Upload
townet
View
1.491
Download
5
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
1716
de lappendeken van kleuren, smaken en geuren
De MarkenLe Marche is bij veel Nederlanders beter bekend als De Marken. Wie van beide niet weet, hoort de regio steevast omschreven worden als ‘het nieuwe Toscane’. Dat de sfeer in De Marken heel anders is en voorafgaande omschrijving de regio geen recht doet, ontdek je met onze prachtige reportages over Pesaro, Urbino en het papierstadje Fabriano. Geniet op de volgende pagina’s en laat je verleiden door de schoonheid van De Marken.
De naam van de ‘buurregio’ moet nog één keer aan een gelijkenis
worden onderworpen. Immers, waar Toscane het treft met grote
publiekstrekkers als Pisa, Florence en Siena, moet De Marken het
met minder beroemde steden doen. Maar wie Pesaro, Urbino of
Fabriano bezoekt, ervaart meteen een groot voordeel: geen mas-
satoerisme.
Pesaro en Urbino liggen in het noordelijk deel van De Marken.
De vele kunstwerken, beelden, historische pleinen en imposante
gevels herinneren nog dagelijks aan de voorspoed, rijkdom en
ontwikkeling die beide steden doormaakten in de renaissance.
Pesaro geniet met haar ligging aan de Adriatische kust vele
zonuren. De boulevard wordt hier gekleurd door statige villa’s
is pasteltinten met sprookjesachtige torens en weelderig groene
tuinen. Pesaro is de geboorteplaats van Gioacchino Antonio
Rossini. Deze beroemde componist wordt jaarlijks geëerd met
het Rossini Opera Festival. Het historisch centrum van Urbino
wordt gedomineerd door het prachtige paleis dat hertog Federico
da Montefeltro in 1444 liet bouwen. De muren van het palazzo
tonen beeltenissen van Plato, Aristoteles, Dante, Petrarca, Sint
Augustinus en Vittorino da Feltre. Papierstad Fabriano is een
schoonheid op zich die je tijdens een bezoek aan De Marken niet
mag overslaan. Het stadje ligt verscholen tussen de uitlopers van
de Apennijnen en staat wereldwijd bekend om zijn papiertraditie.
De Smaak bezocht deze drie steden in De Marken en laat je op de
volgende pagina’s meegenieten van onze ontdekkingen in deze
(nog) pure, authentieke Italiaanse regio.
1918
Kleine mogendheden en grote kunstenaars
de marken PesaroUrbino
Florence, Rome, Venetië en Napels. Een grand tour zoals de Engelsen die vroeger maakten, brengt je naar de mooiste steden. Maar ben niet te haastig! Juist de kleinere juweeltjes zullen je verrassen. Pesaro en Urbino in De Marken bijvoorbeeld. Deze twee plaatsen konden in de renaissance wedijveren met grootheden als Florence. Dat zie je tot op de dag van vandaag overal terug. Bovendien werd een aantal beroemde schilders en componisten in deze regio geboren. De Smaak sloeg grootheden over om u te kunnen vertellen over kleinere mogendheden.
2120
Pesaro en Urbino liggen in het noordelijk deel van De Marken. Urbino
wordt omgeven door de heuvels van Montefeltro. Tijdens de renaissance
bloeiden hier de kunsten en de wetenschap. De universiteit uit 1506 en
de schilderijen van Rafaël herinneren daar nog dagelijks aan. Pesaro ligt
aan de Adriatische kust en ademt een gastvrije sfeer. Tijdens het jaarlijkse
Rossini Opera Festival in augustus klinken overal de opera’s van beroemde
componisten. De naamgever van het festival, Gioacchino Antonio Rossini,
is geboren in Pesaro en wordt hier nog altijd op handen gedragen.
pesaro, een passeggiata Het historische centrum van Pesaro heeft zijn blik op zee gericht. De
inwoners flaneren over de boulevard en spreken met elkaar af bij de Sfera
Grande, een opvallend hedendaags kunstwerk van Arnaldo Pomodoro. De
grote bronzen bol schittert als tweede zon in het felle licht. Op zomer-
avonden vormt de boulevard het decor voor talloze concerten en thea-
tervoorstellingen. Hier vind je ook de pastelkleurige jugendstilvilla’s met
sprookjesachtige torentjes en mediterrane tuinen. Via Gioacchino Rossini
loopt vanaf de boulevard naar het centrum. Aan weerszijden zitten win-
kels, barretjes, boekhandels en eeuwenoude palazzi. Eén daarvan is het
geboortehuis van de beroemde componist naar wie de straat vernoemd
is. De straat komt uit op Piazza del Popolo. In het midden staat een
zeventiende-eeuwse fontein, versierd met beelden van tritons, dienaren
van de zeegod Neptunus. In Palazzo Ducale zetelde tijdens de renaissance
het adellijke geslacht Della Rovere. Deze familie verwierf een fortuin en
maakte Pesaro tot een aanzienlijk centrum van kunst en cultuur. Tegen-
woordig biedt het gebouw onderdak aan de prefectuur. Wie de monu-
mentale panden van Pesaro even achter zich wil laten, kan een fietstocht
maken vanaf het strand richting het zuiden.
