กิจกรรมที่ 1...ของว ฒนธรรมไทยและสากล ว...

1

กจกรรมท1 ลกษณะของศลปหตถกรรมไทย

สาระท 1 ทศนศลป มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลป ประวตศาสตร และ

วฒนธรรม เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และสากล

ตวชวด

มาตรฐาน ศ 1.2 ม.3 / 2 เปรยบเทยบความแตกตางของงานทศนศลปในแตละยคสมย ของวฒนธรรมไทยและสากล วตถประสงค 1. เพอใหผเรยนอธบายลกษณะและประเภทของศลปหตถกรรมไทยได

2.เพอใหผเรยนรวบรวมประเภทและรปแบบของศลปหตถกรรมไทยได

จ ำนวนผเขำรวมกจกรรม ไมจ ำกดจ ำนวน เวลา 30 นำท สอ/อปกรณ 1. ใบความรเรอง ศลปหตถกรรมไทย 2. ใบงานชดท 1 ขนตอนกำรจดกจกรรม

1. ผสอนแบงผเรยนออกเปนกลม กลมละ 5 – 6 คน แตละกลมเลอกหวหนากลม รองหวหนากลมและเลขานการกลม ก าชบใหหวหนาแบงหนาทรบผดชอบใหสมาชกในกลมทกคน

2. ผเรยนและผสอนรวมกนสนทนาเรอง ศลปหตถกรรมไทยเปนผลตภณฑทสรางสรรคขนจากฝมอของคนไทย โดยมจดมงหมายเพอการใชสอยหรอการสนองประโยชน

2

ในชวตประจ าวนโดยตรง ซงมความสมพนธสอดคลองกบวถชวตและการประกอบอาชพดานเกษตรกรรมเปนสวนใหญ รวมถงงานทเรยกกนทวไปวา “ศลปะพนบาน”

3. ใหนกเรยนแตละกลมศกษาใบความรท 1 ศลปหตถกรรมไทยจากนน แตละกลมสรปสาระในใบความร ใหเลขานการกลมจดบนทกการสรป

4. ประธานกลมอานเนอหาทรวมกนสรป ใหสมาชกกลมฟง และสมาชกกลมพดคยแลกเปลยนความคดเหนกน

5. ตวแทนกลมเสนอขอสรปของกลมหนาชนเรยน จากนนครอธบายสรป 6. นกเรยนท าใบงาน ชดท 1 เสรจแลวครสมใหออกมาน าเสนอผลงานของ

ตนเองทหนาชนเรยน3 – 5 คน

3

ศลปหตถกรรมไทยเปนผลตภณฑทสรางสรรคขนจากฝมอของคนไทย โดยมจดมงหมายเพอการใชสอยหรอการสนองประโยชนในชวตประจ าวนโดยตรง ซงมความสมพนธสอดคลองกบวถชวตและการประกอบอาชพดานเกษตรกรรมเปนสวนใหญ รวมถงงานทเรยกกนทวไปวา “ศลปะพนบาน” และศลปหตถกรรมในแตละภมภาคอกดวย

งานศลปหตถกรรมไทยสวนมากมบทบาทและหนาทมงเนนประโยชนใชสอยเปนหลก สวนดานความงามเปนจดประสงคทรองลงมา แตกไมไดหมายความวาจะไมสอดแทรกความงามลงไปในผลตภณฑเลย ตวอยางเชน ความงานของศลปหตถกรรมเกยวกบการตกแตงกจะเนนความงามเปนหลกเหมอนกน เชน งานศลปหตถกรรมดานการแตงกาย การถกทอ และงานประดษฐ เปนตน สวนงานศลปหตถกรรมประเภททมงเนนประโยชนใชสอยโดยตรงกจะมลกษณะเรยบงาย และสอดคลองระหวางรปแบบและประโยชนใชสอยโดยตรงกจะมลกษณะเรยบงาย และสอดคลองระหวางรปแบบและประโยชนใชสอยในงานนน ๆ เปนอยางด

