69
M. M. SEYIDOV RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ M. M. СЕИДОВ РУССКО- АЗЕРБАЙДЖАНСКИЙ СЛОВАРЬ СОКРАЩЕНИЙ ВОЕННЫХ ТЕРМИНОВ ';r<raoEfrriNİN KİTABXANASI “Azərnəşr” BAKI - 2002

RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

  • Upload
    others

  • View
    26

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

M. M. SEYIDOV

RUSCA-AZƏRBAYCANCAHƏRBİTERMİNLƏRİNİXTİSARILÜĞƏTİ

M. M. СЕИДОВ

РУССКО-АЗЕРБАЙДЖАНСКИЙСЛОВАРЬСОКРАЩЕНИЙВОЕННЫХТЕРМИНОВ

'; r< ra o E frriN İN

K İ T A B X A N A S I

“Azərnəşr” BAKI - 2002

Page 2: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

Rəyçilər:Genaral-mayor Ə. Ə. Qasımov, general-mayor S. Y. Əliyev,

filologiya elmləri doktoru, prof. M. İ. Qasımov

Tərtibatçı müəllif:Polkovnik SEYİDOV MİRİŞ MİRCAVAD oğlu

Redaktor: Cəfərova Zərif Sədi qızı

S30 SEYİDOV M. M. Rusca-azərbaycanca hərbi terminlərin ix­tisarı lüğəti. Bakı: “Azərnəşr”in qrifı ilə çap olunub. 2002-ci il, 136 səh.

Lüğətdə 4800-ə qədər ümumi hərbi, hərbi-siyasi, hərbi-tarixi, hər­bi-texniki termin, söz və ifadələrin ixtisarları verilir. Lüğət hərbi ədə­biyyatla maraqlanan geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulubdur.

4602030000S 30 ------------------- qrif ilə

M 651(07)-2002

ISBN 5-552-00251-2

© “Azəməşr”, 1993 © Seyidov M., 2002.

Rusca-azərbaycanca hərbi terminlərin ixtisan lüğəti zabitlər, təhsil alan gənclər, tədris müəssisələrinin, hərbi kafedraların, kütləvi müda­fiə və vətənpərvərlik işinin rəhbərləri, nəşriyyat və mətbuat, radio və televiziya işçiləri, jurnalistlər, tərcüməçilər, eləcə də hərbi ədəbiyyat­la maraqlanan geniş oxucu kütləsi üçün azərbaycan dilində ilk ədəbiy­yatdır.

Lüğət Azərbaycan ədəbiyyatında və dövri mətbuatda müxtəlif ix­tisarların aradan qaldırılmasına kömək göstərər, həm də Azərbaycan dilində mövcud ixtisarların rus dilində işlədilməsini aradan qaldırar.

Lüğətdə ümumi hərbi, hərbi-siyasi və hərbi-tarixi xarakterli, eləcə də qum və raket qoşunlarının, hərbi hava qüvvələrinin, hərbi dəniz do­nanmasının, ölkənin hava hücumundan müdafiə qoşunlarının, kütləvi qırğın silahı və ondan müdafiə, müasir hərbi texnikanın müxtəlif növ­ləri, nizamnamələr, hərbi topoqrafıya və hərbi biliklərin digər sahələ­ri haqqında ixtisarlar verilir.

İxtisarlar lüğətdə əlifba sırası ilə yerləşdirilib.Lüğətdən istifadə edərkən aşağıdakıları nəzərə almaq lazımdır.1. Rus dilində olan müxtəlif tipli ixtisarlar və onların Azərbaycan

dilində tərcümələri:- həıfı - БТР - ZTR, A3C - ADS, OB - ZM, ПХЗ - KƏM və ı;- heca tipli mürəkkəb ixtisarlar: zam-müa, разв - kəşf, эск - esk;- qarışıq təşkil olunmuş mürəkkəb ixtisarlı sözlər: ГАБр - QABr,

самбо - sambo;- qismən ixtisarlı sözlər: (ixtisar və bütün sözlər): начштаба - qə­

rargah rəi.2. Başqa dildən götürülmüş mürəkkəb ixtisarlar və müxtəlif slruk-

turlu ixtisarlı sözlər: напалт - napalm, родар - rodar.3. Müxtəlif şərti qrafik ixtisarlar: r. - d. деж. - növ. б-ка - g-ka, б/к

- d/'k və i.4. Hər hansı sinifdən olan maşınlar və texniki əşyaların nişanlan­

ması üçün müntəzəm istifadə olunan bir hərfli ixtisarlar. Məsələn: M- подводная лодка (М-1) - sualtı qayıq (M-l), P - разведчик (в мар­кировке самолетов P - 3, P - 10) - kəşfiyyatçı (təyyarələrin nişan­lanması R - 3, R - 10).

5. Lüğətin sonunda əlifba sırası ilə Azərbaycan dilində ixtisarlar və onların lüğətdə yerləşdiyi yer göstərilib.

M Ü Ə L L İF D Ə N

3

Page 3: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

Lüğətin tərtibi zamanı Silahlı Qüvvələrin nizamnamə və təlimatla­rından, rus dilinin ixtisarlar lüğətindən, rus və Azərbaycan dillərində çap olunmuş hərbi ədəbiyyatdan da istifadə edilib.

Lüğət Azərbaycan dilində ilk məlumat ədəbiyyatı olduğundan mü­əyyən çatışmazlıqlar ola bilər. Oxucuların hər cür rəy və təklifləri minnətdarlıqla qəbul ediləcəkdir.

Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma­dığım, göstərilən adm yenisi ilə əvəz olunduğunu vo həmin ixtisarın işlədilmədiyini göstərir.

ОТ АВТОРА

В связи с тем, что Азербайджанская Республика длительное время находилась в составе СССР, не имела своей армии, не вы­пускалась военная литература на азербайджанском языке, азер­байджанские военные термины были забыты. В этот период в азербайджанский язык и литературу вошли военные термины на русском языке. Для устранения этого, а также для совершенство­вания и развития азербайджанской военной терминологии необ­ходимо, в первую очередь обогатить словарный фонд, который даст возможность широко развивать и использовать военную ли­тературу на азербайджанском языке.

Русско-азербайджанский словарь военных сокращений предс­тавляет собой первое справочное пособие на азербайджанском языке, рассчитанное на офицеров, учащихся учебных заведений, военных кафедр, руководителей оборонно-массовой и военно- патриотической работы, работников печати и издательства, радио и телевидения, журналистов, переводчиков, а также для широко-' го круга читателей, интересующихся военной литературой.

Словарь дает возможность устранить различные сокращения, имеющиеся в литературе и в периодической печати на азербайд­жанском языке, а также исключить употребление на азербайд­жанском языке русских сокращений при наличии подобных на азербайджанском языке.

В словаре имеются сокращения общевоенного, военно-поли­тического и военно-исторического характера, а также по органи­

4

зации, вооружению и тактике сухопутных, ракетных восйк, воен­но-воздушных сил, военно-морского флота, войск ПВО, по ору­жию массового поражения и защиты от пего, по различным ви­дам современной военной техники, уставам, топографии и другим областям военных знаний.

Все сокращения расположены в едином списке в алфавитном порядке.

При пользовании словарем необходимо иметь в виду следую­щее:

1) - в словарь включены разнообразные типы сокращений русского языка и их переводы на азербайджанский язык;

- буквенные: БТР, АЗС, ОВ, ПХЗ и т.д.;- сложносокращенные слова слогового типа: автобат, начмед,

райвоенком, слова: зам, эск и т.п.;- сложносокращенные слова смешанного образования: ГАБр,

самбо и др.;- отдельные частичпосокращенные слова, состоящие из части,

основы и полного слова: начштаба;2) - словарь содержит заимствованные из других языков слож­

носокращенные слова и инициальные сокращения различной структуры: напалм, родар и т.д.;

3) - в словаре представлены условные графические сокраще­ния различных структурных разновидностей: г, т.е., деж., б-ка, в/ч и т.д.;

4) - в словаре, кроме того, помещены одйобуквенные сокра­щения, регулярно используемые при маркировке какого-либо класса машин технических изделий и т.д. Пример:

Д - дорожная машина,Л - подводная лодка,М - подводная лодка (M-1),Р - разведчик (в маркировке самолетов Р-3, Р-10);5) - в конце словаря в алфавитном порядке даны сокращения

на азербайджанском языке и указаны страницы где они помещены.При составлении словаря использовались материалы уставов и

наставлений вооруженных сил, “Словарь сокращений русского языка” и многочисленная военная литература на русском и азер­байджанском языках.

5

Page 4: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

В связи с тем, что данный словарь является первой справоч­ной военной литературой на азербайджанском языке возможны недостатки. Отзывы, пожелания будут с благодарностью приняты автором.

Пометка звездочкой ставится непосредственно послезаглавно- го слова и обозначается:

- данная организация уже не существует;- данное название заменено новым;- данное сокращение в настоящее время не употребительно.

6

АА - бензин автомобильный - (например; А-72, А-76)А - азимут А - антеннаА - армия (например: 11 А) - А- асфальт (покрытия до- -

рог, топ.)АА - армейская авиация АА - армейская артиллерия - ААГ - армейская артилле- -

рийская группаА АРМ - армейская артилле -

рийская ремонтная мастерская АБ - авиационная база аб* и АБ* - авиационная

бригадааб* и АБ* - артиллерийская -

бригада (см. абр)АБЗ - автобензозаправщик - АБМ - артиллерия большой -

мощностиАБР - авиационная баллис- -

тическая ракетаабр - артиллерийская бригада - АБТ - автобронетапковый -

(например: АБТ войска)АБТВ* - автобронетаико-

вые войскаАБТУ - Автобронетанковое -

управлениеАВ - авианосец АВВ - автоводовоз АВВП - аппарат вертикаль- -

ного взлета и посадкиавиа - авиация: авиапочта - авиа... - авиационный (нап- -

ример: авиабензин, авиабомба)

А - avtomobil benzini (məsələn: А-72, А-76)

А - azimut А - antenaО - ordu (məsələn: 110)А - asfalt (yolun örtüyü, top.)

OA - ordu aviasiyasıOA - ordu artilleriyasıOAQ - ordu artilleriya qrupu

OATE - ordu artilleriya təmir emalatxanası

AB - aviasiya bazasıab* və AB* aviasiya briqadası

ab* və AB* - artilleriya briqada­sı (bax abr)

ABD - avtobenzin dolduran BQA - böyük qüvvəli artilleriya

BAR - balistik aviasiya raketi

abr - artilleriya briqadası AZT - avtozirehlitank (mə­

sələn: AZT qoşunları)AZTQ* - avtozirehlitank qo­

şunlarıAZTİ - Avtozirehlitank idarəsi

TG - təyyarə gəmisi ASD - avtosudaşıyan ŞQEA - şaquli qalxan və enən

aparatavla - aviasiya; aviapoçt avia... - aviasiya (məsələn:

aviabenzin, aviabomba)

7

Page 5: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

АВЛ - авианосец легкий АВЛ - армейский ветери­

нарный лазаретАВМФ - авиация военно-

морского флотаАВС - автоматическая вин- -

товка Симонова (АВС-36)АВТ - авианосец тяжелый - а 6 т - автоматическая вин- -

товка Токарева (АВТ-40)авт. - автомобильный завод -

(топ.)авто... - автоматический ...авто... - автомобильный автобат. - автомобильный

батальонавтомото... - автомобильно- -

мотоциклетныйавторем... - авторемонтный -

(например: авторембаза) авторембат. - авторемонт­

ный батальонАВЦ - автоводоцистерна АГ - авиагоризонт АГ - авиационная группа АГ - артиллерийская группа - АГБ - авиагоризонт бомбар­

дировщикаАГИ - авиагоризонт истре

бителяАГИТАБ - агитационная

авиационная бомбаагитпроп.* - агитация и

пропагандаАГЛР - армейский госпи­

таль для легкораненыхад и АД* - авиационная ди -

визия

YTG - yüngül təyyarə gomisi OBL - ordu baytarlıq lazareti

HDDA - hərbi-dəniz donanma aviasiyası

AST - avtomatik Simonov tüfəngi (AST-36)

ATG - ağır təyyərə gəmisi ATT - avtomatik Tokaryev

tüfəngi (ATT-40)avt. - avtomobil zavodu (top.)

avto... - avtomatik ...avto... - avtomobil avtobat. - avtomobil batalyonu

avtomoto... - avtomobil-moto­siklet

avtotəm... - avtotəmir (məsə­lən: avtotəmir bazası)

avtotəmbat. - avtotəmir ba­talyonu

ASS - avtosu sistemi AÜ - aviaüfuq AQ - aviasiya qrupu AQ - artilleriya qrupu BAÜ - bombardmançmın avia-

üfiiqiQAU - qırıcının aviaüfüqi

TƏŞVAB - təşviqat aviasiya bombası

təşvtəbl.* - təşviqat və təbliğat

YYOH - yüngül yaralılar üçün ordu hospitalı

ad və AD* - aviasiya diviziyası

8

ад* и АД* - артиллерий ский дивизион (см. адн)

АДД* - авиация дальнего действия

АДД - артиллерия дальнего - действия

АДМ - автодегазационная машина

адм. - адмиралАДН - автоматическая дис- -

танционная наводка (арт.)адн - артиллерийский диви- -

зионАДУ - автомобильная душе -

вая установкаАЗ - аэростат заграждения - аз - авиационное звено АЗС - автозаправочная

станцияАЗС - авиационные зенит- -

ные средствааиб и АИБ* - армейский

инженерный батальонАИР - артиллерийская инс- -

трументальная разведкаАК - автомат Калашникова - АК - артиллерийский компас - ак и АК* - авиационный

корпусак и АК* - армейский корпус - акад. - академия АКМ - автомат Калашнико­

ва модернизированныйАКМС - автомат Калашни- -

кова модернизированный со ск­ладывающимся прикладом

АКУКС - Артиллерийские - курсы усовершенствования ко­мандного состава

ad* və AD* - artilleriya divi- zionu (bax adn)

UMA* - uzaq mənzilli aviasiya

UMA - uzaq mənzilli artilleriya

AQM - avtoqazsızlaşdırma maşını

ad m. - admiralMAT - məsəfedən avtomatik

tuşlama (arm.)adn - artilleriya divizionu

ADQ - avtomobil duş qurğusu

MA - maneə aerostatı am - aviasiya manqası ADS - avtodoldurucu stansiya

AZV - aviasiya zenit vasitələri

omb və OMB* - ordu mühən­dis batalyonu

AAK - artilleriya alət kəşfiy­yatı

KA - Kalaşnikov avtomatı AK - artilleriya kompası ak və AK* - aviasiya korpusu

- ok və OK* - ordu korpusu akad.- akademiya KTA - Kalaşnikov təkmil­

ləşdirilmiş avtomatıKTQA - Kalaşnikov tək­

milləşdirilmiş qundağı qatlanan avtomat

AKHTK - Artilleriya komanda həyətini təkmilləşdirmə kursu

9

Page 6: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

а/л - атомный ледокол алб. - алебастровый завод

(топ.)AM - аэродром морской

авиацииамв - артиллерийский мете- -

орологический взводАМП - артиллерийский ме- -

теорологический постАМС - артиллерийская ме- -

теорологическая службаАМС - артиллерийская ме- -

теорологическая станцияАН - аэростат наблюдения - АНАБ - аэронавигационная -

авиационная бомба анг. - ангар (топ.)АНИМИ - Артиллерийский -

научно-исследовательский мор­ской институт

АНП - артиллерийский наб­людательный пункт

АО - авиабомба осколочная - АО - автономная область (топ.) - ао и АО - авиационный отряд - АОН - артиллерия особого -

назначенияап и АП* - авиационный

полкап и АП* - артиллерийский -

полкАПГ - армейский подвиж­

ный госпитальапдд и АПДЦ - авиацион­

ный полк дальнего действия АПМ - автомобильная пере­

движная мастерскаяАПП - артиллерия поддерж­

ки пехоты

a/b - atom buzqıranıalb. - alebastr zavodu (top.)

DA - doniz aviasiya aerodromu

amt - artilleriya meteoroloji ta­qım

AMP - artilleriya meteoroloji post

AMX - artilleriya meteoroloji xidmət

AMS - artilleriya meteoroloji stansiya

MA - müşahido aerostatı ANAB aeronaviqasiya aviasi­

ya bombasıanq. - anqar (top.)ADETİ - Artilleriya dəniz

elmi-tədqiqat institutu

AMM - artilleriya müşahidə məntəqəsi

QA - qəlpələnən aviabomba MV - muxtar vilayət (top.) ad və AD - aviasiya dəstəsi XTA - xüsusi təyinatlı artille­

riyaaa və AA* - aviasiya alayı

aa və AA* - artilleriya alayı

SOH - səyyar ordu hospitalı

umaa və UMAA - uzaq mənzilli aviasiya alayı

SAE - səyyar avtomobil ema­latxanası

PYA - piyadaya yardım artille­riyası

10

АПРИМ - автомобильная подвижная ремонтная инже мерная мастерская

АПС - автоматический пис- - тодет Стечикна

АПТРез - артиллерийский - противотанковый резерв

АПУГ - авианосная поиски- - во-ударная группа

АР - артиллерия разрушения - ар. - арык (топ.)АРВГК - артиллерия резерва -

верховного главнокомандования АРГК - артиллерия резерва -

главного командованияАРЛС - артиллерийская ра- -

диолокационая станцияАРМ - авторемонтная мае- -

терскаяАРП - автоматический ра- -

диопеленгаторАРПЛ - атомная ракетная

подводная лодкаАРС - автомобильная разли -

вочная станцияАРСОМ - артиллерийская -

станция обнаружения мино­метов

арт. артиллерия арт... - артиллерийский (на- -

пример: артналет, артподготовка) арт.к. - артезианский коло -

дец (топ.)арттех... - артиллерийско-

технический (например: арт техенабжение)

арх. - архипелаг (топ.)АРЭ* - армейская разведы -

ватслыщя эскадрилья

SAMTE - səyyar avtomobil mühəndis təmir emalatxanası

AST - avtomatik Steçkin ta­pançası

TƏAEht - tank əleyhinə artil­leriya ehtiyatı

TGAZQ - təyyarə gəmiləri­nin axtarış-zərbə qrupu

DA - dağıdıcı artilleriya ar. - arx (top.)ABKEA - ali baş komandanlı­

ğın ehtiyat artilleriyasıBKEA - baş komandanlığın

ehtiyat artilleriyasıARLS - artilleriya radiolokasi-

ya stansiyasıATE - avtotəmir emalatxanası

ARP - avtomatik radiopelen- qator

SARQ - sualtı atom raket qayığı

AMS - avtomobil mayetökən stansiya

MAARS - minaatanları aşkar edən artilleriya stansiyası

art. - artilleriya art... - artilleriya (məsələn:

artbasqını, arthazırlığı) art.q. - artezian quyusu (top.)

arttex... - artilleriya-texniki (məsələn: arttextəchizat)

arx. - arxipelaq (top.)OKE* - ordu kəşfiyyat eskad­

rilyası

Page 7: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

а/с - административной служ- - бы (например: майор а/с)

асб. - асбестовый завод, карьер (топ.)

АСП - авиасигнальный пост - аср - автосанитарная рота АСС - аварийно-спасатель- -

пая службаACT - артиллерийская сте- -

реотрубаACT - артиллерия сопровож- -

дения танковастр. - астрономический

пункт (топ.)АСУ - аварийно-спасатель- -

ное устройство (на подводных лодках)

АСУ - авиадесантная само- - ходно-артиллерийская установка

асф. - асфальтовый завод (топ.) - АСЭГ - армейский сортиро­

вочный эвакуационный гос­питаль

АТ - авиационная торпеда - АТ - артиллерийский тягач - ат. - атомныйАТБ - авиационио-техничес- -

кая базаАТЗ - автотошшвозаправщик - АТЛ - артиллерийский

тягач легкийАТО - аэродромно-техни

ческое обеспечение (полетов) атр - авиационная техничес­

кая ротаАТРМ - автотракторная ре- -

монтная мастерскаяАТС - артиллерийская топо- -

графическая служба

i/x - inzibati xidmot (mosolon: i/x mayoru)

asb. - asbest zavodu, karxana (top.)

ASP - aviasiqnal postu asb. - avtosanitar bölük QXX - qəza xilasetmə xidməti

ASB - artilleriya stereoboru

TMA - tankları müşayiət artil­leriyası

astr. - astronomik məntəqə (top.)

QXQ - qəza-xilasetmə qurğu­su (sualtı qayıqda)

OHQ - özüyeriyən hava de­santı artilleriya qurğusu

asf. - asfalt zavodu (top.) ÇTOH - çeşidləyici təxliyyə

ordu hospitalı

AT - aviasiya torpedası AY - artilleriya yedəyi at. - atomTAB - texniki aviasiya bazası.

AYD - avtoyanacaq dolduran YAY - yüngül artilleriya yedəyi

TAT - texniki aerodrom təmi­natı (uçuşu)

tab - texniki aviasiya bölüyü

ATTE - avtotraktor təmiri emalatxanası

ATX - artilleriya topoqrafiya xidməti

12

OAY - orta artilleriya yedəyiАТС - артиллерийский тягач средний

ATT - артиллерийский тягач тяжелый

АУ - активированный уголь - АУ* - Артиллерийское уп- -

равнениеАУВ - автоматический ус- -

тановщнк взрывателейАУТ - авианосная ударная -

группаАУТ - автоматический уста- -

новщик трубкиАФА - аэрофотоаппарат - ( аэ - авиационная эскадрилья - аэр - аэродромная эксплуа- -

тационная ротааэрд. - аэродром (топ.) аэрп. - аэропорт (топ.)

ББ - базаБ - батарея (арт.)Б. - будка железнодорожная -

(топ.)Б - блужник (топ.) б. - балка (топ.) б - батальонБА - батальонная артиллерия - БА - батарея автоматичес- -

кая (арт.)БА - береговая артиллерия - БА - бомбардировочная ави­

ацияБА - бронеавтомобиль БАВ - биологическое актив­

ное вещество

AAY - ağır artilleriya yedəyi

АК - aktivloşdirilmiş kömür Aİ* - Artilleriya idarəsi

PAQ - partladıcılan avtomatik quran

TZQ - təyyarə komisi zərbə qrupu

BAQ - boruları avtomatik qu ran

AFA - ayrofotoaparatae - aviasiya eskadrilyasıaib - aerodrom istismar bölüyü

aerd. - aerodrom (top.) havl. - hava limanı (top.)

В - bazaВ - batareya (art.)B. - domir yol budkası (top.)

Ç - çay daşı (top.) q. - qobu (top.) b - batalyon ■,BA - batalyon artilleriyası AB - avtomatik batareya (art.)

SA - sahil artilleriyasıBA - bombardmançı aviasiya

ZA - zirehli avtomobil ВАМ - bioloji aktiv maddəlor

13

Page 8: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

БАВ - большой плавающий - автомобиль

бад и БАД* - бомбардиро- - вочная авиационная дивизия

бак и БАК* - бомбардиро- - вочный авиационный корпус

бал. - балка (топ.) бао и БАО* - батальон аэро- -

дромного обслуживаниябап и БАП* - бомбардиро- -

вочный авиационный полкбар. - барак (топ.)БАС - батарея анодная сухая -бас. - бассейн (топ.)бат. - батарея...бат - батальон (например: -

автобат, медсанбат, стройбат) бат-н - батальон батр - батарея (арт.) баз - бомбардировочная ави­

ационная эскадрильяББА* - ближняя бомбарди­

ровочная авиацияббап и ББАП* - ближнебом- -

бардировочный авиационный полк БВБ - бактериальный воз

будитель болезни БГ - боевая группа БГСО* - “Будь готов к са- -

нитарной обороне”БГТО* - “Будь готов к тру- -

ду и обороне”БД - боковой дозор БДБ - быстроходная десант- -

пая баржаБДП - банно-дезинфекцион--

ный поездБДЩ ■ большая дымовая -

шашка

BÜA - böyük üzən avtomobil

bad və BAD* - bombardman- çı aviasiya diviziyası

bak və BAK* - bombardman- çı aviasiya korpusu

qob. - qobu (top.) axb və AXB* - aerodrom xid­

məti batalyonubaa vo BAA* - bombardmançı

aviasiya alayı bar - barak (top.)QAB - quru anod batareyası höv. - hövzə (top.) bat. - batareya...bat - batalyon (məsələn: av-

tobat, tibbisanbat, inşaatbat) bat-n - batalyon batr - batareya (art.)

- bae - bombardmançı aviasiya eskadrilyası

YBA* - yaxm bombardmançı aviasiya

ybaa və YBAA* - yaxın bom- bardmançı aviasiya alayı

XBT - xəstəliyin bakteriya tö­rədicisi

DQ - döyüş qrupu SMHO* - “Sanitar müdafiəsi­

nə hazır ol”ƏMHO* - “Əməyə və müda­

fiəyə hazır ol”YD - yan dazoru SDB - sürətlə gedən desant

barjıHDQ - hamam-dezinfeksiya

qatarıBTŞ - böyük tüstü şaşkası

14

бер. - береза (топ.)Бет. - бетонный (топ.)БЕТАБ - бетонобойная ави­

ационная бомбаБЖ - батарея железнодо­

рожная (арт.)БЗ - биологическое зараже- -

ние (сигнал ГО)БЗ - боезапасбзр - батарея звуковой раз- -

ведкиБИП - беоевая и политичес­

кая подготовкаБИП - боевой информацион- -

ный постБК - батарея противокатерная - БК - боевой курс б/к и бк - боевой комплект, -

боекомплектБКА - бронированный катер, -

бронекатерб-ка - банка (топ.)БКК - боевой компасный

курс (авиа.)БКП - батальонный команд -

ный пунктБлНП - ближний наблюла- -

тельный пунктбл.п. - блокпост (топ.)БМ - батальонный миномет - БМ - боевая машина БМД - боевая машина де- -

сантникаБМК - боевой магнитный

курс (авиа.)БМО - бронированный мор­

ской охотникБМП - батальон морской

пехоты

toza. - tozağacı (top.)Bet. - beton (top.)BETAB - beton dağıdan avia­

siya bombasıDB - dəmir yol batareyası (art.)

BY - bioloji yoluxma (MM siqnalı)

DE - döyüş ehtiyatıskb - səs - kəşfiyyat batareyası

DVS - döyüş və siyasi hazırlıq

DMP - döyüş məlumat postu

KB - kater əleyhinə batareyaDK - döyüş kursud/k və dk - döyüş komplekti

ZKA - zirehli kater

b-ka - banka (top.)DKK - döyüş kompas kursu

(avia.)BKM - batalyon komanda mən­

təqəsiYaMM - yaxm müşahidə

məntəqəsibl.p. - blokpost (top.)BM - batalyon minaatanı DM - döyüş maşını DDM - desantçımn döyüş ma­

şınıDMK - döyüş maqnit kursu

(avia.)ZDO - zirehli dəniz ovçusu

DPB - dəniz piyada batalyonu

15

Page 9: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

БМП - батальонный меди­цинский пункт

БМП - боевая машина пехоты - БН - биологическое нападе- -

ние (сигнал ГО)БН - боевой несекретный

(противогаз)БНП - батарейный наблюда­

тельный пунктБНП - боковой наблюдатель- -

ный пунктБО - бактериологическое

оружиеБО - береговая оборона БО - биологическое оружие - БО - боевое охранение БО - боковой отряд БО - большой охотник

(воен. мор.)БОВ - боевое отравляющее -

веществобое™ - боевой (например: бое- -

головка, боезапас, боекомплект) Бол. - Большой (топ.) бол. - болото (топ.) больн. - больница (топ.)БОР - безоткатное орудие бор - батарея оптической

разведкиБОХР - боевое охранение БП - батарея полевая БП - боевая подготовка БП - боевой пост БП - боевой путь (авиа.)БП - бронепоезд БПБ - батальонный пункт

боепитанияБПДО - банно-прачечное и -

дезинфекционное обеспечение

ВТМ - batalyon tibb məntəqəsi

PDM - piyadanın döyüş maşını BB - bioloji basqın (MM siq­

nalı)MD - məxfi olmayan döyüş

(əleyhiqaz)BMM - batareya müşahidə

məntəqəsiYMM - yan müşahidə məntə­

qəsiBS - baktereoloji silah

SM - sahil müdafiəsiBS - bioloji silahDM - döyüş mühafizəsiYD - yan dəstəBO - böyük ovçu (hərb, dən.)

ZDM - zəhərləyici döyüş maddəsi

döy... - döyüş (məsələn: döy- başlıq, döyehtiyat)

Böy. - Böyük (top.) batax. - bataqlıq (top.) xəs. - xəstəxana (top.)TTO - təpməyən topokb - optik kəşfiyyat batareyası

DMUH - döyüş mühafizəsi SB - səhra batareyası DH - döyüş hazırlığı DP - döyüş postu DY - döyüş yolu (avia.)ZQ - zirehli qatar BDM - batalyon döyüş təmina­

tı məntəqəsiHCDT - hamam -camaşırxana

və dezinfeksiya təminatı

16

БПДП - банно-прачечно-де- - зинфекционный поезд

БПЗ - боковая походная за- - става

БПК - большой противоло- - дочный корабль

БПЛ - бригада подводных лодок

БПО - банно-прачечный отряд

БПП - банно-прачечный поезд

БПП - батальонный продо- - вольственный пункт

БПТ - батарея поддержки - танков

БПТУ - батальонный проти­вотанковый узел

БР - баллистическая ракета - БР - ближняя разведка бр. - бригада бр. - брод (топ.)БрАБ - бронебойная авиа- -

ционная бомбаБРВ - боевое радиоактив­

ное веществоБРД - боевой разведыватель- -

ный дозорБРДД - баллистическая ра- -

кета дальнего действияБРДМ - бронированная раз­

ведывательно-дозорная машина б-рея - батарея ...бриг - бригада (например: -

комбриг)бриг... - бригадный (напри- -

мер: бригврач, бригинженер) БРК - боевой ракетный ... -

комплекс V

HCDQ - hamam-camaşırxana dezinfeksiya qatarı

YYZ - yan yürüş zastavası

QBG - qayıq əleyhinə böyük gəmi

SQB - sualtı qayıqlar briqadası

HCD - hamam-camaşırxana dəstəsi

HCQ - hamam-camaşırxana qatarı

BƏM - batalyon ərzaq məntə­qəsi

TYB - tanklara yardım batare­yası

TƏBQ - tank əleyhinə batal­yon qovşağı

BR - ballistik raket YK - yaxın kəşfiyyat br. - briqada keç. - keçid (top.)ZrAB - zirehdələn aviasiya

bombasıRDM - radioaktiv döyüş mad­

dələriDKD - döyüş kəşfiyyat dozoru

UMBR - uzaq mənzilli ballis­tik raket

ZDKM - zirehli dozor kəşfiy­yat maşını

b-reya - batareya ...briq... - briqada (məsələn:

briqkom)briq... - briqada (məsələn:

briqhəkim, briqmühəndis)DRK - döyüş raket ko m pl e ks i

. I i,1- ,V , Г Л Ч rm n iN

Page 10: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

бр.маг. - братская магила (топ.)

брмп - бригада морской пехоты

броне... - бронированный (например: бронебашня, бро­некатер, бронемашина); бро­невой (например: бронечасть)

БРСД - баллистическая ра- - кета средней дальности

бртд и БрТД - бронетанко- - вая дивизия

БС - бактериологическое средство

БС - батарея стоциоиарная - (арт.)

БС - бронестекло БСМП - бригада специали- -

зированной медицинской помо щи (в системе ГО)

бср - батарея световой раз- - ведки

БССД - баллистический снаряд средней дальности

БТ * батарея торпедная БТ - бронетанковый (напри--

мер: БТ войска)БТ - быстроходный танк БТВ - бронетанковые войс -

каБТИ - бронетанковое иму- -

щество (например: склад БТИ) БТМ - быстроходная трап- -

шейная машинаБТМВ* - бронетанковые н -

механизированные войска БТР - бронетранспортер бтр - батарея топографичес -

кой разведки

qa. məz. - qardaşlıq məzarı (top.)

dpbr - dəniz piyada briqadası

zireh... - zirehli (məsələn: zi- rehliqüllo, zirehlikater, zirehli maşın)

OMBR - orta mənzilli ballistik raket

zrtd vo ZrTD - zirehli tank di­viziyası

BV - bakterioloji vasitə

SB - stasionar batareya (art.)

