34
Introduction FRBRoo Extension de CIDOC CRM basée sur le rapport “Functional Requirements for Bibliographic Records” Stefanie Gehrke (coordinatrice métadonnées Biblissima) Modélisation des données et humanités numériques 1 er décembre 2014

Introduction à FRBRoo

Embed Size (px)

Citation preview

Introduction FRBRoo

Extension de CIDOC CRM basée sur le rapport

“Functional Requirements for Bibliographic Records”

Stefanie Gehrke (coordinatrice métadonnées Biblissima)Modélisation des données et humanités numériques 1er décembre 2014

“Functional requirements for bibliographic records”,

rapport présenté à la conférence IFLA à Copenhague en

1997, publié en 1998. HTML PDF (2007/8)

FRBR

Première édition 1998

+

Reprint 2013

Traduction

française 2012,

PDF

“FONCTIONNALITÉS REQUISES DES NOTICES

BIBLIOGRAPHIQUES”

=> modèle conceptuel de données bibliographiques

=> élaboré (1992-1997) par un groupe d’experts de l’IFLA

=> analyse de la description bibliographique comme un

ensemble d'informations portant sur 3 groupes d’entités

reliées entre elles par des relations

FRBR

Entités “WEMI”

● Oeuvre (“Work”) : une création intellectuelle ou

artistique déterminée

FRBR entités - 1. groupe (ch. 3.2)

Entités “WEMI”

● Oeuvre (“Work”) : une création intellectuelle ou

artistique déterminée

● Expression : une réalisation de cette création

intellectuelle (première réalisation, traduction, ...)

FRBR entités - 1. groupe (ch. 3.2)

Entités “WEMI”

● Oeuvre (“Work”) : une création intellectuelle ou

artistique déterminée

● Expression : une réalisation de cette création

intellectuelle (première réalisation, traduction, ...)

● Manifestation : matérialisation d'une expression

(édition, réédition)

FRBR entités - 1. groupe (ch. 3.2)

Entités “WEMI”

● Oeuvre (“Work”) : une création intellectuelle ou

artistique déterminée

● Expression : une réalisation de cette création

intellectuelle (première réalisation, traduction, ...)

● Manifestation : matérialisation d'une expression

(édition, réédition)

● Item : Item isolé d'une édition (manifestation)

FRBR entités - 1. groupe (ch. 3.2)

2. groupe

Entités qui ont des responsabilités dans la création

des entités du groupe 1 :

personne et collectivité (et famille)

3. groupe

Entités qui sont le sujet des oeuvres :

concept, objet, événement et lieu

FRBR entités - 2.+3. groupe (ch. 3.2)

Expression A Expression B Expression C

“Astérix et

Cléopâtre”

texte

original

traduction

allemande(Asterix und

Kleopatra)film

“Arbre FRBR” (pas complet)

(idée : —http://www.frbr.org/eg/hp-goblet-1.html#)

Oeuvre (Family of Works)

Expression A Expression B Expression C

Manifestation

A3Manifestation

A2

Manifestation

B1

Manifestation

B2

Manifestation

C2

Manifestation

C1

Manifestation

A1

“Arbre FRBR” (pas complet)

Asterix Hardcover-Reihe

N° ISBN : 978-3-7704-0002-7 ;

Die Ultimative Asterix Edition

N° ISBN : 978-3-7704-3158-8

Mission Cléopâtre DVD

(2002) ; Mission Cléopâtre

édition prestige DVD (2005)Dargaud (1965) ISBN 2-01-

210138-0 ; Hachette (1998) ;

Hachette - La Grande Collection

(2007)

(idée : —http://www.frbr.org/eg/hp-goblet-1.html#)

“Astérix et

Cléopâtre”Oeuvre (Family of Works)

Expression A Expression B Expression C

Manifestation

A3Manifestation

A2

Manifestation

B1

Manifestation

B2

Manifestation

C2

Manifestation

C1

Manifestation

A1

Item

Item

ItemItem

Item

ItemItem

ItemItem

ItemItem

“Arbre FRBR” (pas complet)

(idée : —http://www.frbr.org/eg/hp-goblet-1.html#)

“Astérix et

Cléopâtre”Oeuvre (Family of Works)

Expression A Expression B Expression C

Manifestation

A3Manifestation

A2

Manifestation

B1

Manifestation

B2

Manifestation

C2

Manifestation

C1

Manifestation

A1

ItemItem

ItemItemItem

Item

ItemItem

ItemItem

ItemItem

Item

Item

Item

Item

Item

Item

Item

Item

ItemItem

Item

ItemItem

ItemItem

ItemItem

Item

“Arbre FRBR” (pas complet)

