Aks yük hesaplamaları - til.scania.comedisp/bwm... · Aks yük hesaplamaları Aks yükleri ve yük hesaplamaları ile ilgili genel bilgi 04:20-01 Yayım 1 tr-TR 12 (19) Örnek 3:

04:20-01 Yayım 1 tr-TR

Aks yük hesaplamaları
Aks yükleri ve yük hesaplamaları ile ilgili genel bilgi
Aks yükleri ve yük hesaplamaları ile ilgili genel bilgiKamyonları kullanan tüm taşıma tipleri kamyon şasisinin belli bir üstyapı tarafından desteklenmesini gerektirir.

Aks yükü hesaplamalarının amacı şasiyi ve üstyapının yerini optimize etmektir.

Maksimum taşıma yükünü, maksimum izin verilen aks ve boji ağırlığını aşmadan, yasal gereklilikleri ve teknik sınırlamaları göz önünde bulundurarak taşıyabilmek çok önemlidir.

Yük optimizasyonunu taşıyabilmek için, şasi ağırlıkları ve ölçümleri ile ilgili bilgi gereklidir.

• Bir aks üzerindeki sağ ve sol tekerlek yükleri arasındaki fark toplam aks yükünün %3'ünü geçmemelidir. Eşit olmayan yük aracın bir tarafa eğilmesine neden olur.

• Aracın direksiyon kabiliyetinin iyi olmasını sağlamak için, en az araç ağırlığının %20'si yönlendirm aksları üzerine gelmelidir. Ancak yerel yasalar farklı bir dağı-lımı gerektirebilir.

1 (19)© Scania CV AB 2010, Sweden

Aks yük hesaplamalarıAks yükleri ve yük hesaplamaları ile ilgili genel bilgi

1. Ön aks üzerindeki yük (kg)

2. Maksimum ön aks ağırlığı

3. Ön aks için yük eğrisi

4. Arka aks için yük eğrisi

5. Yük boşaltırken ön aks üzerindeki en yüksek yük

6. Aracın arkadan nasıl boşaltıldığını gösterir

7. Arka aks üzerindeki yük (kg)

8. Maksimum yükün bir yüzdesi olarak yükün boyutu

ÖrnekBazı durumlarda, bir kamyon tam dolu olduğundakine oranla kısmen doluyken daha yüksek aks ağırlıkları meydana gelebilir. Resimde, kamyon yaklaşık %65 yüklü ol-duğunda maksimum ön aks ağırlığının elde edildiğini göstermektedir.

Bu durumda maksimum ön aks ağırlığı, tam yükte daha az olmasına rağmen, %65 yükte izin verilenden daha yüksektir.

Örneğin çöp araçları için hesaplama yaparken, bu koşullar tersine döner. bu araçlar arkadan dolduruldukları için tam yükten daha az yüklerde daha yüksek bir arka aks ağırlığı meydana gelebilir.

F (kg) R (kg)

9 000

8 000

7 000

6 000

5 000

4 000

3 000

2 000

1 000

12 00011 00010 000

9 0008 0007 0006 0005 0004 0003 0002 0001 000

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 %

1

2

7 100

3

4

8

7

5

6

316

998

© Scania CV AB 2010, Sweden

04:20-01 Yayım 1 tr-TR 2 (19)


6 500955

3 250

1 495 5 100

9 205

1 210

6 455

4 666

13 611 17 38931 000

800

2 610

15 420

316

999

Scania distribütörleri ve yetkili satıcıları yük optimizasyonu için, aks ağırlığı hesap-lamalarına yardımcı olan bilgisayar tabanlı bir programa sahiptir.