Kunstwerken van keramiekTijdens de renaissance was het vervaardigen en bewerken van keramiek
in Pesaro al een ware kunstvorm. In de Musei Civici zijn uiterst zeldzame
stukken uit die tijd te bewonderen. Tegenover de trap die je naar de collec-
tie keramiek brengt, hangt een tondo met het hoofd van Medusa. Ze kijkt
de bezoekers met een doordringende blik aan. In haar gezicht is de hand
van Ferruccio Mengaroni te herkennen. Volgens gids Roberta Magi werd
deze mythische tondo de kunstenaar uit Pesaro zelfs fataal: “Toen hij met
anderen dit monster van ruim een ton wilde verplaatsen, viel het bovenop
hem. Hij was op slag dood. Het verhaal gaat dat Medusa op die manier
wraak nam omdat hij haar ware gezicht had afgenomen.”
www.museicivicipesaro.it
Tegenwoordig kun je in de werkplaatsen verspreid over de stad de kera-
misten aan het werk zien. Bij Molaroni ziet het interieur er nog precies zo
uit als aan het begin van de vorige eeuw. Het keramiek ligt uitgestald op
prachtige jugendstilstellingen. Amforen, borden, soepterrines, vazen…
alles even sierlijk van vorm. Marcella Molaroni, de achterkleindochter van
de oprichter, schildert met de hand de rozen van Pesaro op dienbladen en
karaffen. Molaroni | Via Luca della Robbia 9 | PesaroTeks
t: M
auriz
ia G
hiso
ni |
Foto
grafi
e: M
atte
o C
aras
sale
| Ve
rtal
ing:
Maa
rtje
Els
evie
r S
tokm
ans Reistip van smaakredacteur Maurizia Ghisoni:
Rossini-wandeling door PesaroGioacchino Rossini is schrijver en componist van opera’s als de Il
barbiere di Siviglia, Wilhelm Tell en La Gazza Ladra. Hij werd op 29
februari 1792 geboren in Pesaro. Hoewel hij heel Europa doorkruiste
om zijn werken te laten horen, bleef hij een innige band houden met
zijn geboortestad. Niet alleen het jaarlijkse Rossini Opera Festival
getuigt daarvan. Ook kun je een Rossini-wandeling maken. Deze
wandeling begint bij zijn geboortehuis op nummer 34 aan Via Gio-
acchino Rossini. De begane grond is ingericht als museum. Bijzonder
is hier zijn spinet uit 1809. Op deze voorloper van de piano heeft hij
geoefend toen hij nog aan het muzieklyceum van Bologna studeerde.
Tijdens de wandeling passeer je het conservatorium in Palazzo
Olivieri. Rossini gaf hier les en na zijn dood liet hij het een groot
legaat na. Eén van de mooiste zalen is het Auditorium Pedrotti. De
wandeling eindigt bij het Teatro Rossini aan de zuidkant van Piazza
del Popolo. Het theater, te herkennen aan zijn prachtige deur, stamt
uit 1637. Na een reeks verbouwingen kreeg het in 1816 het typische
neoklassieke uiterlijk van een Italiaans theater: rijk versierd maar
niettemin elegant. Tijdens de inauguratie in 1818 werd hier een
grandioze interpretatie van La Gazza Ladra opgevoerd. Een zevenen-
twintigjarige Rossini begeleidde de opera op de klavecimbel. Hij was
toen al wereldberoemd. www.provincia.pu.it
Langs de boulevard van Pesaro staan pastelkleurige jugendstilvilla’s met sprookjesachtige torentjes en mediterrane tuinen
2322
palazzo Ducale in UrbinoHertog Federico da Montefeltro liet in 1444 een prachtig paleis bouwen
dat nog altijd het langgerekte Piazza Rinascimento van Urbino domineert.
Je wordt onmiddellijk getroffen door de gevel met zijn twee charmante
torentjes en ranke belijning. “Luciano Laurana, één van de architecten,
ontwierp deze torentjes om de machtige hoven uit Noord-Italië af te
troeven”, legt gids Claudia Taglianetti uit.
Wanneer je het gebouw ingaat, kom je uit op de binnenplaats die baadt
in een zee van licht. Op de begane grond tref je het Appartemento della
Iole aan. De wanden zijn versierd met fresco’s van Hercules en Iole. In het
trappenhuis zorgt de lichtinval voor een bijzonder ruimtelijk effect. Alles
lijkt daardoor nog groter en krijgt haast iets magisch. Precies tussen de
twee torentjes van het Palazzo bevinden zich een immense feestzaal en de
studeerkamer van de hertog. Aan de muren hangen beeltenissen van zijn
grote voorbeelden: Plato, Aristoteles, Dante, Petrarca, Sint Augustinus en
Vittorino da Feltre. In Palazzo Ducale is ook de Galleria Nazionale delle
Marche ondergebracht, het meest vooraanstaande museum van de regio.
