Individual Studies and Information Technology for Work บทที่ 3 … · 2017-10-03 ·...

การสบคนสารสนเทศ 3 บทท

1

Information Searching : WebOPAC

การศกษาคนควาและเทคโนโลยสารนเทศเพอการ

ปฏบตงาน Individual Studies and Information

Technology for Work

GEN4103

1 ตอนท

วตถประสงค

2

เพอใหผเรยนมความรความเขาใจเกยวกบความหมายของ การสบคนสารสนเทศ

เพอใหผเรยนมความรความเขาใจเกยวกบประเภทของเครองมอสบคนสารสนเทศตามความเหมาะสม

เพอใหผเรยนมความสามารถและทกษะในการสบคนสารสนเทศจากเครองมอสารสนเทศทหลากหลายและเหมาะสม

ประเดนศกษา

ลกษณะของสารสนเทศทด 1 ความหมายของการสบคนสารสนเทศ 1

หลกเกณฑในการพจารณาสารสนเทศทด 2 วตถประสงคของการสบคนสารสนเทศ 2

การเลอกใชสารสนเทศ 3 เครองมอชวยคนสารสนเทศ 3

การประเมนสารสนเทศ 4 การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล (OPAC/WebOPAC) 5

การสงเคราะหสารสนเทศ 6 การสบคนสารสนเทศดวยฐานขอมลออนไลน (Online Database) 6

การประเมนสารสนเทศ 4 การสบคนทรพยากรหองสมดผานบตรรายการ (Card Catalog) 4

3

แนวคดพนฐาน

การศกษาคนควาเพอประกอบการเรยนการสอน เพมพนความร และเพอประกอบการเขยนรายงานทางวชาการ หรอการท าวจย วทยานพนธ เปนปจจยส าคญในการศกษาทกระดบชน นกศกษาจ าเปนตองรกระบวนการและวธในการศกษาคนควาเปนอยางด จงจะสามารถเขาถงสารสนเทศหรอขอมลทตองการไดอยางสะดวก รวดเรว ทนกาล รวมถงตองไดสารสนเทศ ทถกตองดวย

ความส าคญของการสบคน

4

เมอนกศกษารแหลงสารสนเทศและคดเลอกแหลงสารสนเทศไดแลว วาจะสบคนจากแหลงสารสนเทศใดจงจะพบขอมลหรอสารสนเทศทตองการ ขนตอนตอมาคอ นกศกษาตองรวธการสบคนและวธการใชเครองมอชวยคน เพอจะไดสามารถน าเอาขอมลหรอสารสนเทศมาใชใหเกดประโยชนตอการศกษาของตนได

ความส าคญของการสบคน

แนวคดพนฐาน

5

1. ผคน จะตองทราบวาตนเอง ตองการคนหาขอมลเกยวกบเรองใด และตองมขอมลประกอบในการคนหา เชน ชอผแตง ชอสงพมพ หากไมรชอผแตง ชอสงพมพ ควรก าหนดค าคนหรอหวเรอง ทจะใชส าหรบการคนหา เปนตน 2. รจกแหลงสารสนเทศหรอเครองมอ ทจะใชคนหา เชน ถาตองการคนหาทรพยากรหองสมดมหาวทยาลยขอนแกน ซงตองการหาตวเลมในหองสมด ควรจะใชฐานขอมล OPAC เปนตน 3. ตองรจกวธการใชฐานขอมลหรอเครองมอทใชคนหา เชน รจกวธคนหาแบบพนฐาน หรอหากจะใหดกควรรจกการคนหาแบบขนสงดวย นอกจากนยงตองรจกวธการจดการผลลพธ ไดแก การบนทก การสงพมพ การสงขอมลทาง E-mail การจดการรายการบรรณานกรม เปนตน

การเตรยมตวกอนศกษาคนควาดวยตนเอง

แนวคดพนฐาน

6

4. ตองรจกวธการใชหองสมดและการหาหนงสอบนชน ผคนตองรวธการใชหองสมด และวธการหาหนงสอบนชน 5. รจกกฏ กตกา มารยาทในการใชแหลงสารสนเทศ ฐานขอมลหรอเครองมอคนหา เนองจากปจจบนยงมผใชบรการบางสวนทยงใชหองสมดไมเปน ไมรจกระเบยบฯ ตลอดจนมการละเลดลขสทธในการใชฐานขอมลอเลกทรอนกสกนมากขน (วลาวณย โตะเอยม, 2555)