ZŞ - zirehli şüşə İTYB - ixtisaslaşdırılmış tibbi

yardım briqadası (MM siste­mində)

ikb - işıq kəşfiyyat batareyası

OMBM - orta mənzilli ballis­tik mərmi

ТВ - torpedo batareyası ZT - zirehli tank (məsələn: ZT

qoşunları)ST - siirotli tankZTQ - zirehli tank qoşunları

ZTƏ - zirehli tank əmlakı (məsələn: ZTO anbarı)

SSM - sürətli səngər maşını

ZTMQ* - zirehli tank mexa- nikləşdirilmiş qoşunlar

ZTR - zirehli transpartyor tkb - topoqrafik kəşfiyyat ba­

tareyası

18

б.тр. - будка трансформатор- - пая (топ.)

БТРМ - бронетанковая ре- - монтная мастерская

БТРГК - бронетанковый ре­зерв главного командования

БТЩ - быстроходный тральщик

БУ - Боевой уставБУ - бучильная установкаБУК - Боевой устав конницы -

бум. - бумажный комбинат, - фабрика бумажной промыш­ленности (топ.)

БУМС* - Боевой устав мор - ских сил

БУП - Боевой устав пехоты -

БУР - береговой укреплен - ный район

бур. - буровая вышка, сква - жина (топ.)

бух. - бухта (топ.)

БФ - Балтийский флот БФ - Белорусский фронт БХВ - боевое химическое -

веществоБХМ - боевая химическая -

машинаБХП - боевой химический -

постБЧК - боевая часть корабля - БШ - большая шашка (ды- -

мовая)БШ - бикфордов шнур БЭП - боевой эшелон парка -

tr.b. - transformator budkası (top.)

ZTTE - zirehli tank təmir ema­latxanası

BKZTE - baş komandanlığın zirehli tank ehtiyatı

STG - sürətlə gedən tral gəmisi

DN - Döyüş nizamnaməsi QQQ - qələvi qaynatma qurğusu SD1N - Süvarinin döyüş nizam­

naməsikağ. - kağız kombinatı, kağız

sənayesi, fabriki (top.)

DQDN* - Dəniz qüvvələrinin döyüş nizamnaməsi

PDN - Piyadanın döyüş nizam­naməsi

MSR - möhkəmləndirilmiş sa­hil rayonu

bur. - buruq qülləsi, quyu (top.)

bux. - buxta (kiçik körfəz, top.)

BD - Baltik donanması BC - Belorusiya cəbhəsi KDM - kimyəvi döyüş maddə­

ləriKDM - kimya döyüş maşını

KDP - kimya döyüş postu

GDH - gəminin döyiiş hissəsi BŞ - böyük şaşka (tüstü)

BQ - bikford qaytanı PDE - parkın döyüş eşalonu

19

Page 11: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

вВ - вязкий (дно реки, топ.) - ВА - военная академия ВА - воздушная армия ваг. - вагоноремонтный за- -

вод (топ.)ВАД - военная автомобиль- -

пая дорогаВАН - военная автоинспекция - ВАК - высшие академичес -

кие курсыВАММ* - Военная академия -

механизации и моторизации ВАРЭМ - войсковая автомо- -

бильная ремонтно-эксплуатаци­онная мастерская

ВАТ - военно-автомобиль- - ный транспорт

ВАТИ - Военная автотрак- - торная инспекция

ВАТУ - военное авиационно- - техническое училище

ВАУ - военное авиационное - училище

ВАУ - Высшее авиационное - училище

ВАХЗ - Военная Красно­знаменная академия химической защиты имени С. К. Тимошенко

ВАШ* - военная авиацион- - ная школа

ВАШЛ* - военная авиаци- - онная школа летчиков

вбп - взвод боепитания ВВ - взрывчатое вещество ВВА - Военно-ветеринарная -

академияВВА - военно-воздушная

академия

S - suvaşqan (çayın dibi, top.) НА - hərbi akademiya НО - hava ordusu vaq. - vaqon təmiri zavodu (top.)

HAY - hərbi avtomobil yolu

HAM - hərbi avtomüfəttişlik AAK - ali akademik kurslar

MMHA* - Mexanikloşdirmə və motorlaşdınna hərbi akademiyası

ATIQE - avtomobil təmir is­tismar qoşun emalatxanası

HAN - hərbi-avtomobil nəq­liyyatı

HATM - Hərbi avtotraktor müfəttişliyi

HATM - hərbi-aviasiya texni­ki məktəbi

HAM - hərbi aviasiya məktəbi

AAM - Ali avasiya məktəbi

KMHA - S. M. Timoşenko adma Qırmızı Bayraqlı kimyadan mühafizə hərbi akademiyası

HAM* - hərbi aviasiya mək­təbi

HATM* - hərbi aviasiya təy- yarəçilik məktəbi

dtt - döyüş təminatı taqımı PM - partlayıcı maddə HBA - Hərbi baytarlıq aka­

demiyasıHHA - hərbi-hava akademiyası

20

ВВАИУ - высшее военное авиационное инженерное училище

ВВАУ - высшее военное авиационное училище

ВВАУЛ - высшее военное авиационное училище летчиков

ВВАУШ - высшее военное - авиационное училище штурманов

ВВБ - военно-воздушная база - ВВГМИ - Высший военный -

гидрометеорологический институт ВВИА - военно-воздушная -

инженерная академияВВК - военно-врачебная

комиссияВВМГУ - высшее военно-мор -

ское гидрографическое училище ВВМИУ - высшее военно-мор- -

ское инженерное училищеВВМУ - высшее военно-мор- -

ское училищеВВМУПП - Высшее военно-

морское училище подводного - плавания имени Ленинскою комсомола

ВВП - всеобщая воинская подготовка

ВВПИ* - Высший воепно- - педагогический институт имени М. И. Калинина

ВВПУ - высшее военно-по- - литическкое училище

ВВС - военная ветеринарная - служба

ВВС - военно-воздушные силы - ВВС* - Высший военный

советВВСП - временный военно- -

санитарный поезд

АНАММ - ali hərbi-aviasiya mühəndisi məktəbi

AHAM - ali hərbi-aviasiya məktəbi

AHATM - ali hərbi-aviasiya təyyarətçilik məktəbi

AHAŞM - ali hərbi-aviasiya şturman məktəbi

HHB - hərbi-hava bazası AHHMİ - Ali hərbi hidrome-

tereoloji institutHHMA - hərbi-hava mühəndis

akademiyasıHHK - hərbi-həkim komis­

siyasıAHDHM - ali hərbi-dəniz hid-

roqrafıya məktəbiAHDMM - ali hərbi-dəniz

mühəndisi məktəbiAHDM - ali hərbi-dənizçilik

məktəbiAHDSÜM - Lenin komsomo­

lu adma ali hərbi-dəniz sualtı üz­güçülük məktəbi

ÜHH - ümumi hərbi hazırlıq

AHPİ - M. İ. Kalinin adma ali həıbi-pedaqoji institut

AHSM - ali hərbi-siyasi mək­təb

HBX - hərbi baytarlıq xidməti

HHQ - hərbi-hava qüvvələri AHŞ* - Ali hərbi şura

MHSQ - müvəqqəti hərbi-sa­nitar qatarı

21

Page 12: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ВВУЗ - высшее военно-учеб- - ное заведение

ВВФ - военно-воздушный флот

ВВФ - Волжская военная флотилия

ввэ - военно-врачебная экс- - пертиза

ВГ - верховное главнокоман- - дование

ВГ - военный госпиталь ВГК - верховное главноко -

мандованиеВГМО - Волгоградский го- -

сударственный музей обороны ВГСВ - военизированный

горноспасательный взвод ВГСО - военизированный

горноспасательный отряд ВГСЧ - военизированная

горноспасательная часть ВГУ* - Военно-географи

ческое управлениевдб - военно-дорожный ба- -

тальонвдб и ВДБ* - воздушно-де- -

сантная бригадаВДВ - воздушно-десантные -

войскавдд и ВДД* - воздушно-де- -

сантная дивизиявдк - воздушно-десантный -

комплексвдкч. - водокачка (топ.) вдп - возимый дегазацион- -

ный приборвдп. - водопад (топ.)вдхр. - водохранилище (топ.) -вет. - ветеринарный пункт (топ.) -

АНТО - ali horbi-tohsil ocağı

HHD - hərbi-hava donanması

VHF - Volqa hərbi flatiliyası

HHE - hərbi-həkim eksper­tizası

AB - ali baş komandanlıq

HH - hərbi hospital ABK - ali baş komandanlıq

VDMM - Volqoqrad dövlət müdafiə muzeyi

JHDXT - hərbiləşdirilmiş dağ xilasedici taqım

HDXD - hərbiləşdirilmiş dağ xilasedici dəstə

HDXH - hərbiləşdirilmiş dağ xilasedici hissə

HCİ* - Hərbi-coğrafi idarə

hyb - hərbi-yol batalyonu

hdb və HDB* - hava-desant briqadası

HDQ - hava-desant qoşunları

hdd və HDD* - hava-desant diviziyası

HDK - hava-desant kompleksi

suvu - suvuran (suvuran, top.) DDC - daşınılan qazsızlaş-

dırma cihazışəl. - şəlalə (top.)suan. - su anbarı (top.)bay. - baytarlıq məntəqəsi (top.)

22

вещ... - вещевой (например: - вещмешок)

ВЖПП* - военно-железно- - дорожный продовольственный пункт

ВЗА - войсковая зенитная артиллерия

вз(в) - взводВЗД- взрыватель замедлен- -

ного действиявзор - взвод оптической раз­

ведкивзп - взвод зенитных пуле- -

метоввзр - взвод звукометричес- -

кой разведкивзрыв... - взрывной (напри- -

мер: взрыв пакет)ВИ - военная инспекция ВИА - Военно-инженерная -

академияВИА - Военно-исторический -

архивВИИЯ* - Военный институт -

иностранных языковВИН - величина изменения -

направления (арт.)вин. - винодельческий сов- -

хоз (топ.)ВИРТА - Военная инженер- -

пая радиотехническая академия противовоздушной обороны име­ни маршала Советского Союза Л. А. Говорова

ВИСУ* - Высшее инженер- - но-строителыюе училище

ВИТ* - воздушный истреби­тель танков

əşy... - əşya (məsələn: əşya- çantası

DHƏM - dəmir yol hərbi ərzaq məntəqəsi

ZQA - zenit-qoşun artilleriyası

ta(t) - taqımYP - yubandıran partladıcı

okta - optik kəşfiyyat taqımı

zpt - zenit pulemyotları taqımı

skt - səsölçən kəşfiyyat taqımı

partla... - partlayıcı (məsələn: partlayıcı paket)

HM - hərbi müfəttişlik HMA - Hərbi-mühəndis aka­

demiyasıHTA - Hərbi-tarix arxivi

HXDİ* - Hərbi xarici dillər institutu

İÖK - istiqamətin ölçü kəmiy­yəti (art.)

şər. - şərabçılıq sovxozu (top.)

HRTMA - Sovet ittifaqı mar­şalı L. A. Qovorov adına hərbi- radio texniki mühəndis akademi­yası

AİMM* - Ali inşaat-mühəndisi məktəbi

HTQ* - havadan tank qırıcısı

23

Page 13: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ВК - военный комиссариат, - военкомат

ВКАС - Военная Краснозна - менная академия связи

в к д - военная канатная до- - рога

вак. - вокзал (топ.) влк. - вулкан (топ.)ВМ - военные мемуары ВМА - Военно-медицинская -

академияВМА - Военно-морская ака -

демияВМАК* - Военно-морские -

академические курсыВМБ - военно-морская база - в м г - военно-морской гос- -

питальВМГУ - военно-морское гид- -

рографическое училищев м и - военно-морская инс -

пекцияВМИУ - военно-морское ин- -

женерное училищев м и ч - военно-морская ин- -

женерная частьв м к * - высшее морское ко- -

мандованиеВММ - Военно-медицинский -

музейВМНО - Военно-морское

научное обществов м о - военно-морской округ - ВМОЛА - Военно-медиции- -

ская ордена Ленина академия имени С. М. Кирова

ВМОЛА - Военно-морская - ордена Ленина академия

в м п - военно-медицинская — подготовка

НК - horbi komissarlıq

QHRA - Qırmızı Bayraqlı hor­bi rabitə akademiyası

HKY - hərbi kanat yolu

vağ. - vağzal (top.)vlk. - vulkan (top.)HM - hərbi memuarlarHTA - Hərbi-tibb akademiyası

HDA - Hərbi-dəniz akademi­yası

HDAK* - Hərbi-dəniz akade­mik kursları

HDB - hərbi-dəniz bazasıHDH - hərbi-dəniz hospitalı

HDHM - horbi-dəniz hidroq- rafıya məktəbi

HDM - hərbi-dəniz müfəttişliyi

HDMM - hərbi-dəniz mühən­dislik məktəbi

HDMH - hərbi-dəniz mühən­dis hissəsi

ADK* - ali dəniz komandan­lığı

HTM - Hərbi-tibb muzeyi

HDEC - Hərbi-dəniz elmi cə­miyyəti

HDD - hərbi-dəniz dairəsiLOHTA - S. M. Kirov adına

Lenin ordenli hərbi-tibb akade­miyası

LOHDA - Lenin ordenli hər­bi-dəniz akademiyası

HTH - hərbi-tibb hazırlığı

24

ВМП - военно-морская почта - вмпо - военно-морское

почтовое отделениевмпс - военно-морская -

почтовая станцияВМПУ - военно-морское под- -

готовительное училищеВМПУ - военно-морское по- -

литическое училищеBMP - военно-морской район - ВМРК* - Военно-морской -

революционный комитетВМС - военно-морские силы - ВМУ - Военно-медицинское -

управлениеВМУ - военно-морское учи -

лищеВМУЗ - военно-морское

учебное заведениеВМУК* - военно-морской -

учебный комбинатВМФ - военно-морской флот - ВНАР* - воздушное наблю- -

дение и разведкаВНО - военно-научное об- -

ществоВНОС* - воздушное наблю -

дение, оповещение и связь (например: войска ВНОС, пост ВНОС)

ВНП - военно-научный по- - тенциал

ВНП - вспомагательный наб- - лгодательпый пункт

ВО - военный округ ...ВО - военный округ (напри- -

мер: ЗакВО, ПрибВО, УралВО) воб - вычислительное отде- -

ление батареи

HDP - hərbi-dəniz poçtu HDPŞ - hərbi-dəniz poçt şö­

bəsiHDPS - hərbi-dəniz poçt stan­

siyasıHDHM - hərbi-dəniz hazırlıq

məktəbiHDSM - hərbi-dəniz siyasi

məktəbiHDR - hərbi-dəniz rayonu HDİK* - Hərbi-dəniz inqilab

komitəsiHDQ - hərbi-dəniz qüvvələri HTİ - Hərbi-tibb idarəsi

HDM - hərbi-dəniz məktəbi

HDTO - hərbi-dəniz tədris ocağı

HDTK* - hərbi-dəniz tədris kombinatı

HDD - hərbi-dəniz donanması HMK* - hava müşahidəsi və

kəşfiyyatıНЕС - hərbi-elmi cəmiyyət

HMXR* - hava müşahidəsi, xəbərdarlıq və rabitə (m əsə­lən: HMXR qoşunları, HMXR postu)

HEP - hərbi-elmi potensial

KMM - köməkçi müşahidə məntəqəsi

HD - horbi dairə ...HD - hərbi dairə (məsələn:

ZaqHD, PribHD, UralHD) bhm. - batareyanın hesablayıcı

manqası

25

Page 14: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

вог - военно-оперативная - группа

вод. - водный, водонапорная - башня (топ.)

вод - вычислительное.отде - ление дивизиона

воен. - военный воен... - военный (например: -

военврач, военинженер)военком. - военный комиссар - военкомат. - военный комис -

сариатвоенкор. - военный коррес- -

пондентвоенлет.* - военный летчик - воен.-мед. военно-медицинский - воен.-мор. военно-морской - военмор.* - военный моряк - военорг. - военный организатор - военпред. - военный пред- -

ставительвоенрук. - военный руково- -

дительвоенсанупр.* - воепно-сани -

тарное управлениевоенспец,* - военный специа- -

листвоентехупр.* - военно-тех

ническое управлениевоенторг. - управление тор- -

говых предприятий для военно­служащих; торговое предприя тие для военнослужащих

ВОК - Высшие офицерские - классы (воен. мор.)

ВОКУ - высшее общевойско­вое командное училище

ВОП - взрывоопасный пред­мет

HOQ - horbi-operativ qrup

su. - su, su qüllosi (top.)

dhm - divizionun hesablayıcı manqası

hərb. - hərbihərb... hərbi (məsələn: hərb-

həkimi, hərbmühəndisi) hərbkom. - horbi komissar hərbkomlıq. - hərbi komissar­

lıqhərbmüx. - hərbi müxbir

hərbtəy.* - horbi təyyarəçi hərb.-tib. - hərbi-tibb hərb.-dən. - hərbi-dəniz hərbdən.* - hərbi dənizçi hərbtəş. - hərbi təşkilatçı hərbnümay. - hərbi nümayəndə

hərbrəhb. - hərbi rəhbər

hərbsanida.* - horbi-sanitar idarəsi

hərbmütə.* - hərbi mütəxəssis

hərbtexida.* - hərbi-texniki idarə

hərbtic. - hərbi qulluqçular üçün ticarət müəssisələri idarəsi; horbi qulluqçular üçün ticarət müəssisələri

AZD - Ali zabit dərəcələri (hərbi dəniz)

AÜKM - ali ümumqoşun ko­mandirlər məktəbi

PTƏ - partlayış təhlükəli əşya

26

BOCO - служба военных со- - общений

ВОФУ* - Военно-финансо- - вое управление

ВОХР - военизированная ох- - рана

ВОХР* - войска внутренней - охраны Республики

ВП - военный порт ВП - воздушная подушка ВП - выжидательная позиция - ВПА - Военно-политическая -

академия имени В. И. Ленина ВПАК* - Военпо-политичес--

кие академические курсывпг - войсковой ПОДВИЖНЫЙ -

госпитальВПДТ - временная площадка -

дезактивации транспорта

ВПК* - воепно-промышлеп - ный комитет

ВПК - воеиио-промышлеи- - ный комплекс

ВПО - военизированная по- - жарная охрана

ВПП - воепно-продовольст- - венный пункт

впс - военно-почтовая стан­ция

впсп - военно-почтовый сортировочный пункт

ВПУ - военно-политическое - училище

ВПУ - вспомогательный пункт управления

впх - военная полевая хи- - рургия

HNX - hərbi-nəqliyyat xidməti

HMİ* - Hərbi-maliyyə idarəsi

HMUH - hərbiləşdirilmiş mü­hafizə

RDMQ* - Respublikadaxili mühafizə qoşunları

HL - hərbi liman HY - hava yaşdığı GM - gözləmə mövqeyi HSA - V. İ. Lenin adına Hərbi-

siyasi akademiya HSAK* - Hərbi-siyasi akade­

mik kurslarSQH - səyyar qoşun hospitalı

NAMM - nəqliyyatın aktivsiz- loşdirməsi üçün müvəqqəti mey­dança

HSK* - hərbi-sənaye komitəsi

HSK - hərbi-sənaye kompleksi

HYM - hərbiləşdirilmiş yan­ğından mühafizə

HƏM - hərbi-ərzaq məntəqəsi

HPS - horbi-poçt stansiyası

CHPM - çeşidləyici horbi- poçt məntoqosi

HSM - hərbi-siyasi məktob

YİM - yardımçı (olavə) idarə məntəqəsi

HSC - hərbi səhra corrahlığı

27

Page 15: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ВПХР - войсковой прибор - химической разведки

ВПШ* - военно-политичес- - кая школа

вр. - врачврид. - временно исполняю -

щий должностьВРК* - военно-революцион--

ный комитетВРО* - военная революци- -

онная организацияВРП - временное революци -

онное правительствоВРТ* -военно-революцион- -

ный трибуналВРФ - военно-речная фло- -

тилияВС - Военный совет ВС - Вооруженные Силы -

(СССР)век - военно-спортивный -

комплексвен - войска специального -

назначенияВСО - военно-санитарный -

отделВСО - военно-строительный -

отделвсп - военно-санитарный -

поездВСУ - военно-строительное -

управлениеВТ - военный трибунал ВТ - воздушная тревога (сиг- -

нал ГО)ВТ - военная техника ВТА* - Военно-техническая -

академияВТА - военно-транспортная -

авиация

KQKC - kimya qoşun kəşfiy­yatı cihazı

HSM* - hərbi-siyasi məktəb

hə. - həkimmüvvi. - müvəqqəti vəzifə icra

edənHİK* - hərbi-inqilabi komitə

HİT* - hərbi-inqilabi təşkilat

MİH - müvəqqəti inqilabi hö­kumət

HİT* - hərbi-inqilabi tribunal

HÇF - hərbi-çay flotiliyası

HŞ - Hərbi şuraSQ - Silahlı Qüvvələr (SSRİ)

HİK - hərbi-idman kompleksi

XTQ - xüsusi təyinatlı qoşunlar

HSŞ - hərbi-sanitar şöbəsi

HIŞ - hərbi-inşaat şöbəsi

HSQ - hərbi-sanitar qatarı

Hİİ - hərbi-inşaat idarəsi

HT - hərbi tribunal HH - hava həyacanı (MM siq­

nalı)HT - hərbi texnika HTA* - Hərbi-texniki akade­

miyaHNA - hərbi-nəqliyyat aviasi­

yası28

ВТК - военно-техническая НТК - hərbi-texniki komissi-комиссия

BTH - вспомогательная точ- - ка наводки (арт.)

втп - вспомогательная точ - ка прицеливания

втр - взвод топографичес- - кой разведки

втс - военно-техническое - снабжение

ВТС - военно-топографичес- - кая служба

ВТУ - Военно-техничекое управление

ВТУ - Военно-топографичес- - кое управление

ВУЗ - военно-учебное заве- - дение

ВУН - вспомогательный угол наводки (арт.)

ВУС - военно-учетная специ- - алыюсть

ВФ - военная флотилия ВФ - воздушный флот ВФО - военно-финансовый -

отделвхрр - взвод химической и -

радиационной разведкивхз - взвод химической за- -

щитыВХР - войсковая химичес- -

кая разведкаВХУ* - Военно-химическое -

управлениев ц н - визир центральной -

наводки (арт.)ВЦУ - визир целеуказания -

(арт.)в.ч. и в/ч - войсковая часть -

уаKTN - köməkçi tuşlama nöq­

təsi (art.)KNN - köməkçi nişanlama

nöqtəsitkt - topoqrafik kəşfiyyat ta­

qımıHTT - hərbi-texniki təchizat

HTX - hərbi-topoqrafıya xid­məti

HTİ - Hərbi-texniki idarə

HTİ - Hərbi-topoqrafiya idarəsi

НТО - hərbi-tədris ocağı

KTB - köməkçi tuşlama buca­ğı (art.)

HHİ - horbi-hesablama (uçot) ixtisası

HF - hərbi flotiliyaHD - hava donanmasıHMŞ - hərbi-maliyyə şöbəsi

krkt - kimya və radiasiya kəş­fiyyatı taqımı

kmt - kimyadan mühafizə ta­qımı

KQK - kimya qoşun kəşfiyyatı

HKİ* - Hərbi-kimya idarəsi

MNV - mərkəzi nişanlama vi- ziri (art.)

HGV - hədəf göstərmə viziri (art.)

h.h. və h/h - hərbi hissə

29

Page 16: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ВШ К - Военно-штабной HQK - Horbi-qərargah komi-комитет (ООН) təsi (BMT)

вэ - вертолетная эскадрилья - ve - vertolyot eskadrilyası

ГГ - гравий (топ.) г. - год г. - гора г. - город га - гектаргабр и ГАБр* - гаубичная

артиллерийская бригадаГАБТУ* - Главное автобро- -

нетанковое управление гав. - гавань (топ.)ГАЗ - Горьковский автомо- -

бильный завод (в маркировке автомобилей, например: ГАЗ-24, ГАЗ-69, ГАЗ-63)

газ. - газовый завод, газовая - вышка, скважина (топ.)

“газ” - автомобиль Горьков-- ского автомобильного завода

ran и ГАП* - гаубичный ар- - тиллерийский полк

ran и ГАП* - гвардейский авиационный полк

гапбм и ГАПБМ* - гаубич- - ный артиллерийский полк боль­шой мощности

гар. - гараж (топ.)ГАУ - Г лавное артиллерий- -

ское управлениеГБ - главная база (воен. мор.) - ГБ - госпитальная база ГБА - госпитальная база армии - ГБПДП - гарнизонный баппо- -

Ç - çınqıl (top.) i l - i l d. - dağ ş. - şəhər ha - hektarqabr və QABr* - qaubitsa ar­

tilleriya briqadasıBAZTİ* - Baş avtozirehlitank

idarəsilim. - liman (top.)QAZ - Qorki avtomobil zavo­

du (avtomobillərin markalanma- sında, məsələn: QAZ-24, QAZ-69, QAZ-63)

qaz. - qaz zavodu, qaz qülləsi (top.)

“qaz” - Qorki avtomobil zavo­dunun avtomobili

qaa vo QAA* - qaubitsa artil­leriya alayı

qaa və QAA* - qvardiya avia­siya alayı

bqqaa və BQQAA* - böyük- qüvvəli qaubitsa artilleriya alayı

qar. - qaraj (top.)BAİ - Baş artilleriya idarəsi

ƏB - əsas baza (hərb, dən.) HB - hospital bazası OHB - ordu hospital bazası QHCDM - qarnizon hamam-

30

-прачечный дезинфекционный - пункт

ГБФ - госпитальная база фронта

гв. - гвардия, гвардейский ГВГ - гарнизонный военный -

госпитальГВИЗ* - Государственное

военное издательствоГВИИ - Главная воеино-ин- -

женериая инспекцияГВИУ - Главное военно-ип- -

женерное управлениеГВК - городской военный

комиссариатГВМСУ* - Главное военно- -

морское судное управление ГВМУ* - Главное военно-

медицинское управлениеГВП - главный военный порт - ГВП - группа ветеринарной -

помощи (ГО)ГВПП - грунтовая взлетно- -

посадочная полосаУВПУ* - Главное военно-

промышленное управлениеГВСУ* - I лавное военно-са--

питарпое управлениеГиту* - Главное военно-

техническое управление ГВФУ* - Главное военно-

финансовое управлениеГВХУ* Главное военно-хоз­

яйственное управление гг. - города гг. - госпада ГД - головной дозор ГД - горизонтальная даль- -

ность (авиа)гдм - головная дозорная

машина

camaşırxana dezinfeksiya məntə­qəsi

СНВ - cəbhə hospital bazası

qv. - qvardiyaQHH - qarnizon hərbi hospi­

talıDHN* - Dövlət hərbi nəşriy­

yatıBHMM - Baş hərbi-mühəndis

müfəttişliyiBHMİ - Baş hərbi-mühəndis

idarəsiŞHK - şəhər hərbi komissar­

lığıBHDGİ* - Baş hərbi-dəniz

gəmiçiliyi idarəsi BHTİ* - Baş hərbi-tibb ida­

rəsiƏHL - əsas hərbi liman BYQ - baytar yardım qrupu

(MM)TQEZ - torpaq qalxma-enmə

zolağıBHSİ* - Baş hərbi-sənaye ida­

rəsiBHSİ* - Baş hərbi-sanitar ida­

rəsiBHTİ* - Baş hərbi-texniki

idarəBHMİ* - Baş hərbi-maliyyə

idarəsiBHTİ* - Baş hərbi-tosərrüfat

idarəsişş. - şəhərlərcc. - cənablarBD - baş dozorÜU - üfüqi uzaqlıq (avia)

BDM - baş dozor maşını

31

Page 17: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ген. - генералген... - генеральный (напри- -

мер: генплан, генштаб)ген.-л(ейт.). - генерал-лейте -

нантген.-м. - генерал-майор Генмор.* - Морской генераль -

ный штабген.-п(олк). - генерал-пол- -

ковникГЗ - группа заграждения гиап и ГПАП* - гвардей­

ский истребительный авиацион ный полк

ГИУ* - Главное интендант- - ское управление

ГК - главное командование - ГК - главный калибр (арт.) - ГКО* - Государственный

Комитет Обороныгкп - главный командный -

пункт (воен.-мор.)Главвоенпром.* - Главное -

управление военной промыш­ленности

Главвоенпромстрой* - Глав- - мое управление военно-промыш­ленного строительства

Главвоенторг* - Главное управление торговых предприя­тий для военнослужащих

глин. - глина (топ.)ГЛР - госпиталь для легко- -

раненыхГЛС - Гидролокационная

станцияГЛСМ - гидролокационная -

станция миноискания

gen. - generalbaş... əsas... ümumi... - məsə­

lən: baş qərargah, əsas plan gen.-l(eyt). - general leytenant

gen.-m. - general-mayor Başdən.* - Baş dəniz qərargahı

gen.-p(olk). - general-polkov­nik

MQ - maneələr qrupu qqaa və QQAA* - qırıcı

qvardiya aviasiya alayı

Bİİ* - Baş intendant idarəsi

BK - baş komandanlıq ƏK - əsas kalibr (art.)DMK* - Dövlət Müdafiə Ko­

mitəsiƏKM - əsas komanda məntə­

qəsi (hərb, dən.)Başhərbsən.* - Baş hərbi-sə­

naye idarəsi

Hərbsənbaştikint* - Hər­bi-sənaye baş tikinti idarəsi

Başhərbtiç* - hərbi qulluqçu­lar üçün ticarət müəssisələri baş idarəsi

gil - gil (top.)YYH - yüngül yaralılar üçün

hospitalHLS - hidrolokasiya stansiyası

MHLS - minaaxtarma hidro­lokasiya stansiyası

32

ГМЗ - гусеничный минный - заградитель

ГМК - гиромагнитный ком - пас

гмк и ГМК* - гвардейский - механизированный корпус

гмп и ГМП* - гвардейский - механизированный полк

гмп и ГМП* - гвардейский - минометный полк

ГО - головной отрядГО - гражданская оборона -гост. - гостиница (топ.)ГП - гражданский противогаз - ГП - группа прорыва гпз - головная походная

заставаг.прох. - горный проход

(топ.)ГПСД - главный пункт сбо- -

ра донесенийГПТ - гусеничный плаваю- -

щий транспортерГПХО* - “Готов к противо- -

химической обороне”гор. - горячий источник (топ.) - ГР - глобальная ракета ГРВ - головная ремонтная

бригадаГРТ - гибридное ракетное

топливогряз. - грязевой вулкан (топ.) - ГС - госпитальное судно ГСВГ - Группа советских

войск в Германиигсд и ГСД* - горно-стрелко­

вая дивизияГСМ - горюче-смазочные

материалы

TMD - tırtıllı minadüzən

НМК - hidromaqnitli kompas

qmk və QMK* - qvardiya me- xanikləşdirilmiş korpusu

qma və QMA* - qvardiya me- xanikləşdirilmiş alayı

qma və QMA* - qvardiya mi­naatan alayı

BD - baş dəstə MM - mülki müdafiə mehm. - mehmanxana (top.) MƏ - mülki əleyhiqaz YQ - yarma qrupu BYZ - baş yürüş zastavası

d.keçid. - dağ keçidi (top.)

ƏMYM - əsas məlumatyığma məntəqəsi

ÜTT - üzən tırtıllı transportyor

KƏMH* - “Kimya əleyhinə müdafiəyə hazıram”

isti. - isti çeşmə (top.)LR - qlobal raketBTB - baş təmir briqadası

HRY - hibridli raket yanacağı

palç. - palçıq vulkanı (top.)HG - hospital gəmisi SQAQ - Sovet qoşunlarının

Almaniyadakı qrupu dad və DAD* - dağ-atıcı divi­

ziyaYYM - yanacaq-yağlama ma­

terialları

33

Page 18: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ГСО* - “Готов к санитарной - обороне”

ГСП - гусеничный самоход - ный паром

гсп и ГСП* - гвардейский - стрельковый полк

гсп и ГСП* - горно-стрелко- - вый полк

г.сол. - горко соленная вода - (топ.)

гоп . - госпиталь (топ.)ГТО - “Готов к труду и обо- -

роне СССР”ГТТ - гусеничный тяжелый -

тягачГУ - группа усиления ГУВП* - Главное управление -

военной промышленностиГУВПС* - Главное управле- -

ние военно-промышленного строительства

ГШ - Генеральный штаб гэп - головной эшелон

паркаГЭС - гидроэлектростанция -

(топ.)

SMH* - “Sanitar müdafiəsinə hazıram”

ÖTB - özüyeriyon tırtıllı bərə

qaa və QAA* - qvardiya atıcı alayı

daa və DAA* - dağ-atıcı alayı

a.-duz. - acı duzlu su (top.)

hsp. - hospital (top.)ƏMH - “Əməyə və SSRİ-nin

müdafiəsinə hazıram”TAY - tırtıllı ağır yedəkçi

GQ - gücləndirmə qrupuBHSİ* - Baş hərbi-sənaye ida­

rəsiBHSTİ - Baş hərbi-sənaye ti­

kinti idarəsi

BQ - Baş qərargahPQE - parkın qabaqcıl eşelonu

HES - Hidroelektro stansiya (top.)

