METAL-SAKKARİN...

METAL-SAKKARİN KOMPLEKSLERİ

Prof. Dr. Veysel Turan YILMAZ

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİFEN-EDEBIYAT FAKÜLTESİ

KİMYA BÖLÜMÜ

Giriş

Sonuç

Metal-Sakkarin Kompleksleri

Ligant Olarak Sakkarin

Tatlandırıcı Olarak Sakkarin

Tatlandırıcı Olarak Sakkarin

Dünyanın en çok bilinen düşük kalorili tatlandırıcısı

Sakkarin 1879 yılında Remsen ve Fahlberg tarafından keşfedildi. Yunanca şekerin karşılığı olan “sakcharon” dan esinlenerek sakkarin adı verilmiştir. Şekerden yaklaşık 500 kat daha tatlıdır. Vücuttan değişikliğe uğramadan geçer. Sakkarin şekerden farklı olarak kalorisizdir. Maliyeti şekerden daha düşüktür. Toz veya tablet olarak satılmaktadır.

Tatlandırıcı Olarak Sakkarin

CNH

SO

OO

Sakkarin, (SacH), C7H5NO3S

(1,2-benzisothiazol-3(2H)-one1,1-dioxide,

o-sulphobenzimide)

Molekül Ağırlığı : 183,19 gmol-1

Erime Noktası : 225 - 227 °C 

Suda Çözünürlüğü : 3,3 g/l (20 °C) 

CN

SO

OO

Na+

-

Sodyum sakkarinat, (Nasac), C7H4NO3SNa

Molekül Ağırlığı : 204,19 gmol-1

Erime Noktası : 226 - 230 °C 

Suda Çözünürlüğü : 830 g/l (20 °C) 

Ligant Olarak Sakkarin

MSO4 + Nasac + 6H2O

[M(sac)2(H2O)4].2H2O[M(sac)2L4]

+ 4L

N-Koordinasyonlu Metal-Sakkarin Kompleksleri

[Cu(ea)2(sac)2] kompleksi

► V.T. Yilmaz, O. Andac, Y. Topcu, W.T.A. Harrison, Acta Crystallogr. C57 (2001) 271.

H2N OH

Monoetanolamin ea

[Cu2(sac)2(pypr)2] kompleksi

►V.T.Yilmaz, S.Hamamci, O.Andac, C.Thoene, W.T.A Harrison, Trans. Met. Chem. 28 (2003) 676.

Cu···Cu 3,0402(7) Å

[Ag(sac)(ampy)] kompleksi

N NH2

2-aminometilpiridinampy

► S. Hamamci, V.T. Yilmaz, W.T.A. Harrison, Z. Naturforsch. 60b (2005) 978.

[Ag2(sac)2(µ-aepy)2] kompleksi

N

NH2

2-(2-aminoetil)piridin

aepy

Ag···Ag 2,9894(4) Å

► S. Hamamci, V.T. Yilmaz, W.T.A. Harrison, Z. Naturforsch. 60b (2005) 978.

[Cu2(sac)2(µ-dmea)2(µ-H2O)]n kompleksi

► V.T. Yilmaz, V. Kars, C. Kazak, Z. Anorg. Allg. Chem. 632 (2006) 505.

[Ag(sac)(py)]n kompleksi

►S. Hamamci, V.T.Yilmaz, W.T.A.Harrison, Struct.Chem.16 (2005) 379.

Ag1 ··· Ag1i 2,9087(4) Å

Ag1 ··· Ag1ii 2,9853(4) Å

[Ag(sac)(µ-mpy]n kompleksi

OH

N

2-piridilmetanolmpy

► S. Hamamci, V. T. Yilmaz, W. T. A. Harrison, C. Thoene, Solid State Sci. 7 (2005) 423.

Ag ··· Ag 3,2988(4) Å

[Zn(sac)2(µ-pyz)(H2O)2]n kompleksinde pyz ligandının oluşturduğu çizgisel polimerik zincir

[M(sac)2(µ-pyz)(H2O)2]n kompleksi

M: Mn(II), Co(II), Zn(II), Cd(II)

O-Koordinasyonlu Metal-Sakkarin Kompleksleri

[Ni(sac)2(aepy)2] kompleksi

► V.T. Yilmaz, S. Caglar, W.T.A. Harrison, Trans. Met. Chem. 29 (2004) 477.

υ(CO)

Nasac.H2O 1642 cm-1

[Ni(sac)2(aepy)2] 1614 cm-1

N

H2N

2-aminoethylpyridineaepy

[M(sac)2(pypr)2] kompleksi

M = Co(II), Ni(II), Cu(II)

► V.T. Yilmaz, S. Hamamci, C. Thoene, Cryst. Res. Technol. 38 (2003) 992.

υ(CO)

Nasac.H2O 1642 cm-1

[Co(sac)2(pypr)2] 1608 cm-1

[Ni(sac)2(aeppz)2] kompleksi

►S. Guney, V.T. Yilmaz, W.T.A. Harrison, J. Coord.Chem. 58 (2005) 1667.

υ(CO)

[Ni(sac)2(H2O)4].2H2O 1630 cm-1

[Ni(sac)2(aeppz)2] 1614 cm-1

Ambidante Özelliğin Gözlendiği Metal-Sakkarin Kompleksleri

[Co(sac)2(mpy)2] kompleksi

► V.T. Yilmaz, S. Guney, O. Andac, W.T.A. Harrison, Polyhedron 21 (2002) 2393.

