หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาkm.streesp.ac.th/files/140607099004472_14072121215421.pdf1...

1

หลกธรรมทางพระพทธศาสนา

ตวชวด

วเคราะหหลกธรรมในกรอบของอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายความหมายของพระรตนตรยได 2. วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4ได 3. บอกความหมายและคณคาของหลกธรรมทางพระพทธศาสนาได

1

เรอง สงคมไทย เวลา 10 นาท คะแนน 10 คะแนน

............................................................................................................................ ......................................................

ค าชแจง : ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว (ท าในกระดาษค าตอบ)

1. การน าทรพยากรทางเศรษฐศาสตรมาใชเพอการผลตสงทควรค านงถงมากทสด คอ ก. เงนทน ข. จ านวนผลผลต ค. ปรมาณทรพยากร ง. ความตองการของมนษย 2. ขอใดเปนหลกการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด ก. ชมพ น าเงนเกบไปซอรถยนต ข. ทองด ขายทดนทไดรบมรดกจากบดา

ค. สมร น าขาวสารมาปลกเสกเปนเครองราง ง. เดชา ใชทดนหลงจากท านา ปลกพชสวนครว 3. ขอใดคอความหมายของผลต ก. การท าใหเกดรายได

ข. การใชสนคาและบรการ ค. การท าใหเกดความพอใจในสนคา

ง. การท าใหเกดเปนสนคาและบรการ

แบบทดสอบกอนเรยน

1

4. ปจจยการผลต หมายถง ก. ทน ทดน แรงงาน ตลาด

ข. ทดน ทน แรงงาน ผประกอบการ ค. ตลาด ทน โรงงาน ผประกอบการ ง. ธนาคาร โรงงาน ผประกอบการ ตลาด 5. ลกจาง หรอ พนกงานบรษท ถอวาเปนปจจยการผลตประเภทใด ก. ทน ข. แรงงาน

ค. เจาของกจการ ง. ผประกอบการ 6. การปลกออยเปนการผลตขนใด ก. การผลตขนตตยภม ข. การผลตขนทตยภม ค. การผลตขนปฐมภม ง. การผลตขนภมปญญา 7. ขอใดเปนการผลตขนทตยภม ก. การปลกขาว

ข. การท าสวนล าไย ค. การผลตน าตาลทราย ง. การใหบรการน าเทยว

8. ขอใดเปนการผลตในขนตตยภม ก. การใหบรการน าเทยว ข. การปลกมะมวงน าดอกไม ค. การท าสวนไมดอกไมประดบ ง. การท างานโรงงานผลตรถจกรยานยนต

1

9. การน าทเรยนจากจงหวดระยองมาขายทตลาดรงเรอง ถอเปนรปแบบการผลต ในขอใด ก. การใหบรการ

ข. การเปลยนเวลา ค. การเปลยนรปราง ง. การเปลยนสถานท

10. การทผผลตใชกระบวนการผลตทไมท าลายสงแวดลอม แสดงวาผผลตมคณธรรม ในขอใด ก. ขยน ข. ซอสตย ค. กตญญ ง. มความรบผดชอบ

ขอไปดเฉลยกอนนะ อยทายเลม

1

พระรตนตรย แปลวาแกวอนประเสรฐ 3 ประการ ประกอบดวย 1. พระพทธ 2. พระธรรม 3. พระสงฆ คณคาของพระพทธ

1. พระปญญาธคณ - ทรงมพระปรชาญาณ 2. พระวสทธคณ- ความบรสทธ ปราศจากกเลส 3. พระกรณาธคณ – ความสงสารสตวโลกคดชวยใหพนทกข

***************************************************************************************************************

ค าชแจง : ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. 2. ขอใดเปนการใชประโยชนจากทรพยากรอยางคมคา ก. การซอบานไวใหลกหลาน ข. การท าสวนผลไมทจงหวดจนทบร ค. ซอโทรศพทมอถอไวถายรปเพอน ง. มานะใชเวลาหลงเลกเรยนชวยแม ปลกพชผกไวรบประทาน