การเตรยมตวกอนศกษาคนควาดวยตนเอง

แนวคดพนฐาน

7

ความหมายของการสบคนสารสนเทศ 1

การสบคนสารสนเทศ (Information Retrieval หรอ Information Searching) หมายถง กระบวนการในการคนหาเอกสาร หรอสารสนเทศทตองการโดยใชเครองมอชวยคน รปแบบตางๆ (ชมนาด บญอารย และสธาสน ฉมเลก. 2549 : 68-69)

ความหมายของการสบคนสารสนเทศ

8

9

ความหมายของการสบคนสารสนเทศ 1

วตถประสงคของการสบคนสารสนเทศ 2

1. เพอการศกษา 2. เพอหาขอมลหรอความรใหมๆ 3. เพอความบนเทงและพกผอนหยอนใจ 4. เพอประกอบการท างานและการประกอบธรกจ 5. เพอประกอบการตดสนใจในเรองใดเรองหนง

วตถประสงคของการสบคนสารสนเทศ

10

เครองมอชวยคนสารสนเทศคนสารสนเทศ 3

เครองมอชวยคนสารสนเทศ หมายถง เครองมอ สอ หรออปกรณ ทจดท าขน เพอชวยใหผใชบรการ สามารถคนหาสารสนเทศทตองการไดสะดวกรวดเรว และตรงตามความตองการ

ความหมายของเครองมอชวยคนสารสนเทศ

11

เครองมอชวยคนสารสนเทศคนสารสนเทศ 3

ปจจบนการสบคนสารสนเทศมวธการสบคนโดยใชเครองมอ ชวยคน 4 ประเภทใหญๆ คอ 1) รายการบรรณานกรมในรปแบบเอกสาร เชน บตรรายการ รายชอทรพยากรสารสนเทศ หนงสอดรรชน หนงสอบรรณานกรม เปนตน 2) รายการขอมลทางอเลกทรอนกส เชน OPAC, WebOPAC, ซด-รอม, และฐานขอมลออนไลน เปนตน 3) การสบคนสารสนเทศโดยใชเสรชเอนจน (Search Engine) บนระบบเครอขายอนเทอรเนต (Internet) 4) การสบคนโดยใชฐานขอมลออนไลน (Online Database)

ประเภทของเครองมอชวยคนสารสนเทศ

12

เครองมอชวยคนสารสนเทศคนสารสนเทศ 3

ตวอยาง รายการบรรณานกรมในรปแบบเอกสาร ประเภทของเครองมอชวยคนสารสนเทศ

13

เครองมอชวยคนสารสนเทศคนสารสนเทศ 3

ตวอยาง รายการขอมลทางอเลกทรอนกส เชน OPAC/WebOPAC ประเภทของเครองมอชวยคนสารสนเทศ

14

เครองมอชวยคนสารสนเทศคนสารสนเทศ 3

ตวอยาง การสบคนสารสนเทศโดยใชเสรชเอนจน (Search Engine) บนระบบเครอขายอนเทอรเนต (Internet)

ประเภทของเครองมอชวยคนสารสนเทศ

15

16

เครองมอชวยคนสารสนเทศคนสารสนเทศ 3

ตวอยาง การสบคนโดยใชฐานขอมลออนไลน (Online Database) ประเภทของเครองมอชวยคนสารสนเทศ

17

การสบคนสารสนเทศโดยใช บตรรายการ (Card Catalog)

การสบคนทรพยากรหองสมดผานบตรรายการ 4

ความหมายของบตรรายการ

บตรรายการ (Card Catalog) หมายถง บตรทรวบรวมและบนทก รายการตางๆ ทส าคญของหนงสอหรอ รายละเอยดส าคญของหนงสอ หรอ ทรพยากรสารสนเทศในรปอนทน ามาจด หรอเรยงอยางเปนระเบยบเพอใหทราบถง ต าแหนงทอยของหนงสอแตละเลม ในหองสมด

18

19

การสบคนทรพยากรหองสมดผานบตรรายการ 4

ประโยชนของบตรรายการ 1. ใชคนหาหนงสอทตองการในหองสมด

ไดอยางสะดวกและรวดเรว 2. บอกรายละเอยด ของหนงสอแตละเลม

ทมในหองสมด เชน ชอผแตง ชอหนงสอ ครงทพมพ ปทพมพ จ านวนหนา เปนตน

3. บอกใหทราบชอผแตง ชอหนงสอ หนงสอทกเลมทมในหองสมด

4. บอกใหทราบต าแหนงทจดเกบหนงสอและวสดตางๆในหองสมด

5. ท าใหสามารถคดเลอกหนงสอไดอยางหลากหลายตรงกบความตองการ

การสบคนทรพยากรหองสมดผานบตรรายการ 4

บตรรายการ เปน บตรแขงขนาด 3 นว x 5 นว ดานลางของบตรมรขนาดเสนผาศนยกลาง 1/4 นว ส าหรบรอยแกนบตรเขาลนชกตบตรรายการ ใชบนทกขอมลส าคญของสารเทศ

