinə müdafiə
81
ПРОСАБ - противосамолет-- нал авиационная бомба
прот. - протока (топ.)ПРС - противоракетный
снарядПРУ - противорадиационное -
укрытиеПРУС - противоракетный
управляемый снарядПРХМ - подвижная ремонт--
пая химическая мастерская ПРЦ - приемный радиоцентр - ПС - поправка на смешение -
(арт.)
ПС - Правила стрельбы ПС - пропускная способ
ность (дороги)ПС - пункт связи псд - пункт сбора донесе- -
нийПСК - пограничный сторо- -
жевой корабльПСЛ - пункт сбора легкора- -
неныхПСЛП - пункт сбора легко- -
пораженных (ГО)псо - последовательное со- -
средоточение огня (арт.)ПСО - противосамолетная -
оборонаПСО - пункт санитарной
обработкипет - пост санитарного
транспортаПТ - парашют тренировоч- -
ный (например: ПТ-1)
TƏLEAB - təyyarə əleyhinə aviasiya bombası
axa. - axar, qol. çayda (top.) RƏM - raket oleyhinə mərmi
RƏS - radiasiya əleyhinə sığınacaq
RƏİM - raket əleyhinə idarə olunan mərmi
SKTE - kimya səyyar təmir emalatxanası
RQM - radioqəbuledici mərkəz KD - kənarlığa (atəş mövqeyi
nin hədəf-müşahidə məntəqəsi xəttindən kənarlığı, yanlığı) düzəliş
AQ - Atəş qaydası BQ - buraxılış qabiliyyəti (yo
lun)RS - rabitə məntəqəsi MTM - məlumatları toplama
məntəqəsiSKG - sərhəd keşikçi gəmisi
YTM - yüngül yaralıların toplanma məntəqəsi
YZTM - yüngül zodələnənlo- rin toplanma məntəqəsi (MM)
ATA - ardıcıl toplama atəşi (art.)
TƏM - təyyarə əleyhinə müdafiə
STM - sanitar təmizləmə məntəqəsi
SNP - sanitar nəqliyyat postu
MP - məşq paraşutu (məsələn: MP-1)
82
ПТ - переговорная таблица - (связь)
ПТ - пожарная тревога (сиг- - нал ГО)
ПТ - противотанковый (на- - пример: ПТ мина, ПТ район,ПТ ружье)
ПТА - противотанковая ар- - тиллерия
ПТАБ - противотанковая авиационная бомба
гпб - противотанковая батарея - птд - противотанковый ди- -
визионПТЗ - противоторпедная за- -
щитаптиц. - птицеводческий сов
хоз (топ.)ПТМ - противотанковая мина - П'ГН - пункт технического -
наблюденияптн - пост технического
наблюденияПТО - противотанковая
оборонаПТО - противоторпедная
оборонаПТО - противотанковое орудие - ПТО - периодический тех- -
пический осмотр (машина)ПТО - пункт технического -
обслуживания (осмотра)ПТОЗ - противотанковый
заградительный огоньПТОП - противотанковый -
опорный пунктПТОР - пункт технического -
обслуживания и ремонта
DC - danışıq cədvəli (rabitə)
YH - yanğın həyəcanı (MM siqnalı)
TƏ - tank əleyhinə (məsələn: TƏ mina, TƏ rayon, TƏ tüfəng)
TƏA - tank əleyhinə artilleriya
TƏAB - tank əleyhinə aviasiya bombası
təb - tank əleyhinə batareyatəd - tank əleyhinə divizion
TƏM - torpedo əleyhinə mühafizə
quş. - quşçuluq sovxozu (top.)
TƏM - tank əleyhinə minaTMM - texniki müşahidə
məntəqəsiTMP - texniki müşahidə postu
TƏM - tank əleyhinə müdafiə
TƏM - torpedo əleyhinə müdafiə
ТЭТ - tank əleyhinə top
DTB - dövri texniki baxış (maşın)TXM - texniki xidmət məntə
qəsi (baxış)TƏMA - tank əleyhinə maneə
atəşiTƏDM - tank əleyhinə dayaq
məntəqəsiTXTM - texniki xidmət və tə
mir məntəqəsi
83
ПТРО - противотанковое орудие
ПТОР - противотанковый - оборонительный район
ПТП - парашют точного приземления
ПТП - противотанковое препятствие
ПТП - пункт технической - помощи
ПТР - противотанковое ружье - ПТрез - противотанковый -
резервПТР - противотанковый
районПТРД - противотанковое
ружье ДектяреваПТРК - противотанковый -
ракетный комплексПТРС - противотанковое
ружье СимоноваПТС - противотанковые
средстваПТУ - противотанковый узел - ПТУМП - противотанковое -
управяемое минное полеПТУР - противотанковая уп- -
равняемая ракетаПТУРС - противотанковый -
управляемый реактивный снаряд ПУ - Полевой устав ПУ - Политическое управ- -
лениеПУ - пульт управления ПУ - пункт управления ПУ - пусковая установка ПУАО - прибор управления -
артиллерийским огнем
ТЭТ - tank əleyhinə top
TƏMR - tank əleyhinə müdafiə rayonu
DEP - düzgün enmə paraşütü
TƏM - tank əleyhinə maneə
TYM - texniki yardım məntəqəsi
ТЭТ - tank əleyhinə tüfəng TƏeht - tank əleyhinə ehtiyat
TƏR - tank əleyhinə rayon
TƏDT - tank əleyhinə Dek- taryev tüfəngi
TƏRK - tank əleyhinə raket kompleksi
TƏST - tank əleyhinə Simonov tüfəngi
TƏV - tank əleyhinə vasitələr
TƏV - tank əleyhinə qovşaq TƏİMS - tank əleyhinə idarə
olunan mina sahəsiTƏİR - tank əleyhinə idarə
olunan raketTƏİRM - tank əleyhinə idarə
olunan reaktiv mərmi SN - Səhra nizamnaməsi Sİ - Siyasi idarə
İP - idarə etmə pultu İM - idarəetmə məntəqəsi BQ - buraxıcı qurğu AAİC - artilleriya atəşini ida
rə etmə cihazı
84
ПУАЗО - прибор управле- - ния артиллерийским зенитным огнем
ПУГ - поисково-ударная группа (воен.-мор.)
пуль... - пулеметный (пуль- - рота)
ПУМО - прибор управления - минометным огнем
ПУН - пункт управления и - наведения
ПУО - прибор управления - огнем (арт.)
ПУРС - прибор управления - реактивной стрельбой
ПУС - прибор управления - стрельбой (арт.)
ПуСО - пункт специальной - оброботки
пут.п. - путевой пост (топ.) - ПУТС - прибор управления -
торпедной стрельбойII х д - пункт хозяйственного -
довольствияПХЗ - противохимическая -
защитаПХО - противохимическая -
оборонаПХР - прибор химической -
разведкиСХС - сумка противохими- -
ческих средствНЭП - полевой эвакуацион- -
ный пунктПЭС - передвижная элек
тростанцияп/я - почтовый ящик
ZAAİC - zenit artilleriya atəşini idarə etmə cihazı
AZQ - axtarış zərbə qrupu (hərb, dən.)
pul... - pulemyot (pulbölük)
MAİC - minaatan atəşi idarə etmə cihazı
İYM - idarə etmə və yönəltmə məntəqəsi
AİC - atəşi idarə etmə cihazı (art.)
RAİC - reaktiv atışı idarə etmə cihazı
AİC - atışı idarə etmə cihazı (art.)
XTMə - xüsusi təmizləmə məntəqəsi
yol. p. - yol postu (top.)TAİC - torpedo atışım idarə
etmə cihazıTTM - təsərrüfat təminatı
məntəqəsiKƏM - kimya əleyhinə müha
fizəKƏM - kimya əleyhinə mü
dafiəKKC - kimya kəşfiyyat cihazı
KƏC - kimya əleyhinə vasitələr çantası
STM - səhra təxliyyə məntəqəsi
SES - səyyar elektrik stansiyası
p /q - poçt qutusu
85
рР - разведчик (в маркировке -
сомолетов, например: Р-3, Р-10)Р - разрыв (арт.)Р - пост регулирования дви- -
женияР - резерв Р - рентген Р - регулировщик р. - река р. - ротаРА - разведывательная авиа
цияРАБ - район авиационного -
базированияРА В - радиоактивное вещество - РАГ - резервная авиацион- -
ная группарад. - радиозавод (топ.) рад. - разведывательный ар- -
тиллерийский дивизионрадар. - радиолокатор (ашл.) - радиолой. - радиолокация; -
радиолокационныйрадиост. - радиостанция (топ.) - разе. - развалины (топ.) разе. - разведка; разведчик; -
разведывательныйразвед... - разведывательный -
(например: разведанные, развед- рота)
РАИ - радиоактивное излу- - чение
райвоенком. - районный военный комиссар
райвоенкомат - районный - военный комиссариат
ран. - раненый
К - kəşfiyyatçı (təyyarələrin nişanlanması, məsələn: K-3, K-10)
Р - partlama (art.)Т - hərəkəti tənzimlofnə postu
E - ehtiyat R - rentgen T - tənzimləyici ç. - çay b. - bölükKA - kəşfiyyat aviasiyası
ABR - aviasiyanın bazalaşma rayonu
RAM - radioaktiv maddə EAQ - ehtiyat aviasiya qrupu
rad. - radiozavod (top.) kad - kəşfiyyat artilleriya di-
vizyonuradar. - radiolokator (ingil.) radiolok. - radiolokasiya
radiost. - radiostansiya (top.) xarab. - xarabaxanalıq (top.) kəşf. - kəşfiyyat; kəşfiyyatçı
kəşfi... - kəşfiyyat (məsələn: kəşfiolunmuş kəşfibölüyü)
RAŞ - radioaktiv şüalanma
rayhərbkom. - rayon hərbi komissarı
rayhərbkom isarlıq - rayon hərbi komissarlığı
yar. - yaralı
86
рато - рота аэродромно-тех- - нического обеспечения
рация. - радиостанция раз - разведывательная авиа
ционная эскадрильярб - разведывательный батат ьепРБУ - реактивная бомбомет--
ная установкаРВ - радиоактивное вешест - во (или вещество) рвб - ремонтно-восстанови- -
тельный батальонрв - разведывательный взвод - РВ - ракетные войска РВГК - резерв верховного -
гл аш юком aı щова! ı ияРВК - районный военный
комиссариатРВСН - ракетные войска
стратегического назначенияРГ - разведывательная группа - РГ - ручная граната РГД - ручная граната Дег
тяреваРГК - резерв главного ко
мандованияРГЧ - разделяющаяся голов
ная часть (ракеты)РД - разведывательный дозор - РД ракетный (реактивный) -
двигательрд - разведывательный диви
зионРДГ - ручная дымовая граната - РДГТ - ракетный двигатель -
гибридного топливаРДД - ракета дальнего дей- -
ствия
attb - aerodrom-texniki-təmi- nat bölüyü
rasiya. - radiostansiya ake - aviasiya kəşfiyyat eskad
rilyasıkb - kəşfiyyat batalyonu
RBQ - reaktiv bombaatan qurğu
RM - radioaktiv maddo
tbb - tomir-bərpa batalyonu
kt - koşfiyyat taqımı RQ - raket qoşunları ABKE - ali baş komandanlığın
ehtiyatıRHK - rayon hərbi komissarlı-
ğ'STRQ - strateji təyinatlı raket
qoşunlarıKQ - koşfiyyat qrupu ƏQ - ol qumbarası ÖƏQ - Dektaryev ol qumbara
sıBKE - baş komandanlığın eh
tiyatıABH - ayrılan baş hissə (rake
tin)KD - kəşfiyyat dozoru RM - raket (reaktiv) mühərriki
kd - koşfiyyat divizionu
TƏQ - tüstülənən ol qumbarası HVRM - hibrid yanacaqlı ra
ket mühərrikiUMR - uzaqmənzilli raket
87
рдм - рота дегазации мест- - ности
рдн - ракетный дивизион РДП - ранцевый дегазацион -
ный прибор (например: РДП-6) РДТТ - ракетный двигатель -
твердого топливаРДУ - ракетная двигательная -
установкарев. - революция Реввоенсовет* - Революцион- -
ный военный совет (1918-1934) ревком* - революционный -
комитетРез. - резерврез. - завод, фабрика рези- -
новых изделий (топ.)рем™ - ремонтный (например:-
рембаза, ремзавод) рембат. - ремонтный батальон - респ. - республика реф. - реферат реф. - рефрижератор РЗ - радиоактивное зараже- -
ние (сигнал ГО)РЗ - ремонтный завод РИУ - радиоактивный инди- -
катор уровняРК - радиокомпас РКГ - ручная противотанко -
вая кумулятивная гранатаРкД - ракетный двигатель -
РККА* - Рабоче-Крестяьн- - ская Красная Армия (1918-1946)
ФККФ* - Рабоче-Крестяьн- - ский Красный Флот
РЛ - рентгеновские лучи
yqb - yeri qazsızlaşdırma bölüyü
rdn - raket divizionu ÇQC çanta qazsızlaşdırma ci
hazı (məsələn: ÇQC (RDP)-6) BYRM - bərk yanacaqlı raket
mühərrikiRHQ - raket hərəkətverici
qurğuinq. - inqilabİnqhərbişura* - İnqilabi hərbi
şura (1918-1934) inqkom* - inqilab komitəsi
Eht. - ehtiyatrez. - rezin məmulatı zavodu,
fabrik (top.)təm... - təmir (məsələn: təm-