Bir aks ağırlığı hesaplamasından çıkan sonuca örnek:

Ön Arka Toplam

Şasi ağırlığı 6 445 2 585 9 030

Ekstra ağırlık 0 0 0

Üstyapı ağırlığı 1 146 3 404 4 550

Ağırlık 1-4 0 0 0

Gövde donanımı 2 135 -135 2 000

Boş ağırlık 9 726 5 854 15 580

Yük 0 3 885 11 535 15 420

Yük 1–4 0 0 0

Yük ağırlığı 3 885 11 535 15 420

Boş ağırlık 9 756 5 854 15 580

Yük ağırlığı 3 885 11 535 15 420

Brüt yük ağırlığı 13 611 17 389 31 000

Azami ağırlık 14 200 19 000 32 000

Ağırlık marjı 589 1 611 1 000

Yönlendirmeli akslar üzerinde-ki ağırlık

66 %

Yönlendirmeli ön akslar üze-rinde

43 %

Kayma sınırı, Asfalt 31 %

Kayma sınırı, Çakıl taşlı yol 18 %


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 3 (19)


70 kg

100 kg

317

000

20 kg

100 kg

317

001

10 kg100 kg

317

002

Kaldırma prensibiKaldırma prensibi aşağıdaki örnekle açıklanabilir (örnekteki tekerlekli krikonun ağırlıksız olduğu varsayılır).

Tekerlekli krikonun iki zemin desteği bir uçta bir tekerkelten ve tekerlekli krikonun diğer ucunu kaldıran bir insandan oluşur. Bu kişinin yanına bir yük yerleştirildiğinde, tekerlek daha az bir kısmı yüklenirken, bu kişi yükün daha büyük bir kısmını taşıma-lıdır.

Yükü tekerleğe yaklaştırdıkça, tekerleğin üzerindeki yükleme artar ve kişi daha dü-şük yük taşır.

Ağırlık tekerleğin merkezinin önüne yerleştirilirse, kişi tekerlekli krikonun ileriye doğru devrilmesini önlemek için aracın tutma yerini aşağıya doğru bastırmalıdır.


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 4 (19)


TR (kg)

U (kg)

C

A

317

003

Kişi için yük, aracın üzerindeki yükün yerine göre değişir.

Sistem hareket etmediğinde, tüm kuvvetlerin ve torkların toplamı 0'a eşittir. Teker-leğin merkezine doğru bir tork dengesi olduğunda, aşağıdaki denklem uygulanır.

U = Yük

TR = Yük (yükün kişi üzerinde etki eden kuvveti)

C = Tekerleğin merkezinden yükün ağırlık merkezine olan mesafe

A = Zemin destekleri arasındaki mesafe (tekerleğin merkezi ile kişi)

U · C = TR · A

Yük (kargo) · kaldıracı = yük· kaldıracı


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 5 (19)


BL/2AB

UBL/2

C

A L

AT

TF TRK

317

004

Konsept ve hesaplamalarAks ağırlığı ve üstyapı hesaplamaları ststik denge temellidir,

• Aşağı kuvvetlerin toplamı, yukarı kuvvetlerin toplamına eşittir. Bunun anlamı kamyonun tüm bileşenlerinin ve yükünün toplam ağırlığının kamyonun aks ağır-lıkları kadar fazla olduğudur.

• Bir nokta etrafındaki kuvvetler tarafından uygulanan toplam tork, aynı noktanın reaksiyon kuvvetleri tarafından uygulanan torkların toplamı ile aynıdır. Bu çnceki kısımdaki kaldıraç prensibi ile tanımlanmıştır. Önceki örnekteki tekerleklerin ye-rine kamyonun ön tekerlekleri ve kişinin yerine de arka tekerlekler koyulabilir.

ÖlçümlerScania BEP Açıklama

A L011 İlk ön aks ve ilk çekiş aksı arasındaki mesafe

AB L002 Ön akstan üstyapıya kadar olan mesafe

Q L012.1 Ön akslar arasındaki mesafe

LL - İlk ön aks ile her iki ön aks için teorik yük arasındaki mesafe

L L014 İlk arka tahrik aksı ile boji için teorik yük merkezi arasındaki me-safe

AT L015 Teorik aks mesafesi, ön ve arka teorik yük merkezi arasındaki me-safe

BL - Yük taşıyıcının dış uzunluğu

K - Yük taşıyıcının merkez noktası ile yük ve üstyapı için ağırlık mer-kezi arasındaki mesafe

