View
2
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
www.tavaana.org
جامعهشناسیحقوق
جلسهاول
رابطهوتعامل: جامعهوحقوق
مجیدمحمدی
www.tavaana.org
چندنکتهمقدماتی
داینمباحثرانمیتوانجامعهشناسیحقوقایراننامنها•
امادرحدیکهاطالعاتدردسترسباشدبهمسائلایران
.اشارهمیشود
جامعهشناسیحقوقمباحثدیگریهمداردکهبهعلت•
.محدودیتجلساتبهبخشیمهمازآنهاپرداختهام
www.tavaana.org
طراحیاینوبینار
جامعهوحقوق: ۱جلسه•
نهادها: ۲جلسه•
عدالت: ۳جلسه•
نظامهایحلمنازعات: ۴جلسه•
هایحاکمیتقانونمبانیوبایسته: ۵جلسه•
جنایتومکافات: ۶جلسه•
وکالت: ۷جلسه•
زندانها: ۸جلسه•
www.tavaana.org
جامعهشناسیحقوقیچیست؟/جامعهشناسیحقوق
•Sociology of law/legal sociology/law and society
تفادهجامعهشناسیقانونیاجامعهشناسیقانونیهمقابلاس•.است
حتیبه/بهجامعهشناسیدستگاهقضامحدودنمیشود•یجامعهشناسیحقوق/جامعهشناسیقانونهممحدودنمیشود
ندیااستکهحتیممکناستبهقانونهمتبدیلنشدهباش(ریمثلسربازییاحجاباجبا. )قوانینناقضآنهاباشند
www.tavaana.org
جامعهشناسیحقوقیچیست؟/جامعهشناسیحقوق
استفادهمیکنممثل« جامعهشناسیحقوق»مناز•جامعهشناسیاقتصاد،جامعهشناسیآموزشوپرورش،
پدیدهحقوقدر)جامعهشناسیدین،وجامعهشناسیعلمجامعهکهاعمازقانونودستگاهقضاونهادهایحقوقیو
.(قضاییاست
قانون،فلسفه/حقوق: بررسیمرتبهاولومرتبهدوم•طهتمرکزبرراب: قانون/قانون،جامعهشناسیحقوق/حقوق
واقعیتاجتماعی: حقوقوجامعهاستفرهنگشناسیحقوقی/قانون
www.tavaana.org
جامعهشناسیحقوقیچیست؟/جامعهشناسیحقوق
قودربرابرفقه،اخال)قانونبهمنزلهیکدستگاهویکساختار•
درایندرسمدنظرنیست؛بهعنوانیکگفتمان( نظامباور
.اجتماعیوابزارونهاداجتماعیمدنظراست
درفهمرابطهدینونظامحقوقیدرچارچوبجامعهشناسیحقوق•
نهبهرابطهنهادهایدینیونهادهاومسائلحقوقیتوجهمیکنیمو
.شریعتیاالهیات؛شریعتنیزخودیکسازهاجتماعیاست
نحوهاندرکنشباوانعکاسقانوندر: فرهنگحقوقی•
قانوندرفرهنگسیاسیوفرهنگعمومی/فرهنگ
www.tavaana.org
منابع
دوکتابخودم•
•Constitutional Law of Iran
•Judicial Reform and Reorganization in 20th
Century Iran
یککتاببهفارسیدرموردقوهقضاییهایران•
دههایادداشتوچندمقاله•
www.tavaana.org
منابع
: متندرسی•
• Fundamental Principles of the
Sociology of Law, Eugen Ehrlich ,
Transaction publishers, 2009
• An Introduction to the Sociology of
Law, Nicholas S. Timasheff, Transaction
publishers, 2009
www.tavaana.org
منابع
زکتاباولیککتابکالسیکاستکهتوسطیکیا•
.پایهگذارانایندانشنوشتهشدهاست
یکتابدومازیکیازتبعیدیانروساستکهمیتوانو•
.راازبنیانگذارانجامعهشناسیمدرنحقوقلحاظکرد
.آثارژرژگورویچبهفارسیقابلاستفادهنیست•
منابعدیگریهمدرهربحثخاصدرصورتلزوم•
.معرفیشدهاست
www.tavaana.org
منابع
: گورویچوتیماشفتاحدیکاروبررادنبالکردند•
دوگانگیمیانقانونبهعنواننهادیمحصلومتعین
متکیبرقدرتاجتماعیوقانونبهعنواننظامیاز
.ارزشهاوهنجارهاکهقدرتواعتباردرونیدارد
ینبرایدنبالکردناینسلسلهدروسنیازیبهخواندنا•
دوکتابنداریدامامراجعهبهآنهابهفهمعمیقترمباحث
.کمکمیکند
www.tavaana.org
فیلمها: منابع
• Law and Military
• Breaker Moran, Bruce Beresford, 1979
• Law as show business
• Chicago
• Right to kill/capital punishment
• Decalogue, Part V., Thou Shalt not Kill, Krysztof Kieslowski, 1988
• Green Mile, Frank Darabont, 1999
www.tavaana.org
منابع
• Civil right lawyers
• Philadelphia, Janathan Demme, 1993
• Law and Justice
• The Verdict, Sydney Lumet, 1982, 128 min.