รปแบบของบตรรายการ

20

การสบคนทรพยากรหองสมดผานบตรรายการ 4

สวนประกอบของบตรรายการ

1. เลขเรยกหนงสอ (Call number) ประกอบดวย 1.1 เลขหมหนงสอ (Classification number) คอ สญลกษณซงใชแทนเนอหาหรอลกษณะการประพนธของหนงสอตามระบบการจดหมหนงสอ 1.2 เลขผแตง (Author number) เครองหมายประจ าหนงสอซงชวยในการจดเรยง 2. รายการหวบตร (Heading) ประกอบดวย 2.1 รายการหลก (Main entry) 2.2 รายการเพม (Added entry)

21

การสบคนทรพยากรหองสมดผานบตรรายการ 4

สวนประกอบของบตรรายการ (ตอ) 3. รายการทางบรรณานกรม หรอรายการเชงพรรณนา (Description) 3.1 สวนชอเรองและการแจงความรบผดชอบ (Title and statement of responsibility area) 3.2 สวนครงทพมพ (Edition area) 3.3 สวนการพมพและการเผยแพร (Publication, distribution, etc., area) 3.4 สวนลกษณะรปราง (Physical description area) 3.5 สวนชด (Series area) 3.6 สวนหมายเหต (Note area) 3.7 สวนหมายเลขมาตรฐาน และค าทบอกถงการไดรบ (Standard number and terms of availability area) 4. แนวสบคน (Tracing) แนวสบคน คอ รายการทแจงใหทราบวา หองสมดท าบตรเพมประเภทใดบางใหกบหนงสอ ประกอบดวยรายละเอยดตามล าดบ ไดแก หวเรอง รายการเพมชอบคคล รายการเพมชอนตบคคล รายการเพมชอเรอง รายการเพมชอชด และรายการจ าแนก

22

การสบคนทรพยากรหองสมดผานบตรรายการ 4

โครงสรางของบตรรายการ

23

24

โครงสรางของบตรรายการ บรรณารกษ

การสบคนทรพยากรหองสมดผานบตรรายการ 4

ตวอยางของบตรรายการ

25

26

การสบคนทรพยากรหองสมดผานบตรรายการ 4

การใชบตรรายการคนหาสารสนเทศ

เมอตองการคนหาหนงสอ สามารถตรวจสอบไดทตบตรรายการ เชน ตองการคนขอมล

• โดยทราบชอผแตงกคนไดจากบตรผแตง • โดยทราบชอหนงสอกคนจากบตรชอเรอง • ทราบเกยวกบเรองกคนจากบตรหวเรอง

เมอคนพบบตรรายการหนงสอเลมทเราตองการแลวใหคดลอกเลขเรยกหนงสอทอยมมซายของบตร ไปคนหาหนงสอทชน

27

การสบคนทรพยากรหองสมดผานบตรรายการ 4

28

การสบคนสารสนเทศโดยใช WebOPAC

29

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

คอ ระบบงานในหองสมดทท างานรวมกนเปนกระบวนการ เชน การจดหา การลงรายการ การยมคน การบรหารจดการ และ การสบคน เปนตน

• ระบบหองสมดอตโนมต (Library Automation System)

30

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

ตวอยางเครองยม-คนหนงสอ อตโนมต

31

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

• ระบบหองสมดอตโนมต (Library Automation System) ตวอยางระบบหองสมดอตโนมตทใชในประเทศไทย 1. โปรแกรม ALIST : มหาวทยาลยราชภฏรอยเอด, มหาวทยาลยสงขลานครนทร, มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน 2. โปรแกรม SEA-URICA : มหาวทยาลยเชยงใหม 3. โปรแกรมไดนกซ (DYNIX) : หอสมดแหงชาต, มหาวทยาลย เทคโนโลยสรนาร 4. โปรแกรม TINLIB : สมดมหาวทยาลยหอการคาไทย, หองสมดสถาบนเอไอท และศนยขอมลบรษทปนซเมนตไทย 5. โปรแกรม INNOPAC : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, มหาวทยาลยมหาสารคาม

32

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

• ระบบหองสมดอตโนมต (Library Automation System) ตวอยางระบบหองสมดอตโนมตทใชในประเทศไทย 1. OpenBiblio 2. Horizon 3. ทรงไทย 4. ULIBM (Union Library Management)