►V.T. Yilmaz, F. Yilmaz, C. Kazak, Trans. Met. Chem. 30 (2005) 95.

(ApyH)[Cu(sac)3(H2O)] kompleksi

(ApyH)[Cu(sac)3(H2O)]

υ(CO) 1666, 1630 cm-1

► V.T. Yilmaz, V. Kars, C. Kazak, Z. Naturforsch. (2006) basımda.

[Cd(sac)2(dmea)2] kompleksi

υ(CO)

[Cd(sac)2(dmea)2]

1651, 1600 cm-1

[Cu(sac)2(py)3] kompleksi

► O.V. Quinzani, S.H. Tarulli, S. Granda, C. Marcos, E.J. Baran, Cryst. Res. Technol. 37 (2002) 1338.

υ(CO)

[Cu(sac)2(py)3]

1668, 1628 cm-1

N- , O- Koordinasyonlu Metal-Sakkarin Kompleksleri

[Pb(µ-sac)2(pym)]n kompleksi

► V. T. Yilmaz, S. Guney, C. Thoene, Z. Anorg. Allg. Chem. 628 (2002) 1406.

υ(CO)

[Pb(µ-sac)2(pym)]n

1650, 1626 cm-1

[Pb(µ-sac)2(ampy)]n kompleksinin tek boyutlu çizgisel polimerik zinciri

[Ag(μ-sac)2(hep)]n kompleksi

N NH

HO

N-(2-hidroksietil)piperazin

hep

► S. Hamamci, V. T. Yilmaz, W. T. A. Harrison, J. Mol. Struct. 734 (2004) 191.

Ag1···Ag2 3,492 Å

[Ag2(sac)2(H2O)(en)]n

Ag1··Ag2 2,9920 (3) Å

► V.T. Yilmaz, S. Hamamci, C. Kazak, Z. Anorg. Allg. Chem. 631 (2005) 1961.

[Ag(µ-sac)(µ-nia)]n kompleksi

► S. Hamamci, V. T. Yilmaz, C. Kazak, Struct. Chem. (2006) basımda.

[Ag(µ-sac)(µ-nia)]n kompleksinin polimerik zinciri

[Ag(µ-sac)]n kompleksinin çizgisel polimerik zincirleri

► R. Weber, M. Gilles, G. Bergerhoff, Z. Kristallogr. 206 (1993) 273.

[Ag(µ-sac)]n kompleksi

► E. J. Baran, C. C. Wagner, Z. Anorg. Allg. Chem. 627 (2001) 85.

[Tl2(sac)2(H2O)]n kompleksi

Ag···Agi 5,8019 Å

Ag···Nai 3,6269 Å

Na[Ag(sac)2] kompleksi

► V. T. Yilmaz, S. Hamamci, C. Thoene, Z. Anorg. Allg. Chem. 630 (2004) 1641.

[Ag(µ-sac)(dmpy)]n kompleksi

► S. Hamamci, V.T.Yilmaz, W.T.A. Harrison, C.Thoene, Solid State Sci. 7 (2005) 423.

[Ag4(sac)4(pypr)2] kompleksi

NHO

2-piridinpropanol

pypr

Ag1···Ag1i 2,8480(13) Å

υ(CO) 1651, 1626 cm-1

► V. T. Yilmaz, S. Hamamci, W. T. A. Harrison, C. Thoene, Polyhedron 24 (2005) 693.

[Hg(µ-sac)2(µ-pym)]n kompleksi

► V.T. Yilmaz, S. Guney, O. Andac, W.T.A. Harrison, Polyhedron 21 (2002) 2393.

[Hg(µ-sac)2(µ-pym)]n kompleksinin dimerik birimi

[Hg(µ-sac)2(µ-pym)]n kompleksinde pym ve sac ligantlarının oluşturduğu polimerik zincir

Tamamlayıcı İyon Olarak Davrandığı Metal-Sakkarin Kompleksleri

[M(dmpy)2](sac)2.2H2O kompleksi

M = Co(II), Ni(II), Cu(II), Zn(II)

►V.T. Yilmaz, S. Guney, O. Andac, W. T. A. Harrison, J. Coord. Chem. 56 (2003) 21.

[Mn(tea)2](sac)2 kompleksi

►Y. Topcu, O. Andac, V.T. Yilmaz, W. T. A. Harrison, J. Mol. Struct. 610 (2002) 109.

[Ca(sac)2(H2O)2(Hpyet)2](sac)2 kompleksi

►V. T. Yilmaz, C. Kazak, S. Hamamci, Z. Anorg. Allg. Chem. 629 (2003) 2013.

υ(CO) [Ca(sac)2(H2O)2(Hpyet)2](sac)2

1628, 1618 cm-1

Sakkarinin Gözlenen Koordinasyon Modları

I II

IV V

► E. J. Baran, V. T. Yilmaz, Coord. Chem. Rev. (2006) basımda.

III

VIVII

VIII IX

► E. J. Baran, V. T. Yilmaz, Coord. Chem. Rev. (2006) basımda.

SONUÇ

Metal-sakkarin kompleksleri kolay hazırlanır ve yüksek

verimle kristaller elde edilir.

Sac ligandı farklı koordinasyon modları sergiler.

Hacimli ligantlar kullanıldığında sac koordinasyona katılmaz.

Koordinasyon küresinin dışında tamamlayıcı iyon olarak kalır.

Sac ligandı mono-, di- ve polinükleer metal komplekslerini

oluşturur.

TEŞEKKÜRLER