zavodu, təmbazası) təmbat. - təmir batalyonu resp. - respublika ref. - referat ref. - refrijerator RZ - radioaktiv zəhərlənmə
(MM siqnalı)TZ - təmir zavodu RSI - radioaktiv səviyyə indi
katoruRK - radiokompas KƏQ - tank əleyhinə kumul-
yativ əl qumbarasıRkM - raket mühərriki (hərə
kət verici)FKQO* - Fəhlə-Kəndli Qızıl
Ordu (1918-1946)FKQD* - Fəhlə-Kəndli Qızıl
DonanmaRŞ - rentgen şüaları
88
РЛА - радиолокационная аппаратура
РЛА - реактивный летательный аппарат
рлб - радиолокационный батальон
РЛД - радиолокационный дозор (например: самолет РЛД)
РЛГ - радиолокационная группа
РЛК - радиолокационный - комплекс
РЛК - радиолокационный контроль
РЛМ - радиолокационная маскировка
РЛО - радиолокационное обеспечение
РЛО - радиолокационный ориентир
РЛП - радиолокационный пост
РЛР - радиолокационная разведка
РЛС - радиолокационная станция
РЛС - радиорелейная линия - связи
РЛСБО - радиолокационная - станция бокового обзора
РМ - ротный минометРММ - разборный металли- -
ческий мостРММ - ремонтно-механичес- -
кая мастерскаяРМП - ротный медицинский -
пунктрмп - рота морской пехоты -PH - ракета носитель
RA - radiolokasiya aparatları
RU А - reaktiv uçma aparatı
rlb - radiolokasiya batalyonu
RLD - radiolokasiya dozoru (məsələn: RLD təyyarəsi)
RLQ - radiolokasiya qrupu
RLK - radiolokasiya kompleksi
RLN - radiolokasiya nəzarəti
RLM - radiolokasiya maska- lanması
RLT - radiolokasiya təminatı
RLO - radiolokasiya oriyentiri (səmti)
RLP - radiolokasiya postu
RLK - radiolokasiya kəşfiyyatı
RLS - radiolokasiya stansiyası
RRX - radiorele rabitə xətti
YNRLS - yan tərəfə nəzarət edən radiolokasiya stansiyası
BM - bölük minaatanı SDK - sökülən dəmir körpü
MTE - mexaniki-təmir emalatxanası
BTM - bölük tibb məntəqəsi
dpb - dəniz piyada bölüyü DR - daşıyıcı raket
89
р-н - районРНС - радионавигационная -
системаРНС - радионавигационная -
станцияРНТ - радионавигационная -
точка (авиа.)РО - разведывательный отряд - РО - ракетное оружие РО - ручной огнемет род. - родник (топ.)РОМ* - разведчик открытого -
моря (самолет)РОУ - ручной огнетушитель -
углекислотныйРП - радиопеленгатор РП - распределительный
пунктРП - ручной пулемет РП - руководитель полетов -
(авиа.)р.п. - рабочий поселок (топ.) - РПБ - ротный пункт боепи- -
танияРПГ - реактивный противо- -
танковый гранатометРПГ - ручная противотанко
вая гранатаРИД - радиопротиводействие - РИД - ручной пулемет Дег- -
тяреваРПК - радиополукомпас РПК - ручной пулемет Ка- -
лашниковаРПКС - ручной пулемет
Калашникова со складываю щимся прикладом
РПП - радиопеленгаторная - станция передвижная
r-n - rayonRNS - radionaviqasiya sistemi
RNS - radionaviqasiya stansiyası
RNN - radionaviqasiya nöqtəsi (avia.)
KD - kəşfiyyat dəstəsi RS - raket silahı ƏO - əl odsaçanı bul. - bulaq (top.)ADK* - açıq dəniz kəşfiyyat
çısı (təyyarə)KƏO - karbonatlı əl odsöndü-
roniRP - radiopelenqatorBM - bölüşdürücü məntəqə
ƏP - əl pulemyotuUR - uçuşun rəhbəri (avia.)
f.q. - fəhlə qəsəbəsi (top.) BDM - bölük döyüş təchizat
məntəqəsiTRQ - tank əleyhinə reaktiv
qumbaraataııTƏQ - tank əleyhinə əl qum
barasıRƏT - radio oks-təsir DƏP - Dektaryev əl pulem
yotuRYK - radioyarım kompas KƏP - Kalaşnikov əl pulem
yotu (RPK)KQƏP - Kalaşnikov qundağı
qatlanan əl pulemyotu (RPKC)
SRP - səyyar radiopelenqator stansiyası
90
РПП* - ротный патронный - пункт
РПС - радиопеленгаторная - станция
РПУ - ракетная пусковая установка
рр - разведывательная рота - РРД - ракетный реактивный -
двигательррд - рота регулирования
движенияPC - радиостанция PC - радиолокационные
средстваPC - реактивный снаряд р/с - радиостанция рс - рота связи р/с* - рядовой состав РСБ - радиолокационная
система бомбометанияРСОН - радиолокационная -
система обноружения и наведения РСП - радиолокационная
система посатки самолетовРСП - руководитель системы -
посатки (авиа.)РСС - радиостанция слежеч -
наяРТ - радиотанк РТ - разведывательный тео
долитРТ - ракетное топливо РТВ - радиотехнические войска - РТГР - радиотелеграф РТД - ракетный трубинный -
двигатель
ВРМ* - bölük patron məntəqəsi
RPS - radiopelenqator stansiyası
RBQ - raketi buraxan qurğu
kb - kəşfiyyat bölüyü RRM - reaktiv raket mühərriki
htb - hərəkəti tənzimləmə bölüyü
RS - radiostansiyaRV - radiolokasiya vasitələri
RM - reaktiv mərmi r/s - radiostansiya rb - rabitə bölüyü s/h* - sıravi heyət RBS - radiolokasiya bombaat-
ma sistemiRAYS - radiolokasiya aşkar
etmə və yönəltmə sistemiTRES - təyyarələrin radiolo
kasiya endirmə sistemiESR - endirmə sisteminin rəh
bəri (avia.)TRS - təqib etmə radiostansiyası
RT - radiotankKT - kəşfiyyat teodoliti (bucaq
ölçən alət)RY - raket yanacağı RTQ - radiotexniki qoşunlar RTQR - radioteleqraf TRM - trubinli raket mühər
riki
91
РТО - радиотехническое обеспечение
РТО - ракетно-техническое - обеспечение
рто - рота технического обеспечения
РТР - радиотехническая разведка
РТУ - радиотелеуправление - РТУ - радиотехнический узел - РУ - ручное управление РУ - радиоузел РУВ - ручной установщик
взрывателейруд. - рудник (топ.)руж. - ружейныйРУК - радиоузел командира -р у к .- руководительрук. - рукав (топ.)рхз - рота химической защиты -
рхрр - рота химической и - радиационной разведки
рыб. - рыбный завод, фаб- - рика, промысел, (топ.)
рыб. пос. - рыбацский по- - селок (топ.)
РЭГ - ремонтно-эвакуацион- - ная группа
РЭЗ - радиоэлектронная за- - щита
РЭМ - радиоэлектронная маскировка
РЭП - распределительный - эвакуационный пункт
RTT - radiotexniki təminat
RTT - raket-texniki təminat
ttb - texniki təminat bölüyü
RTK - radiotexniki kəşfiyyat
RTI - radioteleidarə etməRTQ - radiotexniki qovşaqƏl - əllə idarə etməRQ - radioqovşaqPƏQ - partladıcıları əlləquran
məd. - mədən (top.) tüf. - tüfəngKRQ - komandirin radioqovşağı rəh. - rəhbər qol - qol (çayda, top.) kmb - kimyadan mühafizə bö
lüyükrkb - kimya və radiasiya kəş
fiyyat bölüyübal. - balıq zavodu, fabriki, is
tehsalat (top.)bal. qəs. - balıqçılıq qəsəbəsi
(top.)TTQ - təmir təxliyyə qrupu
REM - radioelektron mühafizəsi
REM - radioelektron maskalanma
BTM - bölüşdürücü təxliyyə məntəqəsi
92
CC* - самоходныйC - санитарная (служба ко- -рабля)С - северс. - север, северный с - секундаСА - самоходная артиллерия - СА - склад артиллерийский - СА - Советская Армия САБ - светящаяся авиацион -
ная бомбаСАВО - Краснознаменый
Среднеазиатский военный округ САЖ - спасательный авиа- -
ционный жилетсан. - санаторий (топ.) сан. - санитарный ...сан... - санитарный санбат. - санитарный батальон - санупр. - санитарное управ- -
лениесапб - саперный батальон сапа - саперный вызвод сапр - саперная рота cap. - сарай, сараи (топ.)САС - санитарно-авиацион- -
ная станцияСАУ - самоходно-артилле
рийская установкасах. - сахарный завод (топ.) - саэ - санитарная-авиацион- -
ная эскадрильяСБ* - скоростной бомбар- -
дировщиксб - стрелковый батальон СВ - самозарядная винтовка — св - стрелковый взвод
Ö* - özüyeriyən S - sanitar (gəmi xidməti)
Ş - şimal ş. - şimal s - saniyəÖ A - özüyeriyən artilleriya AA - artilleriya anbarı SO - Sovet Ordusu İAB - işıqsaçan aviasiya bom
basıOAHD - Qırmızı Bayraqlı Or
ta Asiya hərbi dairəsiXAJ - xilasedici aviasiya jileti
san. - sanatoriya (top.) san. - sanitar ...san... - sanitar sanbat. - sanitar batalyonu sanida. - sanitar idarəsi
istb - istehkam batalyonu istt - istehkam taqımı istb - istehkam bölüyü dam. - dam, daxma (top.)SAS - sanitar aviasiya stansi
yasıÖAQ - özüyeriyən artilleriya
qurğusuşək. - şəkər zavodu (top.) ase - aviasiya sanitar eskadril
yasıSB* - sürətli bombardmançı
ab - atıcı batalyon ÖT - özüdolan tüfəng at - atıcı taqım
93
сввп - самолет вертикаль- - ного взлета и посатки
СВГК* - Ставка Верховного - Главнокомандования (1941-1845)
свд - снайперская винтов- - ка Дрогунова
СВП* - Свод военных пос- - тановлений
СВП - стабилизированно- визирный пост (на корабле)
СВП - судно на воздушной - подушке
СВТ - самозарядная винтов- - ка Токарева
СВТ - сигнал воздушной тре- -БОГИ
СВУ - Суворовское военное - училише
свх. совхоз (топ.)СВЭ - С овет ская во ен н а я
энциклопедияСГ - сортировочный госпиталь - СГ - станковый Горюнова
(пулемет)СГВ - Северная группа войск - сгм - станковый Горюнова -
модернизированный (пулемет) сгмт - станковый Горгоно--
ва модернизированный танковый (пулемет)
СГУ - самолетное громкого- - варящее устройство
СД - санитарная дружина СД - смертельная доза (мед.) - сбатр. - стартовая батарея сд и СД* - стрелковая диви
зиясдд - саперная деревянная -
лодка
ŞQET - şaquli qalxan və enən təyyarə
ABKQ* - Ali Baş Komandanın Qərargahı (1941-1945)
DST - Droqunov snayper tüfəngi
HQK* - Hərbi qərarlar külliyyatı
SVP - sabitləşdirilmiş vizir postu (gəmidə)
HYG - hava yastığı üzərində gəmi
TOT - Tokaryev özüdolan tüfəngi
HHS - hava həyəcanı siqnalı
SHM - Suvorov hərbi məktəbi
svx. - sovxoz (top.)SHE - Sovet horbi ensiklope
diyasıÇH - çeşidləşdirici hospital DQ - dəzgahlı Qorynyov (pu
lemyot)ŞQQ - Şimal qoşun qrupu DQT - dəzgahlı Qorynyov
təkmilləşdirilmiş (pulemyot) DQTT - dəzgahlı Qorynyov təkmilləşdirilmiş tank (pulem
yot)STQ - səsucaldan təyyarə
qurğusuSD - sanitar dəstəsi ÖD - öldürücü doza (tibb) sbatr. - start batareyası ad və AD* - atıcı diviziya
İTQ - istehkamçı taxta qayıq
94
СДО - станция дегазации одежды
сдт - станция дегазации транспорта
сев. - северный севзап... - северо-западный - сел.ст. - селекционная стан- -
ция (топ.)серж. - сержант C3 - северо-запад СЗ - сетевое заграждение
(мор.)с.з. - северо-запад СЗА - среднекалиберная зе- -
нитпая артиллерияСЗЗ - санитарно-защитная -
зонаСибВО - Краснознаменный -
Сибирский военный округсил. - силосная башня, яма -
(топ.)силик. - завод, фабрика си- -
ликатной промышленности (топ.) СК - спортивный клуб СК - сторожевой катер ск. - скала, скалы (топ.) ск и СК* - стрелковый кор
пусСКА - спортивный клуб ар- -
минСКА - сторожевой катер СКНВ - Советский комитет -
ветеранов войныСКВО - Краснознаменный -
Северокавказский военный округ СКВО - спортивный клуб -
военною округаСКВП - самолет короткого -
взлета и посадки
GDS - geyimləri qazsızlaşdır- ma stansiyası
NDS - nəqliyyatı qazsızlaşdır- ma stansiyası
şim. - şimal şimqər... - şimal-qərb sel.st. - seleksiya stansiyası
(top.)serj. - serjantŞQ - şimal-qərbTM - tor maneələr (dən.)