33

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

• ระบบหองสมดอตโนมต (Library Automation System)

ALIST ยอมาจาก Automated Library System for Thai Higher Education Institues

มหาวทยาลยราชภฏรอยเอดไดน ามาใชจดการทรพยากร สารสนเทศและการบรการสารสนเทศในศนยวทยบรการ เมอวนท 26 พ.ค. 2554 ศกษารายละเอยดเพมเตมท www.alist.psu.ac.th

34

ในระบบหองสมดอตโนมต มสวนงานส าคญหรบจดการสารสนเทศ ภายในหองสมด อย 6 สวนงาน ไดแก 1. สวนงานจดหาทรพยากรสารสนเทศ (Acquisition Module) 2. สวนงานจดท ารายการสบคน (Cataloging Module) 3. สวนงานใหบรการยม-คน (Circulation Module) 4. สวนงานวารสารและสงพมพตอเนอง (Serials Control Module) 5. สวนงานการสบคนทรพยากรสารสนเทศผานเวบ (Web OPAC ) 6. สวนงานผดแลระบบ ( System Administrator Module )

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

• ระบบหองสมดอตโนมต (Library Automation System)

OPAC/WebOPAC

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

35

OPAC (Online Public Access Catalog ) หรอบตรรายการออนไลน เปนชดท างาน (Module) ทท าใหสบคนสารสนเทศทตองการจากฐานขอมล ของหองสมด โดยผใชสามารถโตตอบกบคอมพวเตอรเพอการสบคน ไดอยางสะดวก รวดเรว

WebOPAC (Online Public Access Catalog - WWW) Online Public Access Catalog คอ เครองมอทคนหารายละเอยดทางบรรณานกรมของทรพยากรสารสนเทศ(Bibliographic record) และบางเครองมอสามารถ เขาใชไดถงเอกสารฉบบเตม (Full-text)

OPAC/WebOPAC

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

36

เปนระบบการสบคนทรพยากรสารสนเทศในหองสมดดวยคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรมส าเรจรปคนหา สมาชก หนงสอ วารสาร โสตทศนวสด ซงม รายละเอยดการคนเชนเดยวกบบตรรายการคอการคนจากเมน ชอผแตง ชอเรอง หวเรอง ฯลฯ ส าหรบการสบคนสารสนเทศระบบนจะใหบรการเฉพาะทรพยากร สารสนเทศของหองสมดหรอแหลงสารสนเทศนนๆ

OPAC/WebOPAC การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

37

OPAC/WebOPAC ประกอบดวยฟงกชนการท างานหลก ดงน - แสดงขอมลขาวสารทวไปและชองทางสอสารกบหองสมด - สบคนรายการทรพยากรสารสนเทศไดหลายรปแบบ - แสดงขอมลรายละเอยดของสมาชกหองสมด - การตออายการยม ( Renew ) รายการสารสนเทศ - การจอง ( Hold ) รายการสารสนเทศ - การเสนอแนะรายชอทรพยากรสารสนเทศเพอใหหองสมดจดหา - การสงออก (Export) ขอมลบรรณานกรมในรปแบบตาง ๆ - รายงานสถตจ านวนทรพยากรของหองสมดและสถตการสบคนตาง ๆ

OPAC/WebOPAC

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

38

OPAC/WebOPAC

http://lib.reru.ac.th/

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

39

http://202.29.53.29/opac2/Search_Basic.aspx

40

ระบบ OPAC ยงมการพฒนาไปสการใชงานผาน

Application บน Tablet

และ Smart Phone รองรบท งระบบปฏบตการ IOS

และ Android

เชน การสบคน การยมตอ การจอง เปนตน

40

บรการออนไลนของศนยวทยบรการ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

ระบบหองสมดอตโนมตบน Smart Phone :

IOAPC ALIST

1 2 3 4

Step Step Step Step

41

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

พมพค าวา ALIST OPAC ใน google เพอดาวน

โหลดและตดต งโปรแกรม

บรการออนไลนของศนยวทยบรการ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

42

OPAC/WebOPAC หนาจอพนฐานการใชงานโปรแกรม http://202.29.53.29/opac2/Search_Basic.aspx

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

43

OPAC/WebOPAC 1. การสมครสมาชกหองสมด

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

1 เลอกเมนสมครสมาชก

2 กรอกขอมลใหครบถวน

3 กด ลงทะเบยน

4 ตดตอ จนท. หองสมด

เพอยนยนการลงทะเบยน

และปอนขอมลบารโคด

OPAC/WebOPAC 2. การตรวจสอบขอมลสมาชก

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

1 เมอท าการยนยนการสมครสมาชก เรยบรอย ใหตรวจสอบ email

2 Login เขาสระบบ

2.

