Embed Size (px)
Citation preview
Cztery Wykłady Słupskie
Czym jest w istocie Sztuczna
Inteligencja?
http://ml.ms/slupskAI
Ewolucja Internetu
Co to jestBitcoin
i Blockchain?
Czym jest „Cyfrowość”
(Digital)?
Ewolucja Internetu
Plan wykładu
Ewolucja sieci WEB
SIEĆ WEB MA TYLKO (AŻ ?) 10224 DNI (28 LAT) SWOJEJ HISTORII.
Print – 206,700 days*
Newspapers – 168,000 days
Radio – 35,140 days
TV – 28,100 days
Inne media:
*1450 –Gutenberg’s Bible
1605 – Relation aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historien by Johann Carolus (Strasbourg)
https://en.wikipedia.org/wiki/Johann_Carolus
1920 (August 31) – by station 8MK in Detroit, Michigan
1939 (September)– experimental TV broadcasting by RCA
Source of the picture: Brad Acker Post at: https://plus.google.com/+BradAcker/posts/aB7zmFrmDz7
NARODZINY – MARCH 1989
„Information Management: A Proposal”
PIERWSZY SERWER SIECI WEB – DECEMBER 1990
http://info.cern.ch (CERN)
WEB 1.0 — WEB OF DOCUMENTSHYPERLINKED WEBSITES
WEB 2.0 — READ-WRITE WEB SOCIAL MEDIA, WEB APIS
WEB 3.0 — WEB OF DATA SEMANTIC WEB (INCL. LINKED DATA) = WEB FULL OF MEANING
* I consider the publication of Tim Berners-Lee „Information Management: A Proposal” as the birthday of the Web
1989-2000 - SIEĆ DOKUMENTÓW POWIĄZANYCH HYPERLINKAMI
2000-2010 - SIEĆ SIECI SPOŁECZNOŚCIOWYCH
2003-2010 – THE WEB OF APIs
2010-2020(?) - LINKED DATA WEB, SEMANTIC WEB
Link
Link
Link
Link
Link
Link
Link
Link
LinkLink
Resource
Resource
Resource
Resource
Resource
Resource
Resource
Resource
hasPeople
humanResources
hasServices
hasProducts
hasPeople
hasPeople
hasProduct
hasProduct
colleaguecolleague
Organization
HR
Services
Products
People
People
Product
Product
Sir Tim Berners-Lee
Seminal article: „Semantic Web” Scientific American - May 2001 with James Handler and Ora Lassila
Linked Open Data - 5 STAR Open Datahttp://5stardata.info/en/
The Next Webhttp://www.ted.com/talks/tim_berners_lee_on_the_next_web
Co jest nie tak z dzisiejszą siecią?
The WEB is BIG*
“Between the birth of the world and 2003, there were five exabytes of information created. We [now] create five exabytes every two days. See why it’s so painful to operate in information markets?”
Eric Schmidt, CEO, Google, 2010
*Not a bad thing in itself The problem is we no longer know how to explore/use it!
31EB
44EB
59EB
77EB
94EB
110EB
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Exabytes per MonthSource: Cisco VNI Global Forecast,2011-2016
The WEB is TOO BIG to KNOW
„... the Net can scale that large only because it doesn’t have edges within which knowledge has to squeeze. No edges mean no shape. And no shape means that networked knowledge lacks what we have long taken to be essential to the structure of knowledge: a foundation.”
„On the Net, every fact has an equal and opposite reaction”
David Weinberger „Too Big to Know – Rethinking Knowledge Now That the Facts Aren't the Facts, Experts Are Everywhere, and the Smartest Person in the Room Is the Room”
Zbyt wielki aby go znać – Przemyśleć Wiedzę – Zrozumieć że fakty niesą faktami, eksperci są wszędzie a najzdolniejszą osobą na Sali jest sama Sala.
Web 2.0dwells in isolated Silos
Web APIsdwell in isolated Silostoo
Sieć Pełna Znaczeń
PODSTAWY SIECI PEŁNEJ ZNACZEŃ
Pojęcie „Semantic” w „Semantic Web” wskazuje na ZNACZENIE danych, a nie na ich składnię,
język lub formę zapisu.
„Semantic Web to informacja aktywna (actionable Information), będącą ewolucją
wcześniejszych danych statycznych (...)” (N.Shadbolt,W.Hall,T.Berners-Lee)
Semantic Web to reprezentacja uogólnionych RZECZY (obiektów oraz konceptów) i ich
własności w sieci Web, a nie tylko dokumentów.
JAK REPREZENTUJEMY RZECZY (OBIEKTY I KONCEPCJE) W SIECI PEŁNEJ ZNACZEŃ?
W sieci Semantycznej reprezentujemy OBIEKTY ŚWIATA RZECZYWISTEGOza pomocą „atomowej” (niepodzielnej) struktury danych: TRÓJKI (TRIPLE)
W ten sposób możemy kreować logiczne I strukturalne relacje pomiędzy trójkami, budować
taksonomie, słowniki i ostatecznie “rozumować” na dużych strukturach danych.
:RenaultClioSport :VIN_Number „ VF1CRCJ0H42590904”
Na przykład:
Resource Description Framework
hasEngine :2.0_litre_straight_4
Trójki przechowujemy w różnych formatach które mają wspólny model danych: RDF.
„RDF jest tym dla RZECZY czym HTML dla DOKUMENTÓW”
Subject Predicate Object
Thing Property Value
Podmiot Orzeczenie Dopełnienie
JAK IDENTYFIKUJEMY RZECZYW SIECI PEŁNEJ ZNACZEŃ?