ş.q. - şimal-qəıb OZA - orta kalibrli zenit artil
leriyasıSMZ - sanitar mühafizə zo
nasıSibHD - Qırmızı Bayraqlı Si
bir hərbi dairəsisil. - silos qülləsi, çuxuru (top.)
silik. - silikat sənayesi zavodu, fabriki (top.)
İK - idman klubu GK - gözətçi kater qa. - qaya, qayalar (top.) ak və AK* - atıcı korpus
OİK - ordu idman klubu
GKA - gözətçi kater SMVK - Sovet müharibə vete
ranları komitəsiŞQHD - Qırmızı Bayraqlı Şi
mali Qafqaz hərbi dairəsiHDİK - hərbi dairənin idman
klubuQQET - qısa məsafəli qalxan
və enən təyyarə
95
СКЗМ - Советский комитет - защиты мира
СККС* - специальные кур- - сы командного состава
скл. - склады, склад (топ.) - СКО - (радиолокационная) -
станция кругового обзораСКП - санитарно-контроль- -
ный пунктСКР - сторожевой корабль - СКС - самозарядный кара- -
бин СимоноваСКУКС* - специальные кур
сы усовершенствования командного состава
СКФ* - спортивный клуб флота
СМ - сигнальная мина СМН - старший морской
начальниксмол - смолокуренный завод -
(топ.)СН - самонаведение СН - сопряженное наблю- -
дениеснд - сопряженное наблю- -
дение батареи (арт.)снд - сопряженное наблю- -
дение дивизиона (арт.)СНИС и СНиС - служба
наблюдения и связи (мор.)СНП - скрытый наблюда
тельный пунктСО - сосредоточенный огонь - СО - сторожевое охранение - СОВ - стойкое отравляющее -
веществосов. секр. - совершенно сек- -
ретно (гриф)
SSMK - Sovet sülhü müdafiə komitəsi
хкнк* - xüsusi komandan heyəti kursu
anb. - anbar, anbarlar (top.)DGS - dairəvi görünüş stansi
yası (radiolokasiya)SNM - sanitar-nəzarət məntə
qəsiGGƏ - gözətçi gəmiÖSK - özüdolan Simonov
karabiniKHTXK* - komandan heyəti
nin xüsusi təkmilləşdirmə kursu
DİK* - donanma idman klubu
SM - siqnal minasıBDR - böyük dəniz rəisi
qat. - qatrançəkmə zavodu (top.)
OT - özütuşlamaƏM - əlaqədar müşahidə
BƏM - batareyanın əlaqədar müşahidəsi (art.)
DƏM - divizionun əlaqədar müşahidəsi (art.)
MVRX və MvRX - müşahidə və rabitə xidməti (dən.)
GMM - gizli müşahidə məntəqəsi
TA - toplama atəşiMG - mühafizə gözətçiliyiDZM - davamlı zəhərləyici
maddətam. məx. - tamamilə məxfi (qrif)
96
сол. - соленная вода, солева- - рия, соляные разработки (гоп.)
СОН - станция орудийной - паводки (радиолокационная станция)
СОП - стационарный обмывочный пункт (воеп. мед.)
соп. - сопка (топ.)СОТ - скрытая огневая точ- -
ка; скрывающаяся огневая точка СОТ - станция обеззаражи- -
вания транспорта (в системе ГО) СП - светосигнальный прибор - СП - система посатки (авиа.) - СП - сортировочный пост -
(воен. мед.)СП - станция подслушивания - сп и СП* - стрелковый полк - СПАМ - сборный пункт
аварийных машинспос. ст. - спасательная стан- -
ция (топ.)СПБ* - скоростной пики
рующий бомбордировщикСПГ - станковый пулемет -
Горюноваспец. - специалист спирт. - спирто-водочный
завод (топ.)спич. - спичечная фабрика -
(топ.)СПК - судно на подводных -
крыльяхСПП - санитарпо-перегру
зочный пунктСППМ - сборный пункт
поврежденных машин с/пр - с припятствиями СПС - спасательное судно -
duz - duzlu su, duzxana, duz mədəni (top.)
TTS - toputuşlama stansiyası (radiolokasiya stansiyası)
SYM - stasionar yuma məntəqəsi (hərbi, tib.)
təp. - təpə, kiçik təpəlik (top.) GAN - gizli atəş nöqtəsi; giz
lənən atəş nöqtəsiNZS - nəqliyyatı zərərsizləş
dirmə stansiyası (MM sistemində) İC - işıq-siqnal cihazı ES - enmə sistemi (avia.)ÇM - çeşidləyici məntəqə
(hərb, tib.)QS - qulaqasma stansiyası aa vo AA* - atıcı alay QMTM - qəzalı maşınların
toplanma məntəqəsixilas, et. - xilasetmə stansiyası
(top.)SŞB - sürətli şığıyıcı bombard-
mançıDQP - dəzgahlı Qorynyov pu
lemyotumüt. - mütəxəssisspirt. - spirt-araq zavodu (top.)
kibr. - kibrit fabriki (top.)
SQG - sualtı qanadlı gəmi
SYM - sanitar yükləmə məntəqəsi
XMTM - xarab maşınların toplanma məntəqəsi
mane/lə. - maneələrlə XEG xilasedici gəmi
97
СПТО - стационарный пункт - технического обслуживания
СПУ - самоходная пусковая - установка
СПУ - самолетное переговор- - ное устройство
СПЭБ - санитарно-противо-- эпидемическая бригада
ср - стрелковая рота СРЦ - станция разведки и -
целеуказанияСС - совершенно секретно -
(гриф)СС - система самолетовож -
депияССВ - сокращение стратега- -
ческих вооруженийс с н - система самонаведения - ст. - станция ст. - старшина ст. - старший ст. - статья стад. - стадион (топ.) стан. - становище (топ.) старморнач - старший мор- -
ской начальникстарпом. - старший помощ- -
ник (мор.)CT3 - сторожевая застава СТО - сезонное техническое -
обслуживание (машин)СТО - система технического -
обслуживанияСТО - станция технического -
обслуживанияСТП - средняя точка попа- -
ДанияСТП - сторожевой пост
STXİY1 - stasionar texniki xid- mot məntəqəsi
OBQ - özüyeriyon buraxıcı qurğu
TDQ - təyyarə danışma qurğusu
SEƏB - sanitar-epidemiya əleyhinə briqada
ab - atıcı bölükKHS - kəşfiyyat vo hədəfi
göstərmə stansiyası TM - tamamilə məxfi (qrif)
TS - təyyarə idarəetmə sistemi
SSİ - strateji silahların ixtisan
ÖTS - özütuşlama sistemist. - stansiyast. - starşinabö. - böyiikmad. - maddəstad. - stadion (top.)köç. - köçəbə (top.)böydənrəi. - böyük dəniz rəisi
böyköm. - böyük köməkçi (dəniz)
GZ - gözətçi zastava MTX - mövsümi texniki xid
mət (maşın)TXS - texniki xidmət sistemi
TXS - texniki xidmət stansiyası
O DN - orta dəymə nöqtəsi
GÖP - gözətçi postu
98
CTP - санитарный транспорт - (тип судна)
стр. - строящийся (гоп.) стр.м. - завод, фабрика стро- -
ительных материалов (топ.)стройбат. - строительный
батальонСТС - санитарно-транспорт- -
ное судноСУ - самоходная установка - суш. - сушильня (топ.)СФП - специальная физи- -
ческая подготовка сх. - схемаСХР - специальная хими
ческая разведкаСХР - сумка химика-развед--
чикаСЧ - санитарная часть, сап- -
частьс/ч - санитарная часть, сан- -
частьСЭЕ - сартировочио-эвакуа- -
циопныи госпитальСЭС) - санитарно-эиидемио- -
логический отрядСЭО - санитарно-эиидемио- -
логическое отделениеСЭС - санитарно-эиидемио--
логическая станция
тТ - танк (например: Т-34)Т - твердый (грунт, брода) -
топ.)Т - текущий ремонт (Т-1,
Т-2, Т-3)
SNƏ - sanitar nəqliyyatı (gəminin tipi)
tik. - tikilən (top.) tik.m. - tikinti materialları fab
riki, zavodu (top.)inşbat - inşaat batalyonu
SNG - sanitar nəqliyyat gəmisi
ÖQ - özüyeriyən qurğu quru. - quruducu (top.)XFH - xüsusi fiziki hazırlıq
sx. - sxemXKK - xüsusi kimya kəşfiy
yatıKKÇ - kimya-kəşfiyyat çanta
sıSH - sanitar hissə, sanhisso
s/h - sanitar hissə, sanlıissə
ÇTH - çeşidləyici təxliyyə hospitalı
SEI) - sanitar-epidemioloji dəstə
SEŞ - sanitar-epidemioloji şöbə
SES - sanitar-epidemioloji stansiya
T - tank (məsələn: T-34)В - bərk (çay keçidinin torpa
ğı, top.)T - cari təmir (T-l, T-2, T-3)
99
Т - температура Т - трактор (например: Т-4) -т. - телефон т. - тираж т. - товарищ т. - том т. - тонна т. - точка т. - тысяча ТА - танковая армия ТА - транспортная авиация - таб. - табачный, табачная
фабрика, табаководческий совхоз (топ.)