1

2.

2

2.

3

OPAC/WebOPAC 2. การตรวจสอบขอมลสมาชก

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

3 สามารถตรวจสอบขอมลสมาชก/ยมตอ/ตรวจสอบหนสน/จองทรพยากร/

แนะน าหนงสอ/ตรวจสอบประวตการยม

การสบคนทวไป/พนฐาน (Basic search) การสบคนแบบขนสง (Advanced Search) การสบคนจากแหลงอน (Other Source) การสบคนจากหลายแหลงขอมล

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

47

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) ม 4 รปแบบ คอ

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนทวไป/พนฐาน (Basic search) เปนการคนหาสารสนเทศอยางงายๆ ไมซบซอน โดยใชค าโดดๆ หรอผสมเพยง 1 ค า ในการสบคนขอมล โดยสวนใหญการคนหาแบบงาย จะมทางเลอกในการคนหา ไดแก ชอผแตง (Author) ชอเรอง (Title) หวเรอง (Subject Heading) ค าส าคญ (Keywords) เปนตน มขนตอน คอ ปอนค าคนในชอง “คนหา” โดยการปอนค าคนสามารถปอนไดดงน - การปอนค าคนตามปกต โปรแกรมสามารถสบคนไดจากทกประเภท การสบคน - การปอนค าคนมากกวา 1 ค า พรอมดวยตวเชอม และเครองหมาย

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

48

49

OPAC/WebOPAC : การคนหาแบบทวไป การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

50

OPAC/WebOPAC : ผลการคนหาแบบทวไป

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

OPAC/WebOPAC : ผลการคนหาแบบทวไป (ตอ) การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

การสบคนจากเขตขอมล ชอผแตง (Author) เปนการคนหาโดยใชชอของบคคล กลมบคคล นามปากกา หรอชอหนวยงาน/องคกร ทเปนผแตงหรอเขยนหนงสอ บทความ งานวจย วทยานพนธ หรอทรพยากรสารสนเทศนนๆ ซงมหลกการคนหางายๆ ดงน ผแตงคนไทย เปนการคนหาชอบคคล ตวอยางเชน กลธดา ทวมสข ใหตดค าน าหนาชอออก เชน นาย นาง นางสาว หรอหากเปนบคคลทมบรรดาศกดหรอฐานนดรศกด ใหคนดวยชอ และตอทายดวยบรรดาศกดหรอฐานนดรศกด หากเปนการคนหาชอทเปน นามปากกา ฉายาหรอสมณศกด ใหคนหาตามนามปากกา ฉายา หรอสมณศกด

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

52

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search)

ตวอยาง การสบคนจากเขตขอมล ชอผแตง (Author) กรณผแตงคนไทย - นางกลธดา ทวมสข ชอทใชคน คอ กลธดา ทวมสข (ใหตดค าน าหนาชอออก) - ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมท ชอทใชคน คอ คกฤทธ ปราโมท, ม.ร.ว. (ใหเอาบรรดาศกด หรอฐานนดรศกด มาตอทายชอ) - ร.ต.อ ประชย เปยมสมบรณ ชอทใชคน คอ ประชย เปยมสมบรณ (ใหตดยศหรอต าแหนงออก) - พระยาอปกตตศลปสาร ชอทใชคน คอ อปกตตศลปสาร, พระยา - ว.วชรเมธ ชอทใชคน คอ ว.วชรเมธ - พระครวมลคณากร ชอทใชคน คอ พระครวมลคณากร

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

53

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search)

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนจากเขตขอมล ชอผแตง (Author) (ตอ) ผแตงทเปนชาวตางประเทศ ใหคนหาโดยใช ชอสกล ตามดวยชอตนและชอกลาง ยกตวอยางเชน "Judith G. Voet" ชอทใชคน คอ Voet, Judith G. หรอ Voet, Judith หรอ Voet

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

54

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนจากเขตขอมล ชอผแตง (Author) (ตอ) ผแตงทเปนหนวยงาน/องคกร ใหคนหาตามชอหนวยงานหรอชอองคกรนน เชน การคนหา ชอหนวยงานทมทงหนวยงานใหญและหนวยงานยอย ใหคนหาโดยใชชอหนวยงานใหญกอน แลวตามดวยชอหนวยงานยอย หากเปนชอยอ เมอคนหาใหใชชอเตม ยกตวอยางเชน - ส านกวทยบรการ มหาวทยาลยขอนแกน ชอทใชคน คอ มหาวทยาลยขอนแกน. ส านกวทยบรการ - ททท. ชอทใชคน คอ การทองเทยวแหงประเทศไทย