Er hangen meesterwerken van Piero della Francesca, Titiaan en Luca
Signorelli... Een hoogtepunt is La Muta met het gezicht van een dame met
perfecte natuurlijke trekken. Hierdoor kreeg de nog jonge, maar al zeer
kundige, Rafaël de bijnaam pennello divino (goddelijk penseel) opgespeld.
Smaken uit pesaro en UrbinoOp verschillende locaties in Pesaro kun je kennismaken met de culinaire
tradities van de stad. Zo wordt iedere ochtend in de kloostergang van San
Domenico de Mercatino delle Erbe gehouden. De kramen liggen vol fruit,
groenten, kruiden, brood, focaccia en piada sfogliata, het kleine neefje van
het beroemde platte brood uit Romagna, piadina. In de kelders van het
eeuwenoude Palazzo Gradari bevindt zich Enoteca Comunale Rossini.
Hier zijn talloze wijnen uit de streek te proeven. Enoteca Comunale Rossini
| Via Gioacchino Rossini 24
Voor het ontbijt of een snelle lunch komen de inwoners van Pesaro
samen in Casetta Vaccaj. Deze imposante gelegenheid is gevestigd in een
vijftiende-eeuws palazzo met een interieur van robuuste balken, jugend-
stilmeubels en fluwelen bekleding. In de kelders hangen verfijnde worsten
als capocolli, lonzini en golette te drogen. De muren van het pand zijn
versierd met moderne kunst.
Casetta Vaccaj | Via Mazzolari 22 | T.: 0039.072169201
In de pizzeria’s van Pesaro staat één pizza altijd op het menu: de pizza
Rossini. De grote componist was namelijk ook een begenadigd kok en gaf
zijn naam aan een eenvoudige pizza met tomaat, mozzarella, hardgekookt
ei en mayonaise.
De streekproducten van Urbino komen uit het heuvelige achterland
van Montefeltro. Ze zijn allemaal te koop op Mercatino delle Erbe e dei
Sapori. De kramen staan in de schaduw van de galerijen van Piazzetta San
Francesco. Bijna iedere dag staat hier ook de kraam van Maurizio Rupali
di Urbania, die geurige paddenstoelen en zwarte zomertruffels verkoopt.
Verderop staat de kraam van Pierluigi Nieddu, van het biologische boe-
renbedrijf Il Capriolo. Er ligt ricotta, caciottina en kleine kaasjes gemaakt
van verse melk.
Aan één van de hoofdstraten van Urbino, Via Mazzini, bevindt zich nog
een winkeltje vol lekkernijen: Tartufi-Antiche Bontà. Het wordt gerund
door twee zussen, Monia en Michela Costantina. Ze verkopen heerlijke
truffel uit de heuvels van Montefeltro en de befaamde ham prosciutto di
Carpegna. Ook kun je er terecht voor bijzondere soorten worst, salami
van gedroogde vijgen en een geurige drank op basis van olijfbladeren,
Liquor d’Ulivi. www.tartufiantichebonta.it
2524
TeatroRossini
Casa diRossini
Pal.Gradari
ConservatorioG. Rossini
PalazzoDucalePal.
Almerici
Palazzodello Sport
MuseiCivici
Sferad. Pace
OspedaleCivico
StazioneF.S.
