Upload
vlaamse-vereniging-voor-bibliotheek-archief-documentatie-vzw
View
21
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
De KADOC-lezer op zijn wenken bediend!?
Digitale dienstverlening vandaag en morgen
Informatie aan ZeeOostende, 18 september 2015
Joris CollaKatrien Weyns
De digitale omslag
Voortdurend toenemende vraag naar digitale dienstverlening
“Ik weet dat het een dure investering is, maar hopelijk worden in de toekomst steeds meer archiefstukken gedigitaliseerd en online beschikbaar gemaakt.”(Enquête dienstverlening KADOC, 2011)
“Ten behoeve van genealogisch onderzoek zou ik graag in het bezit komen van een scan van het gedachtenisprentje van zuster Odorica.”(Vraag uit Nederland, 2015)
De digitale omslag
• → Duidelijke visie ontwikkeld
• Centrale uitgangspunten:o Duurzaamheid en schaalbaarheid van ICT-toepassingeno Primauteit van het erfgoed en zijn specifieke nodeno Openheid voor de reële wensen van alle gebruikersgroepen
→ vraaggestuurd innovatiepado Respect voor internationale normen en standaarden
De digitale omslag
• Investeringen in innovatieve infrastructuur
• Planmatige digitalisering
• Ontwikkeling van workflows
↓
• ‘Digitale leeszaal’ met een cluster van online-instrumenten:o Verkennen van de collectie en aanvragen van stukkeno Digitaal raadplegen van erfgoed
• Hoe zorgen we ervoor dat de lezers door de bomen het bos blijven zien en de informatie vinden die ze zoeken?
De digitale omslag
36% van de geraadpleegde documentatie-eenheden wordt digitaal geraadpleegd, via het e-depot
11% van de lezers wordt volledig virtueel geholpen
(Cijfers 2014)
Limo
• Gebaseerd op Primo (Ex Libris)
• Geïntegreerde catalogus / zoekplatform → zoeken van:o Boeken en tijdschriften (< Alma)o Archieven en collecties (< scopeArchiv)o Contextuele informatie (< ODIS)o Digitaal erfgoed (< Rosetta)
• Links naar Lias, links naar ‘authority entries’ in ODIS
• Limo → Europeana
Limo
• Geplande ontwikkelingen:o Implementatie tijdschriftenviewer (proefproject Kerk en
Leven)o Welke informatie over archieven willen we aanbieden in
Limo?:• Full text doorzoekbare pdf-inventarissen (EAD), met
doorklikmogelijkheid naar Lias• Informatie over archiefbestanddelen ook rechtstreeks aanbieden
in Limo?
Limo → demo
Lias
• Leuvens Integraal Archiveringssysteem
• Open voor externe partners
• (1) Beschrijven (volgens ISAD(G)-standaard) en beheren van archieven en collecties (scopeArchiv)
(2) Opslaan, preserveren, beschrijven en beheren van gedigitaliseerd of ‘born-digital’ erfgoed: tekst, beeld,
audio, video, … (Rosetta)
Lias
• Zoeken in archieven en collecties:o Archievenoverzicht en inventarisseno Diverse zoekmogelijkheden en views:
• Full text zoeken, zoeken in velden of op descriptoren, zoeken door te bladeren
• ‘Tree view’, ‘list view’, ‘detail view’o ‘Database linking’: links naar ODIS (archiefvormers en
descriptoren) en naar e-depoto Online opvragen van archiefbestanddelen, maar
intermediaire rol leeszaalpersoneel blijft essentieel
Lias
• Zoeken naar digitaal erfgoed in het e-depot:o Gedigitaliseerd en ‘born-digital’ erfgoedo Planmatige aanpak van digitalisering en ‘harvesting’:
• Instellingsgedreven: digitalisering binnen normale werking → prioriteiten?
• Op vraag gebruikers: ‘scan on demand’• Op vraag erfgoedgemeenschappen: projectdigitalisering
o Enkele aandachtspunten:• Toegangsrechten tot digitaal erfgoed (niet alles is vrij
toegankelijk) en de daaraan gekoppelde workflow• Problematiek van auteursrechten• Grote vraag naar ‘digital content’ ↔ grenzen van de digitale
dienstverlening
Lias → demo
ODIS
• Onlinedatabank over de geschiedenis van het middenveld:o ° 2000 (FWO-Max Wildiersfonds), 2009-2015: grondige
vernieuwing van de databank (Herculesstichting)o Breed partnerschap (ODIS vzw):
• Initiatiefnemers: ADVN, Amsab-ISG, KADOC, Liberaal Archief• Partners: AMVB, CRKC, CVAa, Evadoc, Universiteitsarchief KU
Leuven + internationale partners en projecten• Interuniversitaire verankering: KU Leuven, UA, UGent, VUB
o Ingeschakeld in tal van erfgoed- en onderzoeksprojecten
ODIS
• Datamodel:o 7 onderling verbonden hoofdmodules → contextuele datao Gebaseerd op internationale standaarden: ISAAR(CPF),
ISBD, ISAD(G), Docomomo-richtlijneno Combinatie van tekstvelden en herhaalbare veldgroepen met
gevalideerde thesauri
• Meertalig (NL-EN) en multicontextueel
• Informatieknooppunt:o Links naar ODIS, o.a. vanuit Limo en Lias + via persistente
URL’so Links vanuit ODIS, o.a. links naar Limo via ‘database linking
tool’
ODIS
ODIS
• Flexibiliteit voor gebruikers → diverse manieren om de ODIS-inhoud te benaderen:o ODIS-OPAC: ca. 43% van de meer dan 200.000 ODIS-
records is gepubliceerdo Specifieke OPAC’s van partners of projecten (bv.
http://www.migrantenerfgoed.be, http://www.civitas-farcd.eu, …)
o Veelzijdig gebruik binnen de (digitale) leeszaal:• Encyclopedisch• Heuristisch• Als ‘authority database’• Analytisch → ODIS als ‘digital humanities research tool’ met
geavanceerde zoekfuncties en GIS-functionaliteit
ODIS → demo
De lezer op zijn wenken bediend!?
• De digitale leeszaal biedt de lezer tal van mogelijkheden: doorzoeken van de collectie, zoeken van contextuele informatie, consulteren van erfgoed
• Permanente aandacht voor gebruiksgemak nodig:o Vergemakkelijkt de digitale leeszaal het werk van lezers (en
leeszaalpersoneel)?o Weten lezers hoe ze moeten zoeken en zoekresultaten
moeten interpreteren? Hoe kunnen we hen wegwijs maken?
• De digitale leeszaal als ‘work in progress’:o Bepalen van prioriteiten voor de toekomsto Naar een volledig geautomatiseerde leeszaal?
Contactgegevens
KADOC-KU Leuven
Vlamingenstraat 39
3000 Leuven
016 32 35 00
http://kadoc.kuleuven.be