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

55

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนจากเขตขอมล ชอเรอง (Title) เปนการคนหาขอมล ดวยชอเรอง เชน ชอหนงสอ ชอบทความ ชอเรองสน นวนยาย ชองานวจย หรอวทยานพนธ การคนโดยใชชอเรองน เปนการคนหาแบบเจาะจง ดงนน ผคน ตองรจกชอเรอง หลกการคนหาดวยชอเรองทงภาษาไทยและภาษาตางประเทศ ใชหลกการเดยวกน คอ คนหาตามชอนนๆ ไดเลย โดยระบบจะท าการคนหาจากชอเรอง เรมจากอกษรตวแรกและตวถดไปตามล าดบ ยกตวอยางเชน เรอง เพลงรกในสายลมหนาว, เรอง อนเทอรเนตส าหรบผเรมตน, และเรอง Engineering Analysis

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

56

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนจากเขตขอมล หวเรอง (Subject Heading) •คอ ค าหรอวลทก าหนดขนมา เพอใชแทนเนอหาของทรพยากรสารสนเทศ จะท าใหไดทรพยากรสารสนเทศทครอบคลมความตองการมากทสด เพราะค าทแสดงเนอหา ของทรพยากรสารสนเทศอาจจะไมปรากฏในชอเรองเสมอไป จงท าใหการสบคนจาก ชอเรองอาจจะไมครอบคลมขอมลทงหมดทมอย •หวเรองทใชในการคนหานน โดยปกตแลว จะน ามาจากคมอหวเรองทใชกนเปนมาตรฐานในหองสมดหรอหนวยงานทใหบรการสารสนเทศ ทงในประเทศไทยและในตางประเทศ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

57

58

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนจากเขตขอมล หวเรอง (Subject Heading)

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

ชอเรอง หวเรอง (เนอหาของหนงสอ) การพดภาษาองกฤษตามหลกภาษาศาสตร ภาษาองกฤษ -- การออกเสยง

ภาษาองกฤษ -- สทศาสตร ต าราอาหารมงสวรต อาหารมงสวรต

การปรงอาหาร วธแกเซงสรางสข สขภาพจต

ความส าเรจ ความสข

59

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) อปสรรคของการสบคนดวยหวเรอง คอ ค าทผสบคนใชคนกบค าทหองสมดก าหนดไวอาจจะไมตรงกน ท าใหไมพบขอมลทตองการ เชน

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

หวเรองทหองสมดก าหนด ค าทผสบคนใชโดยทวไป ภาษาองกฤษ -- การศกษาและการสอน การสอนภาษาองกฤษ

การเรยนวชาภาษาองกฤษ ไทย -- ประวตศาสตร ประวตศาสตรของไทย

ดนตร -- โปรแกรมคอมพวเตอร โปรแกรมดนตร โปรแกรมท าดนตร

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนจากเขตขอมล ค าส าคญ (Keywords) คอ การคนหาดวยค าหรอวลทก าหนดขนมา เพอใชแทนเรองทตองการคนหา โดยทวไป ค าส าคญจะมลกษณะทสน กระทดรด ไดใจความ มความหมาย เปนค านามหรอเปนศพทเฉพาะในแตละสาขาวชา ยกตวอยาง การก าหนดค าส าคญเพอใชคนหา เชน รายงานการวจย เรอง การปรบปรงคณภาพและการเพมผลผลตขาวหอมมะลทมความสามารถในการทนแลงโดยการใชเทคโนโลยชวภาพและพนธวศวกรรม

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

60

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนขอมล โดยใชตรรกบลน (Boolean Logic) หรอการคนหาโดยใช Operator เปนการคนหา โดยใชค าเชอม 3 ตว คอ AND, OR, NOT ดงน - AND ใชเชอมค าคน เพอจ ากดขอบเขตการคนหาใหแคบลง เชน ตองการคนหาค าวา สมต าทเปนอาหาร มรปแบบการคนดงน คอ สมต า AND อาหาร หมายถง ตองการคนหาค าวา สมต า และค าวา อาหาร - OR ใชเชอมค าคน เพอขยายขอบเขตใหกวางขน เชน สมต าไทย OR สมต าปปลารา หมายถง ตองการคนหาค าวา สมต าไทย และ สมต าปปลารา หรอคนหาค าใดค าหนงกได - NOT ใชเชอมค าคน เพอจ ากดขอบเขตใหแคบลง เชน ตองการคนหาค าวา สมต า AND อาหาร NOT เพลง หมายถง ตองการคนหา ค าวา สมต า เฉพาะทเปนอาหาร ไมเอาเพลงสมต า เปนตน หมายเหต ใชส าหรบการสบคนประเภทค าส าคญ (Keyword) เทานน