ДД - дальность Д - день начала операции Д - деревянный (мост, шлюз -

топ.)Д - дорожная машинад. - деньд. - деревняд - дивизияд. - долгота (геогр.)

U - uzaqlıqG - əməliyyatın başlama günü T - taxta (körpü, şluz top.)

Y - yol maşını g. - gün k. - kənd d - diviziyaud. - uzunluq dairəsi (coğr.)

34

Д. - дом Д . - дюймДА - дальняя авиация ДА - Дегтярева авиационный -

(пулемет)ДА - дивизионная артиллерия - ДА - дымообразующая аппа -

ратураДАБ - дымовая авиационная -

бомбаДАГ - дивизионная артилле -

рийская группаДАП - дымовой авиацион- -

ный приборДАРМ - дивизионная артил -

лерийская ремонтная мастерская ДАС - дивизионный артил -

лерийский складДБ* - дальний бомбордиров- -

щикДБА - дальнебомбардировоч -

ная авиациядбад и ДБАД* - дальнебом- -

бардировочная авиационная ди визия

дбап и ДБАП* - дальнебом- - бардировочный авиационный полк

дбаэ - дальнебомбардировоч- - ная авиационная эскадрилья

ДВ - длинные волны; длин- - новолновый (например: ДВ станция)

ДВ - дымообразующее ве­щество

ДВ - дымоотравляющее ве щество

дв. - двор (топ.)ДВБ - дальный высотный

бомбардировщик

e. - ev d. - düyümUA - uzaq mənzilli aviasiya DA - Dektaryev aviasiya (pu­

lemyot)DA - diviziya artilleriyası TA - tüstü törədən aparat

TAB - tüstülü aviasiya bomba­sı

DAQ - diviziya artilleriya qru-

PUTAC - tüstülənən aviasiya ci­hazı

DATE - diviziya artilleriya tə­miri emalatxanası

DAA - diviziya artilleriya an­barı

UB* - uzaq mənzilli bombard- mançı

UBA - uzaq mənzilli bombard- mançı aviasiya

ubad və UBAD* - uzaq mən­zilli bombardmançı aviasiya divi­ziyası

ubaa və UBAA* - uzaq mən­zilli bombardmançı aviasiya alayı

ubae - uzaq mənzilli bombard- mançı aviasiya eskadrilyası

UD - uzun dalğa; uzun dalğalı (məsələn; UD stansiya)

TM - tüstü törədən maddə

TM - tüstülü zəhərləyici mad­də

həy. - həyət (top.)UYB - uzaq mənzilli yüksək

uçan bombardmançı (təyyarə)

35

Page 19: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ДВ13 - дробящее взрывчатое - вещество

ДВК - Дом военной книги - (Москва)

д.в.н. - доктор военных наук - ДВО - Краснознаменный

Дальневосточный военный округ ДВФ* - Дальневосточный

фронт (1945)ДВЭ* - Дальневосточная эс­

кадраДМГК - дистанционный ги- -

ромагпитный компасДД - дальнего действия (на- -

пример: артиллерия ДД)ДДА - дезинфекционно-ду- -

шевая автомобильная установка ДДИ - дальномер двайного -

изображенияддп - деревянный десант

ный парк (средства переправы) дегенверх* - дежурный гене- -

рал при штабе верховного глав нокомандующего

деж. - дежурный ...дез... - дезинфекционный -

(например: гордезпункт, дезка­мера, дезстанция)

дес. - десантдет. д. - детский дом (топ.) - ДЗ - дизельное зимнее (топ- -

либо)ДЗ - дымовая завеса ДЗВ - дымовая завеса воз- -

душнаядзз - дымовая завеса наземная - дзос - дерево-земляное ог- -

левое сооружение

PPM - parçalayıcı partladıcı maddə

HKE - Hərbi kitab evi (Mosk­va)

h.e.d. - hərbi elmlər doktoru UHD - Qırmızı Bayraqlı Uzaq

Şərq hərbi dairəsiUŞC* - Uzaq Şərq cəbhəsi

(1945)UŞE* - Uzaq Şərq eskadrası

MGMK - mosafəli hiromaqnitkompas

UM - uzaq mənzilli (məsələn: UM artilleriya)

ADD - avtomobil dezinfek­siya duş qurğusu

İTU - iki təsvirli uzaqlıq ölçən

TDP - taxta desant parkı (ke­çid vasitəsi)

başkomnövgen* - ali baş ko­mandanın qərargahı nozdindo növbətçi general

növ. - növbətçi ...dez... - dezinfeksiya (məsə­

lən: şəhdezməntəqo, dezkamera, dezstansiya)

des. - desant uş.e. - uşaq evi (top.)QD - qış dizel (yanacaq)

TÖ - tiistü örtüyü HTÖ - hava tüstü örtüyü

YTÖ - yerdən tüstü örtüyü TTAQ - taxta-torpaq atəş qur­

ğusu

36

дзот - дерево-земляная огне- - вая точка

див. - дивизиядив... - дивизионный (напри- -

мер: дивврач, дивинженер)...див - дивизия (например: -

комдив)дивинж. - дивизионный ИИ- -

женердивном.* - дивизионный ко- -

миссардив-н - дивизион Щ К - Дистанционный им- -

дукцирнный компасДК - дегазационный комп- -

лектДК - Дегтярева крупнокали -

берный (пулемет)ДК - десантный корабль ДКА* - Дом Красной Армии - дкб - дорожно-комендант­

ский батальонДКБФ - Дважды Краснозна­

менный Балтийский Флотдкп - дополнительный ко- -

мандный пунктд к р - дорожно-комендант- -

скии райондкр - дорожно-комендант- -

ская 'ротаДКУ - дорожно-комендант- -

ский участокДД - десантная лодка (на­

пример: ДЛ-10)ДДП - деревянный легкий

паркдм - дальномер дм - деревянный мост ДМ - дозорная машина

ttan - taxta-torpaq atəş nöqtəsi

div. - diviziyadiv... - diviziya (məsələn: div-

həkimi, divmühəndisi)...div - diviziya (məsələn:

komdiv)divmühən. - diviziya mühən­

disidivkom.* - diviziya komissarı

div-n - divizion MİK - məsafəli induksiyalı

kompasQK - qazsızlaşdırma komplekti

Dİ - Deqtaryev iri kalibrli (pulemyotu)

DG - desant gəmisi QOE* - Qızıl Ordu Evi ykb - yol komendant batalyo­

nuİQBD - İki dəfə Qırmızı Bay­

raqlı Baltik donanmasıƏKM - əlavə komanda mən­

təqəsiYKR - yol-komendant rayonu

ykb - yol-komendant bölüyü

YKS - yol-komendant sahosi

DQ - desant qayığı (məsolon: DQ-10)

YTP - yüngül taxta park

UÖ - uzaqlıq ölçən TK - taxta körpü DM - dozor maşını

37

Page 20: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ДМ - дымомаскировка дмв - дециметровые волны -

(радио)дмп - деревянный моею- -

вой паркДМП - дивизионный меди- -

цинский пункт.дмп - дивизия морской пе- -

хотыдн - дивизион ДНЛ - десантная надувная

лодкадно* и ДНО* - дивизия на- -

родного ополченияднп - дополнительный наб­

людательный пунктд.о. и д/о - дом отдыха (топ.) - ДОЗК - корабльный дозор - дол. - долина (топ.) дон - дальнее огневое на- -

падениедоп - дивизионный обмен- -

ный пунктДОС - долговременное огне- -

вое сооружениеДОС - Дом офицерского

составаДОСААФ и Досааф - Добро- -

вольное общество содействия армии, авиации и флоту

ДОСАБ - Дневная ориентир- - пая светящаяся авиационная бомба

ДОСАВ* и Досав* - Всесоюзная- добровольное общество содейст­вия авиации СССР (1948-1951)

ДОСАРМ*и Досарм*- Всесоюз- - ное добровольное общество содей­ствия армии СССР (1948-1951)

т м - tüstü maskalanması DD - destimetr dalğalan (radio)

TKP - taxta körpü parkı

DTM - diviziya tibb məntəqəsi

pdd - piyada-dəniz diviziyası

dn - divizionHDQ - hava doldurulan desant

qayığıyxd* və YXD* - yığma xalq

diviziyasıƏMM - olavə müşahidə mən­

təqəsii.e. vo i/e - istirahət evi (top.) GDOZ - gəmi dozoru dər. - dəro (top.)UAB - uzaq atəş basqım

DMM - diviziya mübadilə məntəqəsi

UAQ - uzun müddətli atəş qur­ğusu

ZHE - zabit heyətinin evi

OADKYC və Oadkyc - Orduya, aviasiyaya, donanmaya könüllü yardım cəmiyyəti

GISAB - gündüz işıqlandırım səmtgöstorən aviasiya bombası

AVKYC* və Avkyc* - SSRİ avia­siyasına ümumittifaq könüllü yardım cəmiyyəti (1948-1951)

ORDKYC*və Ordkyc* - SSRİ ordusuna ümumittifaq könüllü yardım cəmiyyəti (1948-1951)

38

ДОСФЛОТ и Досфлот - Все- - союзное добровольное общество содействия флоту СССР (1948-1951)

дот и ДОТ* - долговременная - огневая точка

ДП - далыюмерный пост (воен. мор.)

ДП - дегазационный пункт - ДП - Дегтярева пехотный

(пулемет)дпл - дивизион подводных -

лодокДПЛ - док плавучий ДПМ - Дектярева пехотный -

модернизированный (пулемет) ДПП - дальняя поддержка -

пехотыдрап и ДРАП* - дальнераз- -

ведывательный авиационный полк драэ - дальнеразведыватель- -

пая авиационная эскадрилья древ. - завод, фабрика дере- -

вообрабатывающий (топ.)ДРЛО - дальное радиол ока- -

ционное обиоружениедров. - дравяной склад (топ.) - ДС - Дегтярева станковый -

(пулемет)ДС - дежурный по связи ДС - дизельное специальное -

(топливо)ДС - долговременное соору- -

жениедедп - дивизионный сани­

тарно-дегазационный пунктдел - десантная складная -

лодкадсп - для служебною поль- -

зования

DONKYC və Donkyc - SSRİ donanmasına ümumittifaq könüllü yardım cəmiyyəti (1948-1951)

uan və UAN* - uzun müddət­li atəş nöqtəsi

MP - məsafəölçən post (hərb, dən.)

DM - qazsızlaşdırma məntəqəsi DP - Dektaryev piyada (pu­

lemyot)SQD - sualtı qayıq diviziyonu

ÜD - üzən dokDPT - Dektaryev təkmilləşdi­

rilmiş piyada (pulemyot)PUY - piyadaya uzaqdan yar­

dımukaa və UKAA* - uzaq mən­

zilli kəşfiyyat aviasiya alayı ukae - uzaq mənzilli kəşfiyyat

aviasiya eskadrilyası taxt. - taxta zavodu, fabriki

(top.)URLA - uzaq məsafədən ra-

diolokasiya aşkaretməodun. - odun ambarı (top.)DD - Dektaryev dozgahlı (pu­

lemyot)RN - rabitə növbətçisi XD - xüsusi dizel (yanacaq)

UT - uzun müddətli tikinti

DSQM - diviziya sanitar qaz- sızlaşdırma məntəqəsi

BDQ - bükülən desant qayığı

İİÜ - işdə istifadə üçün

39

Page 21: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ДТ - Дегтярева танковый - DT - Dektaryev tank üçün (pu-(пулемет) lemyot)

ДТП - дорожно-транспорт- - YNH - yol-nəqliyyat hadisəsi ное происшествие

ДУ " дирекционный угол - DB - direksiya bucağı (top.) (топ.)

ДФС - долговременное ф ор-- UİT - uzun müddətli istehkam тификационное сооружение tikintisi

ДЦВ - дециметровые волны - DSD - destimetr dalğaları (ra-(радио) ' dio)

ДЦМВ - децимиллиметро - DSMD - destimiilimetr dalğa- вые волны (радио) lari (radio)

ДШ - дежурный по штабу - QN - qorargah növbətçisiДШ - детонирующий шнур - DQ - detonasiya qaytanıДЩ - дымовая шашка - TŞ - tüstü şaşqasıДШ К - Дегтярева и Шпаги- - DŞİ - Dektaryev və Şpaqin

на крупнокалиберный (пулемет) irikalibrli (pulemyot)ДШ КМ - Дегтярева и Шпа- - DŞİT - Dektaryev vo Şpaqi-

гина крупнокалиберный модер- nin irikalibirii təkmilləşdirilmiş низированный (пулемет) (pulemyot)

дым... - дымовой (например: - tüstü... - tüstü (məsələn: tüstü дьгмаппаратура, дымзавеса, дым- aparatları, tüstü pərdəsi, tüstü шашка) şaşqası

EEO - ежедневное обслужива- -

ние (вид технического обслужи­вания автомобилей)

ЕО - ежедневный осмотр (вид технического обслужива­ния автомобилей)

ер. - ерик (топ.)

ефр. - ефрейтор

GX - gündəlik xidmət (avto­mobillərə gündəlik xidmət for­ması)

GB - gündəlik baxış (avtomo­billərə gündəlik xidmət forması)

qol. - qol (iki gölü birləşdiroıı çay, top.)

yefr. yefreytor

40

ЖЖБ - железобетонный (мост, -

платина, топ.)ЖБМ - железобетонный мост - жел. - железистый источник, -

место добычи железной руды, (топ.)

ЖМВВ - жидкое метатель- - ное взрывчатое вещество

ЖРД жидкостный ракет- - ный двигатель

DB - dəmir-beton (körpü, pla- tina, top.)

DBK - dəmir-beton körpüdəm. - dəmir mənbəyi, dəmir

çıxarılan yer, (top.)

TMPM - tullayıcı maye partla­yıcı maddə

MRM - mayeli raket mühərrik

33 - запад3 - зимнее (в маркировке

автотракторного дизельного топлива)

з. - запад; западныйЗА - зенитная артиллерияЗАБ - зажигательная авиа- -

ционная бомбаЗабВО - Забайкальский ор- -

дена Ленина военный округЗАГ - зенитная артиллерий- -

ская группаЗАК - зенитный артиллерий- -

ский комплексЗакВО - Краснознаменный -

Закавказский военный округ (КЗакВО)

зал. - заливзам. - заместительзап. - западныйзап... - запасной, запасный -

(например: запчасти)ЗАС - зенитный автомат

стрельбы

Q - qərbQ - qış (avtotraktor dizel yana­cağının nişanlanmasında)

q. - qərbZA - zenit artilleriyası YAB - yandırıcı aviasiya bom­

basıZabHD - Lenin Ordenli Za-

baykal hərbi dairəsiZAQ - zenit artilleriya qrupu

ZAK - zenit artilleriya komp­leksi

ZaqHD - Qırmızı Bayraqlı Za­qafqaziya hərbi dairəsi (QZaqHD)

kör. - körfəz müa. - müavin qər. - qərbeht... - ehtiyat (məsələn: ehti­

yat hissələri)ZAA - zenit atəşi avtomatı

41

Page 22: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

заст. - застава зат. - затон (топ.)

ЗАЭР - запасный аэродром - ЗВ - зажигательное вещество - звер. - зверосовхоз зверопи- -

томник (топ.)ЗВС - звукоулавливающая

станцияз-д - заводздн - зенитный дальномер -

нерасстраивающийся Зем. - земляной (топ.) земл. - землянка (топ.) зенад. - зенитный артилле- -

рийский дивизионзенап. - зенитный артилле- -

рийский полкзенбат. - зенитная артилле- -

рийская батареязенпуль... - зенитио-пулемет- -

ный (например: зенпульрота) зерн. - зерносовхоз (топ.)ЗЗС - закрыть защитные со­оружения (сигнал ГО) зим. - зимовка, зимовье (топ.) - ЗИП - комплект запасных -

частей, инструментов и принад­лежностей

зкнп - запасный командно- - наблюдательный пункт

зкп - запасный командный - пункт

ЗМ - минный заградитель змк - заданный магнитный -

курсЗМС - звукометрическая

станцияЗИП - запасный наблюда­

тельный пункт

zast. - zastavakör. - körfəz, bənd, tərsanə

(çayda; top.)EAER - ehtiyat aerodromu YM - yandırıcı maddələr hey. - xəzlik heyvan sovxozu,

heyvan pitomniki (top.)SƏS - səstutan stansiya

z-d - zavodPZM - pozulmayan zenit mə-

safəölçəni Tor. - torpaq (top.) qaz. - qazma (top.) zenad. - zenit artilleriya divi-

zionuzenaa. - zenit artilleriya alayı

zenbat. - zenit artilleriya bata­reyası

zenpul... - zenit-pulemyot (məsələn: zenpulbölməsi)

tax. - taxıl sovxozu (top.)MQB - müdafiə qurğusunu

bağla (MM siqnalı) qış. - qışlama, qışlaq (top.)EAL - ehtiyat hissələri, alət və

ləvazimat

EKMM - ehtiyat komanda müşahidə məntəqəsi

EKM - ehtiyat komanda mən­təqəsi

MD - minadüzənVMK - verilmiş maqnit kursu

SÖS - səsölçən stansiya

EMM - ehtiyat müşahidə məntəqəsi

42

30 - заградительный огонь - зол. - золотой (происк, мес- -

то рождение, топ.)ЗОМП - защита от оружия -

массового пораженияЗОС - зенитное огневое

средствоЗОС - зарядно-осветительная -

станцияЗП - запасный командный -

пункт (воен.-мор.)ЗП - зенитный прожектор ЗП - зенитный пулемет зп и ЗП - запасный полк зпв - зенитно-пулеметный

взводЗПл - зенитный пулемет ЗПр - зенитный прожектор - зпр - -зенит! ю-пулеметная рота - ЗПУ - зенитно-пулеметная -

установкаЗР - звукометрическая раз- -

ведкаЗРВ - зенитные ракетные

войскаЗРК - зенитно-ракетный ко­

мплексЗС - заградитель сетевой ЗСУ - зенитная самоходная -

артиллерийская установкаЗУР - зенитная управляемая -

ракетаЗУРО - зенитное управляв- -

мое ракетное оружиеЗУРС - зенитный управляв -

мый ракетный снарядЗУС - запасный узел связи - ЗФК - защитный фильтрую- -

щий комплект (для защиты от 0V)

ÇA - çəpərləmə atəşi qız. qızıl (mədəni, yataqları,

top.)KQSM - kütləvi qırğın sila­

hından mühafizə ZAV - zenit atəş vasitələri

DİS - dolduran, işıqlandıran stansiya

EM - ehtiyat komanda məntə­qəsi (hərb, dəniz.)

ZP - zenit projektoru ZP - zenit pulemyotu ea və EA - ehtiyat alayı zpt - zenit-pulemyot taqımı

ZP1 - zenit pulemyotu ZPr - zenit projektoru zpb - zenit-pulemyot bölüyü ZPQ - zenit-pulemyot qurğusu

SK - səsölçmə kəşfiyyatı

ZRQ - zenit-raket qoşunları

ZRK - zenit-raket kompleksi

TM - tor maneə ÖZQ - özü hərəkət edən zenit

artilleriya qurğusu İZR - idarə edilən zenit raketi

İZRS - idarə edilən zenit raket silahı

İZRM - idarə edilən zenit ra­ket mərmi

ERQ - ehtiyat rabitə qovşağı SMK - süzgəc mühafizə komp-

lekti (ZM qorunmaq üçün)

43

Page 23: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ЗФМ - землеройно-фрезер- - YFM - yerqazan frezerli т а ­лая машина şin

ЗФО - защитная фильтрую - MSG - mühafizoedici süzgəc щая одежда geyim

ИИ - инструкция (например: -

И-100-2, И-101-3)И - инфекционный госпиталь - И* - истребитель (в марки- -

ровке самолетов; например:И-1, И -16, И-153)

ИА - истинный азимут ИА - истребительная авиация - иад и ИАД* - истребитель- -

ная авиационная дивизияиап и ИАП* - истребитель- -

ный авиационный полкИАС - инженерно-авиациоп- -

ная службаиаэ - истребительная авиа- -

ционная эскадрильяиаэрб - инженерно-аэрод­

ромный батальонИБ* - истребительный ба- -

тальонИБА - истребителыю-бом- -

бардировочная авиацияИВИМО - Институт воеи- -

ной истории Министерства обороны СССР

ИВПП - искусственная взлет- - но-посадочная полоса

ИГ - инфекционный госпи- - таль

ИГО - инфекционный гос- - питаль особо опасных болезней

Т - tolimat (məsələn: Т-100-2, Т-101-3)

Y - yoluxucu hospitalQ* - qırıcı (təyyarələrin mar-

kalanmasında, məsələn: Q-l, Q-16, Q-153)

HA - hoqiqt azimutQA - qırıcı aviasiyaqad və QAD* - qırıcı aviasiya

diviziyasıqaa və QAA* - qırıcı aviasiya

alayıAMX - aviasiya-mühəndis

xidmətiqae - qırıcı aviasiya eskadril­

yasımaerb - miihondis-aerodrom

batalyonuQB* - qırıcı batalyon

QBA - qırıcı-bombardmançı aviasiya

MNHTİ - SSRİ Müdafiə Na­zirliyinin hərbi-tarix institutu

SUEZ - süni uçma-enmə zo- lağı

YH - yoluxucu hospital

TYH - xüsusi təhlükəli yolu­xucu xəstəliklər hospitalı

44

идорб - иижеперно-дорож- - ный батальон

идк - индивидуальный де- - газационпый комплект

иди - индивидуальный де- - газационпый пакет

изв. - известковый карьер (топ.)- ИК - инфракрасный (напри­

мер: ИК лучи)ИК - истинный курс ИКЛ - инфракрасные лучи - Ил и ИЛ - Ильюшин (в мар- -

кировке-самолетов; например: Ил-2, Ил-18)

имостр - инженерно-мосто- - строительная рота

инж. - инженер; инженерный - ...инж... - инженерный (на- -

пример: ипжсклад, начииж)инжб - инженерный батальон - ■ ИНП - инженерный наблю- -

дательный пунктинст. - институт (топ.) ин-т - институт инт. - интендант информ... - информационный- -

(например: Информбюро, ии- форм(пдел)

ИОВ - инвалиды Отечест­венной войны

ИИ - истинный пеленг ипг - инфекционный под- -

вижный госпитальИПК - индивидуальный ила- -

вательный комбинезонИПК - инженерные подзем- -

ные коммуникациии п м - исходный пункт

маршрута (авиа)

myolb - mühəndis-yol batal­yonu

FDD - fərdi qazsızlaşdırma dəsti

FQP - fərdi qazsızlaşdırma pa­keti

əhə. - əhəng karxanası (top.) İQ - infraqırmızı (məsolən:

İQ-şualar)HK - həqiqi kurs İQŞ - infraqırmızı şüalar İl və İL - İlyuşin (təyyarələrin

markalanmasında; mosəlö'n: İl-2,İl-18)

nıkörpüb - mühəndis körpü- inşa bölüyü

müh. - mühondis ...ıııiih... - mühəndis (məsələn:

mühambarı; mührəisi) mühb - mühəndis batalyonu МММ - mühəndis müşahidə

məntəqəsiinst. - institut (top.) in-t - institut int. - intendantməlum... - məlumat (məsələn:

məlumbürosu, məlummərkozi)

VMƏ - Vətən müharibəsi olil- lori

HP - həqiqi peienq YSH - yoluxucu səyyar hos­

pitalFÜK - fordi üzmo kombine-

zonuYMK - yeraltı mühəndis kom­

munikasiyalarıMÇM - marşrutun çıxış mən­

təqəsi (avia)

45

Page 24: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ипо - истинный пеленг ориентира

ИПП - индивидуальный пе- - ревязочный пакет

ИПП - индивидуальный про- - тивохимический пакет

ИППГ - инфекционный по- - левой подвижный госпиталь

ИПР - истинный пеленг ра- - диостанции

ипс - истинный пеленг са- - молета

ИПТА - истребительно-про-- тивотанковая артиллерия

иптад - истребительно-про- - тивотанковый артиллерийский дивизион

иптап и ИПТАП* - истре- - бительно-противотанковый ар­тиллерийский полк

иптб - истребительно-про- - тивотанковая батарея

иптд - истребительно-проти- - вотанковый дивизион

ИРГ - инженерно-разведы- - вательная группа

ИРГК - инженерный резерв - главного командования

ИРС - инженерно-ракетная - служба

и/с - интендантской службы - (например: Majop и/с)

исб - инженерно-саперный - батальон

исв - инженерно-саперный - взвод

ист. - источник (топ.) исх. р-ж - исходный рубеж -

ОНР - orientirin həqiqi ре- lenqi

FSP - fordi sarğı paketi

KFP - kimya əleyhinə fordi paket

SSYH - səhra səyyar yoluxucu hospitalı

RHP - radiostansiyanın həqiqi pelenqi

THP - təyyarənin həqiqi pe­lenqi

TƏQA - tank əleyhinə qırıcı artilleriya

təqad - tank əleyhinə qırıcı ar­tilleriya divizyonu

təqaa və TƏQA A* - tank əley­hinə qırıcı artilleriya alayı

təqb - tank əleyhinə qırıcı ba­tareya

təqd - tank əleyhinə qırıcı di- vizion

MKQ - mühəndis-kəşfiyyat qrupu

BKME - baş komandanın mü­həndis ehtiyatı

MRX - mühəndis-raket xid­məti

i/x - intendant xidməti (məsə­lən: i/x mayoru)

mib - mühəndis-istehkamçı batalyonu

mit - mühəndis-istehkamçı ta­qım.

mən. - mənbə (top.)başl. x-i - başlanğıc xətti

46

ИТН - исходная точка на- - ведения

ИТР - инженерно-техничес- - кий работник

ИТС - инженерно-техничес-- кая служба

BTN - başlanğıc tuşlama nöq­təsi

MTİ - mühəndis-texniki işçi

MTX - mühəndis-texniki xid­mət

Кк - каменистый (топ.)К. - колодец (топ.) к. - колодец (топ.)КА* - конная армия КА - корпусная артиллерия - КА - космический аппарат - КА* - Красная Армия КА - Краснознаменная армия кав. - кавалерия кав... - кавалерийский (на- -

пример: кавгруппа, кавдивизия) кавторанг - капитан второ- -

го рангаКАГ - корпусная артилле- -

рийская группаказ. - казарма (топ.) кам. - каменоломня, камень -

(топ.)кан - канал (топ.) кап. - капитанкап* и КАП* - конноартил- -

лерийский полккап и КАП* - корпусной

артиллерийский полкКАРМ - корпусная артилле­

рийская ремонтная мастерская карнач - караульный началь- -

ник, начальник караула

D - daşlıq (top.)Q. - quyu (top.) q. - quyu (top.)SO* - süvari ordu KA - korpus artilleriyası KA - kosmik aparat QO* - Qızıl Ordu

- QO - Qırmızı Bayraqlı ordu süv. süvarisüv... - süvari (məsələn: süv-

qrupu, süvdiviziya)ikidərkap - ikinci dərəcəli ka­

pitanKAQ - korpus artilleriya qru-

pukaz. - kazarma (top.) daş. - daş karxanası (top.)

kan. - kanal (top.) kap. - kapitansaa* və SAA* - süvari artille­

riya alayıkaa v KAA* - korpus artilleri­

ya alayıKATE - korpus artilleriya tə­

mir emalatxanasıqarrəi - qarovul rəisi

47

Page 25: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

КАФ - Краснознаменная Амурская флотилия

КБВО - Краснознаменный - Белорусский военный округ

КБР - корабельный боевой - расчет

КБФ* - Краснознаменный - Балтийский флот

КВ - команда выздоравли- - вающих (в госпитале)

КВ - командир взвода КВ - короткие волны (на- -

пример: KB-приемник, КВ-связь) КВВМКУ - Каспийское выс- -

шее военно-морское Красно­знаменное училище

квг - клинический воеп ный госпиталь

КВМ - Курс вождения машин - К.В.Н . - кандидат военных паук -

КВО - Краснознаменный Киевский военный округ

КВП - корабль па воздуш- - пой подушке

КВФ* - Каспийская воен­ная флотилия

КГ - корпусной госпиталь - КД - командир дивизии КД - командир дивизиона кд* и КД* - кавалерийская -

дивизияКДВО - Краснознаменный -

Дальневосточный военный округ кдп - командно-дальпомер--

ный пост (на корабле)кдп - командпо-диспетчер- -

ский пункт (авиа)керам. - керамический за­

вод (топ.)

QAF - Qırmızı Bayraqlı Amur flotiliyası

QBHD - Qırmızı Bayraqlı Be- lorusiya hərbi dairəsi

GDB - gomi döyüş bölgüsü

QBD* - Qırmızı Bayraqlı Bal­tik donanması

SK - sağalan komanda (hospi­talda)

TK - taqım komandiri QD - qısa dalğalar (məsələn:

QD-lı qobuledici, QD - rabitəsi) QXAHDM - Qırmızı Bayraqlı

Xəzər ali hərbi-dəniz məktəbi

KHH - kliniki hərbi hospital

MİK - Maşınını idarə etmə kursu h.e.n. - hərb elmləri namizədi KHD - Qırmızı Bayraqlı Ki­

yev hərbi dairəsi HYG - hava yastığı üzərində

gəmiXHF* - Xəzər hərbi flotiliyası.

KH - korpus hospitalı DK - diviziya komandiri DK - divizion komandiri sd* və SD* - süvari diviziya

QUHD - Q ırmızı Bayraqlı Uzaq Şərq hərbi dairəsi

KUP - komanda - uzaqölçmə postu (gəmidə)

KDM - komanda dispetçer məntəqəsi (avia)

keram. - keramika zavodu (top.)

48

КЗакВО - Краснознаменный - Закавказский военный округ

КЗО - комплект знаков ог- - раждения (ГО)

КИПС - контрольно-испы- - тательная передвижная станция

КК - космический корабль - кк* и КК* - кавалерийский -

корпусККА* - Кавказская Красная -

АрмияКК и КП - Красный Крест -

и Красный Полумесяц (общество) КККА* - Кавказская Крас- -

нознаменная Красная Армия ККС* - курсы командного -

составаККФ - Краснознаменная

Каспийская флотилияКЛ - канонерская лодка к.-л. - какой-либо кл - килолитр кл. - класс кл. - клубКЛА - космический летатель- -

ный аппаратКЛП - курс летной подго- -

товкиколх. - колхоз (топ.) клх.дв. - колхозный двор

(топ.)КМ - каменный мост км - километр кмг* и КМГ* - конно-меха­

низированная группаКМОР* - Кронштадтский

морской оборонительный район кмсб-1 - командир 1-го мо- -

тострелкового батальона

QZaqHD - Qırmızı Bayraqlı Zaqafqaziya hərbi dairəsi

ÇNK - çəpərləmə-nişanlama komplekti (QO)

SNSS - səyyar nəzarət-sınaq stansiyası

KG - kosmik gəmisk* və SK* - süvari korpus

QQO* - Qafqaz Qızıl Ordusu

QX və QA - Qırmızı Xaç və Qırmızı Aypara (cəmiyyət)

QQQO* - Qafqaz Qırmızı Bayraqlı Qızıl Ordu

KHK - komandan heyətinin kursları

QXF - Qırmızı Bayraqlı Xəzər flotiliyası

KQ - kanoner qayığı h.-h. - hər hansı kl - kilolitrdə. və si. - dərəcə, sinif kl. - klubKUA - kosmik uçan aparat

UHK - uçuş hazırlığı kursu

kolx. - kolxoz (top.) klx.hə. - kolxoz həyəti (top.)