MercatoS. Domenico
Municipio
Molaroni
CasettaVaccaj
RistoranteIl Commodoro
CruiserCongress Hotel
AlexanderMuseum
Palace Hotel
RistoranteLa Baita
RoccaCostanza
Cattedrale
S. Agostino
S. Giuseppe
Madonnadi Loreto
ConventoP. Cappuccini
Capitaneriadi Porto
CANTIERENAVALE
Archiviodi Stato
S. GiovanniBattista
Nomedi Dio
S. Mariadel Porto
S. Mariad. Grazie
Museodel Mare
PARCOCOMUNALE
ORTIGIULI
PIAZZALEDELLA
LIBERTÀ
PIAZZALEG. MATTEOTTI
PIAZZALECARDUCCI
PIAZZALECINELLI
PIAZZALE1 MAGGIO
PIAZZALED. INNOCENTI
LARGOALDO MORO
PIAZZALAZZARINI
PIAZZAGARIBALDI
P.ZA DELPOPOLO
PIAZZADORIA
VIALE TRENTO
V.LETRENTO
V.LE CIALDINI
VIAS. FRANCESCO
VIABERTO
ZZINI
VIA GIUSTI
VIA RAGGI
VIA AURELIO
VIALE CESARE BATTISTI
V.LE DEI PARTIGIANI
VIA ANTONIO CECCHI
VIALE VENEZIA
VIALE TRIESTE
V.LE TRIESTE
VIALE DELLA VITTORIA
VIALE DELLA VITTORIA
VIA DON MIN
ZO
NI
VIALE DEL RISORGIMENTO
VIALE GOFFREDO M
AMELI
STRADA TRA I DU
E PORTI
VillinoRuggeri
V.LE XI FEBBRAIO
VIALE FIU
ME
VIALE FIU
ME
VIALE
GRAMSCI
VIALE
A. M
ANZONI
VIALE G
IUSEPPE
V
ERDI
VIALE VANZOLIN
I
VIALE
ZARA
VIALED
ELLALIBERAZIO
NE
CALA
TA
CAI
O
DU
ILIO
VIA
CAN
ALE
VIA GOVERNATO
RE
VIA LAZZARETTOVIA MOROSINIVIA BADÒ
VIA
MONTEGRAPPA
VIA M
IRAFIORE
VIA V
. MONTI
V. C
ASTEL
FIDARDO
V. AQUEDOTTO
VIALE GORIZIA
VIALE GORIZIA
VIAL
E
N
APO
LI
V.LE MONFA
LCONE
VIA
MARIO
P
ATERNI
V.LE DELLA
REPUBBLICA
V.LE
M
ARCONI
VIA ROSSINI
VIALE ROVERETO
V.LE
DANTE
ALIG
HIERI
VIALE G. V
ACCAI
V.LE POLA
CORSO XI
SETTEMBRE
Porto
DarsenaNuova M A R E A D R I A T I C O
Foglia
G.VI
A
MAZ
ZIN
I
VIA XXIV
VIA CASSI
VIA CAVOU
R
MAGGIO
VIA LUCIANO LA MARCA
VIA ORAZIO FLACCO
VIALE CAVALLOTTI
V. MARSALA
VIA DE GASPERI
G.
DOMENICOMAZZA
BRANCA
VIA
VIA
MO
LO D
I LEV
ANTE
VIA M
ASSIMI
VIA PASSERI
V. LUCA D. ROBBIA
VIA MIRABELLI
4000 200
m
N
DE SMAAKGIDSDe beste tips voor hotels en restaurants in pesaro en Urbino
Logeren aan de boulevard van pesaroCruiser Congress Hotel is, zoals de naam al doet vermoeden, eigenlijk
bestemd voor grote groepen (zakelijke) gasten die in Pesaro zijn voor een
congres of beurs. Dat betekent niet alleen dat het hotel groot is en een
beetje onpersoonlijk maar ook dat het modern, comfortabel en ideaal
gelegen is. Dit hotel heeft vier sterren, ligt in het centrum en aan de boule-
vard. Bijkomend voordeel: het ontbijt is hier voortreffelijk. www.cruiser.it
tip van Smaakredacteur Maurizia Ghisoni: Alexander Museum palace HotelDit hotel is meer dan zomaar een hotel. Het is eerder een museum voor
moderne kunst met werken van meesters als Giò Pomodoro, Enzo Cucchi
en Mimmo Paladino waar je toevallig ook kunt logeren. Het feest begint al
op de gang: iedere deur is namelijk een ander kunstwerk. Daarachter staat
je bed in je eigen persoonlijke museumpje. Al elders een hotel geboekt?
Vraag dan aan de receptioniste of je toch even mag kijken. Met een beetje
geluk krijg je een leuke rondleiding. www.alexandermuseum.it
Italiaanse traditie en stijlHotel San Domenico in Urbino is een hotel zoals vooral de wat oudere
Italianen het graag hebben: stijlvol, chique en betrouwbaar. Het hotel is
ondergebracht in een prachtig gerenoveerd klooster in het oude centrum
van Urbino. De kamers aan de voorzijde kijken uit op Palazzo Ducale.
De ruime kamers zijn ingericht met antiek meubilair. www.viphotels.it
Slapen naast RafaëlDe kamers? Sober maar comfortabel. De prijs? Heel Hollands. Pluspunt?
De centrale ligging vlakbij het geboortehuis van de beroemde schilder
Rafaël en het fenomenale uitzicht over de daken en de omringende
heuvels. www.albergoraffaello.com
Modern experiment bij Il CommodoroAan de boulevard van Pesaro ligt het restaurant van chef-kok Gino
Cenerelli. Hij heeft een grote passie voor vis en bereidt heerlijke, wat
experimentele gerechten als sashimi op z’n Italiaans en ravioli met vis.