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

61

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search)

การสบคนขนสง (Advanced search) การสบคนแบบขนสง ผใชสามารถสบคนไดพรอมกนสงสดครงละสามเขตขอมล พรอมทงใชตวเชอมทางตรรกะ (AND,OR,NOT) และจ ากดเขตขอมลดวยตวเลอกตาง ๆ เชน คนดวยชอเรอง(Title) พรอมทงชอผแตง (Author) ในหองสมดกลาง เปนตน

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

62

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) หนาจอการสบคนขนสง (Advanced search)

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

63

64

OPAC/WebOPAC : ผลการสบคนขนสง (Advanced search) การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนขนสง มขนตอน ดงน 1. เลอกประเภทการสบคน วธการใชงานเหมอนกบการสบคนแบบทวไป 2. ปอนค าคนพรอมเครองหมาย วธการใชงานเหมอนกบการสบคนแบบทวไป 3. เลอกจ ากดผลการคนหา วธการใชงานเหมอนการสบคนแบบทวไป 4. กรณมเงอนไขทตองการคนหาเพมเตม ใหปอนตวเชอมระหวางประเภทการคนหา ตวเชอมทมใหเลอกคอ NOT, AND, OR (ก าหนดให AND เปนตวเชอมเรมตน) สามารถปอนไดสงสด 2 ชด 5. การสบคนขอมลและแสดงผลการสบคนจะแสดงผลลพธในการสบคนเชนเดยวกบการสบคนแบบค าส าคญ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

65

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนจากแหลงอน (Other Source) การสบคนจากแหลงอน มวธการสบคนเชนเดยวกบการสบคนขนสง แตสามารถเลอกไดวา ตองการสบคนไปยงฐานขอมลของหองสมดอน ๆ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

66

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) หนาจอการสบคนจากหลายแหลงขอมล

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

67

68

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) ผลการสบคนจากหลายแหลงขอมล

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

68

69

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) หนาจอการสบคนจากแหลงอน (Other Source)

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) หนาจอการสบคนจากแหลงอน (Other Source)

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

OPAC/WebOPAC การสบคนทรพยากรสารสนเทศ (Search) การสบคนจากแหลงอน มขนตอนดงน 1. เลอกประเภทการสบคน วธการใชงานเหมอนกบการสบคนแบบทวไป และขนสง 2. ปอนค าคนพรอมเครองหมาย วธการใชงานเหมอนกบการสบคนแบบทวไป และขนสง 3. กรณมเงอนไขทตองการคนหาเพมเตม ใหปอนตวเชอมระหวางประเภทการคนหา ตวเชอม ทมใหเลอกคอ NOT, AND, OR (ก าหนดให AND เปนตวเชอมเรมตน) โดยสามารถปอนได สงสด 2 ชด 4. กรณตองการจากดผลการคนหา สามารถเลอกไดจาก “ตวเลอกการคนหา” 5. เลอก หนาชอมหาวทยาลยทตองการสบคนขอมล โดยสามารถเลอกไดมากกวา 1 ฐานขอมล 6. กดปม เพอสบคนขอมล 7. การสบคนขอมลและแสดงผลการสบคนจะแสดงผลลพธในการสบคนเชนเดยวกบการสบคน ค าส าคญ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

71

OPAC/WebOPAC ผลการสบคนดวยวธตางๆ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

ขอมลทแสดงจะประกอบดวย o ชอเรอง o ชอผแตง o ปพมพ o ประเภทของสอ o ขอมลของตวเลมทพบในฐานขอมล o หองสมดทตวเลมนนอย o รปภาพปก (ในกรณทมรป)

72

OPAC/WebOPAC ผลการสบคนดวยวธตางๆ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

สามารถดรายละเอยดทางบรรณานกรมของรายการได โดยการคลกรายการ ทตองการ จากนนจะระบบจะแสดงรายละเอยดทางบรรณานกรม ของรายการนน ๆ ดงรป

73

OPAC/WebOPAC ผลการสบคนดวยวธตางๆ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

2. การแสดงผลลพธการสบคนแบบค าขนตน (Alphabetic) หรอค าน าหนา เปน au: , ti: , su: , se: , dc: , lc: , nc: , loc: , bn: ,sn: เชน au : james เปนตน ขอมลทแสดงประกอบดวยสามคอลมนดงน o คอลมนแรกแสดงผลลพธของการสบคนทขนตนดวยค าคน ทผใชปอน o คอลมนทสองแสดงปพมพ o คอลมนทสามแสดงจ านวนระเบยนของขอมลบรรณานกรม ทเชอมโยงกบรายการผลลพธแตละราย