DK - daş körpü km - kilometrsmq* və SMQ* - süvari me-

xanikləşdirilmiş qrupKDMR* - Kronştat dəniz mü­

dafiə rayonumabk-1 - 1-ci motoatıcı batal­

yon komandiri

49

Page 26: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

кмср-1 - командир 1-й мо- - тострелковой роты

к-н - капитанк н п - командно-наблюда- -

тельный пунктКНП - контрольно-наблюда- -

тельный пунктКО - команда обезврежива- -

ния (ГО)КО - командир отряда КО - контрольный ориентир - КОВ - командир огневого

взводаКОВО* - Киевский особый -

военный округКОВР - командир охраны -

водного районаКОдВО - Краснознаменный -

Одесский военный округком. .. - командир (например: -

комбат, комбриг, комдив)командарм - командующий -

армиейкомбат - командир батальона - комбат - командир батареи - комбриг - командир бригады - комвзвод - командир взвода - комвуз* - командир военного -

учебного заведениякомдив - командир дивизии - комдив - командир дивизиона - комкор - командир корпуса - комполка - командир полка - комроты - командир роты - комэск - командир эскадрильи - комэск - командир эскадрона - КОН - конвой (воен.-мор.) -кон. - коневодческий совхоз, -

конный завод (топ.)

mabk-1 - 1-ci motoatıcı bölmə komandiri

k-n - kapitanKMM - komanda-müşahidə

məntəqəsiNMM - nəzarət-müşahidə

məntəqəsiZK - zərərsizləşdirmə koman­

dası (MM)DK - dəstə komandiri NO - nəzarət oriyentiri ATK - atəş taqımı komandiri

KXHD* - Kiyev xüsusi-hərbi dairəsi

SRMK - su rayonu mühafizə­sinin komandiri

QOdHD - Qırmızı Bayraqlı Odessa hərbi dairosi

kom... - komandir (məsələn: kombat, kombriq, komdiv)

ordkom - ordu komandanı

batkom - batalyon komandiri batkom - batareya komandiri briqkom - briqada komandiri taqımkom - taqım komandiri hərbməkkom* - hərbi mək­

təb komandiridivkom - diviziya komandiri divkom - divizion komandiri korkom - korpus komandiri alaykom - alay komandiri bölükkom - bölük komandiri eskkom - eskadrilya komandiri eskkom - eskadron komandiri KON - konvoy (hərbi dəniz) at. - at sovxozu, at zavodu

(top.)

50

кон... - конный (например: - конармия, конзавод)

КОП - контрольно-опозна- - вательный пункт

КОП - корпусной обменный - пункт

КОП - курс огневой подго- - товки

котл. - котловина (топ.)КОУ - командир огневых

установоккоч. - кочевье (топ.) кош. - кошара (топ.)КП - командир полка КП - командный пункт КП - комендант переправы - КП - компасный пеленг КП - контрольный пункт КП - коробка передач (тех.)- кп* и КП* - кавалерийский -

полкКПБ - командный пункт ба­

тальонаКПВТ - крупно-калиберный -

пулемет Владимирова танковый КПП - командный пункт

полкаКПП - контрольно-пропуск -

ной пунктКППР - команда подводных -

подрывных работКПР - комплект для под­

рывных работКПР - корабельный проти- -

володочный расчетКПриВО и КПриво - Крас­

нознаменный Приволжский военный округ

at... - at (at zavodu, atlıordu)

NTM - nəzarət-tanıma mən­təqəsi

KDM - korpus dəyişdirmə məntəqəsi

AHK - atəş hazırlığı kursu

hev. - hövzə, böyük çuxur (top.) AQK - atəş qurğuları koman­

diridüş. - düşərgə, köç yeri (top.) yat. - qoyun yatağı, ağıl (top.) AK - alay komandiri KM - komanda məntəqəsi KK - keçid komendantı KP - kompas pelenqi NM - nəzarət məntəqəsi ÖQ - ötürücü qutu (tex.) sa* və SA* - süvari alayı

BKM - batalyon komanda məntəqəsi

VİTP - Vladimirovun irikali- birli tank pulemyotu

AKM - alay komanda məntə­qəsi

NBM - nəzarət-buraxılış mən­təqəsi

SPİK - sualtı partlayış işləri komandası

PİD - partlatma işləri dəsti

QGB - qayıq əleyhinə gəmi bölgüsü

QPriHD və QPrihd - Qırmızı Bayraqlı Privoljsk hərbi dairəsi

51

Page 27: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

КПУГ - корабльная поиско - во-ударная группа

КП У НИЛ - корабльный пост - управления и наведения истре­бительной авиации

кпхз - коллективная про­тивохимическая защита

КР - командир роты КР - комендант района КР - комплект для размини -

рованияКР - космическая ракета КР - (тяжелый) крейсер к-р - командир КРА - корректировочно-раз- -

ведывательная авиацияКРВ - крейсер вспомогатель- -

ныйКРД - комбинированный

ракетный двигателькреп. - крепость (топ.) кр-ец - красноармеец КРЛ - крейсер легкий КРП - компасный радиопеленг - КРП - контрольно-распре- -

делительный пунктКС - корабельная служба КС - курс стрельб КС - курсовая система (авиа.) - КСБ - командир стрелково- -

го батальонакед - командир стрелко­

вой дивизииКСП - командир стрелково- -

го полкаКСФ - Краснознаменный

Северный флотКТ - катерный трал

GAZQ - gomi axtarış-zərbə qrupu

QAIIGP - qırıcı aviasiyanı idarəedən və istiqamətləndirən gəmi postu

KƏKM - kimya əleyhinə kol­lektiv mühafizə

BK - bölük komandiri RK - rayon komendantı MD - mina çıxarmaq üçün dəst

KR - kosmik raket KR - (ağır) kreyser k-r - komandirKDA - kəşfiyyatçı-düzəldici

aviasiyaKKR - köməkçi kreyser

KRM - kombinasiya edilmiş raket mühərriki

qal. - qala (top.) ə-r - qızıl əsgər YKR - yüngül kreyser KRP - kompaslı radiopelenq NBM - nəzarət-bölüşdürmə

məntəqosiGX - gəmi xidmətiAK - atəş kursuKS - kurs sistemi (avia.)ABK - atıcı batalyon koman­

diriADK - atıcı diviziya koman­

diriAAK - atıcı alay komandiri

QŞD - Qırmızı Bayraqlı Şimal donanması

KT - kater trail

52

КТП - контрольно-техни - ческий пункт

КУ - комендант участка КУ - Корабельный устав КУ - курсовой угол КУВКС* - Курсы усовер­

шенствования высшего команд ного состава

КУВНАС* - Курсы усовер- - шенствования высшего началь­ствующего состава

КУГ - корабельная ударная - группа

КУКС* - Курсы усовершен­ствования командного состава

КУЛП - курс учебно-летной - подготовки

КУМНАС* - Курсы усовер- - шенствования младшего началь­ствующего состава

КУОМС - Курсы усовершен- - ствования офицеров медицин­ской службы

КУР - комендант укреплен- - ного района

кур. - курорт (топ.) кург. курган, курганы (топ.) - КФ - командующий флотом - КЦО - угол “командир-цель, -

орудие” (арт.)КЧФ - Краснознаменный

Черноморский флотКШ П - командно-штурман­

ский пункткшр - кабельно-шестовая рота - КШУ - камандно-штабное -

учениеКЭ - командующий эскадрой - КЭ - крейсерская эскадра

TNM - texniki-nəzarət mən­təqəsi

SK - sahə komendantı GN - Gəmi nizamnaməsi KB - kurs bucağı AKHTK* - Ali komandan he­

yətinin təkmilləşdirmə kursu

KRƏHTK* - Ali rəis heyəti­ni təkmilləşdirmə kursu

GZQ - gəmi zərbə qrupu

KHTK* - Komandan heyəti­nin təkmilləşdirmə kursu

UTHK - uçuş təlimi hazırlıq kursu

KRHTK* - Kiçik rəis heyəti­nin təkmilləşdirmə kursu

TXZTK - Tibb xidməti zabitlə­rinin təkmilləşdirmə kursu

MRK - möhkəmləndirilmiş rayonun komendantı

kur. - kurort (top.) kurq. - kurqan, təpələr (top.) DK - donanma komandanı KHT - bucaq “komandir-hədəf,

top” (art.)QQD - Qırmızı Bayraqlı Qara

dəniz donanmasıKŞM - komanda-şturman

məntəqəsikşb - kabel-şüvül bölüyü KQT - komandir-qərargah tə­

limiEK - eskadra komandanı KE - kreyser eskadrası

53

Page 28: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

КЭП - контрольно-евакуа- - ционный пункт

КЭС - квартирно-эксплуата- - ционная служба

КЭУ - квартирно-эксплуата-- ционное управление

К ЭЧ - квартирно-эксплуа- - тационная часть

TNM - toxliyyə-nəzarət mən­təqəsi

MİX - mənzil-istismar xid­məti

Mİİ - mənzil-istismar idarəsi

MİH - mənzil-istismar hissəsi

ЛЛА - легкая артиллерияЛА - летательный аппарат -Ла и ЛА - Лавочкин (в мар- -

кировке самолетов, например: Ла-5, Ла-15)

лаг. - лагуна (топ.)

ЛАГГ - Лавочкин, Горбунов - и Гудков (в маркировке само­летов, например: ЛАГТ-3)

лакокр. - лакокрасочный завод (топ.)

лап - легкий артиллерий­ский полк

ЛАС - лодка авиационная спасательная

ЛАС - лодка аварийная спа- - сательная

ЛБА* - легкобомбардировоч- - ная авиация

лбап* и ЛБАП* - легкобом- - бардировочный авиационный полк

ЛБП - линия боевого пути - (авиа.)

лбе - линейный батальон связи

YA - yüngül artilleriya UA - uçan aparat La və LA - Lavoçkin (təyya­

rələrin markalanmasında, məsə­lən: La-5, La - 15)

laq. - laqun (dənizdən ayrılmış kiçik göl. top.)

LAQQ - Lavoçkin, Qorbunov və Qudkov (təyyarələrin marka- lanmasında, məsələn: LAQQ-3)

lakbov. - lak-boya zavodu (top.)

yaa - yüngül artilleriya alayı

AXQ - aviasiya xilas qayığı

QXQ - qəza xilas qayığı

YBA* - yüngül bombardmançı aviasiya

ybaa* və YBAA* - yüngül bombardmançı aviasiya alayı

DYX - döyüş yolu xətti (avia.)

xrb - xətti rabitə batalyonu

54

ЛВМ - легкий висячий мост - ЛВО - Ленинградский воен- -

ный округЛВФ* - Ладожская военная -

флотилияЛД - летальная доза (мед.)ЛД - лидер (воен.-мор.) ледн. -ледник, ледники (топ.) - лейт. - лейтенант лесн. - дом лесника (топ.) леснич. - лесничество (топ.) - леса - лесопильный завод (топ.) - лет. - летник (топ.) лет... - летный (летсостав) леч. - лечебница (топ.) лзп - линия заданного пути -

(авиа.)лим. - лиман (топ.) линкор. - линейный корабль - ЛК - линейный корабль лкбе - линейно-кабельный -

батальон связиЛКР - линейный крейсер лмн - лодка малая надувная -

лмл - легкий мостовой парк - лнп - ложный наблюдатель- -

ный пунктЛП - летное поле ЛП - линия прицеливания ЛПД - линия поправок даль- -

ности (арт.)лпн - линия поправок нап--

равнения (арт.)J1IIII - легкий пантоный парк - ЛР - легкая радиостанция лре - линейная рота связи ЛС - легкие силы (воен.-мор.) -

YAK - yüngül asma körpü LHD - Leninqrad hərbi dairəsi

LHF* - Ladoqa hərbi flotili- yası

ÖD - ölüm dozası (tibb.)LD - lider (hərbi-dəniz) buz. - buzluq, buzluqlar (top.) leyt. - leytenant meş.-ev - meşəbəyinin evi (top.) meşəbəy. - meşəbəyilik (top.) taxt. - taxta zavodu (top.) yay - yaylıq (top.) uça... - uçan heyət müa. - müalicəxana (top.) VYX - verilmiş yolun xətti

(avia)lim. - liman (top.) xətkəm. - xətt gəmisi XG. - xətt gəmisi xkrb - xətt-kabel rabitə batal­

yonuXKR - xətt kreyseri KHQ - kiçik hava doldurulan

qayıqYKP - yüngül körpü parkı SMM - saxta müşahidə mən­

təqəsiUS - uçma sahəsi NX - nişanlama xətti MDX - məsafə düzəltmə xətti

(art.)İDX - istiqaməti düzəltmə xət­

ti (art.)YPP - yüngül panton parkı YR - yüngül radiostansiya xrb - xətt rabitə bölüyü YQ - yüngül qüvvələr (hərbi-

dəniz)

55

Page 29: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

л/с - личный состав л.с. - лошадиная сила ЛСД - лаборатория санитар -

ной дезинфекции (ГО) л-т - лейтенант ЛТУ - летно-тактическое

учениельновод. - лоноводческий

совхоз (топ.)ЛТУ - линейно-технический -

узел (связи)ЛЭО - лечебно-эвакуацион- -

ное обеспечение

ş/h - şəxsi heyət a.q. - at qüvvəsi SDL - sanitar dezinfeksiya la­

boratoriyası (MM)1-t - leytenantTUT - taktiki-uçuş təlimi

kətançı - kətançılıq sovxozu (top.)

XTQ - xətt-texniki qovşaq (ra­bitə)

MTT - müalicə-təxliyyə təmi­natı

MM - масштабM - металлический (мост, топ.) - M - миноносец M - модернизированный (в -

маркировке машин, приборов и т.п. например: АКМ)

м. - майор м. - масштаб м. - метр м. - минутам. - море м. - мост м. - мыс (геог.)МА - магнитный азимут МА - мастерская артилле- -

рийскаяМАБ - мостовая авиацион- - ная бомбаМАВ - малый плавающий -

автомобильмаг. - магазин

M - miqyas D - dəmir (körpü, top.)M - mina daşıyan (gəmi)T - təkmilləşdirilmiş (maşın,

cihaz və s. markalanmasında, məsələn: AKT)

m. - mayor m. - miqyas m. - metr d. - dəqiqə d. - dəniz k. - körpü b. - burun (coğr.)MA - maqnit azimutu AE - artilleriya emalatxanası

KAB - körpü aviasiya bomba­sı

KÜA - kiçik üzən avtomobil

maq. - maqazin

56

МАЗ - Минский автомобиль- - ный завод (в маркировке авто- - мобилей, например: МАЗ-200, МАЗ-500)

МАРМ - малый автодорож- - ный разборный мост

маек... - маскировочный (на- - пример: маскхалат, маекчехол)

маги. - машиностроительный - завод (топ.)

МБ - маневренная база (воен. - мор.)

м-б - масштаб мб - мостовой батальон МБВ - минимальная*безоп- -

асная высота (авиа.)МБР - межконтинентальная -

баллистическая ракетаМБР - морской ближний

разведчик (самолет)МБУ - медицинская бригада -

усиления (в системе ГО)МВ - малокалиберная вин- -

товкаМВ - масштаб высот МВ - минный взрыватель мв - минометный взвод МВВ - метательное взрывча- -

тое веществоМВД - Министерство внут- -

ренных делМВЗ - минно-взрывное заг- -

раждением-во - министерство МВС* - Министерство воору- -

женных силМВТ - Международный во- -

енный трибунал

MAZ - Minsk avtomobil zavo­du (avtomobillərin markalanma- sında, məsələn: MAZ-200,MAZ-500)

KASM - kiçik avtoyol sökülən körpü

mask... - maskalama (məsə­lən: maskxalat, maskçexol)

maş. - maşınqayırma zavodu (top.)

MB - manevrli baza (hərbi, dəniz)

m-s - miqyas kb - körpü batalyonu MTY - minimal təhlükəsiz

yüksəklik (avia.)QBR - qitələrarası ballistik ra­

ketYDK - yaxın dəniz kəşfiyyat­

çısı (təyyarə)GTB -gücləndirilən tibb

briqadası (MM sistemində)KT - kiçik kalibrli tüfəng

YM - yüksəklik miqyası MP - mina partladıcısı mt - minaatan taqım TPM - tullayıcı partlayıcı

maddəDİN - Daxili işlər nazirliyi

MPM - mina partlayıcı ma­neələr

n-lik - nazirlikSQN* - Silahlı qüvvələr nazir­

liyiBHT - Beynəlxalq hərbi tribu­

nal

57

Page 30: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

МГБ - Министерство госу- - дарственной безопасности

МГПП - механизированная - госпитальная полевая прачечная

мгг - мегатонна МД - минный детонатор

(например: МД-2)Мд - масштаб дальности мд и МД* - механизирован- -

ная дивизияМДЗ - маскирующая дымо- -

вая завесаМДР - морской дальный

разведчик (самолет)мдш - морская дымовая

шашкамеб. - мебельная фабрика

(топ.)медепл. - медеплавильный

завод (топ.)медн. - медные разработки -

(топ.)медсанбат. - медико-сани- -

тарный батальонмет. - металлический завод -

(топ.)...мех... - механизированный -

(например: мехкорпус, мото- мехвойска, мехчасти)

М3 - минное заграждение М3 - минный заградитель МЗА - малокалиберная зе- -

нитная артиллериямзд - мина замедленного

действиямзз - малозаметное заграж- -

дениеМЗП - малозаметное преп- -

ятствие

DTN - Dövlət təhlükəsizlik nazirliyi

MSHC - mexanikləşdirilmiş səhra hospital camaşırxanası

mqt - meqatonMD - mina detonatoru (m əsə ­

lən: MD-2) uM - uzaqlıq miqyası md və MD* - mexanikləşdiril­

miş diviziyaMTE - maskalandırıcı tüstü

örtüyüUDK - uzaq mənzilli dəniz

kəşfiyyatçısı (təyyarə)DTŞ - dəniz tüstü şaşkası

meb. - mebel fabriki (top.)

misər. - misəridən zavod (top.)

mis. - mis mədəni (top.)

tibsanbat. - tibb-sanitar batal­yonu

met. - metal zavodu (top.)

...mex... - mexanikləşdirilmiş (məsələn: mexkorpus, motomex- qoşunlar mexhissələr)

MM - mina maneələri MD - mina düzən KZA - kiçik kalibrli zenit artil­

leriyasıYM - yubandıncı mina

GÇM - gözə çarpmayan ma­neələrGÇÇ - gözə çarpmayan çətin­liklər (maneələr)

58

МЗП - малокалиберный зе- - нитный пулемет

Ми и МИ - Миль (в марки- - ровке - вертолетов, напри­мер: Ми-6, Ми-8)

МИГ и МиГ - Микоян и Гуревич (в маркировке самоле­тов; например: МИГ-3, МИГ-15)

мин. - минеральный, мине­ральный источник (топ.)

мин. - министр мин... - минометный (напри­

мер: минрота)минбатр - минометная бата- -

реямин-во - министерство минзаг - миный заградитель - миним. - минимальный мини - минометный полк минр - минометная рота МК - магнитный курс МК - моторный катер мк и МК* - механизирован­

ный корпусм/к* - младший командир МКБР - межкоптиненталь- -

ная баллистическая ракета МКК - Международный

Красный КрестМККК - Международный

Комитет Красного КрестаМКРЗ - Международная ко­

миссия по радиологической за щите

МКС* - младший команд- - ный состав

мл. - младшиймлд - минимальная деталь--

.ная доза (мед.)

KZP - kiçik kalibrli zenit pu­lemyotu

Mi və Mİ - Mil (vertolyotların markalanmasmda, məsələn: Mi-6, Mi-8)

MİQ və MiQ - Mikoyan və Qureviç (təyyarələrin markalan- masmda, məsələn: MİQ-3, MİQ-15)

min. - mineral, minerallar mənbəyi (top.)

naz. - nazirmin... - minaatan (məsələn:

minbölmə)minbatr - minaatan batareya

naz-lik - nazirlik mindüz - minadüzən minim. - minimal mina - minaatan alay minb - minaatan bölük MK - maqnit kursu MK - motorlu kater mk və MK* - mexanikləşdiril­

miş korpusk/k* - kiçik komandir QABR - qitələrarası ballistik

raketBQX - Beynəlxalq Qırmızı

XaçBQXK - Beynəlxalq Qırmızı

Xaç KomitəsiBRMK - Beynəlxalq radiolo-

giadan mühafizə komissiyası

KKH* - kiçik komandan he­yəti

ki. - kiçikMED - minimal ölüm dozası

(tibb)

59

Page 31: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

млн. - миллион млрд. - миллиард ммб* и ММБ* - мотомеха- -

низированная бригада м. миля - морская миля ММВ - миллиметровые волны - ммк* и ММ К* - мотомеха- -

низированный корпусммс* и ММС* - мотомеха- -

низированное соединениеМНС* - младший научный -

сотрудникМНС - младший начальст- -

вующий составМО - массированный огонь -

(арт.)МО - местная оборона МО - Министерство обороны - МО - морской охотник (ка- -

тер)моб. - мобилизационный моб... - мобилизационный

(например: моботдел)мод. - молочный завод (топ.) - мол.-мясн. - молочно-мясной -

совхоз (топ.)МООП* - Министерство

охраны общественного порядка Морак* - Военно-морская -

академиямото... - моторизованный

(например: мотодивизия, мото­пехота)

мотомех... - мотомеханизи- - рованный (например: мотомех войска, мотомехгруппа, мото мехчасти)

МП - магнитный пеленг МП - малокалиберный пистолет -

mln. - milyon mlrd. - milyard mmb* və MMB* - motome

xanikləşdirilmiş briqada d. mili - dəniz mili MMD - millimetr dalğalan mmk* vo MMK* - motome-

xanikləşdirilmiş korpusmmb* vo MMB* - motome-

xanikləşdirilmiş birləşmə KEİ* - kiçik elmi işçi

KRH - kiçik rəis heyəti

KA - kütləvi atəş (art.)

YM - yerli müdafiə MN - Müdafiə nazirliyi DO - dəniz ovçusu (kater)

səf. - səfərbərlik səf... - səfərbərlik (məsələn:

səfşöbəsi)süd. - süd zavodu (top.) süd-ət. - süd-ət sovxozu (top.)

İAMN* - İctimai asayişi müha­fizə nazirliyi

Dənak* - Hərbi-dəniz akade­miyası

moto... - motorlaşdırılmış (məsələn: motodiviziya, motopi- yada)

motomex... - motomexanik- ləşdirilmiş (məsələn: motomex- qoşunlar, motomexqrupa, moto- mexhissələr)

MP - maqnit pelenqi KT - kiçik kalibrli tapança

60

МП - медицинский пункт МП - мертвое пространство - МП - метрологический пост - МП - минное поле МП - мостовой парк МПВО - местная противо- -

воздушная оборонаМПВХО* - местная проти- -

вовоздушная и противохимичес­кая оборона

МПК - малый противоло- - дочный корабль

МПК - модернизированный - плавательный костюм

МПО - магнитный пеленг - ориентира

МПП - механизированная полевая прачечная

МПР - магнитный пеленг радиостанции

МПС - магнитный пеленг самолета

МР - мастерская ремонтная - (мор.)

МР - масштаб расстояний МР - метериологическая ра­

кетаМР - микрорентгенметр мР - миллирентген м-р - майорм.р. - малорастворимый МРГ - медицинская разведы- -

вательная группа (в системе ГО) МРП - магнитный радиоле -

ленгМС - медицинская служба - мрам. - мрамор (топ.)МС - место самолета (в полете) - МС - метеорологическая служба -

ТМ - tibb məntəqəsi ÖS - ölü sahə MP - metereoloji post MS - minalı sahə KP - körpü parkı YHHM - yerli hava hücumun­

dan müdafiəYHHKM* - yerli hava hücu­

mundan və kimyadan müdafiə

KQG - kiçik qayıq əleyhinə gəmi

TÜK - təkmilləşdirilmiş üzmə kostyumu

OMP - orientirin maqnit pe- lengi

MSC - mexanikləşdirilmiş səhra camaşırxanası

RMP - radio stansiyanın maq­nit pelengi

TMP - təyyarənin maqnit pe­lengi

ТЕ - təmir emalatxanası (də­niz)

MM - məsafə miqyası MR - metereoloji raket

MR - mikrorentgen metr mR - millirentgen m-r - mayor a.h. - az həll olan TKQ - tibbi kəşfiyyat qrupu

(MM sistemində)MRP - maqnit radiopelengi

TX - tibb xidməti mərm. - mərmər (top.) f Y - təyyarənin yeri (uçuşda) MX - metereoloji xidmət

61

Page 32: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

МС - морские силы м/с - медицинская сестра м/с - медицинской службы -

(например: майор м/с)мсб и МСБ* - медикосани- -

тарный батальон, медсанбат мсб и МСБ* - мотострелко- -

вая бригадамсб - мотострелковый ба­

тальонмсв - медико-санитарный

взводмсв - мотострелковый взвод - мсго - медицинская служ- -

ба гражданской оборонымед - минимальная смер- -

тельная доза (мед.)мед и МСД* - мотострелко- -

вая дивизиямсп и МСП* - мотострелко­

вый полкМСР - мостостроительный -

районмер - медико-санитарная рота - мер - мотострелковая рота - МСС - медико-санитарная -

службаМСС - международный свод -

сигналов (мор.)мтап и МТАП - минно-тор- -

педный-авиационный полк МТКК - транспортный кос- -

мический корабль многоразового использования

МТО - материально-техни- - ческое обеспечение

МУВ - минный универсалы - ный взрыватель

МУК - машитный угол карты -

DQ - dəniz qüvvələri t/b - tibb bacısı t/x - tibb xidməti (məsələn: t/x

mayoru)tsb və TSB* - tibb-sanitar ba­

talyonu, tibbsanbat mab və MAB* - motoatıcı bri­

qadamab - motoatıcı batalyon

tst - tibb-sanitar taqımı

mat - motoatıcı taqım MMTX - mülki müdafiənin

tibb xidmətiMOD - minimal ölüm dozası

(tibb)mad və MAD* - motoatıcı di­

viziyamaa və MAA* - motoatıcı

alayKTR - körpü tikmə rayonu

tsb - tibb-sanitar bölüyü mab - motoatıcı bölük TSX - tibb-sanitar xidməti

BSK - beynəlxalq siqnal külli- yatı (dən.)

mtaa və MTAA - mina-torpe- do aviasiya alayı

BNKG - bir neçə dəfə istifadə olunan nəqliyat kosmik gəmi

MTT - maddi-texniki təminat

UMP - universal mina partla- dıcısı

XMB - xəritənin maqnit bucağı

62

мук. - мукомольная мельни- - ца (топ.)

м-ц - месяцМЧ - материальная часть,

матчастьМШ - морской штаб МЭД - минимальная эффек­

тивная доза (мед.)МЭП - местный эвакуацион- -

ный пункт (воен. мед.)

un. - un üyüdən dəyirman (top.)

ay - ilin ayıMV - material vasitə

DQ - dəniz qərargahı MED - minimal effektiv doza

(tib.)YTM - yerli təxliyyə məntə­

qəsi (hərbi, tib.)

HH - нежилая постройка (топ.) -

НАБ - невзорвавшаяся авиоционная бомба-

набл. - наблюдательная вышка (топ.)

напалм - (англ)применяемый - в огнеметных и авиационных бомбах, хорошо прилипающий к различным поверхностям горючий смес

нарком* - народный комис- - cap

нарком... - народный комис- - сариат

НАТО - Организация Се­вероатлантического договора (Североатлантический пакт, Североатлантический союз)North Atlantic Treaty Organi­zation NATO

нач. - начальник нач... - начальник (напри­

мер: начарт, начхоз, начштаба) - нач... - начальствующий (на­

пример: начсостав)

YO - yaşayış üçün olmayan ti­kinti (top.)

PAB - partlamamış aviasiya bombası

müşa. - müşahidə qülləsi (top.)

napalm - (ingil.)od saçan və aviasiya bombasında tətbiq edi­lən, müxtəlif sətlərə yaxşı yapışan yandırıcı qatışıqlar

xalqkom* - xalq komissarı

xalqkom... - xalq komissarlığı

NATO - Şimali Atlantika Mü­qaviləsi Təşkilatı (Şimali atlantika paktı, Şimali atlantika ittifaqı) North Atlantic Trantyor Organi­zation NATO

rəi. - rəis...rəi... - rəis (məsələn: artrəi,

təsrəi, qərargahrəi)rəi... - rəis (məsələn: rəihe-

yəti)63

Page 33: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

начарт - начальник артил- - лерии

начвещ - начальник веще- - вого снабжения

начдив* - начальник дивизии - начинж - начальник инже- -

нерной службыначкар - начальник караула - начмед - начальник медицин- -

ской службыначпоарм* - начальник по- -

литотдела армииначподив* - начальник по- -

литотдела дивизииначпрод - начальник продо- -

вольственного снабженияначпуокр* - начальник по- -

литуправления округаначсанарм - начальник са- -

нитарной службы армииначсанбриг - начальник са- -

нитарной службы бригадыначсандив - начальник са- -

нитарной службы дивизииначсанкор - начальник са- -

нитарной службы корпусаначсанупр - начальник во- -

енно-санитарного управления начснаб - начальник снаб- -

женияначфин - начальник финан- -

сового снабженияначхим - начальник хими- -

ческой службыначхоз - начальник хозяйст- -

венной части (отдела, управления) начштаба - начальник штаба - НБ - научная библиотека

artrə i - artilleriya rəisi

əşyrəi - əşya təminat rəisi

divrəi* - diviziya rəisi mühəndrəi - mühəndis xid­

məti rəisiqərrəi - qarovul rəisi tibrəi - tibb xidməti rəisi

ordsşrəi* - ordu siyasi şöbə rəisi

divsşrəi* - diviziya siyasi şöbə rəisi

ərzrəi - ərzaq təminatı rəisi

daisirəi* - dairə siyasi idarə rəisi

ordsanrəi - ordu sanitar xid­məti rəisi

briqsanrəi - briqada sanitar xidməti rəisi

divsanrəi - diviziya sanitar xidməti rəisi

korsanrəi - korpus sanitar xid­məti rəisi

sanidrəi - hərbi-sanitar idarə­si rəisi

təmrəi - təminat rəisi

malrəi - maliyyə təminat rəi­si

kimrəi - kimya xidməti rəisi

təsrəi - təsərrüfat hissəsi rəisi (şöbə, idarə)

qərargahrəi - qərargah rəisi EK - elmi kitabxana

64

нбад и НБАД* - ночная бом- - бардировочная авиационная ди­визия

нбап и НБАП* - ночной бомбардировочный авиацион ный полк

НБП - начало боевого пути - (авиа.)

НВМУ - Нахимовское воен- - но-морское училище

НВС - начальник военных - сообщений

НВП - начальная военная подготовка

нефт. - нефтедобыча, нефте­перегонный завод (топ.)

НЗ - неприкосновенный запас - НЗО - неподвижный загра- -

дительный огонь (арт.)низм. - низменност (топ.) ник. - никель (место добы- -

чи (топ.)НКБ* - Народный комисса- -

риат боеприпасов СССРНКВ* - Народный комисса- -

риат по военным делам, Нар комвоен

НКВ* - Народный комисса - риат вооружения СССР

НКВМ* - Народный комис- - сариат по военным и морским делам СССР

НКВМФ* - Народный ко- - миссариат Военно-Морского флота СССР

НКО* - Народный комисса- - риат обороны

НКОП* - Народный комис- - сариат оборонной промышлен­ности СССР

gbad və GBAD* - gecə bom- bardımançı aviasiya diviziyası

gbaa və GBAA* - gecə bom- bardmançı aviasiya alayı

DYB - döyüş yolunun başlan­ğıcı (avia.)

NHDM - Naximov hərbi-dəniz məktəbi

HNR - hərbi-nəqliyyat rəisi

İHH - ibtidai hərbi hazırlıq

neft - nefthasilatı, neftayırma zavodu (top.)

ТЕ - toxunulmaz ehtiyatHMA - hərəkətsiz maneə atə­

şi (art.)ova. - ovalıq (top.)nik. - nikel (çıxarılan yer (top.)

DSK* - SSRİ döyüş sursatı xalq komissarlığı

HXK* - Hərbi işlər üzrə xalq komissarlığı

SXK* - SSRİ Silahlar üzrə xalq komissarlığı

HDXK* - SSRİ hərbi və dəniz donanması üzrə xalq komissar­lığı

HDDXK* - SSRİ Hərbi-Dəniz donanması Xalq Komissarlığı

XMK* - Xalq müdafiə komis­sarlığı

MSXK* - SSRİ müdafiə səna­yesi Xalq komissarlığı

65

Page 34: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

НКТП* - Народный компе- - сариат танковой промышлен­ности СССР

н-к - начальник НКП - наблюдательный ко- -

мандирский пунктНКП - наблюдательный кор- -

ректировочный пункт (арт.)НКП - навигационный кур- -

совой прибор (авиа.)нлц - низколетящая воздуш- -

ная цельННА - Национальная народ- -

ная армияннп - неподвижный наб- -

людательный пункт н/о - на обороте НОА - Народно-освободи- -

тельная армияНОВ - нестойкое отравляю- -

щее веществоНОВТ - научная организа- -

ция воинского трудаНОСАБ - ночная ориентир- -

ная светящаяся авиациошгая бомба НП - наблюдательный пункт - НП - носилочный пункт

(воен. мед.)НПЗ - носимый прибор за­

раженияНПЛ - Наставление по бое- -

вой деятельности подводных лодок нпм - начальный пункт

маршрутаНПП - непосредственная

поддержка пехотыНПСШ - Наставление по

полевой службе штабов

TSXK* - SSRİ tank sənayesi Xalq Komissarlığı

r-s - rəisKMM - komandir müşahidə

məntəqəsiKMM - korrektura (düzəliş)

müşahidə məntəqəsi (art.)NKC - naviqasiya kurs cihazı

(avia.)AUH - alçaqdan uçan hava hə­

dəfiMXO - Milli xalq ordusu

HMM - hərəkətsiz müşahidə məntəqəsi

a/a - arxasındaXAO - Xalq azadlıq ordusu

DZM - davamsız zəhərləyici maddə

NİET - hərbi işin elmi təşkili

GİİAB - gecə işıqsaçan istiqa­mətlənmə aviasiya bombası

MM - müşahidə məntəqəsiXM - xərək məntəqəsi (hərbi

tibb)KZC - gəzdirilən zəhərləyici

cihazSQT - Sualtı qayıqların döyüş

fəaliyyəti təlimatıMBM - marşrutun başlanğıc

məntəqəsiPBY - piyadaya bilavasitə yar­

dımSQXT - Səhra qərargah xid­

məti təlimatı

66

НПУ - наземное приемное - устройство (авиа.)