ถาจะกลาวโดยสรป จะเหนไดวารปแบบศลปหตถกรรมไทยมลกษณะเรยบงาย ตรงไปตรงมา ไมซบซอนดานเทคนคและวธการ เปนผลงานทสะทอนถงทกษะและประสบการณอนเกดมาจากการสบทอดมาตงแตพอแม ปยา ตายายสลกหลานอนเปนสายสมพนธทางเครอญาต จงมผลท าใหการวว ฒนาการดานรปแบบไมเปลยนแปลงไปจากเดมมากนก แตกมจดเดนของรปลกษณทสะทอนเอกลกษณเฉพาะถนสบทอดตอกนมาอยางตอเนอง

ใบความรท 1

4

ลกษณะของงานศลปหตถกรรมไทย

ในยคกอนประวตศาสตรตงแตเรมมมนษยเกดขนมาบนโลกพรอมกบสรรพชวตทมชวตชนดอน ๆ และตองอยอาศยทามกลางธรรมชาต ไมมสงของตดตวมา แตเนองดวยมนษยเปนผมสตปญญามความคดสรางสรรค มจนตนาการ สวนสตวอน ๆ ไมม ดวยคณสมบตดงกลาวและสญชาตญาณทจะรกษาชวตใหอยรอด เปนผลใหมนษยประดษฐเครองมอ เครองใช เพอสนองความจ าเปนพนฐานในการด ารงชวต โดยอาศยฝมอและแรงงานของตน ตลอดจนคดหาวธดดแปลงวตถดบในธรรมชาตทอยใกลตวมาสรางสรรคผลงานทางดานศลปหตถกรรมขน

เมอเวลาลวงเลยมา มนษยมความเจรญมากขนและอยรวมกนเปนสงคมขนาดใหญ รจกท าการเกษตรกรรมมการสะสมอาหาร มเวลาวางพอทจะประดษฐคดคนสงของตาง ๆ จงเกดมอาชพตาง ๆ และพฒนารปแบบสงประดษฐจนเกดความงาม ความประณต เปนรปลกษณะของแตละยคสมย ทเปนเอกลกษณของตวเอง

5

ค าชแจง ใหนกเรยนดรปภาพขางลางนแลวอธบายวาเปนงานศลปะประเภทใด มมากในทองถนใด ชวยสงเสรมความเจรญกาวหนาศลปหตถกรรมไทย อยางไร

ใบงาน ชดท 1

6

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

7

กจกรรมท2 งานศลปหตถกรรมไทย

สาระท 1 ทศนศลป มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลป ประวตศาสตร และ

วฒนธรรม เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และสากล

ตวชวด

มาตรฐาน ศ 1.2 ม.3 / 1 ศกษาและอภปรายเกยวกบงานทศนศลป ทสะทอนคณคา ของวฒนธรรม

วตถประสงค เพอใหผเรยนบอกประเภทของงานศลปหตถกรรมไทยได

จ ำนวนผเขำรวมกจกรรม ไมจ ำกดจ ำนวน เวลา 30 นำท สอ/อปกรณ 1. ใบความรเรอง ศลปหตถกรรมไทย 2. ใบงานชดท 2 ขนตอนกำรจดกจกรรม

1 ใหผเรยนแบงกลมยอย กลมละ 5 – 6 คน แตละกลมเลอกหวหนากลม รองหวหนากลมและเลขานการกลม ก าชบใหหวหนาแบงหนาทรบผดชอบใหสมาชกในกลมทกคน

2. ใหผเรยนน าใบงานชดท1 ทท าในกจกรรมท1 มารวมกนสนทนาและอภปรายเกยวกบค าตอบทถกตอง สมใหนกเรยน 4 – 5 คน น าใบงานของตนออกมาน าเสนอทหนาชนเรยน

8

3. รวมกนอภปรายเกยวกบในชวตประจ าวน คนเราจ าเปนตองเกยวของกบงานชางสบหม สงคมไทยเราใชงานชางสบหมประกอบกจกรรมใดมากทสด ผเรยนตอบอยางอสรเสร ผสอนรบทกค าตอบจากนนอธบายสรปวางานชางสบหมมความส าคญตอทกวงการ