74

OPAC/WebOPAC ผลการสบคนดวยวธตางๆ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

2. การแสดงผลลพธการสบคนแบบค าขนตน

75

OPAC/WebOPAC เทคนคการคนหา 1. ความหมาย/ทางเลอกของการสบคนรายการหนงสอและสอตางๆ มดงน - คนหาจากชอผแตง หมายถง คนหาจากชอบคคล ชอหนวยงาน/องคกรทเปน ผแตงหรอผลตสงพมพ ยกตวอยาง เชน ชอผแตงทเปนคนตางชาต ใหคนดวยนามสกล (LastName) เชน "Judith G. Voet" ตองพมพค าคนเปน "Voet, Judith G." หรอ "Voet, Judith" หรอ "Voet" ชอคนไทย ตองใชชอตน (FirstName) เชน "ณฐ ภมรประวต (Natth Bhamarapravati)" ตองพมพค าคน "ณฐ" ส าหรบหนงสอภาษาไทย และพมพค าคน "Natth" ส าหรบหนงสอภาษาองกฤษ

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

32

OPAC/WebOPAC เทคนคการคนหา 1. ความหมาย/ทางเลอกของการสบคนรายการหนงสอและสอตางๆ มดงน (ตอ) - คนหาจากชอเรอง หมายถง ชอเรองของสงพมพ ซงสามารถคนไดทงภาษาไทยและภาษาตางประเทศ ยกตวอยาง เชน แดจงกม หรอ Lover in paris เปนตน - คนหาจากชอวารสาร หมายถง ชอของวารสารหรอสงพมพตอเนอง ยกตวอยาง เชน เคมนาร หรอ Food Science

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

77

OPAC/WebOPAC เทคนคการคนหา 1. ความหมาย/ทางเลอกของการสบคนรายการหนงสอและสอตางๆ มดงน (ตอ) - คนหาจากหวเรอง หมายถง ค า วลทใชแทนเนอหาของหนงสอ สวนใหญเปนค านาม สนกระทดรด ไดใจความ หรออาจจะเปนศพทเฉพาะในแตละสาขาวชา ยกตวอยาง เชน หองสมด - การบรหาร หรอ Library - administrative - คนหาจากค าส าคญ หมายถง ค าวล ทใชแทนเนอหาของหนงสอ ซงหากคนดวยค าส าคญ ระบบจะท าการคนหาค า ทอยในชอเรอง ยกตวอยาง เชน การรสารสนเทศ หรอ Information Literacy

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

78

OPAC/WebOPAC เทคนคการคนหา 1. ความหมาย/ทางเลอกของการสบคนรายการหนงสอและสอตางๆ มดงน (ตอ) - คนหาดวย เลขหมระบบ LC หมายถง การคนหาดวยเลขหม ในระบบรฐสภาอเมรกน (Library of Congress) ยกตวอยาง เชน TA345 I44 ยกตวอยาง เชน WY101 อ832ผ 2542 - คนหาจากเลขหมระบบอน หมายถง การคนหาดวยเลขหมนอกเหนอจาก LC, NLM ซงหองสมดไดก าหนดเลขหมดงกลาว ขนมาใชเอง เชน การจดหมวดหมของมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) , Project Report ยกตวอยาง เชน มอก. 464 2526 หรอ Pro.re.TE/Bi W253 2004

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

79

OPAC/WebOPAC การคนหาทรพยากรบนชน

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

Step 1 ตองคนหาขอมลกอน!! โดยใชเครองมอทเรยกวา "OPAC หรอ WebOPAC“ Step 2 ตรวจสอบรายการ เชน สถานท เลขหมหรอเลขเรยกหนงสอ และสถานภาพเพอจะไดทราบวาจดเกบอยทหองสมดใด เลขหมอะไร และอยทชนหรอถกยมออก Step 3 ขนตอนการหาทรพยากรบนชน

80

OPAC/WebOPAC การคนหาทรพยากรบนชน

การสบคนสารสนเทศผานรายการแบบฐานขอมล 5

ค าอธบายและรายละเอยดตางๆ สถานท (LOCATION) หมายถง หองสมดทจดเกบทรพยากรรายการนนๆ และประเภททรพยากร เลขหม (Call Number) หมายถง เลขเรยกหนงสอ สถานภาพ (STATUS) หมายถง สถานภาพของหนงสอ ณ ปจจบน

81

82