НРБ - нормы радиационной - безопасности

НРС - неуправляемый реак- - тивный снаряд

НС - начальник связи (на- - пример: НС дивизии)

НС* - начальствующий состав - НСД - Наставление по стрел- -

ковому делуНТ - начальник тыла НУРС - неуправляемый ре- -

активный снарядНФ - Народный фронт НФ - Национальный фронт - НФП - Наставление по фи- -

зической подготовкен х с - начальник химичес- -

кой службыНШ - начальник штаба НШС - Hacı авлеиие по

штурманской службен.е. - пашей эры

оО - орудиео. - остров (топ.)ОА - оперативный аэродром - ОА - отдельная армия ОАБ - осколочная авиаци- -

энная бомбаоадн - отдельный артилле- -

римский дивизион оаз. - оазис (топ.)

YQQ - yerüstü qəbuledici qur­ğu (avia.)

RTN - radiasiya təhlükəsizlik norması

İRM - idarə olunmayan reak­tiv mərmi

RR - rabitə rəisi (məsələn: di­viziya RR)

RH* - rəis heyətiAİT - atıcılıq işi təlimatı

AR - arxa rəisiİORM - idarə olunmayan re­

aktiv mərmiXC - Xalq cəbhəsiMC - Milli cəbhəBTT - Bədən tərbiyəsi təli­

matıKXR - kimya xidməti rəisi

QR - qərargah rəisiŞXT - Şturman xidməti təli­

matıb.e. - bizim eramız

T - topad. - ada (top.)OA - operativ aerodromƏO - əlahiddo orduQAB - qolpəli aviasiya bom­

basıəadn - əlahiddo artilleriya di-

vizionuvahə. - vahə (səhrada yaşıllıq

və su olan sahə (top.)

67

Page 35: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ОАРМ - окружная авторе- - монтная мастерская

ОАЭР - основной аэродром - ОБ - операционная база

(воен. мор.)ОБЗ - очаг бактериологи­

ческого зараженияоблвоенкомат - областной -

военный комиссариатобмп и ОБМП* - отдельный -

батальон морской пехоты обо - отдельный батальон

обслуживанияОБП - отдел боевой подго- -

товкиобр. - образца (например:

винтовка обр. 1891/ 1930 г.)обе - отдельный батальон

связиОВ - отравляющее вещество -

(чаше вещества)ОВА - область возможных -

атак (авиа.) о-ва - островаОВВК - окружная военно- -

врачебная комиссияОВГ - окружной военный

госпитальовис - отдел военно-инже--

нерного снабженияОВИУ - окружное военно- -

инженерное управлениеОВК - областной военный -

комиссариатОВМС - объединенные

военно-морские силы (напри­мер: ОВМС НАТО)

ОВО - особый военный округ - овош. - овощехранилище (топ.) -

DATE - dairə avtotəmir ema­latxanası

ƏAER - əsas aerodrom ƏB - əməliyyat bazası (hərbi

dəniz)BZO - bakterioloji zəhərlən­

mə ocağıvilhərbkomisarlıq - vilayət

hərbi komissarlığı ədpb və ƏDPB* - əlahiddə də­

niz piyada batalyonuəxb - əlahiddə xidmət batal­

yonuDHŞ - döyüş hazırlığı şöbəsi

nüm. - nümunə (məsələn: 1891/1930 nüm. tüfəng)

ərb - əlahiddə rabitə batal­yonu

ZM - zəhərləyici maddə

MHS - mümkün həmlə sahəsi (avia.)

a-ar - adalarDHHK - dairə hərbi-həkim

komissiyasıDHH - dairə hərbi hospitalı

HMTŞ - hərbi-mühəndis tə­minatı şöbəsi

DHMİ - dairə hərbi-mühəndis idarəsi

VHK - vilayət hərbi komissar­lığı

BHDQ - birləşmiş hərbi-dəniz qüvvələri (məsələn: NATOBHDQ)

XHD - xüsusi hərbi dairə tər. - tərəvəz anbarı (top.)

68

ОВОШИ. - овощной совхоз (топ.)

ОВП - общевойсковая под- - готовка

ОВР - охрана водного района - овр. - овраг (топ.)ОВС - обозно-вещевое снаб- -

жениеОВС - обозно-вещевой склад - ОВС - общевойсковая связь - ОВС - объединенные воору­

женные силы (например: ОВС НАТО)

ОВС - отдел вещевого снаб-- жения

овц. - овцеводческий совхоз - (топ.)

ОГ - обеспечивающая груп­па (воен. мор.)

ОГ - осколочная граната огнеуп. - завод огнеупорных -

изделий (топ.)ОД - оперативный дежурный - ОдВО - Одесский военный -

округОДО - окружной Дом офи- -

цероводо. - обмывочно-дегазаци- -

энное отделениеОДП - обмывочно-дегазаци- -

онный пунктОДУ - обмывочно-дезинфек­

ционная установка оз. - озеро (топ.)0 3 - огневое заграждение

(арт.)0 3 - очаг заражения озад и ОЗАД* - отдельный -

зенишый артиллерийский дивизион

tərəv. - tərəvəz sovxozu (top.)

ÜQH - ümumiqoşun hazırlığı

SRM - su rayonunun mühafizəsi yar. - yarğan (top.)NƏT - nəqliyyat-əşya təminatı

NƏA - nəqliyyat-əşya anbarı İQR - ümumqoşun rabitəsi BSQ - birləşmiş silahlı qüvvə­

lər (məsələn: NATO BSQ)

ƏTŞ - əşya təminat şöbəsi

qoy. - qoyunçuluq sovxozu (top.)

TQ - təminedici qrup (hərbi, dəniz)

QQ - qəlpəli qumbara odada. - odadavamlı məmulat

zavodu (top.)ON - operativ növbətçi OdHD - Odessa hərbi dairəsi

DZE - dairə zabitlər evi

qyş - qazsızlaşdırma-yuma şöbəsi

QYM - qazsızlaşdırma-yuma məntəqəsi

DYQ - dezinfeksiya-yuma qurğusu

gö. - göl (top.)AM - atəş maneəsi (art.)

ZO - zəhərlənmə ocağı əzad və ƏZAD* - əlahiddə

zenit artilleriya divizyonu

69

Page 36: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

озм - осколочно-загради- - тельная мина

оиаэ - отдельная истребитель- - пая авиационная эскадрилья

ОИП - общий истинный пеленг

оипд - отдельный истреби- - тельно-противотанковый дивизион

ОИРП - обратный истинный - родиопеленг

ОК - орбитальный корабль - ОК - отдел кадров ок. - океанОКА* - Отдельная кавказская -

армияОКА* - отдельная Красно- -

знаменная армияОКДВА* - Особая Красно- -

знаменная дальневосточная армия ОКП - общий компасный -

пеленгОКПП - отдельный контроль- -

но-пропускной пункт окр. -округокраэ - отдельная корректи­

ровочно-разведывательная авиа­ционная эскадрилья

окрветупр* - окружное во- - енно-ветеринарное управление

окрздрав* - окружной от- - дел здравоохранения

ОКС - одноканальная сис- - тема (связь)

ОКС - орбитальная косми- - ческая станция

окшр - отдельная кабелыю- - шестовая рота

ОМ - особой мощности (арт.)

QMM - qəlpələnən maneə minası

əqae - əlahiddə qırıcı aviasiya eskadrilyası

İHP - ümumi həqiqi pelenq

ətəqd - əlahiddə tank əleyhinə qırıcı divizion

ƏHRP - əks-həqiqi radiope- lenq

OG - orbita gəmisiKŞ - kadrlar şöbəsiok. - okeanƏQO* - Əlahiddə qafqaz or­

dusuƏQO* - əlahiddə Qırmızı Bay­

raqlı orduQUŞXO* - Qırmızı Bayraqlı

uzaq şərq xüsusi orduIKP - ümumi kompaslı pelenq

ƏNBM - əlahiddə nəzarət-bu­raxılış məntəqəsi

dai. - dairəədkae - əlahiddə düzəliş-kəş­

fiyyat aviasiya eskadrilyası

daibayida* - dairə hərbi- baytar idarəsi

daisəhiy* - dairə səhiyyə şö­bəsi

BKS - birkanallı sistem (ra­bitə)

OKS - orbital kosmik stansiya

əkşb - əlahiddə kabel-şüvül bölüyü

XQ - xüsusi qüvvəli (art.)

70

ОМП - оружие массового поражения

ОМРП - обратный магнит- - ный радиопеленг

ОН - основное направление - стрельбы (арт.)

ОНП - отдельный наблюда- - тельный пункт

ОО - особый отдел оод - отряд обеспечения

движенияОП - обмывочный пункт ОП - огневая позиция ОП - очаг поражения опад - отдельный пушечный -

артиллерийский дивизионОПВТ - оборудование для -

подводного вождения танкаОПШ - осветительный пис- -

толет Шпаги паОР - оборонительный район - ор. - оранжерея (топ.) ор. - орудие ор. - ориентирОРД - отдельный разведыва­

тельный дозорорхз - отдельная рота хими- -

ческой зашитыОРП - обратный радиопеленг - орс и ОРС*-отдельная рота -

связиОС - ось связи ОС - отряд сопровождения -

(воен. мор.)осаэ - отдельная санитарная -

авиационная эскадрильяосб - отдельный стрелковый -

батальоност.п. - железнодорожный

остановочный пункт (топ.)

KQS - kütləvi qırğın silahı

ƏRMP - əks-radiomaqnit pe- lenqi

Əİ - əsas atəş istiqaməti (art.)

ƏMM - olahiddə müşahidə məntəqəsi

XŞ - xüsusi şöbə HTD - hərəkəti təmin edən

dəstəYM - yuma məntəqəsi AM - atəş mövqeyi ZO - zədələmə ocağı əpad - olahiddə puşqa artilleri­

ya divizionuTSİA - tankları su altında ida­

rə etmək üçün avadanlıqŞİT - Şpaqin işıqlandırım ta­

pançasıMR - müdafiə rayonu or. - oranjereya (top.) to. - top or. - ori^entrƏKD - əlahiddə kəşfiyyat do-

zoruəkmb - əlahiddə kimya

əleyhinə mühafizə bölüyü ƏRP - əks-radiopelenq ərb və ƏRB* - əlahiddə rabi­

tə bölüyüRM - rabitə məhvəri MD - müşayiət dəstəsi (hərbi

dəniz)əase - əlahiddə aviasiya sani­

tar eskadrilyasıəab - əlahiddə atıcı batalyonu

day.m. - dəmir yol dayanma məntəqəsi (top.)

71

Page 37: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

о т - огневая точка ОТ - отбой тревоги отб - отдельный танковый

батальонотд. - отдел, отделение отд. - отдельный отд.свх. - отделение совхоза -

(топ.)отм. - отметкаОТС - оперативное танко- -

вое соединениеОФ - осколочно-фугасный -

(снаряд, бомба)ОФАБ - осколочно-фугас- -

ная авиационная бомбаохота. - охотничья изба (топ.) - ОХР - охрана рейда ОШ - огнепроводный шнур -

AN - atəş nöqtəsiHQ - həyəcanın qurtarmasıətb - əlahiddə tank batalyonu

şöb. - şöbə, - manqaəlah. - əlahiddəsvx. şöb. - sovxoz şöbəsi (top.)

. niş. - nişanOTB - operativ tank birləş­

məsiQF - qəlpəli fuqas (mərmi,

bomba)QFAB - qəlpəli fuqas aviasiya

bombasıov. - ovçu daxması (top.)RMÜ - reydin mühafizəsi OQ - odkeçirən qaytan

ПП - пеленгП - песчанный (грунт брода; -

топ)п. - полк, полковойп. - пунктПА - полевая армияПА - полковая артиллерия -ПАБ - полевая армейская

базаПАГ - полковая артиллерий- -

ская группаПАЗ - противоатомная за- -

щитаПАЗС - передвижная авто- -

заправочная станцияПАК - походная автомобиль- -

ная кухня

Р - pelenqQ - qumluq (keçidin dibi; top)

a. - alaym. - məntəqə; maddəSO - səhra ordusuAA - alay artilleriyasıSOB - səhra ordu bazası

AAQ - alay artilleriya qrupu

AƏM - atom əleyhinə müha­fizə

SADS - səyyar avtodoldurma stansiyası

SAM - səyyar (yürüş) avtomo­bil mətbəxi

72

ПАМ - подвижная автомо- - бильная мастерская

ПАМ - подвижная авиацион- - ная мастерская

ПАМ - подвижная артилле- - римская мастерская

ПАМ - полковая артилле­рийская мастерская

паи. - памятник (топ.)ПАМС - подвижная артил- -

лерийская метеорологическая станция

ПАН - прибор автоматичес- - кой наводки (арт.)

пап и ПАП* - пушечный артиллерийский полк

пар. - паром (топ.)ПАРЗ - подвижный авторе- -

монтный заводПАРМ - подвижная авиа­

ремонтная мастерскаяПАРМ - полевая авторемонт -

ная мастерскаяПАС - полевой армейский -

складПАС - полевой артиллерий--

ский складПАС - Правила артиллерий -

ской стрельбыпас. - пасека (топ.)

ПАСС - полевой армейский- - смешанный склад

ПБ - пикирующий бомбар- - дировщик

ПБ - плавучая база (воен. - - мор.)

ПБ - правила безопасности - ПБ - пункт боепитания

SAE - səyyar avtomobil ema­latxanası

SAE - səyyar aviasiya emalat­xanası

SAE - səyyar artilleriya ema­latxanası

AAE - alay artilleriya emalat­xanası

abi. - abidə (top.)SAMS - səyyar artilleriya me-

tereoloji stansiya

ANC - avtomatik nişanlamacihazı (art.)paa və PAA* - puşqa artilleri­

ya alayıbər. - bərə (top.)SATZ - səyyar avtomobil tə­

miri zavoduSATE - səyyar aviasiya təmiri

emalatxanasıSATE - səhra avtomobil təmi­

ri emalatxanasıSO A - səhra ordu anbarı

SAA - səhra artilleriya anbarı

AAQ - Artilleriya atəş qay­daları

meş. - meşəçik (qırılmaq üçün ayrılmış sahə (top.)

SQOA - səhra qarışıq ordu an­barı

ŞB - şığıyıcı bomardmançı

ÜB - üzən baza (hərb. - dəniz)

TQ - təhlükəsizlik qaydalarıDM - döyüş təminatı məntəqəsi

73

Page 38: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ПБР - прибор биологичес- - кой разведки

ПБС - полевая баллистичес­кая станция

пб - пехотный батальон пбр - пехотная бригада ПВ - пограничные войска ПВ - порт военный ПВО - противовоздушная

оборонаПВП - пункт ветеринарной -

помошипвсп - постоянный военно- -

санитарный поездПВУ - переговорно-вызывное -

устройствоПВХО - противовоздушная -

и противохимическая оборона ПГ - полевой госпиталь III - противотанковая граната - ПГС - парашутно-грузовая -

системаН П и гат - поселок город- -

ского типаПД - поршневой двигатель - пд и ПД* - пехотная дивизия - пдб - парашютно-десантный -

батальонпдв - парашютно-десантный -

взводпдвс - поршеневой двига- -

тель внутренного сгоранияПДД - Правила дорожного -

движенияПДД - предельно допусти- -

мая доза (радиобиол.)ПДМ - прибор дегазации

местности

ВКС - bioloji kəşfiyyat cihazı

SBS - səhra ballistik stansiyası

pb - piyada batalyonu pbr - piyada briqada SQ - sərhəd qoşunları HL - hərbi liman HHM - hava hücumundan mü­

dafiəBKM - baytar köməyi məntə­

qəsiDHSQ - daimi hərbi-sanitar

qatarıÇDQ - çağırış danışıq qurğusu

HKHM - havadan və kimyəvi hücumdan müdafiə

SH - səhra hospitalı TQ - tank əleyhinə qumbara PYS - paraşut-yük sistemi

ŞTQ və ştq - şəhər tipli qə­səbə

PM - porşenli mühərrik pd və PD* - piyada diviziya pdb - paraşut-desant batalyonu

pdt - paraşut-desant taqımı

DYPM - daxili yanacaqlı por­şenli mühərrik

YHQ - Yol hərəkəti qaydaları

SHD - son hədli (yol verilən) doza (radiobiol.)

YQC - yeri qazsızlaşdırma ci­hazı

74

ПДММ - парашютпо-десант- - ный мягкий мешок

пдо - площадка дегазации - оружия

ПДО - противодесантная оборона

пдп - подвесной дегазаци- - опный прибор

ПДП - подвижной диспет черский пункт (авиа.)

ПДП - прачечно-дезинфекци- - опный пункт

пдр - парашютно-десантная - рота

ПДС - парашютно-десант- - пая служба

ПДС - гшжарно-дегазациоп- - иое судно

пдт - площадка дегазации - транспорта

пдтж - парашютно-десант­ная тара для жидкости

ПДУ - предельно допусти- - мый уровень

ПДУР - парашютно-десант- - пые упаковочные ремни

ПДФ - перископический длиннофокусный фотоаппарат

Пе - Петляков (в маркиров- - ке самолетов, например: Пе-2)

пер. - перевал (топ.) пер. - перевоз (топ.) пех. - пехотный пещ. - пещера (топ.)ПЗ - парашют запасной ПЗ - пуля зажигательная ц/з - пограничная застава ПЗА - приборры зенитно­

артиллерийские

PDYK - paraşut-desant yum­şaq kisə

SQM - silahı qazsızlaşdırma meydançası

DƏM - desant əleyhinə müda­fiə

AQC - asılan qazsızlaşdırma cihazı

SDM - səyyar dispetçer mən­təqəsi (avia)

CDM - camaşırxana-dezin- feksiya məntəqəsi

pdb - paraşut-desant bölüyü

PDX - paraşut-desant xidməti

YQQ - yanğın-qazsızlaşdırmaqayığı

NQM - nəqliyyatı qazsızlaş- dırma meydançası

MPDQ - maye üçün paraşut- desant tarası (qabı)

SYS - son həddə yolverilən səviyyə

PDQK - paraşut-desant qab­laşdırma kəmərləri

PUF - periskopik uzunfokuslu fotoaparat

Pe - Petlyakov (təyyarələrin markalanmasmda, məsələn: Pe-2)

aşr. - aşırım (dağ keçidi, top.) daşı. - daşıma, bərə (top.) piy. - piyada mağ. - mağara (top.)EP - ehtiyat paraşutYG - yandırıcı gülləs/z - sərhəd zastavasıZAC - zenit-artilleriya cihazı

75

Page 39: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ПЗК - подводная защита - GSM - gəminin sualtı mühafi- корабля zəsi

ПЗМ - полковая землерой- - AYM - alay yerqazan maşın ная машина

ПЗМ - противозенитный - ZƏM - zenit əleyhinə manevr маневр

пзо “ подвижный загради- -. H1Y1A - hərəlcətlı maneə atəşi тельный огонь (арт.) (art.)

ПЗП - полевой заправочный - SDM - səhradoldurma mən- пункт təqəsi

ПИМ - предохранительно- - QİM - qoruyucu icraedici me-испольнительный механизм xanizm

ПИР - пост инструменталь- - АКР - alət kəşfiyyatı postu ной разведки

ПИР - перископ инженер- - МКР - mühəndis kəşfiyyatıной разведки periskopu

пит. - питомник (топ.) - tin. - tinglik (top.)ПК - полевой караул - SK - səhra gözətçisi (qarovulu)ПК - пулемет Калашникова - KP - Kalaşnikov pulemyotuПКБ - пулемет Калашнико- - KZP - Kalaşnikov zirehli

ва бронетранспортерный transpartyor pulemyotuПКО - противокатерная - KƏM - kater əleyhinə müda-

оборона fiəПКО - противокосмическая - KƏM - kosmos əleyhinə mü-

оборона dafiəПКП - передовой команд- - ÖKM - ön komanda məntə-

ный пункт qəsiПКП - пехотный крупнока- - PBP - piyadanın ırı kalıhrlı

либерный пулемет pulemyotuПКП - простейшая канат - SKK - sadə kanat keçidi

ная переправаПКР - противокорабельная - GƏR - gəmi əleyhinə raket

ракетаПКС - пулемет Калашнико - KDP - Kalaşnikov dəzgahlı

ва станковый pulemyotuПКТ - пулемет Калашникова - КТР - Kalaşnikov tank pulem-

танковый yotuпл. - платформа железнодо- - pi. - dəmir yol platforması

рожная (топ.) (top.)

76

ПЛА - подводная лодка атомная

ПЛАБ - противолодочная авиационная бомба

пластм. - завод пластичес ких масс (топ.)

плат. - платиновые разра­ботки (топ.)

ПЛР - противолодочный рубеж - ПЛО - противолодочная

оборонаплодовощ. - плодовощной

совхоз (топ.)ПЛСМ - сверх малая под- -

водная лодкаПЛУР - противолодочная

управляемая ракетаПЛУРО - противолодочное -

управляемое ракетное оружие ПЛУРС - противолодочный -

управляемый реактивный снаряд ПМ - подрывная машинка - ПМ - пристрелочный минамет - ПМД - противопехотная

мина деревяннаяПМН - противоминное наб- -

люденисПМО - противоминная обо- -

ронаПМП - планетарный меха- -

низм поворота (на танке)ПМП - полевая механизм- -

рованная прачечнаяПМП - полковой медицин- -

ский пунктПМП - понтоно-мостовой

паркПМП - пост медицинской -

помощи

ASQ - atom sualtı qayığı

QƏAB - qayıq əleyhinə avia­siya bombası

plastm. - plastmas zavo­du (top.)

plat. - platin mədəni (top.)

QƏX - qayıq əleyhinə xətt QƏM - qayıq əleyhinə mü­

dafiəmeyvətərə. -meyvə-tərəvəz

sovxozu (top.)ÇKSQ - çox kiçik sualtı qayıq

QƏİR - qayıq əleyhinə ida­rə olunan raket

QƏİRS - qayıq əleyhinə ida­rə olunan raket silahı

QƏİRM - qayıq əleyhinə ida­rə olunan reaktiv mərmi

PM - partladan maşın SM - sınaqatıcı minaatan PTM - piyada əleyhinə taxta

minaMƏM - mina əleyhinə müşa­

hidəMƏM - mina əleyhinə müda­

fiəPDM - planetar dönmə me­

xanizmi (tankda)MSC - mexanikləşdirilmiş

səhra camaşırxanası ATM - alay tibb məntəqəsi

PKP - panton körpü parkı

TYP - tibbi yardım postu

77

Page 40: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

пмп - полк морской пехоты - ПМР - переносный микро- -

рентгенометр (например: ПМР-1) пмх - полевой механизм- -

рованный хлебозаводПНВ - прибор ночного ви- -

денияПНП - передовой наблюда- -

тельный пунктПНП - подвижный наблюда -

тельный пункт (пост)ПНС - пункт наблюдения и -

связипнц - пункт наведения и -

целеуказания (авиа.)пнш - помощник началь- -

ника штабаПО - передовой отряд ПО - пограничная охрана ПО - пограничный отряд ПО - походное охранение - По и ПО - Поликарпов (в

маркировке самолетов; напри- - мер: ПО-2)

ПОВ - полустойкое отрав- - ляющее вещество

п-ов - полуостров (топ.) ПОВО* - Прибалтийский

особый военный округПОВП - Положение о воин­

ских преступленияхпогр. заст. - пограничная

заставапогр. кмд. - пограничная ко- -

мендатура (топ.)погруз. - погрузочно-разгру- -

зочная площадка (топ.)погрэск.* - пограничный эс­

кадрон

dpa - dəniz piyada alayı DMR - daşınılan mikrorentge-

nometr (məsələn: DMR-1)MSÇ - mexanikləşdirilmiş

səhra çörək zavoduGGC - gecəgörmə cihazı

OMM - ön müşahidə məntə­qəsi

SMM - səyyar müşahidə mən­təqəsi (postu)

MRM - müşahidə və rabitə məntəqəsi

YHM - yönəltmə və hədəf- göstərmə məntəqəsi (avia.)

QRK - qərargah rəisinin kö­məkçisi

QD - qabaqcıl dəstə SM - sərhəd mühafizəsi SD - sərhəd dəstəsi YM - yürüş mühafizəsi Po və PO - Polikarpov (təyya­rələrin markalanmasında; mə­

sələn: PO-2)YZM - yarımdavamlı zəhər-

ləyici maddəy-da - yanmada (top.)PXHD* - Pribaltika xüsusi

hərbi dairəsiHCHƏ - Hərbi cinayətlər

haqqında əsasnaməsərh. zast. - sərhəd zastavası

sərh. kmd. - sərhəd komenda- turası (top.)

yüklə. - yükləmə-boşaltma meydançası (top.)

sərhesk.* - sərhəd eskadronu

78

подз. - подземный подив.* - политический от- -

дел дивизиипож. - пожарная вышка,

пожарное депо, пожарный са­рай (топ.)

ПОЗ - подвижный отряд заграждений

полит. - политика полк. - полковник пол. ст. - полевой стан (топ.) - пом - помощник помб - понтоно-мостовой

батальонпомкомбат. - помощник ко- -

мандира батальонапомкомбриг. - помощник

командира бригадыпомкомвзвод - помощник

командира взводапомкомроты - помощник

командира ротыпомпам. - помощник началь- -

никапомначхоз. - помощник на- -

чальпика по хозяйственной части помполит. - помощник ко- -

мандира по политической части помпотех. - помощник ко- -

мандира по технической части ПОР - пристрелочное орудие - пор. - порог, пороги (топ.) - нос. ил. - посадочная пло- -

щадка (топ.)ПП* - патронный пункт Г1П - пистолет-пулемет ПП - тираничный пост ПП - поддержка пехоты ПГ1 - полевая почта

yalt. - yeraltıdivsş.* - diviziyanın siyasi şö­

bəsiyan. - yanğın qülləsi, yanğın

deposu, yanğın damı (top.)

ÇMD - çevik maneəçilər dəs­təsi

siya. - siyasət polk. - polkovnik tar. dü. - tarla düşərgəsi (top.) köm. - köməkçi pokb - panton-körpü batal­

yonubatkomköm. - batalyon ko­

mandirinin köməkçisibriqkomköm. - briqada ko­

mandirinin köməkçisi taqımkomköm. - taqım ko­

mandirinin köməkçisi bölükkomköm - bölük ko­

mandirinin köməkçisi rəiköm. - rəis köməkçisi

rəitəsköm. - rəisin təsərrüfat üzrə köməkçisi

siyaköm. - komandirin siyasi hissə üzrə köməkçisi

texuzköm. - komandirin texniki hissə üzrə köməkçisi

STO - sınaq atışı topu kan. - kandar (top.) en. mey. - enmə meydançası

(top.)PM* - patron məntəqəsi TP - tapança-pulemyot SP - sərhəd postu PY - piyadaya yardım SP - səhra poçtu

79

Page 41: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

пп - посадочная площадка - ПП - противопехотный (на- -

пример: ПП мина)пп и ПП* - пехотный полк - п/п - подлинник подписан п/п - полевая почта ППБ - полковой пункт бое- -

питанияппг - полевой подвижный -

госпитальПОД - пистолет-пулемет

ДектяреваПОД - посадочная площадка - ПОД - пункт помощи легко- -

раненным111 1М - противопехотная мина - ППМ - пункт первой меди- -

цинской помощиППМП - противопехотное -

минное полеппо - полевой прачечный -

отрядППО - полевой парк обслу- -

живания (машин)ППО - противопожарное

оборудованиеп/палк. - подполковник

ППП - передовой перевя­зочный пункт

ППП - подвижный пункт питания (в системе ГО)

ППП* - полковой патрон ный пункт

ППП - пост первой помощи - (на караб.)

ППП - противопехотное препятствие

ЕМ - enmə meydançası PƏ - piyada əleyhinə (məsə­

lən: PƏ mina) pa və PA* - piyada alayı ə/i - əsli imzalanıb s/p - səhra poçtu ADM - alay döyüş təminat

məntəqəsiSSH - səyyar səhra hospitalı

DTP - Dektaryev tapança-pu­lemyotu

EME - enmə meydançası YKM - yüngül yaralılara kö­

mək məntəqəsi PƏM - piyada əleyhinə mina İTM - ilk tibbi yardım mən­

təqəsiPƏMS - piyada əleyhinə mina

sahəsiSCD - səhra camaşırxana dəs­

təsiSXP - səhra xidmət parkı (ma­

şına)YƏA - yanğın əleyhinə ava­

danlıqp/polk. - podpolkovnik polk.I. - polkovnik-leytenant ÖSM - ön sarğı məntəqəsi

SYM - səyyar yemək məntə­qəsi (MM sistemində)

АРМ* - alay patron məntə­qəsi

İYM - ilk yardım məntəqəsi (gəmi.)

PƏM - piyada əleyhinə maneə

80

ППС - пистолет-пулемет Судаева

ППСТ - пункт погрузки са- - нитарного транспорта

ппш - пистолет-пулемет Шпагина

ППЭО - подвижный проти- - воэпидемический отряд (в сис­теме ГО)

IIP - подвижная радиостанция - ПР - позиционный район ПР - полоса разрушения Пр. - приемник (радио) пр - пехотная рота ПРБ - подвижная ремонтная -

базаПРВГ - подвижная ремонтно -

восстановительная группа (в системе ГО)

ПРД - пороховой ракетный - дивигатель

ПРЗС - подвижная ремонт- - но-зарядная станция

ПрибВО - Краснознаменный - Прибалтийский военный округ

ПриВО - Краснознаменный - Приволжский военный округ

ПрикВО - Краснознаменный - Прикарпатский военный округ

прист. - пристань (топ.)ПРЛ - подвижная радиоло- -

гическая лабораторияПРМ - подвижная ремонт- -

пая мастерскаяПРМ - противоракетный

маневрПРО - противоракетная обо- -

рона

STP - Sudayev tapança-pu­lemyotu

SNYM - sanitar nəqliyyatının yükləmə məntəqəsi

ŞTP - Şpagin tapança-pulem­yotu

SEƏD - səyyar epidemiya əleyhinə dəstə (MM sistemində)

SR - səyyar radiostansiyaMR - mövqe rayonuDZ - dağıdılmış zolaqQə. - qəbuledici (radio)pb - piyada bölüyüSTB - səyyar təmir bazası

STBQ - səyyar təmir-bərpa qrupu (MM sistemində)

BRM - barıtlı raket mühərriyi

STDS - səyyar təmir-doldur­ma stansiyası

PribHD - Qırmızı Bayraqlı Pribaltika hərbi dairəsi

SahHD - Qırmızı Bayraqlı Volqa sahili hərbi dairəsi

KarpHD - Qırmızı Bayraqlı Karpat hərbi dairəsi

körp. - körpü (top.)SRL - səyyar radioloji labora­

toriyaSTE - səyyar təmir emalatxa­

nasıRƏM - raket əleyhinə manevr

RƏM - raket əleyhinə mü­dafiə

81

Page 42: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ПРОСАБ - противосамолет-- нал авиационная бомба

прот. - протока (топ.)ПРС - противоракетный

снарядПРУ - противорадиационное -

укрытиеПРУС - противоракетный

управляемый снарядПРХМ - подвижная ремонт--

пая химическая мастерская ПРЦ - приемный радиоцентр - ПС - поправка на смешение -

(арт.)