4. แตละกลมศกษาเนอหาสาระจากใบความร เรองงานศลปหตถกรรมไทย และสมาชกกลมพดคยแลกเปลยนความคดเหนกนตามประเดน / หวขอทก าหนด เลขานการกลมบนทกสาระจากการอภปรายเปนขอสรปของกลม

5. ตวแทนกลมเสนอขอสรปของกลมหนาชนเรยน จากนนผสอนอธบายสรป 6. ผเรยนท าใบงาน ชดท 2 เสรจแลวน าสงครตรวจสอบ ครเสนอแนะแกไข

ขอบกพรองเปนรายๆ

9

ประเภทของงานศลปหตถกรรมไทย

สวนชางสบหม เปนหนวยงานหนง ทอยในความรบผดชอบของ สถาบนศลปกรรม กรมศลปากร ตงอยทถนนพทธมณฑล สาย ๕ กงอ าเภอพทธมณฑล ต าบลศาลายา จงหวดนครปฐม มหนาทและ ความรบผดชอบหลก ๔ อยาง คอ สรางสรรค ดแลรกษา ซอมบรณะสบตอ เปนงานศลปกรรม ประเภทประณตวจตรศลป คอ งานละเอยดประณต เปนงานชางโบราณ มหลายลกษณะดวยกน คอ

ใบความร

10

๑. กลมงานชางเขยนและชางลายรดน า

ชางเขยน เปนหนงในบรรดาชางสบหม ชางเขยนนบวาเปน แมบทแบบแผน หรอหวใจของการด าเนนงานสรางผลงานศลปะ ของชางแขนงตางๆ มาตงแตสมยโบราณ เพราะในการท างาน ชางตองอาศยการวาด การเขยน การก าหนดรปแบบ หรอรางแบบ เคาโครงกอน แลวจงน าไปปฏบตงานจรงในงานศลปะเกอบทกแขนง ลกษณะของงานนน เปนแบบประเพณหรออดมคต คนโบราณนยม เขยนภาพเปน พทธบชาตามผนง โบสถ วหาร ศาลาการเปรยญนเรยกวา จตรกรรมฝาผนง และเขยนไวตาม สมดไทยหรอบนผาพระบฎอกดวย ชางลายรดน า เปนงานประณตศลปทางดานตกแตงอยางหนง ซงมรปแบบและการท าสบเนองกนมาแตโบราณ งานชางลายรดน า จดเปนงานชางศลปประเภทหนงซงรวมอยในหมชางรก อนเปนชางหนง ในงานชางสบหม ค าวาลายรดน า หมายถง การเขยนลวดลายหรอรปภาพ ใหปรากฏเปน ลายทอง ดวยวธการปดทอง แลวเอาน ารด เพอใหเกดเปนลวดลาย ตามทตองการ

ลกษณะพเศษของลายรดน า คอ มกรรมวธในการเขยนผดแผก แตกตางไปจากงานจตรกรรมทวไป ทใชหลายสหรอแมแตงานจตรกรรม ประเภทเอกรงคเองกตาม ทเปนเชนนเพราะ การเขยนลายรดน า จะใชน ายาหรดาล เขยนลงบนพนซงทาดวยยาง ทไดจากตนรก เมอเขยนลาย เสรจแลวจงเชดรกแลวปดทอง งานชางลายรดน า เปนงานประณตศลปทมความส าคญมาก ส าหรบ ตกแตงสงของเครองใชทงของชาวบาน เครองใชในพทธศาสนา ตลอดไปจนถงในสวนทเกยวกบพระมหากษตรย ทมหลกฐานปรากฏมา ตงแตกรงสโขทยเปนราชธาน งานชางแขนงน จงเปนมรดกทางศลปกรรมทมคณคายงของไทย มเอกลกษณโดดเดน เฉพาะตวทงวธการเขยนลวดลาย การเขยนและ การใชเสน การปดทอง สสนทออนชอยนมนวลแสดงใหเหนถง

11

จนตนาการของชางไทย แตละยคสมยสะทอนความเปนอยของสงคม ขนบธรรมเนยมประเพณของไทยในอดตเปนอยางด