พระรตนตรย

หลกธรรมทางพระพทธศาสนา

เมอศกษาเขาใจแลว ชวยตอบค าถามใหดวยนะคะ

ดเฉลยหนาตอไปนะคะ

1

บทบาท

อรยสจ 4

ทกข

ธรรมทควรร ทกข คอ ความไมสบายกาย ไมสบายใจ( ขนธ 5 )

ธรรมทควรละ สมทย คอ ความจรงวาดวยเหตแหงทกข

ธรรมทควรบรรล นโรธ คอปญหาหมดสน มแตความสงบสข

สมทย

นโรธ

ธรรมทควรเจรญ

มรรค คอ ทางแหงความดบทกข

มรรค

1

องคประกอบของสงมชวต

1. รป 2. เวทนา 3. สญญา 4. สงขาร 5. วญญาณ

1. 1.ชวตเกดจากองคประกอบ5 ประการ

2. ตวตนทแทจรงของเรานนไมม

3. เราจงไมควรยดตดในขนธ 5

นยาม 5 เรองกฎธรรมชาต 5 ประการ

สข - ทกข ไดลาภ- เสอมลาภ ไดยศ – เสอมยศ ไดสรรเสรญ- เสอมสรรเสรญ

1. ชวตประกอบดวย เหตปจจยหลายอยาง ไมใชกฎแหงกรรมเพยงอยางเดยว

2. เปนคนใจกวาง 3. มองเหนวาชวตเปนกระบวนการทางธรรมชาต

ขนธ 5

ทกข

สมทย

อรยสจ 4

1

ความตรกตรองหรอความนกคด

1. กศลวตก 1.1 ไมคดเรองกาม 1.2 ไมคดเรองพยาบาท 1.3 ไมคดเบยดเบยน

2. อกศลวตก 2.1 คดเรองกาม 2.2 คดเรองพยาบาท 2.3 คดเรองเบยดเบยน

จะท าใหประสบกบความสขความเจรญ

วตก 3

1

ภาวนา 4 การพฒนาหารฝกอบรมตนการยกระดบตนเองใหกาวหนา

1. กายถาวนา 2. ศลภาวนา 3. จตภาวนา 4. ปญญาภาวนา

1.ถามนษยไมรจกการพฒนาตน กไมใชสตวประเสรฐ 2. การพฒนาตนใหมความรความสามารตองท าใหครบทง 4 ดาน เนนพฒนากายแตไมพฒนาจต

1. พระสทธรรม 3 ธรรมทเปนแกนของพระพทธศาสนา

1. ปรยต 2. ปฎบต 3. ปฎเวธ

2. ปญญาวฒธรรม 4 คณธรรมทกอใหเกดความเจรญงอกงามทางปญญา

1. สปปรสงเสวะ คบคนมปญญา

2. สทธมมสสวนะ รจกฟงสงทดมประโยชน

3. โยนโสมนสการ รจกคด รจกใชเหตผลในการแสวงหาความร

4. ธมมานธมมปฏบต ปฏบตธรรมใหสอดคลองกบวตถประสงค

3. พละ 5 ธรรมทกอใหเกดก าลงรกษาใจและท าลายอกศล

1. สทธา มความเชอ เลอมใสในพระรตนตรย

2. วรยะ มความเพยร 3. สต ความระลกไดถงกจท

ท า

นโรธ

มรรค

1

4. สมาธ มความตงจตมน 5. ปญญา มความรเทาทน

กเลสทเกดขน 4. อบาสกธรรม

ธรรมทท าใหเปนอบาสก

1. มศรทธา มความเชอมนในคณของพระรตนตรย

2. มศล มระเบยบวนย ฝกพฒนาตนใหมคณงามความด

3. เชอเรองกรรม ไมถอมงคล ไมตนขาว

4. ไมแสวงหาทกขไนยภายนอก ไมแสวงหาเขตบญนอกศาสนา

5. ท านบ ารงพระพทธศาสนา

1

สถาบนครอบครว มความส าคญทสดตอทกสงคมมหนาทผลตสมาชกใหม ใหการอบรมสงสอน ใหรผดชอบ ชว ด

สถาบนการศกษา ท าหนาทโดยตรงในการใหการศกษา ถายทอดความร ใหแกสมาชกในสงคม

สถาบนการศกษา หมายถง ทเรยกวา ก าไร

สถาบนเศรษฐกจ ท าหน า ทตอบสนองความตองการดาน ปจจย 4 ท าหนาทเ ก ย ว กบ กา รผ ลต และกา รบรโภค

