View
8
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Ergonomi Uygulamaları ile
Kâr Etmenin Yolları
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Uludağ Üniversitesi Endüstri Müh. Böl.
13.05.2010 BURSA
Ergonomi ile Verimlilik Paneli
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
ERGONOMİ
Çalışan ile teknik sistem arasındaki ilişkiyi inceleyen; bilimselmetotlara göre iş ve iş yeri düzenlemeleri yapan; ana amacıinsanın özellikleri ve kapasitesine uygun iş düzenlemelerigerçekleştirmek olan uygulamaya yönelik bir bilim dalıdır.
1. Ürün Ergonomisi : Müşteri için kullanımı rahat ürün üretme(Antropometrik ve dinamik özellikler önemli)
2. Üretim Ergonomisi : Üretim ve hizmet sektöründe insana uygun iş yeri düzenleme (İş görenin yükünü azaltmak,
performansını artırmak önemli)
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Amaç:
Ergonominin amacı, çalışanın doğal sınırlarını da dikkate alarak onun yeteneklerinden en iyi biçimde yararlanma yöntemini bulmaktır.
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Çevre
İnsan Makine
Ödev
Geri bildirim
Çıktı
İŞLETME
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Giriş Çıkış Çıkış
Giriş
ÖdevÇıktı / Sonuç
İnsan Makine
Men
tali
ş
Kas
işi
Ko
ntr
ole
lem
anla
rı
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
İnsanMakine
Verim% …
Verim?
İşletme Çalışan
Kârlı Sağlıklı
Mutlu Mutlu
İşletmenin kaynakları
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Uygun olmayan iş yüksekliği
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Vücut merkezinden uzakta iş merkezi
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Vücut merkezinden uzakta iş merkezi Bacak ve ayak için yeterli boşluk yok, ya da hiç yok
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Tezgahta kontrolün uygun olmayan düzenleme ile yapılması
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Antropometri !
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Uygun iş yüksekliği ve açısı
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
İş yükünün sürekli performans sınırından küçük, eşit veya büyük olmasında kalp atış frekansının zamanla değişmesi
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Doğru ve yanlış beden konumunun performansa etkisi
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
7 boyun omuru, 12 sırt omuru, 5 bel omuru, 5 sağrı omuru, 4 kuyruk sokumu
Omurga, iskelet sisteminin en önemli elemanıdır. 33 omuru ile omurga vücudun merkezi kemik zinciridir.
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
1 Ön ligament2 Sinir kökü3 Arka ligament4 Vertebranın arka çıkıntısı5 Vertebra gövdesi
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
20 kg yük kaldırmada L3 ve L4 omurlarının iç kısmına gelen basınç
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yük Kaldırma ve Taşımada Sınır Değerleri Hesaplama Yöntemleri
1. Refa Önerileri
2. NIOSH Yöntemi
3. RWL Yöntemi
4. Almanya İş Güvenliği ve İş Hekimliği Kurumunun Değerlendirme Yöntemi
5. Çeşitli İşlerde Uygulanabilecek Kuvvetlerin ve Momentlerin Belirlenmesi
6. Kuvvet ve Momentin en büyük değerlerinin belirlenmesi
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
1. REFA Önerileri
Sırtın dik konumunda ve maksimum kuvvet uygulayarak yük kaldırma ve yük taşımada sınır değerler verilmiştir.
Cinsiyet Yükün kütlesiYaşFrekansYükün vücut eksenine uzaklığı
2. NIOSH Yöntemi İle Maksimum Yük Hesabı
Amerika Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü NIOSH (National Institute forOccupational Safety and Health)
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Fiziksel performansın cinsiyete ve yaşa göre değişimi
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
3. RWL Yöntemi İle Maksimum Yük Hesabı(Recommended Weight Limit)
YaşCinsiyetTutma faktörüYatay mesafeDikey mesafeAsimetriFrekans
4. Almanya İş Güvenliği ve İş Hekimliği Kurumunun Değerlendirme Yöntemi
Temel özellikler metodu olarak adlandırılan bu yöntemlerde işçi için bir “Risk Faktörü” hesaplanmaktadır. FrekansTaşıma mesafesiYük miktarıCinsiyetVücut postürüUygulama koşulları
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
5. Yük çekme–itme işlemlerinde risk faktörünün işin temel özelliklere göre belirlenmesiFrekansİtme-çekme mesafesiİş şartlarıKonum hassasiyetiHareketin hızıBeden konumuUygulama koşullarıCinsiyet
6. Çeşitli İşlerde Uygulanabilecek Kuvvetlerin ve Momentlerin BelirlenmesiMevcut iş koşullarına bağlı olarak uygulanacak moment veya kuvvetin üst sınırı ne olabilir?Kuvvet uygulama noktası, kuvvet yönü, beden konumu ne olmalıdır?Kuvvet ara vermeksizin ne kadar uygulanabilir?Bu sonuçlara göre hangi tutma şekli seçilmelidir?