табл. - табличный, таблица - тад - тяжелый артиллерий- -
ский дивизионТАОН* - тяжелая артилле- -
рия особого назначениятал и ТАП* - транспортный -
авиационный полктап и ТАП* - тяжелый ар- -
тиллерийский полкТАС - торпедный автомат
стрельбытаэ - транспортная авиаци- -
онная эскадрильяТБ - техника безопасности - ТБ* - тяжелый бомбардиров- -
щикТБ - тыловая база тб и ТБ* - танковая бригада - тб и ТБ* - танковый батальон - тв и ТВ* - танковый взвод - ТВА - тактическая воздуш- -
пая армияТВД - театр военных дейст- -
вийТВМ - тяжелый висячий мост -
Н - hərarətТ - traktor (məsələn: Т-4)t. - telefont. - tirajу. - yoldaşc. - cildt. - tonn. - n ö q təm. - minTO - tank ordusu NA - nəqliyyat aviasiyası tüt. - tütün, tütün fabriki, tü
tünçülük sovxozu (top.)
cədv. - cədvəl, cədvollə aad - ağır artilleriya divizionu
XTAA* - xüsusi təyinatlı ağır artilleriya
naa və NAA* - nəqliyyat-aviasiya alayı
aaa və AAA* - ağır artilleriya alayı
TAA - torpedo atışı avtomatı
пае - nəqliyyat-aviasiya eskadrilyası
TT - təhlükəsizlik texnikası AB* - ağır bombardmançı
АБ - арха база tb vo ТВ* - tank briqadası tb və TB* - tank batalyonu tt və TT* - tank taqımı ТПО - taktiki hava ordusu
HƏM - hərbi əməliyyat meydanı
AAK - ağır asma körpü
100
ТВРД - трубо-винтовой pe- - активный двигатель
ТГ - танковая группа ТД - тпаковый дальномер тд и ТД* - танковая дивизия - ТДА - транспортно-десапт- -
пая авиациятдап вэ ТДАП* - транспорт- -
но-десантпый авиационный полк тдд - танк дальнего дейст- -
ВИЯ
тдн - технический дивизион - тдп - танковый дымовой
прибортекст. - текстильный, (топ.) - тел. - телефон теле... - телевизионный тер. - террикон (топ.)
тех. - техника; технический - техн. техник; технический - техн. - техникум (топ.)ТЗА - тяжелая зенитная ар -
тиллерияТЗИ - труднозатопляемое
переправочное имуществоТЗК - труба зенитная коман- -
дирскаяТИ - тепловое излучение тир. - тиражТК - танковая коротковоль- -
новая (радиостанция)тк и ТК* - танковый корпус - ТКА - торпедный катер ТКГ - траншеекопатель горный - ткм - тонна-километр ткп - тыловой командный -
пункт
RBVM - reaktiv boru-vintli mühərrik
TQ - tank qrupu TM - tank məsafoölçəni td və TD* - tank diviziyası NDA - nəqliyyat-desant aviasi
yasındaa və NDAA* - nəqliyyat-
desant aviasiya alayıUFT - uzaq foaliyyətli tank
tdn - texniki divizionTTC - tüstülənən tank cihazı
toxuc. - toxuculuq (top.) tel. - telefon tele... - televiziya ter. - terrikon (top.) şaxtalar
dan çıxan süxurlardan düzələn konusşəkilli təpə (top.)
tex. - texnika; texniki texn. - texnik; texniki texn. - texnikum (top.)AZA - ağır zenit artilleriyası
ÇBKA - çətiııbatan keçirici avadanlıq
ZKB - zenit komandir borusu
İŞ - istilik şüalanması tir. - tirajQT - qısadalğalı tank (radio
stansiya)tk və TK* - tank korpusu TKA - toıpeda kateri DTQ - dağ-səngər qazanı tkm - ton-kilometr AKM - arxa komanda məntə
qəsi
101
ткр - телефонно-кабельная - рота
ТКС - Танковый курс стрельбы
ТКУ - траншеекопатель уни- - версальный (ТКУ-0.9)
ТМ - противотанковая мина - (например: ТМ-46)
тмд - противотанковая мина деревянная
ТМДБ - противотанковая мина деревянная брикетная
тмм - тяжелый механизи- - рованный мост
тмп - тяжелый мостовой парк
ТН - танкер ТН - точка наблюдения ТН - точка наводки тнпп - танк непосредствен- -
ной поддержки пехотыТНТ - тринитротолуол (тро
тил, тол)ТО - таблица огня ТО - техническое обслужи- -
вапие автомобилей (ТО-1, ТО-2) ТО - тыльное охранение т.о. - таким образом т/о - телеграфное отделение - тел.о. - телеграфное отделе- -
ние (подраз) тов. - товарищтов. ст. - товарная станция -
(топ.)тол. - тринитротолуол топ. - топография, топогра- -
фическийгопо... - топографический
(например: топокарта, топошкола)
tkb - telefon-kabel bölüyü
ТАК - Tankatıcı kursu
USQ - universal səngərqazan (TKU(USQ)-0.9)
TM - tank əleyhino mina (məsələn: TM-46)
TTM - tank əleyhinə taxta mina
TTBM - tank əleyhinə taxta briketli mina
AMK - ağır mexanikləşdiril- miş körpü
AKP - ağır körpü parkı
TN - tankerMN - müşahidə nöqtəsi NN - nişanlama nöqtəsi PBYT - piyadaya bilavasitə
yardım tankıTNT - trinitrotoluol (trotil, tol)
AC - atəş cədvəli TX - avtomobillərə texniki
xidmət (TX-1, TX-2)AM - arxa mühafizəsi belə. - beləliklə t/ş - teleqraf şöbəsi tel.b. - teleqraf (şöbəsi) böl
məsiyol. - yoldaşyük.st. - yük stansiyası (top.)
toI. - triııtrotoluoltop. - topoqrafıya, topoqrafik
topo... - topoqrafıya (məsələn: topoxəritə, topomoktəb)
102
ТОФ - технический отдел - флота
ТП - танковая поддержка ТП - точка попадания (при -
стрельбе)ТП - точка прицеливания тн и ТП* - танковый полк - ТПЗ - тыльная походная
заставаТПК - танковый перископ -
командираТПП - танки поддержки
пехотыТПП - тяжелый понтонный -
паркТППГ - терапевтический по- -
левой подвижной госпитальТПС - тешюпсленгаторная -
станцияТПУ - танковое переговор- -
нос устройство'ГПУ - тыловой пункт управ- -
лепияГР - транспорт (мор.) тр - танковая рота трап п 'ГРАН* - транспорт- -
пыл авиационный полк ТРГК - танковый резерв
главною командованияТРД - турбореактивный дви
гательТРМ - танкоремоптная мае- -
терскаяТРС - турбореактивный
снарядТРТ - твердое ракетное
топливоТС - танковое соединение -
DTŞ - donanmanın texniki şöbəsi
ТУ - tank yardımı 1)N - dəymə nöqtəsi (atəş za
manı)NN - nişanlama nöqtəsi ta və TA* - tank alayı AYZ - arxa yürüş zastavası
KTP - komandirin tank peris- kopu
PYT - piyadaya yardım tankları
APP - ağır ponton parkı
SSTH - səyyar səhra terapiya hospitalı
İPS - istilik pelenqator stansiyası
TDQ - tank danışıq qurğusu
AİM - arxa idarə məntəqəsi
NƏ - nəqliyyat (dəniz) tb - tank bölüyü nəaa və NƏAA* - nəqliyyat
aviasiya alayıBKTE - baş komandanın tank
ehtiyatıTRM - boru reaktiv mühərrik
TTE - tank təmiri emalatxanası
TRM - boru reaktiv mərmi
BRY - bərk raket yanacağı
TB - tank birləşməsi
103
тсп - танки сопровождения пехоты
тср - телеграфно-строитель- - пая рота
ттб - тяжелый танковый ба- - тальон
тгр - тяжелая танковая рота - ТТС - телеграфно-телефон- -
пая станцияТУ - телеуправление ТУ - телефонный узел Ту и ТУ - Туполев (в мар
кировке самолетов: например Ту-144)
тун. - тунель (топ.)ТуркВО - Краснознаменный -
Туркестанский военный округ ТФС - телефонная станция - ТХП - трубка ХОЛОДНОЙ
пристрелкиТШ - танковый шарнирный -
(прицел)ТШ - телескопический шар- -
нирный (прицел)ГЩ - тральщик ТЯРД - термоядерный ра- -
кетный двигательТЯР - термоядерная реакция -
РМТ - piyadanı müşayiot tankları
tib - teleqraf-inşaat bölüyü
atb - ağır tank batalyonu
atb - ağır tank bölüyü TTS - teleqraf-telefon stansi
yasıTİ - teleidaroetmo TQ - telefon qovşağı Tu vo TU - Tupolyev (təyyarə-
lorin markalanmasında, məsolən: Tu-144)
tun. - tunel (top.)TürkHD - Qırmızı Bayraqlı
Türküstan hərbi dairəsi TFS - telefon stansiyası SSAT - soyuq sınaqatışı bo
rusuTŞ - tank şarnir (nişangahı)
TŞ - teleskopik şarnir (nişa- nagah)
TÇ - tralçıİNRM - istilik nüvə-raket mü
hərrikiINR - istilik nüvə reaksiyası
УУ - учебный (в маркировке) - Т - təlim (nişanlamada)...У - универсальный (в мар - ...U - universal (maşınların
кировке машин; например: УТГ) markalanmasında; məsələn: UTQ) ...У - усовершенствованный - ...Т - təkmilləşdirilmiş (maşın,
(в маркировке машин и прибо- - cihaz və s. markalanmasında; ров и т.п. (например: ДГУ) məsələn: DQT)
УА - ударная армия - ZO - zərbə ordusu
104
УАБ - управляемая авиаци- - онная бомба
УАВ - ударный авианосец - УАВТ - ударный тяжелый -
авианосецУАПП - устройство автома- -
тического повторного пуска УАСС - управляемый авиа- -
ционный самолет-снарядУБ - универсальный Бере- -
зина (пулемет)УБО - училище береговой -
обороныУБП - управление боевой
подготовкиУБП - учебно-боевая подго- -
товкаУБТ - универсальный Бере- -
зина турельный (пулемет)УВ - угол ветра УВ - универсальный взрыва- -
тельУВВС* - Управление военно- -
воздушных силУВД - управление внутрен- -
ных делУВМС* - Управление военно- -
морских силУВС - Управление вещевого -
снабженияУВС - Устав внутренней
службыУВУЗ - Управление военно- -
учебных заведенийуг. - уголь каменный (топ.) - УГ - ударная группа УТБ* - управление государ- -
ственной безопасности
İAB - idarəolunan aviasiya bombası
ZTG - zərbə təyyarə gəmisiAZTG - ağır zərbə təyyarə
gəmisiTABQ - təkrar avtomatik bu
raxma qurğusuİATM - idarəolunan aviasiya
təyyarə-mərmiUB - universal Berezin (pu
lemyot)SMM - sahil müdafiəsi mək
təbiDHİ - döyüş hazırlığı idarəsi
DTH - döyüş təlimi hazırlığı
UBT - universal Berezin ture- li (pulemyot)
KB - küləyin bucağıUP - universal partladıcı
HHQİ* - Həıbi-hava qüvvələri idarəsi
Dİİ - daxili işlər idarəsi
HDQİ* - Hərbi dəniz qüvvələri idarəsi
ƏTİ - Əşya təchizatı idarəsi
DXN - Daxili xidmət nizamnaməsi
HTMİ - Hərbi tədris məktəblər idarəsi
kö. - daş kömür (top.)ZQ - zərbə qrupuDTİ* - dövlət təhlükəsizlik
idarəsi
105
УГ и КС - Устав гарнизон - ной и караульной службы
УГМ - универсальная гори- - зонтальная маска
УДП - учебный дивизион подводных лодок
УЗ - угроза затопления (сигнал ГО)
УЗ - участок заражения УЗА - угломер зенитной ар- -
тиллерииУЗА - ультразвуковой агре- -
гатУЗРГ - унифицированный
запал ручной гранатыУК - универсальный калибр -
(арт.)УК - учебный корабль УМП - управляемое минное -
полеУПВ - Управление погранич- -
ных войскУПИ - упрощенный прибор -
индикации (для обнаружения ОВ) упр. - управление управ... - управляющий УПС - Управление продоволь- -
ственного снабженияУР - управляемая ракета УралВО - Краснознаменный -
Уральский военный округУРЗ - угроза радиоактивного -
заражения (сигнал ГО)УРО - управляемое ракетное -
оружиеУРС - управляемый реактив- -
ный снаряд
Q və QXN - Qarnizon və qarovul xidməti nizamnaməsi
UQM - universal üfiqi maska
STD - sualtı qayıqların tədris divizionu
ВТ - subasma təhlükəsi (MM siqnalı)
ZS - zəhərli sahə ZAB - zenit artilleriya bucaq
ölçəniUSA - ultrasəs aqreqatı
ƏQUA - ol qumbarasının uni- fikasiyalı alışdırıcısı
UK - universal kalibr (art.)