• Law in Cyberspace
• Cyberspace: Freedom or Regulation? Film for the Humanities & Sciences
www.tavaana.org
فیلمها: منابع
• Lawsuit
• About John Grisham's The Rainmaker, Francis Ford Coppola, 1997
• Correction: back to society
• Longford, Thomas Hooper, 2006
• American Justice System: Flaws and Benefits
• And Justice for All, Norman Jewison, 1979
• Constitutionalism:
• Executive privilege, Cheney’s Law, 2007
www.tavaana.org
فیلمها: منابع
• Personal Justice
• The Secret in their Eyes, Juan José Campanella 2009
• Law and Public Opinion
• Devil’s Knot, Atom Egoyan, 2013
• Prison
• Orange is the new black, 2013, 2014
www.tavaana.org
سواالتدرستااینجا
پدرانجامعهشناسیحقوقچهکسانیهستند؟•
دوگانگیبنیادیدراینرشتهازدانش؟•
نزلهتفاوتمیانقانونبهمنزلهیکدستگاهوقانونبهم•
.یکنهاداجتماعیراتوضیحدهید
کداموجهازدیندرجامعهشناسیحقوقموردبررسی•
قرارمیگیرد؟
www.tavaana.org
حقوق/جایگاهجامعهشناسانهقانون
مسائلحقوقیو: حقوق/موضوعجامعهشناسیقانون•ثلنهادهایحقوقیوقضاییبهمنزلهپدیدههایاجتماعی؛م
کشتارجمعی،تروریسم،ترافیکانسان،مهاجرت،دادگاههایبینالمللیحقوقی،وانجمنوکال
قهویکیازتفاوتهایف)بدونجامعهقانونشکلنمیگیرد•حداقل)؛تنظیمواجرایآننیزعملیجمعیاست(قانون
(بخشیازیکجامعه
مشاهده،تجربه،تحلیلو: روشعلمیتحقیق: روشآن•تبیین
www.tavaana.org
حقوق/جایگاهجامعهشناسانهقانون
یکدستیهایطبیعی،تقلیدیوتحمیلی: نقطهشروع•قانون/دررفتاروکنشاجتماعی؛عرف( تیماشف)
هنگامیرخمیدهندکهعللمشابهبهمعلولهای: طبیعی•کدستیمشابهمنتهیشوندبدونتالشبرایایجادیااِعمالی
زیادیمبتنیبرگزینههایهمزمانیاستکهتعداد: تقلیدی•.ازافرادازالگوهایرفتارییگانهبرمیگزینند
وگروهآنهارااعمالمیکندبهد: اجباریهستند: تحمیلی•کنشهایمتعینومشخصیامجموعهایاز( ۱: صورتحامیانالگوها/یکساختارآرمانی( ۲آنهاو
www.tavaana.org
حقوق/جایگاهجامعهشناسانهقانون
.بدینترتیبسهمعنایهنجاروناهنجارخواهیمداشت•
سهمعناینظموساماناجتماعی•
اخالقجوانمردی،)دادهشدنوجهاخالقیودینیبهآنها•
(اخالقآیینی،اخالقاسالمی،اخالقحرفهای
www.tavaana.org
قانونورفتار
از: صورهماهنگیهاوناهماهنگیهادررفتاراجتماعی•
سنتوعرفتامدوفشاراعضایگروه
قانونبهمنزلههماهنگینظاممندیاتحمیلیرفتارها؛•
ضمانتاجرا
قانونبهمنزلهقاعدهرفتار•
www.tavaana.org
پدیدهایاجتماعییاغیراجتماعی: قانون
اعمالشدهیابهرسمیتشناختهشدهتوسطیک: قانونمحصل•
برآمدهازدرونمراجعقدرت(: آستین)مرجعاقتداربیرونی
بدونقوانینحاکمبرزندگیحتی: یاطبیعی( ارلیک)قانونزنده•
طیمراحلتصویبواعمالازسویمراجعاقتدارو
تندبسیاریازقوانینوضعیدرواقعهمانقوانینزندهایهس/قدرت
(: «حقوقعرفی»درنظامحقوقی)کهبهرسمیتشناختهشدهاند،
برآمدهازدرونفرایندهاوسازوکارهایاجتماعی
قانونرسمیوغیررسمی•
اجباری-هماهنگیاخالقی: تصورتیماشف•
www.tavaana.org
(اساسی،موضوعه)قوانینمتعینومحصل
•Positive law vs. living law