ПС - Правила стрельбы ПС - пропускная способ­

ность (дороги)ПС - пункт связи псд - пункт сбора донесе- -

нийПСК - пограничный сторо- -

жевой корабльПСЛ - пункт сбора легкора- -

неныхПСЛП - пункт сбора легко- -

пораженных (ГО)псо - последовательное со- -

средоточение огня (арт.)ПСО - противосамолетная -

оборонаПСО - пункт санитарной

обработкипет - пост санитарного

транспортаПТ - парашют тренировоч- -

ный (например: ПТ-1)

TƏLEAB - təyyarə əleyhinə aviasiya bombası

axa. - axar, qol. çayda (top.) RƏM - raket oleyhinə mərmi

RƏS - radiasiya əleyhinə sığı­nacaq

RƏİM - raket əleyhinə idarə olunan mərmi

SKTE - kimya səyyar təmir emalatxanası

RQM - radioqəbuledici mərkəz KD - kənarlığa (atəş mövqeyi­

nin hədəf-müşahidə məntəqəsi xəttindən kənarlığı, yanlığı) dü­zəliş

AQ - Atəş qaydası BQ - buraxılış qabiliyyəti (yo­

lun)RS - rabitə məntəqəsi MTM - məlumatları toplama

məntəqəsiSKG - sərhəd keşikçi gəmisi

YTM - yüngül yaralıların top­lanma məntəqəsi

YZTM - yüngül zodələnənlo- rin toplanma məntəqəsi (MM)

ATA - ardıcıl toplama atəşi (art.)

TƏM - təyyarə əleyhinə mü­dafiə

STM - sanitar təmizləmə məntəqəsi

SNP - sanitar nəqliyyat postu

MP - məşq paraşutu (məsələn: MP-1)

82

ПТ - переговорная таблица - (связь)

ПТ - пожарная тревога (сиг- - нал ГО)

ПТ - противотанковый (на- - пример: ПТ мина, ПТ район,ПТ ружье)

ПТА - противотанковая ар- - тиллерия

ПТАБ - противотанковая авиационная бомба

гпб - противотанковая батарея - птд - противотанковый ди- -

визионПТЗ - противоторпедная за- -

щитаптиц. - птицеводческий сов­

хоз (топ.)ПТМ - противотанковая мина - П'ГН - пункт технического -

наблюденияптн - пост технического

наблюденияПТО - противотанковая

оборонаПТО - противоторпедная

оборонаПТО - противотанковое орудие - ПТО - периодический тех- -

пический осмотр (машина)ПТО - пункт технического -

обслуживания (осмотра)ПТОЗ - противотанковый

заградительный огоньПТОП - противотанковый -

опорный пунктПТОР - пункт технического -

обслуживания и ремонта

DC - danışıq cədvəli (rabitə)

YH - yanğın həyəcanı (MM siqnalı)

TƏ - tank əleyhinə (məsələn: TƏ mina, TƏ rayon, TƏ tüfəng)

TƏA - tank əleyhinə artille­riya

TƏAB - tank əleyhinə aviasi­ya bombası

təb - tank əleyhinə batareyatəd - tank əleyhinə divizion

TƏM - torpedo əleyhinə mü­hafizə

quş. - quşçuluq sovxozu (top.)

TƏM - tank əleyhinə minaTMM - texniki müşahidə

məntəqəsiTMP - texniki müşahidə postu

TƏM - tank əleyhinə müdafiə

TƏM - torpedo əleyhinə mü­dafiə

ТЭТ - tank əleyhinə top

DTB - dövri texniki baxış (maşın)TXM - texniki xidmət məntə­

qəsi (baxış)TƏMA - tank əleyhinə maneə

atəşiTƏDM - tank əleyhinə dayaq

məntəqəsiTXTM - texniki xidmət və tə­

mir məntəqəsi

83

Page 43: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ПТРО - противотанковое орудие

ПТОР - противотанковый - оборонительный район

ПТП - парашют точного приземления

ПТП - противотанковое препятствие

ПТП - пункт технической - помощи

ПТР - противотанковое ружье - ПТрез - противотанковый -

резервПТР - противотанковый

районПТРД - противотанковое

ружье ДектяреваПТРК - противотанковый -

ракетный комплексПТРС - противотанковое

ружье СимоноваПТС - противотанковые

средстваПТУ - противотанковый узел - ПТУМП - противотанковое -

управяемое минное полеПТУР - противотанковая уп- -

равняемая ракетаПТУРС - противотанковый -

управляемый реактивный снаряд ПУ - Полевой устав ПУ - Политическое управ- -

лениеПУ - пульт управления ПУ - пункт управления ПУ - пусковая установка ПУАО - прибор управления -

артиллерийским огнем

ТЭТ - tank əleyhinə top

TƏMR - tank əleyhinə müda­fiə rayonu

DEP - düzgün enmə paraşütü

TƏM - tank əleyhinə maneə

TYM - texniki yardım məntə­qəsi

ТЭТ - tank əleyhinə tüfəng TƏeht - tank əleyhinə ehtiyat

TƏR - tank əleyhinə rayon

TƏDT - tank əleyhinə Dek- taryev tüfəngi

TƏRK - tank əleyhinə raket kompleksi

TƏST - tank əleyhinə Simo­nov tüfəngi

TƏV - tank əleyhinə vasitələr

TƏV - tank əleyhinə qovşaq TƏİMS - tank əleyhinə idarə

olunan mina sahəsiTƏİR - tank əleyhinə idarə

olunan raketTƏİRM - tank əleyhinə idarə

olunan reaktiv mərmi SN - Səhra nizamnaməsi Sİ - Siyasi idarə

İP - idarə etmə pultu İM - idarəetmə məntəqəsi BQ - buraxıcı qurğu AAİC - artilleriya atəşini ida­

rə etmə cihazı

84

ПУАЗО - прибор управле- - ния артиллерийским зенитным огнем

ПУГ - поисково-ударная группа (воен.-мор.)

пуль... - пулеметный (пуль- - рота)

ПУМО - прибор управления - минометным огнем

ПУН - пункт управления и - наведения

ПУО - прибор управления - огнем (арт.)

ПУРС - прибор управления - реактивной стрельбой

ПУС - прибор управления - стрельбой (арт.)

ПуСО - пункт специальной - оброботки

пут.п. - путевой пост (топ.) - ПУТС - прибор управления -

торпедной стрельбойII х д - пункт хозяйственного -

довольствияПХЗ - противохимическая -

защитаПХО - противохимическая -

оборонаПХР - прибор химической -

разведкиСХС - сумка противохими- -

ческих средствНЭП - полевой эвакуацион- -

ный пунктПЭС - передвижная элек­

тростанцияп/я - почтовый ящик

ZAAİC - zenit artilleriya atə­şini idarə etmə cihazı

AZQ - axtarış zərbə qrupu (hərb, dən.)

pul... - pulemyot (pulbölük)

MAİC - minaatan atəşi ida­rə etmə cihazı

İYM - idarə etmə və yönəltmə məntəqəsi

AİC - atəşi idarə etmə cihazı (art.)

RAİC - reaktiv atışı idarə et­mə cihazı

AİC - atışı idarə etmə cihazı (art.)

XTMə - xüsusi təmizləmə məntəqəsi

yol. p. - yol postu (top.)TAİC - torpedo atışım idarə

etmə cihazıTTM - təsərrüfat təminatı

məntəqəsiKƏM - kimya əleyhinə müha­

fizəKƏM - kimya əleyhinə mü­

dafiəKKC - kimya kəşfiyyat cihazı

KƏC - kimya əleyhinə vasitə­lər çantası

STM - səhra təxliyyə mən­təqəsi

SES - səyyar elektrik stansi­yası

p /q - poçt qutusu

85

Page 44: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

рР - разведчик (в маркировке -

сомолетов, например: Р-3, Р-10)Р - разрыв (арт.)Р - пост регулирования дви- -

женияР - резерв Р - рентген Р - регулировщик р. - река р. - ротаРА - разведывательная авиа­

цияРАБ - район авиационного -

базированияРА В - радиоактивное вещество - РАГ - резервная авиацион- -

ная группарад. - радиозавод (топ.) рад. - разведывательный ар- -

тиллерийский дивизионрадар. - радиолокатор (ашл.) - радиолой. - радиолокация; -

радиолокационныйрадиост. - радиостанция (топ.) - разе. - развалины (топ.) разе. - разведка; разведчик; -

разведывательныйразвед... - разведывательный -

(например: разведанные, развед- рота)

РАИ - радиоактивное излу- - чение

райвоенком. - районный военный комиссар

райвоенкомат - районный - военный комиссариат

ран. - раненый

К - kəşfiyyatçı (təyyarələrin nişanlanması, məsələn: K-3, K-10)

Р - partlama (art.)Т - hərəkəti tənzimlofnə postu

E - ehtiyat R - rentgen T - tənzimləyici ç. - çay b. - bölükKA - kəşfiyyat aviasiyası

ABR - aviasiyanın bazalaşma rayonu

RAM - radioaktiv maddə EAQ - ehtiyat aviasiya qrupu

rad. - radiozavod (top.) kad - kəşfiyyat artilleriya di-

vizyonuradar. - radiolokator (ingil.) radiolok. - radiolokasiya

radiost. - radiostansiya (top.) xarab. - xarabaxanalıq (top.) kəşf. - kəşfiyyat; kəşfiyyatçı

kəşfi... - kəşfiyyat (məsələn: kəşfiolunmuş kəşfibölüyü)

RAŞ - radioaktiv şüalanma

rayhərbkom. - rayon hərbi komissarı

rayhərbkom isarlıq - rayon hərbi komissarlığı

yar. - yaralı

86

рато - рота аэродромно-тех- - нического обеспечения

рация. - радиостанция раз - разведывательная авиа­

ционная эскадрильярб - разведывательный ба­тат ьепРБУ - реактивная бомбомет--

ная установкаРВ - радиоактивное вешест - во (или вещество) рвб - ремонтно-восстанови- -

тельный батальонрв - разведывательный взвод - РВ - ракетные войска РВГК - резерв верховного -

гл аш юком aı щова! ı ияРВК - районный военный

комиссариатРВСН - ракетные войска

стратегического назначенияРГ - разведывательная группа - РГ - ручная граната РГД - ручная граната Дег­

тяреваРГК - резерв главного ко­

мандованияРГЧ - разделяющаяся голов­

ная часть (ракеты)РД - разведывательный дозор - РД ракетный (реактивный) -

двигательрд - разведывательный диви­

зионРДГ - ручная дымовая граната - РДГТ - ракетный двигатель -

гибридного топливаРДД - ракета дальнего дей- -

ствия

attb - aerodrom-texniki-təmi- nat bölüyü

rasiya. - radiostansiya ake - aviasiya kəşfiyyat eskad­

rilyasıkb - kəşfiyyat batalyonu

RBQ - reaktiv bombaatan qur­ğu

RM - radioaktiv maddo

tbb - tomir-bərpa batalyonu

kt - koşfiyyat taqımı RQ - raket qoşunları ABKE - ali baş komandanlığın

ehtiyatıRHK - rayon hərbi komissarlı-

ğ'STRQ - strateji təyinatlı raket

qoşunlarıKQ - koşfiyyat qrupu ƏQ - ol qumbarası ÖƏQ - Dektaryev ol qumbara­

sıBKE - baş komandanlığın eh­

tiyatıABH - ayrılan baş hissə (rake­

tin)KD - kəşfiyyat dozoru RM - raket (reaktiv) mühərriki

kd - koşfiyyat divizionu

TƏQ - tüstülənən ol qumbarası HVRM - hibrid yanacaqlı ra­

ket mühərrikiUMR - uzaqmənzilli raket

87

Page 45: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

рдм - рота дегазации мест- - ности

рдн - ракетный дивизион РДП - ранцевый дегазацион -

ный прибор (например: РДП-6) РДТТ - ракетный двигатель -

твердого топливаРДУ - ракетная двигательная -

установкарев. - революция Реввоенсовет* - Революцион- -

ный военный совет (1918-1934) ревком* - революционный -

комитетРез. - резерврез. - завод, фабрика рези- -

новых изделий (топ.)рем™ - ремонтный (например:-

рембаза, ремзавод) рембат. - ремонтный батальон - респ. - республика реф. - реферат реф. - рефрижератор РЗ - радиоактивное зараже- -

ние (сигнал ГО)РЗ - ремонтный завод РИУ - радиоактивный инди- -

катор уровняРК - радиокомпас РКГ - ручная противотанко -

вая кумулятивная гранатаРкД - ракетный двигатель -

РККА* - Рабоче-Крестяьн- - ская Красная Армия (1918-1946)

ФККФ* - Рабоче-Крестяьн- - ский Красный Флот

РЛ - рентгеновские лучи

yqb - yeri qazsızlaşdırma bö­lüyü

rdn - raket divizionu ÇQC çanta qazsızlaşdırma ci­

hazı (məsələn: ÇQC (RDP)-6) BYRM - bərk yanacaqlı raket

mühərrikiRHQ - raket hərəkətverici

qurğuinq. - inqilabİnqhərbişura* - İnqilabi hərbi

şura (1918-1934) inqkom* - inqilab komitəsi

Eht. - ehtiyatrez. - rezin məmulatı zavodu,

fabrik (top.)təm... - təmir (məsələn: təm-

zavodu, təmbazası) təmbat. - təmir batalyonu resp. - respublika ref. - referat ref. - refrijerator RZ - radioaktiv zəhərlənmə

(MM siqnalı)TZ - təmir zavodu RSI - radioaktiv səviyyə indi­

katoruRK - radiokompas KƏQ - tank əleyhinə kumul-

yativ əl qumbarasıRkM - raket mühərriki (hərə­

kət verici)FKQO* - Fəhlə-Kəndli Qızıl

Ordu (1918-1946)FKQD* - Fəhlə-Kəndli Qızıl

DonanmaRŞ - rentgen şüaları

88

РЛА - радиолокационная аппаратура

РЛА - реактивный летатель­ный аппарат

рлб - радиолокационный ба­тальон

РЛД - радиолокационный дозор (например: самолет РЛД)

РЛГ - радиолокационная группа

РЛК - радиолокационный - комплекс

РЛК - радиолокационный контроль

РЛМ - радиолокационная маскировка

РЛО - радиолокационное обеспечение

РЛО - радиолокационный ориентир

РЛП - радиолокационный пост

РЛР - радиолокационная разведка

РЛС - радиолокационная станция

РЛС - радиорелейная линия - связи

РЛСБО - радиолокационная - станция бокового обзора

РМ - ротный минометРММ - разборный металли- -

ческий мостРММ - ремонтно-механичес- -

кая мастерскаяРМП - ротный медицинский -

пунктрмп - рота морской пехоты -PH - ракета носитель

RA - radiolokasiya aparatları

RU А - reaktiv uçma aparatı

rlb - radiolokasiya batalyonu

RLD - radiolokasiya dozoru (məsələn: RLD təyyarəsi)

RLQ - radiolokasiya qrupu

RLK - radiolokasiya kompleksi

RLN - radiolokasiya nəzarəti

RLM - radiolokasiya maska- lanması

RLT - radiolokasiya təminatı

RLO - radiolokasiya oriyentiri (səmti)

RLP - radiolokasiya postu

RLK - radiolokasiya kəşfiy­yatı

RLS - radiolokasiya stansiyası

RRX - radiorele rabitə xətti

YNRLS - yan tərəfə nəzarət edən radiolokasiya stansiyası

BM - bölük minaatanı SDK - sökülən dəmir körpü

MTE - mexaniki-təmir ema­latxanası

BTM - bölük tibb məntəqəsi

dpb - dəniz piyada bölüyü DR - daşıyıcı raket

89

Page 46: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

р-н - районРНС - радионавигационная -

системаРНС - радионавигационная -

станцияРНТ - радионавигационная -

точка (авиа.)РО - разведывательный отряд - РО - ракетное оружие РО - ручной огнемет род. - родник (топ.)РОМ* - разведчик открытого -

моря (самолет)РОУ - ручной огнетушитель -

углекислотныйРП - радиопеленгатор РП - распределительный

пунктРП - ручной пулемет РП - руководитель полетов -

(авиа.)р.п. - рабочий поселок (топ.) - РПБ - ротный пункт боепи- -

танияРПГ - реактивный противо- -

танковый гранатометРПГ - ручная противотанко­

вая гранатаРИД - радиопротиводействие - РИД - ручной пулемет Дег- -

тяреваРПК - радиополукомпас РПК - ручной пулемет Ка- -

лашниковаРПКС - ручной пулемет

Калашникова со складываю щимся прикладом

РПП - радиопеленгаторная - станция передвижная

r-n - rayonRNS - radionaviqasiya sistemi

RNS - radionaviqasiya stansi­yası

RNN - radionaviqasiya nöqtə­si (avia.)

KD - kəşfiyyat dəstəsi RS - raket silahı ƏO - əl odsaçanı bul. - bulaq (top.)ADK* - açıq dəniz kəşfiyyat­

çısı (təyyarə)KƏO - karbonatlı əl odsöndü-

roniRP - radiopelenqatorBM - bölüşdürücü məntəqə

ƏP - əl pulemyotuUR - uçuşun rəhbəri (avia.)

f.q. - fəhlə qəsəbəsi (top.) BDM - bölük döyüş təchizat

məntəqəsiTRQ - tank əleyhinə reaktiv

qumbaraataııTƏQ - tank əleyhinə əl qum­

barasıRƏT - radio oks-təsir DƏP - Dektaryev əl pulem­

yotuRYK - radioyarım kompas KƏP - Kalaşnikov əl pulem­

yotu (RPK)KQƏP - Kalaşnikov qundağı

qatlanan əl pulemyotu (RPKC)

SRP - səyyar radiopelenqator stansiyası

90

РПП* - ротный патронный - пункт

РПС - радиопеленгаторная - станция

РПУ - ракетная пусковая установка

рр - разведывательная рота - РРД - ракетный реактивный -

двигательррд - рота регулирования

движенияPC - радиостанция PC - радиолокационные

средстваPC - реактивный снаряд р/с - радиостанция рс - рота связи р/с* - рядовой состав РСБ - радиолокационная

система бомбометанияРСОН - радиолокационная -

система обноружения и наведения РСП - радиолокационная

система посатки самолетовРСП - руководитель системы -

посатки (авиа.)РСС - радиостанция слежеч -

наяРТ - радиотанк РТ - разведывательный тео­

долитРТ - ракетное топливо РТВ - радиотехнические войска - РТГР - радиотелеграф РТД - ракетный трубинный -

двигатель

ВРМ* - bölük patron məntə­qəsi

RPS - radiopelenqator stan­siyası

RBQ - raketi buraxan qurğu

kb - kəşfiyyat bölüyü RRM - reaktiv raket mühərriki

htb - hərəkəti tənzimləmə bö­lüyü

RS - radiostansiyaRV - radiolokasiya vasitələri

RM - reaktiv mərmi r/s - radiostansiya rb - rabitə bölüyü s/h* - sıravi heyət RBS - radiolokasiya bombaat-

ma sistemiRAYS - radiolokasiya aşkar

etmə və yönəltmə sistemiTRES - təyyarələrin radiolo­

kasiya endirmə sistemiESR - endirmə sisteminin rəh­

bəri (avia.)TRS - təqib etmə radiostansiyası

RT - radiotankKT - kəşfiyyat teodoliti (bucaq

ölçən alət)RY - raket yanacağı RTQ - radiotexniki qoşunlar RTQR - radioteleqraf TRM - trubinli raket mühər­

riki

91

Page 47: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

РТО - радиотехническое обеспечение

РТО - ракетно-техническое - обеспечение

рто - рота технического обеспечения

РТР - радиотехническая раз­ведка

РТУ - радиотелеуправление - РТУ - радиотехнический узел - РУ - ручное управление РУ - радиоузел РУВ - ручной установщик

взрывателейруд. - рудник (топ.)руж. - ружейныйРУК - радиоузел командира -р у к .- руководительрук. - рукав (топ.)рхз - рота химической защиты -

рхрр - рота химической и - радиационной разведки

рыб. - рыбный завод, фаб- - рика, промысел, (топ.)

рыб. пос. - рыбацский по- - селок (топ.)

РЭГ - ремонтно-эвакуацион- - ная группа

РЭЗ - радиоэлектронная за- - щита

РЭМ - радиоэлектронная маскировка

РЭП - распределительный - эвакуационный пункт

RTT - radiotexniki təminat

RTT - raket-texniki təminat

ttb - texniki təminat bölüyü

RTK - radiotexniki kəşfiyyat

RTI - radioteleidarə etməRTQ - radiotexniki qovşaqƏl - əllə idarə etməRQ - radioqovşaqPƏQ - partladıcıları əlləquran

məd. - mədən (top.) tüf. - tüfəngKRQ - komandirin radioqovşağı rəh. - rəhbər qol - qol (çayda, top.) kmb - kimyadan mühafizə bö­

lüyükrkb - kimya və radiasiya kəş­

fiyyat bölüyübal. - balıq zavodu, fabriki, is­

tehsalat (top.)bal. qəs. - balıqçılıq qəsəbəsi

(top.)TTQ - təmir təxliyyə qrupu

REM - radioelektron müha­fizəsi

REM - radioelektron maska­lanma

BTM - bölüşdürücü təxliyyə məntəqəsi

92

CC* - самоходныйC - санитарная (служба ко- -рабля)С - северс. - север, северный с - секундаСА - самоходная артиллерия - СА - склад артиллерийский - СА - Советская Армия САБ - светящаяся авиацион -

ная бомбаСАВО - Краснознаменый

Среднеазиатский военный округ САЖ - спасательный авиа- -

ционный жилетсан. - санаторий (топ.) сан. - санитарный ...сан... - санитарный санбат. - санитарный батальон - санупр. - санитарное управ- -

лениесапб - саперный батальон сапа - саперный вызвод сапр - саперная рота cap. - сарай, сараи (топ.)САС - санитарно-авиацион- -

ная станцияСАУ - самоходно-артилле

рийская установкасах. - сахарный завод (топ.) - саэ - санитарная-авиацион- -

ная эскадрильяСБ* - скоростной бомбар- -

дировщиксб - стрелковый батальон СВ - самозарядная винтовка — св - стрелковый взвод

Ö* - özüyeriyən S - sanitar (gəmi xidməti)

Ş - şimal ş. - şimal s - saniyəÖ A - özüyeriyən artilleriya AA - artilleriya anbarı SO - Sovet Ordusu İAB - işıqsaçan aviasiya bom­

basıOAHD - Qırmızı Bayraqlı Or­

ta Asiya hərbi dairəsiXAJ - xilasedici aviasiya jileti

san. - sanatoriya (top.) san. - sanitar ...san... - sanitar sanbat. - sanitar batalyonu sanida. - sanitar idarəsi

istb - istehkam batalyonu istt - istehkam taqımı istb - istehkam bölüyü dam. - dam, daxma (top.)SAS - sanitar aviasiya stansi­

yasıÖAQ - özüyeriyən artilleriya

qurğusuşək. - şəkər zavodu (top.) ase - aviasiya sanitar eskadril­

yasıSB* - sürətli bombardmançı

ab - atıcı batalyon ÖT - özüdolan tüfəng at - atıcı taqım

93

Page 48: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

сввп - самолет вертикаль- - ного взлета и посатки

СВГК* - Ставка Верховного - Главнокомандования (1941-1845)

свд - снайперская винтов- - ка Дрогунова

СВП* - Свод военных пос- - тановлений

СВП - стабилизированно- визирный пост (на корабле)

СВП - судно на воздушной - подушке

СВТ - самозарядная винтов- - ка Токарева

СВТ - сигнал воздушной тре- -БОГИ

СВУ - Суворовское военное - училише

свх. совхоз (топ.)СВЭ - С овет ская во ен н а я

энциклопедияСГ - сортировочный госпиталь - СГ - станковый Горюнова

(пулемет)СГВ - Северная группа войск - сгм - станковый Горюнова -

модернизированный (пулемет) сгмт - станковый Горгоно--

ва модернизированный танковый (пулемет)

СГУ - самолетное громкого- - варящее устройство

СД - санитарная дружина СД - смертельная доза (мед.) - сбатр. - стартовая батарея сд и СД* - стрелковая диви­

зиясдд - саперная деревянная -

лодка

ŞQET - şaquli qalxan və enən təyyarə

ABKQ* - Ali Baş Komanda­nın Qərargahı (1941-1945)

DST - Droqunov snayper tü­fəngi

HQK* - Hərbi qərarlar külliy­yatı

SVP - sabitləşdirilmiş vizir postu (gəmidə)

HYG - hava yastığı üzərində gəmi

TOT - Tokaryev özüdolan tü­fəngi

HHS - hava həyəcanı siqnalı

SHM - Suvorov hərbi məktəbi

svx. - sovxoz (top.)SHE - Sovet horbi ensiklope­

diyasıÇH - çeşidləşdirici hospital DQ - dəzgahlı Qorynyov (pu­

lemyot)ŞQQ - Şimal qoşun qrupu DQT - dəzgahlı Qorynyov

təkmilləşdirilmiş (pulemyot) DQTT - dəzgahlı Qorynyov təkmilləşdirilmiş tank (pulem­

yot)STQ - səsucaldan təyyarə

qurğusuSD - sanitar dəstəsi ÖD - öldürücü doza (tibb) sbatr. - start batareyası ad və AD* - atıcı diviziya

İTQ - istehkamçı taxta qayıq

94

СДО - станция дегазации одежды

сдт - станция дегазации транспорта

сев. - северный севзап... - северо-западный - сел.ст. - селекционная стан- -

ция (топ.)серж. - сержант C3 - северо-запад СЗ - сетевое заграждение

(мор.)с.з. - северо-запад СЗА - среднекалиберная зе- -

нитпая артиллерияСЗЗ - санитарно-защитная -

зонаСибВО - Краснознаменный -

Сибирский военный округсил. - силосная башня, яма -

(топ.)силик. - завод, фабрика си- -

ликатной промышленности (топ.) СК - спортивный клуб СК - сторожевой катер ск. - скала, скалы (топ.) ск и СК* - стрелковый кор­

пусСКА - спортивный клуб ар- -

минСКА - сторожевой катер СКНВ - Советский комитет -

ветеранов войныСКВО - Краснознаменный -

Северокавказский военный округ СКВО - спортивный клуб -

военною округаСКВП - самолет короткого -

взлета и посадки

GDS - geyimləri qazsızlaşdır- ma stansiyası

NDS - nəqliyyatı qazsızlaşdır- ma stansiyası

şim. - şimal şimqər... - şimal-qərb sel.st. - seleksiya stansiyası

(top.)serj. - serjantŞQ - şimal-qərbTM - tor maneələr (dən.)

ş.q. - şimal-qəıb OZA - orta kalibrli zenit artil­

leriyasıSMZ - sanitar mühafizə zo­

nasıSibHD - Qırmızı Bayraqlı Si­

bir hərbi dairəsisil. - silos qülləsi, çuxuru (top.)

silik. - silikat sənayesi zavo­du, fabriki (top.)

İK - idman klubu GK - gözətçi kater qa. - qaya, qayalar (top.) ak və AK* - atıcı korpus

OİK - ordu idman klubu

GKA - gözətçi kater SMVK - Sovet müharibə vete­

ranları komitəsiŞQHD - Qırmızı Bayraqlı Şi­

mali Qafqaz hərbi dairəsiHDİK - hərbi dairənin idman

klubuQQET - qısa məsafəli qalxan

və enən təyyarə

95

Page 49: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

СКЗМ - Советский комитет - защиты мира

СККС* - специальные кур- - сы командного состава

скл. - склады, склад (топ.) - СКО - (радиолокационная) -

станция кругового обзораСКП - санитарно-контроль- -

ный пунктСКР - сторожевой корабль - СКС - самозарядный кара- -

бин СимоноваСКУКС* - специальные кур­

сы усовершенствования команд­ного состава

СКФ* - спортивный клуб флота

СМ - сигнальная мина СМН - старший морской

начальниксмол - смолокуренный завод -

(топ.)СН - самонаведение СН - сопряженное наблю- -

дениеснд - сопряженное наблю- -

дение батареи (арт.)снд - сопряженное наблю- -

дение дивизиона (арт.)СНИС и СНиС - служба

наблюдения и связи (мор.)СНП - скрытый наблюда­

тельный пунктСО - сосредоточенный огонь - СО - сторожевое охранение - СОВ - стойкое отравляющее -

веществосов. секр. - совершенно сек- -

ретно (гриф)

SSMK - Sovet sülhü müdafiə komitəsi

хкнк* - xüsusi komandan he­yəti kursu

anb. - anbar, anbarlar (top.)DGS - dairəvi görünüş stansi­

yası (radiolokasiya)SNM - sanitar-nəzarət məntə­

qəsiGGƏ - gözətçi gəmiÖSK - özüdolan Simonov

karabiniKHTXK* - komandan heyəti­

nin xüsusi təkmilləşdirmə kursu

DİK* - donanma idman klubu

SM - siqnal minasıBDR - böyük dəniz rəisi

qat. - qatrançəkmə zavodu (top.)

OT - özütuşlamaƏM - əlaqədar müşahidə

BƏM - batareyanın əlaqədar müşahidəsi (art.)

DƏM - divizionun əlaqədar müşahidəsi (art.)

MVRX və MvRX - müşahidə və rabitə xidməti (dən.)

GMM - gizli müşahidə məntə­qəsi

TA - toplama atəşiMG - mühafizə gözətçiliyiDZM - davamlı zəhərləyici

maddətam. məx. - tamamilə məxfi (qrif)

96

сол. - соленная вода, солева- - рия, соляные разработки (гоп.)

СОН - станция орудийной - паводки (радиолокационная станция)

СОП - стационарный обмы­вочный пункт (воеп. мед.)

соп. - сопка (топ.)СОТ - скрытая огневая точ- -

ка; скрывающаяся огневая точка СОТ - станция обеззаражи- -

вания транспорта (в системе ГО) СП - светосигнальный прибор - СП - система посатки (авиа.) - СП - сортировочный пост -

(воен. мед.)СП - станция подслушивания - сп и СП* - стрелковый полк - СПАМ - сборный пункт

аварийных машинспос. ст. - спасательная стан- -

ция (топ.)СПБ* - скоростной пики­

рующий бомбордировщикСПГ - станковый пулемет -

Горюноваспец. - специалист спирт. - спирто-водочный

завод (топ.)спич. - спичечная фабрика -

(топ.)СПК - судно на подводных -

крыльяхСПП - санитарпо-перегру

зочный пунктСППМ - сборный пункт

поврежденных машин с/пр - с припятствиями СПС - спасательное судно -

duz - duzlu su, duzxana, duz mədəni (top.)

TTS - toputuşlama stansiyası (radiolokasiya stansiyası)

SYM - stasionar yuma məntə­qəsi (hərbi, tib.)

təp. - təpə, kiçik təpəlik (top.) GAN - gizli atəş nöqtəsi; giz­

lənən atəş nöqtəsiNZS - nəqliyyatı zərərsizləş­

dirmə stansiyası (MM sistemində) İC - işıq-siqnal cihazı ES - enmə sistemi (avia.)ÇM - çeşidləyici məntəqə

(hərb, tib.)QS - qulaqasma stansiyası aa vo AA* - atıcı alay QMTM - qəzalı maşınların

toplanma məntəqəsixilas, et. - xilasetmə stansiyası

(top.)SŞB - sürətli şığıyıcı bombard-

mançıDQP - dəzgahlı Qorynyov pu­

lemyotumüt. - mütəxəssisspirt. - spirt-araq zavodu (top.)

kibr. - kibrit fabriki (top.)