TG - təlim gəmisi IMS - idarəolunan mina sahə
siSQİ - Sərhəd qoşunları idarəsi
SİC - sadələşdirilmiş indiqator cihazı (ZM aşkar etmək üçün)
ida. - idarə, idarə... - idarəedən ƏTİ - Ərzaq təchizatı idarəsi
İR - idarəolunan raket UralHD - Qırmızı Bayraqlı
Ural hərbi dairəsi RZT - radioaktiv zəhərlənmə
təhlükəsi (MM siqnalı)İRS - idarəolunan raket silahı
İRM - idarəolunan reaktiv mərmi
106
УС - узел связи УСБ* - учебный скоростной -
бомбардировщикУССН - узел связи специаль- -
ного назначенияУТВ - Устав бронетанковых -
войскУТИ - учебно-тренировоч- -
ный истребительУТФ - Управление тралового -
флотаУФО - ультрафиолетовое
облучениеУФПС - узел фельдъегер
ско-почтовой связиУФР - ультрофиолетовая ра
диацияучбат. - учебный батальон уч-ще - училище ущ. - ущелье (топ.)
RQ - rabitə qovşağıSTB* - sürətli təlim bombardı-
mançısıXTRQ - xüsusi təyinatlı rabitə
qovşağıTQN - Zirehli tank qoşunları
nizamnaməsiTMQ - təlim-məşq qırıcısı
TDİ - Tral donanması idarəsi
UBŞ - ultrabənövşəyi şüalanma
FPRQ - feldyeger-poçt rabitə qovşağı
UBR - ultrabənövşəyi radiasiya
tədrbat. - tədris batalyonumək-b - məktəbdə. - dərə (top.)
ФФ - форт (топ.)Ф - фронтФА - фронтовая авиация ФАБ - фугасная авиациоп- -
пая бомба...фак. - факультет фак-т - факультет ФАРМ - фронтовая авиаре- -
монтная мастерскаяфарф. - фарфорово-фаяпсо- -
вый завод (топ.)ФБ - фронтовая база ФВА - фильтровентиляци
опиый агрегат
F. - fort (istehkam, qalaca top.) C - cəbhəCA - cəbhə aviasiyasıFAB - fuqas aviasiya bombası
...fak. - fakültə fak-ə - fakültəCATE - cəbhə aviasiya təmir
emalatxanasıçini. - çini-saxsı zavodu (top.)
CB - cəbhə bazası FVA - filtr-ventilyasiya aqre
qatı
107
ФВК - фарватор военный контролируемый
ФВК - фильтеровентиляци- - онный комплект
ФВК - фильтровентиляци- - онная камера
ФВЛ - фронтовой ветеринар- - ный лазарет
ФВО - фильтровентиляцион- - ное оборудование
ФГЛР - фронтовой госпиталь - для лепсораненных
фер. - ферма (топ.) ф и л .- филиал Ф.И.О. - фамилия, имя и
отчество (в бланках)ФК - флагманский корабль - ФКП - флагманский команд- -
ный пунктФОВ - фосфорорганическое -
отравляющее веществоФОГ - фугасный огнемет фосф. - фосфоритный руд- -
ник (топ.)фот. - фотография; фотогра- -
фическийФОТАБ - фотографическая -
авиационная бомбафото... - фотографический - ФПС - фельдъегерско-поч- -
товая связьфр. фруктовый сад (топ.) ф-т - факультет фт. - фонтан (топ.)ФТА - фототелеграфный ап- -
паратФЭП - фронтовой эвакуаци- -
онный пункт
NHF - nəzarətli hərbi forvator
FVD - filtr-ventilyasiya dəsdi
FVK - filtr-ventilyasiya kamerası
CBX - cəbhə baytar xəstəxanası (lazareti)
FVA - filtr-vintilyasiya avadanlığı
YYCH - yüngül yaralılar üçün cəbhə hospitalı
fer. - ferma (top.) fil. - filialS.A.A. - soyadı, adı və ata
sının adı (blanklarda)FK - flaqman gəmisi FKM - flaqman komanda mən
təqəsiFZM - fosfor orqanik zəhərlə-
yici maddəFOD - fuqas odsaçam fosf. - fosforit mədəni (top.)
fot. - fotoqrafıya
FOTAB - fotoqrafik aviasiya bombası
foto... - fotoqrafıyaFPR - feldyeger poçt rabitəsi
me. - meyvə bağı (top.)f-ə - fakültəfə. - fəvvarə (top.)FTA - fototeleqraf aparatı
CTM - cəbhə təxliyyə məntəqəsi
108
XX - хирургический госпиталь - X - хозяйственная (служба -
корабля)ХАБ - химическая авиацион- -
ная бомбаХЗ - химическая защита хиж. - хижина (топ.) хим. - химия; химический -
завод; химический (топ.)ХН - химическое нападение -
(сигнал ГО)ХНП - химический наблю- -
дательный постХНОС - химическое наблю--
дение, оповещение и связьхолод. - холодильник (топ.) -
ХО - химическое оружие ХППГ - хирургический по- -
левой подвижной госпиталь ХРД - химический разведы- -
вательный дозорХРД - химический ракетный -
двигательхр. - хребет (топ.) хром - хромовый завод
(топ.)хруст. - хрустальный завод -
(топ.)ХС - химическая служба хут. - хутор (топ.)
СН - cərrahiyyə hospitalı Т - təsərrüfat (gəmi xidməti)
KAB - kimyəvi aviasiya bombası
KM - kimyadan mühafizə dax. daxma (top.) kim. - kimya; kimya zavodu
(top.)KB - kimyəvi basqın (MM siq
nal) '4KMP - kimya müşahidə postu
(məntəqəsi)KMXR - kimya müşahidəsi,
xəbərdarlıq və rabitəsoyuq. - soyuducu, buzxana
(top.)KS - kimiya silahı SSCH - səyyar səhra cərrahiy
yə hospitalıKKD - kimya kəşfiyyat dozo-
ruKRM - kimyəvi raket mühər
rikida.s. - dağ silsiləsi (top.) xrom. - xrom zavodu (kimyəvi
element bərk metal, top.) bül. - büllur zavodu (top.)
KX - kimya xidməti xut. - xutor (top.)
ЦЦАК - Центральный аэроклуб - МАК - Mərkəzi aeroklub ЦАМО - Центральный архив - MNMA - SSRİ Müdafiə Na-
Министерство Обороны СССР zirliyinin mərkəzi arxivi
109
ЦАМК - Центральный ав то мотоклуб
ЦАП - центральный артил- - лерийский пост (на корабле)
ЦАПВ - Центральный архив - пограничных войск
ЦАС - центральный автомат - стрельбы (на корабле)
ЦАС - центральный артил- - лерийский склад
ЦВВК - Центральная военно- - врачебная комиссия
ЦГАСА - Центральный госу- - дарственный архив Советской Армии
цем. - цементный, цемент- - ный завод (топ.)
цко - угол “цель-командир- - орудие” (арт.)
цкп - центральный команд- - ный пункт (воен. мор.)
ЦОСАБ - цветная ориентир-- но-ситальная авиационная бомба
ЦП - центральный пост (корабл)
МАМК - Mərkəzi avtomo- toklub
MAP - mərkəzi artilleriya postu (gəmidə)
SQMA - Sərhəd qoşunlarının mərkəzi arxivi
MAA - mərkəzi atəş avtomatı (gəmidə)
MAA - mərkəzi artilleriya anbarı
MHHK - Mərkəzi hərbi həkim komissiyası
SOMDA - Sovet Ordusunun mərkəzi dövlət arxivi
sem. - sement, sement zavodu (top.)
HKT - bucaq “hədəf-koman- dir-top” (art.)
MKM - mərkozi komanda məntəqəsi (hərb, dən.)
ROSAB - rəngli oriyentr siqnal aviasiya bombası
MP - mərkəzi post (gəmidə)
4
4 - част атаки, начало one- - рации
чайн. - чайная фабрика, чай- - ный совхоз (топ.)
ЧП - чрезвычайное проис- - шествие
ЧФ - Черноморский флот -Чуг. - чугунолитейный завод-
(топ.)
S - həmlə saatı, əməliyyatın başlanması (ç)
çay. - çay fabriki, çay sovxozu (top.)
FH - fövqəladə hadisə
QD - Qara dəniz donanmasıÇuq. - çuquntökmə zavodu
(top.)
110
ШIII - штабША - штурмовая авиация шап и ШАП* - штурмовой -
авиационный полк шах. - шахта (топ.) шаэ - штурмовая авиацион- -
пая эскадрильяНТК - штрафной батальон - ШВАК - Шпитального, Вла -
димирова авиационный крупно- - калиберный (пулемет)
шелк. - шелководческий совхоз, шелкомотальная, шел- коткацская фабрика (топ.)
ШЗ - шар-зонд ШИРАС - шашка имитации -
разрывов артиллерийских снарядов
шиф. - шиферный завод (топ.) - шл. - шлюз (топ.) шк. - школа (топ.)ШПД* - штаб партизански- -
го движенияШПС - шумопеленгаторпая -
станцияШПУ - шахтная пусковая -
установка шт. - штат шт. - штольня (топ.)
штабриг.* - штаб бригады - штадив.* - штаб дивизии штакор.* - штаб корпуса штарм* - штаб армии штрафбат - штрафной ба- -
тальопШ Ш С- штабная шифро
вальная служба
Q - qərargah НА - hücumçu aviasiya haa və HAA* - hücumçu avia
siya alayışax. - şaxta (top.) hae - hücumçu aviasiya eskad
rilyasıCB - cəza batalyonu ŞVKA - Şpitalin, Vladimirov
iri kalibrli aviasiya (pule- metu)
ipək. - ipəkçilik sovxozu, ba- ramaaçan karxana, ipəkçilik fabriki (top.)
ŞZ - şar-zondAMPTŞ (şiras) - artilleriya
mərmisinin partlayışını təqlid- edən şaşqa
şif. - şifer zavodu (top.) şl. - şlüz (top.) mək. - məktəb (top.)PHQ* partizan hərəkatı qərar
gahıSPS - səs pelenqator stansiyası
ŞBQ - şaxta buraxıcı qurğu
şt. - ştatlağ. - lağım yolu, mədən dəh
lizi (top.)briqqər.* - briqada qərargahı divqər.* - diviziya qərargahı korqər.* - korpus qərargahı ordqər.* - ordu qərargahı cəzabat. - cəza batalyonu
QŞX - qərargah şiferləmə xidməti
111
щЩ - подводная лодка “щука” - Ş - “şuka” sualtı qayıqЩ - щебень (топ.) - Ç - çınqıl (top.)щел. - щелочной источник - qəl. - qələvi mənbəyi (top.)
(топ.)
ээвако... - эвакуационный ЭВМ - электронная вычис- -
лительная машинаЭГ - эвакуационный госпиталь - ЭД - электродетонатор экз. - экземпляр эксп. - экспедиция злев. - элеватор (топ.) ал. подст. - электрическая
подстанция (топ.)ал. ст. - электростанция (топ.) - ЭМ - эскадренный миноносец - ЭМРД - электромагнитный -
ракетный двигательЭО - эвакуационное отделение -
ЭО - эвакуационный отряд - ЭП - эвакуационный прием--
ник, эвакоприемникЭПС - электрическая пуско- -
вая система (авиа.)ЭРД - электрический ракет
ный двигатель ЭСК - эскадра
экс. - эскадрон
эсминец. - эскадренный ми- - наносец
təxli... - təxliyyə EHM - elektron hesablayıcı
maşınTH - təxliyyə hospitalı ED - elektrik detonatoru nüs. - nüsxə eksp. - ekspedisiya elev. - elevator (top.) el. yarst. - elektrik yarımstan
siya (top.)el.st. - elektrostansiya (top.) EM - eskadron minadaşıyan EMRM - elektromaqnit raket
mühərrikiTŞ - təxliyyə şöbəsi (manqası
-TM)TD - təxliyyə dəstəsiTQ - təxliyyə qəbuledicisi
EBS - elektrik buraxıcı sistemi (avia.)