وایتنظیمکنندهروابطمیاندولتومردموق: قانوناساسی•
درونحکومتوتحکیمکنندهیاایجادکنندهیکسامان
اجتماعی
تعریفجرائموتخلفاتوتعیین: قوانینموضوعه•
مجازاتهاینقضآنهاوروشنکردنضابطانقضاییو
تبینروالاموردرقوایمجریهومقننهوقضاییه
www.tavaana.org
چهارخصلتاجتماعیقانون
. قانوننقصدارد/جامعهتغییرمیکند: موقتبودن. ۱•قضتبدیلشریعتبهقانوننا)قانونکاملممکننیست
.(باوربهکمالوابدیبودنآناست
استثناپذیری. ۲•
جامعهکامالدرلباستنگ: داشتنحفرهونقاطابهام. ۳•.قانوننمیگنجد
ردپیشگیرینقضآندرهمهموا/امکانهمیشگینقض. ۴•.ازدلآنخالفکارومجرمبیرونمیآید/غیرممکناست
www.tavaana.org
دفاتروکالت،دادگاهها،)نهادهایحقوقی
(دادستانیها
ملی/بینالملی•
خصوصی/عمومی/دولتی•
نهادهاهمازسنتهاوعرفهاوارزشهاوهنجارهای•
رندوجامعهتاثیرمیپذیرندوهمباتحولآنهاتحولمیپذی
.همموجبتحولآنهامیشوند
www.tavaana.org
تکثرنظامهاودستگاههایحقوقی
شاندقانونیاهنجارموجودرابرتختمین: یکمنشاتکثر•
قانون. )یاهنجارجدیدمیآفریند( قانونواقعگرایانه)
(آرمانگرایانه
نظامهنجاریوارزشیبانظامهایحقوقیمرتبطباآنها•
. نیزقابلتبیینهستند
حتینظامهایحقوقیواحدمثلحقوقعرفیدرجوامع•
. متفاوتاشکالمتفاوتیپیدامیکنند
www.tavaana.org
چگونگیتغییرنظامهایحقوقی
فرایندهایدمکراتیکوانعکاسمطالباتمردموافکار•
عمومی
جنبشهایاجتماعی•
بحرانهایسیاسیواجتماعی•
جنگوشرایطاضطراری•
www.tavaana.org
پرسشهایدرستااینجا
آیاقانونپدیدهایاجتماعیاست؟•
مقایسهفقهوقانون•
تفاوتعرفوقانون•
تفاوتاجتماعیقانوناساسیوقانونموضوعه•
ویژگیهایاجتماعیقانونکدامند؟•
مشکالتومزایایقوانینواقعگرایانهوآرمانگرایانه•
ییرقوانینونظامهایحقوقیچگونهوتحتچهشرایطیتغ•میکنند؟
www.tavaana.org
مکتبهایحقوقی
اوقانونبهمنزلهارادهحاکمبیارتباطب: صورتگرایی•
مستقلازعواملاجتماعی؛قضاتمقرراتقانونیرااز
اصولانتزاعیاخذکردهوبهصورتمکانیکیواز
ابمجرایاستداللمنطقیوقیاسیدرتصمیمگیریدرب
.یکموردخاصاطالقمیشود
وجهاجتماعیقانوندراینمکتببهطورکلینفی•
.میشود
www.tavaana.org
مکتبهایحقوقی
ستقلقانونم. قانونمستقیماازجامعهتاثیرمیپذیرد: جامعهگرایی•
.ازآنچهپیرامونآنمیگذردنیست
گذاری،تمرکزبرفرایندقانونی؛قضات،دادگاهها،قانون:واقعگرایی•
هیئتمنصفه،وکال
رقانونچگونهبردستههایخاصیازافرادتاثی: منزلتگرایی•
چگونگیرفتارقانونبادستههایخاصیازمردمبا/میگذارد
(زنان،همجنسگرایان،آفریقاییتبارها)منزلتهایویژه
•http://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewconte
nt.cgi?article=3103&context=fss_papers
www.tavaana.org
سهنگاهاجتماعیبهقانون
پاولفکاربرددیدگاههایایوان/تیماشف: نگاهرفتارشناسانه•
بیهدنبالکردنرشتهواکنشهایشرطیشدهباپاداشوتن•
راینکهچگونهقانوندرجامعهاستقرارمییابدوهمهگی•
.میشود
هناتوانیدرتوضیحوجهاحساسیانگیزههایاخالقیک•
.سهمیدرانگیزشیکرفتارخاصدارند
www.tavaana.org
سهنگاهاجتماعیبهقانون
بدونمطالعهارزشهاوهنجارهایاجتماعی: نگاههنجاری•.نمیتوانقانونرافهمید
وبایدهاهموضعیاند/قانوندرباببایدهاستونههستها•.نمیتوانندطبیعیباشند