C - Ön yük merkezi ile yükün ve üstyapının veya ekstra ağırlığın ağır-lık merkezi arasındaki mesafe


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 6 (19)


Ağırlıklar ve formüller

Bir denge elde etmek için, yük ve üstyapının toplam ağırlığı U kaldıracı C ile çarpı-larak, teorik aks mesafesi AT ile çarpılan arka aksın ağırlık merkezi UR üzerinde bu-lunan U orantısı ile aynı sonucu vermelidir.

Daha sonra yük yüzeyi BL'yi hesaplayabilecek şekilde C'yi hesaplayın. Yük yüzeyi BL'nin yeri, ='a en yakın olacak şekilde genellikle sapma K tarafından belirlenir.

Ağırlık tipi: Dağılmış ağırlık

Ön Arka

T = Yüklü aracın toplam ağırlığı TF TR

W = Şasi ağırlığı WF WR

N = Ekstra ağırlık, örneğin vinç NF NR

U = Üstyapı yükü ve ağırlığı UF UR

Aşağıdaki formülleri kullanın:

T = W + N + U C · U = AT · UR

Veya yazılı form-da:

C =AT · UR

U = UF + URU


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 7 (19)


Aşağıdaki bilgileri bulun:

• İzin verilen aks ağırlığı

• Kamyon ağırlıkları ve aks mesafesi

• Üstyapı ağırlığı ve ilave ekipmanlar

Burada beş hesaplama örneği sunulmuştur.

Hesaplama Ön ağırlık (kg) Arka ağırlık (kg)

Toplam ağır-lık (kg)

Yüklü aracın toplam ağırlığı TF TR T

Şasi ağırlığı - WF - WR - W

Ekstra ağırlık - NF - NR - N

Yük + üstyapı = UF = UR = U


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 8 (19)


C

U

TR

A L

AT

TF

317

005

Örnek 1: 6x4 tekerlek konfigürasyonlu traktörHesaplamanın amacı, optimum aks ağırlığını elde etmek için beşinci tekerleğin (C) nerede olması gerektiğini bulmaktır.

Hesaplamaya aşağıdaki bilgileri elde ederek başlayın:

• Azami izin verilen aks ağırlığı


AT = A + L = 4.977,5 mm

Aşağıdaki hesaplamayı kullanarak C'yi hesaplayın:

Maksimum izin verilen aks ağırlıklarını kullanabilmek için, beşinci tekerlek ön aksın 4.350 mm arkasına yerleştirilmelidir, bu durumda K 0'dır.

A= 4.300 mm

L = 677,5 mm


Toplam ağır-lık (kg)

Toplam ağırlıka

a. Yüklü araç

TF = 7.000 TR = 19.000 T = 26.000

Şasi ağırlığı - WF = 4.790 - WR = 3.350 - W = 8.140

Yük + beşinci tekerlek = UF = 2.210 = UR = 15.650 = U = 17.860

C = AT · UR

=4 977,5 · 15 650

=4.362 mmU 17 860


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 9 (19)


N

C

AT

A LNRNF

317

006

Örnek 2: 6x2 tekerlek konfigürasyonlu ve arkaya monteli vinçli kamyonHesaplamanın amacı, sırasıyla ön ve arka akslardaki vincin ağırlık dağılımını belir-lemektir.




• Vincin ağırlığı ve ağırlık merkezi

A = 4.600 mm

L = 612 mm (6x2)

AT = A + L = 4.600 + 612 = 5.212 mm

C = 7.400 mm

N = 2.500 kg


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 10 (19)


Kaldıraç prensibini kullanarak aşağıdaki hesaplama yapılabilir:

NR = 3.550 kg, şu şartla:

NF = N - NR = 2.500 - 3.350 = -1.050 kg

NF = - 1.050 kg

Ön aks üzerindeki ağırlığın negatif olduğuna, başka bir deyişle ön aks üzerindeki ağırlığın azaldığına dikkat edin.