ERM - elektrik raket mühərriki
ESK - eskadra (gəmilərin böyük birləşməsi)
esk. - eskadron (süvari qoşun bölüyü)
esmines. - eskadra mina daşıyanı
112
ЭТН - экскаватор траншей- - ный навесной
ЭТР - экскаватор траншей- - ный роторный
ЭТРД - электро-термичес- - кий ракетный двигатель
ЭТУ - экскаватор траншей- - ный универсальный
эф. масл. - эфирномаслич- - ный совхоз, завод (топ.)
ЭХВ - электрохимический - взрыватель
эш. - эшелон ЭЯРД - электро-ядерный
ракетный двигатель
АТЕ - asılan səngər (tranşeya) ekskavatoru
RTE - rotorlu səngər (tranşeya) ekskavatoru
ETRM - elektrik-termik raket mühərriki
UTE - universal səngər (tranşeya) ekskavatoru
ef.yağ. - efir yağ sovxozu, fabriki (top.)
EKP - elektrik kimyəvi part- ladıcı
eş. - eşelonENRM - elektrik-nüvə raket
mühərriki
ЮЮ - югЮВ И Ю.В. - юго-восток ЮГВ - Южная группа войск - юж. - южныйю.з. и ЮЗ - юго-запад, юго- -
западныйюр. - юрта (топ.)
С - cənubCŞ və c.ş. - cənub-şərq CQQ - Cənub qoşun qrupu cə. - cənubc.q. və CQ - cənub-qərb
al - alaçıq (top.)
Яя д - ядовитый дымообразо- -
вательядв - ядовитодымное отрав- -
ляющее веществоЯк и ЯК - Яковлев (в мар- -
кировке самолетов и вертолетов (например: Як-3, ЯК-24)
ЯО - ядерное оружие ЯРД - ядерный ракетный -
двигатель
ZT - zəhərli tüstütörədən
ZTM - zəhərləyici tüstülü maddə
Yk və YK - Yakovlev (təyyarələrin və vertolyotların marka- lanmasında (məsələn: Yk-3, YK-24)
NS - nüvə silahı NRM - nüvə raket mühərriki
113
AZƏRBAYCAN DİLİNDƏ HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI
A
A-7A-7A-7A-7a-72aa və AA-10aa və AA-10a/a-66AA-72AA-93aa və AA-97aaa və AAA-100aad-100AAİC-84AAE-73AAK-9AAK-20AAK-52AAK-100AAQ-72AAQ-73AAM-20a-ar-68AAY-13AB-7AB-13ab və AB-7ab və AB-7a/b-10AB-13AB-22ab-93ab-98AB-100АВД-7ABH-87
abi-73ABK-22ABK-52ABKE-87ABKEA-11ABKQ-94abr-7ABR-86AC-102ad və AD-8ad və AD-9ad və AD-10ad-67ad və AD-94ADD-36ADETİ-10ADK-24ADK-52ADK-90ADQ-9adm-9ADM-80adn-9ADS-9a.-duz.-34AE-56ae-13aerd-13AƏM-72AFA-13a.h.-61AHAM-21AHAMM-21AHATM-21AHAŞM-21AHDHM-21AHDMM-21AHDM-21AHDSÜM-21
AHHMİ-21AHK-51AHPİ-21AHSM-21AHŞ-21AHTO-22axa-82axb və AXB-14AXQ-54Aİ-13aib-13AİC-85AİC-85AİM-103AİMM-23AİT-67AK-9ak və AK-9AK-13AK-51AK-52ak və AK-95akad-9ake-87AKJHTK-9AKHTK-53AKM-51AKM-101AKP-76AKP-102AQ-8AQ-8AQ-82a.q.-56AQC-75AQK-51AQM-9al-113alaykom-50
115
alb-10am-9AM-69AM-71AM-102AMX-10AMX-44AMK-102AMM-10amt-10AMP-10AMPTŞ (şıra 6 )-lllAMS-10AMS-11AN-72AMAB-10anb-96ANC-73anq-10APM-80APP-103ar-11AR-67ARƏHTK-53arx-11ARLS-11ARP-11art-11art-11art.q.-l 1artrəi-64attex-11asb-12asb-12ASB-12ASD-7ase-93asf-12ASQ-77
ASP-12ASS-8AST-11AST-8astr-12aşr-75AT-12at-12at-50at-51at-93ATA-82atb-104atb-104ATE-11ATE-113ATG-8ATX-12ATİQE-20ATK-50ATM-77ATT-8ATTE-12attb-87AUH-66AÜ-8AÜKM-26AV-100avia-7avia-7AVKYC və Avkyc-38avt-8avto-8avto-8avtobat-8avtomoto-8avtotəm-8avtotəmbat-8AY-12
ay-63AYD-12AYM-76AYZ-103AZA-101AZD-26AZQ-85AZT-7AZTİ-7AZTQ-7AZTG-105AZV-9
В
B-13B-13B-13b-13b-56b-86B-99BA-13BA-13baa və BAA-14 bad və BAD-14 bae-14 BAİ-30bak və BAK-14BAQ-13bal-92baI.qəs-92BAM-13BAR-7bar-14baş-32Başdən-32Başhərbsən-32
116
başl.x-i-46Başhərbtıç-32başkomnövgen-36batax-16bat-14bat-14bat-n-14batr-14batkom-50batkom-50batkomköm-79BAÜ-8bay-22BAZTİ-30BB-16BC-19BD-19BD-31BD-33BDQ-39BDM-16BDM-31BDM-90BDR-96b.e.-67belə-102BETAB-15Bet-15BƏM-96BƏM-17bər-73BHDGİ-31bhm-25BHDQ-68BHMİ-31BHMİ-31BHMM-31BHSİ-31BHSİ-31
BHSİ-34BHSTİ-34BHT-57BHTİ-31BHTİ-31BHTİ-31Bİİ-32BK-32BK-52b-ka-15BKC-74BKE-87BKEA-11BKM-15BKM-51BKM-74BKME-46BKS-70BKTE-103BKZTE-19BQ-19BQ-34BQ-82BQ-84BQA-7BQX-59BQXK-59bqqaa-BQQAA-30bl.p.-15BM-15BM-89BM-90BMM-16BNKG-62BO-16bö-98Böy-16böyköm-98bölükkonı-50
bölükkomköm-79böydənrəi-98BQA-7BPM-91BR-17br-17b-reya-17briq-17briq-17briqsanrəi-64briqkom-50briqqər-111briqkomköm-79BRM-81BRMK-59BRY-103BS-16BS-16BSK-62BSQ-69BŞ-19BT-106BTB-33BTH-47BTM-16BTM-89BTM-92BTŞ-14BTT-67bux-19bu 1-90bur-19buz-55BÜA-14bül-109BV-18BY-15BYQ-31BYRM-88BYZ-33BZO-68
117
с-100С-107С-113СА-107САТЕ-107СВ-111СВ-107СВХ-108CDM-75сс-31сэ-113cədv-100cəzabat-lllСН-109СНВ-31СНРМ-27c.q. və CQ-113CQQ-113CŞ-113CTM-108
Q
Ç-13Ç-30ç-86Ç-112ÇA-43çay-110ÇBKA-101ÇDQ-74ÇH-94çini-107ÇKSQ-77ÇQC-88ÇM-97ÇMD-79
ÇNK-49ÇTH-99ÇTOH-12Çuq-110
D
d-30d-34d-35D-47D-56d-56d-56DA-10DA-11DA-35DA-35DAA-35daa və DAA-34dad və DAD-33dax-109dai-70daisirəi-64daibayida-70daisəhiy-70day.m.-71DAQ-35dam-93da.s.-109DATE-35DATE-68daşı-75daş-47DB-15DB-40DB-41DBK-41
DC-83DD-38DD-39DDC-22DDM-15DE-15des.-36dez.-36DEP-84də və Sİ-49də-107Dənak-60DƏQ-87dəm-41DƏM-96DƏM-75dər-38DƏP-90DG-37DGS-96DH-16DHƏM-23DHH-68DHHK-68DHİ-105dhm-26DHMİ-68DHN-31DHSQ-74DHŞ-68DXN-105Dİ-37Dİİ-105DİK-96DİN-57DİS-43div-37div-37div-37
П 8
divqər-111div kom.-37divkom-50divkom-50divmühən-37div-n-37divrəi.-64divsanrəi-64divsş-79divsşrəi-64DK-15d/k və dk-15DK-48DK-48DK-49DK-50DK-53DKD-17d.keçid.-33DKK-15DQ-14DQ-37DQ-40DQ-62DQ-63DQ-94DQDN-19DQP-97DQT-94DQTT-94DM-37DM-15DM-16DM-39DM-73d.mili-60DİM K-15DMK-32DMM-38DMP-15
DMR-78DMÜH-16DN-19dn-38DN-103DO-60DONKYC VƏDonkyc-39DTQ-94döv-16DP-16DP-39dpa-78DPB-15dpb-89dpbr-18DPT-39DR-89DRK-17DSD-40DSQM-39DSK-65DSMD-40DST-94DŞİ-40DŞİT-40DT-40DTB-83DTH-105DTİ-105DTQ-101DTM-38DTN-58DTP-80dtt-20DTŞ-58DTŞ-103duz-97düş-51
DVS-15DY-16DYB-65DYX-54DYQ-69DYPM-74qyş-69DZ-81DZE-69DZM-66DZM-96
e-35E-86ea və EA-43EAER-42EAQ-86EAL-42EBS-112ED-112ef.yag.-ПЗeht.-41EHM-112Eht-88EK-53EK-64EKM-42EKMM-42EKP-113eksp.-112elev.-l 12el.st.-l 12el.yarst-112EIM-43EM-80EM-112EME-80
119
EMM-42EMRM-112en.mey.-79ENRM-113EP-75ERM-112ERQ-43ES-97esk-112eskkom-50eskkom-50ESK-112esmines-112ESR-91eş-113ETRM-113
əab-71ƏAER-68əadn-67əase-71ƏB-30ƏB-68ədpb və ƏDPB-68ədkae-70əhə-45ƏHL-31ƏHRP-70ƏMN-34əxb-68ə/i-80Əİ-71Əİ-92ƏK-32ƏKD-71ƏKM-32
ƏKM-37əkmb-71əkşb-70əlah-72əqae-70ƏQ-87ƏQO-70ƏQO-70ƏQUA-106ƏM-96ƏMH-34ƏMHO-14ƏMM-38ƏMM-71ƏMYM-33ƏNBM-70ƏO-67ƏO-90ƏP-90əpad-71ə-r-52ərb-68ərb və ƏRB-71ƏRMP-71ƏRP-71ərzrəi-64əşy-23əşyrəi-64ətb-72ətəqd-70ƏTİ-105ƏTİ-106ƏTŞ-69əzad və ƏZAD-69
E
F-107FAB-107
fak-107fak-ə-107FDD-45fer-108f-ə-108fə-108FH-110<11-108FK-108FKQD-88FKQO-88FKM-108f.q.-90FQP-45FOD-108fosf-108FOTAB-108fot-108foto-108FPR-108FPRQ-107FSP-46FTA-108FÜK-45FVA-107FVA-108FVD-108FVK-108FZM-108
g-34G-34GAN-97GAZQ-52GB-40gbaa və GBAA-65
120
gbad və GBAD-65GÇÇ-58GÇM-58GDB-48GDH-19GDOZ-38GDS-95gen.-32gen.-l(eyt)-32gen.-m.-32gen.-p(oln)-32GƏR-76GGƏ-96GGS-78GX-40GX-52GİİAB-66gil-32GİSAB-38GK-95GKA-95GQ-34GM-27GMM-96GN-53gö-69GÖP-98GSM-76GTB-57GZ-98GZQ-53
ü
H-100ha-30HA-20HA-44