Niet overslaan: de cantina van Il Commodoro. Fantastische flessen om
zelf te houden of bij thuiskomst cadeau te doen. www.ilcommodoro.com
Aan tafel bij traditionele trattoria met prachtig uitzichttrattoria La Baita is een echt familiebedrijf. Het interieur is eenvoudig
maar verzorgd en het uitzicht op de haven prachtig. De verse pasta wordt
dagelijks met de hand gemaakt. De saus is meestal op basis van schaal-
en schelpdieren. La Baita | Strada tra i due Porti 49 | Pesaro
Sfeervol dineren in oude osteria onder de sterrenosteria da la Stella is een sfeervol restaurantje in het oude centrum
van Urbino. De gerechten worden prachtig gepresenteerd en uitsluitend
gemaakt van verse streekproducten. Op het menu staan crostini met
zwarte zomertruffel en lamskotelet met sesam en gebakken artisjok.
www.anticaosteriadalastella.com
Voor meer informatie:
Turismo Pesaro Urbino www.turismo.pesarourbino.it De dichtstbijzijnde
vliegvelden zijn die van Ancona Falconara (www.aeroportomarche.com)
en van Rimini (www.riminiairport.com).
Tip van smaakredacteur Maurizia GhisoniRaffaello Sanzio, beter bekend als de schilder Rafaël, is in 1483
geboren in een groot huis in het centrum van Urbino. Vader Gio-
vanni was zelf ook schilder en Rafaël leerde van hem al heel vroeg
de kneepjes van het vak. Het huis bezat een eigen atelier waar de
kleine Rafaël naar hartenlust kon experimenteren. Tegenwoordig
is het geboortehuis ingericht als museum. Het heeft karakteris-
tieke cassetteplafonds, een salon met open haard en een zeer goed
uitgeruste keuken. In de kamer waar Rafaël hoogstwaarschijnlijk
geboren is, hangt het fresco Madonna col Bambino, één van zijn
vroege werken. Op tekeningen is hij afgebeeld als een zeer gevoe-
lige, bijna vrouwelijke jongen. Zijn gezicht wordt omgeven door
een grote bos krullen en zijn ogen staan dromerig. Verder is in het
museum de vijzel te bewonderen waarin de pigmenten fijn werden
gemalen om verf te kunnen maken. Er zijn ook kopieën van Rafaëls
belangrijkste werken, schilderijen van zijn vader Giovanni en zijn
leerling Giulio Romano te zien. www.urbinoculturaturismo.it
2726
HIStoRISCHE SCHooNHEID AAN DE ADRIAtISCHE KUSt
Op deze plek in De Smaak sluiten wij graag beide ogen om te genieten
van de beste nachtrust en mooiste dagdromen op betoverende plekken.
Voor de villa’s, palazzi, landgoederen, agriturismi, hotels en bed & break-
fasts in deze rubriek gaan we telkens op zoek naar bijzondere locaties met
een verhaal. In de loop der tijd hebben wij al veel prachtige verblijven la-
ten zien. Soms, heel soms, word je verrast door een ongepolijste diamant
met een bijzonder verhaal. Vlakbij Pesaro en Fano bijvoorbeeld ligt Relais
Villa Giulia. Deze historische villa is niet alleen een mooi vakantieverblijf
maar heeft een ook een rijke, bijzondere historie en ademt een sfeer die je
maar zelden vindt.
De eerste eigenaar van Villa
Giulia was niemand minder
dan Eugenio de Beauharnais,
stiefzoon van Napoleon en
onderkoning van Italië. Graaf Carlo Ferri, gouverneur van Perugia, kocht
het pand in 1850. In deze periode werd de villa uitgebreid door een van
de belangrijkste architecten uit de regio, Giuseppe Ferroni van Senigallia.
De villa dankt haar huidige naam aan barones Giulia de Rolland, vrouw
van baron Giulio de Rolland. Zij kreeg de villa tussen 1890-1892 in haar
bezit. Giulia’s nicht, markiezin Maria Pia Tacoli di San Possidonio, erfde
de villa na haar overlijden maar tijdens de Tweede Wereldoorlog werd
deze bezet door de Duitsers. Na de oorlog kwam de villa weer in handen
van Maria di San Possidonio. Zij liet ter gelegenheid van het huwelijk van
haar dochter Laura met graaf Marco Celio Passi de kapel restaureren.
Met dit huwelijk was de villa in bezit gekomen van de familie Passi. De
kinderen van Laura en Marco Celio Passi dragen tot op de dag van van-
daag zorg voor het beheer en onderhoud van de villa. Anna Passi vertelt:
“Het is ondoenlijk ‘alleen maar’ in de villa te wonen. Dit historische pand
vraagt zoveel onderhoud dat wij het een hotelbestemming hebben gege-
ven. Op die manier generen wij de inkomsten om de villa te onderhou-
den en zorgen zo dat Villa Giulia in de familie kan blijven. En om eerlijk
te zijn: dat is hard werken. Maar telkens als ik door de villa loop, geniet
ik. Dat maakt het alle moeite waard.”