Tüm araçtaki hesaplamalar için, devam eden hesaplama içindeki ilgili ağırlık mer-kezleri NF ve NR girilir.

NR =N · C

=2 500 · 7 400

=3.550 kgAT 5 212


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 11 (19)


BLAB

U

N

C TR

A

TF

J

BL/2 BL/2

317

007

Örnek 3: Kabin arkasındaki vinç ve 4x2 tekelek konfigürasyonu-na sahip kamyonHesaplamanın amacı, sırasıyla ön ve arka akslardaki vincin ağırlık dağılımını ve üst-yapı için uygun bir platform ağırlığı belirlemektir.




• Vincin ağırlığı ve ağırlık merkezi

Akslar üzerindeki vinç ağırlığı dağılımının hesaplaması için örnek 2'ye bakınız.

A = AT = 4.300 mm

AB = Vinç tanımı ve hesaplamasına göre en az 1100 mm

WF = 4.260 kg

WR = 1.848 kg

N = 1.950 kg


Toplam ağırlık (kg)

Toplam ağırlıka

a. Yüklü araç

TF = 7.500 TR = 11.000 T = 18.500


Ekipman, vinç - NF = 1.586 - NR = 364 - N = 1.950

Yük + üstyapı = UF = 1.654 = UR = 8.788 = U = 10.442


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 12 (19)


Aşağıdaki hesaplamayı kullanarak C'yi hesaplayın:

Optimum aks ağırlığı dağılımı ile mümkün olan en uzun yük yüzeyini (BL) elde et-mek için mümkün olan en kısa AB ölçümünü girin.

Optimum aks ağırlığı dağılımına sahip mümkün olan en uzun yük yüzeyi (BL) 5.038 mm'dir. 4.400 mm standart uzunluğa sahip olan damperli gövde kullanın. Ön-ceki hesaplama damperli gövdenin vinç arkasına alanı olduğunu gösteriyor.

C =AT · UR

C =4 300 · 8 788

= 3.619 mmU 10 442

C = AB + BL/2 3619 = 1100 + BL/2 BL/2 = 2519 mm


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 13 (19)


Optimum uzunluğa ve kabul edilebilir arka çıkıntıya sahip damperli gövdeyi seçebil-mek için AB boyutunu hesaplayın.

Damperli gövdenin ön akstan en uzak noktası:

Bu durumda arka aksın arkasındaki çıkıntı (J) şöyledir:

Devrilme aks arka aksın 1000 mm arkasındaysa, devrilme aksının arkasında 519 mm'lik çıkıntı var demektir. Bu kabul edilebilir bir değerdir ve 4400 mm uzunluğun-daki bir damperli gövde seçiminin değiştirilmesine gerek yoktur.

C = AB + BL/2 3.619 = AB + 2.200 AB = 1.419 mm

C + BL/2 = 3.619 + 2.200 = 5.819 mm

(C + BL/2) - A = 5.819 - 4.300 = 1.519 mm


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 14 (19)


AB

U

A TR

AT

TF

BL/2 BL/2

C K

L

317

008

Örnek 4: 8x4*4 tekerlek konfigürasyonlu damperli kamyonHesaplamanın amacı, maksimum izin verilen aks ağırlığını geçmeden yük alanı (B) ve yeri için uygun bir uzunluk elde etmektir. Seçilen uzunluk, bu durumda iyi bir devrilme stabilitesi elde edebilmek için de uygun bir çıkıntı sağlamalıdır.




• Üstyapı ağırlığı ve ilave ekipmanlar

Bu örnekte, bir damperli kamyonla hesaplama, eşit dağıtılmış bir yükle yapılır

Ölçüm (AB) genellikle ön aks ile üstyapının ön kısmı arasından yapılır. İzin verilen minimum AB ölçümü farklı kabin uzunlukları için belirtilmiştir. 14 kabin için mini-mum AB ölçümü 320 mm olarak belirtilmiştir.