สถาบนศาสนา มความสมพนธกบการด าเนนชวตของมนษย เปนทพ งทางใจของสมาชกเมอเกดความทกข จะยดและปฏบตตามหลกธรรมทางศาสนา

สถาบนการปกครอง มหนาทรกษาความสงบและความเปนระเบยบเรยบรอยโดยออก กฎระเบยบมาควบคมความประพฤตของสมาชก

1

การจดระเบยบทางสงคม (Social Organization ) หมายถงวธการทคนในสงคมไดก าหนดระเบยบแบบแผนในการอยรวมกน เพ อเปนแนวทางใหสมาชกในสงคมปฏบตตามสถานภาพและบทบาท องคประกอบของการจดระเบยบ

1. คานยม 2. บรรทดฐาน

คานยม (Value) คอคณคาสงสดทคนในสงคมยอมรบวาเปนสงทด นายกยอง เปนเปาประสงคทสมาชกทกชนชนของสงคมยอมรบและพรอมทจะปฏบต บรรทดฐาน(Norms) มาตรฐานในการปฏบตของคนในสงคม ทสงคม ยอมรบวาสมควรปฏบต การฝาฝนยอมไดรบการตอบโต

1. วถชาวบานหรอวถประชา (Folkways) แนวทางในการประพฤตปฏบตของคนในสงคมทปฏบตจนเคยชน หากไมปฏบตจะถกนนทาจากสงคมวาท าไมถกตอง ไมมมรรยาท

2. จารตหรอกฎศลธรรมหรอจารตประเพณ (Mores) เปนระเบยบกฎเกณฑทเกยวกบความเชอ คานยม หรอศาสนา ทคนในสงคมตองถอปฏบตอยางเครงครด หากผใดฝาฝน ถกสงคมบงคบใหปฏบตตาม เปนความจ าเปนททกคนตองท าตาม เชนหามสามหรอภรรยานอกใจกน หามบดามารดาทอดทงบตร

3. กฎหมาย (Laws) ระเบยบกฎเกณฑทบนทกเปนลายลกษณอกษร เขยนไวชดเจนพรอมบทลงโทษ

ทมา : www.forum.thaidvd.net

1

3. เทคโนโลย มนษยไดคดคนเทคโนโลยเพอความสะดวกสบาย ท าใหสงคมมความเปนอยทเจรญขน ความเปลยนแปลงท าใหเกดอาชพใหมเกดมบคคลทมความรความสามารถคดสรางสรรคสงตางๆตอบสนองความตองการมากขนและเกดปญหาสงคมตามมา

การเปลยนแปลงทางสงคม การเปลยนแปลงทางสงคมหมายถงการเปลยนแปลงรปแบบและลกษณะ

ความสมพนธระหวางสมาชกของสงคมและการเปลยนแปลงทางดานโครงสรางของความสมพนธระหวางสมาชกในสงคม เชนจากครอบครวขยาย มาเปนครอบครวเดยว ปจจยทกอใหเกดการเปลยนแปลงมดงน

1. สภาพแวดลอมทางธรรมชาต สภาพแวดลอมทางธรรมชาต ไดแกลกษณะภมประเทศ ภมอากาศ

ทรพยากรธรรมชาตเกดขนไดตลอดเวลาเชนการเกดภยธรรมชาตยอมมผลตอการเปลยนแปลงทางสงคม

2. ประชากร และเทคโนโลย เพอใหเกดเปนผลผลต เชน น าตาล เปนการน า

น าออยมาผานกระบวนการผลต

1

สงคมไทย สงคมไทย คอ กลมบคคลทตงหลกแหลงท ามาหากนในดนแดนหรออาณาเขตของประเทศไทย มแบบแผนในการด าเนนชวตและมวฒนธรรมทเหมอนกน สงคมไทยแบงได 2 ประเภทคอ สงคมเมอง กบ สงคมชนบท