Villa Giulia laat zich het best omschrijven als een elegante napoleontische
villa op een landgoed dat aan een kant uitkijkt op zee terwijl de andere
zijde zicht biedt op Fano. De glooiende heuvels van De Marken vormen
de weelderig groene achtergrond. De villa is in oorspronkelijke staat
teruggebracht zodat je op diverse plekken kunt genieten van plafond-
schilderingen, antiek meubilair, historische boeken en oude gebruiks-
voorwerpen. Uiteraard zijn de kamers comfortabel en van moderne
gemakken voorzien. Maar laten we wel wezen; of je nu wel of geen wifi
hebt, hier kom je niet om met een laptop of i-Pad op schoot je vakantie
door te brengen. Je logeert in Villa Giulia om de authentieke sfeer en
de geschiedenis op te snuiven of om te genieten van de
wonderschone natuur. Eigenares Anna Passi helpt
daar graag bij.
Relais Villa Giulia Via di Villa Giulia, Località San Biagio 40
Fano, Pesaro | De Marken
www.relaisvillagiulia.com
Villa Giulia is een zeldzaam mooie historische villa met een
bijzonder verhaal
Ho
tEls
In It
AlI
E
Teks
t: E
va S
chaa
p |
Foto
grafi
e: m
et d
ank
aan
Ann
a P
assi
29
Gerecht
‘Ik ben, eerlijk gezegd, een moeilijke eter maar als ik in
Italië ben, heb ik nooit problemen. Dat is de eenvoud
van de gerechten waarschijnlijk. Simpele, maar goede
pasta’s en heerlijke salades. Ik ben dol op Bresaola en
Italiaanse kazen. Of een semifreddo al caffè, mmm.”
Merk
‘Dolce & Gabbana, zonder twijfel. Het stel is al een
paar jaar uit elkaar, maar ze werken nog steeds heel
goed samen. Ongelooflijk dat ze me met iedere col-
lectie weer weten te verrassen. Zo constant aan de top,
echt een wereldmerk.’
Stad
‘Milaan, al kom ik ook heel graag in Rome. Milaan is
een modestad bij uitstek en daarom heb ik er ook een
appartement en ateliers. Erg inspirerend, maar ook een
stad waarin je binnen een paar minuten van de drukte
naar de rust kunt. Wij kennen inmiddels onze plekjes
die veel toeristen niet kennen. Heerlijk. De Sneijder-
tjes? Nee, ik ben ze op straat nog niet tegengekomen,
maar Yolanthe draagt af en toe wel een jurk van mij.
Prachtige vrouw.’
Muziek
‘Italië is heel trouw aan zijn sterren. Het zijn iconen en
ze worden op handen gedragen, zoals Mina. Ik geloof
dat ze al in de zeventig is en meer dan vijftig jaar heeft
gezongen, ook met grote andere sterren. Maar ze heeft
zich jaren geleden teruggetrokken uit de publiciteit.
Het is een geweldige vrouw en ik heb meerdere albums
van haar.’
Vakantie
‘Hoewel ik van oorsprong dol was op Ibiza – gewel-
dige plek om uit te gaan – heeft Italië me veroverd. Ik
denk dat ik bijna alle regio’s inmiddels heb gezien en
ik werd iedere keer weer verrast. Apulië bijvoorbeeld
is erg mooi. Ik was vorig jaar op Sicilië om een prijs in
ontvangst te nemen en ik zag het eiland van een kant
die ik nog niet kende.”
Wijn
Barolo. Een beetje afgezaagd misschien maar een
Barolo smaakt altijd en overal. Misschien ken je dat
van vakanties: dat je een lekkere wijn koopt, die
vervolgens thuis ineens niet meer zo lekker smaakt.
Met een Barolo is het altijd goed; een mooie droge,
rode wijn uit Piëmonte. Ook weer zo’n prachtige
regio.’
Het Italië van...
Addy van den krommenacker, Made in Italy
Mode zit hem in het bloed. Wan-neer de ontwerper nog verkoper is in Den Bosch, zo’n dertig jaar geleden, ontdekt hij haute cou-ture. Gucci, Versace en Dolce & Gabbana gaan over de toonbank maar het allerliefst zou hij zelf een label plakken. De droom wordt werkelijkheid in 2003 als hij zijn eerste collectie presenteert. Inmiddels sieren echte ‘Addy’s’ beroemde lijven en ook buiten de landsgrenzen wordt Van den Krommenacker met hoofdletters geschreven, Italië voorop. Zijn collecties leverden hem meerdere prijzen op tijdens de jaarlijkse Premio Posidone D’argento. www.addyvandenkrommenacker.nl
Makers en lezers van de Smaak van italië zijn het over één ding eens; de italiaanse smaak bevalt ons zeer goed. Maar dat italiaanse smaken ook kunnen verschillen, blijkt in het paspoort der zintuigen. in deze rubriek vertellen bekende nederlanders over hun italië.