2. กลมงานชางโลหะและชางศราภรณ

การหลอโลหะ ไดมบทบาทตอวถชวตของมนษย มาตงแต ครงอดตกาล จากหลกฐานทางโบราณคด พบวามนษยรจกน าโลหะ จากธรรมชาต มาหลอมหลอเปนเครองมอใชอยางงายๆ มาตงแต สมยกอนประวตศาสตร และมพฒนาการของงานชางหลอมาโดยตลอด จนถงปจจบนน การหลอโลหะไดเจรญขนมาก มการใชโลหะ หลากหลายชนด และมรปแบบการหลอสลบซบซอนมากยงขน

ในท าเนยบชางศลปไทยนน งานชางหลอจดเปนงานชางทส าคญยง แขนงหนงในบรรดาชางสบหม งานชางชนดน มกเปนงานชาง ทเกยวเนองในพทธศาสนาเปนสวนใหญ ไดแก การหลอพระพทธรป ซงพระพทธรปของไทยนน กไดมการสรางดวย วธการหลอจากโลหะ มานานแลวเชนกน การหลอพระพทธรปแตละองคนน จะตองอาศย ฝมอชางหลายแขนง รวมกน นบตงแตงานปนขนรปหน ซงตองอาศยฝมอของชางปนเปนส าคญ

หวโขน เปนสวนประกอบทส าคญยงในการแสดงหวโขน และเปน สงทบรรดานาฏศลปน ใหความเคารพนบถอมาก เพราะเปนเสมอนคร ดงนนจงตองมการบรวงสรวงท าพธอญเชญ เทพยดาและร าลกถง ครบาอาจารย ทงกอนการแสดงและกอนทท าการสรางหวโขน

ศลปะการสรางหวโขน มมาตงแตสมยโบราณ และถอเปนงานชาง ทส าคญงานหนงในบรรดาชางสบหม โดยเฉพาะในสมยกรงรตนโกสนทร ทงนเพราะนาฎกรรมการแสดงโขนเฟองฟมาก โดยเฉพาะในรชสมย พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท ๖ ทงยงทรงอปถมภ ดานการแสดง การสรางหวโขน ตลอดจนชาง

12

ท าหวโขน ในสมยนน ชางท าหวโขน จะตองมความเขาใจเรองราว และลกษณะของ ตวละครจากเรองรามเกยรตเปนอยางด เพอจะไดทราบและถายถอด ออกมาเปนหวโขน ซงตองอาศยการคนควาและการถายทอดจากครชาง ในสมยโบราณ

3. กลมงานชางปนหน ชางปนลายและชางมก

ชางปน ถอเปนงานชางทส าคญแขนงหนงของชางศลปไทย ในสมยโบราณ มกเปนงานอนเนองในศาสนา ไดแกการปนพระพทธรป พระพทธรปทหลอเปนพทธลกษณะ และพทธศลปงดงามเพยงใด ขนอยกบฝมอของชางปนเปนส าคญ

การปน เปนงานชางทตองใชฝมอและความช านาญอยางสง วสดทใชคอ ดนเหนยว ทมอยทวไป ดนเหนยวทน ามาใชปน ตองผานขนตอนการนวด ใหเนอดนประสานกนไดท ชางปนท ช านาญจะรวาดนทใชจะดหรอไม ตรงขนตอนของการนวดดนนเอง

ชางมก เปนงานชางแขนงหนง ทตองอาศยฝมอและ ความละเอยดออน ในการปฏบตงานเปนอยางยง งานประดบมกสวนใหญ มกใชกบงานประดบตกแตงเครองใชไมสอย ตลอดจนใชประดบ สวนประกอบอาคาร มกเปนงานทตอบสนองตอสถาบนพระมหากษตรย และพระพทธศาสนาเปนสวนใหญ เนองจากถอกนวาเปนงานทท ายาก จงควรเปนของสง

การประดบมกนน คอการตกแตงสงของดวยเปลอกหอย ทม คณสมบตใหความแวววาว สะทอนแสงเปนสสนตางๆ ทนยมใชกนคอ หอยทะเล ทชาวบานเรยกกนวา หอยโขงมก น าหอยชนดนมาขดผวนอก ใหถงชนทตองการ แลวตดแบงเปลอกหอยใหเปนชนๆ แลวจงน าไป ขดแตงใหไดขนาดความหนาตามทตองการ