ندجامعهشناسیحقوقعلمیاستکهبایدهارامطالعهمیک•.اماخودآنهنجارینیست
.همههنجارهاوارزشهاوجهقانونیوحقوقیندارند•
نمطالعهسنتعامترازمطالعهقانوناست؛سنتبهقانو•.تقلیلنمییابد
www.tavaana.org
سهنگاهاجتماعیبهقانون
نگاهکارکردگرایانه•
کنترلاجتماعی•
هماهنگکردن،تنظیمومحدودکردنیابهطورخالصه•
مهندسیرفتارها
فظمنتهیمیشودبهیکدستیرفتارهاکهبهتوسعهوح•
.نظم،همبستگیوتوازندرجامعهکمکمیکند
www.tavaana.org
نگاهغیراجتماعیبهقانون
انهروانشناستحتتاثیرآرایتیماشف: روانشاسانهنگاه•دگاهراایندیوونتویلهلم،وواتسون،پیاژه،پاولف،پارتو
.میکندمطرح
هبااینفرضکروانشناختیحقوقبهعنوانیکپدیده•مفاهیمحقوقیمثلالزام،حق،قراردادفقطدرذهنانسان
وجوددارندونهدرعالمخارج
.منشاقانوندرتجربیاتروانیافراداست•
.حقوقیوجودداردرانهتنهادرذهناستکهانگیزهیا•
. میدهدایندیدگاه،حقوقرابهوجوهروانیآنتقلیل•
www.tavaana.org
نگاهغیراجتماعیبهقانون
احکامدینیازجملهاحکامشرعیازواقعو: نگاهمذهبی•
.نفساالمرکهدرنزدخداستحکایتمیکنند
(دربحثامارهواصل. )روایاتازواقعحکایتدارند•
خلطهستوباید•
خلطگزارههایاعتباریوگزارههایاخباریوحاکیاز•
واقعیت
www.tavaana.org
نظامها
دونظامحقوقیعمدهیعنینظامحقوقمدنیونظامحقوقعرفی•
:حقوقمدنی•
legal system originating in Europe, intellectualized within the framework of late Roman law, and whose most prevalent feature is that its core principles are codified into a referable system which serves as the primary source of law
:حقوقعرفی•
the part of English law that is derived from custom and judicial precedent rather than statutes. Often contrasted with statutory law
www.tavaana.org
مدلها
هساختاری،فرهنگیومبتنیبرتضادبرایفهمرابطمدلهای•جامعهوحقوق
: مدلساختاری•
laws must be understood in terms of their relationship to a larger, overarching system or structure .
شراساسیدرزندگیبمولفهایبدونفهمفرهنگکه: مدلفرهنگی•سیرفهموتفراهگشایفرهنگ/نظامحقوقیرافهمیدنمیتواناست
.خوداستزیستشناسیازمحیطوانسانها
روبنا-زیربنا: مدلتضاد•
www.tavaana.org
پرسشهایپایانی
.چهارمکتبحقوقیراذکرکردهوآنهاراتوضیحدهید•
.یدیکنگاهاجتماعیبهقانونراتوضیحدهیدونقدکن•
.نیدیکنگاهغیراجتماعیبهقانونراتوضیحدادهونقدک•
نقاطاشتراکوتفاوتحقوقمدنیوحقوقعرفی•
نظامحقوقیجمهوریاسالمیمدنیاستیاعرفی؟•
اهمیتفرهنگدرفهمحقوق•
www.tavaana.org
حقوقمعنوی
اینمطلببهپروژهتوانامربوطبهسازمان-اختصاص•
•E-Collaborative for Civic Educationاختصاصداردواستفادهازآنمیبایستبا
.ذکرنامسازمانتهیهکنندهانجامشود
بهرهاینمطلببرایاستفادههایغیرتجاریمیباشدوبرایهیچگونهمنفعتی-غیرتجاری•
.بردارینخواهدشد
تنهااگرمیخواهیدهرگونهتغییریدرمطلبواردکنید،شمامیتوانیدحاصلکاررا-اشتراک•
تحتمجوز
•E-Collaborative for Civic Education ،منتشرکنیدوبرایایجادبدنهاصلیاطالعت
اینتغییراترابایدبا
•E-Collaborative for Civic Educationبهاشتراکگذارید.
Recommended