Teks
t: M
arco
Bos
man
s
PASSAPoRto
Volledige naam: Adrianus van den Krommenacker
Geboortedatum/-plaats: 8 april 1950, Uden
Privé: Samenwonend in Den Bosch en Milaan
Beroep: Modeontwerper
op dit moment actief met: 200%
Hoe vaak in Italië geweest?: Niet te tellen
3130
Stad van papierVerstopt tussen de uitlopers van de Apennijnen en de sprookjesachtige natuur van dit deel van De Marken ligt het stadje Fabriano. Je moet goed opletten want voor je het weet, ben je voorbijge-reden. De Smaak van Italië trapte echter tijdig op de rem om de juiste afslag te nemen en verrast te worden door een stad van papier.
De Marken Fabriano
papiermuseumIn het voormalige klooster van San Domenico, aan de rand van het
historische centrum, is een middeleeuwse papiermakerij nagebouwd
in oorspronkelijke stijl. Dit papiermuseum, Museo della Carta e della
Filigrana, is uniek in de wereld. De medewerkers laten zien hoe vroeger
papier gemaakt werd. In de Middeleeuwen werd papier gemaakt van
katoen, linnen en hennep. Tegenwoordig selecteren de papiermakers van
het museum de lappen stof met de grootste nauwkeurigheid. Na selectie
worden de lappen in repen gescheurd en met kalk gesteriliseerd. Daarna
worden de repen in bakken water gelegd en tot pulp geslagen. Papier-
maker Roberto Rapanotti schept met een zeefraam met metalen figuren
(het watermerk) wat van de pulp op. Met vakkundige bewegingen
spreidt hij het uit tot er een glad geheel is ontstaan. Hij keert het raam
om en legt het vel tussen twee dunne lappen vilt. Als hij op deze manier
een grote stapel gemaakt heeft, gaan de vellen onder een pers die het
overtollige water uit het papier drukt. Daarna worden de papiervellen te
drogen gehangen. Tenslotte moet het papier watervast gemaakt worden.
Het watervaste papier is in Fabriano uitgevonden. Hiervoor worden de
vellen papier in een bad met gelatine gedoopt. Als ze eenmaal droog
zijn, slaat de cialandratore er met een houten hamertje op (de cialandro)
totdat het oppervlak weer glad is. Papiermaker Giorgio Pellegrini vindt
het nog steeds een fascinerend proces. “Papier verving het perkament.
Perkament was erg duur en niet voor iedereen beschikbaar. Papier was
een stuk goedkoper en maakte lezen en schrijven mogelijk voor veel
meer mensen. Leuk om te weten is dat kunstenaars als Leonardo Da
Vinci, Michelangelo en Picasso enkel papier uit Fabriano gebruikten.”
In het museum is papier te bewonderen van koningen, prinsen en
regeringsleiders. De watermerken zijn soms ware meesterwerken. Ze zijn
zeer complex en getuigen van groot vakmanschap.
www.museodellacarta.com
Over de toppen van de Apennijnen waait een koele wind. Het natuurgroen
is hier fris en het licht zachtgeel. Fabriano maakt nog net deel uit van de
provincie Ancona in De Marken. Om een idee te geven: met de auto ben je
sneller in Assisi of Gubbio dan in de stad Ancona. Fabriano staat wereld-
wijd bekend om zijn hoogwaardige papierindustrie en al tijdens de Mid-
deleeuwen was het een levendig en werklustig stadje. Uit die periode en de
renaissance zijn veel architectonische wonderen bewaard gebleven. Zo wordt
het veertiende-eeuwse Palazzo del Podestà gezien als een van de oudste
voorbeelden van de gotische stijl in De Marken. Op het plein voor het
Palazzo klatert de Fontana Sturinalto. Deze middeleeuwse fontein vormt het
embleem van de stad. In de Pinacoteca Civica hangen werken van Gentile
da Fabriano, de beroemdste schilder uit het stadje. Nog meer waardevolle
kunstschatten vind je in de imponerende kathedraal van San Venanzio.
Teks
t: M
auriz
ia G
hiso
ni |
Foto
grafi
e: M
atte
o C
aras
sale
| Ve
rtal
ing:
Maa
rtje
Els
evie
r S
tokm
ans
‘Kunstenaars als Leonardo Da Vinci, Michelangelo en Picasso gebruikten enkel papier uit Fabriano’Papiermaker Giorgio Pellegrini
3332
Reistip van smaakredacteur Maurizia Ghisoni• InhetcentrumvanFabrianovindjeveelbijzonderewinkels.
Aan Corso della Repubblica zit bijvoorbeeld Antica Cartoleria
Libreria Lotti, opgericht in 1735. Liefhebbers van hoogwaardig
brief- en tekenpapier en mooie kaarten en boekenleggers kunnen
hier hun hart ophalen. Eigenaar Giovanni Sciamanna Lotti laat
zijn prachtige papierwaren speciaal vervaardigen bij de beroemd-
ste producent van de stad, Cartiere Miliani.
Antica Cartoleria Libreria Lotti | Corso Della Repubblica 58
• KoffiedrinkjetegenoverAnticaCartoleriaLibreriabijCaffè
Storelli. Deze prachtige koffiebar is meer dan honderd jaar oud.