SQG - sualtı qanadlı gəmi

SYM - sanitar yükləmə mən­təqəsi

XMTM - xarab maşınların toplanma məntəqəsi

mane/lə. - maneələrlə XEG xilasedici gəmi

97

Page 50: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

СПТО - стационарный пункт - технического обслуживания

СПУ - самоходная пусковая - установка

СПУ - самолетное переговор- - ное устройство

СПЭБ - санитарно-противо-- эпидемическая бригада

ср - стрелковая рота СРЦ - станция разведки и -

целеуказанияСС - совершенно секретно -

(гриф)СС - система самолетовож -

депияССВ - сокращение стратега- -

ческих вооруженийс с н - система самонаведения - ст. - станция ст. - старшина ст. - старший ст. - статья стад. - стадион (топ.) стан. - становище (топ.) старморнач - старший мор- -

ской начальникстарпом. - старший помощ- -

ник (мор.)CT3 - сторожевая застава СТО - сезонное техническое -

обслуживание (машин)СТО - система технического -

обслуживанияСТО - станция технического -

обслуживанияСТП - средняя точка попа- -

ДанияСТП - сторожевой пост

STXİY1 - stasionar texniki xid- mot məntəqəsi

OBQ - özüyeriyon buraxıcı qurğu

TDQ - təyyarə danışma qurğu­su

SEƏB - sanitar-epidemiya əleyhinə briqada

ab - atıcı bölükKHS - kəşfiyyat vo hədəfi

göstərmə stansiyası TM - tamamilə məxfi (qrif)

TS - təyyarə idarəetmə sistemi

SSİ - strateji silahların ixtisan

ÖTS - özütuşlama sistemist. - stansiyast. - starşinabö. - böyiikmad. - maddəstad. - stadion (top.)köç. - köçəbə (top.)böydənrəi. - böyük dəniz rəisi

böyköm. - böyük köməkçi (dəniz)

GZ - gözətçi zastava MTX - mövsümi texniki xid­

mət (maşın)TXS - texniki xidmət sistemi

TXS - texniki xidmət stansiyası

O DN - orta dəymə nöqtəsi

GÖP - gözətçi postu

98

CTP - санитарный транспорт - (тип судна)

стр. - строящийся (гоп.) стр.м. - завод, фабрика стро- -

ительных материалов (топ.)стройбат. - строительный

батальонСТС - санитарно-транспорт- -

ное судноСУ - самоходная установка - суш. - сушильня (топ.)СФП - специальная физи- -

ческая подготовка сх. - схемаСХР - специальная хими­

ческая разведкаСХР - сумка химика-развед--

чикаСЧ - санитарная часть, сап- -

частьс/ч - санитарная часть, сан- -

частьСЭЕ - сартировочио-эвакуа- -

циопныи госпитальСЭС) - санитарно-эиидемио- -

логический отрядСЭО - санитарно-эиидемио- -

логическое отделениеСЭС - санитарно-эиидемио--

логическая станция

тТ - танк (например: Т-34)Т - твердый (грунт, брода) -

топ.)Т - текущий ремонт (Т-1,

Т-2, Т-3)

SNƏ - sanitar nəqliyyatı (gə­minin tipi)

tik. - tikilən (top.) tik.m. - tikinti materialları fab­

riki, zavodu (top.)inşbat - inşaat batalyonu

SNG - sanitar nəqliyyat gə­misi

ÖQ - özüyeriyən qurğu quru. - quruducu (top.)XFH - xüsusi fiziki hazırlıq

sx. - sxemXKK - xüsusi kimya kəşfiy­

yatıKKÇ - kimya-kəşfiyyat çanta­

sıSH - sanitar hissə, sanhisso

s/h - sanitar hissə, sanlıissə

ÇTH - çeşidləyici təxliyyə hospitalı

SEI) - sanitar-epidemioloji dəstə

SEŞ - sanitar-epidemioloji şö­bə

SES - sanitar-epidemioloji stansiya

T - tank (məsələn: T-34)В - bərk (çay keçidinin torpa­

ğı, top.)T - cari təmir (T-l, T-2, T-3)

99

Page 51: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

Т - температура Т - трактор (например: Т-4) -т. - телефон т. - тираж т. - товарищ т. - том т. - тонна т. - точка т. - тысяча ТА - танковая армия ТА - транспортная авиация - таб. - табачный, табачная

фабрика, табаководческий сов­хоз (топ.)

табл. - табличный, таблица - тад - тяжелый артиллерий- -

ский дивизионТАОН* - тяжелая артилле- -

рия особого назначениятал и ТАП* - транспортный -

авиационный полктап и ТАП* - тяжелый ар- -

тиллерийский полкТАС - торпедный автомат

стрельбытаэ - транспортная авиаци- -

онная эскадрильяТБ - техника безопасности - ТБ* - тяжелый бомбардиров- -

щикТБ - тыловая база тб и ТБ* - танковая бригада - тб и ТБ* - танковый батальон - тв и ТВ* - танковый взвод - ТВА - тактическая воздуш- -

пая армияТВД - театр военных дейст- -

вийТВМ - тяжелый висячий мост -

Н - hərarətТ - traktor (məsələn: Т-4)t. - telefont. - tirajу. - yoldaşc. - cildt. - tonn. - n ö q təm. - minTO - tank ordusu NA - nəqliyyat aviasiyası tüt. - tütün, tütün fabriki, tü­

tünçülük sovxozu (top.)

cədv. - cədvəl, cədvollə aad - ağır artilleriya divizionu

XTAA* - xüsusi təyinatlı ağır artilleriya

naa və NAA* - nəqliyyat-avia­siya alayı

aaa və AAA* - ağır artilleriya alayı

TAA - torpedo atışı avtomatı

пае - nəqliyyat-aviasiya es­kadrilyası

TT - təhlükəsizlik texnikası AB* - ağır bombardmançı

АБ - арха база tb vo ТВ* - tank briqadası tb və TB* - tank batalyonu tt və TT* - tank taqımı ТПО - taktiki hava ordusu

HƏM - hərbi əməliyyat mey­danı

AAK - ağır asma körpü

100

ТВРД - трубо-винтовой pe- - активный двигатель

ТГ - танковая группа ТД - тпаковый дальномер тд и ТД* - танковая дивизия - ТДА - транспортно-десапт- -

пая авиациятдап вэ ТДАП* - транспорт- -

но-десантпый авиационный полк тдд - танк дальнего дейст- -

ВИЯ

тдн - технический дивизион - тдп - танковый дымовой

прибортекст. - текстильный, (топ.) - тел. - телефон теле... - телевизионный тер. - террикон (топ.)

тех. - техника; технический - техн. техник; технический - техн. - техникум (топ.)ТЗА - тяжелая зенитная ар -

тиллерияТЗИ - труднозатопляемое

переправочное имуществоТЗК - труба зенитная коман- -

дирскаяТИ - тепловое излучение тир. - тиражТК - танковая коротковоль- -

новая (радиостанция)тк и ТК* - танковый корпус - ТКА - торпедный катер ТКГ - траншеекопатель горный - ткм - тонна-километр ткп - тыловой командный -

пункт

RBVM - reaktiv boru-vintli mühərrik

TQ - tank qrupu TM - tank məsafoölçəni td və TD* - tank diviziyası NDA - nəqliyyat-desant aviasi­

yasındaa və NDAA* - nəqliyyat-

desant aviasiya alayıUFT - uzaq foaliyyətli tank

tdn - texniki divizionTTC - tüstülənən tank cihazı

toxuc. - toxuculuq (top.) tel. - telefon tele... - televiziya ter. - terrikon (top.) şaxtalar­

dan çıxan süxurlardan düzələn konusşəkilli təpə (top.)

tex. - texnika; texniki texn. - texnik; texniki texn. - texnikum (top.)AZA - ağır zenit artilleriyası

ÇBKA - çətiııbatan keçirici avadanlıq

ZKB - zenit komandir borusu

İŞ - istilik şüalanması tir. - tirajQT - qısadalğalı tank (radio­

stansiya)tk və TK* - tank korpusu TKA - toıpeda kateri DTQ - dağ-səngər qazanı tkm - ton-kilometr AKM - arxa komanda məntə­

qəsi

101

Page 52: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ткр - телефонно-кабельная - рота

ТКС - Танковый курс ст­рельбы

ТКУ - траншеекопатель уни- - версальный (ТКУ-0.9)

ТМ - противотанковая мина - (например: ТМ-46)

тмд - противотанковая ми­на деревянная

ТМДБ - противотанковая мина деревянная брикетная

тмм - тяжелый механизи- - рованный мост

тмп - тяжелый мостовой парк

ТН - танкер ТН - точка наблюдения ТН - точка наводки тнпп - танк непосредствен- -

ной поддержки пехотыТНТ - тринитротолуол (тро­

тил, тол)ТО - таблица огня ТО - техническое обслужи- -

вапие автомобилей (ТО-1, ТО-2) ТО - тыльное охранение т.о. - таким образом т/о - телеграфное отделение - тел.о. - телеграфное отделе- -

ние (подраз) тов. - товарищтов. ст. - товарная станция -

(топ.)тол. - тринитротолуол топ. - топография, топогра- -

фическийгопо... - топографический

(например: топокарта, топошкола)

tkb - telefon-kabel bölüyü

ТАК - Tankatıcı kursu

USQ - universal səngərqazan (TKU(USQ)-0.9)

TM - tank əleyhino mina (mə­sələn: TM-46)

TTM - tank əleyhinə taxta mi­na

TTBM - tank əleyhinə taxta briketli mina

AMK - ağır mexanikləşdiril- miş körpü

AKP - ağır körpü parkı

TN - tankerMN - müşahidə nöqtəsi NN - nişanlama nöqtəsi PBYT - piyadaya bilavasitə

yardım tankıTNT - trinitrotoluol (trotil, tol)

AC - atəş cədvəli TX - avtomobillərə texniki

xidmət (TX-1, TX-2)AM - arxa mühafizəsi belə. - beləliklə t/ş - teleqraf şöbəsi tel.b. - teleqraf (şöbəsi) böl­

məsiyol. - yoldaşyük.st. - yük stansiyası (top.)

toI. - triııtrotoluoltop. - topoqrafıya, topoqrafik

topo... - topoqrafıya (məsələn: topoxəritə, topomoktəb)

102

ТОФ - технический отдел - флота

ТП - танковая поддержка ТП - точка попадания (при -

стрельбе)ТП - точка прицеливания тн и ТП* - танковый полк - ТПЗ - тыльная походная

заставаТПК - танковый перископ -

командираТПП - танки поддержки

пехотыТПП - тяжелый понтонный -

паркТППГ - терапевтический по- -

левой подвижной госпитальТПС - тешюпсленгаторная -

станцияТПУ - танковое переговор- -

нос устройство'ГПУ - тыловой пункт управ- -

лепияГР - транспорт (мор.) тр - танковая рота трап п 'ГРАН* - транспорт- -

пыл авиационный полк ТРГК - танковый резерв

главною командованияТРД - турбореактивный дви­

гательТРМ - танкоремоптная мае- -

терскаяТРС - турбореактивный

снарядТРТ - твердое ракетное

топливоТС - танковое соединение -

DTŞ - donanmanın texniki şö­bəsi

ТУ - tank yardımı 1)N - dəymə nöqtəsi (atəş za­

manı)NN - nişanlama nöqtəsi ta və TA* - tank alayı AYZ - arxa yürüş zastavası

KTP - komandirin tank peris- kopu

PYT - piyadaya yardım tank­ları

APP - ağır ponton parkı

SSTH - səyyar səhra terapiya hospitalı

İPS - istilik pelenqator stansi­yası

TDQ - tank danışıq qurğusu

AİM - arxa idarə məntəqəsi

NƏ - nəqliyyat (dəniz) tb - tank bölüyü nəaa və NƏAA* - nəqliyyat

aviasiya alayıBKTE - baş komandanın tank

ehtiyatıTRM - boru reaktiv mühərrik

TTE - tank təmiri emalatxana­sı

TRM - boru reaktiv mərmi

BRY - bərk raket yanacağı

TB - tank birləşməsi

103

Page 53: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

тсп - танки сопровожде­ния пехоты

тср - телеграфно-строитель- - пая рота

ттб - тяжелый танковый ба- - тальон

тгр - тяжелая танковая рота - ТТС - телеграфно-телефон- -

пая станцияТУ - телеуправление ТУ - телефонный узел Ту и ТУ - Туполев (в мар­

кировке самолетов: например Ту-144)

тун. - тунель (топ.)ТуркВО - Краснознаменный -

Туркестанский военный округ ТФС - телефонная станция - ТХП - трубка ХОЛОДНОЙ

пристрелкиТШ - танковый шарнирный -

(прицел)ТШ - телескопический шар- -

нирный (прицел)ГЩ - тральщик ТЯРД - термоядерный ра- -

кетный двигательТЯР - термоядерная реакция -

РМТ - piyadanı müşayiot tankları

tib - teleqraf-inşaat bölüyü

atb - ağır tank batalyonu

atb - ağır tank bölüyü TTS - teleqraf-telefon stansi­

yasıTİ - teleidaroetmo TQ - telefon qovşağı Tu vo TU - Tupolyev (təyyarə-

lorin markalanmasında, məsolən: Tu-144)

tun. - tunel (top.)TürkHD - Qırmızı Bayraqlı

Türküstan hərbi dairəsi TFS - telefon stansiyası SSAT - soyuq sınaqatışı bo­

rusuTŞ - tank şarnir (nişangahı)

TŞ - teleskopik şarnir (nişa- nagah)

TÇ - tralçıİNRM - istilik nüvə-raket mü­

hərrikiINR - istilik nüvə reaksiyası

УУ - учебный (в маркировке) - Т - təlim (nişanlamada)...У - универсальный (в мар - ...U - universal (maşınların

кировке машин; например: УТГ) markalanmasında; məsələn: UTQ) ...У - усовершенствованный - ...Т - təkmilləşdirilmiş (maşın,

(в маркировке машин и прибо- - cihaz və s. markalanmasında; ров и т.п. (например: ДГУ) məsələn: DQT)

УА - ударная армия - ZO - zərbə ordusu

104

УАБ - управляемая авиаци- - онная бомба

УАВ - ударный авианосец - УАВТ - ударный тяжелый -

авианосецУАПП - устройство автома- -

тического повторного пуска УАСС - управляемый авиа- -

ционный самолет-снарядУБ - универсальный Бере- -

зина (пулемет)УБО - училище береговой -

обороныУБП - управление боевой

подготовкиУБП - учебно-боевая подго- -

товкаУБТ - универсальный Бере- -

зина турельный (пулемет)УВ - угол ветра УВ - универсальный взрыва- -

тельУВВС* - Управление военно- -

воздушных силУВД - управление внутрен- -

ных делУВМС* - Управление военно- -

морских силУВС - Управление вещевого -

снабженияУВС - Устав внутренней

службыУВУЗ - Управление военно- -

учебных заведенийуг. - уголь каменный (топ.) - УГ - ударная группа УТБ* - управление государ- -

ственной безопасности

İAB - idarəolunan aviasiya bombası

ZTG - zərbə təyyarə gəmisiAZTG - ağır zərbə təyyarə

gəmisiTABQ - təkrar avtomatik bu­

raxma qurğusuİATM - idarəolunan aviasiya

təyyarə-mərmiUB - universal Berezin (pu­

lemyot)SMM - sahil müdafiəsi mək­

təbiDHİ - döyüş hazırlığı idarəsi

DTH - döyüş təlimi hazırlığı

UBT - universal Berezin ture- li (pulemyot)

KB - küləyin bucağıUP - universal partladıcı

HHQİ* - Həıbi-hava qüvvələri idarəsi

Dİİ - daxili işlər idarəsi

HDQİ* - Hərbi dəniz qüvvə­ləri idarəsi

ƏTİ - Əşya təchizatı idarəsi

DXN - Daxili xidmət nizamna­məsi

HTMİ - Hərbi tədris məktəb­lər idarəsi

kö. - daş kömür (top.)ZQ - zərbə qrupuDTİ* - dövlət təhlükəsizlik

idarəsi

105

Page 54: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

УГ и КС - Устав гарнизон - ной и караульной службы

УГМ - универсальная гори- - зонтальная маска

УДП - учебный дивизион подводных лодок

УЗ - угроза затопления (сиг­нал ГО)

УЗ - участок заражения УЗА - угломер зенитной ар- -

тиллерииУЗА - ультразвуковой агре- -

гатУЗРГ - унифицированный

запал ручной гранатыУК - универсальный калибр -

(арт.)УК - учебный корабль УМП - управляемое минное -

полеУПВ - Управление погранич- -

ных войскУПИ - упрощенный прибор -

индикации (для обнаружения ОВ) упр. - управление управ... - управляющий УПС - Управление продоволь- -

ственного снабженияУР - управляемая ракета УралВО - Краснознаменный -

Уральский военный округУРЗ - угроза радиоактивного -

заражения (сигнал ГО)УРО - управляемое ракетное -

оружиеУРС - управляемый реактив- -

ный снаряд

Q və QXN - Qarnizon və qaro­vul xidməti nizamnaməsi

UQM - universal üfiqi maska

STD - sualtı qayıqların tədris divizionu

ВТ - subasma təhlükəsi (MM siqnalı)

ZS - zəhərli sahə ZAB - zenit artilleriya bucaq

ölçəniUSA - ultrasəs aqreqatı

ƏQUA - ol qumbarasının uni- fikasiyalı alışdırıcısı

UK - universal kalibr (art.)

TG - təlim gəmisi IMS - idarəolunan mina sahə­

siSQİ - Sərhəd qoşunları idarəsi

SİC - sadələşdirilmiş indiqator cihazı (ZM aşkar etmək üçün)

ida. - idarə, idarə... - idarəedən ƏTİ - Ərzaq təchizatı idarəsi

İR - idarəolunan raket UralHD - Qırmızı Bayraqlı

Ural hərbi dairəsi RZT - radioaktiv zəhərlənmə

təhlükəsi (MM siqnalı)İRS - idarəolunan raket silahı

İRM - idarəolunan reaktiv mərmi

106

УС - узел связи УСБ* - учебный скоростной -

бомбардировщикУССН - узел связи специаль- -

ного назначенияУТВ - Устав бронетанковых -

войскУТИ - учебно-тренировоч- -

ный истребительУТФ - Управление тралового -

флотаУФО - ультрафиолетовое

облучениеУФПС - узел фельдъегер­

ско-почтовой связиУФР - ультрофиолетовая ра­

диацияучбат. - учебный батальон уч-ще - училище ущ. - ущелье (топ.)

RQ - rabitə qovşağıSTB* - sürətli təlim bombardı-

mançısıXTRQ - xüsusi təyinatlı rabitə

qovşağıTQN - Zirehli tank qoşunları

nizamnaməsiTMQ - təlim-məşq qırıcısı

TDİ - Tral donanması idarəsi

UBŞ - ultrabənövşəyi şüalan­ma

FPRQ - feldyeger-poçt rabitə qovşağı

UBR - ultrabənövşəyi radia­siya

tədrbat. - tədris batalyonumək-b - məktəbdə. - dərə (top.)

ФФ - форт (топ.)Ф - фронтФА - фронтовая авиация ФАБ - фугасная авиациоп- -

пая бомба...фак. - факультет фак-т - факультет ФАРМ - фронтовая авиаре- -

монтная мастерскаяфарф. - фарфорово-фаяпсо- -

вый завод (топ.)ФБ - фронтовая база ФВА - фильтровентиляци

опиый агрегат

F. - fort (istehkam, qalaca top.) C - cəbhəCA - cəbhə aviasiyasıFAB - fuqas aviasiya bombası

...fak. - fakültə fak-ə - fakültəCATE - cəbhə aviasiya təmir

emalatxanasıçini. - çini-saxsı zavodu (top.)

CB - cəbhə bazası FVA - filtr-ventilyasiya aqre­

qatı

107

Page 55: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ФВК - фарватор военный контролируемый

ФВК - фильтеровентиляци- - онный комплект

ФВК - фильтровентиляци- - онная камера

ФВЛ - фронтовой ветеринар- - ный лазарет

ФВО - фильтровентиляцион- - ное оборудование

ФГЛР - фронтовой госпиталь - для лепсораненных

фер. - ферма (топ.) ф и л .- филиал Ф.И.О. - фамилия, имя и

отчество (в бланках)ФК - флагманский корабль - ФКП - флагманский команд- -

ный пунктФОВ - фосфорорганическое -

отравляющее веществоФОГ - фугасный огнемет фосф. - фосфоритный руд- -

ник (топ.)фот. - фотография; фотогра- -

фическийФОТАБ - фотографическая -

авиационная бомбафото... - фотографический - ФПС - фельдъегерско-поч- -

товая связьфр. фруктовый сад (топ.) ф-т - факультет фт. - фонтан (топ.)ФТА - фототелеграфный ап- -

паратФЭП - фронтовой эвакуаци- -

онный пункт

NHF - nəzarətli hərbi forvator

FVD - filtr-ventilyasiya dəsdi

FVK - filtr-ventilyasiya kame­rası

CBX - cəbhə baytar xəstəxana­sı (lazareti)

FVA - filtr-vintilyasiya ava­danlığı

YYCH - yüngül yaralılar üçün cəbhə hospitalı

fer. - ferma (top.) fil. - filialS.A.A. - soyadı, adı və ata­

sının adı (blanklarda)FK - flaqman gəmisi FKM - flaqman komanda mən­

təqəsiFZM - fosfor orqanik zəhərlə-

yici maddəFOD - fuqas odsaçam fosf. - fosforit mədəni (top.)

fot. - fotoqrafıya

FOTAB - fotoqrafik aviasiya bombası

foto... - fotoqrafıyaFPR - feldyeger poçt rabitəsi

me. - meyvə bağı (top.)f-ə - fakültəfə. - fəvvarə (top.)FTA - fototeleqraf aparatı

CTM - cəbhə təxliyyə məntə­qəsi

108

XX - хирургический госпиталь - X - хозяйственная (служба -

корабля)ХАБ - химическая авиацион- -

ная бомбаХЗ - химическая защита хиж. - хижина (топ.) хим. - химия; химический -

завод; химический (топ.)ХН - химическое нападение -

(сигнал ГО)ХНП - химический наблю- -

дательный постХНОС - химическое наблю--

дение, оповещение и связьхолод. - холодильник (топ.) -

ХО - химическое оружие ХППГ - хирургический по- -

левой подвижной госпиталь ХРД - химический разведы- -

вательный дозорХРД - химический ракетный -

двигательхр. - хребет (топ.) хром - хромовый завод

(топ.)хруст. - хрустальный завод -

(топ.)ХС - химическая служба хут. - хутор (топ.)

СН - cərrahiyyə hospitalı Т - təsərrüfat (gəmi xidməti)

KAB - kimyəvi aviasiya bom­bası

KM - kimyadan mühafizə dax. daxma (top.) kim. - kimya; kimya zavodu

(top.)KB - kimyəvi basqın (MM siq­

nal) '4KMP - kimya müşahidə postu

(məntəqəsi)KMXR - kimya müşahidəsi,

xəbərdarlıq və rabitəsoyuq. - soyuducu, buzxana

(top.)KS - kimiya silahı SSCH - səyyar səhra cərrahiy­

yə hospitalıKKD - kimya kəşfiyyat dozo-

ruKRM - kimyəvi raket mühər­

rikida.s. - dağ silsiləsi (top.) xrom. - xrom zavodu (kimyəvi

element bərk metal, top.) bül. - büllur zavodu (top.)

KX - kimya xidməti xut. - xutor (top.)

ЦЦАК - Центральный аэроклуб - МАК - Mərkəzi aeroklub ЦАМО - Центральный архив - MNMA - SSRİ Müdafiə Na-

Министерство Обороны СССР zirliyinin mərkəzi arxivi

109

Page 56: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ЦАМК - Центральный ав то ­мотоклуб

ЦАП - центральный артил- - лерийский пост (на корабле)

ЦАПВ - Центральный архив - пограничных войск

ЦАС - центральный автомат - стрельбы (на корабле)

ЦАС - центральный артил- - лерийский склад

ЦВВК - Центральная военно- - врачебная комиссия

ЦГАСА - Центральный госу- - дарственный архив Советской Армии

цем. - цементный, цемент- - ный завод (топ.)

цко - угол “цель-командир- - орудие” (арт.)

цкп - центральный команд- - ный пункт (воен. мор.)

ЦОСАБ - цветная ориентир-- но-ситальная авиационная бомба

ЦП - центральный пост (корабл)

МАМК - Mərkəzi avtomo- toklub

MAP - mərkəzi artilleriya pos­tu (gəmidə)

SQMA - Sərhəd qoşunlarının mərkəzi arxivi

MAA - mərkəzi atəş avtomatı (gəmidə)

MAA - mərkəzi artilleriya an­barı

MHHK - Mərkəzi hərbi hə­kim komissiyası

SOMDA - Sovet Ordusunun mərkəzi dövlət arxivi

sem. - sement, sement zavodu (top.)

HKT - bucaq “hədəf-koman- dir-top” (art.)

MKM - mərkozi komanda məntəqəsi (hərb, dən.)

ROSAB - rəngli oriyentr siq­nal aviasiya bombası

MP - mərkəzi post (gəmidə)

4

4 - част атаки, начало one- - рации

чайн. - чайная фабрика, чай- - ный совхоз (топ.)

ЧП - чрезвычайное проис- - шествие

ЧФ - Черноморский флот -Чуг. - чугунолитейный завод-

(топ.)

S - həmlə saatı, əməliyyatın başlanması (ç)

çay. - çay fabriki, çay sovxozu (top.)

FH - fövqəladə hadisə

QD - Qara dəniz donanmasıÇuq. - çuquntökmə zavodu

(top.)

110

ШIII - штабША - штурмовая авиация шап и ШАП* - штурмовой -

авиационный полк шах. - шахта (топ.) шаэ - штурмовая авиацион- -

пая эскадрильяНТК - штрафной батальон - ШВАК - Шпитального, Вла -

димирова авиационный крупно- - калиберный (пулемет)

шелк. - шелководческий совхоз, шелкомотальная, шел- коткацская фабрика (топ.)

ШЗ - шар-зонд ШИРАС - шашка имитации -

разрывов артиллерийских снар­ядов

шиф. - шиферный завод (топ.) - шл. - шлюз (топ.) шк. - школа (топ.)ШПД* - штаб партизански- -

го движенияШПС - шумопеленгаторпая -

станцияШПУ - шахтная пусковая -

установка шт. - штат шт. - штольня (топ.)

штабриг.* - штаб бригады - штадив.* - штаб дивизии штакор.* - штаб корпуса штарм* - штаб армии штрафбат - штрафной ба- -

тальопШ Ш С- штабная шифро­

вальная служба

Q - qərargah НА - hücumçu aviasiya haa və HAA* - hücumçu avia­

siya alayışax. - şaxta (top.) hae - hücumçu aviasiya eskad­

rilyasıCB - cəza batalyonu ŞVKA - Şpitalin, Vladimirov

iri kalibrli aviasiya (pule- metu)

ipək. - ipəkçilik sovxozu, ba- ramaaçan karxana, ipəkçilik fab­riki (top.)

ŞZ - şar-zondAMPTŞ (şiras) - artilleriya

mərmisinin partlayışını təqlid- edən şaşqa

şif. - şifer zavodu (top.) şl. - şlüz (top.) mək. - məktəb (top.)PHQ* partizan hərəkatı qərar­

gahıSPS - səs pelenqator stansiyası

ŞBQ - şaxta buraxıcı qurğu

şt. - ştatlağ. - lağım yolu, mədən dəh­

lizi (top.)briqqər.* - briqada qərargahı divqər.* - diviziya qərargahı korqər.* - korpus qərargahı ordqər.* - ordu qərargahı cəzabat. - cəza batalyonu

QŞX - qərargah şiferləmə xid­məti

111

Page 57: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

щЩ - подводная лодка “щука” - Ş - “şuka” sualtı qayıqЩ - щебень (топ.) - Ç - çınqıl (top.)щел. - щелочной источник - qəl. - qələvi mənbəyi (top.)

(топ.)

ээвако... - эвакуационный ЭВМ - электронная вычис- -

лительная машинаЭГ - эвакуационный госпиталь - ЭД - электродетонатор экз. - экземпляр эксп. - экспедиция злев. - элеватор (топ.) ал. подст. - электрическая

подстанция (топ.)ал. ст. - электростанция (топ.) - ЭМ - эскадренный миноносец - ЭМРД - электромагнитный -

ракетный двигательЭО - эвакуационное отделение -

ЭО - эвакуационный отряд - ЭП - эвакуационный прием--

ник, эвакоприемникЭПС - электрическая пуско- -

вая система (авиа.)ЭРД - электрический ракет­

ный двигатель ЭСК - эскадра

экс. - эскадрон

эсминец. - эскадренный ми- - наносец

təxli... - təxliyyə EHM - elektron hesablayıcı

maşınTH - təxliyyə hospitalı ED - elektrik detonatoru nüs. - nüsxə eksp. - ekspedisiya elev. - elevator (top.) el. yarst. - elektrik yarımstan­

siya (top.)el.st. - elektrostansiya (top.) EM - eskadron minadaşıyan EMRM - elektromaqnit raket

mühərrikiTŞ - təxliyyə şöbəsi (manqası

-TM)TD - təxliyyə dəstəsiTQ - təxliyyə qəbuledicisi

EBS - elektrik buraxıcı siste­mi (avia.)

ERM - elektrik raket mühərri­ki

ESK - eskadra (gəmilərin bö­yük birləşməsi)

esk. - eskadron (süvari qoşun bölüyü)

esmines. - eskadra mina daşı­yanı

112

ЭТН - экскаватор траншей- - ный навесной

ЭТР - экскаватор траншей- - ный роторный

ЭТРД - электро-термичес- - кий ракетный двигатель

ЭТУ - экскаватор траншей- - ный универсальный

эф. масл. - эфирномаслич- - ный совхоз, завод (топ.)

ЭХВ - электрохимический - взрыватель

эш. - эшелон ЭЯРД - электро-ядерный

ракетный двигатель

АТЕ - asılan səngər (tranşeya) ekskavatoru

RTE - rotorlu səngər (tranşeya) ekskavatoru

ETRM - elektrik-termik raket mühərriki

UTE - universal səngər (tranşeya) ekskavatoru

ef.yağ. - efir yağ sovxozu, fab­riki (top.)

EKP - elektrik kimyəvi part- ladıcı

eş. - eşelonENRM - elektrik-nüvə raket

mühərriki

ЮЮ - югЮВ И Ю.В. - юго-восток ЮГВ - Южная группа войск - юж. - южныйю.з. и ЮЗ - юго-запад, юго- -

западныйюр. - юрта (топ.)

С - cənubCŞ və c.ş. - cənub-şərq CQQ - Cənub qoşun qrupu cə. - cənubc.q. və CQ - cənub-qərb

al - alaçıq (top.)