กรอบท 10

1

เอกลกษณของสงคมไทย

เอกลกษณของสงคมไทย ทส าคญ มดงน 1. เทดทนสถาบนพระมหากษตรย 2. เปนสงคมพทธศาสนา 3. เปนสงคมเกษตรกรรม 4. เปนสงคมชาวบาน มความสนทสนมเปนการสวนตว เปนกนเองยดตวบคคล

มากกวาหลกการ ใหความส าคญเรองเกยรตยศ 5. มโครงสรางทางสงคมอยางหลวมๆ 6. มระบบชนชน 7. ความสมพนธของคนเปนระบบอปถมภ 8. รกความเปนอสระ 9. รจกประสานประโยชน 10. ยดถอจารตประเพณ 11. ถอศกดศรเปนเรองส าคญ

กรอบท 11

1

คานยมคอ สงทคนในสงคมยดถอเปนเครองชวยในการตดสนใจและก าหนดการกระท าของตนเอง คานยมในสงคมไทยทเดนชดมดงน

1. ความมงคงร ารวย 2. อ านาจ 3. การเคารพผอาวโส 4. ยกยองผรหรอมความสามารถ 5. ใหความส าคญกบบคคลมากกวาหลกการ 6. ชอบความสนกสนาน 7. มความเออเฟอ 8. เชอในเรองบาปเรองบญ 9. ชอบความสะดวดสบาย

คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาตไดประกาศคานยมพนฐานไว 5 ประการ 1. การพงตนเอง ขยนหมนเพยร และมความรบผดชอบ 2. การประหยดและอดออม 3. การมระเบยบวนยและเคารพกฎหมาย 4. การปฏบตตามคณธรรมของศาสนา 5. ความรกชาต ศาสนาและพระมหากษตรย

กรอบท 12 คานยม

1

ดานการเมอง

1. เขาสระบอบประชาธปไตยมากขน รฐธรรมนญไดก าหนดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา จดใหมองคกรอสระในการตรวจสอบและลงโทษผทจรต

2. ประชาชนมสวนรวมทางการเมองมากขน 3. มการกระจายอ านาจการปกครองมากขน

ดานเศรษฐกจ 1. เศรษฐกจในยคโลกาภวตนใหม หมายถงการขยายตวของระบบทนนยม

โลกแบบใหมอยางเปนระบบ 2. เศรษฐกจพอเพยง ประเทศไทยเนนการพฒนาตามระบบทนนยม ผลจาก

การพฒนาทใหความส าคญในภาคเศรษฐกจและอตสาหกรรมจงเกดวกฤตเศรษฐกจปญหาดงกลาวจงน าแนวคดระบบเศรษฐกจพอเพยงมาใช

ดานสงคม 1. สงคมเกษตรเปลยนไปเปนสงคมอตสาหกรรมมากขน ระบบทนนยมแผ

ขยายไปทวโลก 2. วฒนธรรมไทยเปนวฒนธรรมทเปดกวาง ระบบโลกาภวฒนและการสอสาร

ททนสมยเขามามอทธพลตอสงคมไทยมากขน สงคมไทยจงรบวฒนธรรมและคานยมใหมๆ เนนวตถมากกวาจตใจ

3. เทคโนโลยพนบานเปลยนไปเปนเทคโนโลยสมยใหมมากขน ทอดทงภมปญญาชาวบานทสบทอดกนมานานและสอดคลองกบสภาพสงคมไทยมากกวา เชนใชอวนลากแทนการจบปลาแบบดงเดม

กรอบท 13

แนวโนมของการเปลยนแปลงในสงคมไทย

1

ปญหาสงคม หมายถงสภาวการณทางสงคมทไมพงประสงคและสงผลกระทบในทางลบตอสงคม ชวตความเปนอย ความสงบปลอดภยทงดานรางกาย จตใจทรพยสน สาเหตทกอใหเกดปญหาสงคม