(idée : —http://www.frbr.org/eg/hp-goblet-1.html#)

“Astérix et

Cléopâtre”Oeuvre (Family of Works)

(Source : LOC “What is FRBR”, 2003)

Opérations effectuées par les utilisateurs (par “WEMI”) :

● trouver les entités qui correspondent aux critères de

recherche

● identifier une entité

● sélectionner une entité qui soit appropriée aux

besoins de l’utilisateur

● obtenir l’accès à l’entité décrite

FRBR - Objectifs (ch. 6)

● FRAD (2008/2013) (trad. française, 2008)(Fonctionnalités requises des données d’autorité / Functional Requirements

for Authority Data)

● FRSAD (2011) (trad.française, 2012)

(Fonctionnalités requises des données d’autorité matière / Functional

Requirements for Subject Authority Data)

Extensions de FRBR

FRBRoo

● modèle orienté-objet de FRBR, extension CIDOC CRM

● publication de FRBRoo v.1 en 2009

● graphical representation (FRBRoo v.1)

● implémentation Université Erlangen en OWL (version

actuelle est basée sur FRBRoo v.1.0.2)

● publication de FRBRoo v.2 (draft) en mai 2013 (travail sur l’intégration de FRAD et FRSAD en cours)

● publication de PRESSoo (extension de FRBRoo pour les

séries) en juin 2014

FRBRoo

● retain basically the same conceptualization as in FRBRer (i.e., the original, entity-relationship

formulation of the FRBR model)

● refine that conceptualization when needed for the sake of harmonization with CIDOC CRM

● benefit from the robust formalization of CIDOC CRM

● enrich CIDOC CRM with a conceptualization of bibliographic information, and FRBR with

a conceptualization of museum information

● be likely to be "plugged" into CIDOC CRM in order to result in an overall conceptual model

for bibliographic and museum information

● lend itself, thanks to its object-oriented formulation, to use with RDF (Resource Description

Framework) in mediation systems (and other possible usages) among repositories of

bibliographic and museum information, and in so-called "Semantic Web" technologies (and any

kinds of technologies that are based on ontologies).

Objectifs FRBRoo

Source : http://www.ifla.org/node/928 (visité 25/11/2014)

Source :

Harmonized EDM-CRM-FRBRoo, Martin Doerr,

2011 (http://www.cidoc-

crm.org/crm_mappings.html)

Oeuvre en FRBRoo

F1_Work

F18_Serial_Work

F15_Complex_Work

F16_Container_Work

F17_Aggregation_Work

F14_Individual_Work

F19_Publication

_Work

E89_Propositional_Object

“immaterial items e.g. the

underlying prototype of any

‘no-smoking’ sign”

E28_Conceptual_Object Disjoint with E18_Physical_Thing !

CIDOC CRM super-classes

FRBRoo sous-classes

“ensemble de concepts”

F21_Recording

_WorkF20_Performance

_Work

Expression en FRBRoo

F2_Expression

F22_Self-Contained_Expression F23_Expression_Fragment

E73_Information_Object

“identifiable immaterial items, such as a

poems, jokes, data sets, images, texts,

multimedia objects, procedural

prescriptions, computer program code,

algorithm or mathematical formulae, that

have an objectively recognizable structure

and are documented as single units”

Disjoint with E18_Physical_Thing !

CIDOC CRM super classes

FRBRoo sous-classe “un ensemble de signes réalisant

un ensemble de concepts”

F24_Publication_

ExpressionF25_Performance

_PlanF26_Recording

E28_Conceptual_Object

Propriétés entre expression + oeuvre - FRBRoo

F2_Self-Contained_Expression F1_Work

R3_is_realised_in

F14_Individual_Work

F22_Self-

Contained_Expressi

on

R9_is_realised_in

F24_Publication_Expression

F25_Performance_Plan

F26_Recording

F20 Performance Work

F21_Recording_Work

F19_Publication_Work

R12_is_realised_in

R3_is_realised_in

R13_is_realised_in

Shortcut for: F14_Individual_Work -> R19i_was_

realised_through -> F28_Expression_Creation -> R17

created -> F22_Self-Contained_Expression

Shortcut of the more elaborated path through R22 was

realised through, F29 Recording Event and R21 created

“Manifestation” en FRBRoo

F3_Manifestation_P

roduct_Type

E28_Conceptual_

Object

E55_Type

!

CIDOC CRM super classes

FRBRoo sous-classeF4_Manifestation_S

ingleton

E18_Physical_Thingdisjoint !

Propriétés “Manifestation Product Type”

versus “Manifestation Singleton” en FRBRoo

F3_Manifestation_Product_Type

F4_Manifestation_Singleton

R6_carries(super-propriété : P128_carries)

F22_Self-Contained_Expression

F24_Publication_Expression

CLR6_should_carry(super-propriété :CLP128_should_carry)

F5_Item R6_carriesR7i_has_example

CLP/R =

CLassProperty

Item en FRBRoo

F5_Item

E84_Information_Carrier

E24_Physical_Man-Made_Thing

E18_Physical_Thing E71_Man-Made_Thing

E22_Man-Made_Object

E19_Physical_Object

F4_Manifestation_Singleton

“This class comprises physical objects

that each carry an instance of F2

Expression, and that were produced as

unique objects, with no siblings intended

in the course of their production. (...)”

“This class comprises

physical objects (...)

that carry a F24

Publication Expression

and were produced by an

industrial process

involving a F3

Manifestation Product

Type.”

Propriétés (exemples) Manifestation en

FRBRoo

F3_Manifestation_

Prototype

F4_Manifestation_Singleton

CLP2_should_have_typeCLP = CLass

Property

E57_Material

E55_Type

E54_Dimension

CLP45_should_consist_of

E55_Type

E57_Material

P2_has_type

P45_consist_of

P43_has_dimension

CLP43_should_have_dimension

E54_Dimension

Relations Ensembles/Partie - FRBRoo

F15_Complex_Work

F22_Self-

Contained_Expression

F1_WorkR10_has_member

F2_Expression

R14_incorporates ou

R5i_is_component_of(structural component !)

F1_WorkF1_Work

F2_Expression

F23_Expression_Fragment

F4_Manifestation_Singleton F4_Manifestation_Singleton

P46_is_composed_of

+ “a work can be

recognised as being

composed of

several structural

parts”

R14_incorporates

F5_Item

Autres relations (exemples) FRBRoo

F1_Work

R2_is_derivative_of

F1_Work

R1_is_logical_successor_of

F1_Work

F1_Work

(R2.1_has_type)

ITEM (Reproduction) ITEM (Reproduction)Exemple : l’oeuvre “Christus am

Ölberg” et “Das Letzte

Abendmahl” d’Albrecht Dürer

(Tous les exemples FRBRoo :

pièces musicaux)

Événements et FRBRoo

E11_Modification

F28_Expression_Creation F27_Work_ConceptionF33_Reproduction_

Event

F32_Carrier_Production_E

vent

F30_Publication

_Event

E63_Beginning_of_Existence

E11_Creation

F29_Recording_

Event

E10_Production

“print”

“date stated on

the title page”

classes

CIDOC CRM

“numérisation”

Evénements (exemples) FRBRoo

F28_Expression_Creation

F1_Work

F4_Manifestation_Singleton

F2_Expression

R19_created_a_realisation_of

R17_created

R18_created

F27_Work_ConceptionR16_initiated

Evénements (exemples) FRBRoo

F28_Expression_Creation

F1_Work

F4_Manifestation_Singleton

F2_Expression

R19_created_a_realisation_of

R17_created

R18_created

F27_Work_ConceptionR16_initiated

F32_Carrier_Production_

Event F30_Publication

_Event

F3_Manifestation_Product_

Type

R26_produced_things_of_type

R27_used_as_sourceF3_Publication

_Expression

F5_ItemR28_produced

R24_created

● modélisation de manuscrits, imprimés et fragments (

musique, pièces de monnaie, spectacles, films etc.)

● regroupement par oeuvre, expression, “manifestation

product type/manifestation singleton”, item (arbre

FRBR)

● relations entre ces entités

● ensemble/partie relations

● centré sur l’événement => plusieurs dates particulières

par notice

Résultat intermédiaire

● Sharing Ancient Wisdoms, HuCit

● Bibliothèque numérique de Pologne

● Projet “Book of the dead”, British Museum

● Europeana (?) (task force EDM FRBRoo)

● ...

● Biblissima

Projets utilisant FRBRoo

● “Transforming FRBR to FRBRoo”, Patrick

Le Boeuf, 2014

● “Formation FRBRoo”, Patrick Le Boeuf,

2014

● Mappings, voir le site web du CIDOC CRM

Pour aller plus loin