HA-111haa və HAA-111hae-111HAM-20HAM-20HAM-20HAN-20HATM-20HATM-20HATM-20havl-13HAY-20HB-30HBA-20HBX-21HCD-17HCDQ-17HCDT-16HCHƏ-78HCİ-22HCQ-17HÇF-28HD-25HD-25HD-29HDA-24HDAK-24HDB-24hdb və HDB-22hdd və NDD-22HDD-24HDD-25HDDA-8HDDXK-65HDEC-24HDH-24HDHM-24HDHM-25HDXD-22
HDXH-22HDXK-65HDXT-22HDİK-25HDİK-95HDK-22HDQ-14HDQ-22HDQ-25HDQ-38HDQİ-105HDM-24HDM-25HDMH-24HDMM-24HDP-25HDPS-25HDPŞ-25HDR-25HDSM-25HDTK-25HDTO-25HEC-25h.e.d-36h.e.n-48HEP-25HES-34hev-51hey-42hə-28HƏM-27HƏM-100hərbməkkom-50hərb-26hərb-26hərbkom.-26hərbkomlıq.-26hərbmüx.-26hərbtəy.-26
121
hərb.-tib-26hərb.-dən-26hərbdən-26
hərbtic.-26həy-35HF-29HG-33HGV-29HH-22HH-28h.-h.-49h.h. və h/h-29HHA-20HHB-21HHD-22HHE-22HHİ-29HHK-21HHQ-21HHQİ-105HHM-74HHMA-21HHS-94HXDİ-23HXK-65Hİİ-28HİK-28HİK-28HİT-28HİT-28HİŞ-28HK-24
HK-45HKE-36HKHM-74HKİ-29HKT-110HKY-24NQ-72HQK-30HQK-94HL-27HL-74HLS-32HM-23HM-24HMA-23HMA-65HMA-76HMXR-25HMİ-27HMK-25HMK-32HMM-66HMTŞ-68HMUH-27HMŞ-29HNA-28HNX-27HNR-65HO-20HOQ-26höv-14HP-45HPS-27HRTMA-23HRY-33HSA-27HSAK-27HSC-27HSK-27
hərbtəş.-26hərbnymay.-26hərbrəhb-26hərbsənbaştikinti-32hərbsanida-26hərbmütə.-26hərbtexida-26
122
HSK-27HSM-27HSM-28hsp-34HSQ-28HSŞ-28HŞ-28HT-28HT-28HTA-23HTA-24HTA-28htb-91HTD-71HTH-24HTX-29HTİ-25HTİ-29HTİ-29HTQ-23HTK-29HTM-24HTMİ-105HTO-29HTÖ-36HTT-29HY-27hyb-22HYG-48HYQ-94HYM-27HYRM-87
XAJ-93xarab.-86xalqkom-63
xalqkom-63 İAMN-60 İRM-67XAO-66 İATM-105 İRM-106XBT-14 İC-97 İRS-106XC-67 ida-106 istb-93XD-39 idarə-106 istb-43XEG-97 İDX-55 isti-33xəs-16 i.e. və i/e-38 istt-93xətkəm.-55 İHH-65 iş - ıo ıXFH-99 İHP-70 İTQ-94XHF-48 i/x-12 İTM-80XG-55 i/x-46 İTU-36xilas.et.-97 İİÜ-39 İTYB-18XND-68 İK-95 İYM-80XKK-99 ikb-18 İYM-85xkrb-55 ikidərkap-47 İZR-43XKHK-96 İKP-70 İZRM-43XKR-55 İQ-45 İZRS-43XQ-70 İQBD-37XM-66 İQR-69XMB-62 İQŞ-45 КXMK-65 il-30XTMə-85 il və İL-45 k-34XMTM-97 İM-84 k-56xrb-54 İMS-106 K-86xrom-109 inq-88 KA-9xrb-55 inqhərbişyra-88 KA-47XŞ-71 inqkom-88 KA-47XTA-10 İNR-104 KA-60XTAA-100 İNRM-104 KA-86XTMə-85 inşbat-99 kaa və KAAXTQ-28 in-t-45 KAB-56XTQ-56 int-45 KAB-109XTRQ-107 inst-45 kad-86xut-109 İORM-67 kağ-19
İÖK-23 KAQ-47
iİP-84 kan-47İPS-103 kan-79
İAB-93İAB-105
ipək-111 kap-47İR-106
123
Karp ND-81
KASM-57KATE-47kaz-47КВ-15КВ-53kb-57kb-87kb-91KB-105KB-109KD-82KD-87kd-87KD-90KDA-52KDM-19KDM-19KDM-48KDM-51KDP-19KDP-76KDMR-49KE-53keç-17KEİ-60keram-48KƏC-85KƏQ-88KƏM-76KƏM-76KƏM-85KƏM-85KƏMH-33KƏKM-52KƏO-90KƏP-90kətançı-56kəşf-86kəşfı-86
KFP-46KG-49KH-48KHD-48KHH-48KHK-49KHQ-55KHT-53KHTK-53KHTXK-96KHS-98KX-109KXHD-50KXR-67ki-59kibr-97kim-109kimrəi-64KK-51k/k-59KKD-109KKC-85KKÇ-99KKH-59KKR-52KQ-49KQ-87KQƏP-90KQG-61KQK-29KQKC-28KQS-71KQSM-43KQT-53kl-49kl-49klx.hə.-49km-49KM-51
KM-109kmb-92KMM-25KMM-50KMM-66KMM-66KMHA-20KMXR-109KMP-109kmt-29k-n-50KNN-29kom-50kolx-49korkotn-50korqər-111korsanrəi-64KON-50kö-105köç-98körp-81kör-41kör-42köm-79KP-51KP-61KP-76KR-52KR-52k-r-52KRƏNTK-53KRH-60krkb-92krkt-29KRQ-92KRM-52KRM-109KRP-52KS-52
124
KS-109 QA-44 QƏIRS-77KŞ-70 qa-95 QƏM-77kşb-53 qaa və QAA-30 qəl-112KŞM-53 qaa və QAA-30 qər-41KT-52 qaa və QAA-34 qərrəi-64KT-57 qaa və QAA-44 qərargahrəi-64KT-60 QAB-14 QF-72kt-87 QAB-67 QFAB-72KT-91 qabr və QABr-30 QGB-51KTA-9 QABR-59 QHCDM-30KTB-29 qad və QAD-44 QHH-31KTQA-9 qae-44 QHRA-24KTN-29 QAF-48 QX və QA-49KTP-76 QAİİGP-52 QXAHDM-48KTP-103 qal-52 QXF-49KTR-62 qa.məz.-18 QXX-12KUA-49 qar-30 QXQ-12KUP-48 qarrəi-47 QXQ-54kur-53 qat-96 QİM-76kurq-53 QAÜ-8 qış-42KÜA-56 QAZ-30 qız-43KZA-58 qaz-30 QK-37KZP-59 “qaz”-30 QQ-69KZP-76 qaz-42 qqaa və QQAA-32KZC-66 QB-44 QQD-53
QBA-44 QQET-95QBD-48 Q və QXN-106
Q QBG-17 QQQ-19QBHD-48 QQQO-49
q-13 QBR-57 QQO-49Q-41 QD-36 qma və QMA-33Q-41 QD-48 qma və QMA-33q-41 QD-78 qmk və QMK-33Q-44 QD-110 QMM-70Q-47 Qə-81 QMTM-97q-47 QƏAB-77 QN-40Q-72 QƏX-77 QO-47Q - l l l QƏİR-77 QO-47QA-10 QƏİRM-77 qob-14
125
QOdHD-50QOE-37qol-40qol-92qoy-69QPrillD və Qprihd-51QR-67QRK-78QS-97QŞD-52QŞX-111QT-101QUHD-48QUŞXO-70quru-99quş-83qv-31QYM-69qyş-69QZaqHD-49
L
La və LA-54lağ-111lakboy-54LAQQ-54laq-54LD-55Ieyt-55lim-30lim-55LHD-55LHF-55LOHDA-24LOHTA-24L.polk-80.LR-33l-t-56
M
M-56M-56m-56m-56m-56m-72m-100MA-9MA-10MA-56MAA-110MAA-110maa və MAA-62MAARS-11mab-62mab-62mab və MAB-62 mabk.-l-49 mabk-1-50 nıad-98mad və MAD-62maerb-44mağ-75MAİC-85MAK-109maq-56ınalrai-64MAMK-110mane/lə-97MAP-110mask-57maş-57MAT-9mat-62MAZ-57MB-5TMBM-66
MC-67MÇM-45MD-16MD-42MD-52MD-58MD-58MD-71md və MD-58MDX-55me-108meb-58MED-59MED-63mehm-33mex-58meş.ev.-55meşəbəy.-55meş-73met-58meyvətərə.-77MƏ-33məd-92MƏM-77MƏM-77mək-111mək-b-107məlum-45mən-46mərm-61MG-96MGMK-36MHHK-110MHLS-32MHS-68MHSQ-21MHV-29MX-61MXO-66
126
mi və Mİ-59mib-46MİH-28MİH-54MİX-54Mİİ-54MİK-37MİQ və MİQ-59min-59min-59mina-59minbatr-59minb-59mindüz-59minim-59mis-58misər-58mit-46MK-59MK-59mk və MK-59MKQ-46MKM-110mkörpüb-45MKP-76MQ-32MQB-42mqt-58min-60mlrd-60MM-33MM-58MM-61MM-66mmb və MMB-60 mmb və MMB-60 MMD-60 MMHA-20 mpık və MMK-60 MMM-45
MMTX-62MN-60MN-102MNHTİ-44MNMA-109moto-60motomex-60MÖD-62MP-39MP-57MP-60MP-61MP-82MP-110MPDQ-75MPM-57MR-61MR-61mR-61m-r-61MR-71MR-81MRX-46MRK-53MRM-41MRM-78MRP-61MS-61MSC-61MSC-77MSÇ-78MSG-44MSHC-58MSXK-65MİK-48MSR-19m-s-57mt-57
jıdaaivo MTAA-62 -
MTE-58MTE-89MTX-47MTX-98MTİ-47MTM-82MTT-56MTT-62MTY-57müa-41miia-55müh-45müh-45mühb-45mühəndrəi-64müşa-63müt-97müvvi-28MV-10MV-63MvRX və MVRX-96 myolb-45
n-100 NA-100naa və NAA-100nae-100napalm-63NATO-63naz-59haz-lik-59NBM-51NBM-52NDA-101ndaa və NDAA-101 NDMM.-27
127
NDS-95 OATE-7 ÖAQ-93neft-65 OAQ-7 ÖBQ-98NƏ-103 OAY-13 ÖD-55nəaa və NƏAA-103 OBL-8 ÖD-94NƏA-69 odada-69 ÖHQ-12NƏT-69 OdHD-69 ÖKM-76NHDM-65 ODN-98 ÖQ-51NHF-108 odun-39 ÖQ-99NX-5S OG-70 ÖMM-78nik-65 OHB-30 ÖS-61NİET-66 OHP-46 ÖSK-96niş-72 OİK-95 ÖSM-80NKC-66 ok-70 ÖT-93NQM-75 ok və OK-9 ÖT-96n-lik-57 okb-16 ÖTB-34NM-51 OKE-11 ÖTS-98NMM-50 OKS-70 ÖZQ-43NN-102 okta-23NN-103 OQ-72N0-50 omb və OMB-9 Pnöv-36 OMBM-18NRM-113 OMBR-18 P-72NS-113 OMP-61 P-86NTM-51 ON-69 pa və PA-81nüm-68 or-71 paa və РАЛnüs-112 or-71 PAB-63NZS-97 ordkom-50 PAQ-13
ordqər-111 palç-33ordsaniəi-64 partla-23
Q ordsşrəi-64 pb-74OTB-72 pb-81
0-7 ov-72 pbr-74OA-7 ova-65 PBP-76OA-7 OZA-95 PBY-66OA-67 PBYT-102ordkyc və ORDKYC-38 oadkyc və OADKYC-38 OAHD-93
0-93ÖA-93
pd və PD-74pdb-74pdb-75pdd-38PDE-19
128