13

งานประดบมกจะสวยงามหรอไม ขนอยกบการออกแบบลวดลาย ซงชางจะน าชนหอยมกไปโกรก ฉลตามลวดลายทออกแบบไว โดยตดเปนลายชนเลกๆ เพอความสะดวกในการประดบมก

4. กลมงานชางแกะสลกและชางไมประณต

ชางแกะสลกและชางไมประณต เปนหนงในจ านวนชางสบหม นบเปนงานชางไทย ทมมาตงแตโบราณ ซงงานศลปกรรมทเกยวกบการแกะสลกไม มกรวมเรยกวา "เครองไมจ าหลก " และมกเปนงานทเกยวเนองในพทธศาสนา เปนสวนใหญไดแก สวนประกอบของอาคาร โบสถ วหาร หนาบน บานประต นอกจากนยงรวมไปถงพระพทธรปไม อกดวย

ผทเปนชางแกะสลก กคอชางทมความร ความสามารถในการ ออกแบบ ลวดลาย และสามารถถายทอดรปแบบลวดลายนน ดวยการใช เครองมอ และมคม แกะสลกลงบนเนอวสด เชน ไม หน เขาสตว และบนวสดออน เชนผลไม หรอหวพช ท าใหเกดลวดลาย และภาพมแสงเงา ความสงต าในภาพซงสามารถสมผสได ดวยมอและสายตา

5. กลมงานชางกระจกและชางปดทอง

ชางกระจกและชางปดทอง ถอเปนชางทมบทบาทส าคญ ทชวยใหงานศลปกรรม เกดความวจตรสวยงามขนอก หลงจากทงดงาม ดวยฝมอปนหลอหรอแกะสลกทมอยเดมแลว ลกษณะของงานชางแขนงน ประกอบดวยงานชางลงรกปดทองและงานประดบกระจกควบคกน งานชางปดทองประดบกระจก เปนงานชางทมมาแตสมยโบราณ เปนหนงในบรรดา ชางสบหม โดยมวสดส าคญคอกระจกซงมอย ๒ ชนด คอ กระจกเกรยบ และกระจกแกว คณสมบตของกระจก คอ ความสามารถ

14

สะทอนแสงใหแวววาว สกปลง เปนประกายของสกระจก ทมอยดวยกน หลายส สวยงาม งานศลปะทกชนทสวนชางสบหมไดด าเนนการ ลวนมงค านงถงคณคา ทางความคด และฝมอเปนส าคญ

ปจจบนสวนชางสบหม สถาบนศลปกรรม ปฏบตงานสนอง นโยบายของชาตดานอนรกษงานชางศลปไทย ดวยการด าเนนงาน ตามแนวนโยบายของ กรมศลปากร และงานตามท หนวยราชการอน หรอหนวยงานเอกชน และประชาชนไดขอความรวมมอมา

ประเภทของงานชางสบหม

ความหมายและความเปนมางานศลปะไทยโบราณ "ชางสบหม"

ความหมายของค าวา "ชางสบหม" ในบรรดาศลปะไทย ลวนถกสรางสรรคมาจากภมปญญาและความช านาญทสงสม มาจากบรรพบรษไทย ผานทายาทผรบชวงงานศลปเฉพาะแขนงๆ โดยยดเอาระเบยบวธทางฝมออนประณต งดงามเปนส าคญทเรยกวา งานชางสบหม

ความหมายของค าวา ชาง : หมายถง ผท างานดวยมอใชแรงงานสรางสรรคงานศลปออกมาในสมยโบราณ ชางมปญญาล าเลศสามารถเนรมต สรางผลงานศลปะซงในปจจบนยากทจะกระท าได

สบ : ยงไมอาจตความไดแนชดบางทานกวามาจากค าวา "สปปะ" ในภาษาบาล ซงหมายถง ศลปะนนเอง บางทานวาหมายถง สบๆ ซงเปนวธการเรยกรวมๆ ในสงทยากแกการนบ คอ มชางเปนสบๆหม