Eigenaar Gastone maakt graag een praatje met zijn gasten terwijl
hij bijna terloops koffie zet: “Als het koud is serveren we squaglio,
onze specialiteit. Dat is een dikke, warme chocolademelk waar je
helemaal van opknapt.”
Caffè Storelli | Corso Della Repubblica 55
• AanCorsoDellaRepubblica33zitFarmaciaMazzolini-Giusep-
pucci. De indrukwekkende gevel vertelt over de medische ge-
schiedenis van de achttiende en de negentiende eeuw. De laatste
twintig jaar is de apotheek grondig gerenoveerd en heeft het
meer een museumfunctie gekregen; vandaar dat de naam
veranderd is in Scienza e Natura. Eenmaal binnen doen de
houten lambriseringen en de rijk gedecoreerde toonbank je
versteld staan. De in het esdoorn- en ebbenhout uitgesneden
figuren beelden talloze sleutelmomenten uit de medische
geschiedenis uit. Op de planken staan antieke apothekerspotten
met schitterende gouden cartouches.
Corso Della Repubblica 33 | www.1896.it
In het klooster van San Domenico zit een middeleeuwsepapiermakerij. Dit papiermuseum, Museo della Cartee della Filigrana, is uniek in de wereld
3534
Liefde voor het landFabriano ligt in een vruchtbaar landbouwgebied en brengt de mooiste
streekproducten voort. In het centrum van de stad vind je die op de
markt onder de galerij van Piazza Garibaldi terug. Achter een opvallend
groene en geurige kraam staat Clelia Gianfelici, een bevlogen dame van
72 jaar. Behalve verse groenten uit eigen tuin verkoopt ze tomaten-, sla-,
aubergine-, selderij- en aardbeienplantjes. Vlakbij staat de kraam van
Piero Guidarelli van Azienda Biologica le Salse met kikkererwten, tarwe,
honing, olijfolie en witte wijn. Guidarelli is niet alleen boer maar ook
plastisch chirurg. Hij verdeelt zijn tijd tussen het werken op de velden
en de operatiekamer van het ziekenhuis in Fabriano. Daarnaast is hij
betrokken bij de organisatie van de markt. Enthousiast vertelt hij: “We
experimenteren nu vijf jaar met deze formule waarin de producent
direct contact heeft met de consument en ik ben erg tevreden met het
resultaat. De klanten zijn zeer geïnteresseerd in onze producten, maar
hebben ook veel belangstelling voor de wijze van verbouwen of manier
waarop de producten gemaakt worden.” Rino Perini heeft een kraam
met vleeswaren en kaas. Befaamd is zijn Salame di Fabriano, de typische
worst uit de streek, herkenbaar aan de rozerode vetogen (lardelli).
Deze worst is gemaakt van varkens die alleen biologisch voedsel te eten
krijgen. Andere vleeswaren in zijn goedgevulde kraam zijn de iets min-
der vette soppressata, een rauwe ham die hij drie jaar laat rijpen en de
smeerworst ciaiuscolo. Ook ligt er melone piccante, een worst met
venkelzaad, knoflook en peperoncino. Rino’s kazen zijn al even bijzon-
der. Voor zijn pecorino en mozzarella maken de inwoners in deze regio
graag een omweg. De mozzarella is afkomstig van de gerenommeerde
kaasmakerij Trionfi-Honorati.
www.mercatocoperto.eu | www.lesalse.com | www.caseificiopiandelmedico.it
CotoLette ALLA GRIGLIALAMSKOTELETJES OP DE GRILL
De Marken staat bekend om het malse, mooie lamsvlees.
Soms zijn de bereidingen gecompliceerd maar meestal
zijn de recepten van een ontroerende eenvoud.
Zo ook dit recept.
voor 4 personen
8 lamskoteletjes | 3 eetlepels olijfolie | 1 takje verse oregano
of ½ theelepel gedroogde oregano | ½ eetlepel fijngehakte
bladpeterselie | ½ eetlepel citroensap | enkele middelgrote
aardappeltjes | versgemalen zwarte peper | zout
Doe het citroensap in een kom en los daarin het zout op.
Meng vervolgens de olijfolie, de peper en de oregano er
door. Laat de koteletjes afgedekt twee uur in dit meng-
sel marineren. Verwarm een grill(pan). Dep de koteletjes
droog en grill ze, op hoog vuur, redelijk snel aan beide
kanten mooi bruin. Keer de koteletjes slechts 1 keer, dat
geeft een mooier patroon op het vlees. Serveer met mid-
delgrote, gekookte aardappelen en bestrooi die met een
beetje fijngehakte bladpeterselie.
Er zijn overigens koks in De Marken die nog een
½ theelepel honing aan de marinade toevoegen.
Experimenteer en ontdek wat het best smaakt.