PDX-75 PY-79 rəi-63PDQK-75 PYA-10 rəiköm-79PDM-16 PYS-74 rəitəsköm-79PDM-77 PYT-103 RƏİM-82PDN-19 PZM-42 RƏM-81pdt-74 RƏM-81PDYK-75 RƏM-82Pe-75 & RƏS-82PƏ-80 RƏT-90PƏQ-92 R-86 RH-67PƏM-80 RA-89 RHK-87PƏM-80 rad-86 RHQ-88PƏMS-80 rada r-86 RHP-46PHQ-111 radiolok-86 RK-52PXND-78 radiost-86 RK-88PİD-51 RAİC-85 RkM-88piy-75 RAM-86 RQ-87PKP-77 RAŞ-86 RQ-92p/q-85 rasiya-87 RQ-107PQE-34 rayhərbkom-86 RQM-82pl-76 rayhərbkomisarlıq-86 rlb-89plastm-77 RAYS-91 RLD-89pIat-77 rb-91 RLK-89PM-20 RBQ-87 RLK-89PM-77 RBQ-91 RLQ-89PM-79 RBS-91 RLM-89PM-74 RBVM-101 RLN-89PMT-104 RDM-17 RLO-89Po və PO-78 RDMQ-27 RLP-89polk-79 rdn-88 RLS-89pokb-79 REM-92 RLT-89PPM-36 REM-92 RM-71r/polk-80 ref-88 RM-87polk.-80 ref-88 RM-87PribHD-81 resp-88 RM-91PTƏ-26 rez-88 RMP-61PTM-77 rəh-92 RMÜ-72PUF-75 rəi-63 RN-39pul-85PUY-39
rəi-63' r-n-90
129
RNN-90RNS-90JRNS-90ROSAB-llORP-90RPS-91RR-67RRX-89RRM-91RS-82RS-90RS-91r-s-66r/s-91RSİ-88RŞ-88RT-91RTE-113RTİ-92RTK-92RTQ-91RTQ-92RTQR-91RTN-67RTT-92RTT-92RUA-89RV-91RY-91RYK-90RZ-88RZT-I06
S-20 S-93 s-93
S-110SA-13sa və SA-Sİsaa və SAA-47SAA-73S.A.A.-108SADS-72SAE-10SAE-73SAE-73SAE-73SahHD-81SAM-72SAMS-73SAMTE-Usan-93san-93san-93sanbat-93sanida-93sanidrəi-64SARQ-11SAS-93SATE-73SATE-73SATZ-73SB-16SB-18SB-93sbatr-94SBS-74SCD-80sd və SD-48SD-78SD-94SDB-14SDK-89SDM-7SSDM-76
SDL-56SDN-19SED-99SEƏB-98SEƏD-81sem-110sel.st.-95serj-95SES-85SES-99SEŞ-99sərh.kmd.-78sərhesk-78sərh.zast.-78səf-60səf-60SƏS-42SH-74SH-99s/h-91s/h-99SHD-74SHE-94SHM-94sx-99SXK-65SXP-80Sİ-84SibHD-95sil-95siük-95SİC-106siya-79siyaköm-79SK-48sk və SK-49SK-53SK-43SK-76
130
skb-15SKG-82SKK-76skt-23SKTE-82SQ-28SQ-74SQAQ-33SQB-17SQD-39SQG-97SQH-27SQXT-66SQİ-106SQMA-110SQM-75SQOA-73SQN-57SQT-66SM-16SM-77SM-78SM-96SMH-34SMHO-14SMK-43smq və SMQ-49SMM-55SMM-78SMM-105SMVK-95SMZ-95SN-84SNƏ-99SNG-99SNM-96SNSS-49SNP-82SNYM-81
SO-47SO-72SO-93SOA-73SOB-72SOH-IOSOMDA-110soynq.-109SÖS-42SP-79SP-79s/p-80SPİK-51spirt-97SPS-111SR-81SRM-69SRMK-50SRL-81SRP-90SSAT-104SSCH-109SSH-80SSİ-98SSM-18SSMK-96SSTH-103SSYH-46SŞB-97ST-18st-98st-98stad-98STB-81STB-107STBQ-81STD-106STDS-81STE-81
STG-19STXM-98STQ-94STM-82STM-85STO-79STRQ-87STP-81su-26suan-22SUEZ-44suvu-22süd-60sud.-ət.-60süv-47süv-47svx.şöb-72svx-94SVP-94SYM-80SYM-97SYM-97SYS-75SYS-75s/z-75
S
ş-30Ş-93ş-93Ş-112şax-111ŞB-73ŞBQ-Ulşək-93şər-23şəl-22
131
ş/h-56 T-104 TE-65ŞHK-31 T-109 tex-101ŞXT-67 TA-35 texuzköm-79şif-111 ta və TA-103 texn-101şim-95 TA-96 texn-101şim-qər-95 TAA-100 tel-101şiras-111 tab-12 tele-101ŞİT-71 TAB-12 ter-101ŞQ-95 TAB-35 tel.b.-102$.q.-95 TABQ-10S TƏ-83ŞQEA-7 TAC-35 TƏA-83ŞQET-94 tax-42 TƏAEht-11ŞQHD-95 taxt-39 TƏAB-83ŞQQ-94 taxt-55 təb-83şl-111 TAİC-85 TƏBQ-17şöb-72 TAK-102 təd-83şş-31 taqımkom-50 TƏDM-83ŞTP-81 taqımkomköm-79 TƏDT-84şt-111 tam.məx.-96 tədrbat-107ŞTQ və ştq-74 tar.dü.-79 TƏeht-84ŞVKA-11I TAT-12 təxli-112şz-ııı ta(t)-23 TƏİMS-84
TAY-34 TƏİR-84TB-18 TƏİRM-84
I t/b-62 TƏQ-87tb və TB-100 TƏQ-90
T-34 tb və TB-100 TƏQA-46T-44 tb-103 təqad-46T-56 TB-103 təqaa və TƏQAA-46T-67 tbb-87 təqb-46T-86 TÇ-104 təqd-46T-86 TD-112 TƏLEAB-82T-99 td və TD-101 TƏM-82T-99 TDİ-107 TƏM-83T-100 TDQ-98 TƏM-83t-100 TDQ-103 TƏM-83t-100 tdn-101 TƏM-83t-100 TDP-36 TƏM-84T-104 TE-61 təm-88
132
TƏMA-83təmbat-88TƏMR-84tamrəi-64təp-97tər-68TƏR-84tərəv-69TƏRK-84təsrəi-64TƏST-84TƏŞVAB-8təşv.təbl-8TƏT-83ТЭТ-84ТЭТ-84TƏV-84TƏV-84TFS-104TG-7TG-106TGAZQ-11TH-112THO-IOOTHP-46TX-61t/x-62TX-102TXM-83TXS-98TXS-98TXTM-83TXZTK-53Tİ-104tib-104tibrəi-64tibsanbat-58tik-99
tik.m.-99tin-76tir-101TK-37tk və TK-101TK-48TKA-101tkb-102tkb-18tkm-101TKQ-61TKP-38tkt-29TQ-69TQ-73TQ-74TQ-101TQ-104TQ-112TQEZ-31TQN-107TM-35TM-35TM-38TM-43TM-61TM-95TM-98TM-101TM-102TMA-12TMD-33TMQ-107TMM-83TMP-61TMP-83TMPM-41TN-102
TNM-53TNM-54TNT-102to-71TO-IOOtoxuc-101tol.-102top-102topo-102Tor-42toza-15TÖ-36TÖT-94TP-79TPM-57TRQ-90TPES-91tr.b.-19TRM-91TRM-103TRM-103TRS-91TS-98tsb və TSB-62tsb-62TSXK-66TSİA-71TSX-62tst-62TŞ-40TŞ-104TŞ-104TŞ-112t/ş-102TT-100tt və TT-100TTAQ-36ttan-37
133
ttb-92 UB-105 UT-39TTBM-102 UBA-35 UİT-40TTE-103 ubaa və UBAA-35 UTE-113TTC-101 ubad və UBAD-35 UTHK-53TTQ-92 ubae-35 UYB-35TTM-85 UBR-107TTM-102 UBŞ-107ТТО-16 UBT-105 Ü*TTS-97 uça-55TTS-104 ud-34 ÜB-73Tu və TU-104 UD-35 ÜD-39tibrəi-64 UDK-58 ÜHH-21tun-104 UFT-I01 ÜQN-69TUT-56 UHD-36 ÜU-31tüf-92 UHK-49 ÜTT-33TÜK-61 UK-106Türk.ND-104 ukaa və UKAA-39tüstü-40 ukae-39 Vtüt-100 UQM-106TY-61 UM-36 vağ-24TY-103 UM-58 vahə-67TYB-17 UMA-9 vaq-20TYN-44 UMA-9 VDMM-22TYM-84 uınaa və UMAA-10 vc-30TYP-77 UMBR-17 VHF-22TZ-88 UMP-62 VHK-68TZQ-13 UMR-87 vlk-24
un-63 vilhərbkomisarlıq-68UralHD-106 VİTP-51
U UÖ-37 VMƏ-45UP-105 VMK-42
U-34 UR-90 VYX-55U-104 [JRLA-39UA-35 US-55 VU A-54 USA-106UAB-38 USQ-102 Y-34UAQ-38 uş.e.-36 Y-44uan v UAN-39 UŞE-36 y-100UB-35 UŞC-36 YA-54
yaa-54 YKR-52 YZTM-82
YAB-41 YKS-37 zYAK-55 YQ-33yabt-79 YQ-55 ZA-13YaMM-15 yqb-88 ZA-41yan-79 YQC-74 ZAA-41yar-69 YQQ-67 ZAAİC-85yar-86 YQQ-75 ZAB-106YAY-12 YM-42 ZabHD-41yat-51 YM-57 ZAC-75yay-55 YM-58 ZAK-41YBA-14 YM-60 ZAQ-41YBA-54 YM-71 ZaqHD-41ybaa və YBAA-14 YM-78 zast-42ybaa və YBAA-54 YMK-45 ZAV-43YD-14 YMM-16 z-d-42YD-16 YNH-40 ZDKM-17y-da-78 YNRLS-89 ZDM-16YDK-57 YO-63 ZDO-15yefr-40 yol-102 zenaa-42YƏA-80 yol.p.-85 zenad-42YFM-44 YP-23 zenbat-42YG-75 YPP-55 zenpul-42YH-44 YR-55 ZƏM-76YH-83 YSH-45 ZHE-38YHHM-61 YTG-8 zireh-18YHHKM-61 YTM-63 ZK-50YHQ-74 YTM-82 ZKA-15YHM-78 YTÖ-36 ZKB-101yxd vəYXD-38 YTP-37 ZQ-16YİM-27 yük.st.-102 ZQ-105YK-17 yüklə-78 ZQA-23Yk və YK-113 YYH-32 ZM-68ykb-37 YYCH-108 ZO-69ykb-37 YYM-33 ZO-71YKM-80 YYON-8 ZO-104YKP-55 YYZ-17 ZP-43YKR-37 YZM-78 ZP-43
134 135
ZPL-43 ZRQ-43 ZTƏ-18ZPQ-43 ZrAB-17 ZTG-105ZPr-43 Zrtd və ZRTD-18 ZTQ-18zpb-43 ZS-106 ZTM-113zpt-23 ZŞ-18 ZTMQ-18zpt-43 ZT-18 ZTR-18ZRK-43 ZT-113 ZTTE-19
Çapa imzalanmış 28.01.2002. Ofset çap üsulu ilə.Nəşrin formatı 84x108 1/32. Ofset kağızı №1. Şərti çap vərəqi 7,14. Tirajı 1000. Sifariş 200. Qiyməti müqavilə ilə
“Azəməşr”. Bakı şəhəri. H. Hacıyev küçəsi, 4.1 №-li Mətbəə. Bakı şəhəri, Ə. Bayramov küçəsi, 3.
SƏH SÜTUN SOTK ~ Ш 5 а $ Е К OXUNMA1JDIR22,118 2,3 A ş,S,yux.4 DDC DQC
1 Y u x .12 ОМГК. DFMK36 2 Y ux.11 hıroaıaqnit nıitomaqnit39,119 2.1 Yux.8, a?.7 D M q m :45,120 2.3 Y u x 3 , Yux.3 FDD FQD53 2 Y uxü KRƏHTK ARƏHTK58,127 2,3 Y rıx .ll, Y ux.l MTE m t d ;59126 2 * Aş.2, Yux.13 MED MOD82,130 2,1 Aş.l 7, Yux 10 KS 1Ш95,121 2,1 ftw T İ, Y m .7 “ 3 5 s ÖQS95,128 2,3 Yux. 3 , Yux. 1 ~ i © s “ “ i100 2 A?.6 ЛВ - a rx a b a u AB-Wxabaza i116 1 Yux.16 АМАН
_ _ T
120 l A* .8 ƏMN ƏM3İ 1121 31 Yux .314 (Kj S GCiC |122 2 Aş 19 32 33 !122 2 Y u x / NQ HQ j123 3 Vux.5 43 93 :126 3 Aş 3 MHV " MNV “ I12? 3 Aş.l NDMM т я -------------------- f129 1 Aj.8.9 q/pol; pol P/|№İ; poU133 3 Yux.l 7 T P l£ TRES !U > 1 Y u x 1 y o b t
Recommended