หม : หมายถง กลม พวก หรอ หมวดชางสบหม หมายถง กลมชางผท างานดวยมอ ใช

15

แรงงานสรางสรรคผลงานศลปะ ไทยโบราณ ซงอาจจะมาอย รวมกลมหมกน ตามความถนดเปนสบ ๆ กลม ซงกไมไดหมายความวางานชางศลปะ ไทยโบราณ มสบอยางเทานน

1. หมชางเขยน หมายถง ชางวาดภาพอนประกอบดวยภาพจตรกรรมและลายไทย ใชตกแตงตามฝาผนง โบสถ วหารตางๆ

16

2. หมชางแกะ หมายถง ชางแกะตรา ชางแกะลาย และชางแกะภาพ ภาพลอยตว นนสง

นนต า หมายรวมไปถง ชางเงน ชางทอง ชางเพชรพลอย

3. หมชางสลก หมายถง ชางสลกหรอจ าลองวตถเปนประตมากรรมนนต า นนสง และลอยตว เปนรปเคารพ วสดทใชมกเปนหนทราย ไมสก กระดาษ หยวกกลวย

17

4. หมชางปน หมายถง การปนประตมากรรมปนสด ปนลวดลายตกแตงเปนรปสตว

หมพานต พระพทธรปหนาบนโบสถวหาร ในงานสถาปตยกรรมตางๆ ของไทยตลอดจนการปนหน เพอใชหลอสมฤทธ

5. หมชางปน หมายถง ชางปนกอ ปนฉาบ ปนปน ในการกอสรางถาวรวตถในพระพทธศาสนาในวด

18

6. หมชางรก หมายถง ชางทใชในการตกแตงประสานงานกบชางแขนงตางๆ มการลงรก

ปดทอง ประดบกระจก ประดบมก เครองเขน

7. หมชางหน หมายถง ชางท าหนชนดตางๆ เชน หนกระบอก หวโขน ชางไม ท าหนคนสตวตางๆ

19

8. หมชางบ หมายถง ชางทน าโลหะมาตแผใหแบนออกเปนรปตางๆ จะเปนแผนแบน ธรรมดาๆ หรอจะเปนรปอะไรกสดแต เชน กระทะทอง ถาดทองเหลอง ขนน า เปนตน

9. หมชางกลง หมายถง งานศลปะทใชเครองมอกลงเปนรปทรงตางๆ โบราณใชเครองมอกลง เปนแบบทใชก าลงแรงคนท าการฉดชกโดยตรงสวนส าคญของเครองกลงวสดใชกลงเปน งาชาง ไมท ากลองแลวลงรกปดทอง เปนตน

20

10. หมชางหลอ หมายถงชางทท าแบบพมพและหลอประตมากรรม การหลอท าโดยการน าของเหลว เชน ปนปลาสเตอร ขผง โลหะทหลอมเหลวแลวเทลงในแบบพมพเมอเยนลงกจะแขงเปนรป ตามแบบพมพ

การจ าแนกชางไทยโบราณไวทง 10 หม ดงกลาวน เปนเพยงการจดเขาหมกน ใหไดจ านวน 10 หม แตมไดหมายจะใหตรงกบค าวา "ชางสบหม" เพราะยงมชางอกพวกหนงคอ ชางทอง ไมเขาหมชางทงหลาย เพราะมหนวยงานเฉพาะ ทงเปนชางทตองใชฝมอมาก งานบางอยางตองซอสตย สจรต จรงๆ เพราะทองค ายอมมราคาสง อาจจะตองประกอบดวยเพชร พลอย จงเปนหนวยงานทมกเรยกกนวา "สวรรณกจ" มหนาทท าเครองราชปโภคโดยเฉพาะ เปนตน

21

ค าชแจง ใหนกเรยนดรปภาพตอไปนแลวบอกวาเปนงานชางสบหมประเภทใด

ใบงาน ชดท 2

1. เปนงานชางสบหมประเภท .................................................................................. 2. เปนภมปญญาทมชอเสยงในทองถน..................................................................... 3. เรยกชองานนวา .................................................................................................. 4. วสดทใชไดแก....................................................................................................

........................................................................................................................... 5. วธการสรางสรรคงานนคอ................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................