1. ความสมพนธ ความอบอนของสมาชกในครอบครว 2. การขาดระเบยบวนยของคนในชาต 3. การพฒนาประเทศทขาดความสมดลระหวางมนษย สงคม และธรรมชาต 4. ภมปญญา คานยม คณธรรมของคนในชาตถกละเลย 5. ความสบสนและเสอมศรทธาตอบคคลในสถาบนศาสนา

นอกจากนยงมสาเหตมาจากระบบเศรษฐกจทงภายในและระหวางประเทศการหลงไหลของขอมลขาวสารและวฒนธรรมทสงคมไทยไมไดตงรบใหดจงท าใหเกดชองวางทางสงคม แนวทางแกไข

1. การศกษา 2. การเมองการปกครอง 3. เศรษฐกจ 4. สงคม การสรางสงคมใหสงบสขโดยยดแนวทางแหงพระพทธศาสนา

ทมา : www.forum.thaidvd.net ทมา : www. printbox - pi.com

ปญหาในสงคมไทย

1

เรอง สงคมไทย

เวลา 10 นาท คะแนน 10 คะแนน .............................................................................. ..........................................................................

ค าชแจง : ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว (ท าในกระดาษค าตอบ) 1. การปลกออยเปนการผลตขนใด ก. การผลตขนตตยภม ข. การผลตขนปฐมภม ค. การผลตขนทตยภม ง. การผลตขนภมปญญา 2. ขอใดเปนการผลตขนทตยภม ก. การปลกขาว

ข. การท าสวนล าไย ค. การผลตน าตาลทราย ง. การใหบรการน าเทยว

3.ขอใดเปนการผลตในขนตตยภม ก. การใหบรการน าเทยว ข. การปลกมะมวงน าดอกไม ค. การท าสวนไมดอกไมประดบ ง. การท างานโรงงานผลตรถจกรยานยนต 4. การน าทเรยนจากจงหวดระยองมาขายทตลาดรงเรอง ถอเปนรปแบบการผลต ในขอใด ก. การใหบรการ ข. การเปลยนเวลา

ค. การเปลยนรปราง ง. การเปลยนสถานท

1

5. การทผผลตใชกระบวนการผลตทไมท าลายสงแวดลอม แสดงวาผผลตมคณธรรม ในขอใด ก. ขยน ข. ซอสตย ค. กตญญ ง. มความรบผดชอบ 6. การน าทรพยากรทางเศรษฐศาสตรมาใชเพอการผลต สงทควรค านงถงมากทสด คอ ก. เงนทน ข. จ านวนผลผลต ค. ปรมาณทรพยากร ง. ความตองการของมนษย 7. ขอใดเปนการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด ก. ชมพ น าเงนเกบไปซอรถยนต ข. ทองด ขายทดนทไดรบมรดกจากบดา

ค. สมร น าขาวสารมาปลกเสกเปนเครองราง ง. เดชา ใชทดนหลงจากท านา ปลกพชสวนครว 8. ขอใดคอความหมายของผลต ก. การท าใหเกดรายได

ข. การใชสนคาและบรการ ค. การท าใหเกดความพอใจในสนคา

ง. การท าใหเกดเปนสนคาและบรการ 9. ปจจยการผลต หมายถง ก. ทน ทดน แรงงาน ตลาด

ข. ทดน ทน แรงงาน ผประกอบการ ค. ตลาด ทน โรงงาน ผประกอบการ ง. ธนาคาร โรงงาน ผประกอบการ ตลาด 10. ลกจาง หรอ พนกงานบรษท ถอวาเปนปจจยการผลตประเภทใด ก. ทน ข. แรงงาน

ค. เจาของกจการ ง. ผประกอบการ

1

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

1. ค. 2. ง. 3. ง. 4. ข. 5. ข. 6. ค. 7. ค. 8. ก. 9. ง. 10. ง.

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

1. ข. 2. ค. 3. ก. 4. ง. 5. ง. 6. ค. 7. ง. 8. ง. 9. ข. 10. ข.

ตรวจเฉลยแลว ถาถกนอยกวา 8 ขอ กลบไปทบทวนใหมนะ คอย ๆ อาน คนเกงของคร