İşin şekli? : Dinamik iş, statik iş.İşe iştirak eden kasların miktarı,Beden konumu, el ve ayağın konumu, hareket şekli,Uygulanan kuvvet veya momentin yerden yüksekliği, yönü, sıklığı,Çalışma düzlemi, çalışma hacmiKuvvet uygulamanın süresiİşin toplam süresiParça taşıma işlerinde parçayı tutma ve bırakma seviyeleri.Cinsiyet, yaş, deneyim
7. Kuvvet ve Momentin en büyük değerlerinin belirlenmesi- El-parmak sistemi- El-kol sistemi- Bacak-ayak sistemi- Hareket hacmi içinde uygulanabilecek kuvvetler
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
İŞ YERİ ÇEVRE FAKTÖRLERİ
KlimaGürültüAydınlatmaTitreşimZararlı maddeler
Dış ortam sıcaklığına bağlı olarak, oda sıcaklığı için uygun sıcaklıklar
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
AydınlatmaKontrastÇalışma ortamı sıcaklığı
Kış: 18 – 22 CYaz: 20 – 24 COrtam nemi: % 30 - 65Hava hızı: 0,1 – 0,25 m/s
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
İş yerinde gerekli olan aydınlatma şiddetinin yaş ile ilişkisi
Aydınlatma
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Molaların dinlendirme değeri, süresi uzadıkça azalır
Aynı oranda, farklı mola dağılımının performansa etkisi
Mola düzenleme
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Çalışanda iş süresince aktivite düzeyindeki değişmeler
Monotonluk (İş yerinde tekdüzelik)
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Bir vardiya boyuncadikkatten kaçan sinyaller ve reaksiyon süresi
Monotonluk (İş yerinde tekdüzelik)
Monoton işlerdeuyarı faktörünün etkisi
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Ne yapılmalı ?
Nereden başlanmalı ?
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
PCMAN model yapısı
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Konum Eklem HareketMaks. Açı
sınırları (°)
Maks.
Bölge(°)
Rahat Konum
Bölgesi (°)
Baş Boyun ekl.
1 ön-arka eğme,
2 sağ-sol eğme
3 sağ-sol dönme
+60…-35
+55…-55
+55…-55
95
110
110
+25…+5
0
0
Üst gövde Göğüs – bel
4 ön-arka eğme
5 sağ-sol eğme
6 sağ-sol dönme
+100…50
+50 …-50
+50 …-50
150
100
100
+5
0
0
Baldır-Üst
gövdeKalça
7 ön-arka eğme
8 dışa-içe yan
+115…0
+30…-15
115
45
0 (100…+85)1
0
Alt bacak-
baldırDiz 9 ön-arka salınma +0…-105 105 0 (-60…-85)
Ayak-alt
bacakAyak 10 yukarı-aşağı salınma +110…+55 55 +90
Ayak-üst
gövde
Bel-alt
bacak-ayak11 dışa-içe dönme +110…-70 180 +15…0
Üst kol - üst
gövdeOmuz
12 dışa içe salın
13 yuk-aşa. sal.
14 ön-arka salın
+180…-30
+180…-45
+140…-40
210
225
180
0
(+40…+10)2
+90…+40
Alt kol – üst
kolDirsek 15 kapa - aç +120…0 120 +85…+45
El – alt kol El16 yan dış-iç sal
17 kola kapa-aç
+40…-20
+74…-60
60
135
0
0
El – üst
gövde
Omuz – alt
kol18 sola-sağa döndür +130…-1203 250 -30…-60
Açıklama: Sağlıklı, genç insanlar için geçerlidir. Yaşlılarda sınırlar daha dardır. Kalın iş elbisesinde de sınırlar
daralır.
1) Parantez içi: Oturma hali. 2) Parantez içi,: Beden önü çalışması. 3) Başlangıçta el gövde yan yüzeyine paralel.
Önemli Hareketlerin Sınırları
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
71.6 TMU 27.4 TMU
% 62 kazanç
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
70.6 TMU 28.4 TMU
% 60 kazanç
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
127.1 TMU 41.4 TMU
% 68 kazanç
Yrd.Doç.Dr. Tülin Gündüz Cengiz
Teşekkürler . . .
Recommended