Яя д - ядовитый дымообразо- -

вательядв - ядовитодымное отрав- -

ляющее веществоЯк и ЯК - Яковлев (в мар- -

кировке самолетов и вертолетов (например: Як-3, ЯК-24)

ЯО - ядерное оружие ЯРД - ядерный ракетный -

двигатель

ZT - zəhərli tüstütörədən

ZTM - zəhərləyici tüstülü maddə

Yk və YK - Yakovlev (təyya­rələrin və vertolyotların marka- lanmasında (məsələn: Yk-3, YK-24)

NS - nüvə silahı NRM - nüvə raket mühərriki

113

Page 58: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

AZƏRBAYCAN DİLİNDƏ HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI

A

A-7A-7A-7A-7a-72aa və AA-10aa və AA-10a/a-66AA-72AA-93aa və AA-97aaa və AAA-100aad-100AAİC-84AAE-73AAK-9AAK-20AAK-52AAK-100AAQ-72AAQ-73AAM-20a-ar-68AAY-13AB-7AB-13ab və AB-7ab və AB-7a/b-10AB-13AB-22ab-93ab-98AB-100АВД-7ABH-87

abi-73ABK-22ABK-52ABKE-87ABKEA-11ABKQ-94abr-7ABR-86AC-102ad və AD-8ad və AD-9ad və AD-10ad-67ad və AD-94ADD-36ADETİ-10ADK-24ADK-52ADK-90ADQ-9adm-9ADM-80adn-9ADS-9a.-duz.-34AE-56ae-13aerd-13AƏM-72AFA-13a.h.-61AHAM-21AHAMM-21AHATM-21AHAŞM-21AHDHM-21AHDMM-21AHDM-21AHDSÜM-21

AHHMİ-21AHK-51AHPİ-21AHSM-21AHŞ-21AHTO-22axa-82axb və AXB-14AXQ-54Aİ-13aib-13AİC-85AİC-85AİM-103AİMM-23AİT-67AK-9ak və AK-9AK-13AK-51AK-52ak və AK-95akad-9ake-87AKJHTK-9AKHTK-53AKM-51AKM-101AKP-76AKP-102AQ-8AQ-8AQ-82a.q.-56AQC-75AQK-51AQM-9al-113alaykom-50

115

Page 59: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

alb-10am-9AM-69AM-71AM-102AMX-10AMX-44AMK-102AMM-10amt-10AMP-10AMPTŞ (şıra 6 )-lllAMS-10AMS-11AN-72AMAB-10anb-96ANC-73anq-10APM-80APP-103ar-11AR-67ARƏHTK-53arx-11ARLS-11ARP-11art-11art-11art.q.-l 1artrəi-64attex-11asb-12asb-12ASB-12ASD-7ase-93asf-12ASQ-77

ASP-12ASS-8AST-11AST-8astr-12aşr-75AT-12at-12at-50at-51at-93ATA-82atb-104atb-104ATE-11ATE-113ATG-8ATX-12ATİQE-20ATK-50ATM-77ATT-8ATTE-12attb-87AUH-66AÜ-8AÜKM-26AV-100avia-7avia-7AVKYC və Avkyc-38avt-8avto-8avto-8avtobat-8avtomoto-8avtotəm-8avtotəmbat-8AY-12

ay-63AYD-12AYM-76AYZ-103AZA-101AZD-26AZQ-85AZT-7AZTİ-7AZTQ-7AZTG-105AZV-9

В

B-13B-13B-13b-13b-56b-86B-99BA-13BA-13baa və BAA-14 bad və BAD-14 bae-14 BAİ-30bak və BAK-14BAQ-13bal-92baI.qəs-92BAM-13BAR-7bar-14baş-32Başdən-32Başhərbsən-32

116

başl.x-i-46Başhərbtıç-32başkomnövgen-36batax-16bat-14bat-14bat-n-14batr-14batkom-50batkom-50batkomköm-79BAÜ-8bay-22BAZTİ-30BB-16BC-19BD-19BD-31BD-33BDQ-39BDM-16BDM-31BDM-90BDR-96b.e.-67belə-102BETAB-15Bet-15BƏM-96BƏM-17bər-73BHDGİ-31bhm-25BHDQ-68BHMİ-31BHMİ-31BHMM-31BHSİ-31BHSİ-31

BHSİ-34BHSTİ-34BHT-57BHTİ-31BHTİ-31BHTİ-31Bİİ-32BK-32BK-52b-ka-15BKC-74BKE-87BKEA-11BKM-15BKM-51BKM-74BKME-46BKS-70BKTE-103BKZTE-19BQ-19BQ-34BQ-82BQ-84BQA-7BQX-59BQXK-59bqqaa-BQQAA-30bl.p.-15BM-15BM-89BM-90BMM-16BNKG-62BO-16bö-98Böy-16böyköm-98bölükkonı-50

bölükkomköm-79böydənrəi-98BQA-7BPM-91BR-17br-17b-reya-17briq-17briq-17briqsanrəi-64briqkom-50briqqər-111briqkomköm-79BRM-81BRMK-59BRY-103BS-16BS-16BSK-62BSQ-69BŞ-19BT-106BTB-33BTH-47BTM-16BTM-89BTM-92BTŞ-14BTT-67bux-19bu 1-90bur-19buz-55BÜA-14bül-109BV-18BY-15BYQ-31BYRM-88BYZ-33BZO-68

117

Page 60: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

с-100С-107С-113СА-107САТЕ-107СВ-111СВ-107СВХ-108CDM-75сс-31сэ-113cədv-100cəzabat-lllСН-109СНВ-31СНРМ-27c.q. və CQ-113CQQ-113CŞ-113CTM-108

Q

Ç-13Ç-30ç-86Ç-112ÇA-43çay-110ÇBKA-101ÇDQ-74ÇH-94çini-107ÇKSQ-77ÇQC-88ÇM-97ÇMD-79

ÇNK-49ÇTH-99ÇTOH-12Çuq-110

D

d-30d-34d-35D-47D-56d-56d-56DA-10DA-11DA-35DA-35DAA-35daa və DAA-34dad və DAD-33dax-109dai-70daisirəi-64daibayida-70daisəhiy-70day.m.-71DAQ-35dam-93da.s.-109DATE-35DATE-68daşı-75daş-47DB-15DB-40DB-41DBK-41

DC-83DD-38DD-39DDC-22DDM-15DE-15des.-36dez.-36DEP-84də və Sİ-49də-107Dənak-60DƏQ-87dəm-41DƏM-96DƏM-75dər-38DƏP-90DG-37DGS-96DH-16DHƏM-23DHH-68DHHK-68DHİ-105dhm-26DHMİ-68DHN-31DHSQ-74DHŞ-68DXN-105Dİ-37Dİİ-105DİK-96DİN-57DİS-43div-37div-37div-37

П 8

divqər-111div kom.-37divkom-50divkom-50divmühən-37div-n-37divrəi.-64divsanrəi-64divsş-79divsşrəi-64DK-15d/k və dk-15DK-48DK-48DK-49DK-50DK-53DKD-17d.keçid.-33DKK-15DQ-14DQ-37DQ-40DQ-62DQ-63DQ-94DQDN-19DQP-97DQT-94DQTT-94DM-37DM-15DM-16DM-39DM-73d.mili-60DİM K-15DMK-32DMM-38DMP-15

DMR-78DMÜH-16DN-19dn-38DN-103DO-60DONKYC VƏDonkyc-39DTQ-94döv-16DP-16DP-39dpa-78DPB-15dpb-89dpbr-18DPT-39DR-89DRK-17DSD-40DSQM-39DSK-65DSMD-40DST-94DŞİ-40DŞİT-40DT-40DTB-83DTH-105DTİ-105DTQ-101DTM-38DTN-58DTP-80dtt-20DTŞ-58DTŞ-103duz-97düş-51

DVS-15DY-16DYB-65DYX-54DYQ-69DYPM-74qyş-69DZ-81DZE-69DZM-66DZM-96

e-35E-86ea və EA-43EAER-42EAQ-86EAL-42EBS-112ED-112ef.yag.-ПЗeht.-41EHM-112Eht-88EK-53EK-64EKM-42EKMM-42EKP-113eksp.-112elev.-l 12el.st.-l 12el.yarst-112EIM-43EM-80EM-112EME-80

119

Page 61: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

EMM-42EMRM-112en.mey.-79ENRM-113EP-75ERM-112ERQ-43ES-97esk-112eskkom-50eskkom-50ESK-112esmines-112ESR-91eş-113ETRM-113

əab-71ƏAER-68əadn-67əase-71ƏB-30ƏB-68ədpb və ƏDPB-68ədkae-70əhə-45ƏHL-31ƏHRP-70ƏMN-34əxb-68ə/i-80Əİ-71Əİ-92ƏK-32ƏKD-71ƏKM-32

ƏKM-37əkmb-71əkşb-70əlah-72əqae-70ƏQ-87ƏQO-70ƏQO-70ƏQUA-106ƏM-96ƏMH-34ƏMHO-14ƏMM-38ƏMM-71ƏMYM-33ƏNBM-70ƏO-67ƏO-90ƏP-90əpad-71ə-r-52ərb-68ərb və ƏRB-71ƏRMP-71ƏRP-71ərzrəi-64əşy-23əşyrəi-64ətb-72ətəqd-70ƏTİ-105ƏTİ-106ƏTŞ-69əzad və ƏZAD-69

E

F-107FAB-107

fak-107fak-ə-107FDD-45fer-108f-ə-108fə-108FH-110<11-108FK-108FKQD-88FKQO-88FKM-108f.q.-90FQP-45FOD-108fosf-108FOTAB-108fot-108foto-108FPR-108FPRQ-107FSP-46FTA-108FÜK-45FVA-107FVA-108FVD-108FVK-108FZM-108

g-34G-34GAN-97GAZQ-52GB-40gbaa və GBAA-65

120

gbad və GBAD-65GÇÇ-58GÇM-58GDB-48GDH-19GDOZ-38GDS-95gen.-32gen.-l(eyt)-32gen.-m.-32gen.-p(oln)-32GƏR-76GGƏ-96GGS-78GX-40GX-52GİİAB-66gil-32GİSAB-38GK-95GKA-95GQ-34GM-27GMM-96GN-53gö-69GÖP-98GSM-76GTB-57GZ-98GZQ-53

ü

H-100ha-30HA-20HA-44

HA-111haa və HAA-111hae-111HAM-20HAM-20HAM-20HAN-20HATM-20HATM-20HATM-20havl-13HAY-20HB-30HBA-20HBX-21HCD-17HCDQ-17HCDT-16HCHƏ-78HCİ-22HCQ-17HÇF-28HD-25HD-25HD-29HDA-24HDAK-24HDB-24hdb və HDB-22hdd və NDD-22HDD-24HDD-25HDDA-8HDDXK-65HDEC-24HDH-24HDHM-24HDHM-25HDXD-22

HDXH-22HDXK-65HDXT-22HDİK-25HDİK-95HDK-22HDQ-14HDQ-22HDQ-25HDQ-38HDQİ-105HDM-24HDM-25HDMH-24HDMM-24HDP-25HDPS-25HDPŞ-25HDR-25HDSM-25HDTK-25HDTO-25HEC-25h.e.d-36h.e.n-48HEP-25HES-34hev-51hey-42hə-28HƏM-27HƏM-100hərbməkkom-50hərb-26hərb-26hərbkom.-26hərbkomlıq.-26hərbmüx.-26hərbtəy.-26

121

Page 62: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

hərb.-tib-26hərb.-dən-26hərbdən-26

hərbtic.-26həy-35HF-29HG-33HGV-29HH-22HH-28h.-h.-49h.h. və h/h-29HHA-20HHB-21HHD-22HHE-22HHİ-29HHK-21HHQ-21HHQİ-105HHM-74HHMA-21HHS-94HXDİ-23HXK-65Hİİ-28HİK-28HİK-28HİT-28HİT-28HİŞ-28HK-24

HK-45HKE-36HKHM-74HKİ-29HKT-110HKY-24NQ-72HQK-30HQK-94HL-27HL-74HLS-32HM-23HM-24HMA-23HMA-65HMA-76HMXR-25HMİ-27HMK-25HMK-32HMM-66HMTŞ-68HMUH-27HMŞ-29HNA-28HNX-27HNR-65HO-20HOQ-26höv-14HP-45HPS-27HRTMA-23HRY-33HSA-27HSAK-27HSC-27HSK-27

hərbtəş.-26hərbnymay.-26hərbrəhb-26hərbsənbaştikinti-32hərbsanida-26hərbmütə.-26hərbtexida-26

122

HSK-27HSM-27HSM-28hsp-34HSQ-28HSŞ-28HŞ-28HT-28HT-28HTA-23HTA-24HTA-28htb-91HTD-71HTH-24HTX-29HTİ-25HTİ-29HTİ-29HTQ-23HTK-29HTM-24HTMİ-105HTO-29HTÖ-36HTT-29HY-27hyb-22HYG-48HYQ-94HYM-27HYRM-87

XAJ-93xarab.-86xalqkom-63

xalqkom-63 İAMN-60 İRM-67XAO-66 İATM-105 İRM-106XBT-14 İC-97 İRS-106XC-67 ida-106 istb-93XD-39 idarə-106 istb-43XEG-97 İDX-55 isti-33xəs-16 i.e. və i/e-38 istt-93xətkəm.-55 İHH-65 iş - ıo ıXFH-99 İHP-70 İTQ-94XHF-48 i/x-12 İTM-80XG-55 i/x-46 İTU-36xilas.et.-97 İİÜ-39 İTYB-18XND-68 İK-95 İYM-80XKK-99 ikb-18 İYM-85xkrb-55 ikidərkap-47 İZR-43XKHK-96 İKP-70 İZRM-43XKR-55 İQ-45 İZRS-43XQ-70 İQBD-37XM-66 İQR-69XMB-62 İQŞ-45 КXMK-65 il-30XTMə-85 il və İL-45 k-34XMTM-97 İM-84 k-56xrb-54 İMS-106 K-86xrom-109 inq-88 KA-9xrb-55 inqhərbişyra-88 KA-47XŞ-71 inqkom-88 KA-47XTA-10 İNR-104 KA-60XTAA-100 İNRM-104 KA-86XTMə-85 inşbat-99 kaa və KAAXTQ-28 in-t-45 KAB-56XTQ-56 int-45 KAB-109XTRQ-107 inst-45 kad-86xut-109 İORM-67 kağ-19

İÖK-23 KAQ-47

iİP-84 kan-47İPS-103 kan-79

İAB-93İAB-105

ipək-111 kap-47İR-106

123

Karp ND-81

Page 63: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

KASM-57KATE-47kaz-47КВ-15КВ-53kb-57kb-87kb-91KB-105KB-109KD-82KD-87kd-87KD-90KDA-52KDM-19KDM-19KDM-48KDM-51KDP-19KDP-76KDMR-49KE-53keç-17KEİ-60keram-48KƏC-85KƏQ-88KƏM-76KƏM-76KƏM-85KƏM-85KƏMH-33KƏKM-52KƏO-90KƏP-90kətançı-56kəşf-86kəşfı-86

KFP-46KG-49KH-48KHD-48KHH-48KHK-49KHQ-55KHT-53KHTK-53KHTXK-96KHS-98KX-109KXHD-50KXR-67ki-59kibr-97kim-109kimrəi-64KK-51k/k-59KKD-109KKC-85KKÇ-99KKH-59KKR-52KQ-49KQ-87KQƏP-90KQG-61KQK-29KQKC-28KQS-71KQSM-43KQT-53kl-49kl-49klx.hə.-49km-49KM-51

KM-109kmb-92KMM-25KMM-50KMM-66KMM-66KMHA-20KMXR-109KMP-109kmt-29k-n-50KNN-29kom-50kolx-49korkotn-50korqər-111korsanrəi-64KON-50kö-105köç-98körp-81kör-41kör-42köm-79KP-51KP-61KP-76KR-52KR-52k-r-52KRƏNTK-53KRH-60krkb-92krkt-29KRQ-92KRM-52KRM-109KRP-52KS-52

124

KS-109 QA-44 QƏIRS-77KŞ-70 qa-95 QƏM-77kşb-53 qaa və QAA-30 qəl-112KŞM-53 qaa və QAA-30 qər-41KT-52 qaa və QAA-34 qərrəi-64KT-57 qaa və QAA-44 qərargahrəi-64KT-60 QAB-14 QF-72kt-87 QAB-67 QFAB-72KT-91 qabr və QABr-30 QGB-51KTA-9 QABR-59 QHCDM-30KTB-29 qad və QAD-44 QHH-31KTQA-9 qae-44 QHRA-24KTN-29 QAF-48 QX və QA-49KTP-76 QAİİGP-52 QXAHDM-48KTP-103 qal-52 QXF-49KTR-62 qa.məz.-18 QXX-12KUA-49 qar-30 QXQ-12KUP-48 qarrəi-47 QXQ-54kur-53 qat-96 QİM-76kurq-53 QAÜ-8 qış-42KÜA-56 QAZ-30 qız-43KZA-58 qaz-30 QK-37KZP-59 “qaz”-30 QQ-69KZP-76 qaz-42 qqaa və QQAA-32KZC-66 QB-44 QQD-53

QBA-44 QQET-95QBD-48 Q və QXN-106

Q QBG-17 QQQ-19QBHD-48 QQQO-49

q-13 QBR-57 QQO-49Q-41 QD-36 qma və QMA-33Q-41 QD-48 qma və QMA-33q-41 QD-78 qmk və QMK-33Q-44 QD-110 QMM-70Q-47 Qə-81 QMTM-97q-47 QƏAB-77 QN-40Q-72 QƏX-77 QO-47Q - l l l QƏİR-77 QO-47QA-10 QƏİRM-77 qob-14

125

Page 64: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

QOdHD-50QOE-37qol-40qol-92qoy-69QPrillD və Qprihd-51QR-67QRK-78QS-97QŞD-52QŞX-111QT-101QUHD-48QUŞXO-70quru-99quş-83qv-31QYM-69qyş-69QZaqHD-49

L

La və LA-54lağ-111lakboy-54LAQQ-54laq-54LD-55Ieyt-55lim-30lim-55LHD-55LHF-55LOHDA-24LOHTA-24L.polk-80.LR-33l-t-56

M

M-56M-56m-56m-56m-56m-72m-100MA-9MA-10MA-56MAA-110MAA-110maa və MAA-62MAARS-11mab-62mab-62mab və MAB-62 mabk.-l-49 mabk-1-50 nıad-98mad və MAD-62maerb-44mağ-75MAİC-85MAK-109maq-56ınalrai-64MAMK-110mane/lə-97MAP-110mask-57maş-57MAT-9mat-62MAZ-57MB-5TMBM-66

MC-67MÇM-45MD-16MD-42MD-52MD-58MD-58MD-71md və MD-58MDX-55me-108meb-58MED-59MED-63mehm-33mex-58meş.ev.-55meşəbəy.-55meş-73met-58meyvətərə.-77MƏ-33məd-92MƏM-77MƏM-77mək-111mək-b-107məlum-45mən-46mərm-61MG-96MGMK-36MHHK-110MHLS-32MHS-68MHSQ-21MHV-29MX-61MXO-66

126

mi və Mİ-59mib-46MİH-28MİH-54MİX-54Mİİ-54MİK-37MİQ və MİQ-59min-59min-59mina-59minbatr-59minb-59mindüz-59minim-59mis-58misər-58mit-46MK-59MK-59mk və MK-59MKQ-46MKM-110mkörpüb-45MKP-76MQ-32MQB-42mqt-58min-60mlrd-60MM-33MM-58MM-61MM-66mmb və MMB-60 mmb və MMB-60 MMD-60 MMHA-20 mpık və MMK-60 MMM-45

MMTX-62MN-60MN-102MNHTİ-44MNMA-109moto-60motomex-60MÖD-62MP-39MP-57MP-60MP-61MP-82MP-110MPDQ-75MPM-57MR-61MR-61mR-61m-r-61MR-71MR-81MRX-46MRK-53MRM-41MRM-78MRP-61MS-61MSC-61MSC-77MSÇ-78MSG-44MSHC-58MSXK-65MİK-48MSR-19m-s-57mt-57

jıdaaivo MTAA-62 -

MTE-58MTE-89MTX-47MTX-98MTİ-47MTM-82MTT-56MTT-62MTY-57müa-41miia-55müh-45müh-45mühb-45mühəndrəi-64müşa-63müt-97müvvi-28MV-10MV-63MvRX və MVRX-96 myolb-45

n-100 NA-100naa və NAA-100nae-100napalm-63NATO-63naz-59haz-lik-59NBM-51NBM-52NDA-101ndaa və NDAA-101 NDMM.-27

127

Page 65: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

NDS-95 OATE-7 ÖAQ-93neft-65 OAQ-7 ÖBQ-98NƏ-103 OAY-13 ÖD-55nəaa və NƏAA-103 OBL-8 ÖD-94NƏA-69 odada-69 ÖHQ-12NƏT-69 OdHD-69 ÖKM-76NHDM-65 ODN-98 ÖQ-51NHF-108 odun-39 ÖQ-99NX-5S OG-70 ÖMM-78nik-65 OHB-30 ÖS-61NİET-66 OHP-46 ÖSK-96niş-72 OİK-95 ÖSM-80NKC-66 ok-70 ÖT-93NQM-75 ok və OK-9 ÖT-96n-lik-57 okb-16 ÖTB-34NM-51 OKE-11 ÖTS-98NMM-50 OKS-70 ÖZQ-43NN-102 okta-23NN-103 OQ-72N0-50 omb və OMB-9 Pnöv-36 OMBM-18NRM-113 OMBR-18 P-72NS-113 OMP-61 P-86NTM-51 ON-69 pa və PA-81nüm-68 or-71 paa və РАЛnüs-112 or-71 PAB-63NZS-97 ordkom-50 PAQ-13

ordqər-111 palç-33ordsaniəi-64 partla-23

Q ordsşrəi-64 pb-74OTB-72 pb-81

0-7 ov-72 pbr-74OA-7 ova-65 PBP-76OA-7 OZA-95 PBY-66OA-67 PBYT-102ordkyc və ORDKYC-38 oadkyc və OADKYC-38 OAHD-93

0-93ÖA-93

pd və PD-74pdb-74pdb-75pdd-38PDE-19

128

PDX-75 PY-79 rəi-63PDQK-75 PYA-10 rəiköm-79PDM-16 PYS-74 rəitəsköm-79PDM-77 PYT-103 RƏİM-82PDN-19 PZM-42 RƏM-81pdt-74 RƏM-81PDYK-75 RƏM-82Pe-75 & RƏS-82PƏ-80 RƏT-90PƏQ-92 R-86 RH-67PƏM-80 RA-89 RHK-87PƏM-80 rad-86 RHQ-88PƏMS-80 rada r-86 RHP-46PHQ-111 radiolok-86 RK-52PXND-78 radiost-86 RK-88PİD-51 RAİC-85 RkM-88piy-75 RAM-86 RQ-87PKP-77 RAŞ-86 RQ-92p/q-85 rasiya-87 RQ-107PQE-34 rayhərbkom-86 RQM-82pl-76 rayhərbkomisarlıq-86 rlb-89plastm-77 RAYS-91 RLD-89pIat-77 rb-91 RLK-89PM-20 RBQ-87 RLK-89PM-77 RBQ-91 RLQ-89PM-79 RBS-91 RLM-89PM-74 RBVM-101 RLN-89PMT-104 RDM-17 RLO-89Po və PO-78 RDMQ-27 RLP-89polk-79 rdn-88 RLS-89pokb-79 REM-92 RLT-89PPM-36 REM-92 RM-71r/polk-80 ref-88 RM-87polk.-80 ref-88 RM-87PribHD-81 resp-88 RM-91PTƏ-26 rez-88 RMP-61PTM-77 rəh-92 RMÜ-72PUF-75 rəi-63 RN-39pul-85PUY-39

rəi-63' r-n-90

129

Page 66: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

RNN-90RNS-90JRNS-90ROSAB-llORP-90RPS-91RR-67RRX-89RRM-91RS-82RS-90RS-91r-s-66r/s-91RSİ-88RŞ-88RT-91RTE-113RTİ-92RTK-92RTQ-91RTQ-92RTQR-91RTN-67RTT-92RTT-92RUA-89RV-91RY-91RYK-90RZ-88RZT-I06

S-20 S-93 s-93

S-110SA-13sa və SA-Sİsaa və SAA-47SAA-73S.A.A.-108SADS-72SAE-10SAE-73SAE-73SAE-73SahHD-81SAM-72SAMS-73SAMTE-Usan-93san-93san-93sanbat-93sanida-93sanidrəi-64SARQ-11SAS-93SATE-73SATE-73SATZ-73SB-16SB-18SB-93sbatr-94SBS-74SCD-80sd və SD-48SD-78SD-94SDB-14SDK-89SDM-7SSDM-76

SDL-56SDN-19SED-99SEƏB-98SEƏD-81sem-110sel.st.-95serj-95SES-85SES-99SEŞ-99sərh.kmd.-78sərhesk-78sərh.zast.-78səf-60səf-60SƏS-42SH-74SH-99s/h-91s/h-99SHD-74SHE-94SHM-94sx-99SXK-65SXP-80Sİ-84SibHD-95sil-95siük-95SİC-106siya-79siyaköm-79SK-48sk və SK-49SK-53SK-43SK-76

130

skb-15SKG-82SKK-76skt-23SKTE-82SQ-28SQ-74SQAQ-33SQB-17SQD-39SQG-97SQH-27SQXT-66SQİ-106SQMA-110SQM-75SQOA-73SQN-57SQT-66SM-16SM-77SM-78SM-96SMH-34SMHO-14SMK-43smq və SMQ-49SMM-55SMM-78SMM-105SMVK-95SMZ-95SN-84SNƏ-99SNG-99SNM-96SNSS-49SNP-82SNYM-81

SO-47SO-72SO-93SOA-73SOB-72SOH-IOSOMDA-110soynq.-109SÖS-42SP-79SP-79s/p-80SPİK-51spirt-97SPS-111SR-81SRM-69SRMK-50SRL-81SRP-90SSAT-104SSCH-109SSH-80SSİ-98SSM-18SSMK-96SSTH-103SSYH-46SŞB-97ST-18st-98st-98stad-98STB-81STB-107STBQ-81STD-106STDS-81STE-81

STG-19STXM-98STQ-94STM-82STM-85STO-79STRQ-87STP-81su-26suan-22SUEZ-44suvu-22süd-60sud.-ət.-60süv-47süv-47svx.şöb-72svx-94SVP-94SYM-80SYM-97SYM-97SYS-75SYS-75s/z-75

S

ş-30Ş-93ş-93Ş-112şax-111ŞB-73ŞBQ-Ulşək-93şər-23şəl-22

131

Page 67: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ş/h-56 T-104 TE-65ŞHK-31 T-109 tex-101ŞXT-67 TA-35 texuzköm-79şif-111 ta və TA-103 texn-101şim-95 TA-96 texn-101şim-qər-95 TAA-100 tel-101şiras-111 tab-12 tele-101ŞİT-71 TAB-12 ter-101ŞQ-95 TAB-35 tel.b.-102$.q.-95 TABQ-10S TƏ-83ŞQEA-7 TAC-35 TƏA-83ŞQET-94 tax-42 TƏAEht-11ŞQHD-95 taxt-39 TƏAB-83ŞQQ-94 taxt-55 təb-83şl-111 TAİC-85 TƏBQ-17şöb-72 TAK-102 təd-83şş-31 taqımkom-50 TƏDM-83ŞTP-81 taqımkomköm-79 TƏDT-84şt-111 tam.məx.-96 tədrbat-107ŞTQ və ştq-74 tar.dü.-79 TƏeht-84ŞVKA-11I TAT-12 təxli-112şz-ııı ta(t)-23 TƏİMS-84

TAY-34 TƏİR-84TB-18 TƏİRM-84

I t/b-62 TƏQ-87tb və TB-100 TƏQ-90

T-34 tb və TB-100 TƏQA-46T-44 tb-103 təqad-46T-56 TB-103 təqaa və TƏQAA-46T-67 tbb-87 təqb-46T-86 TÇ-104 təqd-46T-86 TD-112 TƏLEAB-82T-99 td və TD-101 TƏM-82T-99 TDİ-107 TƏM-83T-100 TDQ-98 TƏM-83t-100 TDQ-103 TƏM-83t-100 tdn-101 TƏM-83t-100 TDP-36 TƏM-84T-104 TE-61 təm-88

132

TƏMA-83təmbat-88TƏMR-84tamrəi-64təp-97tər-68TƏR-84tərəv-69TƏRK-84təsrəi-64TƏST-84TƏŞVAB-8təşv.təbl-8TƏT-83ТЭТ-84ТЭТ-84TƏV-84TƏV-84TFS-104TG-7TG-106TGAZQ-11TH-112THO-IOOTHP-46TX-61t/x-62TX-102TXM-83TXS-98TXS-98TXTM-83TXZTK-53Tİ-104tib-104tibrəi-64tibsanbat-58tik-99

tik.m.-99tin-76tir-101TK-37tk və TK-101TK-48TKA-101tkb-102tkb-18tkm-101TKQ-61TKP-38tkt-29TQ-69TQ-73TQ-74TQ-101TQ-104TQ-112TQEZ-31TQN-107TM-35TM-35TM-38TM-43TM-61TM-95TM-98TM-101TM-102TMA-12TMD-33TMQ-107TMM-83TMP-61TMP-83TMPM-41TN-102

TNM-53TNM-54TNT-102to-71TO-IOOtoxuc-101tol.-102top-102topo-102Tor-42toza-15TÖ-36TÖT-94TP-79TPM-57TRQ-90TPES-91tr.b.-19TRM-91TRM-103TRM-103TRS-91TS-98tsb və TSB-62tsb-62TSXK-66TSİA-71TSX-62tst-62TŞ-40TŞ-104TŞ-104TŞ-112t/ş-102TT-100tt və TT-100TTAQ-36ttan-37

133

Page 68: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ttb-92 UB-105 UT-39TTBM-102 UBA-35 UİT-40TTE-103 ubaa və UBAA-35 UTE-113TTC-101 ubad və UBAD-35 UTHK-53TTQ-92 ubae-35 UYB-35TTM-85 UBR-107TTM-102 UBŞ-107ТТО-16 UBT-105 Ü*TTS-97 uça-55TTS-104 ud-34 ÜB-73Tu və TU-104 UD-35 ÜD-39tibrəi-64 UDK-58 ÜHH-21tun-104 UFT-I01 ÜQN-69TUT-56 UHD-36 ÜU-31tüf-92 UHK-49 ÜTT-33TÜK-61 UK-106Türk.ND-104 ukaa və UKAA-39tüstü-40 ukae-39 Vtüt-100 UQM-106TY-61 UM-36 vağ-24TY-103 UM-58 vahə-67TYB-17 UMA-9 vaq-20TYN-44 UMA-9 VDMM-22TYM-84 uınaa və UMAA-10 vc-30TYP-77 UMBR-17 VHF-22TZ-88 UMP-62 VHK-68TZQ-13 UMR-87 vlk-24

un-63 vilhərbkomisarlıq-68UralHD-106 VİTP-51

U UÖ-37 VMƏ-45UP-105 VMK-42

U-34 UR-90 VYX-55U-104 [JRLA-39UA-35 US-55 VU A-54 USA-106UAB-38 USQ-102 Y-34UAQ-38 uş.e.-36 Y-44uan v UAN-39 UŞE-36 y-100UB-35 UŞC-36 YA-54

yaa-54 YKR-52 YZTM-82

YAB-41 YKS-37 zYAK-55 YQ-33yabt-79 YQ-55 ZA-13YaMM-15 yqb-88 ZA-41yan-79 YQC-74 ZAA-41yar-69 YQQ-67 ZAAİC-85yar-86 YQQ-75 ZAB-106YAY-12 YM-42 ZabHD-41yat-51 YM-57 ZAC-75yay-55 YM-58 ZAK-41YBA-14 YM-60 ZAQ-41YBA-54 YM-71 ZaqHD-41ybaa və YBAA-14 YM-78 zast-42ybaa və YBAA-54 YMK-45 ZAV-43YD-14 YMM-16 z-d-42YD-16 YNH-40 ZDKM-17y-da-78 YNRLS-89 ZDM-16YDK-57 YO-63 ZDO-15yefr-40 yol-102 zenaa-42YƏA-80 yol.p.-85 zenad-42YFM-44 YP-23 zenbat-42YG-75 YPP-55 zenpul-42YH-44 YR-55 ZƏM-76YH-83 YSH-45 ZHE-38YHHM-61 YTG-8 zireh-18YHHKM-61 YTM-63 ZK-50YHQ-74 YTM-82 ZKA-15YHM-78 YTÖ-36 ZKB-101yxd vəYXD-38 YTP-37 ZQ-16YİM-27 yük.st.-102 ZQ-105YK-17 yüklə-78 ZQA-23Yk və YK-113 YYH-32 ZM-68ykb-37 YYCH-108 ZO-69ykb-37 YYM-33 ZO-71YKM-80 YYON-8 ZO-104YKP-55 YYZ-17 ZP-43YKR-37 YZM-78 ZP-43

134 135

Page 69: RUSCA- AZƏRBAYCANCA HƏRBİ TERMİNLƏRİN İXTİSARI LÜĞƏTİ · Ulduz qoyulmuş sözlər həmin təşkilatın hal-hazırda mövcud olma dığım, göstərilən adm yenisi ilə

ZPL-43 ZRQ-43 ZTƏ-18ZPQ-43 ZrAB-17 ZTG-105ZPr-43 Zrtd və ZRTD-18 ZTQ-18zpb-43 ZS-106 ZTM-113zpt-23 ZŞ-18 ZTMQ-18zpt-43 ZT-18 ZTR-18ZRK-43 ZT-113 ZTTE-19

Çapa imzalanmış 28.01.2002. Ofset çap üsulu ilə.Nəşrin formatı 84x108 1/32. Ofset kağızı №1. Şərti çap vərəqi 7,14. Tirajı 1000. Si­fariş 200. Qiyməti müqavilə ilə

“Azəməşr”. Bakı şəhəri. H. Hacıyev küçəsi, 4.1 №-li Mətbəə. Bakı şəhəri, Ə. Bayramov küçəsi, 3.

SƏH SÜTUN SOTK ~ Ш 5 а $ Е К OXUNMA1JDIR22,118 2,3 A ş,S,yux.4 DDC DQC

1 Y u x .12 ОМГК. DFMK36 2 Y ux.11 hıroaıaqnit nıitomaqnit39,119 2.1 Yux.8, a?.7 D M q m :45,120 2.3 Y u x 3 , Yux.3 FDD FQD53 2 Y uxü KRƏHTK ARƏHTK58,127 2,3 Y rıx .ll, Y ux.l MTE m t d ;59126 2 * Aş.2, Yux.13 MED MOD82,130 2,1 Aş.l 7, Yux 10 KS 1Ш95,121 2,1 ftw T İ, Y m .7 “ 3 5 s ÖQS95,128 2,3 Yux. 3 , Yux. 1 ~ i © s “ “ i100 2 A?.6 ЛВ - a rx a b a u AB-Wxabaza i116 1 Yux.16 АМАН

_ _ T

120 l A* .8 ƏMN ƏM3İ 1121 31 Yux .314 (Kj S GCiC |122 2 Aş 19 32 33 !122 2 Y u x / NQ HQ j123 3 Vux.5 43 93 :126 3 Aş 3 MHV " MNV “ I12? 3 Aş.l NDMM т я -------------------- f129 1 Aj.8.9 q/pol; pol P/|№İ; poU133 3 Yux.l 7 T P l£ TRES !U > 1 Y u x 1 y o b t