W celu jednoznacznej identyfikacji rzeczy (obiektów oraz konceptów) oraz ich własności,
Sieć Pełna Znaczeń używa identyfikatorów URI — Universal Resource Identifiers – będących
generalizacją zwykłych adresów sieci Web!
Renault Clio VIN Number „ VF1CRCJ0H42590904”
http://www.renault.co.uk/cars/model/new-clio/product.aspx
http://purl.org/vso/ns#VIN A number
N.Shadbolt,W.Hall,T.Berners-Lee
RDF - PRZYKŁAD mSys
cart
p1
gc:contains
gc:usesType
A1gc:isPositionFor
gc:Point
rdf:type
0.06968 1.299703 0.021584gc:hasXValue
gc:hasYValuegc:hasZValue
p2
A2gc:isPositionFor
rdf:type
1.000204 1.658998 0.011623gc:hasXValue
gc:hasYValuegc:hasZValue
p9
A7gc:isPositionFor
1.000204 1.658998 0.01162361gc:hasVectorValue
.
rdf:type
gc:MolecularSystemrdf:type
gc:CartesianCoordinatesrdf:tpye
Przykład: Chemical Semantics
NATURA POWIĄZAŃ (LINKS) W SIECI PEŁNEJ ZNACZEŃ
Semantic Web wiąże RZECZY, a nie tylko dokumenty
Powiązania w Semantic Web można kategoryzować: RDF pozwala na jawną deklarację typu
powiązań
Store 1 Store 2
COMPANY
gr:Offering
gr:Offering
gr:availableAtOrFrom
gr:hasPOS
gr:offers
gr:hasPOS
gr:offers
gr:availableAtOrFrom
GGG – term coined by Tim Berners Lee in 2007
Organization
HR
Services
Products
People
People
Product
Product
hasPeople
humanResource
s
hasServic
es
hasProducts
hasPeople
hasPeople
hasProdu
ct
hasProdu
ct
colleaguecolleague
Ooops… sorry, but it’s
BIG
NIEKTÓRE ISTNIEJĄCE WIELKIE GRAFY SEMANTYCZNE
169,772,511 facts
SIEĆ TO NIE WSZYSTKO …
Store 1 Store 2
COMPANY
gr:Offering
gr:Offering
gr:availableAtOrFrom
gr:hasPOS
gr:offers
gr:hasPOS
gr:offers
gr:availableAtOrFrom
?Typy i własności opisywane są w ontologiach
Gdzie definiujemy klasy i ich własności dla obiektówopisywanych w grafach semantycznych ?
ZNACZENIE ONTOLOGIIW SIECIACH SEMANTYCZNYCH
“W filozofii, ontologia jest teorią o naturze istnienia (realnego lub możliwego), oraz o typach rzeczy istniejących – ontologia jako dyscyplina filozoficzna zajmuje się studiami nad takimi teoriami.
Naukowcy zajmujący się Sztuczną Inteligencją oraz siecią Web adoptowali to pojęciedo własnego żargonu – dla nich Ontologia jest dokumentem lub plikiem jaki formalnie definiuje relacje pomiędzy terminami.
Najczęściej występującymi rodzajami ontologii w sieci Web są taksonomie uzupełnione o zestaw reguł wnioskowania”
Tim Berners-Lee, James Hendler and Ora Lassila “The Semantic Web”
PRAKTYCZNE ONTOLOGIE
Prof. Martin Hepp o praktycznych ontologiach:
Zapewniają wspólny system typów użyteczny w różnych, nawet odrębnych systemach
Poprawiają rzetelność informacji o typach obiektów jednostkowych
Dostarczają reguł, które opisują dorozumiane (implicit) fakty i pozwalają na ich podstawie
wnioskować jawne fakty
GDZIE MOŻNA DZIŚ „WIDZIEĆ” SEMANTIC WEB?
Knowledge Graphzbudowany na bazie
Freebase
Schema.orgnajważniejszy słownik
(niemal ontologia )
w sieci Web
GDZIE MOŻNA DZIŚ „WIDZIEĆ”SEMANTIC WEB?
http://geneontology.org
http://purl.org/gc
http://chemicalsemantics.com
GDZIE MOŻNA DZIŚ „WIDZIEĆ”SEMANTIC WEB?
Microsoft Cortana
Używa SATORI
– repozytorium grafowego
zaimplementowanego
z użyciem Semantycznej Bazy
Microsoft TRINITY.
https://www.microsoft.com/en-us/research/project/trinity/
Podobnych technologii używa Apple Siri, Google Now oraz Amazon Alexa
May 13, 2015
– official introduction
of Automotive extension
to schema.org
Collaborative project
of Hepp Research GmbH, MakoLab SA
and many other individuals.
Nowe rodzaje danych mogą być teraz
publikowane w sieci dzięki
auto.schema.org
Zobacz: carinsearch.org
fibo.schema.org (w trakcie publikacji)
jest rozszerzeniem słownika schema.org
opartym o największą globalną
ontologię Finansową: FIBO (Financial
Industry Business Ontology)
Collaborative project
of an international group of individuals
lead by MakoLab SA.
Visual for Human Web Media (HTML)http://lei.info/5493001KJTIIGC8Y1R12
http://lei.info
5493001KJTIIGC8Y1R12 http://lei.info/5493001KJTIIGC8Y1R12
Visual for Human
Web Media (HTML)
Data for Machine
consumption (RDF)
Picture for Paper Media
(QR-Code)
Create URI
LEI.INFOi
http://lei.info/5493001KJTIIGC8Y1R12
Data for Machine consumption
The data can be returned
in multiple formats:
rdf+xml
x-turtle
n-triples
Trig
rdf+n3
n-quads
ld+json
owl+xml
turtle
trix
n3
text/plain
x-nquads
http://lei.info/5493001KJTIIGC8Y1R12