A = 3.350 mm

K = 0

L = 1.256 mm

AT = A + L = 4.606 mm (ICD'ye göre)

Hesaplama Ön ağırlık (kg)

Arka ağırlık (kg)


Toplam ağırlıka

a. Yüklü araç

TF = 7.100 TR = 24.000 T = 31.100




04:20-01 Yayım 1 tr-TR 15 (19)


CC hesaplaması için aşağıdaki formülü kullanın:

En uzun yük üstyapının (BL) optimum aks ağırlığı dağılımı ile ne kadar olabileceğini hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanın:

Optimum aks ağırlığı dağılımına sahip en uzun üstyapı 7.622 mm'dir.

C =AT · UR

C =4 606 · 19 415

= 4 131U 21 645

C + K = AB + BL/2 4.131 = 320 + BL/2 BL = 7.622 mm


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 16 (19)


6.010 = 1.221 mm

6.200 mm standart uzunluğa sahip damperli gövde kullanın. Aşağıdaki hesaplama, seçilen damperli gövde için yeterli yer olmadığını göstermektedir. Hangi platformun kabul edilebilir bir çıkıntı verdiğini görmek için AB ölçümünü hesaplayın.

6200 mm'lik yük yüzeyine sahip bir damperli platform için, ön aksın damperli plat-formunun en arkadaki noktası aşağıdaki gibidir:

Boji için aks mesafesi 1.355 + 1.305'tir. Bu da aracın ICD'sinde gösterilir.

Son aksın arkasındaki çıkıntı şöyledir:

Devrilme aksı arka aksın 550 mm arkasındaysa, devrilme aksının arkasında 1221 - 550 = 671 mm'lik bir çıkıntı elde edilebilir. Bu kabul edilebilir bir değerdir ve 6.200 mm uzunluğundaki bir damperli gövde seçiminin değiştirilmesine gerek yoktur.

C = AB + BL/2 4 131 = AB + 6.200/2 AB = 1.031 mm

C + BL/2 4.131 + 3.100 = 7.231 mm

(C + BL/2) - (A + 1.355 + 1.305) = (4.131 + 3.100) - (3.350 + 1.355 + 1.305) = 7.231 -


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 17 (19)


AB

Q

AT

C

A

U

TRTF

317

009

Örnek 5: 8x4 tekerlek konfigürasyonlu beton karıştırma kamyonuHesaplamanın amacı, izin verilen en yüksek aks ağırlığında beton karıştırıcının en ideal yerini elde etmektir.



• Kamyon şasi ağırlıkları ve aks mesafesi

• Üstyapı ağırlığı ve ilave ekipmanlar ile ilgili ağırlık merkezleri (CG).

AT = 4.005 mm

CG = 2.941 mm, üstyapının ön kenarından ölçüm



Toplam ağırlıka

a. Yüklü araç

TF = 13.000 TR = 19.000 T = 32.000




04:20-01 Yayım 1 tr-TR 18 (19)


Ön yük merkezine göre ağırlık merkezinin nerede olması gerektiğini bulmak için C'yi hesaplayın.

İlk ön aksa göre beton karıştırıcının yerini belirlemek için, AB ölçümü hesaplanır. C, ön aks mesafesinin yarısı olan, ön yük merkezinden başladığından, bu durumda 1940/2 = 970 mm kullanılır.

Beton karıştıurıcısını, ilk ön aksın 877 mm arkasına yerleştirin.

C =AT · UR

= 4 005 · 16 280

=2.848 mmU 22 895

AB = C - CG + ön aks mesafesinin yarısı = 2.848 - 2.941 + 970 = 877 mm


04:20-01 Yayım 1 tr-TR 19 (19)

Documents

Aks yük hesaplamaları - til.scania.comedisp/bwm... · Aks yük hesaplamaları Aks yükleri ve yük hesaplamaları ile ilgili genel bilgi 04:20-01 Yayım 1 tr-TR 12 (19) Örnek 3: